1

Kaniisada
Guulaysatay
Kitaabka faliimaha
Rasuulada dhexdiisa
Waxaa qoray:
A.L. & Joyce Gill

(The Church Triumphant)

www.gillministries.com

Tusmada

Qaybta kowaad-Dhalashada kaniisada

Casharka kowaad

Bilawgii kaniisada

Casharka labaad

Balanka awooda

13

Casharka sadexaad

Imaatinka Ruuxa Quduuska ah

24

Casharka afraad

Dagaal badan ayaa ku yimid magaca ciise

32

Casharka shanaad

Qorshaha Ciise ee Kaniisadda

45

Casharka lixaad

Tusaale u, ahaan manta

64

Qaybta labaad wacdinta kitaabka falimaha rasuulada

Casharka todobad

Butros wuxuu ahaa laan

75

Casharka sideedaad

Butros waa dhagax

90

Casharka sagaalaad

Dhimashaduna waa ii faa'iido

105

Casharka tobnaad

Wacdintii filiboy

115

Casharka kow iyo tobnaad

Wada shekaysigii saa, uul

123

Casharka laba iyo tobnaad

Wacdintii iyo dhimashadii Bawlos

135

Casharka sadex iyo tobnaad

Waxaan nahay kaniisada guulaysatay

154

Qaybta kowaad
Dhalashada kaniisada

Casharka kowaad

Bilawgii kaniisada
HORDHACA FALIIMAHA RASUULADA
Bilowgii kaniisadda waxaa laga helaa kitaabka
Falimaha Rasuullada, oo si koorsadan on Church guul
la xuddun u yahay kitaabka Falimaha Rasuullada.
Buugani waxaa laga baxshay Kara Falimaha Rasuulladu
Iyada oo ay Power of Ruuxa Quduuska ah ama
Falimaha Ruuxa Quduuska ah oo rasuulladii.
Waa wax aan macquul inaad wax ka barato bilowga
kaniisadda, ama kitaabka Falimaha Rasuullada aan
barashada ku saabsan Ruuxa Quduuska ah.
Kitaabka Falimaha Rasuullada waa in aan marnaba la
bartay si fudud sida taariikhda. Waxaa lagu bartay waa
sida buugga ka mid ah qorshaha Ilaah iyo ujeeddada
kiniisadda maanta.
Tusaale ahaan, ma aha sida muhiim ah in la xasuusto
in Paul gaaray dadka Efesos la injiilka Ciise Masiix sida
ay tahay in la fahmo in sida Paul gaaray dadka Efesos
waa qaab waayo, maanta wacdinta.
Ilaah ayaa nidaamyada waxayna hababka is ma
badalin. Waxaan nahay in ay gaaraan kuwa nagu
wareegsan, oo dunida oo dhan si la mid ah sida xertii
hore sameeyey. Awoodda si uu siiyey rumaystayaashii
ugu horreeyay, uu Ina siiyey maanta.
Laba Qaybood
Kitaabka Falimaha Rasuullada loo kale qaybin karo
laba qaybood.
Cutubyada 1-12 Butros iyo wacdintiisa
Butros ahaa rasuul ee Yuhuudda.
Cutubyada 13-28 Bawlos iyo wacdintisa
Bowlos ahaa rasuul ah dadka aan Yuhuudda ahayn.
Wacdinta ugu badan
Waxaa jira dhowr wasaaradood oo waaweyn oo
kitaabka Falimaha Rasuullada kaasoo aan baran
5

doonaa sida tusaalooyinka sida aanu u yihiin inay ka

adeegaan maanta.

Butros
Istiifen
Filiboy
Bowlos

TAARIIKHDA BUUGA FALIIMAHA RASUULADA

Toddobada kiniisadood ee ugu waaweyn
Toddobada kiniisadood weyn oo ka hadlay in kitaabka
Falimaha Rasuullada ayaa ku yaalaan inta badan ee
dalka ka aan maanta loo yaqaan sida Turkey. Wixii ka
baxsan Turkey, halkaas waxaa joogay kaniisadda
Yeruusaalem iyo Antiyokh.
Luukos wuxuu qoray
Qoraaga kitaabka Falimaha Rasuullada uu ahaa
Luukos, dhakhtar Giriigga Antiyokh. Waxa uu ahaa
kaliya aan Yuhuudda ahayn in ay qoraan buugaag ku
qoran Axdiga Cusub. Waxa uu qoray ka soo jeeda ee
baaritaanka, bayaan ay labada iyo akhriska hadlayo
kuwa Ciise la joogi jireen ka horreeyey. Ilaa hadda sida
aan ognahay waxa uu ahaa taariikhyahan ah
kaniisadda ugu horeysay.
Luukos 1: 1-4 In alla intaad badan ka yeesheen in
gacanta inay soo hagaajiyaan sheeko ku ah
waxyaalaha la inta badan hubaal naga mid ah la
rumeysan yahay, sida kuwa ka iyo bilowgii arkay oo
Ereygii u noo si ay u, ila wanaagsanayd inaan sidoo
kale in, isagoo garasho badan wax kasta ka ugu
horeysay, aan kuu soo qoro account si habsami leh,
Te'ofilosow sharaf weyn lahow, in aad garatid
hubniintii hadalkii waxyaalihii kuwaas oo aad jiray ee
la baray.
Luukos ma qori ku saabsan naftiisa.
Waxaan ognahay in uu ku biiray Bowlos in qaar ka mid
ah safaradiisa. Luke qoray kitaabka Falimaha
Rasuullada iyo markii uu la Bowlos ahaa, waxa uu
adeegsanayaa ereyga "inaga."

Falimaha Rasuullada 16:10 hadda ka dib markuu

riyadii arkay dabadeed markiiba waxaannu doonnay
damcay inuu Makedoniya tagno, taasoo nala
noqotay in Ilaah noogu yeedhay inaannu iyaga
injiilka ku wacdinno in.
Waxaan ognahay in Luukos wuxuu ahaa dhakhtar ah.
Kolosay 4:14 Luke dhakhtar uu jecel yahay iyo
Deemaas way idin soo salaamayaan.
Ugu hal mar, Luke ahaa qofka kaliya ee ku haray
iyadoo Paul. Dhammaan dadka kale ee isaga u soo
cidleeyey.
2 Timoteyos 4: 11a Luukos oo keliya ayaa ilajooga.
Taarikhda Qoraalka
Buuga Falimaha Rasuullada loo qoray oo ku saabsan
63-65 AD, iyo daboolayaa soddon sannadood ee
wasaaradda.
Daraasadan waxay uma dhamaato, daraasad
dhamaystiran oo kitaabka Falimaha Rasuullada.
Waxay leedahay sida ay xarunta diiradda bilowgii
kiniisadda iyo sida ay ula xidhiidho noo maanta.
XUSUUSO KANIISADII UGU HORAYSAY WAXAY SAMAYSAY
Ereyga "kaniisad", waxaa markii ugu horeysay ku
xusan Kitaabka Quduuska markii Ciise uu la hadlay
xertiisii Kaysariya Filibooy.
Matayos 16:18 Anigu waxaan sidoo kale idinku
leeyahay, Butros baad tahay, oo dhagaxan ayaan ka
dul dhisan doonaa kiniisaddayda, oo albaabbadii
Haadees Kama adkaan doonaan.
Butros ayaa kaliya bayaan rumaysadka, "Waxaad
tahay Masiixa oo ah Wiilka Ilaah." Markaasaa Ciise
ayaa sheegay in on runta ah, "Dhagax", wuxuuna dhisi
lahaa kaniisaddiisa.
Ciise kuma hadlaan kaniisaddii hore oo kaniisad
dambe. Waxa uu xusay hal kaniisad oo keliya oo uu
sheegay in labada waxyaalood ee ku saabsan
kaniisadda. Marka hore waxa ay ahayd in uu dhiso
doono - ". Waxaan dhisi doonaa mid aan kiniisaddii"

Kan labaad wuxuu ahaa in albaabbadii Haadees Kama

adkaan lahaa kaniisadda.
The albaabbadii Haadees in Ciise wuxuu ka hadlayay
gudbiyo dowladaha Shaydaanka. Ciise wuxuu sheegay
inuu dhisi doono kaniisaddiisa iyo Shaydaanku ma
noqon doono karaynaa inaynu ka adkaanno!
Kaniisadda in Ciise uu ahaa in la dhiso ahayd in awood
ah, gudbid kaniisad guul.
Qorida kaniisada
Siddeed iyo labaatan cutubyada kitaabka Falimaha
Rasuullada record badan oo ka mid ah dhacdooyinka
kiniisadda in Ciise wuxuu dhisayay muujinaya:

Caan ah Ruuxa Quduuska ah

Bowlos (dunamis) Ruuxa Quduuska ah
Mesha Ruuxa Quduuska ah
Ujeedo Ruuxa Quduuska ah: in ay u siiyo
rumaystayaasha si ay u gutaan Commission
adeega sareCiise.

Matayos 28:19 Haddaba taga oo xer ka dhiga

quruumaha oo dhan, oo ku baabtiisa magaca
Aabbaha iyo Wiilka iyo Ruuxa Quduuska ah...
Markos 16:15 Markaasuu wuxuu iyaga ku yidhi,
"Dunida oo dhan taga galay iyo injiilka ku wacdiyo
uunka."
ADEEGA SARE
Ciise kuma baro Xertiisii in ay sameeyaan wax ay tahay
in aan samayn karo. Ka hor inta uu dhulka ka tagay,
wuxuuna iyaga siiyey Wiilkiisa tilmaamaha la soo
dhaafay. Waxaan tixraac tilmaamahan sida "adeega
sare."
Markos 16: 15, 17, 18 Wuxuuna iyaga ku yidhi,
"Dunida oo dhan taga galay iyo injiilka ku wacdiyo
uunka. Calaamooyinkanna raaci doonaan kuwa xaqa
rumeeyey: Magacayga ayay jinniyo ku saari doonaan
jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan Carrabo cusub;
ayay qaadi doonaan abeesooyin, iyo haddii ay wax
dhimasho cabbo, waxay wax dhaawici doono; saari
doonaan gacmaha buka, wayna bogsan doonaan. "

Ciise baray Mu'miniinta in ay tagaan dunida oo dhan

oo u sheeg warka wanaagsan. Markaas Ciise wuxuu
sheegay inuu soo diri lahaa calaamado la jirka kuwa
magiciisa rumaystay si loo xaqiijiyo Kalimadiisii.
Markos 16:20 Oo iyagu way baxeen oo waxay
wacdiyeen meel kasta, Sayidka Rabbiga ahu wuxuu
iyaga la shaqeeya oo hadalka ku xaqiijinaya marayo
calaamadaha la socda. Aamiin.
Qorshaha Ilaah ma badalin. Waxaan weli yihiin in ay
tagaan dunida oo dhan iyo injiilka ku wacdiyo Ciise
Masiix daabad kasta, iyo in ay aaminsan yihiin in
magaciisa calaamadaha isku mid ah iyo yaabab raaci
doontaa.
"Dhamaan" Guulaha!
Matayos 28: 18-20 Markaasaa Ciise yimid oo la
hadlay, oo wuxuu ku yidhi, "Amar oo dhan ayaa i
siiyey ku Sugan Samada iyo Dhulka. Haddaba taga oo
xer ka dhiga quruumaha oo dhan, oo ku baabtiisa
magaca Aabbaha iyo Wiilka iyo Ruuxa Quduuska ah,
oo Bara inay dhawraan wax walba oo aan idinku
amray oo dhan; oo baleeg, waan kula jiraa inaan mar
walba, xataa dhammaadka wakhtiga dunidu.
"Aamiin.

Ciise waxa uu leeyahay awood dhan.

Iyada oo awoodda in aynu nahay in xer ka dhiga
quruumaha oo dhan.

Waxaan nahay in aad u bartaa oo dhan (wax
kasta) waxaa nala Baray.

Ciise waa nala mar walba. Isaga oo inala jira
meel kasta oo uu noo soo diro Dhulka. Isaga oo
inala jira hadda iyo xataa ilaa ugu dambaysta
aad u da '.

Oo kanu waa dhan si aan qof walba qaadan
karo injiilka ku yaal dhulka dushiisa oo tan.

HORDHAC RUUXDA BARAKAYSAN

Haddii Ciise la doonayo inuu dhiso kaniisad ku xoog
badan, oo aan looga adkaaday Shaydaan, waxaa
muhiim ah in aanu fahmi tusaalayaal ku bilowga
kaniisadda. Waxaa muhiim ah in la fahmo horumarinta
kaniisadda si uu ogaado sababta Ruuxa Quduuska ah
waa in dunida maanta.
Lataliyaha
Ciise wuxuu ku yidhi in ay muhiim ahayd in uu iska
tagaan si Ruuxa Quduuska ah ka imaan karaan.
Yooxanaa 16: 7-11 I Si kastaba ha ahaatee inaad run
sheegi. Waa in aad faa'iido inaan tago; Haddaanan
tegin, Gargaaruhu idiinma iman doono, laakiin haddii
aan ka tago, waxaan idiin soo diri doonaa in.
Guulkeene
Oo markii uu yimaado, uu dunida ku caddayn doonaa
xagga dembiga iyo xaqa iyo xukunka; of dembiga,
waayo, iyagu ma i rumeeyeen, xaqnimada, maxaa
yeelay, waxaan Aabbahay tagaan oo mar dambe
waad i arki, xagga xukunka, waayo, Kan madaxda
dunida ah waa la xukumay.
Lagama maarmaanka ah ee nolosheenna
Ciise ina baray in ay sugaan illaa iyo xoogga Ruuxa
Quduuska ah waxa nagu soo baxay si aan karaan
markhaatiyaasha magaalada hooyo, meelaha ku
xeeran, ka dibna si darfaha dunida.
Falimaha Rasuullada 1: 4,5,8 Iyo lagu intuu iyagii la
shiray, wuxuu iyagii ku amray ha ka tegina
Yeruusaalem, laakiinse suga yabooh Aabbaha,
"taas," ayuu yiri, "ayaa aad iga maqasheen, waayo,
runtii Yooxanaa wuxuu dadka ku baabtiisay biyo,
laakiinse waxaa laydinku baabtiisi doonaa Ruuxa
Quduuska ah maalmo aan badnayn dabadood.
Laakiinse waxaad heli doontaan xoog markii Ruuxa
Quduuska ahi idinku soo dego; oo waxaad noqon
doontaa marag ah Me Yeruusaalem, iyo Yahuudiya
oo dhan, iyo Samaariya, iyo meesha dunida ugu fog.

10

Sadex hal muujiyey

Axdiga Hore dhexdiisa, waxaan bartaan Ilaaha
Aabbaha ah. Dib haddii loo eego ka dhibcood ee
Axdiga Cusub, waxa aan arki labada shaqo ee Wiilka
iyo Ruuxa Quduuska ah.
In Injiillada Qofka Labaad ee Ilaaha Qaaddirka ahu
waxyooday. Waxaan heli dajinta Wiilka - Ciise.
Ruuxa Quduuska ah Ciise ayaa shaaca ka qaaday sida
shakhsiga saddexaad ee Saddexmidnimada. Daraasad
kitaabka Falimaha Rasuullada Ina geeyn doonaa in
aqoon gaar ah Ruuxa Quduuska ah.
HAWLAHA RUUXA QUDUUSKA AH
Hagid
Yooxanaa 16: 13-15 Si kastaba ha ahaatee, marka uu,
Ruuxa runta ahu yimaado, wuxuu idinku wadi
doonaa runta oo dhan, waayo, isagu iskama hadli
doono waxa uu awood gaar ah, laakiin wax kasta oo
uu maqlo hadli doonaa; oo wuxuu kuu sheegi doonaa
waxyaalaha iman doona.
Soo qaado Amaanta Ciise
Wuu i ammaani doonaa, waayo, wuxuu idinka qaadan
doonaa waxa Mine oo kuu sheego. Wax kasta oo
Aabbuhu leeyahay anigaa leh. Sidaa daraaddeed
waxaan idhi wuxuu idinka qaadan doonaa of Mine oo
kuu sheego.
Hagid iyo Amrid
Falimaha Rasuullada 1: 2 Ilaa maalintii uu la qaado,
wuxuuna ka dib markii Ruuxa Quduuskaa ku amray
rasuulladii uu doortay.
Falimaha Rasuullada 8:29 Markaasaa Ruuxii Filibos
ku yidhi, "Haddaba adigu u dhowow oo soo gaadhi
gaadhigan raac."
Falimaha Rasuullada 10: 19-21 Butros intuu fikirtay
aragtida, Ruuxu wuxuu ku yidhi isaga, "Baleeg,
saddex nin baa ku doonis. Kac Sidaa darteed, hoos
tagaan oo hoosta tag oo raac, adoo aan shaki lahayn,
waayo, waxaan iyaga u soo diray. "

11

Markaasaa Butros nimankii hoos ugu tegey, kuwaas

oo loo diray u Korneeliyos, oo wuxuu yidhi, "Haa,
anigu waxaan ahay kaad raadinaysaan. Waayo,
sababtaas waxa aad u timaadeen? "
Doorasho iyo muujin
Falimaha Rasuullada 13: 2 Oo markay Rabbiga
caabudayeen oo soomanaayeen ayaa Ruuxa
Quduuska ah ayaa sheegay, "Hadda soocaan Me
Barnabas iyo Sawlos, taas oo aan ugu yeedhay
shaqada in."
Xoojinta iyo dhiirigelin
Falimaha Rasuullada 9:31 Markaas kaniisadaha oo
dhan iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Galili, iyo Samaariya
lahaa nabadda iyo ayaa dhisna. Markaasuu ku socota
cabsida Rabbiga iyo gargaarka Ruuxa Quduuska ah,
ay u tarmeen.
Sii awood

Si aad markhaanti u,ahaataan
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.

In afaf lagu hadlo
Falimaha Rasuullada 2: 4 Oo waxay ka wada
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah, oo waxay bilaabeen
inay afaf kale ku hadlaan sidii Ruuxu iyaga u siiyey
hadalka.

Riyooyinkooda & Aragtiyaha
Falimaha Rasuullada 2:17 Oo waxay noqon doontaa
in maalmaha ugu dambeeya, ahu wuxuu leeyahay,
Taas ayaan ku shubi doonaa of My Ruuxa-aadmiga
oo dhan; wiilashiinna iyo gabdhihiinna aad ka sii
sheegi doonaan, Raggiinna dhallinyarada ahuna ma
arki doontaan, Odayaashiinnuna riyooyin ku riyoon
doonaan.

Inaad wax sii sheegtaan

12

Falimaha Rasuullada 2:18 Oo niman iyo naago

addoommo ah, Ruuxaygaan ku shubi doonaa
ruuxayga maalmahaas; oo wax bay sii sheegi
doonaan.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Waa maxay waxa ugu muhiimsan si ay u bartaan kitaabka Falimaha Rasuullada? Sidee
waa in la bartay?

2. Waa maxay "Commission Great?" List sida dhinacyo badan waxaa ka mid ah sida aad
awooddo.

3. Magaca ugu yaraan saddex waxyaalood oo Ruuxa Quduuska ah ma ah ee nolosha qofka

muslinka ah.

13

Casharka Labaad

Balanka awooda
AWOOD MAXAY AH
Ciise waxa uu awood by Ruuxa Quduuska ah oo uu u
ballan qaaday uu Mu'miniinta awood.
Yooxanaa 16: 7 Waxaan Si kastaba ha ahaatee inaad
run sheegi. Waa in aad faa'iido inaan tago;
Haddaanan tegin, Gargaaruhu idiinma iman doono,
laakiin haddii aan ka tago, waxaan idiin soo diri
doonaa in.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Ilaha awooda
Ciise wuxuu inoo ballan isku Ruuxu doonayo
Quduuska in uu ahaa ilxooggiisu halka uu ahaa dhulka
soo dirin.
Rooma 8:11 Laakiin haddii Ruuxii kii Ciise Sara
kiciyey, oo ka dhex dhintay aad ee, sidoo kale Kan
Masiixa sara kiciyey kuwii dhintay ka soo noolayn
doonaa, jidhkiinna dhimanayana wuxuu iyada oo
Ruuxiisa idinku dhex jira.
Iyada oo ay taasi xoog badan isla, Ciise balan qaaday in
maaddaama aan nahay rumaystayaasha waxa uu u
noqon karaan inay sameyn karaan wax isku mid ah in
uu la sameynayo.
Yooxanaa 14:12 Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, kii i rumaystaana, shuqullada aan
sameeyo, isna wuu samayn doonaa, oo shuqullo
kuwan ka waaweynna wuu samayn doonaa, maxaa
yeelay, waxaan Aabbahay tagaan.
Awooda imaanaysa
Qofka muslinka ah noqon doono qayb muhiim ah oo
kaniisad. Iyadoo qayb ka ah kaniisaddiisa Muslin kasta

14

Muslinka kale u baahan lahaa awoodda guul gudbid ah

Ruuxa Quduuska ah.
Matayos 16:18 Anigu waxaan sidoo kale idinku
leeyahay, Butros baad tahay, oo dhagaxan ayaan ka
dul dhisan doonaa kiniisaddayda, oo albaabbadii
Haadees Kama adkaan doonaan.
Awooda Ruuxa Quduuska
Haddii aynu nahay in ay noqdaan kuwo guul
nolosheena sida Ciise waxa uu ahaa in uu nolol,
waxaan nahay in aan la isku dayaan in ay ku
noolaadaan nolosheena in annagoo xooggayaga.
Halkii, xertiisii ayuu sheegay in ay sugaan ilaa ay
xoogga Ruuxa Quduuska ah helay.
Falimaha Rasuullada 1: 4 Oo lagu intuu iyagii la
shiray, wuxuu iyagii ku amray ha ka tegina
Yeruusaalem, laakiinse suga yabooh Aabbaha,
"taas," ayuu yiri, "ayaa aad iga maqasheen ...
Awooda siman
Tani waxa ay ahayd awood isku mid ah Ruuxa
Quduuska ah in Bowlos Mu'miniinta reer Efesos
weydiiyay hadii ay heleen marka, ama tan, waxay
heleen Ciise sida Badbaadiye ugu noqday.
Falimaha Rasuullada 19: 2, 6 wuxuu iyagii ku yidhi,
"Ma waxaad heli Ruuxa Quduuska ah markaad
rumaysateen?"
Oo iyana waxay isagii ku yidhaahdeen, "Ma leedahay
wax badan oo sida maqlay in ay jirto Ruuxa
Quduuska ah."
Markii Bawlos gacmaha dul saarayna ayaa Ruuxa
Quduuska ahu ku soo degay iyagii, wayna la hadleen,
Carrabkooda iyo nebiyada wax la.
Awooda dhamaan
Haddii Ciise iyo Mu'miniinta hore loo baahan yahay
awood, xataa sidaa, maaddaama aan nahay
rumaystayaasha maanta, waxay u baahan yihiin
xoogga Ruuxa Quduuska ah ee nolosheenna.

15

CIISE, WAA TUSAALEHEENA

Waa in aan fahmo sida Ruuxa Quduuska ah ka soo
shaqeeyay iyada oo nolosha Ciise ay u fahmaan sida
uu ka soo shaqeeyay iyada oo dadka ka mid ah Axdiga
Cusub dhexdiisa iyo in la ogaado sida uu doonayaa in
ay nala shaqeeyaan iyada oo loo marayo maanta.
Lagusubkay Ruuxa Quduuska ah
Falimaha Rasuullada 10:38 iyo siduu Ilaah Ciisaha
reer Naasared ku subkay Ruuxa Quduuska ah iyo
xoogga, oo wuxuu tegey oo ku saabsan samaynta
wanaagga iyo wuxuu bogsiin jiray kuwii Ibliisku
caddibay oo dhan, waayo, Ilaah baa la jiray isagii.
Ciise waa tusaalaha ugu Mu'miniinta in wax walba
waxaa la yiraahdaa waxay si fool. Isagu wuxuu inoo
yahay tusaale ahaan:

Sida Macallimow

Sida Wacdinta

Sida hogaamiye

Sida adhijirka wanaagsan

wax bogsiiyo

Sida Qaadirka

baabtiiska biyaha

Ininaydnaan jirrabaadda gelin kulanka

In xiriirka shakhsiga ah

In mudnaan-fadhiga

In markhaatifurku shakhsi

In isagoo ka amar

In food saartay cadaadis

In dhalna

Xasillooni

In naxariis

In jacaylka

Cadhaysan xaqa

In kaftan

In walbahaarsan
Isagu wuxuu inoo yahay tusaale ahaan in aag kasta oo
nolosheena sidii aan aad waxaa la subkay Ruuxa
Quduuska ah.

16


Inlawacdiyo &Lana bogsii

Luukos 4:18 Ruuxa Rabbiga ayaa i dul jooga, Waayo,
wuxuu ii subkay inaan injiilka ku wacdiyo
masaakiinta. Wuxuuna ii soo diray inaan kuwa
xidhan furriinnimada, inuu wax ku wacdiyo oo
baxsada inaan maxaabiista iyo soo kabashada
araggooda indha la ', in la sii daayay kuwa dulman
oo...
Sida Ciise adeegay wuxuu xooggii Ruuxa Quduuska ah,
aan innaguna sidaas oo maanta waa adeegaan wuxuu
xooggii Ruuxa Quduuska ah. Ciise wuxuu ahaa tusaale
xertiisii ka mid ah, kuwaas oo u adeegtay in awooda in
uu. The xertiisii ku bartay wuxuu sameeyey ka hor inta
aysan ka bixin wixii Eebe wuxuu baray bartay.
Falimaha Rasuullada 1: 1 account hore waxaan ka,
Te'ofilosow, wax kasta oo Ciise bilaabay inuu
sameeyo oo baro.
Ciise waxa uu ahaa u qalma in uu noqdo tusaale
kaamil ah, maxaa yeelay, shuqullada in isna wuxuu
sameeyey dhulka this Oo isna wuxuu sameeyey sidii
Nin, oo sida aan Ilaah. Waxa uu ahaa dhab ah
aadanaha, weli waqti isku mid ah, wuxuuna weli si
dhab ahaa Ilaah.
Xuquuqda sidii Ilaah, iska dhigay, tuwaalna
Filiboy 2: 5-7 ha Fikirkaas ha idiin kaas oo sidoo kale
Ciise Masiix ku jiray, in Yaa wuxuu lahaa suuradda
Ilaah, uma qaadan inuu dhac u noqon Ilaah iskala
mid, laakiin wuu ismadhiyey lahayn, qaadashada
qaab addoon, oo ku imanaya mid dad u eg.
Dhammaan awoodda, xukunka iyo sharci dhulka ayaa
la siiyaa nin iyo qof dumar ah marka Ilaah wuxuu
abuuray Aadan iyo Xaawo. In caalamka oo dhan, Ilaah
reebay Xukunkiisii iyo xukunka. Si kastaba ha ahaatee,
dhulka, ay dhammaan la siiyay aadanaha.
Bilowgii 1: 26,28 Markaas Ilaah wuxuu yidhi,
"Kaalaya aynu nin ee Our image, sida ay Our u eg;
iyagu ha xukumeen kalluunka badda, iyo haadda
hawada oo hawada, iyo xoolaha, iyo dhulka oo dhan

17

u taliya iyo wax kasta oo gurguurta oo dhulka ku

gurguurta. "
Markaas Ilaah baa barakeeyey iyaga, oo Ilaah wuxuu
iyaga ku yidhi, "Wax badan dhala, oo tarma; oo
dhulka ka buuxsama, oo ka Sara mara; xukumeen
kalluunka badda, iyo haadda hawada, iyo wax kasta
oo nool oo dhulka kor dhaqdhaqaaqa.
Haddii Ciise waxa uu ahaa in ay qaataan amarkan
xaday Shaydaan iyo soo celin binu-aadmiga, isaga
laftiisa waa inay ku shaqeeyaan dhulka ee awoodda
sida Nin iyo sida aan Ilaah. Sababtaas darteed iyo
sidoo kale si ay u noqdaan kuwo naga bedel ku
qumman yahay, Isagu wuxuu u yimid in ay dhulka sida
Nin, ee "Adam ee la soo dhaafay."

Wuxuu noqday aadamkii ugu damayaay

Waa wiilka aadanaha
1 Korintos 15:45 Haddaba waxaa qoran, "ninkii ugu
horreeyey wuxuu noqday naf nool Adam." Adam ugu
dambeeyeyse wuxuu noqday ruux wax nooleeya.
Awoodda Ciise ee dhulka this ahaa maxaa yeelay,
wuxuu ahaa "Wiilka Aadanaha."
Yooxanaa 5: 25-27 Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, saacaddu waa imanaysaa, waana joogtaa,
markii kuwii dhintay maqli doonaa codkii Wiilka
Ilaah; oo kuwa maqlaana way noolaan doonaan. Sida
Aabbuhu nolol isugu leeyahay, si uu siiyey Wiilka
inay nolol isugu lahaado, oo uu siiyey amar isaga uu
wax ku xukumo, maxaa yeelay, waa Wiilka
Aadanaha.
Sida "Wiilka Aadanaha," ku "ee la soo dhaafay Adam"
oo maxaa yeelay, wuxuu ahaa nin si dhab ah oo iska
dhigay, tuwaalna xuquuqda iyo dhawrsanaanta, sidii
Ilaah, Ciise wuxuu noqday tusaale kaamil ah. Waxaan
aragto in sida nin, mucjisooyin ma dhacday in haddana
nolosha Ciise intuu uga wuxuu xooggii Ruuxa
Quduuska ah helay. Haddii Ciise, sida tusaale kaamil
ah, loo baahan yahay xooggii Ruuxa Quduuska ah,
waxaan sidoo kale u baahan tahay inaad hesho xoogga
Ruuxa Quduuska ah ee nolosheenna.

18


Keligiis waxna maha

Ciise wuxuu sheegay inuu keli ahaantiis waxba ma
samayn Karin
Yooxanaa 5:19 Markaasaa Ciise u jawaabay oo
wuxuu ku yidhi, "Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, Wiilku keli ahaantiis waxba ma samayn
karo, laakiin wuxuu arko Aabbahoo samayn ah; for
kastoo isagu sameeyo ayaa Wiilkuna sameeyo sidaas
oo kale.

Waxaa lagu subkay ruuxa quduuska ah
Ciise ayaa u subkay Ruuxa Quduuska ah inaan
sameeyo doonistii Ilaah.
Luukos 4:18 Ruuxa Rabbiga ayaa i dul jooga, Waayo,
wuxuu ii subkay inaan injiilka ku wacdiyo
masaakiinta. Wuxuuna ii soo diray inaan kuwa
xidhan furriinnimada, inuu wax ku wacdiyo oo
baxsada inaan maxaabiista iyo soo kabashada
araggooda indha la ', in la sii daayay kuwa dulman
oo...
Falimaha Rasuullada 10: 38 ... siduu Ilaah Ciisaha reer
Naasared ku subkay Ruuxa Quduuska ah iyo xoogga,
oo wuxuu tegey oo ku saabsan samaynta wanaagga
iyo wuxuu bogsiin jiray kuwii Ibliisku caddibay oo
dhan, waayo, Ilaah baa la jiray isagii.

Ruuxa Quduuska ah - Shaqaalaha Mucjisooyinka
Ciise ma qabo in aan halkan jidh ahaan u wax mucjiso
si ay u dhacaan. Ruuxa Quduuska ah ayaa isku kuwaas
oo awood Ciise ayaa halkaan jooga maanta in la
xoojiyo rumaystayaasha oo dhan.
Yooxanaa 14:12 Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, kii i rumaystaana, shuqullada aan
sameeyo, isna wuu samayn doonaa, oo shuqullo
kuwan ka waaweynna wuu samayn doonaa, maxaa
yeelay, waxaan Aabbahay tagaan.
Ciise wuxuu inoo ballan Mu'miniinta uu sheegay in
markii uu u tegey inuu aabbihiis ayuu ku jiraa Ruuxa
Quduuska ah soo diri doono. Waxa uu sidoo kale
ballan qaaday in markii Ruuxa Quduuska yimid

19

korkooda waxay u noqon lahaa markhaatiyaasha uu.

Waxay ahaayeen inay marag adigoo sameynaya uu
waxa uu sameynayeen wuxuu xooggii Ruuxa
Quduuska ah.
Ciise wuxuu xadiday Gaalnimada
Markos 6: 1-5 Markaasuu halkaas ka tageen oo
waxay u yimaadeen markuu waddankiisa yimid,
xertiisiina way soo raaceen. Goortii sabtida la
gaadhay ayuu bilaabay inuu sunagogga wax ku baro.
Oo qaar badan oo maqlayaana way la yaabeen, oo
waxay yidhaahdeen, "Ninkanu xaggee buu
waxyaalahan ka helay? Xigmaddu waa maxay
waxakan aad taas oo la siiyey Isaga, in shuqulladan
oo xoogga leh gacmihiisu sameeyaan sameeyaa!
"Kanu miyaanu ahayn nijaarkii, Wiilka Maryan, kii
walaal u yahay Yacquub, iyo Yoosee, iyo Yuudas, iyo
Simoon; Iyo ma nala tahay walaalihii halkan? "Oo
iyana waxay ka xumaadeen.
Laakiin Ciise wuxuu ku yidhi, "Nebi ma aha murwad
la 'marka laga reebo in uu dalka u gaar ah, ka mid ah
qaraabadiisa u gaar ah, iyo gurigiisa dhexdooda
maahee." Hadda Karin inuu shuqul xoog leh kuma
samayn, marka laga reebo in Kolkaasuu gacmihiisa
saaray ku jiran dhowr dadka oo ku bogsiiyey iyaga.
Dadkii badnaa waxay ugu weyn waxaa jiray oo waxaa
jiray kuwo badan in loo baahan yahay lagu bogsiiyo,
laakiin Ciise oo kaliya dhowr bogsiiyey. Maxay tani?
Waxa ay aheyd sababta oo ah waxaa jiray gaalada aad
u badan. Ruuxa Quduuska ah wuxuu u shaqeeyaa
Rumaysad sidaas Ruuxa Quduuska ah u geeyeen ninka
kaliya ee la iimaanka diyaar u ah inay hesho!
Maanta Dad badan ayaa ku guuldareysatay inay
samaysaan shuqullada Ciise iyo hesho awood
bogsiinta of Ciise la'aan awgeed baridda iyo rumaysad.

20

CUTUBKA KOOWAAD EE FALIIMAHA RASUULADA

Balanqaadkii kowaad
Waxaa jira laba ballamo in cutubkii ugu horeeyay ee
kitaabka Falimaha Rasuullada. Marka hore waxa ay
ahayd in xooggii Ruuxa Quduuska ah uu ka iman lahaa.
Waxa xiiso leh in Luke bilaabay kitaabka Falimaha
Rasuullada la dhammaadka wakhtiga Ciise ee dhulka.
Waxa uu dhammeeyey kitaabkii Luke la erayada Ciise,
Luukos 24: 49 Baleega, waxaan idiin soo dirayaa
ballankii Aabbahay, aad kor saarnaa; laakiin hoydaa
magaalada Yeruusaalem ilaa aad huwiyo xagga sare.
Haddaba isagu wuxuu bilaabmaa kitaabka Falimaha
Rasuullada iyadoo hadalkii oo kale.
Falimaha Rasuullada 1: 4b-5 Markaasuu ku amray ha
ka tegina Yeruusaalem, laakiinse suga yabooh
Aabbaha, "taas oo," ayuu yiri, "ayaa aad iga
maqasheen, waayo, runtii Yooxanaa wuxuu dadka ku
baabtiisay biyo, laakiinse waxaa laydinku baabtiisi
doonaa Ruuxa Quduuska ah maalmo aan badnayn
dabadood."
Markaas uu sii;
Falimaha Rasuullada 1: 8 "Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ahi idinku
soo dego; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog."
Balantii Labaad
Balantii labaad ahaa ee soo laabashada Ciise dhulka
mar kale. Iyada oo da 'ah kiniisadda, Mu'miniinta
sugayay, dhawrayeen oo la rajeeyo soo laabashada
Ciise dhulka.
Falimaha Rasuullada 1: 10, 11 Oo intay wax fiiriyey
xagga samada intuu sii socdayna, bal eeg, taagay laba
nin oo dhar cadcad qaba, oo waxay ku yidhaahdeen,
"Niman yahow reer Galili, maxaad la taagan tihiin
ilaa aad samada u eegaysaan? Tani waxay la mid ah
Ciise, kii loo qaaday samada laydiinka sare, sidaa

21

waxaa iman doona oo kale, sidaad u aragteen isagoo

samada u."
In isla cutubkaas Qorniinka, waxaan ku siin yabooha
awoodda aan u baahan tahay Ruuxa Quduuska in
guulayso dhulka iyo dhiirigelinta raadinaya soo laabtay
Ciise.
Dhamaadkii Yuudas
Mawduuca ku saabsan Yuudas qabtay halka
Mu'miniinta sugayay socda Ruuxa Quduuska ah. Peter
hadlay isaga oo u sheegay sida xataa dhimasho ay
ahayd dhammaystirka waxsii.
Falimaha Rasuullada 1:20 Waayo, waxaa qoran in
kitaabkii Sabuurrada ku leh, `ha iyagaba cidla noqon,
oo ninna yuusan ku nool waxaa ku jira '; oo ku yidhi,
Kaalaya, Jagadiisana mid kale qaato.'
Kaniisaddii hore ma iska indha dembiga, taasu looga
qabtay. Waxaa isku mid ah waa in maanta ay run.
Waxaa jiray uma baahna akhlaaqda maxaa yeelay
Yuudas wuxuu isku xukumay.
Ka dib markii reading in Daa'uud ka sii sheegidda ay u
dhaqaaqay anagoo addeecsan hadalka iyo xulay rasuul
kale ku Baddasha Yuudas. Tan iyo Ilaah keliya dooran
kartaa rasuul ahaado, oo waxay doorteen laba iyo
markaa u baryay Rabbiga in ay doortaan mid ka mid
sax ah by xooriddoodu badan.
Matiyaan Doortay
Falimaha Rasuullada 1: 23-26 Oo iyana waxay ku soo
jeediyay laba: Yuusuf la odhan jiray Barsabaas, oo
ahayd Yuustos, iyo Matiyas.
Kolkaasay tukadeen oo yidhaahdeen, "Waxa aad
Sayidow, Rabbiyow, adigoo garanaya qalbiga dadka
oo dhan, na tus labadan kaad dooratay in ay ka qayb
qaataan shuqulkan iyo rasuulnimadan oo Yuudas ka
by xadgudub ku dhacay, in laga yaabo in uu
meeshiisa tago. "Oo iyana waxay riteen saami ah, oo
saamigiina wuxuu ku dhacay Matiyas. Waxaa isaga
lagu tiriyey la-tobankii rasuul.

22

SABABAHA RUUXDA BARAKAYSANI UTIMI

In la baabtiistaa
Ruuxa Quduuska ah ayaa Nala ku baabtiisa galay
jidhka Masiixa.
I Korintos 12: 13 Waayo, Ruux qudha ayaa
dhammaanteen aan baabtiisay jidhka-in mid ka mid
Yuhuud ama Gariig, ama addoomo ahaan ama freeoo dhan la laynaga waraabiyey Ruux qudha.
Si aad dhex deggan
Wuxuu u yimid dhex Muminiinta kasta Muminiinkasta.
I Korintos 6: 19, 20 Mise waxaad ogayn in jirkaaga
inuu yahay macbudka Ruuxa Quduuska ah oo idinku
dhex jiro, oo aad Ilaah ka hesheen, oo aadan adiga
kuu gaar ah? Waayo, waad u iibsaday qiimo; Sidaa
darteed Ilaah ku ammaanaan jirkaaga iyo in aad
ruux, kuwaas oo ah Ilaah.
In la xoojiyo
Wuxuu u yimid in la xoojiyo Mu'miniinta.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah
aniga Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo
Samaariya, iyo meesha dunida ugu fog.
Nuuriya
Waxa uu iftiimiya Mu'miniinta.
Efesos 1: 17-23 in Ilaaha Rabbigeenna Ciise Masiix oo
ah Aabbaha ammaanta,

Sii xigmad leh
... Waxaa laga yaabaa in aad siiso ruuxa xigmadda...

Muujinta
... Iyo muujinta aqoonta isaga of, indhihii dadka
dalka qalbigiinna la nuuriyo, si aad u ogaataan...

Ogow rajadeena
... Waxa ay tahay rajada yeedhistiisu...
23


Dhaxalka
... Waxa ay tahay hodantinimada ammaanta
dhaxalkiisa ee ku jirta quduusiinta, iyo waxa ay tahay
weynaanta weyn oo awood u hayo kuweenna
rumaysan...
Si loosiiyo awooda kicida
... Sida uu u shaqeeyo oo xoog badan kaas oo uu
kaga shaqeeyey Masiixii, marka uu isaga ka sara
kiciyey kuwii dhintay oo isaga fadhiya oo uu gacanta
midig ku jira meelaha jannada, ka sarreeysiiyey
madax kasta, iyo xoog iyo itaal, iyo sayidnimo kasta,
iyo magac kasta oo la magacaabay, mana aha
wakhtigan oo keliya, laakiin sidoo kale in wixii hadda
ka dib imanaya. Wuxuuna wax kasta cagihiisana
waxaa hoos geliyey, oo isaga siiyey inuu noqon wax
kasta kaniisadda, Taasoo ah jidhkiisa, buuxnaanta
isaga Kan wax kasta meel walba ku madax badan.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Waa maxay labada ballan qaadyadii ugu waaweynaa ee cutubkii ugu horeeyay ee
Falimaha Rasuullada?

2. Waa maxay nooca wax Ciise ahaa awood ay sameeyaan in rumaystayaasha ee maanta
ayaa sidoo kale ay awood u leeyihiin in ay sameeyaan?

3. Waa maxay jira afar waxyaalood in Ruuxa Quduuska ah uu sameeyo Mu'miniinta?

24

Casharka Saddexaad

Imaatinka Ruuxa Quduuska ah

BAABTIISKA RUUXA QUDUUSKA AH
Falimaha Rasuullada 2: 1-4 Haddaba markii maalintii
Bentekoste ayaa si buuxda u yimaadaan, iyagoo isku
wada qalbi ah hal meel ahaayeen. Oo waxaa
filanla'aan samada ka yimid sanqadh, sida dabayl
xoog leh, oo waxay buuxisay gurigii oo dhan ay
fadhiyeen. Markaas waxaa iyaga u muuqday
carrabbo u kala qaybsamaya sida dab oo kale iyo mid
kasta oo iyaga ka mid ah waxaa ku fadhiistay.
Kolkaasaa waxaa kulligood ka wada buuxsamay
Ruuxa Quduuska ah, oo waxay bilaabeen inay afaf
kale ku hadlaan sidii Ruuxu iyaga u siiyey hadalka.
Caddaynta Markaasaa afafka
In afaf lagu hadlo, ayaa caddaymo u ah in qofku helo
Ruuxa Quduuska ah. Sida laga soo xigtay Luke, qof
kasta oo jooga waxaa ka buuxsamay Ruuxa Quduuska
ah, oo waxay bilaabeen in afaf lagu hadlo. Awooda la
siiyey Ruuxa Quduuska ah.
In afaf lagu hadlo, wuxuu caddayn u yahay baabtiiska
Ruuxa Quduuska ah iyo Qorniinka ayaa sheegaya in
dhammaan ay heleen muujinta.
Markos 16:17 calaamadahaan raaci doonaan kuwa
xaqa rumeeyey: Magacayga ayay jinniyo ku saari
doonaan jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan Carrabo
cusub...

Hadiyadaha Ilaah
Hadiyadda carrabka waa mid ka mid ah hadiyadii Ilaah
kaniisadda. Qaar ka mid noqon doona inay ku hadlaan
noocyada kala duwan carrabka wax dhisa ee jirka,
kiniisadda.
I Korintos 14: 2,4,14 Waayo, kii afuusan ku hadlin
dadka, wuxuuse la hadlaa Ilaah, waayo, ninna ma
garto isaga; Si kastaba ha ahaatee, in ruuxa qarsoon
kaga dhex hadliya. Waxa uu ku hadla afwuu isdhisaa,
laakiin kii wax sii sheegaa wuxuu dhisaa kiniisadda.

25

Waayo, haddaan Ilaah afah, ruuxayga ayaa barya,

laakiin garashadaydu faa'iido ma leh.

Si toos ah Ilaah
Markaasaa carrabbo u yahay luqad of Salaaddiisa iyo
Tasbiixdiisa si toos ah uga ruux Ilaaha. Waxaan Marka
aynu ka barino afaf ku wada hadleynaa in Ilaah oo aan
dadka kale. Qaar kale ma awoodi doonaan in ay
fahmaan Carrabkooda kuwan.
Waa luqad jannada dhexeeya ruuxa aadanaha iyo
Ilaah.

Naftaada dhisaa
Oo goortaad tukanaysaan, Carrabkooda yay in aad
naftaada ku caawin ruuxa koraan. Waa in aan u
duceeyaan awood u yeeshaan inay ka turjumi luqadda
salaadda u gaar ah.
1 Korintos 14: 13, 14 Sidaa daraaddeed kii ku hadla
afha ka baryo si uu u fasiro. Waayo, haddaan Ilaah
afah, ruuxayga ayaa barya, laakiin garashadaydu
faa'iido ma leh.

Saxiix gaalada
1 Korintos 14:22 Sidaa darteed wuxuu carrabkiina
waxay calaamo u yihiin, in aan la gelin kuwii
rumeeyey xaqa, laakiin kuwii gaaloobay, laakiinwax
sii sheegayo ma aha ee gaalada laakiin kuwa
rumeeyey.

Hadiyadaha Ruuxa
Marka hadiyaddan carrabka waxaa ka hawlgala kulan
furan, waxay had iyo jeer fasiraadda ah si ay u dhisaan
doonaa kiniisaddii oo dhan!
1 Korintos 14: 26-28 Sidee haddaba, walaalayaalow?
Mar kasta oo aad isu yimaadaan, mid kasta oo idinka
mid ah hees sabuur ah buu leeyahay, midna
waxbarid buu leeyahay carrab leeyahay, midna
muujin, midna fasiraad buu leeyahay. Wax walba ha
loo sameeyo dhisniin. Haddii Nin hadlo afha iska laba
ama saddexda ugu badan, mid kasta markeeda,
midna ha fasiro. Laakiin haddaan mid fasiraa jirin, ha

26

ka aamusnaado kiniisadda, oo isagu ha la hadlo

qudhiisa iyo Ilaah.
Marka a "fariin" in afaf lagu la siiyey, waa Nin dheer
oo la hadlay, Ilaah ma jiro. Waa Ilaah oo ka hadlaya in
Nin. Mar walba waa in loo isticmaalo iyadoo hadiyad
fasiraadda.

Hadiyadii kowaad
In afaf lagu hadlo waa hadiyadda ugu horreeyey ee
Ruuxa Quduuska ah in aan nahay inay ka shaqeeyaan
ka dib markii aan helno Ruuxa Quduuska ah. Baryaysa
Aabbaha ku jira afka jannada sii daayo ruuxeenna inay
ka shaqeeyaan kale sideed hadiyado Ruuxa.
Dabcan, U qurxiyey Shaydaan weerar dhan-out on afaf
lagu hadlo. By joojinta Christian a ka hawlgalaan
hadiyad taas Ruuxa, ayuu u joojin karaan horumarinta
dadka kale ah!
Ma jirto meel quraankan aad ka heli karto, ama la
caddeeyo in hadiyadda carrabka ama fasirkeeda
carrabka uu joogsaday. Hadiyadda carabkaba ka
joogsan doonaa markii waxa dhammi ay yimaadaan markii Ciise waa yimid - oo aan la hadlay oo dhan hal
luqad.

Ha mamnuucina
In afaf lagu hadlo waa hadiyad kaliya in aan la amray
inaan Yaanay noqon.
1 Korintos 14:39 Sidaa darteed, walaalahayow, ku
dadaala inaad wax sii sheegtaan, hana diidina in afaf
lagu hadlo.
(Si aad u barato ka badan si buuxda sagaalka hadiyado Ruuxa
Quduuska ahu u isticmaali Supernatural living throut the gifts of
the Holy Spirit by AL iyo Joyce Gill)

QASDIGA ILAAH EE KU AADAN AFAFKA

In qof kasta laga bilaabo lahaa luqad isku mid ah.
Midnimada
Bilowgii 11: 1-6 Dhulka oo dhammuna wuxuu ahaa
isku afka iyo isku hadal keliya. Oo waxaa dhacday,
markii ay ka guureen Bari, si ay meel bannaan ka

27

heleen ee dalka Shincaar, oo waxay halkaas

degganaayeen. Haddaba waxay isku yidhaahdeen,
"Kaalaya, aynu leben iyo dubnee." Waxay u haysteen
leben, dhagax, oo iyana waxay lahaayeen laami u
hoobiye. Oo waxay ku yidhaahdeen, "Kaalaya, aynu
magaalo dhisannee, iyo munaarad dhaladeedu waxa
ku Sugan Samooyinka; aynu magac nafteena, waaba
intaasoo aynu ku kala firidhsan badan dhulka
dushiisa oo dhan."
Laakiin Rabbigu wuxuu ku soo degay inuu arko
magaaladii iyo munaaraddii ay binu-aadmigu
dhisayeen. Oo Rabbigu wuxuu yidhi, "illeen Dadka
waxaa ka mid ah oo dhan waxay leeyihiin hal afka,
oo waxanuna waa waxa ay bilaabayaan inay
sameeyaan, hadda wax ay soo jeedin in ay
sameeyaan joogsan doona ka.
Jahawareer
Ilaah ayaa sheegay in marka ay dadka hal luqad,
waxba waa wax aan macquul aheyn oo ay qiyaasi
kartaa. Tan iyo xilligii dayrta ee Nin, midnimadooda
ahaa dembaajiyey oo dhan. Oo Ilaah wuxuu u keenay
wareer ku saabsan dadka la beddelo luqadahooda.
Bilowgii 11: 7, 8 "Ina keena, aynu degnee, oo halkaas
aynu afkooda iskaga qasnee, waxaa laga yaabaa in ay
yaan midna midka kale hadalkiisa garanine."
Haddaba Rabbigu wuxuu ku kala firdhiyey halkaas ka
badan dhulka dushiisa oo dhan, oo iyana way ka
joogsadeen dhismaha magaalada.
Waxa ay Kari waayeen in ay la xiriiraan mid kale
joojiyay ay midnimo iyo in this xaaladda, habka
dhismaha. Midnimo ayaa kiiskan ayaa waxaa
hogaaminayay Shaydaan in Xukunka soulish. Ilaah
dhaliyey jahwareer in ay joojiso noocan ah ee
midnimada.
Ruuxu -hoggaaminayo ayaa Midnimada
Marka Mu'miniinta baryayaa in afkooda inuu Ilaah u
tukado, ay ka howl gala midnimada, ee isku wada
qalbi ah, isagoo Ilaah la jira. Waxay ruux ayaa la
caabudno Ilaah.

28

Marka Mu'miniinta wada tukadaan luqadaha ay

salaadda ay la soo geli doonaa wadajir ah ee ruuxa la
Mu'miniinta kale. In midnimada marayo out-ka
duudduubay, Ruuxa Quduuska ah Mu'miniinta, dhisi
doonaa kaniisad cusub oo hoos Ilaah.
RUUXA QUDUUSKA AHI WUXUU HELAY FALAL
Dhamaan marayo kitaabkii dadka Falimaha Rasuullada
ayaa ku badbaadiyey, ka dibna waxay heleen
hadiyadda ah Ruuxa Quduuska ah oo waxay la hadleen
carabo.
Marka hore Yuhuudda
Ciise amray Mu'miniinta inay sugto infilling Ruuxa
Quduuska ahu waagii hore waxay bilaabeen inay ka
baxo ee wasaaradda. Waxay ku jiray oo dhan in isku
wada qalbi ah qolladdii sare on maalintii Bentekoste
markii baabtiiska Ruuxa Quduuska yimid markii ugu
horeysay.
Falimaha Rasuullada 2: 4 Oo waxay ka wada
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah, oo waxay bilaabeen
inay afaf kale ku hadlaan sidii Ruuxu iyaga u siiyey
hadalka.
Markaas Samaariya
Marka adeegto ka ah, Filibos wuxuu tegey Samaariya,
oo ay rumeysan yihiin in Ciise iyo badbaadeen.
Markaas rasuulladii Yeruusaalem ka yimid iyo saareen
gacmaha iyo waxaa iyaga ka buuxsamay Ruuxa
Quduuska ah.
Falimaha Rasuullada 8: 15-17 yaa, markay
yimaadeen, u duceeyey iyaga inay Ruuxa Quduuska
ah helaan.
(Waayo, weli kuma uu soo degin, midkoodna ah.
Waxay keliya ayaa lagu baabtiisay magaca Rabbi
Ciise aawadiis.) Markaas iyaga ayay gacmahoodii
saareen, oo waxay heleen Ruuxa Quduuska ah.
Cadowgoodii
Bowlos, silciya sare ee kaniisadda, waxay ahayd inuu
ku sii jeedo xiraan Nasaarada dheeraad ah ee Dimishiq
markii nuurka u bexeen dhan isaga ku wareegsan, oo
29

dhulkay ku ayuu dhintay. Waxaa uu kula kulmay Ciise.

Markaas Ilaah wuxuu soo diray Ananiyas isaga iyo
isaga uu gacmaha saareen iyo Paul helay baabtiiska
Ruuxa Quduuska ah.
Falimaha Rasuullada 9:17 Markaasaa Ananiyas tegey
oo gurigii galay, oo intuu gacmihiisa dul saaray,
wuxuu yidhi, "Walaal Sawlosow, Rabbi Ciise oo
kuugu muuqday jidkaad ku sida aad ku timid baa ii
soo diray in aad araggaaga heshid iyo in la wada
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah."
Dadka aan Yuhuudda ahayn
Ka dib markii Butros la siiyey aragti isku mid ah saddex
jeer oo baray, "Ha wicin wax Xun, in Ilaah ka dhigay
nadiif ah" Ilaah u soo diray inuu Roman-taliyihii,
Korneeliyosow, xigtadiisii iyo saaxiibbadiisii u dhow.
Falimaha Rasuullada 10: 44-46 Intii Butros weli ku
hadlayay hadalladaas ayaa Ruuxa Quduuska ah kuwa
ereyga maqlay oo dhan ku dul dhacay. Kuwii gudnaa
oo rumaystay, yaabeen, sida badan intii Butros la
timid, maxaa yeelay hadiyadda ah Ruuxa Quduuska
ah ayaa lagu soo shubay xataa dadka aan Yuhuudda.
Waayo, waxay maqleen iyagoo afaf ku hadlaya oo
Ilaah weynaynaya.
Waxaa ay ahayd baridda badan in baabtiiska Ruuxa
Quduuska ah ka dhici waqtiga badbaadada ah oo aan
shaqo gaar ah ee Ilaah. Waxa kale oo la baray in
hadiyadda carabkaba ka ahaa muujin ka dhacay oo
keliya maalintii Bentakostiga. Si kastaba ha ahaatee,
baabtiiska Ruuxa Quduuska ah iyo in afaf lagu hadlo
Kaysariya, toban sano ka dib markii maalintii
Bentakostiga.
Efesos dhexdeeda
Dadka ku dhaqan kaniisadda Efesos helay iyo lagu
baabtiisay labaatan Ruuxa Quduuska ah sano ka dib
markii maalintii Bentakostiga.
Falimaha Rasuullada 19: 2b-6 Oo iyana waxay isagii
ku yidhaahdeen, "Ma leedahay wax badan oo sida
maqlay in ay jirto Ruuxa Quduuska ah."

30

Oo isna wuxuu iyagii ku yidhi, "Haddaba maxaa

laydinku baabtiisay?"
Haddaba waxay ku yidhaahdeen, "Baabtiiskii
Yooxanaa."
Markaasaa Bawlos ku yidhi, "Runtii Yooxanaa wuxuu
dadka ku baabtiisay baabtiiska toobadda, isagoo
dadkii ku ah in ay Waa inaad rumaysataan Kan Kan
iga daba iman doona, isagoo yahay, Ciise Masiix."
Oo markay taas maqleen, waxaa iyagii lagu
baabtiisay magaca Rabbi Ciise aawadiis. Markii
Bawlos gacmaha dul saarayna ayaa Ruuxa Quduuska
ahu ku soo degay iyagii, wayna la hadleen,
Carrabkooda iyo nebiyada wax la.
CALAAMADAHA RUUXA QUDUUSKA AH
Qooley
Qooley A on Ciise degay markii la baabtiisay by
Yooxanaa baa Webi Urdun Webiga.
Luukos 3:22 Oo taas Ruuxa Quduuska degay isagoo
muuqasho jidh sida qoolley oo kale u Baridaan, iyo
cod samada ka yimid oo yidhi, "Waxaad tahay
Wiilkayga aan jeclahay; ee waan kugu faraxsanahay."
Dabaysha
Maalintii Bentekoste Ruuxa Quduuska ah dhawaqa
dabayl xoog leh u yimaadeen.
Falimaha Rasuullada 2: 2 Oo waxaa filanla'aan
samada ka yimid sanqadh, sida dabayl xoog leh, oo
waxay buuxisay gurigii oo dhan ay fadhiyeen.
Dabka
Maalintii Bentekoste maqleen dabaysha, oo dab bay
ku arkay.
Falimaha Rasuullada 2: 3 Markaasaa waxaa iyaga u
muuqday carrabbo u kala qaybsamaya sida dab oo
kale iyo mid kasta oo iyaga ka mid ah waxaa ku
fadhiistay.

31

Saliida
Saliidawaxaa loo isticmaalaa sida calaamad u ah Ruuxa
Quduuska ah. In Cibraaniyada waxa uu u gudbiyo sida
"Saliidda farxadda."
Cibraaniyada 1: 9 aad jeclaatay xaqnimada iyo
dembigu necbaaba, waayo, Sidaas daraaddeed ayaa
Ilaah, oo ah Ilaahaaga ahi wuxuu kuugu subkay
Saliidda farxadda, oo kuwa ka badan Your Ehelkeeda.
Biyaha
Ruuxa Quduuska ah waa in loo gudbiyaa sida webiyo
"biyaha nool."
Yoxanaa 7: 38, 39 Kii i rumaystaa, in, sida Qorniinku u
yidhi, out of qalbigiisa ka duuli doona webiyo biyaha
nool ah. Laakiin waxa uu kaga hadlay Ruuxa, oo
kuwii isaga rumaystay heli doonaan, waayo, Ruuxa
Quduuska weli lama bixin, maxaa yeelay, Ciise weli
ma ammaanmin.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Qeex ereyadaada kuu gaarka ah hadiyad carrabka.

2. Sii laba sawirrada ka Falimaha Ruuxa Quduuska ahu soo socda in jidhka ka mid ah
Mu'miniinta.

32

Casharka Afaraad

Dagaal badan ayaa ku yimid magaca ciise

SHAYDAANKU WUU OGYAHAY SIRTA
Shaydaanka ayaa helay qarsoon oo waxtarka
rumaystaha. Weerar dhan baxay ayaa la sii daayay
waxa Shaydaanku ka dhanka ah wuxuu xooggii Ruuxa
Quduuska ah iyo awoodda ay magaca Ciise u
isticmaalay markii ay Mu'miniinta.
Awooda Ruuxa Quduuska
Rumaystayaasha waxa laga siiyo wuxuu xooggii Ruuxa
Quduuska ah. Waxay ku shaqeeyaan dhulka xoog,
laakiin waa in ay leeyihiin awood ay magaca Ciise.
Awooda Magaca Ciise
Shaydaanku ka cabsata wuxuu xooggii Ruuxa
Quduuska ah, oo weliba wuxuu ka cabsata awoodda
magaca Ciise ee nolosha ee Mu'miniinta ah.
Markos 16: 17, 18 Calaamooyinkanna raaci doonaan
kuwa xaqa rumeeyey: Magacayga ayay jinniyo ku
saari doonaan jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan
Carrabo cusub; ayay qaadi doonaan abeesooyin, iyo
haddii ay wax dhimasho cabbo, waxay wax dhaawici
doono; saari doonaan gacmaha buka, wayna bogsan
doonaan.
Markii Ciise ayaa u sheegay in ay ahaayeen in ay
jinniyada ku hadlo, Carrabkooda cusub, soo qaado
mas, iyo in aan la dhaawaco by sunta wax disha iyo
inay meel gacmaha ha dul saareen dadka buka, Oo
wuxuu kula dardaarmay inay sidaa sameeyaan
magaciisa. "In Magacayga ayay Ruuxa Quduuska
doono iyo in awoodda ay magaca Ciise.
Xusuusnow, qorshaha Ilaah uusan waxba iska badalin!
Shaydaanku samayn doonaa inuu ugu wanaagsan ee
lagu khiyaanayn Mu'miniinta oo xajiya jaahil ka ah
xooggooda iyo amarkooda.

33

XOOG DARAN IYO MASAAKIINTA BOGSIIYAAY

Had iyo jeer marka sawir ah la siiyo maadaama ay tani
si faahfaahsan sida, in aynu eegno casharada ay noo
tahay maanta.
Falimaha Rasuullada 3: 1-8 Laakiin Butros iyo
Yooxanaa ilaa wada tageen macbudka Saacaddii
salaadda, saacaddii sagaalaad.
Oo Nin curyaan ah qaar ka uurkii hooyadiis ayaa la
kaxaystay, oo ay maalin walba Ag dhigi jiray
albaabka macbudka oo la odhan jiray Qurux Badane
inuu sadaqo ka mid ah kuwa soo galay macbudka,
kuwaas oo, markuu arkay Butros iyo Yooxanaa oo ku
dhow inay macbudka galaan, weydiiyay sadaqo.
Iyo samaynta fiiriyey isaga, iyadoo John, Butros ayaa
ku yidhi, "Na sooeeg." Sidaas daraaddeed wuxuu
iyagii siiyey uu dareenka, isagoo filanaya inuu iyaga
wax ka helo.
Markaas Butros ayaa ku yidhi, "Lacag iyo dahab ma
haysto, laakiin waxaan haystaan ku ah ayaan idin
siin: Magaca Ciise Masiix, kii reer Naasared, wuxuu u
soo kici oo soco" Oo wuu u kaxeeyey ay gacanta
midigta iyo isaga kor u taagay, oo markiiba cagihiisii
iyo anqowyadiisiiba waa xoogaysteen.
Sidaas ayuu, kor u booday, ayaa istaagay oo ku
socday oo galay macbudka iyaga-isagoo socda oo
boodboodaya oo Ilaah ammaanaya.
Casharrada Maanta

Jidka
Butros iyo Yooxanaa oo ku sii socday in macbudka
waqtiga salaadda. Mucjisadani waxa dhacay inuu ku
tukado, oo ay maraan jidkii. Inta aan ka ogahay,
Markay dhinteenna, lama dhan "ayuu tukaday ilaa."
Saacaddii Salaadda waxay ka dhigan tahay, taariikh
ahaan, wakhti go'an of Salaad gaar ah agagaarka
Saddex galabtii.
Mucjisooyin aan la kasbaday inta aan ku tukado ama
sida "kor ku tukaday" waxaan nahay. Si kastaba ha

34

ahaatee, tani ma aha cudur daar ah Mu'miniinta inay

ka daalina ay nolosha salaadda.

Teendhada ka baxsan
Mucjisadani waxa dhacay macbudka dibaddiisa. Oo
waxay noqotay out on wadada meesha Dadka ka
ahaayeen.
Waxaan nahay jidhka Masiixa, waxaan nahay
kiniisadda. Meel kasta oo aan u yihiin, waxaa
kaniisaddu waa. Mucjiso A dhici karaa meel kasta in
Mu'min ah in Ciise yahay. Waa dheeraad ah oo
muhiim u ah mucjisooyinka inay dhacdo ka baxsan
kiniisadda tan iyo markii ay halkan waa in Ereyga Ilaah
wuxuu u baahan yahay in la caddeeyo.

Ciise sugayay Muddaynta Ilaah
Ciise wuxuu sheegay inuu keliya sameeyey wixii uu ku
arkay Aabbaha sameeyo. Waxuu sugay ilaa ay ahayd
waqti Ilaah.
Ninkaas dhigay albaabka Ag in maalin walba
macbudka. Ciise marar badan socday albaabka si
macbudka oo uu haddana sidaas oo ninkan oo inta
badan soo maray, laakiin Ciise kuma bogsiinayaa.

Hoggaaminayaan Ruuxa
Imisa jeer ayaa xertii u maray ninkan? Laakiin
waqtigaan ahaa kala duwan, wakhtigan Butros iyo
Yooxanaa u eegay si toos ah isaga oo soo dhaansatay
iyaga uu dareenka.
Waa in aan xasaasi u hogaaminaya Ruuxa Quduuska
ah ee iyo waqtiga si aan u rajeyn wax mucjiso inay ka
dhacaan gacmahayaga adkee.

Mesha Filashada
Ninka ayaa la keenay meel ee Filashada. Butros
bayaan geesinimo iyo abuuray Filashada in.

Magaca Ciise
"In magaca Ciise Masiix, kii reer Naasared, wuxuu u
soo kici oo soco." Maxaa Butros lahaa in la siiyo ahaa
magaca Ciise.

35


keeneen nin waxgarad ficilkiisa

Butros dhiirigeliyeen ninka u dhaqmaan. Wuxuu ka
soo dejiyey gaaray oo uu gacanteeda qabtay.
Ninka ayaa cagaha iyo Jiqilka ma noqdaan kuwa ku
adag hor Nin ka taagnaa. "Oo wuu u kaxeeyey gacanta
midigtaa ku dhegay ayuu Sara kiciyey, oo markiiba
cagihiisii iyo anqowyadiisiiba waa xoogaysteen."

Nin ilaah amaana
Markaasaa ninkii wuxuu tegey socodka macbudka oo
boodboodaya oo Ilaah ammaanaya.
Waxa uu Ilaah ammaanay dadka oo dhan si ay u
arkaan, oo kamana xishoon in Ilaah ammaanta uu
mucjiso siiyo.

Dhamaan mucjisooyinka la aqoonsaday
Dhamaan aqoonsaday inuu shifo mucjiso. Waxay ka
buuxsamay yaab iyo amakaag.

Aqoontoodii waxay u keentay Ciise
Dadkii badnaa waxay ugu soo ururay iyo Butros wax
baray oo ku saabsan Ciise a soo bixin.
Falimaha Rasuullada 3:15 ... oo waxaad disheen
Amiirkii nolosha, Kan Ilaah ka sare kiciyey kuwii
dhintay, annaguna markhaatiyaal baannu.

Aaaminaada Magaca Ciise
Markii ugu horaysay Butros xaqiijiyey in dadkii badnaa
garanayay kii Ciise joogay oo markaas in ay ogaa
mucjiso ah ayaa lagu sameeyaa rumaysadka Ciise
magiciisa.
Falimaha Rasuullada 3:16 oo magiciisiina, xagga
rumaysadka magiciisa, ayaa xoogsiiyey Kan aad
arkaysaan oo ah. Haa, Rumaysadka uu ku rumaystay
isaga ayaa siiyay ninkan this ee idinka oo dhan
hortiinna ka mid ah.

36

SHAYDAANKA AYAA DEGDEG UWEERARAY

Maxay awood ama magac?
Waxaad u malayn lahaa in madaxda ugu macbudka ku
farxi lahaydeen in Nin curyaan bogsaday, laakiin halka
Butros iyo Yooxanaa ayaa weli hadlayay ayaa iyaguna
way yimaadeen, waxaana qabtay oo uu ku riday xabsi.
Maxay ahayd su'aasha koowaad waxay weyddiisteen?
Falimaha Rasuulada 4: 7 Oo markay iyagii wuxuu
dhex qotomiyey dhexda soo taageen bay
weyddiiyeen, oo "Xooggee ama magacee baad
waxan ku samayseen?"
Dagaal badan Magaca Ciise
Falimaha Rasuullada 4:10 ... ha la dhammaantiin
ogaada, idinka, iyo in ay dadka Israa'iil oo dhan, in
magaca Ciise Masiix, kii reer Naasared, oo aad
iskutallaabta ku qodobteen, oo Ilaah ka Sara kiciyey
kuwii dhintay, isaga ninkaan halkan taagan aad ka
hor oo dhan.

yaabka
Falimaha Rasuulada 4: 16-18 ku yidhi, "Waxa aan ku
samayn doonaan nimankan ku samaynaa? Wixii,
runtii, in calaamo caan ah faleen waa u cad cad in
kuwa Yeruusaalem jooga oo dhan, waxaana mana
dafiri karno.

Digniin
"Laakiin si ayan dadka ugu sii faafin, aynu si xun u
cabsiinno si ayan hadda ka hadlin magacan."

Ku amartaa
Waxay u bixiyeen oo waxay ku amreen in aan ku
hadlin, waxna ku barin magaca Ciise.

Jawaab
Sida ugu dhakhsaha badan Butros iyo Yooxanaa ayaa
la sii daayay ay ku noqdeen iyagoo u gaar ah oo
bilaabay inuu u sheego waxa dhacay, ka dibna ay mar
kale ka hadlay magaca Ciise.

37

Falimaha Rasuulada 4: 29, 30 Haddaba Sayidow,

baleeg, way na cabsiinayaane maanan
addoommadaada sii dhiirranaan oo dhan waxay ku
hadlaan Waxa laga yaabaa in hadalka, adiga gacanta
fidiyey si aad ugu bogsiisid, si calaamooyin iyo
yaabab ugu samaysmaan magaca Midiidinkaaga
quduuska ah Ciise.

Cadaabka
Falimaha Rasuullada 5: 28 Oo wuxuu ku yidhi, "Ma
waxaan aan si adag kugu amrayo ma aha in magacan
wax ku barin? Markaasaa eegto, waxaad
Yeruusaalem ka buuxiseen aad waxbariddiinnii, oo
weliba waxaad damacsan tihiin inaad Dhiiggan Man
noo on! "
Xubnaha Sanhadriinka u jeclaysteen in u socdaan iyo
hadlayay oo ka shaqeeya mucjisooyin in magaca Ciise
in ay dilaan rasuulladii. Si kastaba ha ahaatee, waxay
raaceen jidkii ah digniin iyo tacadiyada u gaysatay oo
iyaga ku amray in ay joojiso isticmaalka magaca Ciise.
Falimaha Rasuullada 5: 40b ... waxay ku amreen
inayan iyagu ma ay hadlaan in magaca Ciise, oo iyagu
ha tageen.

Natiijada
Falimaha Rasuullada 5: 41, 42 way tageen intay
joogaan ee golaha ka, ku faraxsan in lagu tiriyey inay
istaahilaan in Ceebayay iyaga magiciisa aawadiis.
Maalin walba macbudka dhexdiisa ah, iyo in guri
kasta, oo iyagu uma ay ka tagaan waxbarashada iyo
Ciise ku wacdiyaya oo ah Masiixa.
MARKAASAA SAA, UUL (BOWLOS) IYO MAGACA CIISE
Qaar kale silcin
Silec ugu horeeya ee Mu'miniinta ah ahaa ee ugu
baaqayaa magaca Ciise. Sida laga soo xigtay Ananiyas,
sida in Saa'uul gartay kuwaasoo si ay u xiraan ahaa by
ay isticmaalka magaca Ciise.
Falimaha Rasuullada 9: 13, 14 Markaas Ananiyas baa
u jawaabay ", Rabbiyow, waxaan dad badan ka
maqlay ninkanu badan u gaystay, isagu wuxuu

38

sameeyey qoduusiintaada Yeruusaalem ku yaal.

Halkanna wuxuu ku leeyahay amar ka wata
wadaaddada sare inuu xidhxidho dhan oo magacaaga
kuugu yeedha."
U doortay inay qaadaan Magaca
Ilaah wuxuu soo diray Ananiyas in Saa'uul, maxaa
yeelay, Ilaah baa doortay Saa'uul in magaca Ciise ka
hor inta aan Yuhuudda ahayn qaado, ka hor inta aan
Yuhuudda ahayn iyo boqorrada iyo sidoo kale dadka
reer binu Israa'iil hortooda. Saa'uulna ma uu oggolaan
in isticmaalka magaca Ciise oo keliya sida uu sababay
Ildaran dadka kale.
Falimaha Rasuullada 9: 15, 16 Laakiinse Rabbigu
wuxuu isagii ku yidhi, "Tag, waayo, wuxuu yahay
weel aan doortay ee Mine inuu magacayga hor geeyo
dadka aan Yuhuudda ahayn ka hor, boqorrada, iyo
reer binu Israa'iil. Waayo, waxaan tusi doonaa
waxyaalaha waajib ku ah inuu u silco magacaygii
dartiis."
Diyaar u yahay inuu dhinto Magaca
Bawlos ahaa diyaar u dhinto magaca Ciise.
Falimaha Rasuullada 21: 13 Markaasaa Bawlos u
jawaabay ", Maxaad ula jeeddaan u-u ooyaysaan oo
ii qalbi jebinaysaan? Waayo, waxaan diyaar uma ihi
inaan xidhnaado oo keliya, laakiin sidoo kale inaan
Yeruusaalem ku dhinto magaca Rabbi Ciise
aawadiis."
Qoray oo ku saabsan Magaca
Bowlos xooggii Kan ugu magaca Ciise waa garanayay.
Waxa uu ogaaday sida mid la diriray oo awood in laga
badiyay. Wuuna gartay mid ka mid ah oo laga soo
badbaadiyey magaca Ciise. In ka badan iyo in ka
badan, Bowlos qoray oo ku saabsan Ciise magiciisa.
Rooma 10: 13 Waayo, "oo ku baaqday in ku alla kii
magaca Rabbiga ku dhawaaqaa, uu badbaadi
doono."
1 Korintos 5: 4 in magaca Rabbigeenna Ciise Masiix,
marka aad isu soo wada urursadeen, oo ay la

39

socdaan ruuxayga, iyadoo xoogga Rabbigeenna Ciise

Masiix...
Filiboy 2: 9, 10 Haddaba sidaas daraaddeed Ilaah
isaga aad ayaa la sarraysiiyaa oo wuxuu isaga siiyey
magaca magac kasta ka sarreeya, in magaca Ciise jilib
kastoo sujuudaan, kuwa jannada ku jira, iyo kuwa
dhulka, iyo kuwa ka yar Dhulka ...
Kolosay 3:17 Oo wax alla wixii aad ku samaysaan
hadal ama shuqulba, oo wax alla magaca Rabbi Ciise,
siinta Ilaaha Aabbaha ah ugu mahad naqa isaga.
MAGACA CIISE
Waa maxay sababta ay rumaystayaashii ugu horreeyay
dhiman halkii ka dibna kor u siin isticmaalaya magaca
Ciise?
Waa maxay sababta madaxda diinta ee ay magaca
Ciise u weeraraan ka dhacdooyin aad u horeeya ee
Golaha iyo isticmaalka?
Labada Mu'miniinta iyo hoggaamiyeyaasha diinta
fahamsan yahay awoodda uu ka yimid iyagoo
isticmaalaya magaca in.
Waxay keentaa badbaado
Waa magaca Ciise in aan la keenay badbaado.
Falimaha Rasuullada 2: 21 Oo waxay noqon doontaa
in ku alla kii ugu baaqaysaa in magaca Rabbiga ku
dhawaaqaa, uu badbaadi doono
Falimaha Rasuullada 2: 38 Markaasaa Butros iyagii ku
yidhi, "Toobad keena, oo ha mid kasta oo idinka mid
ah in lagu baabtiiso magaca Ciise Masiix
dembidhaafkiinna aawadiis, oo waxaad heli
doontaan hadiyadda ah Ruuxa Quduuska ah."
Guusha sare
Waa magaca Ciise in aan nahay ahaanba u gudan karo
amarka weyn iyo badbaadada oo aduunka oo dhan
keeno.
Waa magaca Ciise in jinniyo yihiin eryay oo qof ayaa la
dhigay lacag la'aan ah.

40

Bogsiiyey
Magaca Ciise waa caafimaad.
Falimaha Rasuullada 3:16 oo magiciisiina, xagga
rumaysadka magiciisa, ayaa xoogsiiyey Kan aad
arkaysaan oo ah. Haa, Rumaysadka uu ku rumaystay
isaga ayaa siiyay ninkan this ee idinka oo dhan
hortiinna ka mid ah.
Xiriirka Ilaah
Waxaan Aabbaha, maxaa yeelay waxa ay Ciise inoo
sameeyey iyo adigoo isticmaalaya Magaciisa Ilaah
dhowaan Karin.
Yooxanaa 16:23 Oo maalintaas waxaad iga weydiin
doonaa waxba. Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, wax kasta oo aad Aabbaha magacayga ku
weydiin wuxuu idin siin doonaa.
Efesos 5:20 walba mahad ugu naqa wax kasta Ilaaha
Aabbaha ah ugu magaca Rabbigeenna Ciise Masiix...
WAXAY KHAAS UTAHAYA MUMINIINTA KELI AH
Isticmaalka magaca Ciise ayaa loogu diraa kiniisadda.
Magaca Ciise noqonayaa xoog badan marka loo
isticmaalo iimaanka.
Toddoba wiil oo Iskeba dhalay
Waxaa jiray toddoba wiil oo isku dayey isticmaalaya
magaca Ciise aan cashada Ciise oo garanaya oo dhab
ahaan waxay u ordeen dhibaato.
Falimaha Rasuullada 19: 13-16 Markaas qaar ka mid
ah oo jinniyosaarayaal ah Yuhuudi cashuur qaade ah
u qaatay oo dushooda si ay ugu yeedhaan magaca
Rabbi Ciise ka badan kuwii ruuxaanta lahaa xun, oo
ku yidhi, "Waxaan idinku dhaarinayaa Ciisaha Bawlos
dadka ku wacdiyo Ciise."
Sidoo kale waxaa jiray toddoba wiil oo Iskeba dhalay,
kaasoo ahaa wadaad sare oo Yuhuudi ah, oo saasay
yeeleen. Oo haddana ruux xun jawaabay oo ku yidhi,
"Ciise ayaan garanayaa, Bawlosna waan aqaan, Laakiin
adigu yaad tahay?"

41

Markaas ninkii ruuxa sharka leh ku booday iyagii, iyaga

xoog batay, oo ka adkaaday, sidaas darteed ayay
gurigaas ka carareen, iyagoo qaawan oo dhaawacan.
Qaawanaa, Dhiig, Adkaaday
Magaca Ciise ma loo isticmaali karaa sida kabtanka
ama jiidashada ah. Awoodda la isticmaalayo magaca
Ciise ku dhawaad baxsan sharaxaad marka loo
isticmaalo iimaanka by rumaystaha dhabta ah, laakiin
waa awoodda lahayn marka ay isticmaalaan mid
mushrik ah.
Magaca isagoo Sharaf Sare
Kuwa isku dayay in la isticmaalo magaca Ciise iyaga oo
aan xaq u leedahay in sidaas la sameeyo ayaa tirey,
laakiin magaca Ciise lagu qabtay sharaf xitaa sare oo
badan oo u yimid in ay ogaadaan Ciise iyada oo
dhacdadan ka.
Falimaha Rasuullada 19: 17, 18 Tani noqday labada
yaqaan dhammaan Yuhuuddii iyo Gariigtii oo ku dhex
jira Efesos joogtay; baqdinna waa wada gashay
dhammaantood, magaca Rabbi Ciisena waa la
weyneeyey. Oo qaar badan oo rumaystay yimaadeen
iyagoo qiranaya oo sheegaya camalkooda.
Taasi oo Magaciisa
Shaydaanku wuu ahaa yahay xooggii Kan ugu magaca
Ciise markii hadlay iimaanka by Mu'miniinta. Sidaa
darteed, mid ka mid ah weerarradii uu uu ahaa mid
aad ku qalloocinaysid, Tabarna yareynin, caayin oo
xooggii Kan ugu magac baabbi'iya.
Magaciisa waxaa badanaa loo isticmaalaa sidii eray ku
dhaartaan. Magaciisa waxaa inta badan ku onkodeen
in gaalnimadooda darteed.
Ha abid maqlo aad qof unsaved jooga Raqiib iyo
magaca ah aasaasayaashii diimaha kale sida eray
dhaaran? Maxaa diidaya?
Magacyada kuwa, ama magac kasta oo kale oo Ilaah
been aan xoogga lahayn. Shaydaanku wuxuu leeyahay
ma jirto sabab keeni dilayo in magacyada kuwa. Halkii,

42

wuxuu iyagii ku qaban doonaa sharaf. Waxay iska leh

isaga.
UGU YEERAY MAGICIISA
Sida Masiixiyiin, waxaan ku siin barakeysan cajiib ah Barakada ka baxsan description. Waxaa sidoo kale jira
mas'uuliyadaha wayn kaalinta on kuwa yeedhay
magicii Masiixa - kuwa loogu yeedhay Masiixiyiin.
Si aad u keen Ilaah ha ku ammaanmo
Bowlos markay qorayaan in Timotiyoos hadlay Kan.
2 Tesaloniika 1: 12 Si aan magaca Rabbigeenna Ciise
Masiix lagu ammaano, idinkana in, iyo in aad isaga,
sida nimcada Ilaaheenna iyo Rabbi Ciise Masiix.
Nolosha waa in ay keenaan inay Ilaah ammaanaan.
In aan la keenin Cay
Oo qoraal ah in Bowlos Yuhuuddu waxay u canaantay
cay ah waxay u keeneen magaca Ilaah. Digniintan ayaa
isku khuseeyaa kuwa lagu qaado magaca
"Masixiyiinta."
Rooma 2: 17-24 illeen aad sheegtid Yuhuudi, oo
sharciga ka dhigi aad ku faraxnaa Ilaah u bogtid
waxyaalaha aad u fiican nasan, iyo, iyo doonistiisa
taqaanid, oo, wax lagugu baray sharciga, oo aad
aaminsan tahay adigu waxaad tahay kan haga kuwa
indhaha la ', kan nuurka u ah kuwa gudcurka ku jira,
oo macallin ka ah kan doqonnada qumaatiya, iyo
macallinka carruurta yaryar, isagoo haysta
muuqashadii aqoonta iyo runta ee sharciga.
Waxaad, sidaas darteed, kuwa kale wax baraa, sow
wax isbari maysid inaad? Kaaga dadka ku wacdiya in
Nin Waxba ha xadina; adigu miyaad wax xaddaa?
Kaaga yidhaahda, "Waa inaanad sinaysan," miyaad
adigu sinaysataa? Kaaga sanamyada nebcaada,
macbudyo dhacdaa samayn?
Waxaad ka sameeya aad ku faana in sharciga, miyaad
Ilaah ku cisa jebisaa sharciga jabiya? Wixii "Magaca
Eebe waa lagaga caytamaa quruumaha dhexdooda
idinka daraaddiin," siday u qoran tahay.

43

Si aad u soo noqda xumaanta

Bawlos wuxuu u qoray in Timootiyos.
2 Timoteyos 2:19 Habase yeeshee aasaaskii adag
Ilaah taagan, oo haysata shaabadda this: "Rabbigu
wuu yaqaan kuwa ku jiraan," iyo "qof kasta oo
magacyada ha magaca Masiix ka tago."
RUMAYSTA CIISE OO RUMAYSTA MAGICIISA
Sida aan rumaysan nahay in Ciise oo nabadbaadi, si
aan u aaminsan yihiin in talada iyo amarka ah, si uu
uga socdaan guusha ee nolol maalmeedkeena
magaca.
Waxa xiiso leh tirada jeer ee Axdiga Cusub dhexdiisa
waxa aan u sheegay in ay u yeedha magaca Ciise iyo
inaad rumaysaan magaca Ciise. Haddaba maxaa
nalooga kaliya ma u sheegay in ay soo wac on Ciise
ama kaliya in ay aaminsan in Ciise? Haddaba maxaa
nalooga joogto baray in ay soo wac, ama magaciisa
rumaystay?
Ciise iibsatay badbaadadeenna uu dhimashaduna
iskutallaabta dusheeda. Iyada oo Noloshiisa oo Nin
kaamil ah, iyada oo dhimashadiisa iyo iyada oo loo
marayo kicistiisa, wuxuuna dib ugu soo laabtay
Shaydaanku ku guulaystay awood u leh inay
xukumaan dhulka this. Adiga oo isticmaalaya
Magaciisa Mu'miniinta awood u leedahay in ay
meesha ka dhulka hadda!
Ciise wuxuu Ina siiyey magaciisa. Waxaan nahay in aad
la hadashid iyo dhaqmaan magaciisa. Marka aan
intaas sameeyo iyo Mu'miniin xooggii Magaciisa,
waxaan samayn karaa wax kasta oo Ciise sameeyey.
Waxaan xitaa samayn kartaa wax waxyaalahaas ka
waaweyn Oo isna wuxuu sameeyey!
Marka Ciise wuxuu sheegay inuu dhisi doono
kaniisaddiisa midkoodna Kama uu tegin noo mana
karayaan inay halgan iyada oo aannu mar dhulka this.
Sida aynu u noqon kartaa guul ah Kan Ibliiska iyo
jinniyo uu ka weyn haddii aan leenahay awood aan
jirin iyo amarka? Ciise wuxuu Ina siiyey Ruuxa
Quduuska ah si aan u helno lahaa awood iyo uu Ina

44

siiyey xaq u leeyihiin inay isticmaalaan Magaciisa si

aan u helno lahaa awoodda.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Waa magaca Ciise adiga muhiim kuu ah Sidee?

2. Sii qaar ka mid ah barakooyinka isagoo magaca Ciise. Sii qaar ka mid ah xilalka ugu.

3. Maxaa ku dhacay wiilashii Iskeba inay? Waa maxay sababta?

45

Casharka shanaad

Qorshaha Ciise ee Kaniisadda

CIISE ISAGA AYAA DHISIDOONA KANIISADIISA
Waa Ciise, ma Nin, kaas oo ay u dhisaan kiniisadda.
Matayos 16:18 Anigu waxaan sidoo kale idinku
leeyahay, Butros baad tahay, oo dhagaxan ayaan ka
dul dhisan doonaa kiniisaddayda, oo albaabbadii
Haadees Kama adkaan doonaan.
Sanado badan Nin ayaa isku deyayay, in la dhiso
kiniisadda isticmaalaya astaamo u gaar ah oo uu habdhaqameedka. Haddii Ciise waa in la dhiso
kaniisaddiisa, waxaa lagama maarmaan ah in aan iska
Dhigaan fikradaha iyo dhaqamada gaarka ah iyo ha
Ciise muujiyaan qorshaha noogu soo mara ereygiisa.
Waxaa ka mid ah mumin kasta

Markhaanti fur
Qofka muminka ah waa in ay marag u ah Ciise Masiix
noqon.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.

Usamay siduu ciise usamayaay
Qofka muslinka ah waa inaan sameeyo wax ka
sheegaya in Ciise sameeyey.
Yoxanaa 14:12 Runtii, runtii, waxaan idinku leeyahay,
kii i rumaystaana, shuqullada aan sameeyo, isna wuu
samayn doonaa, oo shuqullo kuwan ka waaweynna
wuu samayn doonaa, maxaa yeelay, waxaan
Aabbahay tagaan.

Ku wacdinno
Qofka muminka ah waa in ay ku wacdiyaan (Ogaysiina
ama lawadaag) injiilka.

46

Markos 16:15 Markaasuu wuxuu iyaga ku yidhi,

"Dunida oo dhan taga galay iyo injiilka ku wacdiyo
uunka ..."

Filo mucjiso
Qofka muslinka ah waa in ay ka filayaan
calaamooyinkan inuu raaco.
Markos 16: 17, 18 Calaamooyinkanna raaci doonaan
kuwa xaqa rumeeyey: Magacayga ayay jinniyo ku
saari doonaan jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan
Carrabo cusub; ayay qaadi doonaan abeesooyin, iyo
haddii ay wax dhimasho cabbo, waxay wax dhaawici
doono; saari doonaan gacmaha buka, wayna bogsan
doonaan.

Diyaarinayaan Wacdinta
Dhamaan Dadka Ilaah waa in loo diyaar garoobo
shaqada wasaaradda.
Efesos 4:12 Waayo, qalabaynta quduusiinta for
shaqada wasaaradda, iyo xagga dhisidda jidhka
Masiixa...
TAN WACDINTA - HAWLAHA, AYAA HORYAALA MAAHA DEREJO
Markii Ciise uguma aabbihiis ayuu dadka siiyey
hadiyado.
Efesos 4: 8-13 Sidaas daraaddeed wuxuu yidhi:
"Markii uu kor u baxay, wuxuuna kaxeeyey kuwii
maxaabiista ahaan, iyo dadka siiyey hadiyado."
(Haddaba, "Waxa uu u baxay" -maxaan, waxaa loola
jeedaa laakiin inuu isagu hoos ugu degtay dhulka
meelaha ugu hooseeya ee? kii hoos u degtay sidoo
kale waa Kan kor u baxay oo samooyinka oo dhan, si
uu isaga buuxiyo wax kastaba.)
Oo weliba isaga qudhiisaa qaar wuxuu ka dhigay inay
ahaadaan rasuullo, nebiyo, qaarna wacdiyayaal, qaar
ka mid ah, iyo qaar ka mid ah, iyo macallimiin, u
qalabayn quduusiinta for shaqada wasaaradda, iyo
xagga dhisidda jidhka Masiixa, ilaa aynu wada
gaadhno midnimada rumaysadka iyo aqoonta Wiilka
Ilaah, si Nin kaamil ah, si ay qiyaasta koridda ee
buuxnaanta Masiixa...

47

Rasuul, nebiga, wacdiyi jiray, wadaad ama macallinka

maaha inay noqdaan kuwo horyaal ee darajada ama
shaqada kaniisadda. Halkii ay yihiin hawlaha. Shaqo
kasta wasaaradda waxay leedahay qayb muhiim u
gaar ah ee ku dhisanto jidhka Masiixa.
Marka Paul qoray warqadood oo marar badan wuxuu
ku bilaabay isagoo leh, "Paul, Rasuul" taagan oo
hadiyad u siiyay wasaarad ama shaqo ee jidhka
Masiixa. Ma uusan dhihi "The Rasuul Bawlos" taasoo
muujisay lahaa horyaalka ah.
Ilaah baa ka dhigay
1 Korintos 12: 27, 28 hadda waxaad tihiin jidhka
Masiix iyo xubno ka mid ah. Oo Ilaah ayaa u
magacaabay ka tirsan kaniisadda: rasuullo, markii
labaadna qaar kale nebiyo, saddexaadna qaar kale
macallimiin, ka dib markii mucjisooyin in, hadiyado
wax lagu bogsiiyo, waxay ka caawisaa, maamul,
noocyo carrabka.
Dhamaan shanta hadiyadood wasaaradda waa inay
firfircooni iyo hawl-kaniisad walba maxalliga ah haddii
Mu'miniinta waa in loo diyaar garoobo shuqullada
adeeg oo la dhisay ilaa maturity qiyaasteeda oo buuxa
Masiixa.
Addoomadayda
Haddii aynu nahay in loogu yeedho Ilaah galaan
wasaaradda Tay, waxaan ugu horreeya oo dhan waa
addoommadiisii u soo jidhka Masiixa noqon.
Ciise shaqeeyay dhamaan shantii giftings wasaaradda
sida tusaale ahaan. Tusaale ahaan in uu ahaa mid ka
mid ah oo ah addoonkii.
Yoxanaa 13: 3-5 Ciise oo garanaya in Aabbuhu wax
walba gacanta u geliyey iyo inuu Ilaah ka yimid oo
ahaa u socota xagga Ilaah, waxaa kacay ayuu cashadii
ka oo dharkii iska dhigay, tuwaalna wuu qaatay oo
guntaday. Ka dib markii in, wuxuuna biyo weel ku
shubay oo bilaabay inuu maydho xertiisa cagaha, oo
ku tirtiro tuwaalkii uu guntanaa.
Vs. 12-17 Haddaba markuu cagihii u maydhay iyagii
dharkii, qaatay, oo haddana wuxuu iyagii ku yidhi,
48

"Ma waxaad garanaysaan waxaan idinku sameeyey

fadhiistay? Waxaad iigu yeedhaan, Macallin iyo
Sayid, oo aad si fiican u odhan, waayo, waan ahay.
Haddaba haddaan, aad ah Sayidka iyo Macallinka,
waa inaad cagaha u maydhay, waxaad sidoo kale
waajibka ku ah inay cagaha isu maydhaan ee.
Waayo, waxaan idin siiyey masaal, waa in aad u
sameeya sidii aan idinku sameeyey. Runtii, runtii,
waxaan idinku leeyahay, Addoon Kama weyna
sayidkiisa, midna waa Kan diray yar ayaa ka weyn kii
soo diray. Haddaad waxyaalahan garanaysaan, waad
barakaysan tihiin haddaad yeeshaan."
RASUUL
Micneeye
Erayga Giriigga ah "apostolos," tarjumay "rasuul," oo
macnaheedu yahay "mid ka soo diray, a diray mid."
Rasuul waa mid la soo dirayna bixi leh awood ay ku
dhiso kaniisadaha iyo in la xoojiyo kaniisadaha ka jira
Caqiidooyin ay aasaas iyo waxbarista wax ku ool ah ka
soo erayga Ilaah. Waxa uu wasiirka dhiirranaan iyo
xujo iyo Muujin aqoonta by Ruuxa Quduuska ah.
Hawlaha
Waxa uu u shaqeyn doono dhamaan giftings
wasaaradda iyo ka hawlgalaan dhamaan hadiyadaha
Ruuxa Quduuska ah.
A Wasiirka rabitaanka rasuul ka xiriir qoto dheer oo
shaqsi ahaaneed oo Ilaah oo waxay yeelan doonaan
xiriir "aabaha" in kuwii uu wasiir. Calaamadaha,
yaabab iyo calaamooyin ku bogsiinaya la had iyo
muujiyey doonaa.
Adeeggii uu hadiyad u siiyay in la aqoonsan doono iyo
heshay sidii xiriir Ruuxa kaniisado gaar ah iyo
wasaaradaha kale. Ma noqon doonto wax xiriir ah urur
aadanaha ama heshaan. Laga soo xiriir ruuxiga ah, oo
rasuul u ah in ay maamulaan iyo soo kasta oo lagama
maarmaan anshaxa, xisaabtan, xasiloonida iyo ka
badbaadinta la Dhoob-galay nolosha dadka
rumaystayaasha ah, wasaaradaha iyo kaniisadaha.

49

Rasuul ayaa si dhow u shaqeyn doonaa wasaaradda

Nebi magacaabayso iyo ordaining odayaasha iyo
rumayn kuwa loo doortay inay wadaadadu. Asaga oo
ay la Nebi, uu ku xaqiijin doonaa yeedhitaanka Ilaah
on nolosha rumaystayaasha qaarkood iyo Oon
Makansiinno galay oo shaqeynaya in wasaaradda
hadiyad u siiyay in. Waxa uu deeqsi doono iyo sii
daayo Mu'miniinta galay ka hawlgala hadiyadaha
Ruuxa Quduuska ah la dul on gacmahayga.
Wasiirka rabitaanka rasuul iyo hadli wata xujo laakiin
waxa uu noqon doonaa Nin ka amar sababtoo ah waa
kuwo ay la xisaabtamaan rasuulladii iyo waayeelladii
kale ka kaniisadda maxalliga ah halkaas oo uu ku diray.
Tusaalooyinka
Bowlos iyo Barnabas waa tusaalayaasha wanaagsan ee
rasuullada:
Falimaha Rasuullada 13: 2, 3 Oo markay Rabbiga
caabudayeen oo soomanaayeen ayaa Ruuxa
Quduuska ah ku yidhaahdeen, Haddaba, Markay
soomeen oo duceeyeen oo gacmahoodii saareen
"Hadda soocaan Me Barnabas iyo Sawlos, taas oo
aan ugu yeedhay shaqada in." iyaga, ayay direen
iyagii.
Rooma 15:20 Oo sidaas daraaddeed waxaan ka
dhigay hawaystay inaan injiilka ku wacdiyo meel aan
Masiixa awil lagu magacaabin, si aanan u dhisa on
aasaaska Nin kale dhigay...
Falimaha Rasuullada 14:23 Haddaba markay
magacaabay kiniisad walba waayeello, oo ay soon ku
tukadeen, waxay iyagii ku ammaana geliyeen
Rabbiga ay rumaysteen in.
NEBI
Micneeye
Erayga Giriigga ah "propheteuo," tarjumay "nebiga,"
waxaa loola jeedaa "in Saadi dhacdooyinka, iyo inay la
hadlaan waxyiga."
Nebiguna waa mid ku hadla, waayo, Ilaah. Waxa uu la
siiyay wasaaradda soocaya Ilaah matalaya dadka ku

50

hor. Dajinta, halka in wada noolaanshaha wadarta

kutub, siin doona, xaqiijin hanuun iyo aragga oo ku siin
aragti erayga Ilaah. Nabiga wuxuu daaha doonaa
xaqiiqooyin ku saabsan nolosha dadka, canaantaadii
aawadeed, garsoore, sax ah, digo iyo Muujin
dhacdooyinka mustaqbalka.
Hawlaha
A nabi Wasiirka rabitaanka hoos heer sare oo
subkiddoodu waxay nebiyada oo la faahfaahsan iyo
saxsanaanta badan ruux lagu fudud ka hawlgala
doonaa hadiyad ruuxi ah wax sii sheegidda. Erayga ka
nabi ah badanaa ku jiri doona dajinta in ay ka baxsan
dhismo, waanada iyo raaxada badan ka iman Kara sida
wax sii sheegaa Mu'min.
Nebi inta badan wada wasiirka la rasuul ee aasaaska
ruuxiga ah iyo dhisidda iyo xoojinta kaniisadaha
doono.
Efesos 2: 20 Isaga oo la dul dhisay aasaaskii
rasuullada iyo nebiyada, oo Ciise Masiix xaggiisa
geeska ee ugu weynaa...
Tusaale
Agabos waa tusaale fiican oo nabi ah.
Falimaha Rasuullada 21: 10, 11 Oo sidii aannu
maalmo badan halkaas joogeen, nebi la odhan jiray
Agabos ka soo degay Yahuudiya. Markii uu noo yimid
ayuu qaatay Bawlos dhex-xidhkiisii oo gacmaha iyo
cagaha u gaar ah ku xidhay, oo waxay tidhi, "wuxuu
leeyahay Ruuxa Quduuska ah, Sidaas Yuhuudda
Yeruusaalem u xidhi doonaan ninka dhex-xidhkan
leh, oo gacmaha waxay isagii u gacangelin dadka aan
Yuhuudda ahayn.'"

51

WACDIYE
Micneeye
Erayga Giriigga ah "euangelistes," tarjumay "wacdiyi
jiray," waxaa loola jeedaa "Rasuul oo bishaarayn."
Hawlaha
Wacdiye waa on furinta ee maanta Ilaah ciidan. Waxa
uu leeyahay damac ka gubanaya si qof walba wuxuu
arko oo ku saabsan Ciise u sheegeen. Waxa uu
leeyahay qalbi in si joogto ah u fidiya inay ka lumay
adduunyo. Meel kasta oo uu aado, waxa uu goob-joog
ama ku wacdiyaya in dadka ku saabsan Ciise
calaamooyinkii la socday.
Waxaana uu si firfircoon oo ku lug leh tababar
Mu'miniinta kale ee wacdinta mucjiso ah oo kadibna
abaabulka galay wasaaradaha outreach wacdinta.
Isagu wuxuu dhawri doonaa riyadiisii ee maxaliga ah,
wacdinta qaranka iyo dunida kiciyey ee xasilloonida
Quluubta mu'miniinta kiniisad walba.
Iyadoo wacdinta waa wasaaradda iyo mas'uuliyadda
rumayste kasta, wasiirro wacdiyi jiray in heer sare ah
oo lagu subkado in goobtan ka. Isagu waa takhasus u
leh in wacdinta. Isaga oo xilka kowaad waa inay
diyaariyaan rumaystayaasha oo dhan in ay sameeyaan
shaqada wacdinta.
Tusaale
Filiboy waa tusaale weyn oo wacdiye.
Falimaha Rasuullada 8: 5-8 Markaasaa Filibos wuxuu
tegey magaalada Samaariya iyo wacdiyey Masiixa
iyaga. Oo dadkii badnaa, iyagoo isku wada qalbi
Dhumeen mana waxyaabaha wuxuu Filibos ku
hadlay, maqleen oo ay arkeen calaamooyinkuu
sameeyey. Wixii jinni oo nijaas ah, oo waxay cod
weyn ku dhawaaqay oo ka soo baxday badan oo
hantiyeen, iyo dad badan oo la curyaan ahaa iyo
laangadhayaashiiba waa la bogsiiyey. Markaasaa
waxaa jirtay farxad weyn, magaalada in.
Falimaha Rasuullada 8: 12 Laakiin markay
rumaysteen Philip sidii wuxuu dadkii ku wacdiyey

52

waxyaalaha ku saabsan boqortooyada Ilaah iyo

magaca Ciise Masiix, rag iyo dumarba la baabtiisay.
WADAAD (ARI JIRE)
Qeexid
Erayga Giriigga ah "poimen," tarjumay "wadaad,"
waxaa loola jeedaa "adhijir, Ruux lo 'ama Kan adhiga
ah egtahay, kuna hanuunin iyo sidoo kale jaqsiinayso
adhi ah, kormeere." Poimen waxaa loo isticmaalaa
siddeed iyo toban jeer ee Axdiga Cusub dhexdiisa.
Kaliya ee Efesos afar waa u turjumay "wadaad." The
kale toddoba iyo toban jeer waxaa si sax ah loo
tarjumay "adhijir."
Hawlaha

Hogaamin
Adhijir A idaha keeni doonaa.
Yoxanaa 10: 4 Oo markii uu ka soo Bixiyaa wax
idihiisana, wuu hor kacaa, oo iduhuna way raacaan,
waayo, codkiisay garanayaan.

Ula xidhiidhiyaan
Adhijir A yeelan doonaan xiriir dhow shaqsi ah la
idihiisii.
Ishaciah 40:11 siduu adhijir adhigiisa u Isaga oo uu
quudin doonaa; Wananka ku ururin doonaa
dhudhunkiisa, oo wuxuu ku qaadi doonaa laabtiisa,
oo si tartiib ah u horseedi kuwa la da'da yar.
Yoxanaa 10: 11 Waxaan ahay adhijirka wanaagsan.
Adhijirka wanaagsanu wuxuu naftiisa u bixiyaa idaha
daraaddood.

Quudinta Idaha
Adhijir A idaha quudin doonaa.
Yoxanaa 21: 15-17 Haddaba markay quraacdeen
dabadeed Ciise wuxuu Simoon Butros, "Simoon Ina
Yoonisow, Ma i jeceshahay intaas ka badan?"
Wuxuu ku yidhi, "Haah, Sayidow, Waxaad og tahay
inaan ku jeclahay."

53

Wuxuu ku yidhi, "Baraarkayga daaji."

Waxa uu sheegay in mar mar labaad, isaga in ",
Simoon Ina Yoonisow, ma i jeceshahay?"
Wuxuu ku yidhi, "Haah, Sayidow, Waxaad og tahay
inaan ku jeclahay."
Wuxuu ku yidhi, "Idahaygu Daawee." Wuxuu ku yidhi
markii saddexaad, "Simoon Ina Yoonisow, Ma i
jeceshahay?"
Butros ayaa ka calool xumaaday, waayo wuxuu ku
yidhi isagii markii saddexaad in, "Ma i jeceshahay?"
Oo isna wuxuu ku yidhi, "Lord, wax walba waad ah.
Waad og tahay inaan ku jeclahay"
Ciise wuxuu ku yidhi, "Idahayga daaji.
MACALLIN
Qeexid
Erayga Giriigga ah "didaskalo," waxaa loola jeedaa
"macallin ka ah."
Macalinka A waa mid ka mid oo waxbara, iyo
waxbariddiisii ka sababa dadka kale si ay u bartaan.
Markuu wax barayay ku lug ahayda iyo sharaxaad of
Qorniinka iyo barashada cilmiga dadka kale. By sidaas
samaynaya, waxa uu sameyn doonaa xertiisii.
Matayos 28: 19, 20 Haddaba taga oo xer ka dhiga
quruumaha oo dhan, oo ku baabtiisa magaca
Aabbaha iyo Wiilka iyo Ruuxa Quduuska ah, oo Bara
inay dhawraan wax walba oo aan idinku amray oo
dhan; oo baleeg, waan kula jiraa inaan mar walba,
xataa dhammaadka wakhtiga dunidu. Aamiin.
Hawlaha
Macalinka A Bari doonaa rumaystayaasha cusub.

Barno rumaystayaasha cusub
Falimaha Rasuullada 11: 21-26 Oo gacantii Rabbiga
ayaa la jirtay iyaga, iyo tiro badan oo rumaystay oo
Rabbigay u soo jeesteen. Markaas news
waxyaalahaas in kuwa dhegaha la kaniisaddii
Yeruusaalem yimid, oo ay u soo direen Barnabas inuu

54

tago tan iyo Antiyokh. Goortuu u yimid oo arkay

nimcada Ilaah, ayuu ka farxay, oo wuxuu iyagii ku
guubaabiyey dhamaan in xajistaan niyad qalbiga waa
in ay sii wadaan Rabbiga la. Waayo, Nin wanaagsan,
oo ay ka buuxaan Ruuxa Quduuska ah iyo rumaysad
ayuu ahaa. Iyo dad badan baana Rabbiga u ah.
Markaas Barnabas tegey Tarsos raadsan Saa'uul. Oo
markuu soo helayna, ayuu Antiyokh keenay. Sidaas
waxa uu ahaa in muddo sannad ah oo dhan ayay isu
soo ururiyeen iyaga iyo kiniisadda iyo dad badan wax
bareen. Xertiina waxaa ka horeysay loogu yeedhay
Masiixiyiin waxay ahayd Antiyokh.

Bar iimaanka
Macalinka A Bari doonaa Mu'miniinta inay ku
noolahay rumaysadka.
1 Timoteyos 2: 7 Waayo, kaas oo laygu doortay inaan
noqdo mid wax wacdiya iyo rasuul-baan u hadlayaa
runta ah ee Masiixa oo aan la been-macallin dadka
aan Yuhuudda ahayn ugu ah iimaan iyo run.

Bar Ruuxa Quduuska
Macalinka A Bari doonaa by subkidda oo Ruuxa
Quduuska ah.
1 Yooxanaa 2:20 Laakiin waxaad leedihiin subkid ka
timid Kan Quduuska ah, iyo inaad wax walba taqaan.
1 Yooxanaa 2:27 Laakiin Subkidda aad ka hesheen
isaga way baa idinku jira, oo aadan u baahnayn qof
kasta oo aad la baro; laakiin sida subkiddiisu isla idin
bara ku saabsan waxyaalahan oo dhan, oo ay run u
tahay, beenna aanay u ahayn, sida idiin baray, oo
aad ku waari doonaan isaga.
1 Korintos 2:13 Waxyaalahaasu waxay ka waxaan
sidoo kale ku hadalnaa, kumase hadalno hadallo la
baro ee ah xigmadda laakiin taas Ruuxa Quduuska ah
barayaa, is barbar waxyaalaha ruuxa ah ruuxiga ah.

Iyadoo awoodleh
Macalinka A Bara oo leh awood.

55

Matayos 7: 28, 29 Oo waxay noqotay in, goortuu

Ciise hadalladan dhammeeyey, in dadkii la jirayna
waxay ka yaabeen waxbariddiisa, waayo, wuxuu wax
u barayay sida mid amar leh, oo uma uu baraynin
sida culimmada.

Tarmaa xaggiisa
Macalin ah oo hagaya wasaaradiisa in ragga lagu
kalsoonaan karo naftooda oo u badin doonaa in
nolosha dadka kale.
2 Timoteyos 2: 2 Oo waxyaalihii in aad iga
maqasheen markhaatiyaal badan dhexdood, samayn,
kuwaas oo niman aamin ah oo awood u yeelan
doonaan inay kuwa kaleeto baraan.
ODAYAASHA IYO WADAADADA
Odayaasha (sidoo kale loo yaqaan kormeere) iyo
wadaadadu ay yihiin laba xafiis kaliya oo la aasaasey
Ilaah in ay degan yihiin ee kaniisadda maxalliga ah.
Filiboy 1: 1 ah Bawlos iyo Timoteyos, oo ah
addoommadii Ciise Masiix, Si aad quduusiinta oo
dhan ku dhex jira Ciise Masiix oo magaalada Filiboy
la jooga hoggaamiyayaasha kiniisadda iyo
caawiyayaasha...
Odayaasha (kormeere)
Xafiiska Nin da 'ah, ama kormeere, waxaa loogu
talagalay talada haya ama maamulo kaniisadda
maxalliga ah. Waxay tahay in la doortay by Ilaah iyo u
magacaabay rasuulladii.
1 Timoteyos 3: 1 Tani Hadalkanu waa run, Haddii Nin
dooni xilka hoggaamiyaha kiniisadda, shuqul
wanaagsan buu doonayaa.
Falimaha Rasuullada 14:23 Haddaba markay
magacaabay kiniisad walba waayeello, oo ay soon ku
tukadeen, waxay iyagii ku ammaana geliyeen
Rabbiga ay rumaysteen in.

56

Wadaadada
Xafiiska adeegto ka ah waa u adeegaya. Waxay la
doortay by Mu'miniinta iyo xaqiijiyay rasuulladii.
Falimaha Rasuullada 6: 2-4, 6 Markaas laba iyo toban
ka soo yeedheen kuwa badan oo xerta ka mid ahaa,
oo ku yidhi, "Maaha in la jecel yahay inaan ka tagno
ereyga Ilaah iyo miisas ka adeegno. Sidaas
daraaddeed, walaalayaalow, dooni ka dhex baxa aad
toddoba Nin oo sharaf leh, oo ay ka buuxaan Ruuxa
iyo xigmaddu, oo aynu u dooranno shuqulkan; laakiin
aan ku sii adkaysan doonnaa tukasho iyo shuqulka
ereyga. "
Kuwaasay rasuulladii soo hor dhigay, oo markay
tukadeen dabadeed, ayay gacmahoodii saareen iyaga
on.
1 Timoteyos 3:10 Laakiin Kuwaas marka hore ha la
tijaabiyo, markaas ha u ahaadeen kiniisaddu mid eed
la 'yihiin.
FAHMIDDA XAFIISKA HAWSHA ODAYAASHA (KORMEERKA)
Qeexid
Erayga Giriigga ah "presbuteros" waxaa loola jeedaa
oday, qofka weyn ama sare ah. Axdiga Hore dhexdiisa
waxa loo adeegsaday xubnaha Sanhadriinka ama
madaxda ah sunagogyada. Ereygan waxaa inta badan
loo isticmaalaa in Kaniisada axdiga cusub marka qoraal
Mu'miniinta Cibraaniga tan iyo markii ay gartaan
hannaankii axdiga hore "Odayaasha."
Falimaha Rasuullada 14:23 Haddaba markay
magacaabay kiniisad walba waayeello, oo ay soon ku
tukadeen, waxay iyagii ku ammaana geliyeen
Rabbiga ay rumaysteen in.
Erayga Giriigga ah "episkopos" macnaheedu waa
kormeere, kormeeraha guud ama qofka ilmaha
masuulka ka ah. Waxa loo isticmaalaa Shan jeer in
Axdiga Cusub dhexdiisa iyo waxaa si joogto ah loo
tarjumay "kormeere" ee New Version ee
International. Waxaa loo tarjumay "kiniisaddu" afar ka
mid ah kuwan jeer King James Version. Erayga
"kormeere" waa turjumaadda dhabta ah. Ereygan
57

waxaa inta badan la isticmaalo marka qoraal

Mu'miniinta Giriigga maxaa yeelay wuxuu ahaa eraygii
hogaan ruuxi ah oo ay ugu dhaba doonaynin la
xidhiidhaan.
Falimaha Rasuullada 20: 28a, Sidaa darteed iska jira
iyo idahana jira, kuwaasoo Ruuxa Quduuska ah ayaa
aad u dira dhigay...
Hawlaha
Ma jirto kala soocid kitaabi ah ee shaqada u dhexeeya
laba eray. Waxay soo gudbin xafiiska la mid ah
kaniisadda maxalliga ah. Ma jirin madaxda ictiraafayso
in ama ka badan kaniisadda maxalliga ah. Kaniisad
kasta ahayd oo kala duwan iyo madax-bannaan.
Dowladda kaniisada, halkii ay ka mid noqdo urur, urur
ama heshaan dadka oo dhan, wuxuu ahaa xidhiidh
Ruuxa u dhexeeya ragga oo waxaa la yidhaahdaa, inay
ahaadaan rasuullo iyo waayeelladii kiniisadda oo
degaanka ah. Kaniisadda maxalliga ah ay
shaqaynayeen sidii jirka ah diraya, laakiin marna layma
tixgeliyo "kaniisadda hooyada" a in ay xukumaan
lahaa, xukumaan ama lagu xakamaynayo kaniisad
kale.
Sida rasuullada iyo nebiyada dhigay aasaaska,
kaniisadaha aasaasay oo magacaabay kiniisad walba
waayeello, ay Qaraabo ruuxi ah oo qoto dheer. Xiriirka
Kuwaasu waxay ahaayeen xiriir kaliya ee ka baxsan
kaniisadaha deegaanka oo waxay ahaayeen in dadka
ay shaqaynayeen ee wasaaradda Tay, ma kiniisadaha
kale ama madaahibta.
Aasaaska A markii ugu horeysay lagu dhigay
wasaarada of rasuul nabi ah ee lagu hirgalinaayo
kaniisad cusub ee maxalliga ah. Markaasay rasuulladii
waxay markaas u magacaabi lahaa odayaasha ee
kaniisadda in. Odayaasha ayaa waxa ay ahaayeen jirka
talada haya in si toos ah arrimaha kaniisadda
maxalliga.
1 Timoteyos 5:17 ha odayaashii ka wanaagsan wax
ugu taliya lagu tiriyo kuwo istaahila in labanlaab loo
maamuuso, khusuusan kuwa ku hawshooda ee
hadalka iyo waxbariddiisii.
58

Odayaasha Tay
Dhammaan wasiirada Tay ahaayeen odayaasha.
Waxaan u aragnaa tusaale u ah in Butros iyo
Yooxanaa.
1 Butros 5: 1 odayaashii ka idinka mid ah waxaan
kugu waaninayaa, waxaan walaalahooda ah oday ah
oo marag ka ah waxyaalihii Masiixu ku xanuunsaday,
oo weliba ka qayb qaadanaya ammaanta la muujin
doono, oo waxaan ahay...
3 Yooxanaa 1: 1 Anigoo odayga ah waxaan gacaliye
Gayos, oo aan runta ku jeclahay...
Kuwa Ciise ayaa siiyey sida rasuullada, nebiyada, kuwa
dadka gaara, iyo macallimiin kaniisad waa in si wadajir
ah u shaqeeyaan si ay "diyaariyo dadka Ilaah, waayo,
shuqulladiisa oo adeeg ah." Hawlaha wasaaradda
Kuwan waxaa marnaba gudbiyo Qorniinka ay yihiin
"xafiiska." Si kastaba ha ahaatee, mid kasta oo iyaga
ka mid ah waxay istaageen xafiiska ah "oday"
kaniisadda.
Wacdinta odayaasha
Odayaasha waa in ay ku shaqeeyaan kiniisad walba
maxalliga ah inaad daajisaan iyo adhiga daajiyaan cida
ay la siiyey kormeer.
1 Butros 5: 1-3 odayaashii ka idinka mid ah waxaan
kugu waaninayaa, waxaan ahay oday la shaqayn jiray
oo marag ka ah waxyaalihii Masiixu ku xanuunsaday,
oo weliba ka qayb qaadanaya ammaanta la muujin
doono: Ilaaliya idaha Ilaah oo oo idinka mid ah,
adeega sida kormeere, ma qasab laakiinse raalli ka,
ma u faa'iido daacadla'aan ugu laakiin hammuun;
mana sida isagoo sayid kuwa Ammaanadiinna
idinkoo, laakiin isagoo tusaalooyin adhiga u...

59

ODAYAASHU WAA WACDIN SARE

Kuwa Kan Ilaah ka yeellay Shan hadiyadood
wasaaradda ku qoran Efesos afar, ayaa nimcada
waxaa laynoo siiyey gaar ah oo lagu subkado in ay
qalabeeyaan quduusiinta. Waxa ay u muuqataa in ay
iska cad in kuwa la doortay inaad daajisaan, cunto iyo
kormeeraan adhiga u baahantahay in nimcada iyo
qaybtii subkidda ee wasaaradda Tay.
Waxay u muuqataa in waayeelladii kiniisadda
degaanka ahaayeen kuwa Ilaah u yeedhay galay
wasaaradda Tay. Mid kasta oo ka mid ah kula kulmay
dhammaan shahaadooyinkaaga kitaabi ah
waayeelladii. Odayaasha ayaa waxaa loo soo oogay
mas'uul ka ah toosiyaan "arrimaha kiniisadda."
1 Timoteyos 5:17 ha odayaashii ka wanaagsan wax
ugu taliya lagu tiriyo kuwo istaahila in labanlaab loo
maamuuso, khusuusan kuwa ku hawshooda ee
hadalka iyo waxbariddiisii.
Iyadoo mid ka mid ah shahaadooyin odayaasha waa in
ay yihiin "awoodaan in ay baraan," waxaan aan u
sheegay in dhamaan ay shaqaynayeen ee wacdintiisa
ama waxbarashada wasaarad gudahood kaniisadda
maxalliga ah.
Hawlaha
Ka dib markii aasaaska loo dhigay ay rasuul iyo nabi
iyo intii la magacaabay odayaasha ee kaniisadda
maxalliga ah, cidduu Eebe doortay in ay ku
shaqeeyaan iyo macallimiin la doortay, la aqoonsan
yahay oo la sii daayay galay wasaaradda ay gacmo-dul
by Rasuulka iyo nebiyadii iyo odayaal kale.
Sida Mu'miniinta ayaa la dhisay ee Word iyo xer
wasaarada kuwa ay shaqaynayeen sidii iyo
macallimiin, kuwa Ilaah doortay in ay ku shaqeeyaan
wacdiyayaal, ayaa sidoo kale loo magacaabay, la
aqoonsan yahay oo la sii daayay galay wasaaradda ay
saareen gacmaha odayaasha . Wacdiyi jiray oo loo
tababaray iyo isku duwday Mu'miniinta ee kaniisadda
maxalliga galay fidiya wacdinta mucjiso.

60

Jirku wuxuu u hagaagaan heli karaa oo keliya oo lagu

qalabeeyo shuqullada adeeg by lagu adeegi by kasta
oo ka mid ah giftings wasaaradda Tay.
Hogaminta odayaasha
Waa wax iska cad Sidaa darteed in odayaasha
magacaabay kiniisad walba maxaliga ah ay ahaayeen
kuwa Ilaah u yeedhay in ay shaqeeyaan in mid ka mid
ah giftings wasaaradda Tay, iyo waayeelladii shirka a
degaanka ah ayaa marna ku koobnayn hal shaqsi. Si
kastaba ha ahaatee, Ilaah waxa uu mar walba soo
bixin hoggaanka Ruuxaani ah sidii uu Muuse isagoo
Imaam dadkiisa. Hoggaanka Tan waxaa loo yaqaan
"malaa'igta" ee (Rasuul) kaniisadda maxalliga ah ee
kitaabka Muujintii.

"Malag" ama Rasuulka
Muujintii 2: 1 Si malaa'igtii Kiniisadda Efesos ku
qortaan, wuxuu kugu leeyahay waxyaalahan haysta
toddobada xiddigood gacantiisa midig,
badhtankooda ku socdaa oo ka mid ah toddobada
laambadood oo dahabka ah...'

Yacquub, odayasha hoggaamineed
Yacquub u muuqday in uu odaygu keentay, oo madax
ka ah odayaasha kale ee kaniisadda Yeruusaalem.
Dhamaan odayaasha la kulmay rasuulladii inay
tixgeliyaan su'aasha ah oo cilmi ah.
Falimaha Rasuullada 15: 6 Sidaas daraaddeed
rasuulladii iyo waayeelladii baa ururay inay
tixgeliyaan arrintaan.
Falimaha Rasuullada 15:13 Oo markay noqoto
aamusan, ayaa Yacquub u jawaabay, oo ku yidhi,
"Walaalayaalow, i dhegaysta...
Dhamaan odayaasha ayaa ku lug Tixgelinta su'aashan
fiqi in ay noqotay arrin. Si kastaba ha ahaatee, waxa
uu ahaa James sida madaxa ama keentay oday lahaa
in la sameeyo xukunka Kama dambaysta ah.
Madaxa kaniisada
Ciise waa madaxa Kaniisadda. Si kastaba ha ahaatee
hoos ninku yahay Ciise, weliba waxaa kaloo jiray inuu
61

ninku yahay Ilaah jideeyey in ka badan kaniisadda

maxalliga ah. Ninku Tani waxaa laga helay weynuna
wuxuu u keentay oo, wada leh dhamaan odayaasha,
ay shaqaynayeen inay "toos ah arrimaha kiniisadda,"
iyo "in la diyaariyo dadka Ilaah, waayo, shuqulladiisa
oo adeeg ah."

Qaabka axdiga cusub
Haddii aynu hannaankii dhaqanka ee dowladda
kaniisad uusan ilaalin la dhacay qaabka New
Testament, waa in aan diyaar u qaadaan tallaabooyin
ay ku badalo qaab ahaan. Ilaah waa soo celinta
wasaaradda Tay in kaniisaddiisa in aannu mar.

Isbedel bilaa khilaaf
Marka aan ka helno dajinta, waa in la oggolaado waqti
muujinta in la helay by shirka maxalliga ah ka hor isku
dayay in uu ugu samayno isbeddellada loo baahan
yahay. Marka aan sidaa yeelno in aan ka fogaano
suurto gal ah dirir iyo colaadaha. Go'aamada ku
saabsan dowladda kaniisad waa inay shaqo ka mid ah
mid ku aqoonsado sida Rasuulka (lakabka aasaaska)
weheliyaanTaasoo keentay oday iyo waayeelladii
kiniisadda. Waa in aanay noqon arrin taas oo keeni
karta in la kala sooco shirka reer Mu'miniinta ka mid
ah.
MAGAC FAANID AH
Hadiyadaha wacdinta wasaaradda Tay waa arimo oo
aan horyaal. Waxaan nahay aan si wax looga qabto
mid ka mid kale oo ay sasab horyaal.
Matayos 23: 6-12 Waxay jecel yihiin meelaha hore oo
diyaafadaha, iyo kursiyada hore oo sunagogyada,
salaanta suuqa, iyo in dadku ugu yeedhaan, Macallin.
Laakiin aad, ma la odhan jiray Rabbi '; waayo, mid
baa macallinkiinna ah, Masiix, oo walaalahood oo
dhanna aad tahay. Ha soo wacdo qof dhulka
aabbahaa; waayo, mid baa Aabbihiin ah, kaasu waa
Kan jannada ku jira.
Hana u noqonin yaqaan macalimiinta; waayo, mid
baa macallinkiinna ah, Masiix.

62

Laakiin isagu waa Kan idiinku weyn waa inuu ahaado

midiidinkinna. Oo ku alla kii isa sarraysiiya waa la
hoosaysiin doonaa, oo kii is-hoosaysiiyana waa la
sarraysiin doonaa.
Dhamaan walaalah
Ciise wuxuu ku yidhi "aad kulli walaalo baad tihiin."
Bowlos waraaqaha uu bilaabay, "Bawlos ah oo
rasuulkii," marnaba "Rasuul Bawlos" maxaa yeelay,
eraygii "rasuul" gudbiyo uu shaqo ee jidhka Masiixa.
Butros gudbiyo Bawlos sida walaalkiin.
2 Butros 3:15 Oo ku tiriya in dulqaadashada
Rabbigeennu tahay badbaado-Sidii walaalkeen
gacaliye Bawlos, sida ay xigmaddii la siiyey in ay,
ayaa qoraal aad u...
Halkii "gudbiye, dhakhtar, Macallimow, Aabbow,
macalin" inta ay le'eg tahay waxaa wanaagsan in aad
wici mid kale "walaalkay." Xitaa Ciise wuxuu u kacay
by magaciisa hore. Annagu waxaannu nahay
addoommadaada oo dhan, in midkiinba midka kale.
Xafiiska Ixtiraamka
Inkastoo, aan si cad looma oggola in ay wax ka qabato
mid ka mid kale oo ay magacyo faanid, wali waa in aan
ixtiraamaan kuwa Ilaah waxa uu ugu yeedhay xafiiska
Nin da 'ah. Waa in aan la sharfo oo la heli ixtiraam leh
kuwa Ilaah siiyey in ay shaqeeyaan in mid kasta oo ka
giftings wasaaradda Tay in kaniisaddiisa.
Matayos 10:40 Kan idin aqbalaa wuu i aqbalaa, oo ku
alla kii helo wuu I aqbalilahaa aqbalaa kii i soo diray.
In kasta oo Ciise ayaa ku yidhi, "Idinku waxaad tihiin
dhan oo walaalo ah," Waa in aan waqti isku mid ah ay
aqoonsadaan oo ay helaan ixtiraam leh kasta oo kuwa
loo yeedhay si ay u shaqeeyaan wasaaradda Tay.
Haddii aan sidaas awgeed waxay tixraac noo wadaad
sida "Walaal James," Waa in isla waqti aan
aqoonsanahay, oo ixtiraamaya "our wadaad." Sida iska
cad, isku dalban waa in mid kasta oo ka giftings kale
wasaaradda.
Fiiro Gaar ah: Wixii dheeraad ah oo qoto-dheer waxbarashada ku
saabsan mowduuca ee wasaaradda Tay iyo dowladda kaniisad,

63

waxaanu kuu soo jeedinaynaa inaad barato the ministries gifts

by AL Gill.

SU'AALO IYO MURAAJOCO

1. Waa maxay shaqada aasaasiga ah ee wacdinta Tay siiyay in Efesos 4: 8-13?

2. Qor Shan hadiyadood wasaaradda iyo si kooban sharaxaad kasta oo howshooda.

3. Sharax shaqo ee odayaasha iyo wadaadadu ee kaniisadda maxalliga ah.

64

Casharka lixaad

Tusaale u, ahaan manta

CIISE AYAA DHISAYA KANIISADIISA AXDIGA CUSUB
Markii ugu horeysay ee Ciise ku xusan kiniisadda,
wuxuu u sameeyey laba weedhood oo ku saabsan in
ay yihiin kuwo aad u muhiim ah. Ciise wuxuu sheegay
inuu dhisi doono kaniisadda. Maanta, waa in aan
rumaysano in aynu nahay alaabtii kaas oo Ciise u
dhisaya kaniisad oo keliya.
Muddo sanado ah dadka Masiixiyiinta ah ayaa maqlay
Gudiga sare Ciise iyo isku dayeen in ay tagaan iyo
waxa ay sameeyaan in xooga ay ku leeyihiin, kartida
iyo xigmad. Muddo sanado ah, ragga ay isku dayayaan
in ay dhisaan kiniisadda, iyagoo hababka iyo
caadooyin kala duwan. Laakiin Ciise wuxuu ku yidhi
Waxa uu, ayna ugu malayn Mu'miniinta, dhisi lahaa
kaniisaddiisa.
Matayos 16:18 Anigu waxaan sidoo kale idinku
leeyahay, Butros baad tahay, oo dhagaxan ayaan ka
dul dhisan doonaa kiniisaddayda, oo albaabbadii
Haadees Kama adkaan doonaan.
Waxa labaad ee in Ciise ku yidhi saabsan kaniisaddiisa
ahaa in albaabbadii Haadees, (oo dhan dawladaha
Shaydaanka), innaba Kama ay adkaan lahaa ka soo hor
jeedda.
Ciise waxaa ka socda si loo dhiso kaniisad iyo waxa ay
noqon doontaa kaniisad ku xoog badan. Taasi waa
nooc ka mid ah kaniisadda aynu aragno oo dhan
kitaabka Falimaha Rasuullada.
Baabtiiska Ruuxa Quduuska
Ciise Ruuxa Quduuska ah soo diray inaad nasiiso
waxay hogaaminaysaa, waxbarashada, kartida aan u
baahanahay in uu qeyb ka mid ah "kooxda dhismaha"
Kaniisaddiisa noqon.
Luukos 3:16 Yooxanaa waa u jawaabay, isagoo ku leh
oo dhan in ay, "Anigu waxaan idinku baabtiisaa biyo,
65

laakiin hal itaal weyn yahay, waxaa soo socda,

yeelmihii kabihiisa aanan istaahilin inaan ka furo.
Isagu wuxuu idinku baabtiisi doonaa Ruuxa
Quduuska ah iyo dab. "
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Yooxanaa 14: 16,17 Iyo Aniguna Aabbahaan baryi
doonaa, oo wuxuu idin siin doonaa Gargaare kale, si
uu idiin la waari, xitaa Ruuxa runta ah, oo aanay
dunidu qaadan karin, maxaa yeelay waxa ay waxba
ka arkaa ama aan isaga innaba waa ogyahay, laakiin
waad garanaysaan, maxaa yeelay, Isagu wuxuu u
jiifaa kula wuuna idinku jiri doonaa in.
Barida erega
Marka qof ayaa la baraya ama ku wacdiyaya, waa si
fiican in la xusuusto in ay tahay Ruuxa Quduuska in uu
yahay macalinka real. Waxaan soo bandhigi karo
xaqiiqooyinka laakiin waa Ruuxa Quduuska ah in ka
Disho galay dhegeyste iyo iyaga oo ka dhigaysa qayb
ka mid ah uu, ama iyada, nolosha.
Yoxanaa 14:26 Laakiin Gargaare, Ruuxa Quduuska ah
oo Aabbuhu ku soo diri doono magacayga, ayuu idin
Bari doonaa waxyaalahan oo dhan, oo idin xusuusin
wax kasta oo aan idinku idhi.
Marka bowlos ayaa labo sanno ku barayay dugsiga
Bible ah, natiijada la jiray oo dhan oo Yuhuud iyo
Gariigba ah ee Asia maqlay News wanaagsan.
Falimaha Rasuullada 19: 9, 10 Laakiin qaarkood
markay madax adkaadeen, mana ayan rumayn,
laakiinse waxa sharka ah oo jidka la hadlay dadkii
badnaa hortooda, ayuu iyagii ka tegey oo xertii ka
soo celiyey, oo maalin iskoolka Turannos. Markaasaa
waxaa taas laba sannadood ay socotay, si dadkii
Aasiya degganaa oo dhan, oo hadalkii maqlay waa
Rabbi Ciise, oo Yuhuud iyo Gariigba.

66

Baridu ogolaan doonaa erayga Ilaah in ay ku faafo iyo

koraan xoog.
Falimaha Rasuullada 19:20 Sidaasaa ereygii Rabbiga
xoog ugu batay oo u adkaaday.
Adkaysi
Bawlos waa mid ka mid ah tusaalooyin weyn Mu'min
socday wax dhib ah maleh waxa Shaydaanku, ciidna
wuu. Waxa uu ku siinayaa liiska waxyaabaha dhacay
isaga injiilka aawadiis.
2 Korintos 11: 23-27 ay Masiix bay u adeegaan -Ma
hadlo sida a-aan nacaska ahay more? Tirola'aan
badan, karbaashyo Qiyaasan, waanan ka xabsi joogta
ah, marar badanna dhimashaan ku.
Laga soo bilaabo Shan jeer Yuhuuddu waxay i
karbaasheen afartan mid la '. Saddex jeer baan ahaa
la uleeyo; mar aan la dhagxiyey, saddex jeer waxaa la
i jabtay; habeen iyo maalinna waxaan ku jiray badda
moolka ku jira; sodcaalladoodii inta badan, xagga
webiyadana khatar baan galay, xagga tuugaggana
khatar baan galay, xagga dadkaygana ee u gaarka ah,
ee xagga dadka aan Yuhuudda ahayn, xagga
magaaladana khatar ah, ee xagga cidladana khatar
baan galay, ee badda galay, walaalo been ah
dhexdoodana khatar baan ku galay ; in daal iyo daal,
hurdo badan, gaajo iyo harraad, marar badanna
cuntola'aan iyo qabow iyo arrad ...
Bawlos lahaa oo uu maanka ku hayo in uu sameyn
doono gabi ahaanba wax kasta si ay magaca Ciise u
qaadan in dadka kale, xataa haddii ay ku kalifto in uu
naftiisa.
Falimaha Rasuullada 21: 10-13 Oo sidii aannu
maalmo badan halkaas joogeen, nebi la odhan jiray
Agabos ka soo degay Yahuudiya. Markii uu noo yimid
ayuu qaatay Bawlos dhex-xidhkiisii oo gacmaha iyo
cagaha u gaar ah ku xidhay, oo waxay tidhi, "wuxuu
leeyahay Ruuxa Quduuska ah, Sidaas Yuhuudda
Yeruusaalem u xidhi doonaan ninka dhex-xidhkan
leh, oo gacmaha waxay isagii u gacangelin dadka aan
Yuhuudda ahayn '. "

67

Oo waxaannu markaannu waxyaalahaas maqalnay,

waxaannu iyo kuwa meesha qirtay isaga iyadoo
labada in aan ku soconnaa Yeruusaalem. Markaasaa
Bawlos u jawaabay ", Maxaad ula jeeddaan u-u
ooyaysaan oo ii qalbi jebinaysaan? Waayo, waxaan
diyaar uma ihi inaan xidhnaado oo keliya, laakiin
sidoo kale inaan Yeruusaalem ku dhinto magaca
Rabbi Ciise aawadiis."
Calaamadaha, yaabab, Mucjisooyin
Casharada hore waxaan ku bartay sida Ilaah loo
isticmaalo calaamadaha, yaab iyo mucjisooyin injiilka
Dunida oo dhan dheeraad ah.
Falimaha Rasuullada 19: 11,12 Haddaba Ilaah
cajaa'ibyo aan caadi ahayn oo ay gacmaha Bawlos, si
marooyin yaryar ama macawiso laga keenay inuu
jidhkiisa kuwii bukay, markaasaa cudurradii iyagii
daayeen, jinniyadiina waa ka baxeen iyaga ka mid ah.
Toobadkeen run ah
Falimaha Rasuullada 19:18 Oo qaar badan oo
rumaystay yimaadeen iyagoo qiranaya oo sheegaya
camalkooda.
Isku dhufashada
Waxaan nahay in aad u sheegto dadka ku saabsan
Ciise meelwalba aan aadno. Waxaan nahay inaad u
sheegto cidda uu yahay iyo waxa uu sameeyo. Waxaan
nahay sanamyadii Ilaah. Waxaan nahay muraayada
kuwaas oo Rabbiga loo arki karaa by adduunka
rumaysanayni.
Sabuurrada 105: 1, 2 Oh, inay Rabbiga ku mahad! Oo
magiciisa ku barya, Samee dadyowga dhexdooda
Falimihiisana.
Isaga u gabya, innagoo sabuurro ugu gabyi in isaga;
La hadal ah kulli shuqulladiisii yaabka lahaa.
Ishaciah 8:18 Halkan ahay aniga iyo carruurta
Rabbigu i siiyey! Waxaan u nahay calaamado iyo
yaabab ka Israa'iil ka yimid xagga Rabbiga
ciidammada oo deggan Buur Siyoon.

68

Tan iyo xilligii dayrta ee Aadan iyo Xaawo, dadka oo

dhan ayaa raadinaya Ilaah. Waa in Nin ee ruuxa si uu u
doondoono sarraysa ah. Sida Mu'miniinta, waxaan
heysanaa muujinta Ilaah iyo muujinta xoogga Ilaah
kaas oo aduunka uu raadinayo.
Markos 5:19 Si kastaba ha ahaatee, Ciise uma
oggolaan isaga, laakiin wuxuu ku yidhi, "Orod oo
guriga si aad saaxiibadaa, oo u sheeg waxa weyn oo
Rabbigu kuu sameeyey, iyo sida uu u naxariistay oo
aad on."
Qofka muminka ah ah waa in ay markhaati dagdag ah.
Waxaan u sheegi kartaa ku saabsan waaya aragnimada
nolosheena gaarka ah - sida aan helay Ilaah - nabadda
ah ee nolosha - calaamooyinkuu waxaan aragnay - iyo
siduu Ilaah badan waa jecel yahay mid ka mid kastaa
oo inaga mid ah.
Dunida waxaa lagu guuleystay kartaa adigoo wacdinta
mucjiso sida Muminka kasta Muminka sii wadaan in ay
ka markhaati kacaan oo waxay ugu bishaareeyeen
Injiil leh calaamooyinkan soo socda.
Falimaha Rasuullada 19:17 Tani noqday labada
yaqaan dhammaan Yuhuuddii iyo Gariigtii oo ku dhex
jira Efesos joogtay; baqdinna waa wada gashay
dhammaantood, magaca Rabbi Ciisena waa la
weyneeyey.
TODOBAAD BAABTIIS
Erayga "baabtiiska" waxaa loola jeedaa in la gabi
ahaanba lagu tilmaamay.
Waxaa jira toddobo baabtiisi ku xusan Kitaabka baabtiiskii:

Muuse
Yoxanaa
Ciise, (u gaar ah oo kaliya, isagaana u)
Dabka
Ruuxa Quduuska ah (jidhka Ciise)
Ruuxa Quduuska ah Ciise (awood u leeyahay
inuu markhaati)

Oo biyo ah (marag A of our aqoonsi la Masiixa)
Muuse
69

Oo reer binu Israa'iilna noqday gebi ahaanba lagu

cadeeyay Nabi Muuse isagoo wata ee Giza Badda Cas
iyo sidii Ilaah baa iyagii ka soo dhex mariyey cidladii
hoos maalintiina daruur iyo tiir dab ah oo habeenkii.
1 Korintos 10: 1-4 Haddaba, walaalayaalow, Ma
rabtaa inaad ku ogayn in awowayaashayo oo
dhammu daruurta uga wada hooseeyeen, oo dhan
dhex mareen badda, iyo kulli lagu baabtiisay Muuse
daruurta iyo badda, iyo kulli waxay cuneen cunto
ruuxa ah, oo dhan wada cabbeen isku cabbid ruuxa
ah. Waayo, iyagu waxay ka cabbeen dhagaxa ruuxa
ah oo iyaga raacay, oo dhagaxuna wuxuu ahaa
Masiixa.
Yoxanaa
Baabtiiskii Yooxanaa ahaa ilaa toobadda.
Matayos 3:11 Anigu waxaan idinku baabtiisaa biyo
ilaa toobadda, laakiin Kan iga daba imanayaa waa iga
itaal weyn yahay, Kan aanan istaahilin inaan
kabihiisa qaado. Isagu wuxuu idinku baabtiisi doonaa
Ruuxa Quduuska ah iyo dab.
Ciise
Baabtiiskii Ciise ahaa baabtiis gaar ah isaga oo keliya.
Waxa uu ahaa ma baabtiisay ilaa toobadda inkasta oo
uu la baabtiisay by Yooxanaa. Taasi waa sababta John
isaga la dooday.
Matayos 3: 13-16 Markaasaa Ciise la yimid Galili ilaa
John Webi Urdun inay la baabtiisay isaga. Markaasaa
Yooxanaa wuxuu isku dayay in uu isaga looga
hortago, oo ku yidhi, "Waxaan u baahan in la
baabtiiso aad by, oo waxaa lagu Waxaad ii timaado?"
Laakiin Ciise ayaa u jawaabay oo ku yidhi, "waxa ay
oggolaansho lagu haatan saas tahay, waayo, sidaas
waa inoo eg tahay inaynu xaqnimada oo dhan si ay u
gutaan." Markaasuu u oggolaaday.
Ruuxa Quduuska ah ku Ciise u yimid sidii uu markiiba
waa la baabtiisay iyo mucjisooyinka ayaa muujiyey in
uu naftiisa uga waqti in weeraryahanka.
Dabka

70

Yoxanaa sii sheegay in Ciise Ruuxa Quduuska ah iyo

dab ku baabtiisaa lahaa.
Matayos 3: 11b, 12 ... laakiin Kan iga daba imanayaa
waa iga itaal weyn yahay, Kan aanan istaahilin inaan
kabihiisa qaado. Isagu wuxuu idinku baabtiisi doonaa
Ruuxa Quduuska ah iyo dab.
Isaga oo taageere Masaftiisu waa in uu gacanta ugu
jiro, oo aad buu u safayn doonaa wax lagu tumo, iyo
sarreen soo ururiya maqsinkayga ah; laakiin wuxuu
ku gubi doonaa buunshaha dab aan demeyn.
In baabtiiska dab, shuqullada hilibka, "buunshe," ayaa
kor u gubay oo laga saaray nolosheena. Kaliya midho
dhabta ah ee Ruuxa, "sarreen," waa laga tegi doonaa.
Ruuxa Quduuska
Waxaan baabtiisay Masiix by Ruuxa Quduuska ah.
Rooma 6: 3 Mise ma waydaan ogayn in sida badan oo
inaga mid ah ayaa lagu baabtiisay Ciise Masiix
dhexdiisa lagu baabtiisay dhimashadiisa?
1 Korintos 12:13 Waayo, Ruux qudha ayaa
dhammaanteen aan jidh qudha inagu baabtiisayhaddaynu nahay Yuhuud ama Gariig, ama addoomo
ahaan ama free-oo dhan la laynaga waraabiyey Ruux
qudha.
Tiitos 3: 5 Inaguma uu badbaadin shuqullada
xaqnimada oo aynu samaynay, laakiinse naxariistiisa
aawadeed wuxuu inagu badbaadiyey nadiifinta
dhalashadii labaad iyo cusboonaysiinta Ruuxa
Quduuska ah...
Ciise
Waxaan baabtiisay Ciise galay Ruuxa Quduuska ah.
Luukos 3:16 Yooxanaa waa u jawaabay, isagoo ku leh
oo dhan in ay, "Anigu waxaan idinku baabtiisaa biyo,
laakiin hal itaal weyn yahay, waxaa soo socda,
yeelmihii kabihiisa aanan istaahilin inaan ka furo.
Isagu wuxuu idinku baabtiisi doonaa Ruuxa
Quduuska ah iyo dab. "

71

Falimaha Rasuullada 1: 4, 5, 8 Iyo lagu intuu iyagii la

shiray, wuxuu iyagii ku amray ha ka tegina
Yeruusaalem, laakiinse suga yabooh Aabbaha,
"taas," ayuu yiri, "ayaa aad iga maqasheen, waayo,
runtii Yooxanaa wuxuu dadka ku baabtiisay biyo,
laakiinse waxaa laydinku baabtiisi doonaa Ruuxa
Quduuska ah maalmo aan badnayn dabadood.
Laakiinse waxaad heli doontaan xoog markii Ruuxa
Quduuska ahi idinku soo dego; oo waxaad noqon
doontaa marag ah Me Yeruusaalem, iyo Yahuudiya
oo dhan, iyo Samaariya, iyo meesha dunida ugu fog."
Biyaha
Baabtiiskii Biyaha waa aqoonsi la Masiixa
dhimashadiisa, aaska iyo sarakicidda.
Rooma 6: 3, 4 Mise waxaad ogayn in sida badan oo
inaga mid ah ayaa lagu baabtiisay Ciise Masiix
dhexdiisa lagu baabtiisay dhimashadiisa? Sidaas
awgeed waxa aannu ayaa isaga kula aasannay
baabtiiska dhimashada dhexdeeda, in, sidii Masiixa
kuwii dhintay laga Sara kiciyey ammaanta Aabbaha,
aan innaguna sidaas oo kale u socon lahaa cusaybka
nolosha.
BAABTIISKA LA AMRAY
Waxaan amray inay towbad keenaan oo la baabtiiso.
Falimaha Rasuullada 2: 38-41 Markaasaa Butros
iyagii ku yidhi, "Toobad keena, oo ha mid kasta oo
idinka mid ah in lagu baabtiiso magaca Ciise Masiix
dembidhaafkiinna aawadiis, oo waxaad heli
doontaan hadiyadda ah Ruuxa Quduuska ah. Maxaa
yeelay, ballanka waxaa leh idinka iyo carruurtiinna
iyo kuwa fog ka, in alla intii Rabbiga Ilaaheenna ahu
u yeedho oo dhan."
Hadallo kaloo badan ayuu markhaati ahaan ugu
waaniyey isagoo leh, "Naftiinna ka badbaadiya
qarnigan qalloocan." Markaas kuwa hadalkiisii
aqbalay la baabtiisay; oo maalin ka dhintay qiyaastii
saddex Kun oo qof lagu daray iyaga.
Itoobiya waa la baabtiisay

72

Falimaha Rasuullada 8: 36-39 hadda sida ay hoos

wadada u tageen, oo waxay yimaadeen meel biyah.
Bohonku wuxuu yidhi, "eeg, waa biyo. Maxaa igu
caqabad in lay baabtiiso? "
Markaasaa Filibos wuxuu yidhi, "Haddii aad
aaminsan tahay qalbiga oo, waa suurtowdaa dhan."
Oo isna wuxuu ku jawaabay oo ku yidhi, "Waxaan
rumaysanahay in Ciise Masiix yahay Wiilka Ilaah."
Sidaas gaadhifaraskiisii ayuu ku amray in ay weli
taagan. Waxaana labada Filibos iyo bohonkuba hoos
biyahay galeen, oo wuu baabtiisay isaga. Haddaba
markay ka soo baxeen biyaha, ayuu Ruuxii Rabbigu
dhuftay Filibos, bohonkuna wuxuu si mar dambe
arkay; oo wuxuu u tegey inuu ku Faraxsanyihiin.

Qaabka Sii

Mudnaan
Falimaha Rasuullada 10: 47, 48 qof baa biyaha diidi
Kara, si aan loogu baabtiisin kuwaas oo ay heleen
Ruuxa Quduuska ah, sida aynu? Oo isna wuxuu ku
amray in lagu baabtiiso magaca Rabbiga. Kolkaasay
waxay ku yidhaahdeen in ay sii joogaan dhowr
maalmood.
Dhamaan iyada oo dadka axdiga cusub ayaa ku
badbaadiyey oo markaas ayaa isla markiiba waa la
baabtiisay.

Dadka reer Samaariya
Falimaha Rasuullada 8:12 Laakiin markay rumaysteen
Philip sidii wuxuu dadkii ku wacdiyey waxyaalaha ku
saabsan boqortooyada Ilaah iyo magaca Ciise Masiix,
rag iyo dumarba la baabtiisay.

Laadiya
Falimaha Rasuullada 16:15 Oo markii iyada iyo
reerkeediiba oo la baabtiisay, ayay naga bariday
iyadoo leh, "Haddii aad qiyaasaysaan inaan Rabbiga
aamin u ah, u yimid inuu gurigayga iyo sii joogo."

Xabsihayihii
73

Falimaha Rasuullada 16:33 Oo isna wuxuu iyagii

kaxeeyey oo isla habeenka oo nabrahoodii ka
maydhay. Kolkiiba ayuu oo qoyska oo dhan la
baabtiisay.

Taliyaha sunagogga
Falimaha Rasuullada 18: 8 Markaasaa Kirisbos,
taliyaha sunagogga, oo Rabbiga rumaystay gurigiisa
joogay oo dhan. Oo qaar badan oo reer Korintos
ahna ayaa, maqalka rumaystay, oo waa la baabtiisay.

Koorintiyoos
Falimaha Rasuullada 19: 5 Oo markay taas maqleen,
waxaa iyagii lagu baabtiisay magaca Rabbi Ciise
aawadiis.

Ananiyas wuxuu amray in Bawlos

Falimaha Rasuullada 22:16 Oo hadda maxaad u
sugayaan? Kac ha lagu baabtiiso, oo dembiyadaada
iska maydh, adoo magiciisa ku ah Rabbiga.'
SU'AALO IYO JAWAABO
1. Maxay yihiin labada hadal muhiim ah Ciise sameeyey saabsan kaniisadda ee
Matayos16:18?

2. Sheeg kala dhexeeya baabtiiska Ruuxa Quduuska ah Ciise iyo baabtiiskii Ciise galay Ruuxa
Quduuska ah.

3 Waa maxay sababta baabtiiska biyo muhiim u tahay?

74

QAYBTA LABAAD

WACDINTA
KITAABKA FALIMAHA RASUULADA

75

Casharka Toddobaad

Butros wuxuu ahaa laan

BUTROS WUXUU LA SOCDAY MASIIXA
Waxaan la siiyaa dhacdooyin kale oo nolosha ah ee
Peter badan nahay inaynu kuwa mid ka mid ah xertii
kale. Peter ahaa hoggaamiyaha xerta. Magaciisa had
iyo jeer waa markii hore ee liiska. Wuxuu ahaa mid ka
mid ah in hadlay inta badan. Bold, kalsooni,
geesinimo, Frank, sal, iyo xoog uu ahaa. Wuxuu ahaa
intuba in la beddelo oo uu mararka qaar
Weeraryahanka iyo finan u muuqatay.
Ciise Daboolay
Butros ayaa laga yaabaa in laf Yooxanaa Baabtiisaha.
Waxaan ogayn in taasu ahayd Baabtiisaha oo isaga u
tilmaamay Ciise sida Wanka Ilaah. Xusuuso hore ee
Butros in Kitaabka Quduuska ah ayaa sidoo kale waa
markii ugu markii uu baxshay Ciise. Magaciisa hore uu
ahaa Simon oo qaar ayaa sheegay in macnaheedu waa
cawsduur. Acawsduur dabiicad ahaan waxaa
rogrogmadaan hor iyo dib dabaysha. Ciise si dhaqso
ah u baxshay Peter taas oo macnaheedu yahay dhagax
weyn ah, in kastoo Ciise isaga badadanaa loo
magacaabo Simon ama Peter dhan Injiillada.
Yoxanaa 1: 35-42 Mar kale maalintii dambe
Yooxanaa waa la laba xertiisii ah oo istaagay. Iyo l
sidii Oo wuxuu ku socday, ayuu yiri, "Bal eega Wanka
Ilaah!" Labadii xerta ahaydna way maqleen isagoo
hadlaya, wayna raaceen Ciise.
Markaasaa Ciise soo jeestay, iyo u arkaan ka dib,
wuxuu iyagii ku yidhi, "Maxaad doonaysaan '?"
Waxay ku yidhaahdeen, "Rabbi" (taas oo ah in la
yidhaahdo, marka loo tarjumay, Macallin), "Xaggee
baad deggan tahay?"
Wuxuu iyaga ku yidhi, "Kaalay oo arag."
Markaasay yimaadeen oo arkeen meeshuu uu joogi
jiray, oo wuxuu isaga la maalintaas (Haddaba waxay
76

ahayd abbaaraha saacaddii tobnaad). Mid ka mid ah

labadii maqashay Yooxanaa oo raacday, wuxuu ahaa
Andaros, Simoon Butros walaalkiis.
Isagu wuxuu hortii doonay walaalkiis Simoon oo ku
yidhi isagii, "Waxaan helnay Masiixa" (oo fasirkiisii
yahay, Masiixu). Oo haddana wuxuu isagii u keeneen
Ciise.
Magaca beddelay in Butros
Haddaba markuu Ciise intuu eegay, wuxuuna yidhi,
"Adigu waxaad tahay Simoon Ina Yoonis. Waxaa lagu
odhan doonaa Keeyfas "(oo fasirkiisii yahay, dhagax).
Qabasho mucjiso kaluun
Mararka qaarkood marka la akhriyo ka mid ah
waxyaabaha mucjisada ah u dhacay Kitaabka
Quduuska ah, waxaan ku raaxaystaan calaamooyinkii
aad u badan in aan la ilaawin in la raadiyo isbedelka
keentay in nolosha dadka ku lugta leh.
Ciise isticmaali Doon Butros ee ah "madal
waxbarashada." Peter raalli ku ah isaga siiyey
isticmaalka doonnida oo naftiisa tan iyo markii uu
ahaa qofkii wax yar ka dhaqaaqay doonnida ka soo
xeebta. Markii Ciise ku dhameysatay waxbarashada,
wuxuuna ku yidhi Butros, "Demi galay biyo gun dheer
oo shabagyadiinna ku heshaan."
Butros lahaa doorasho. Waxa uu samayn karo Ciise
wuxuu ku yidhi, inkasta oo waxa macno lahayn heerka
aadanaha, ama uu diido karo. Peter doortay inay u
hoggaansamaan.
Butros addeecay
Sababtoo ah Butros aydaan addeecin, wuxuu arkay
awood u sarraysa ee Ilaah. Waxa uu ogaaday inuu
xaalad dambi badan u gaar ah oo uu aqoonsaday in
Ciise yahay Rabbiga. Isla markiiba, wuxuu la odhan
jiray oo Ciise oo wax walba ka tageen inay isaga
raacdo.
Luukos 5: 1-11 Hadda waxay noqotay sidii dadkii
badnaa oo u riixriixan oo ku saabsan isaga timid inay
maqasho ereyga Ilaah, si uu ay Lake taagay badda

77

Gennesared, oo wuxuu arkay laba doonniyood oo

badda ag taal; laakiin kalluumaystayaashii waa ka
degeen iyaga iyo shabagyadoodii ayay maydhayeen.
Markaasuu helay mid ka mid ah doonyaha, oo
Simoon lahaa, wuxuuna ka baryay inuu in yar dhulka
ka durkiyo aah. Markaasuu fadhiistay oo dadkii wax
ka dhex baray doonnidii.
Haddaba markuu joojiyay hadlayay, wuxuuna ku
yidhi, Simoonow, "Launch baxay dheer gee, oo
shabagyadiinna aad kalluun u heshaan."
Laakiin Simoon baa u jawaabay oo ku yidhi,
"Macallimow, waxaannu ayaannu hawshoonnay,
habeenkii oo dhan iyo waxba ma ay qaban; laakiin
hadalkaaga waan dejinayaa shabaqa."

Barako timid
vs. 6, 7 Oo markay waxaas yeeleen waxay ku
qabteen tiro badan oo ka mid ah kalluunka,
shabagyadooduna way kala dillaaci gaadheen. Sidaas
daraaddeed way u ishaaray in wehelladoodii
doonnida kale ku jiray inay yimaadaan oo caawiyaan.
Oo intay yimaadeen ayay ka buuxiyeen labadii
doonniyood, sidaa darteed ayay u dhowaadeen inay
degaan.

Butros ayaa u yeeray Ciise
Vs. 8-11 Laakiin Simoon Butros goortuu waxaas
arkay, ayuu isku riday Ciise jilbihiisa isku tuuray, oo
wuxuu ku yidhi, "iga taga, waayo, waxaan ahay nin
dembi leh, Rabbiyow!" Waayo, isagu iyo kuwii isaga
la jiray oo dhan ayaa la yaabay jirayba kalluunkii
badnaa oo ay qabteen; oo sidaas oo kale ayaa la
yaabay Yacquub iyo Yooxanaa oo wiilashii Sebedi
ahaa, kuwii wehello Simoon la ahaa.
Markaasaa Ciise ku yidhi, Simoonow, "Ha baqina.
Laga bilaabo hadda aad ku qaadi doonaan ragga.
"Haddaba markay doonniyahoodii dhulkii geeyeen,
ayay ka tageen oo dhan iyo isaga raacay.
Butros socday Biyaha dushooda

78

Markii Ciise ayaa biyaha xagga doonnida, oo xertii

aragtay iyo baqeen. Oo iyana ma ay garanaynin inuu
Ciise yahay, laakiin wuxuu u maleeyey halkii uu
muuqasho yahay. Dareen-celinta hore ee Mu'miniinta
badan waa ka baqaan marka ay arkaan daliilka ka
sarraysa Ilaah.
Ciise ayaa u yeedhay baxay "Waa aniga ee ha baqina."
Kaliya Peter jawaabay. Waxa uu ka soo baxday ee
doonnida. Waxa uu biyaha ku dul socday ka dibna
markii Peter hareeraha eegay duruufaha, wuxuu
bilaabay inuu shaki iyo inuu dego.
Ciise baa u canaanteen uu Gaalnimo laakiin waxa ay
noqon doontaa si fiican in la xusuusto in Peter ma
socdaan biyo ku saabsan. Peter ahayd diyaar u guurto
galay xaalada halista ah. Peter ahayd adeeca. Ciise
ayaa ku yidhi, "Kaalay" iyo Butros tageen!
Maatayos 14: 25-33 Haddaba gaadhkii afraad oo
habeenka ayuu iyaga, badda ku dul socda.
Markaasaa xertiisii goortay arkeen isagoo badda ku
dul socda, way nexeen oo waxay yidhaahdeen, "Waa
muuqasho!" Oo iyana waxay u qayliyeen iyagoo ka
cabsi.
Markiiba Ciise waa la hadlay iyaga, oo wuxuu ku
yidhi, "Kalsoonow! Waa ayaan, ha ka baqin. "
Markaasaa Butros u jawaabay oo ku yidhi, "Sayidow,
haddaad tahay adiga, igu amar inaan kuu imanayaa
biyaha on."
Wuxuuna yidhi, "kaalay."
Oo markii Butros ayaa ka soo degay Doon ah, ayuu
biyaha ku dul socday inuu Ciise u tago. Laakiin
markuu arkay in dabaysha baqay ahaa, wuu ka
cabsaday; oo markuu bilaabay inuu dego ayuu
qayliyey, oo wuxuu yidhi, "Sayidow, i badbaadi!"
Oo markiiba Ciise gacantiisuu u taagay oo wayna
qabteen isagii, oo waxay ku yidhaahdeen, "O aad
rumaysad yarayaalow, maxaad u shakiday?"
Oo markii ay doonnida fuuleen, dabayshu waa
joogsatay. Markaas kuwii doonnida ku jirayna way

79

caabudeen, iyagoo leh, "Runtii, waxaad tahay Wiilka

Ilaah."
Butros hadhay
Qaar badan oo xerta ka mid ahaa in raaceen Ciise ayaa
jidka ka helay mid aad u adag oo uu dib u noqday,
laakiin ma Butros!
Yoxanaa 6: 67-69 Markaasaa Ciise ku yidhi tobankii
ku yidhi, "Ma waxaad sidoo kale doonaysaan inaad
tagtaan?"
Markaasaa Simoon Butros ayaa u jawaabay isaga,
"Sayidow, yaannu u tagnaa? Adigaa haya erayadii
nolosha weligeed ahe. Sidoo kale waxaan u imid
inaan rumaysannay, waana oh nahay inaad tahay
Masiixa oo ah Wiilka Ilaaha nool ".
"Waxaad tahay Masiixa"
Butros ahayd afhayeenka guud ee Tobanka. Waxa uu
ahaa kii Ciise ayaa u jawaabay dhowr jeer. Waxay
ahayd Peter in ay qirteen in ninka ay heleen sidii nebi
ahaa Masiixa.
Matayos 16: 13-20 Ciise goortuu gobolka Kaysariya
Filibos, ayuu xertiisii weyddiiyey, oo ku yidhi, "Yaa
sameyn Dadku yay igu sheegaan, Wiilka Aadanaha?"
Haddaba waxay ku yidhaahdeen, "Qaar ka mid ah
waxay yidhaahdaan, Yooxanaa Baabtiisaha, qaar ka
mid ah Eliyaas, qaar kalena Jeremiah ama nebiyada
midkood."
Wuxuu iyaga ku yidhi, "Laakiin Idinkuse yaad igu
sheegtaan?"
Simoon Butros ayaa u jawaabay oo ku yidhi,
"Waxaad tahay Masiixa oo ah Wiilka Ilaaha nool."
Ciise ayaa u jawaabay oo ku yidhi, "waad barakaysan
tahay, Simon Bar-Yoonis, waayo, bini-aadmi tan
kuuma muujin in aad, laakiin Aabbahay kan jannada
ku jira.
Waxaan kaloo idinku leeyahay, Butros baad tahay,
oo dhagaxan ayaan ka dul dhisan doonaa
kiniisaddayda, oo albaabbadii Haadees Kama adkaan

80

doonaan. Oo anna waxaan ku siin doonaa furayaasha

boqortooyada jannada, oo wax alla wixii aad dhulka
ku xidhaan ayaa jannada ku xidhnaan doona, oo wax
alla wixii aad dhulka ku furnaan doona jannada ku
jira. "Markaas ayuu xertiisii ku amray in iyaga
inaanay ninna u sheegin in Waxa uu ahaa Ciise
Masiix.
Ogsoonoow in Ciise kuma odhan, "Waxaad tahay
Butros oo aad on ayaan ka dul dhisan doonaa
kiniisaddayda." Ciise ayaa ku yidhi Butros baad tahay
(ma Simon cawsduurkii in dhabasho daran ee
dabaysha, laakiin Butros dhagaxa yar) oo dhagaxan
waxyiga weyn cadaynaysay qirashada Butros ee ah in
Ciise yahay Masiixa, wuxuuna dhisi lahaa kaniisaddiisa.
Markii Ciise sii waday, wuxuuna u sheegay in uu u siin
doono furayaasha boqortooyada iyo xoogga ah ee ku
qabanaya oo u furaysaan. Waxa uu la hadlayay xertii
oo dhammu sida Mu'miniinta, si uu uga.
Awood iyo xukun aan la siinayaa oo kaliya dadka
Peter. Waxay ahayd in la siiyo rumaystayaasha oo
dhan si ay u gutaan uu gudda sare.
Marka canaantay Ciise
Butros fahamsan yahay kuwa Ciise Ruuxa ku ahaa.
Ciise wuxuu ku yidhi, waxyaalahan laguma muujin
isaga Nin, laakiin by Aabbaha jannada ku jira. Laakiin
Ciise markuu bilaabay inuu sharaxo waxa uu u socday
xanuunsanno, in uu la dilo iyo in uu si nolosha la Sara
kicin doonto. Butros degaankan u soo guurey ee nafta.
Isaga oo faham la'aan iyo jaceylka uu u qabo Ciise
isagii in ay isku dayaan in ay ka hortagaan waxa uu
arkaa in ay xun tahay.
Markaasaa Ciise lahaa inuu canaanto.
Matayos 16: 21-23 Markaas dabadeed Ciise wuxuu
bilaabay inuu xertiisii ku sheego inay waajib ugu
tahay inuu Yeruusaalem tago, oo xanuun badan ka
helo waayeellada iyo wadaaddada sare iyo
culimmada, oo la dilo, oo maalinta saddexaad la sara
kiciyo. Markaasaa Butros gees u waday oo bilaabay
inuu canaanto, oo wuxuu ku yidhi, "Yaanay noqon in
aad, Eebihiis ka timid, taasi ma dhici doonaan inaad!"
81

Isaguse waa ku jeestay oo Butros ku yidhi, "Get Me

ka dambeeya, Shayddaan yahow, Waxaad tahay
dembi aniga si, aad u ma aha xusuusto, waxyaalaha
Ilaah, laakiin waxyaalaha dadka."
Ninka iimaanka
Butros wuxuu ahaa Nin reer iimaanka. Markii Ciise
damacsanaa in uu bogsiiyo Yayros la 'gabadhaada ma
uu sii dayn doono cid kasta oo ka iman Butros,
Yooxanaa iyo Yacquub oo aan ka ahayn.
Ciise waa garanayay waa in uu la hareereeyey by
iimaan oo aydnaan shakiyin.
Markos 5: 35-42 Intuu weli hadlayay, qaar ka yimid
gurigii taliyaha sunagogga ka oo yidhi, "Gabadhaadii
waa dhimatay. Waa maxay sababta wax dhibaato
dheeraad ah Macallinka? "
Mar alla markuu Ciise maqlay hadalka lagu hadlay,
wuxuuna yidhi taliyaha sunagogga ku yidhi, "Ha
baqina, ee iska rumayso.Wuxuuna ogol yahay ma
mid inuu raaco Butros, iyo Yacquub, iyo Yooxanaa oo
ahaa Yacquub walaalkiis.
Markaas Kolkaasuu yimid gurigii taliyaha sunagogga,
oo wuxuu arkay buuq iyo kuwa ooyay oo oohin
dheer. Markii uu u yimid, oo wuxuu iyagii ku yidhi,
"Maxaad buuqan.Oo oo u ooyaysaan? Ilmuhu ma
dhiman, waase huruddaa. "Wayna ku qosleen ayay
ku quudhsatay.
Laakiin markii uu kulligood dibadda u saaray, wuxuu
qaaday aabbihiis iyo hooyadiis ilmaha, iyo kuwii
isaga la joogay, oo waxay galeen meesha gabadhu
jiiftay. Markaas ilmuhu uu gacanta qabtay, oo ku
yidhi iyada, "Talita, qumi," taas oo loo turjumay,
"Little gabar, waxaan idinku leeyahay, Kac." Kolkiiba
gabadhii waa kacday oo socotay; waxay jirtay laba
iyo toban sano jir. Oo iyagii way ka adkaan aad ula
yaabay.
Markhaanti furkii oo isbedelay
Butros ayaa laga xushay laba iyo tobanka ka mid ah
dhowr jeer. Butros, Yacquub iyo Yooxanaa ayaa loo
ogol yahay in ay arkaan Ciise bedelay.
82

Matayos 17: 1-5 maalmood dabadeed lix Ciise watay

Butros iyo Yacquub, iyo walaalkiis Yooxanaa, iyaga
soo koriyey buur dheer ahaantood, iyo Hortoodana
ayuu ku beddelmay. Isaga oo wejigiisuna sida
qorraxda, oo dharkiisana waa inuu noqday sida cad
sida nuurka oo kale. Oo baleeg, u muuqday Muuse
iyo Eliyaas oo iyaga, oo la hadlaya isaga.
Markaasaa Butros u jawaabay oo ku yidhi Ciise,
"Sayidow, waxaa inoo wanaagsan inaynu halkan
joogno, Haddii aad doonayso, aynu halkan joogno:
Mid adiga, midna Muuse, midna Eliyaas, waayo
Intuu weli hadlayay, baleeg, daruur dhalaalaysa ayaa
hadhaysay, oo si lama filaan ah ka yimid cod leh
daruurtii ka soo baxay, oo wuxuu ku yidhi, "Tani waa
Wiilkayga aan jeclahay oo aan oo aan ku
faraxsanahay. Maqlo!"
Butros iyo kaluun
Cashuurqaadayaashu Butros u yimid oo Butros wuxuu
tegey inay Ciise. Sababtoo ah Butros aan ka baqay in
ay ka hadlaan in ay Ciise ku saabsan dhibaato,
dhibaato la qaado daryeelka ee ma ahan oo keliya,
waayo, Ciise, laakiin nafsaddiisa u bixinayo.
Matayos 17: 24-27 Oo markay Kafarna'um
yimaadeen, kuwii helay canshuurta macbudka ugu
iman jireen inay Peter oo wuxuu ku yidhi, "ma adiga
Teacher aan bixin canshuurta macbudka?"
Waxa uu sheegay in, "Haa."
Oo markuu gurigii soo galay, Ciise mariyey oo ku
yidhi, "Maxaad u malaynaysaa, Simoonow? From yay
boqorrada dunida kan ugu qaadan kastamka ama
canshuuraha, Wiilashooda ama shisheeyaha "?
Butros ayaa ku yidhi, "From shisheeyayaal."
Ciise wuxuu ku yidhi, "Markaasaa wiilashii waa
bilaash. Si kastaba ha ahaatee, waaba intaasoo aynu
u xumayn iyaga, badda tag, oo jillaab ku tuur in a, iyo
kalluunka in ilaa marka hore timaadda. Oo markii
aad afkiisa u kala qaaday, waxaad ka heli doontaa
xoogaa yar oo lacag ah; Kaas qaad oo inooga bixi
aniga iyo adiga."
83

Mar labaad, Butros waxaa loo ogol yahay inay ka

qayb-mucjiso of Ciise. Ciise baa u sheegay inay soo
qabtaan kalluun iyo hal ugu horeysay lahaa Diinaar in
ay afka iyo inuu bixin karo cashuurta ka in.
Mar labaad, Ciise wuxuu Butros ku weydiiyay inuu wax
ku sameeyo macquul ahayn iyo Peter ay addeecin oo
ahaa mid la barakeeyey.
BUTROS WUU GUULDARAYSTAY!
Dhibaatada
Simon Ciise u yeedhay ka hor dadka kale oo uga digay
waxa igu dhacayaan.

kalsoonaa
Luukos 22: 31-34 Oo Rabbigu wuxuu yidhi,
"Simoonow, Simoonow! Illeen Shaydaanku waxa uu
weydiiyay kuu ah, si uu kuu haadiyo sida sarreen.
Laakiin waxaan kuu baryootamay, waa in aanu
rumaysadkaagu u baabbi'in, oo markaad u noqotaan
ani, walaalaha ah. "
Laakiin wuxuu ku yidhi isaga, "Sayidow, diyaar idin
raaci, xabsiga iyo in la dilo, waan ahay."
Haddaba wuxuu yidhi, "Waxaan ku leeyahay, Butros,
Diiqu ciyi doonaa maanta ka hor inta aadan inkiri
doontaa saddex jeer inaad i taqaan."
Matayos 26: 31-35 Markaasaa Ciise ku yidhi iyaga,
"Kulligiin waad la sameyn doonaa si ay iga xumaan
caawa, waayo, waxaa qoran: Anigu waan Adhijirkaan
dili doonaa, oo idaha foofka ahu waa kala firdhi
doonaan ' Laakiin ka dib waxaan la Sara kicin,
waxaan idin hor kici doona si ay u kacay Galili."

Faanbadnaan
Butros ayaa u jawaabay oo ku yidhi, "Xitaa hadii
dhan loo sameeyay in ay kaa xumaadaan, anigu
weligay kaa xumaan maayo."
Ciise wuxuu ku yidhi, "Runtii waxaan idinku
leeyahay, Caawa qudheeda intaan diiqu ciyin,
waxaad I inkiri doontaa saddex jeer."

84

Butros ayaa ku yidhi, "Xitaa haddii aan qabo in ay

kula dhinto, waxaan Waxaad ku dafiri maayo!" Oo
sidaas daraaddeed xertii oo dhammu ka sheegay.
Butros wuxuu joogay getaa samane

Soo xulay Ciise
Simoon waxaa la yaabay Yacquub iyo Yooxanaa
doortay martay sii wadato Ciise janada iyo in ay
sugaan iyo daawan isaga lala yeesho. Ciise wuxuu
isaga mar kale ka digay in uu u socday guuldareystaan
haddii isagu ma uu markan ku bixisaan, salaadda,
laakiin Simon si kastaba seexday.
Matayos 26: 36-46 Markaasaa Ciise la yimid iyaga
meel Getsemane la odhan jiray, oo wuxuu xertii, Oo
wuxuu qaaday agtiisaana Butros iyo labada wiil oo
Sebedi, oo uu "Halkan fadhiista intii aan halkaas
tegayo oo ku soo tukanayo waxaa ka badan." wuxuu
bilaabay inuu calool xumaado oo Dhibaataysan qoto
dheer. Markaas wuxuu iyaga ku yidhi, "Naftaydu aad
bay u calool xun tahay tan iyo dhimasho. Halkan
jooga oo ilasoo jeeda "Wuxoogaa ayuu hore u tageen
oo wejigiisuu u dhacay oo tukaday isagoo leh,"
Aabbow, haddii ay suurogal tahay, koobkan iga ka
ha. Hase ahaatee, yaanay noqon waxaan doonayo,
laakiin sida Waxaad doono."
Markaasuu xertii u yimid oo arkay iyagoo hurda
helay, oo Butros ku yidhi, "Waa maxay, ma Kari
saacad keliya ilaa? Soo jeeda oo tukada inaydnaan
aad jirrabaadda gelin. Ruuxu waa diyaar, laakiin
jidhku waa itaal daranyahay. "
Waxa uu iska mar labaad mar kale u kacay oo
tukaday isagoo leh, "Aabbow, haddii aanay
suurtoobin in koobkanu i dhaafo dhaafo anigoo
cabba maahee, sidaad doonaysid ha noqoto." Ayuu
yimid oo arkay iyagoo hurda, mar kale, waayo,
indhahoodu lulmay la cuslaayeen helay. Sidaas
Markaasuu ka tegey iyaga mar kale tegey, oo mar
saddexaad ayuu tukaday isagoo haddana hadalkii oo
kale ku.
Markaasuu xertii u yimaadeen oo ku yidhi iyaga,
"Hadda seexda oo nasta? Baleega, saacaddii waa
85

dhow dahay, oo Wiilka Aadanaha ayaa dadka loo

gacan ayaa dembilayaal loo gacangelinayaa. Kaca,
Ina keen aan tagnee. Baleeg, kii i gacangelin lahaa
waa soo dhow dahay."

Ka jareen Malkos 'Dhegaha
Butros ahayd diyaar u dhiman dagaal, waayo, Ciise,
sababtoo ah in ay ahayd wax uu fahmi karo. Taasi
waxay ahayd shaqo ka mid ah hilibka.
Yoxanaa 18:10 Simoon Butros haddaba, isagoo seef
haysta, ayuu soo bixiyey, oo wuxuu ku dhuftay
wadaadka sare addoonkiisii, oo ka gooyay dhegta
midigta. Addoonkii magiciisu wuxuu ahaa Malkos.
Ciise wuxuu Butros ku diiday
Matayos 26: 56b-58 Markaasaa xertii oo dhammu
isaga tageen oo carareen. Markaasay kuwii
qabsaday, Ciise u dhigeen, kaxeeyeen Kayafas oo
ahaa wadaadkii sare, ilaa meeshii culimmada iyo
waayeelladu ku urursanaayeen. Laakiin Butros baa
meel fog ka soo daba inay barxadda wadaadkii sare.
Oo isna wuxuu u tegey oo askartii la fadhiistay inuu
ugudambaysta arko.
Markos 14: 66-72 Haddaba Butros intuu hoosta
joogay xaggii barxadda, mid ka mid ah gabdhaha ka
mid ah oo ahaa wadaadkii sare wuxuu ku soo degay.
Oo markay aragtay Butros oo dabka kulaalaya, ayay
dayday oo wuxuu ku yidhi, "Adiguna waxaad la jirtay
Ciisihii reer Naasared."
Laakiin wuu dafiray oo wuxuu ku yidhi, "Anigu ma
aqaan, garanba maayo waxaad dhahaysaan." Oo
wuxuu dibadda u soo baxday on balbalada, oo diiqii
baa ciyey.
Waxayna gabadhii addoonkii mar kale arkay, oo
waxay bilaabeen inay u dhihi kuwii agtaagnaa, "Tani
waa mid ka mid ah." Laakiin mar kale ayuu dafiray.
Wuxoogaa yar ka dib kuwii agtaagnaa ayaa mar kale
Butros ku yidhi, "Hubaal waxaad tahay mid ka mid
ah; waxaad u tahay reer Galili, afkaaguna waa la mid
afkooda."

86

Laakiin wuxuu bilaabay inuu habaaro oo dhaarto

isagoo leh, "Ma aqaan ninkaas aad ku hadlin!"
Oo haddana mar labaad ayaa diiqii baa ciyey.
Markaasaa Butros wuxuu xusuustay hadalkii Ciise ku
yidhi isaga, "Diiqu intaanu laba goor ciyin, waxaad I
inkiri doontaa saddex jeer." Oo markuu fikiray, waxa
ku saabsan, wuuna ooyay.
Buugagta oo kaliya in Butros qoray Axdiga Cusub
ahaayeen First iyo Butros Labaad. Sida laga soo xigtay
qaar ka mid ah culimada, Injiilka Markos la qoray ugu
yaraan qayb ka yar jihada of Peter. In injiilkan,
sheekada diidmada Peter ee xaqiiqada ah waa bayaan
ah qoraal ah oo dhan si ay u akhriyaan.
Waxa ay noqon doonto mid laga cabsado, haddii
sheekada Peter halkan ku dhamaaday. Waxa uu ahaan
loo aqoonsan lahaa ee taariikhda sida kaliya wax yar
ka fiican yahay Yuudas. Laakiin nolosha Peter ee had
iyo jeer waa waxbarasho ku salaysan awoodda xoogga
leh oo Ilaah u dhaafa iyo in la beddelo noloshooda.
SUBAXDA SARA KICIDA
Maryan tii reer Magdala ayaa xabaashii yimaadeen oo
arkeen dhagixii oo la giringiriyey oo markiiba u orday
inuu Yoxanaa iyo Butros. Waxay dib ugu xabaashii u
orday.
Yoxanaa 20: 10 Maalintii ugu horraysay ee
toddobaadka Maryan tii reer Magdala ayaa xabaashii
hore yimid, intay weli gudcur ahayd, oo waxay
aragtay in dhagax la xabaashii laga qaaday. Markaas
way orodday oo u tagtay Simoon Butros iyo kii kale
oo xerta ahaa, oo Ciise jeclaa, oo wuxuu ku yidhi,
"Waxa ay iska Sayidkii ayay xabaashii kala baxeen,
oo garan mayno meesha ay ku dhigeen."
Saas aawadeed Butros ayaa u soo baxay, oo xerta
ahaa oo kale, oo waxay u wada tageen xabaashii.
Saas daraaddeed labadoodiiba way ku orday, oo kale
oo xerta ahaa xerta ahaa ayaa Butros iyo xabaashii
yimid koowaad. Oo isna wuxuu, foororsaday oo
raadinaya in, wuxuu arkay maryihii oo yaal halkaas.
Laakiinse ma uu tago in Markaasaa Simoon Butros
ayaa u yimid, isaga socda, oo markaasuu xabaashii
87

galay, oo wuxuu arkay maryihii oo dhar linen ah

jiifjiifa, iyo maradii lahaa oo madaxiisa ku wareegsan,
oo aan la oollin maryihii, laakiin duubnaadaan wada
in meel keligeed. Markaas kale oo xerta ahaa, oo
xabaashii yimaadeen koowaad, in sidoo kale tageen;
iyo wuuna arkay oo rumaystay. Waayo, weli
Qorniinka ma ay garan ku tahay inuu mar kale ka soo
Sara kaco kuwii dhintay. Markaas xertii ayaa mar
kale guryahoodii ku noqotay.
Sida laga soo xigtay Markos, muuqatay malaa'ig
haweenka ee xabaashii oo waxay u sheegeen inay u
sheegaan xertii iyo Butros in Ciise u socday Galiila oo
waxay halkaas isaga arki lahaa, sida Ciise u amray yiri.
Markos 16: 7 "laakiin waxaad u tagtaan iyo xertiisiiiyo-Butros in uu u socdo Galili hortiin u sheegin,
Halkaasna waad ku arki doontaan, siduu idinku
yidhi."
Butros ayaa arkay rabiga oo kacaya
Butros ahaa ugu horeeyay ee xertii ayaa Ciise u arkaan
Sarakiciddiisa dabadeed. Labada Nin ee waddada
Emma'us socday oo wuxuu la hadlay Ciise, laakiin ma
uusan isaga intuu kibis ka qarxay iyaga. Waxay timid si
ay u Yeruusaalem inay xertiisa u warramaan ah:
Luukos 24:34 isagoo leh, "Hubaal Sayidku waa Sara
kacay, oo wuxuu u muuqday Simoon!"
1 Korintos 15: 3-5 Waayo, waxaan idiin dhiibay
horreeya oo dhan wixii aan aniguba helay, oo waxa
weeye, Masiixu wuxuu u dhintay dembiyadeenna
sida Qorniinku leeyahay, oo waa la aasay isaga, oo
maalintii saddexaad sara kiciyey, sida Qorniinku , iyo
in uu la arkay iyadoo Markaasuu Keeyfas utobankiiba.
Soohay Qirashadii
Ciise xertiisii u muuqatay mar saddexaad. Markan uu
si toos ah looga qabto Butros.
Yoxanaa 21: 15-19 Haddaba markay quraacdeen
dabadeed Ciise wuxuu Simoon Butros, "Simoon Ina
Yoonisow, Ma i jeceshahay intaas ka badan?"

88

Wuxuu ku yidhi, "Haah, Sayidow, Waxaad og tahay

inaan ku jeclahay."
Wuxuu ku yidhi, "Baraarkayga daaji."
Waxa uu sheegay in mar mar labaad, isaga in ",
Simoon Ina Yoonisow, ma i jeceshahay?"
Wuxuu ku yidhi, "Haah, Sayidow, Waxaad og tahay
inaan ku jeclahay."
Wuxuu ku yidhi, "Idahaygu Daawee."
Wuxuu ku yidhi markii saddexaad, "Simoon Ina
Yoonisow, Ma i jeceshahay?"
Butros ayaa ka calool xumaaday, waayo wuxuu ku
yidhi isagii markii saddexaad in, "Ma i jeceshahay?"
Oo isna wuxuu ku yidhi, "Sayidow, wax walba waad
og tahay, Waxaad og tahay inaan ku jeclahay."
Ciise wuxuu ku yidhi, "My Idahayga daaji. Runtii,
runtii, waxaan idinku leeyahay, marka aad
yaraayeen, oo aad naftaada ugu xidhay oo socday
Dooni meesha aad; laakiin markaad gabowdid,
gacmahaad kala bixin doontaa inaad aad, oo mid
kalaa kuu guntan doonaa, oo kuu qaadi doonaa meel
aadan doonayn. "Tani Isagu waa hadlay, tuso
dhimashaduu Ilaah ku ammaani doono. Markuu
waxaas ku hadlay, oo wuxuu isagii ku yidhi, "I soo
raac."
Peter ayaa beeniyay Ciise saddex jeer iyo hadda
waxaa si buuxda u soo celiyay Ciise sheegaya saddex
jeer in wuxuu isaga u jeclaa.
Soo koobid
Butros wuxuu ahaa Nin caadi ah oo shaqo, oo ah
kalluumayste, markuu Ciise yimid wuxuu naftiisa u
galay.socodka Ciise joogta ah maalin walba muddo
saddex sano ah, oo uu ku tababaran ee wasaaradda.
Isla wuxuu noqon karaa run rumayste kasta maanta.
Qarsoodi ah ayaa nolosha Butros waxa ay ka go'an
tahay. Naftiisa gebi Butros ka go'an in ay Ciise. Waxa
uu ka go'an inuu shaqada, saaxiibbadiis, oo uu waqti,
wax walba oo ay Ciise. Markaasaa Rabbigu wuxuu ku

89

isticmaali kartaa weel ka go'an maanta. Waxa uu

doonayaa in la isticmaalo mid walba oo naga mid ah!
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Maxay ahayd muujinta sarraysa taasoo Butros helay saabsan shakhsiyadda Ciise?

2. Sii tusaale ka mid ah iimaanka Butros.

3. In aad bixisid tusaalooyin ah fashilaad Butros.

4. Maxay ahaayeen saddex amarrada in Ciise siiyey Butros sida Butros Ciise xaqiijiyay in
wuxuu isaga u jeclaa.

90

Casharka Sideedaad

Butros waa dhagax

BILAWGII WACDINTA BUTROS
Butros noqday xoog iimaanka. Ma jirin lama jiraan,
iimaanka isaga oo wakhtiga uu diidmada Ciise ka dib.
Markii uu helay xoogga Ruuxa Quduuska ah maalintii
Bentakostiga, waxa uu ahaa qof kale. Run ahaantii
wuxuu ahaa Butros, dhagaxa.
Wasaaradda Butros uu ahaa qaab ka mida waxa Ilaah
waxa uu naga doonayaa in ay sameeyaan maanta.
Waxa xiiso leh in la ogaado in marka hore, Butros
goob joog ku ahaa Yeruusaalem iyo Yahuudiya,
markaas Samaariya.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Mesha wacdinta
Wacdinta butros ayaa ka badan waxay ahayd in dadka
Yuhuudda ahayn inay dadka aan Yuhuudda ahayn.
Galatiya 2: 7, 8 Laakiin on lid ku ah, markay arkeen in
injiilka kuwa buuryoqabka ah u la soo go'an ii
muujiyey, sidii injiilka u gudan ahayd in Peter
(waayo, wuxuu ka shaqeeyey wax ku ool ah in Peter
for rasuulnimadayda in ay sidoo kale la gudo
shaqeeyay wax ku ool ah oo igu taal oo xagga dadka
aan Yuhuudda ahayn).
Sida Ilaah Butros la odhan jiray koox gaar ah oo dad
ah, waxa uu leeyahay meel gaar ah ee wasaaradda
rumayste kasta. Qaar ka mid ah waxa loo yaqaan
qabatimay ee daawooyinka, khamriga, iyo
dhillooyinka, dadka bilaa guryaha ah, ee haweenka
xadgudubka, ama in dadka xirfad leh. Qaar kale waxaa
lagu magacaabaa in ay quruumaha ama jinsiyadaha ee
dad gaar ah. Waxa muhiimka ah waa in la helo
doonista Ilaah ee aad wasaaradda.

91

Sida aad u sameyso, waxaad la kulmi doonaan

xooggaaga weyn iyo waxtarka ee aad wacdinta.
Wacdintii ugu horraysay
Falimaha Rasuullada 2: 14-41
Butros ahayd afhayeenka maamulaha on maalintii
Bentekoste.
Falimaha Rasuullada 2:14 Laakiin Butros intuu koobla, codkiisa la kiciyey oo ku yidhi iyaga, "Niman
yahow reer Yahuudiya iyo kuwa Yeruusaalem jooga
oo dhan, tan ogaada inaad, oo erayada aan."
Marka hore la diiwaangeliyey Mucjisooyinka
Falimaha Rasuullada 3: 1-11
Butros iyo sidoo kale Yoxanaa ahaa caanka ah ee
mucjiso ugu horeysay faahfaahsan diiwaan sameeyaa
oo rasuulladu ugu kadib markii maalintii Bentekoste.
Waxay ahayd bogsiinta ninka curyaanka ah ee iridda
ku ah macbudka.
Falimaha Rasuullada 3: 1-9 Laakiin Butros iyo
Yooxanaa ilaa wada tageen macbudka Saacaddii
salaadda, saacaddii sagaalaad. Oo Nin curyaan ah
qaar ka uurkii hooyadiis ayaa la kaxaystay, oo ay
maalin walba ah dhigi jiray albaabka macbudka oo la
odhan jiray Qurux Badane inuu sadaqo ka mid ah
kuwa soo galay macbudka, kuwaas oo, markuu arkay
Butros iyo Yooxanaa oo ku dhow inay macbudka
galaan, weydiiyay sadaqo. Iyo samaynta fiiriyey
isaga, iyadoo John, Butros ayaa ku yidhi, "Na
sooeeg." Sidaas daraaddeed wuxuu iyagii siiyey uu
dareenka, isagoo filanaya inuu iyaga wax ka helo.
Markaas Butros ayaa ku yidhi, "Lacag iyo dahab ma
haysto, laakiin waxaan haystaan ku ah ayaan idin
siin. In magaca Ciise Masiix, kii reer Naasared, wuxuu
u soo kici oo soco" Oo wuu u kaxeeyey ay gacanta
midigta iyo isaga kor u taagay, oo markiiba cagihiisii
iyo anqowyadiisiiba waa xoogaysteen. Sidaas ayuu,
kor u booday, ayaa istaagay oo ku socday oo galay
macbudka iyaga-isagoo socda oo boodboodaya oo
Ilaah ammaanaya. Oo dadkii oo dhammuna waxay
arkeen isagoo socon nayaa oo Ilaah ammaanaya.
92

Cadaadiska Uguhorayaay
Falimaha 4
Sidaas darteed of mucjisadan, dad badan ayaa ku
badbaadiyey iyo lambarada ay ku koray in 5,000 oo
Nin. Madaxdii diinta Yuhuudda tuuray Butros iyo
Yooxanaa oo xarig ah ka dibna maalinta ku xigta
bilaabay inuu wax weyddiiyo. Peter ahayd afhayeenka
weyn ee wakhtigan of cadaadis.
Falimaha Rasuulada 4: 7, 8 Oo markay iyagii wuxuu
dhex qotomiyey dhexda soo taageen bay
weyddiiyeen, oo "Xooggee ama magacee baad
waxan ku samayseen?" Markaasaa Butros oo ka
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah, wuxuu iyagii ku
yidhi, "taliya ah dadka iyo odayaashii reer binu
Israa'iil..."
Butros wuxuu ku shaqayaa awood
Falimaha Rasuullada 5: 1-11
Butros adeegsaday Ruuxa Quduuska ah si ay u
ilaaliyaan oo u dhawrto kaniisada dembiga iyo Dhoobka.
Falimaha Rasuullada 5: 1, 2 Laakiin Nin Ananiyas la
odhan jiray, isagoo haweenaydiisii Safira la iibshay
ah. Oo isna markaasuu gadaashiisa hayaa qeyb ka
mid ah howshaasi, haweenaydiisii oo la oh, intuu iyo
qaar keenay oo soo hor dhigay oo rasuulladii soo hor.
Ku hawlgalka erega aqoonta
Vs. 3-6 Laakiin Butros ayaa ku yidhi, "Ananiyasow,
maxaa Shayddaanku qalbigaaga u jiifsato si Ruuxa
Quduuska ah iyo reebay qayb ka mid ah qiimihii
dhulka ee naftaada? Inkasta oo ay u sii hadhay, ma
waxay ahayd adiga kuu gaar ah? Oo markii la iibshay
dabadeedna, miyaanad in aad gacanta u gaar ah?
Waa maxay sababta aad uuraysatay waxan
qalbigaaga u gelin? Dad been uma aad si rag laakiinse
Ilaah. "
Markaas Ananiyas hadalladaas maqlay ayaa, hoos u
dhaceen oo ruuxii bixiyey. Sidaas cabsi weyn baa
gashay kuwii waxyaalahaas maqlay oo dhan.

93

Markaasaa nimankii dhallinyarada ahaa kacay, oo

isagay duudduubeen, markaasay qaadeen oo soo
aaseen.

Waxaa lasiiyaay fursad safiirnimo
Butros siiyey Safira fursad in uu daacad ka.
Vs. 7-9 Haddaba waxay ahayd abbaaraha saddex
saacadood ka dib markii uu haweenaydiisii soo
gashay iyadoo aan ogayn wixii dhacay. Markaasaa
Butros u jawaabay, "ii sheeg haddii aad dhulkii intaas
ku iibiseen intaasaannu ku iibinnay?"
Oo waxay ku tidhi, "Haa, intaasaannu ku iibinnay."
Markaasaa Butros wuxuu ku yidhi iyada, "Sidee baad
ugu heshiiseen inay tijaabiso Ruuxa oo Rabbiga? Eeg,
cagaha kuwa ninkaaga soo aasay waa albaabka, oo
way ku qaadi doonaan."

Natiijadii cibaadadiisa
vs. 10, 11 Markaas isla markiiba waxay ku dhacday
cagihiisa iyadoo ku neefsaday oo iyada la soo
dhaafay. Markaasaa nimankii dhallinyarada ahaa soo
galeen, oo waxay arkeen iyadoo meyd ah, oo iyada
ka soo waday, iyada ku aaseen ninkeedii agtiisa.
Sidaas cabsi weyni gashay kiniisaddii oo dhan iyo
kuwii waxyaalahaas maqlay oo dhan.
Aan cabsi dhan waa xun. Cabsida ayaa timid markii
dadkaasi uu ahaa sababta oo ah waxa ay xaqiiqsadeen
awooda xoogga leh oo Ilaah iyo in uu Sheega
Runtoodu, iyaga oo ka dalbaday. Cabsanina iyo
maamuus, waayo, Sayidka ah ay muhiim u yihiin
dadka Ilaah.

Garashada shaydaanka
Kaniisaddu wuxuu u baahan yahay in laga ilaaliyo xun
oo dhexdeeda jooga. Ruuxa Quduuska ah ayaa wuxuu
digniin siin doonaa kuwa ka masuulka ah, oo xun, sida
Ruuxa Quduuska ah Peter digay oo ku saabsan
Ananiyas iyo Safira.
Butros ka hawlgala hadiyaddii hadal aqoon ah. Wuxuu
ogaa oo ku saabsan khiyaamo ah ee lacagta. Ma jiro
qof ayaa loo baahan yahay in ay iska iibiso hantida.
94

Waa sidaa samaysay iyo been sababtoo ah ay

doonayeen cayiman "jago" ee jirka in ee Mu'miniinta
ah. Dembigooda dhabta ah ma waxay ahayd in loo
diido qaar ka mid ah lacagta, laakiin in been in Ruuxa
Quduuska ah.
Waxa xiiso leh in uu jiray saddex saacadood oo u
dhexeeya waqti ku Ananiyas dhintay iyo xaaskiisa ku
yimaadeen iyo intii ay waqti in ninna iyada u sheegay
wixii dhacay. Dadku waxay ahayd in ay si ka Yaabid by
xoogga Ilaah in aanay doonayaan in ay sameeyaan
wax kasta oo laga yaabo in dembigu!
"Wacdinta shaadoow"
Falimaha Rasuullada 5: 12-16
Awoodda Ilaah dhex maraya Butros ahaa sidaas u
weyn in xataa hadhka lahaa awooda in ay ku
bogsiiyaan.
Falimaha Rasuullada 5: 14-16 iyo Mu'miniinta
badanayaan ku daray in Rabbiga, oo rag iyo
dumarba, si ay u buka keenay soo baxa jidadkeeda,
oo dushooda waxaa ku jiifiyeen sariiro iyo dermooyin
la dhigay, in ugu yaraan hooska Peter marayay
xooggiisii ku dhici doonaan qaar iyaga ka mid ah.
Sidoo kale dad faro badan oo laga soo aruuriyey
magaalooyinka ku xeeran inay Yeruusaalem, iyagoo
wada dad buka iyo kuwa la jinniyo wasakh lahu
derdereen, oo ay la wada bogsiiyey.
WACDINTII CAALAMIGA AHAYD
Butros way sodcaaleen, oo u adeegi jirtay meelo
badan oo ka baxsan Yeruusaalem iyo Yahuudiya.
Samaariya
Falimaha Rasuullada 8: 14-25

Dadka waa labaabtiisay
Falimaha Rasuullada 8: 14-17 Haddaba markii
rasuulladii Yeruusaalem joogay maqleen in
Samaariya ereygii Ilaah helay, waxay Butros iyo
Yooxanaa iyaga, oo markay yimaadeen, u duceeyey
iyaga diray inay Ruuxa Quduuska ah helaan . Waayo,
weli kuma uu soo degin, midkoodna ah. Waxay
95

keliya ayaa lagu baabtiisay magaca Rabbi Ciise

aawadiis. Markaasay gacmahooda saareen iyaga, oo
waxay heleen Ruuxa Quduuska ah.
Gacmahooda Butros iyo Yooxanaa oo la dhigay dadkii
ku oo waxay heleen baabtiiska Ruuxa Quduuska ah.
Ciise wuxuu ku yidhi waxaan ka mid ahayn in Wasiirka
kowaad ee Yeruusaalem (magaaladiisa) iyo Yahuudiya
(meesha guriga), ka dibna si Samartians ah (kuwa aan
u muuqdaan in ay hoos u eegto oo ku saabsan) ka
dibna si ay dhulka ugu shishaysa.
U fiirso qaabka wasaaradda Butros.

Shaydaanku waxbuu xumayaa
Marka Simoon Saaxir awoodda in la muujiyey iyada oo
gacmaha Peter ayaa arkay, inuu doonayo inuu iibsado
awooda in. Falcelin Peter uu ahaa si toos ah iyo si
barta.
Falimaha Rasuullada 8: 20-23 Laakiin Butros ayaa ku
yidhi, "Your lacag ka baabbi'iyey, maxaa yeelay
waxaad u malaysay in hadiyadda Ilaah laga iibsan
karaa iyada oo lacag! Waxaad qayb ama qayb
Xaalkan kuma maxaa yeelay, qalbigaagu aan hortiisa
ku qumman tahay Ilaah. Haddaba belaayadaada ka
toobad keen, Rabbigana ka Bari in hadday suurtowdo
in fikirka qalbigaaga lagaa cafiyo. Waayo, waxaan
arkaa in aad sumeeyay qadhaadh oo ku xidhxidhan
xumaan."
Butros ka hawlgala oo hadiyadda ruuxiga ah ee kala
jinniyo.
Ludda
Falimaha Rasuullada 9: 32-35
Sida Butros safray isagu wuxuu sameeyey wixii uu
arkay ku sameeyaa Ciise. Ciise ayaa u wakiishay
Butros oo dhan ee Mu'miniinta ah in la sameeyo
shuqullada Oo isna wuxuu sameeyey.

Ayne'asow bogsiiyey
Butros tageen inay soo booqdaan quduusiinta in
Ludda. Halkaasna wuxuu ka helay Nin la odhan jiray

96

Ayne'as, Nin curyaan ah kuwaas oo lagu siddeed

sannadood sariirtiisa jiifay. "Ayne'asow," Butros ayaa
ku yidhi, "Kac oo sariirtaada Gogol." Markaas markiiba
wuu kacay. Sidaas dhan oo Ludda degganayd iyo
Sharon isaga arkay oo Rabbigay u soo jeesteen.
Yaafaa
Falimaha Rasuullada 9: 36-43

Dorkas Bixin
Butros halkaa markii Ciise Yayros la 'gabadhiisa kuwii
dhintay ka soo Sara kiciyey. Marka Peter dareemay
Ilaah doonay inuu kuwa dhintay ka soo Sara kicin
Dorkas, isaga qudhiisu waa yiqiin waxa ku sameeyaa
Ciise lahaa oo la mid ah oo uu ku sameeyey.
Falimaha Rasuullada 9: 36-42 Ugu Yaafaa joogi jirtay
naag xer ah oo la odhan jiray Tabita taasoo loo
tarjumay Dorkas. Naagtan waxay ka buuxay shuqullo
wanaagsan oo camal khayri ah taas oo ay
sameeyeen. Laakiin waxaa dhacday in kuwa
maalmood in iyana waxay noqotay buka oo ku
dhintay. Marka ay maydheenna waxay dhigeen
qollad sare. Markaa maadaama ay Ludda u dhowayd
Yaafaa aawadeed, xertii markay maqleen in Butros
halkaas joogo, waxay laba Nin oo u soo diray, isaga
Ha ka raagin inaad ee soo socda iyaga. Markaasaa
Butros kacay oo raacay iyagii. Markii uu gaadhay,
waxay geeyeen qolladdii sare. Carmalladii oo
dhammina waa ah taagnaayeen iyagoo ooyaya, oo
tusaya garbageliyaashii iyo dharkii Dorkas samaysay
intay jirtay iyaga.
Laakiin Butros baa dhammaantood dibadda u saaray,
oo jilba joogsaday oo tukaday. Wuxuuna u jeestay
jirka oo wuxuu ku yidhi, "Tabitay, kac." Markaasay
indhihii kala qaadday; oo markay Butros aragtayna
way fadhiisatay. Markaasuu gacan siiyey oo kiciyey;
oo markuu u yeedhay quduusiintii iyo carmalladiiba,
iyadoo nool ayuu hor taagay. Oo wada ogaaday
Yaafaa oo dhan, iyo dad badan oo Rabbiga
rumaystay.
Baal xusuuso sida Ciise ayaa qof kasta oo ka mid qolka
marka laga reebo waalidka iyo saddexdii xer ah diray?
97

Ciise ayaa wuxuu baabbi'iyey kuwii aan rumaysan

lahaydeen. Butros isku sameeyey.
Hawlaha iimaanka naxariis, laakiin marna in Xukunka
soulish ee ka tacsiyadeysay Geeridii. Ku-simaha ee ka
tacsiyadeysay, waxaan kor u qaadi lahaa qof kasta oo
kuwii dhintay ka. Si kastaba ha ahaatee, ma aha
doonista Ilaah uu qof kasta in la Sara kiciyey kuwii
dhintay. Degaankan oo iimaanka waxa aad u muhiim
ah in aad maqasho ereyga Xujo Eebahay waadna ka.
Xusuusnow in Ciise ku yidhi, wuxuu uun sameeyeen
wixii uu arkay Aabbaha qabanayaan. Dadka dhintay
ayaa la Sara kiciyey, oo kaliya marka hal helo eray ka
sarraysa ee xigmadda ah, taasoo hadiyad rumaysadka
sii daayo.
Yoxanaa 5:19 Markaasaa Ciise u jawaabay oo wuxuu
ku yidhi, "Runtii, runtii, waxaan idinku leeyahay,
Wiilku keli ahaantiis waxba ma samayn karo, laakiin
wuxuu arko Aabbahoo samayn ah; for kastoo isagu
sameeyo ayaa Wiilkuna sameeyo sidaas oo kale."
Kaysariya
Falimaha Rasuullada 10

Aragti
Butros Baaqii ugu weyn waxay ahayd in dadka
Yuhuudda ah. Sidoo kale wuxuu ahaa mid ka mid ah in
Ilaah loo isticmaalaa in lagu furo albaabka dunida aan
Yuhuudda ahayn.
Aragtida Butros iyo waxbarashada oo u yimid dhex in
Ilaah siiyey, waa mid aad u gaar ah, sababta oo ah
waxa iyada oo aan arko, Aaminnimadayduna Ilaah ee
nabaro waxyaalaha aan u baahan nahay in la ogaado
ama in si fahamsanahay in aan samayn karo Doono.
Sida Yuhuudi oo kale, Butros waxaa wax cuqdad ah
dadka aan Yuhuudda ahayn. Waxa uu marna raalli
fasixi lahaa qof aan Ilaah aaminin in ay u soo galeen
gurigiisa oo uu marnaba aadi lahaa gurigooda,
laakiinse Ilaah baa u howlgalka gaar ah Peter iyo
nacayb this lahaa in la jebiyo.
Falimaha Rasuullada 10: 10-23 Markaasuu noqday
Nin aad u gaajaysan oo doonayay inuu wax cuno;
98

laakiin intay wax u diyaarinayeen ayuu u dhacay

riyooday, oo waxaan arkay samada oo furantay, shay
sida shiraaq weyn oo xidhan afarta gees oo
rukummada, degaya si loogu soo dejinayo dhulka. In
u ku jiray jinsi kasta oo xayawaan afar lugood lahaa
oo dhulka, xayawaanka duurjoogta ah, iyo waxa
gurguurta, iyo haadda hawada.
Markaasaa cod baa u yimid, "Kac, Butrosow; gowrac
oo cun."
Laakiin Butros ayaa ku yidhi, "sidaa yaanay noqon,
Rabbiyow! Waayo, waxaan marnaba wax cunay
caadi ah ama aan nadiif ahayn. "
Markaasaa cod baa la hadlay isagii Mar labaad,
"Wixii Ilaah nadiifiyey waa inaadan xaaraan." Tani
waxay dhacday saddex goor. Oo waxaa shayga ayaa
samada loo qaaday mar kale. Haddaba Butros intuu
yaabay isku riyadii uu arkay waxay macnaheedu
yahay, baleega, nimankii la soo diray oo ka
Korneeliyos, iyagoo mar weyddiistay gurigii Simoon,
oo iridda hor taagan yahay. Oo iyana waxay ku
yeedheen oo weyddiisteen in Simoon, Kan Butros
waxa uu ahaa, uu meeshaas Marti ku.
Oo Butros intuu riyadii ka maleeyeen, Ruuxu wuxuu
ku yidhi isaga, "Baleeg, saddex nin baa ku doonis. Kac
Sidaa darteed, hoos tagaan oo hoosta tag oo raac,
adoo aan shaki lahayn, waayo, waxaan iyaga u soo
diray. "
Markaasaa Butros nimankii hoos ugu tegey, kuwaas
oo loo diray u Korneeliyos, oo wuxuu yidhi, "Haa,
anigu waxaan ahay kaad raadinaysaan. Waayo,
sababtaas waxa aad u timaadeen? "
Oo waxay ku yidhaahdeen, "Korneeliyos oo boqol
askari u taliya oo Nin xaqa, mid Ilaah ka cabsada oo
uu leeyahay sumcad wanaagsan ku dhex leh oo
quruunta Yuhuudda oo ku waaniyey baray isaga
malaa'ig quduus ah si aad u yeedho inuu reerkiisii,
iyo inay maqlaan erayada aad ka."Markaas ayuu
gudaha ugu yeedhay oo Marti geliyey. Maalintii
xigtay Peter tegey iyagii, oo qaar ka mid ah
walaalihiis ka Yaafaa isaga la socday.

99


Dadka aan yuhuuda ahayn waxay

Heleen ruuxada quduska ah
Falimaha Rasuullada 10: 24,25,27,28 Oo maalintii ku
xigtay ay soo galeen Kaysariya. Hadda Korneeliyosna
iyaguu sugayay iyagii, oo wuxuu isugu yeedhay
xigtadiisii iyo saaxiibbadiisii u dhowaa. Sida Peter
ahaa ee soo socda, ayaa Korneeliyos ka hor ku
dhacday cagihiisa, waana caabuday.
Oo intuu isagii la hadlayay, ayuu soo galay, oo helay
kuwa badan isugu yimaadeen. Markaas wuxuu iyaga
ku yidhi, "Waad ah tihiin inay xaaraan u tahay Nin
Yahuudi ah oo Yuhuudi ah in ay sii shirkadda la ama
u tag Nin quruun kale ah. Laakiin Ilaah baa i tusay
inaanan sheegin Nin xaaraan ah ama aan nadiif
ahayn."
Oo waxay ku sii hadalka iyo Butros bilaabay inuu ku
sharax iyaga oo Ciise runtii ahaa.
Falimaha Rasuullada 10: 43-46a isaga dhan ayaa u
markhaati nebiyada ah in uu magiciisa, mid kastoo
isaga rumaystaa heli doontaa dembidhaafka. Intii
Butros weli ku hadlayay hadalladaas ayaa Ruuxa
Quduuska ah kuwa ereyga maqlay oo dhan ku dul
dhacay. Kuwii gudnaa oo rumaystay, yaabeen, sida
badan intii Butros la timid, maxaa yeelay hadiyadda
ah Ruuxa Quduuska ah ayaa lagu soo shubay xataa
dadka aan Yuhuudda. Waayo, waxay maqleen iyagoo
afaf ku hadlaya oo Ilaah weynaynaya.
Warka Butros
Falimaha Rasuullada 11: 1-18
Butros ayaa jebiyey ka Nin ee dhaqan. Waxa uu ku
tegey guriga kuwa buuryoqabka ah galay oo cunay oo
iyaga waxaa la jiray.
Butros sheegay rasuulladii kale wixii dhacay, intuu
riyadii uu helay, oo ku saabsan Nin oo ka soo socda,
iyo sida uu ku baxeen iyaga oo ay badbaado iyo
baabtiiska Ruuxa Quduuska ah helay. Wuxuu ku soo
gabagabeeyey,
Falimaha Rasuullada 11: 17, 18 "? Haddaba haddii
Ilaah iyaga siiyey isku hadiyaddii, siduu inoo siiyey
100

markii innagu waan rumaysannay Ciise Masiix, oo

aan ahaa in Ilaah baan hor joogsan Karin"
Markay waxyaalahaas maqlay oo way aamuseen; oo
Ilaah bay ammaaneen iyagoo leh, "Ilaah ayaa sidoo
kale ogolaaday in dadka aan Yuhuudda ahayn
toobadkeen inay nolol helaan."
Tani waa markii ugu horeysay oo rasuulladii waxay
xaqiiqsadeen in badbaadada ahaa ee dunida oo dhan,
ma ahan oo keliya ee Yuhuudda oo dhan ku nool
dunida oo dhan.
BUTROS MUCJISO AYAA JEELKA KASOO SAARTAY
Falimaha Rasuullada 12: 1-19
Geeri aaddan
Inta Ciise u yeedhay Btros, Yacquub iyo Yooxanaa
marka laga reebo kuwa kale. Boqor Herodos ayaa
lahaa James in la dilaa seef ka dibna uu Butros xabsi.
Butros waa inuu dareemay waxaa jiray fursad
wanaagsan oo uu u socday ayaa sidoo kale u dhintaan.
Falimaha Rasuullada 12: 1-16 Haddaba wakhtigaas
boqorkii Herodos wuxuu gacanta ku fidiyey si loo
dhibo qaar ka kiniisadda. Markaasuu dilay James
walaalkiis Yooxanaa la laayay seef. Oo markuu arkay
inay ka farxisay Yuhuuddii, ayuu weliba ku daray
inuu soo qabto Butros ayaa sidoo kale. Haddaba
waxay ahayd intii lagu guda jiray maalmihii lidda
Kibista. Haddaba markuu qabtayna, wuxuu ku riday
xabsi, oo u dhiibay afar kooxood oo afar askari ah
inay ilaaliyaan, oo damacsanaa inay isaga dadka
Iidda Kormaridda ka dib ka hor keeno.
Kaniisada Shafeeca
Sidaa darteed vs. 5-7 Butros xabsigaa lagu hayay,
laakiin bariday waxaa loo bixiyey inuu Ilaah isaga,
waayo, kiniisadda. Oo markii Herodos damcay inuu
soo saaro, habeenkaas Butros hurday, isagoo ku
xidhan laba silsiladood oo u dhexeeya laba askari; iyo
ilaalada ka hor dhigtaa iridda ayaa la hayo xabsiga.
Hadda baleega, malaa'igtii Rabbiga baa is-ag taagtay,
oo iftiin baana xabsiga ka dhaca; oo uu Butros

101

dhinaca ku dhufatay oo ku Sara kiciyey, oo wuxuu

yidhi, "si dhaqso ah, Sara joogso!" Oo intay
silsiladaha uu gacmihiisa.
Butros daayay
Vs. 8-11 Markaasaa malaggii ku yidhi isaga,
"naftaada u gunto, iyo xerin on kabihiinnu"; oo
sidaas buu u yeelay. Oo isna wuxuu isagii ku yidhi,
"Ku labiso dhar aad oo i soo raac." Sidaas ayuu soo
baxay oo raacay, isaga iyo ma ay ogayn in wixii la
malaa'igtu samaysay ay run tahay, laakiin wuxuu u
maleeyey inuu riyo arkay. Oo markay dhaafeen ugu
horeysay oo labaad posts ilaalin ayay waxay
yimaadeen iriddii birta ahayd oo magaalada, taas oo
iyagii isaga furantay ay qalbi gaar ah si ay ugu; oo
waxay tageen oo dhex mareen jid yar; markiiba
malaa'igtii waa ka tagtay isagii.
Oo markii Butros isgartay ayuu wuxuu ku yidhi,
"Hadda waan hubaa in Rabbigu malaa'igtiisii buu soo
diray, oo wuxuu iga samatabbixiyey gacanta Herodos
iyo filanayeen oo dhan oo ka mid ah dadka
Yuhuudda ah."
Qaar kale waxay ku tukadeen
v. 12 Sidaas daraaddeed, markii uu ka fiirsaday, waxa
uu si gurigii Maryan, oo ahayd hooyadii Yooxanaa oo
Markos la odhan jiray, meeshaasoo dad badan ku
urursanaayeen oo ku tukanayeen yimid.
Salaadduna Jawaabay
vs. 13, 14 Oo Peter albaabka iridda garaacayna
iridda, gabar Roda la odhan jiray inay ka jawaabaan.
Kolkay codkii Butros, sababta oo ah iyada farxad
ayay u furi weyday, laakiin gudaha bay ku orodday,
wayna sheegtay in Butros iridda hor taagan yahay.
Gaalnimo
vs. 15, 16 Laakiin waxay iyadii ku yidhaahdeen,
"Waxa aad tahay adigu ah!" Laakiin way ku sii
adkaysatay inay sidaa tahay. Haddaba waxay ku
yidhaahdeen, "Waa malaa'igtiisii." Laakiin Butros
waa sii garaacay, iyo markii ay albaabka u furay oo
wuxuu arkay isaga, way yaabeen.
102

Mararka qaarkood waa ay fududahay in la hilmaamo

fariinta dhabta ah ee Ilaah inoo qabo in sheegaysa
dhacdo. Haa, Dadkuna waxay ahaayeen naxay markii
Butros ayaa dhab ahaantii laga xoreeyo xabsiga oo
waxay u yimaadeen shirka tukashada ay. Waxaan
odhan karaa, "Halkee ahaa ay Iimaan dhab ah?"
Laakiin waxa habboon in aan fahmin waa ay walaac
Peter iyo allabarigii markii ay ka dhigtay in ay isu
yimaadaan oo tukadaan.
Haddii ay weli uma uu ku tukaday waxa aad u suurto
gal ah in Butros ayaa lagu dilay lahaa sida Yacquub.
Boqor Herodos ayaa ku geeriyooday
Falimaha Rasuullada 12: 19-23
Boqor Herodos ayaa dilay James. Wuxuu
qorshaynayay inuu dilo Butros. Uu dilay
waardiyeyaasha in "ha" Butros tagaan. Laakiin Boqor
Herodos ayaa ugu dhakhsaha badan ahaa in uu iska
dhinto.
Falimaha Rasuullada 12: 21-24 Sidaas daraaddeed
maalintii la ballamay ayaa Herodos wuxuu gashaday
dharkii boqornimada oo carshigiisii ku fadhiyey oo
siiyey iyaga qudbad in. Markaasaa dadkii waxay u
qayliyeen, "waa ilaah codkiis ee ah oo aan Nin!"
Markaas Markiiba ayaa malaa'igtii Rabbigu ku
dhufatay, maxaa yeelay, isagu ma inay Ilaah
ammaanaan. Oo haddana isagii waxaa cunay dixiryo,
oo ay dhinteen. Laakiin ereyga Ilaah kordheen oo ku
bateen.
GEERIDA BUTROS
Waxaan waxba dhimashada Butros ee Kitaabka
sheegay. Waxaan ognahay in Ciise sii sheegeen waxay
ku saabsan.
Yooxanaa 21: 18,19 "Runtii, runtii, waxaan idinku
leeyahay, marka aad yaraayeen, oo aad naftaada ugu
xidhay oo socday Dooni meesha aad; laakiin markaad
gabowdid, gacmahaad kala bixin doontaa inaad aad,
oo mid kalaa kuu guntan doonaa, oo kuu qaadi
doonaa meel aadan doonayn."

103

Tan wuxuu ku hadlay, tuso dhimashaduu Ilaah ku

ammaani doono. Markuu waxaas ku hadlay, oo
wuxuu isagii ku yidhi, "I soo raac."
Sida laga soo xigtay qaar ka mid ah dhaqanka, Butros
baxay inuu Rooma si toos ah ka dib markii uu sii daayo
mucjiso xabsiga ka oo uu halkaas ku qodbeen hoos
Nero. Waxaa kale oo caado ah in uu diiday in uu u
dhinto sida Ciise iyo codsaday in uu hoos u
iskutallaabta lagu qodbo madaxa. Ma jiraan wax la
aado tan quraankan waa. Waxaan leenahay
xisaabaadka dhowr ah Paul isagoo ee Rome laakiin
waxa uu marna ku sheegay wax ku saabsan Peter jiro
ama isagoo halkaas.
Soo koobid
Daraasadan oo ay nolosha Butros waxa ay daraasadda
ka mid ah mucjisooyinka. Mucjiso koowaad waa
isbeddelka nolosha ee Peter ka markii ugu horeysay
uu bilaabay in la raaco Ciise, ayaa beeniyay Ciise
maxkamaddiisa, heshay baabtiiska Ruuxa Quduuska
ah oo markiiba bold noqday, ninna ka baqaya, oo aan
xitaa geeri.
Wuxuu arkay calaamooyinkii shaqada Ciise, oo uu ku
sameeyey cajaa'ibyo. Subkidda waxa uu ahaa si xoog
Butros iyo jeer in marka si hooskiisu u la kulmey dad,
ay ka bogsadeen. Wuxuu bandhigi dembigu kiniisadda
iyo dadka ku dhacay isagoo meyd. Laakiin Butros baa
kiciyey Dorkas dhintay. Wuxuu ku jiray xabsi ku jeeda
dhimasho iyo Ilaah soo diray malaa'ig inay isaga
dhigay lacag la'aan ah. Peter socday xoog u sarraysa
mucjisada ah ee Ilaaha nool, oo aan la mid ah
sameeyo Karin!
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Waa maxay waxa aad ka bartay nolosha Butros baabtiiska Ruuxa Quduuska ah ayaa la
micno ah in aad noloshaada maanta ka dib?
2. Markii Ananiyas iyo Safira been u Rabbiga ay isla markiiba la dilay. Maxaad u malaynaysaa
waxan isku aan ka dhacaya kaniisadaha maanta?
3. Maxay waa dhacdooyinka dhacay Kaysariya muhiim noo maanta?

104

Casharka Sagaalaad

Dhimashaduna waa ii faa'iido

Rasuul Bowlos marka la dhimasho wajahay yidhi, Waayo,
Aniga, in ay ku noolaadaan waa Masiixa iyo
dhimashaduna waa ii faa'iido. (Filiboy 1; 21)
Iyada oo nolosha ka mid ah Stephen aynu barano sidii aynu
Mu'min ah waa in ay la kulanto cadaadis iyo dhimasho.

ISTIIFOON
Falimaha Rasuullada 6, 8, 7
Istiifoon, Mid ka mid ah caawiyayaasha kiniisaddu ah
Waxaan ognahay in Stephen wuxuu ahaa Nin reer
sumcad wanaagsan, oo ay ka buuxaan Ruuxa iyo
xigmaddu buuxa sababtoo ah waxay ahaayeen
shahaadooyin adeegeen.
Falimaha Rasuullada 6: 3 Haddaba sidaas
daraaddeed, walaalayaalow, dooni ka baxay toddoba
Nin oo sharaf leh, oo ay ka buuxaan Ruuxa iyo
xigmaddu, oo aynu u dooranno shuqulkan ka mid
ah...
Isla markii uu ku doortay sida adeegto ka ah wuxuu
bilaabay inuu sameeyo oo yaabab iyo calaamooyin
mucjisada ah oo dadka ku dhex.

Mucjiso samayn
Falimaha Rasuullada 6: 8-15 Markaasaa Istefanos oo
ay ka buuxaan rumaysad iyo awood, ma yaabab iyo
calaamooyin waaweyn oo dadka ku dhex.

Mucaaradka gudboonaadey
V.9 Markaasay kaceen qaar ka mid ah waxa la odhan
jiray sunagogga Libertiinta ah (Kuranaya, Iskanderiya,
iyo kuwa Kilikiya iyo Aasiya) oo Istefanos la murmay.

Xigmad Ilaah
Vs.10 Oo waxay ku hor taagi Kari waayeen xigmaddii
iyo Ruuxii uu ku hadlay.

105


Wax kusaabsan was laad

v. 11 rag Markaasay niman laaluusheen, in la
yidhaahdo, "Waxaan maqalnay isagoo Muuse
caayaya iyo Ilaah."

Biinta Eedaysane
Vs. 12-14 Oo waxay kiciyeen dadkii iyo waayeelladii
iyo culimmadii, oo ay soo degay isagii, oo qabteen,
oo waxay u keeneen golaha. Sidoo kale waxay soo
taageen markhaatiyaal been ah oo leh, "Ninkanu
iskama uusan si Ilaahba caayaya meeshan quduuska
ah iyo sharciga; waayo, waxaannu maqalnay isagoo
leh, Ciisahan reer Naasared meeshan buu dumin
doonaa waxana uu isu beddeli doonaa caadooyinkii
Muuse inooga in."

Ku nasanaya amaanta ilaah
v. 15 oo shirka wada fadhiyey, u fiiriyey isaga oo
dhan, oo wejigiisuu u arkay sidii weji malaa'igeed oo
kale.
Cadaymihii dhimashadii Istiifoon

Injiilka ku wacdiyeen
Wadaadka Sare ka soo codsatay Stephen haddii
eedeymaha runta ahaa iyo Stephen qaaday fursaddan
inaan injiilka ku wacdiyo. Stephen bilowday Ibraahim
iyo sii ilaa imaatinka Masiixa oo ay xitaa ku eedeeyay
madaxda diinta ee isaga dilay. Waxa uu ku dhamaaday
khudbada la bold, cadho xaqa.
Falimaha Rasuullada 7: 51-53 Waxaad noqonina dad
madax adag oo aan qalbiga iyo dhegaha! Waxaad
marwalba Ruuxa Quduuska ah caabin ah; Sidii
awowayaashiin yeeli jireen, si aad u samayn.
Nebiyada kee awowayaashiin ayan ka silciya? Oo
iyagu waxay dileen kuwii hore u sheegay imaatinka
Kan xaqa ah, ee Kan aad haddeer ayaa noqotay
gacangeliseen oo disheen, kuwaas oo helay sharciga
by jihada of Malaa'igta iyo ma aydnaan xajin.
Ciise ayaa u sheegay xertii ayaa iyaga laguma in ay
qaataan fikirka ah sida ay u jawaabi lahaa, iyo Stephen
waa tusaale fiican oo arrintan. Waxa uu ogol yahay

106

Ruuxa Quduuska ah u dureeriney marayo iyo inaad ku

sheegtaan waxyaalaha waa in la yiri.

Ismaandhaafka cadhadoodii
Sanhadriinka iyo Wadaadka Sare ahaayeen si waalan
ay ilka jirriqsadeen.
Falimaha Rasuullada 7: 54-60 markay waxyaalahaas
maqleen way ka xanaaqeen qalbiga imtixaantid, oo
ay ilka jirriqsadeen isaga la ilkahooda.

Isiifoon Isma Ruuxa
vs. 55, 56 Laakiinse isagoo ka buuxsamay Ruuxa
Quduuska ah, ku jeedeen oo wuxuu galay samada,
oo wuxuu arkay ammaanta Ilaah iyo Ciise oo taagan
wuxuu joogaa gacanta midigta oo Ilaah, oo wuxuu ku
yidhi, "Bal eega! Waxaan arkayaa samooyinkii oo la
furay iyo Wiilkii Aadanaha oo taagan oo Ilaah
midigtiisa! "
Istiifoon joogay in Ruuxa iyo kor u eegay oo wuxuu
galay samada si ay u arkaan ammaanta Ilaah iyo Ciise
oo taagan midig waxaa ka sokeeya.

Madaxda diiday in uu maqlo
vs. 57,58a Markaas ayay u qayliyeen iyagoo leh cod
weyn ku dhawaaqay, dhegaha furaysteen, kolkaasuu
ku orday isagoo at isku wada qalbi ah, oo waxay
isagii ku tuuray oo magaaladii ka baxay oo way
dhagxiyeen.

Istiifoon Cafinay
vs. 60 Markaasuu jilba joogsaday oo cod weyn ku
dhawaaqay, "Sayidow, ha ku soo oogayaan la
dembiganu." Oo markuu waxaas yidhi, ayuu dhintay.
Shahaado istiifoon
Istiifoon ahaa shahiid ugu horeysay oo uu dhintay
wuxuu ahaa bilowgii cadaadis xoog leh ka dhanka ah
rumaystayaashii ugu horreeyay. Isaga oo dhimasho
sababay Mu'miniinta inay kala dhex firdhin oo ay ku
wacdiyey Word meel kasta oo ay tageen.
Falimaha Rasuullada 8: 1-3 Haddaba Saa'uul raalli
buu ka ahaa dhimashada. Waqtigaas cadaadis weyn
107

ku dhacday kiniisadda ahaa ee Yeruusaalem ku yiil;

oo dhammaantood waxaa ka wada kala firdheen
dalalka Yahuudiya iyo Samaariya, oo rasuulladu ugu
reebo. Markaasaa niman cibaado leh Istefanos
qaaday in uu aaso, oo aad ugu baroorteen isaga. Oo
Saa'uul, oo wuxuu ku layn jiray kiniisadda, guri kasta
oo galaya, oo waxayna jiidayeen off ragga iyo
dumarka, iyaga oo balanqaaday inuu xabsi.
Falimaha Rasuullada 11: 19-21 Haddaba kuwii kala
firidhsanaa, dhibaatadii kacday ka dib markii in ka
badan Stephen safray ilaa iyo Foynike iyo Qubrus iyo
Antiyokh, ereygii bay ku wacdiyeen, Ninna ha u
laakiin Yuhuudda oo keliya. Laakiin qaar ka mid ah ay
ahaayeen rag ka Qubrus iyo reer Kuranaya ahaa,
kuwaasoo, markii ay Antiyokh yimaadeen, xataa
Gariiggiina la hadlay, iyagoo ku wacdiyaya Rabbi
Ciise. Oo gacantii Rabbiga ayaa la jirtay iyaga, iyo tiro
badan oo rumaystay oo Rabbigay u soo jeesteen.

Markhaantiga Saa'uul
Dhimasho istiifoon ahaa markhaati ninkii Ilaah u
yeedheen marag Eebe, waayo, quruumihii aan
Yuhuudda ahayn u noqon.
Falimaha Rasuullada 22:20 oo markii la daadshay
dhiigga Istefanos oo ahaa markhaatigaaga adiga,
waxaan sidoo kale wuxuu ah taagnaa ogolaatay in uu
dhintay, iyo ilaalinta dharka kuwa la isaga dilay.
Markaasaa Saa'uul wuxuu arkay Stephen wejigiisa
enraptured la ammaanta Ilaah sida uu ku shahiiday.
Dhimashadiisa, Istiifon noqday farcanka goynta weyn
ee Naftooda iyada oo Bawlos adeeggiisa.
Soo koobid
Istiifoon ma ahaa rasuul iyo haddana weli wuu ku
sameeyey cajaa'ibyo. Mucjisooyinku waxay ahaayeen
kuwo aan ku xaddidnayn rasuulladii ama dadka kale
ee wasaaradda Tay. Sida calaamooyinkii keenay
mucaaradka ee nolosha Stephen ee, hawlgalka
calaamooyinka iyo yaababka ku soo dejin doonaa iska
hor imaad hoggaamiyayaasha diinta iyo gaalada
maanta.

108

Stephen ahaa sidaas buuxsamay Ruuxa Quduuska ah

iyo Isaga oo xigmad ah in markii ay hoggaamiyeyaasha
diinta isku dayay in uu difaaco aaminsan yihiin oo ay
ku dooday, iyagu ma ay istaagi Karin kulankii xigmad
Stephen iyo Ruuxa Ilaah ku dhex.
Waayo, kulli maanta Mu'miniinta, istiifoon waa qaab
ka mid ah iimaanka, awooda iyo ahaanshaha
markhaati cabsi la'aan in wajiga ee mucaaradka iyo
xataa hanjabaad dhimashada.
MAXAA KEENAY CADAADISKA
Daahiriya, xoojisaa,
Keenaya looga bixinayo
Kaniisadda waxa lagu nadiifiyaa, la xoojiyaa oo xitaa
bixiyay wacdinta, iyada oo fidmeeyey.
Falimaha Rasuullada 14: 21,22 Oo markii ay injiilka
waa lagu wacdiyaa in ay magaaladaas iyo kuwo
badan xer ka dhigeen, ayay ku noqdeen Lustara iyo
Ikoniyon iyo Antiyokh, xoojinta nafihii xerta ku
xoogaynaya, kuna waaninaya inay iimaanka ku sii
wadaan, oo waxay ku yidhaahdeen, " Waa inaynu
dhibaatooyin badan ku galnaa boqortooyada Ilaah."
Xoog kaniisada Halista ah
Sida aan ku arkay nolosha istiifoon, marka awood u
sarraysa Ruuxa Quduuska ah uu bilaabo inuu u
dhaqmaan, waxaa soo Bixiyaa wax cadaadis. In ka
maalmood ee ugu horreeya kiniisadda, cadaadis this
ka yimid hoggaamiyeyaasha diinta. Inta badan, ka
timaado isha isla maanta.
Masiixiyada ay halis ku ahaa hoggaamiyayaasha
Yuhuudda. Waxaa ay ahayd markii Ilaah iska bedeli
caabudo Ilaaha-Faral at macbudka ku Ilaahey ugu
caabudaan ruuxa iyo runta.
Hadda xitaa, Ilaah sameynayo wax cusub maadaama
uu yahay soo celinta kaniisaddiisa. Waa maxay Ilaaha
sheegayey oo qabanayaan in kaniisaddiisa dhawr sano
ka hor mid aan loo baahnayn waxa uu doonayaa in uu
Muujinaysaan iyo Maanta. Waa in aan diyaar u bedeli
Agtiisa iyo ma qaban on qaabka shalay.

109

Jirka Xoog badan oo mu'miniinta ah ayaa wali halis ku

ah Masiixiyiinta yahy ee maanta. Inta badan cadaadis
ka timaaddaa ka mid ah kooxdan.
Go'an Masiixiyiintu sidoo kale waxay khatar ku yihiin
in ciidamada of xun in ay soo waajahdo kaniisad ku
yaraa oo boqolaal sanadood. Cadaadiska ka iman
doona bulshada cibaado.
Marka Muslin kasta Muslinka uu bilaabo inuu
samaysaan shuqullada Ciise, si ay u qabtaan xoogga
calaamooyinka iyo yaababka, kumanaan lagu
guulaysan doono in ay Ciise.
SIDA LOO LA KULMO CADAADISKA
Meelaha of cadaadis way kala duwan yihiin.
Wadamada qaarkood rumaystayaashu ay soo food
saartay oo xadhig ah iyo xitaa dhimasho. Mararka
qaarkood caddibaadda waa khasaare ah shaqo ama
qoyska. Mararka qaarkood waa khasaare ah
saaxiibada, ama xaaladda ee bulshada.
Xaaladaha dhan waxaan nahay u jawaaba sida Ciise u
sameeyey. Markii uu la iskutallaabta lagu qodbo,
Wuxuu kuwa isaga dilay. "Aabbaha u dhaafi iyaga,
waayo, garan maayaan waxay samaynayaan."
Matayos 5: 43-45a Waad maqasheen in la yidhi, Waa
inaad deriskaaga jeclaatid oo cadowgaaga necbaatid
'. Laakiin waxaan idinku leeyahay, Cadowyadiinna
jeclaada, u duceeya kuwa idin habaara, wax
wanaagsan u sameeya kuwa idin neceb, oo Ilaah u
barya kuwa caayeen aad isticmaasho oo laydin
silciyo, oo aad u ahaataan wiilashii Aabbihiinna
jannada ku jira, waayo, wuxuu ka dhigaa, qorraxdiisa
wuxuu u soo bixiya kuwa xun iyo kuwa wanaagsan,
roobna on xaqa ah iyo xaqa ahaynba.
Ciise ayaa ku baray wax badan oo ku saabsan dambi
dhaaf in uu adeeggiisa. Xataa dhimasho, Ciise Dhaafay
kuwii la jiray oo ay ku dhinteen.

110

Istiifoon noo Tusaale

Dhaaf silcinaya
Dhaaf istiifoon ayaa mar uu dhintay waa in ay
noqdaan cashar adag oo ah in aannu u Dambi Dhaaf!
Nalama dhaawici in sakaraad, sidaas darteed ma jiro
cudur daar ah deegaan kasta ee ka mid ah
unforgiveness nolosheena.
All iyada oo taariikha kaniisadda, dad badan ayaa ku
dhintay dhimasho shahiid ah. Ciise wuxuu ku yidhi,
Yoxanaa 15:13 jacayl Kan ka weyn waxa uu leeyahay
mid ka mid ma jiro, ka badan si ay u jiifsaday qof
naftiisa u bixiyo saaxiibbadiis.

Dhiirigalisaa
Inta badan oo naga mid ah dhihi lahaa in aynaan
haysan geesinimada ah Stephen. Marka hore, waa in
aynu ogaannaa in Stephen ahaa Nin Ilaah oo run ah.
Waxa uu u doortay mid ka mid ah toddobadii
wadaadadu yeelay, wuxuu ahaa Nin oo sharaf leh, oo
ay ka buuxaan Ruuxa Quduuska ah iyo xigmad ah. Ma
jirin dembi u qorsoon oo naftiisa u "isaga leexiyaan
up" waqtigaan la joogo.
Ilaah isaga siiyey hadiyado gaar ah waqtiga
maxkamaddiisa. Xataa sidii uu ahaa jeeda dhimasho,
Ilaah u ogolaadeen in ay arkaan Ilaah la ammaano.
Ilaah u ogolaadeen inuu Ciise arko.

Ilaah siinayaa Xoog
Ilaah Stephen siiyey xoog ah, iyo erayadii in ay la
kulanto cadaadis iyo dhimasho.
Rumaystayaasha hore ogaa in ay ku waa Ilaah, ma Nin
adeeca. Waxay sii wadi doonto in ay wax baraan oo ku
saabsan Ciise soo bixin dadka oo ay bogsiiyaan in
magaca Ciise.
Haddii Mu'miniinta uu raalli ka yahay inuu kaliya ku
baryayaaye, iyo is weheshi wada oo aan gaaraan kuwa
hareerahooda ku jirtay, ay u badan tahay in aan
doonaynin in ayaa barbaro dareenka ka mid ah
hoggaamiyeyaasha diinta naftooda si. Laakiin, waxay
lahaayeen guddi. Waxay ka doortay inuu ku guuleysto
111

dunida oo dhan si ay u aqoon badbaadiya oo Ciise

Masiix.

Injiil keenaya Khilaafaadyo
Sidaas oo kale waxa run maanta. Dunida runtii ma
daryeeli haddii aan ku wada kulanno oo tukadaan, oo
Ilaah u caabudaan iyo is weheshi. Si kastaba ha
ahaatee, markii aanu bilaabaan inay u dhaqmaan sida
Ciise Na u dhaqmaan baray, markaas khilaaf ayaa
iman doonta. Annagu waxaannu xusuusan nahay waa
in aan la dooni, ama si ula kac ah ku kici muran, laakiin
marka aan iman, waxa uu siiyaa albaab furan ee ku
wacdinta injiilka Ciise Masiix. Waa in aan marna waxa
ay u arkaan hab ah in la caddeeyn nafteena midig. Is
meel ku lahayn marag ka yahay, waayo, Ciise?

Magaca keenaya Cadaadiska
Cadaadiska in raacayaasha Ciise yimid, sababtoo ah
waxay ku dhawaaqeen in magaca Ciise iyo xoogga oo
isla markiiba Sarakiciddiisa dabadeed maalintii
Bentakostiga. Si kastaba ha ahaatee, Butros waxaa ka
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah iyo ahayd in
haddeerna dhiirranaan oo ka jawaabaan su'aalo ay
awoodaan.
Marka hanjabay, amray oo xitaa garaacay, Butros iyo
Yooxanaa Kama noqonayso ma hoos. Oo waxay u
tageen xaq ku wacdiyaya magaca Ciise iyo xoogga
sarakiciddiisa.
Butros / Yoxanaa - Tusaalooyinka

Diiddo cad
Waxay diideen in lagu cabsi geliyo.
Markii ay hoggaamiyeyaasha diinta arkay iyagoo
geesinimo yaabeen oo wareersan.
Falimaha Rasuullada 4:13 Haddaba markay arkeen
dhiirranaantoodii Butros iyo Yooxanaa, oo ay garteen
inay yihiin niman aan wax baran oo layli ah, ayay
yaabeen. Oo iyagu waxay garwaaqsadeen in Ciise la
joogi jireen.

112


Hawlgalaan awooda mucjisada

Falimaha Rasulada 4: 16, 17 ku yidhi, "Waxa aan ku
samayn doonaan nimankan ku samaynaa? Wixii,
runtii, in calaamo caan ah faleen waa u cad cad in
kuwa Yeruusaalem jooga oo dhan, waxaana mana
dafiri karno. Laakiin si ayan dadka ugu sii faafin, aynu
si xun u cabsiinno si ayan hadda ka hadlin magacan."
Filo mucjiso
Waxa la xiray iyo tuuro oo xarig ah, laakiin inta
habeenkii malaa'igtii Rabbiga oo iyaga ka soo bixiyey
xarig oo waxay u sheegeen in ay tagaan taaganyihiin in
maxkamadaha macbudka iyo dadka u sheegto fariin
buuxda.
Marka la xabsiga laga sii daayey ay u ordin oo aanan u
nabadgelyada. Waxay isla markiiba tageen
maxkamadaha macbudka oo bilaabay wacdiyaya fariin
la mid ah.
Waxay la keenay ka hor inta Sanhadriinka mar kale,
hanjabo in la dilo ka dibna la garaacay oo loo ogol
yahay in ay tagaan oo lacag la'aan ah, laakiin la digniin
ah in aan mar kale isticmaalaan magaca Ciise.

Dhexe Diiday
Waxay diideen in ay wax u dhimayaan.
Falimaha Rasuullada 5: 40b-42 ... iyo markay ku
baaqay in rasuulladii ayay garaaceen, oo waxay ku
amreen in ay ku hadlin magaca Ciise, oo iyagu ha
tageen.

Farxeen
Way tageen intay joogaan ee golaha ka, ku faraxsan in
lagu tiriyey inay istaahilaan in ceebobay iyaga
magiciisa aawadiis. Maalin walba macbudka dhexdiisa
ah, iyo in guri kasta, oo iyagu uma ay ka tagaan
waxbarashada iyo Ciise ku wacdiyaya oo ah Masiixa.

Addeeco
Waxaan nahay in Addeecaan Eebe xitaa wejiga of heli
doonaa silec weyn.

113

Falimaha Rasuullada 8: 3,4 Oo Saa'uul, oo wuxuu ku

layn jiray kiniisadda, guri kasta oo galaya, oo
waxayna jiidayeen off ragga iyo dumarka, iyaga oo
balanqaaday inuu xabsi. Haddaba kuwii kala
firidhsanaa, meel walba ka tegey wacdiyeyeen
ereyga.

Siigadii
Falimaha Rasuullada 13: 49-52 Oo haddana Eraygii
Rabbiga ayaa la faafiyey oo dhan. Laakiin Yuhuuddu
waxay soo kiciyeen dumarkii cibaadada iyo sharafta
lahaa iyo raggii madaxda magaalada ahaa, silec ugu
soo bixin Bawlos iyo Barnabas, iyo iyaga laga cayriyay
ay gobolka. Laakiin markay siigadii cagahooda ka ka
soo horjeeda, oo waxay yimaadeen Ikoniyon.
Xertiina waxaa ka buuxsamay farxad iyo Ruuxa
Quduuska ah.

Diidmada xorta ah
Ma Maxaad Ciise xertiisii u sheeg in ay ka baxdaan
siigada Lugahooda markii iyaga iyo fariinta la soo
diiday?
Xertii waxay ku waayeen inay magaalada soo socda la
hadhay ma qabsanaayo iyaga ka diidmadaasi. In aad
xor ka mid ah diidmada ah waa in aan ku cafiyo dadka
ku lugta leh oo ka dibna ka fog xaaladda ku Socda.
Ogsoonow in ay si degdeg ah ka buuxsamay farxad iyo
Ruuxa Quduuska ah.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Maxay Stephen silciyaa? Waa maxay "qalad" wuxuu ka yeeli lahaa?

2. Magaca laba sababaha cadaadis. Sidee loo wajihi wakhtiga cadaadis?

3. Waa maxay natiijada cadaadis? Sii tusaale.

114

Casharka Tobanaad

Wacdintii filiboy
WACDINTII FILIBOY
Baadhitaanka ayaa lagu of filiboy waa inay noqdaan
mid ka mid ah daraasadaha ugu dhiiri Muslin kasta
Muslinka in Doonta inuu wax ka badan ka qaban
waayo, Ilaah iyo in ay tayo dheeraad ah oo ay
wasaaradda noqdo.
Marka hore, Philip ahaa ka buuxaan rumaysad iyo
Ruuxa Quduuska ah, ka dibna waxaa loo magacaabay
adeegto ka ah iyo ugu dambeyntii uu noqday wacdiye.
Waxaan waxba kala guurka sheegay.
Eebe waa arkaa waxay doonayaan, ee qofka ayaa
wadnaha. Sida isbedel doonaya inay qaar badan oo ka
sida Ciise, Ilaah ka dhigaysa hab u doonayeen kuwa
laga rabey nolosheena.
Wadaad
Falimaha Rasuullada 6: 1-7
Falimaha Rasuullada 6: 5 Oo hadalkaasuna aad wada
farxiyey dadkii badnaa oo dhan. Oo waxay doorteen
Istefanos oo ahaa Nin ay ka buuxaan rumaysad iyo
Ruuxa Quduuska ah, iyo filiboy...
Sida in xulashada Stephen xulashada sida adeegto ka
ah macnaheedu yahay in Philip wuxuu ahaa Nin reer
sumcad wanaagsan, oo ay ka buuxaan Ruuxa
Quduuska ah, iyo xigmad.
Wacdiye
Xusuuso ugu danbeysay ee filiboy oo shaaciyay
shaqada sida wacdiye. Sida Philip si daacad ah wuxuu
sii waday inuu Ilaah u adeegaan sidii adeegto ka ah,
ayuu u yeedhay waxaa galay wasaaradda Tay u
shaqeeyo sida wacdiye.
Falimaha Rasuullada 21: 8 Oo maalintii dambe
waxaannu ahaa oo Bawlos tegey oo waxaannu nimid
Kaysariya, oo waxay galeen gurigii Filibos oo ahaa kii
wax wacdiyi ahaa toddobadii ka mid ahaa, oo
isagaannu la joognay.
115

Ka dib markii uu shahiiday Stephen, caddibaadda

Kiristanka by hoggaamiyeyaasha diinta Yuhuuda ah
ayaa bilaabay in dadaalka aan wayna carareen si ay
dhammaan goobaha adduunka ee loo yaqaan. Tani
waxa ay ahayd bilowgii dhaqdhaqaaqa ee ugu
horreeyay. Mu'min ah oo ka cararay Yeruusaalem,
meel kasta tageen wacdiyaya magaca Ciise iyo xoogga
sarakiciddiisa.
Falimaha Rasuullada 8: 4 Haddaba kuwii kala
firidhsanaa, meel walba ka tegey wacdiyeyeen
ereyga.
KALA DUWANAANTA WACDINTA
Filiboy ayaa wasaaradda waa tusaale ka mid ah
noocyo kala duwan oo ah horyaalka Ingiriiska ee
wasaaradaha in nolosha Ruuxa-dhergiyey.
Samaariya kowaad
Falimaha Rasuullada 8: 4-25
Ciise amray Mu'miniinta inay marka hore u tagtaa
Yeruusaalem, markaas Samaariya, ka dibna si meelaha
ugu fogfogna dunida. Filibos wuxuu ahaa reer ugu
horeysay in aan ogaado oo ku saabsan kuwaas oo
addeecay qaybta labaad ee amarka. Oo isna wuxuu
tegey Samaariya iyo dadka oo ku saabsan Masiixa u
sheegay.
Falimaha Rasuullada 8: 4- 8 Haddaba kuwii kala
firidhsanaa, meel walba ka tegey wacdiyeyeen
ereyga. Markaasaa Filibos wuxuu ku dhaadhacay
magaalada Samaariya tegey oo wuxuu wacdiyey
Masiixa iyaga. Oo dadkii badnaa, iyagoo isku wada
qalbi Dhumeen mana waxyaabaha wuxuu Filibos ku
hadlay, maqleen oo ay arkeen calaamooyinkuu
sameeyey. Wixii jinni oo nijaas ah, oo waxay cod
weyn ku dhawaaqay oo ka soo baxday badan oo
hantiyeen, iyo dad badan oo la curyaan ahaa iyo
laangadhayaashiiba waa la bogsiiyey. Markaasaa
waxaa jirtay farxad weyn, magaalada in.

116


Mucjisooyinkii
Dadka yimid in ay dhegeystaan wacdiya tani awood
badan, sababtoo ah calaamooyin iyo yaabab in raacay
wasaaradiisa.

Laangadhayaashiiba waa la bogsiiyey

Mucjisooyin dhacay in dadka ku maqli kartay oo
arki

Waxay dhegaysan erayadaydii

farxad weyn magaalada

Farriinta
Calaamooyin iyo yaabab soo jiitay indhaha dadkii
badnaa ka. Lakiin fariinta Filiboy ahaa boqortooyada
Ilaah iyo magaca Ciise.
Falimaha Rasuullada 8:12 Laakiin markay rumaysteen
Philip sidii wuxuu dadkii ku wacdiyey waxyaalaha ku
saabsan boqortooyada Ilaah iyo magaca Ciise Masiix,
rag iyo dumarba la baabtiisay.

Natiijooyinka
Falimaha Rasuulada 8: 14-17 Haddaba markii
rasuulladii Yeruusaalem joogay maqleen in
Samaariya ereygii Ilaah helay, waxay Butros iyo
Yooxanaa iyaga, oo markay yimaadeen, u duceeyey
iyaga diray inay Ruuxa Quduuska ah helaan . Waayo,
weli kuma uu soo degin, midkoodna ah. Waxay
keliya ayaa lagu baabtiisay magaca Rabbi Ciise
aawadiis. Markaasay gacmahooda saareen iyaga, oo
waxay heleen Ruuxa Quduuska ah.
U fiirso in Filiboy ma odhan, "Waxaan ahay adeegto ka
ah. Waxaan u malaynayay in la qaybiyo cuntada. Ilaah
ma iigu yeedhaan inuu wax ku wacdiyo. "
Calaamaduhu waxay ahaayeen albaab u furan iyagoo
injiilka ku wacdiyaya oo keentay in badbaadinta
badan.
Qorshaha Ilaah ee wacdinta uusan waxba iska badalin.
Qofka muslinka ah weli waa inay samaysaan
shuqullada Ciise, si ay u qabtaan calaamooyin iyo
yaabab, iyo inay wax wacdiyaan warka wanaagsan ee
boqortooyada Ilaah.

117

TUSAALAHA ADEECIDA
Falimaha Rasuullada 8: 26-40
Muuqatay malaa'ig in Filiboy oo u sheegay in ay
tagaan koonfurta. Philip socday ee mucjisada. Philip
dulqadan sawirka guud ee waxa uu ahaa in la
sameeyo. Muuqatay malaa'ig, oo ku yidhi tagaan
koonfurta iyo Filiboy baa addeecay oo wuxuu u tegey.
Ma Malaa'igtii baa u sheego waxa uu ahaa in la
sameeyo markuu halkaas helay.
Falimaha Rasuullada 8:26 hadda ayaa malaa'igtii
Rabbigu waxay la hadashay Filibos, oo ku yidhi, "Kac
oo aad xagga koonfureed ku yaalla waddada taas oo
hoos u dhaco Yeruusaalem ka Qaza." Tani waa cidlo.
Falimaha Rasuullada 8: 27, 28 Sidaas daraaddeed
wuu kacay oo u tegey. Oo baleeg, Nin ee Ethiopia,
bohonkuna ah oo amar weyn ka hoos boqoradda
reer Itoobiya ahaa, kaasoo aan mas'uul ka ah
khasnadda oo dhan Kandake, oo wuxuu Yeruusaalem
u yimid inuu caabudo, noqonayay. Markaasuu ku
fadhiyey gaadhifaraskiisa, ayuu akhriska ahaa nebi
Isayos.
Waxaan sidoo kale waa inay si degdeg ah u Ilaahiinna
ah addeeca, xitaa haddii aanan fahmin Sababta aan u
socday. Sheekada waa inay, waxaan sidoo kale arki in
waqtiga Ilaah waa mid aad u muhiim ah. Haddii filiboy
ayuu sugayay, inuu isku Khilaafi lahaydeen fursaddan.
Wacdinta Itoobiya
Marka gaadhifaraska la Itoobiya ah ay yimaadeen,
Ruuxu wuxuu ku yidhi, "joogo, waxay u dhow." Wali
waxaan leenahay rikoor ma offiliboy helo sawir cad oo
waxa meesha ka socda in ay ka dhacaan. Waxa uu
ahaa oo kaliya ayaa u sheegay waxa la sameeyo oo uu
addeecday.
Falimaha Rasuullada 8:29 Markaasaa Ruuxii Filibos
ku yidhi, "Haddaba adigu u dhowow oo soo gaadhi
gaadhigan raac."
Falimaha Rasuullada 8:30 Sidaas Filibos markuu ku
orday, oo wuxuu ka maqlay isagoo akhriyaya

118

kitaabka nebi Isayos, wuxuuna ku yidhi, "Ma

garanaysaa waxaad akhriyaysid?"
Ugu dambeyntii, sida filiboy maqlay reading ninka ka
Isaiah waa ogaa wuxuu ahaa in la sameeyo.
Falimaha Rasuullada 8:35 Markaasaa Filibos baa
afkiisa furay, oo intuu Qorniinkan ka bilaabay, Ciise
isaga ku wacdiyey.
Biyaha Baabtiisku waa Muhiim
Falimaha Rasuullada 8: 36-38 hadda sida ay hoos
wadada u tageen, oo waxay yimaadeen meel biyah.
Bohonku wuxuu yidhi, "eeg, waa biyo. Maxaa igu
caqabad in lay baabtiiso? "
Markaasaa Filibos wuxuu yidhi, "Haddii aad
aaminsan tahay qalbiga oo, waa suurtowdaa dhan."
Oo isna wuxuu ku jawaabay oo ku yidhi, "Waxaan
rumaysanahay in Ciise Masiix yahay Wiilka Ilaah."
Sidaas ayuu amray in gaadhigu weli taagan. Waxaana
labada Filibos iyo bohonkuba hoos biyahay galeen,
oo wuu baabtiisay isaga.
Baabtiiskii Biyuhu waa inay marag ka ah aqoonsiga la
leh Ciise dhimashadiisa, aaska iyo sarakicidda. Waa
sawir ka dhimashada of our "self jir" iyo ka soo
sarakicidda kuwii ka "abuuridda cusub."
Galatiya 2:20 waxaan laygula qodbay Masiixa, ma
waxaan ka dheer ku nool yahay, laakiin Masiix ayaa
igu dhex nool, oo nolosha aan haatan jidhka ku dhex
noolahay waxaan ku noolahay rumaysadka in Wiilka
Ilaah, kan i jeclaaday oo naftiisa u bixiyey ii.
Filiboy ayaa qaaday
Falimaha Rasuullada 8:39 Haddaba markay ka soo
baxeen biyaha, ayuu Ruuxii Rabbigu dhuftay Filibos,
bohonkuna wuxuu si mar dambe arkay; oo wuxuu u
tegey inuu ku Faraxsanyihiin.
Laga soo bilaabo isagoo leh Itoobiya ah, Filiboy
muuqday Asootos. Waxa uu bilaabay halkaas oo uu
iska daayeen oo ka tageen on iyagoo injiilka ku
wacdiyaya.

119

Falimaha Rasuullada 8:40 Laakiin Filibos waxaa laga

helay Asootos. Iyo marayay, wuxuu dadkii ku
wacdiyey in magaalooyinka oo dhan iyo injiilka ilaa
intuu gaadhay Kaysariya.
HANAANKII AXDIGA CUSUB EE WACDINTA
Adeeg
Filiboy ayaa tusaale u ah qaab rumayste kasta oo
doonaya in uu ka duuli ee wasaaradda axdiga cusub.
Marka hore waxa uu ahaa adeeca booska addoon oo
kale ah. In la adeegto ka ah waxaa la meel ka mid ah
adeega. Filibos wuxuu ahaa dhammaystirka
waxbarista Ciise on isagoo addoon ah.
Yoxanaa 13: 14-16 Haddii aan markaas, aad ah
Sayidka iyo Macallinka, waa inaad cagaha u
maydhay, sidoo kale waxaa idinku waajib ah in ay
cagaha isu maydhaan ee. Waayo, waxaan idin siiyey
masaal, waa in aad u sameeya sidii aan idinku
sameeyey. Runtii, runtii, waxaan idinku leeyahay,
Addoon Kama weyna sayidkiisa, midna waa Kan
diray yar ayaa ka weyn kii soo diray.
Calaamooyin iyo yaabab
Waxaan nahay inay ka dhex adeegaan calaamadaha,
yaabab iyo calaamooyin. Waxaan nahay in in la
dulmay u baxsada wasiirka.
Falimaha Rasuullada 8: 6-8 Oo dadkii badnaa, iyagoo
isku wada qalbi Dhumeen mana waxyaabaha wuxuu
Filibos ku hadlay, maqleen oo ay arkeen
calaamooyinkuu sameeyey. Wixii jinni oo nijaas ah,
oo waxay cod weyn ku dhawaaqay oo ka soo baxday
badan oo hantiyeen, iyo dad badan oo la curyaan
ahaa iyo laangadhayaashiiba waa la bogsiiyey.
Markaasaa waxaa jirtay farxad weyn, magaalada in.
Dhis iimaan
Calaamooyin iyo yaabab sii daayo iimaanka waayo,
badbaadintu.
Rumaystayaasha cusub ee ay tahay in la baabtiiso
marag ka mid ah aqoonsiga wadarta la Ciise Masiix
biyo.

120

Falimaha Rasuullada 8:36 Haddaba intii ay hoos

wadada u tageen, oo waxay yimaadeen meel biyah.
Bohonku wuxuu yidhi, "eeg, waa biyo. Maxaa igu
caqabad in lay baabtiiso? "
Falimaha Rasuullada 10:47 cid baa biyaha diidi Kara,
si aan loogu baabtiisin kuwaas oo ay heleen Ruuxa
Quduuska ah, sida aynu?
Baabtiisay Ruuxa Quduuska ah
Waxaa muhiim ah in rumaystayaasha oo dhan ay
helaan baabtiiska Ruuxa Quduuska ah. Iyada oo ay
taasi awood cusub, waxay sidoo kale noqon doonaa
marag ah mucjiso oo u shaqeeya Ciise Masiix.
Kooxda Wacdinta
Rasuulladii markay maqleen in Samaariya ah ayaa
aqbalay Ciise u yimaadeen inay caawiyaan. Philip
aqoonsadey baahida loo qabo wasaaradda kooxda.
Wuxuu ogaa in aasaaska loo baahan yahay in la dhigay
Samaariya wasaarada ee kooxda Rasuullada. Ma
uusan u shaqayn nafsaddiisa, laakiin loo gudbiyay
waayeelladii in guriga kiniisadda iyo shaqeeyay in hab
dheellitiran dadka kale ee wasaaradda Tay.
LABAATAN SANO KADIB
Waxaa la inoo sheegay Filiboy mar kale labaatan
sanno ka dib. Sida Paul la Tegay uu joogay guriga of
Philip wax wacdiyi jiray.
Falimaha Rasuullada 21: 8, 9 Maalintii dambe aan la
joogay Bawlos tegey oo waxaannu nimid Kaysariya,
oo waxay galeen gurigii Filibos oo ahaa kii wax
wacdiyi ahaa toddobadii ka mid ahaa, oo isagaannu
la joognay. Ninkanu wuxuu lahaa afar gabdhood oo
bikrado ah oo wax sheegi jiray.
Soo koobid
Filibos wuxuu ahaa acdeegso ah. Markaas waxa uu
ahaa mid ka mid ah toddobadii sida kiniisaddu mid soo
xulay. Ka dib markii in, isna wuxuu u noqday wacdiye.
Filibos wuxuu ahaa aamin ku farayso in Ilaah. First isna
wuxuu u adeegay miisaska sida adeegto ka ah.
Markaasuu guurtay galay wacdinta mucjiso.
121

Markaasuu u Adeecay malaa'igtii oo u tegey wadada

gaar ah oo ku sugayay ilaa Ruuxa Quduuska ah isaga u
sheegay tallaabada xigta. Waxa uu keeni Ethiopian ah
si ay Ciise, waa la baabtiisay isagii, oo waxaa awood
geeyaa meel kale.
Markaas waxa aan u sheegay in labaatan sanno ka dib
uu weli ahaa wacdiye oo u adeegi jiray isaga oo afar
gabdhood Kaysariya. Waxa uu weli aaminka in Ilaah.
Wixii dheeraad ah ee waxbarashada qoto-dheer of
filiboy wax wacdiyi jiray, arkaan Miracle Wacdin
barashada hagida Yoxanaa iyo yexesqeel.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Maxay ahayd Filiboy ee wacdinta koowaad?

2. Maxay ahaayeen talaabooyinka Filiboy ee nolosha kuwa isaga ka soo guuray isagoo
adeegto ka qaaday in ay soo wacdiye?

3. Sidee waa Filiboy tusaale inoo ah maanta in ay ogaadaan meesha aannu ee wasaaradda?

122

Casharka kow iyo tobnaad

Wada shekaysigii saa, uul

BAWLOS ASALKIISA
Rasuul Bawlos wuxuu lahaa asal xiiso leh in la muujiyo
in uu qoraalo badan ee Axdiga Cusub dhexdiisa. Waxa
uu ahaa Nin Yuhuud ah, oo ah muwaadin Roman oo
ku koray magaalada Greek oo reer Tarsos ah.
Waxaan ognahay in uu u dhisay oo loo tababaray in ay
ku baraya ah ee diinta Yuhuudda, waayo, wuxuu
noqday Nin Farrisi ah. Laga soo qoray waxaa iska cad
in uu lahaa aqoon fiican u leh dhaqanka Giriigga iyo
sidoo kale xigmadda Rooman. Ma jirto sabab macquul
ah oo wanaagsan uu ku hadlay Giriig iyo Laatiin. Waxa
uu ahaa Nin si fiican u bartay.
Xitaa uu diinta ka hor, waxa uu ahaa qof si fiican u
safray. Markaasaa Saa'uul wuxuu ahaa magac Yuhuudi
ah, iyo Bowlos u muuqataa in ay kala duwanaanshaha
ee Roman magaca in. In Kitaabka uu waxa loo yaqaan
Saa'uul ilaa uu Masiixiyoobay iyo Bowlos inta badan
waqtiga soo socda in.
Sababtoo ah Bawlos asalkiisa, uu horseednimo waxaa
habboon ee yeedhitaanka Ilaah naftiisa on sida
rasuulkii dadka aan Yuhuudda ahayn.
Waxaan leenahay faahfaahin qaar ka mid ah Bawlos
asalkiisa ka Qorniinka soo socda.
Yuhuudigii reer Tarsos ah
Falimaha Rasuullada 21:39 Laakiin Bawlos wuxuu
yidhi, "Waxaan ahay Nin Yuhuudi ah oo reer Tarsos
ah, taasoo Kilikiya,
Reer Rooma
Muwaadin ka mid ah magaalada celceliska lahayn; oo
aan aad ku boorinaynaa, ii oggolow inuu la hadlo
dadka."
Sare ee Dhaqanka
Galatiya 1:14 ayaan kaga hor maray diinta Yuhuuddu
badan oo contemporaries my in aan quruuntayda,

123

isagoo dheeraad ah oo aad iyo aad u kulul dhaqanka

awowayaashay.
Cibraani ka mid ah Cibraaniyada
Filiboy 3: 4b, 5 Haddii qof kale u maleeyo inuu laga
yaabaa jidhkana ku kalsoonayn, waxaan dheeraad ah
si: guday maalintii siddeedaad, oo waxaan ahay
jinsiga reer binu Israa'iil, oo ahayd qabiilka reer
Benyaamiin, Cibraani ka mid ah Cibraaniyada;
sharciga, Nin Farrisi ah ayaa ku saabsan...
Farrisigii
Falimaha Rasuullada 23: 6 Laakiin Bawlos markuu
gartay in qayb ka mid Sadukiin kale Farrisiin yihiin,
ayuu shirkii ka dhex qayliyey ah, "Walaalayaalow,
anigu waxaan ahay Farrisi oo ah Farrisiinta wiilkood,
ku saabsan rajada iyo sarakicidda kuwii dhintay ayaa
laygu xukumayaa!"
SAA, UUL SILICIISII KANIISADA
Falimaha Rasuullada 7: 57-8: 3
Xusuuso Markii kowaad Saa'uul
Xusuuso hore ee Saa'uul ah markii uu cadaadis
Istiifoon ee.
Falimaha Rasuullada 7: 57, 58 Markaas ayay u
qayliyeen iyagoo leh cod weyn ku dhawaaqay,
dhegaha furaysteen, kolkaasuu ku orday isagoo at
isku wada qalbi ah, oo waxay isagii ku tuuray oo
magaaladii ka baxay oo way dhagxiyeen. Kuwii
maragga ahaana dharkoodii waxay ah dhigteen Nin
dhallinyaro ah oo la odhan jiray Sawlos.
Cadaadiska Kiristanka
Bawol hadlay erayadii uu of this time, sida uu silcin
Nasaarada, iyaga hounding in dhimasho, anigoo
xidhaya oo rag iyo dumar iyo la gaarsiiyo in xabsiga.
Falimaha Rasuullada 22: 4,5 Jidkanna waan silcin
jiray tan iyo dhimasho, anigoo xidhaya oo xabsiga
geeynaya rag iyo dumarba, sida wadaadka sare iyo
Sidatan ayay iigu markhaati, dhamaan golaha
odayaasha, kii laga waxaan aniguba helay warqado u

124

walaalihii , oo Dimishaq u tegey inuu soo silsilado

xitaa waxay kuwii halkaas joogay inay Yeruusaalem
keeno si loo ciqaabo.
Magaca horjeeda Ciise
Falimaha Rasuullada 26: 9-11 illeen, aniga
qudhayduba waxaan mooday waa inaan sameeyo
waxyaalo badan oo wada khilaafsan magaca Ciisaha
reer Naasared. Oo sidaasaan ku sameeyey
Yeruusaalem ku yaal, oo quduusiin badan oo waxaan
xabsi ku xidhay, anigoo amar ka wata wadaaddada
sare, oo kolkii ay u dilaan, ayaan iyaga ka gees ah ku
tuuray raacsanaa. Oo anna waxaan marar badan
ayaan iyaga ku ciqaabay sunagogyada oo kasta oo
waxaan qasbay inay caytamaan; oo intaan aad iyo
aad ugu cadhooday, ayaan iyaga ugu silciyey tan iyo
xataa magaalooyin ajanabi.
Iyada oo awoodda oo ahaa wadaadkii sare, Saa'uul
xabsi badan oo quduusiin ah, oo Yeruusaalem. Waxa
uu dareemay khasbanaaday in uu ku tago magaalo ilaa
magaalo si aad u hubiso Nasaarada qabtay. Xitaa
wuxuu isticmaalaa jirdil in ay isku dayaan oo
Nasaarada caayayaa Ciise. Waxa uu ku raacay in ay
magaalooyinka fog. Paul waxaa qabo hanashada in
silciyo Masiixiyiinta dhan.
Isku daya in uu dumiya kaniisada
Galatiya 1: 13, 14 Waayo, waxaad maqasheen
anshaxa hore xagga diintii Yuhuudda, sida aan
kiniisaddii Ilaah ka sii silciyo, oo isku dayay in la dilo.
Oo anna waxaan siyaadinay Yuhuudda badan oo
contemporaries my in aan quruuntayda, isagoo in ka
badan aad iyo aad buu qiiro u hiddaha
awowayaashay.
Markaasaa Saa'uul waxaa loo sameynayo oo dhan,
fikirka in uu Ilaah u adeega. Wuxuu ahaa aad iyo aad
buu qiiro u Yuhuudda diintiisa.

125

MARKAASAA SAA, UUL LAKULMAY CIISE

Falimaha Rasuullada 9
Ilaah waxa uu lahaa qorshe loogu Saa'uul nolosha
xitaa halka uu cadowgiisa ahaa. Ilaah qalbigiisa iyo
qiiradii uu u qaldo arkay iyo awood isugu muujiyey
Saa'uul.
Nal, Codka Jannada
Markaasaa Saa'uul wuxuu ahaa inuu isaga tago
Dimishaq si uu u qabto dadka Masiixiyiinta ah oo
dheeraad ah marka ay isaga bexeen iftiin samada ka
yimid, oo dhulkay ku ayuu dhintay. Ciise si toos ah la
hadlay isagii.
Falimaha Rasuullada 9: 3-9 oo intuu socday ayuu u
soo dhowaaday Dimishaq, oo si lama filaan ah waxaa
hareerihiisa ka iftiimay iftiin samada ka yimid.
Markaasuu dhulka ku dhacay, oo wuxuu maqlay cod
isaga ku leh, "Saa'uul, Saa'uulna wuxuu, maxaad ii
silcinaysaa?"
Oo isna wuxuu yidhi, "Yaad tahay, Sayidow?"
Oo Rabbigu wuxuu yidhi, "Waxaan ahay Ciisaha aad
silcinaysid. Way kugu adag tahay inaad harraatidid
wax ku muda. "
Sidaas ayuu ahaa, iyagoo gariiraya, oo yaabeen, ayaa
sheegay, "Lord, Maxaad doonaysaa inaan kuu
sameeyo?"
Markaasaa Rabbigu wuxuu isagii ku yidhi, "Kac oo
waxay galeen magaaladii, oo waxaa laguu sheegi
doonaa wixii kugu waajib ah inaad samaysid."
Markaasay raggii oo sodcaalayayna hadalla'aan bay
istaageen, maqalka codka ah laakiin aan ninna
arkaynin.
Markaasaa Saa'uul kacay dhulka, oo markii indhihiisii
furmeenna waxba ma uu arkin. Laakiinse waxay
isaga gacanta ku hageen oo Dimishaq keeneen. Oo
isna wuxuu ahaa saddexdii maalmood aragla'aan,
waxbana ma cunin, waxbana ma cabbin.

126

Ciise Saa'uul weydiiyay sababta uu isaga silcinaysid. Si

aad u silciyo Mu'min yahay in Ciise wuxuu naftiisa ku
silciyaan.
Markaasaa Saa'uul la kulmay Ciise waxa uu ahaa in uu
ku dhakhso ah wadarta muddo saddex maalmood ah u
awood badan oo la yaab leh.
Ananiyas leeyahay aragti
Maxaa Nin Ilaah Ananiyas waxa ay ahayd. Ilaah wuu
ogaa in uu la hadli kartaa Ananiyas iyo in uu isaga
addeeci lahaa dhammaan kharashaadka isaga
hoosaysiiyo. Kasta Christian ogaa magaca Saa'uul.
Waxay ogaa inuu imanayo Damascus si ay u soo
qabtaan oo ay ku dhex riday xabsi.
Falimaha Rasuullada 9: 10-16 Haddaba waxaa jiray
Nin xer ah oo Dimishaq la odhan jiray Ananiyas; oo
isaga Rabbiga u sheegay in aragti ah, "Ananiyas."
Oo isna wuxuu yidhi, "Waa i Kan, Rabbiyow."
Markaasaa Rabbigu wuxuu isagii ku yidhi, "Kac oo
aad jidka la yidhaahdo Toosane, oo waxaad guriga
Yuudas ka doontaa Nin la yidhaahdo Sawlos oo reer
Tarsos ah, waayo, ogaada, uu ku tukanayo. Oo isna
intuu ku aragti arkay Nin la yidhaahdo Ananiyas la
odhan jiray ee soo socda iyo gelinaya inuu gacan ku
saabsan, si uu saaraya inuu araggiisii helo. "
Markaas Ananiyas baa u jawaabay ", Rabbiyow,
waxaan dad badan ka maqlay ninkanu badan u
gaystay, isagu wuxuu sameeyey qoduusiintaada
Yeruusaalem ku yaal. Halkanna wuxuu ku leeyahay
amar ka wata wadaaddada sare inuu xidhxidho dhan
oo magacaaga kuugu yeedha. "
Markaasaa Saa'uul wuxuu doortay qalab
vs. 15, 16 Laakiinse Rabbigu wuxuu isagii ku yidhi,
"Tag, waayo, wuxuu yahay weel aan doortay ee Mine
inuu magacayga hor geeyo dadka aan Yuhuudda
ahayn ka hor, boqorrada, iyo reer binu Israa'iil.
Waayo, waxaan tusi doonaa waxyaalaha waajib ku
ah inuu u silco magacaygii dartiis."

127

Ananiyas garteen codkii Ilaah. Waxa uu si deg deg ah

ugu jawaabeen, "Haah, Sayidow." Waxa uu
dhageystay Ilaah ka dibna Ilaah uu xusuusiyay seese
Saa'uul taas ahaa.
Ilaah wuxuu ahaa aamin, wuxuuna siiyey Ananiyas
dhowr xaqiiqooyinka loo marayo hawlgalka of hadal
aqoon ah iyo hadal xigmad ah in isaga loo diyaariyey in
wasaaraddiisu in Saa'uul.
Ilaah isaga u sheegay:

Guriga dhabta ah iyo magaca mulkiilaha

Magaca waddada
Magaca ninka
Xaggee buu ka ahaa
Wixii uu ka damacsanyahay
Uu maxay arkeen
Saxda ah waxa ku dhici doona

Markaas Ilaah u sheegay Ananiyas waxa Saa'uul ahaa

in ay sameeyaan in boqortooyadii Ilaah iyo waxa uu
ahaa ku xanuunsan. Sida Saa'uul Ciise iyo kuwa isaga
raacay silcin jiray, si uu oggolaan in cadaadis weyn ee
magaca Ciise.
Ananiyas baa addeecay
Falimaha Rasuullada 9: 17-19a Markaasaa Ananiyas
tegey oo gurigii galay, oo intuu gacmihiisa dul saaray,
wuxuu yidhi, "Walaal Sawlosow, Rabbi Ciise oo
kuugu muuqday jidkaad ku sida aad ku timid baa ii
soo diray in aad araggaaga heshid iyo in la wada
buuxsamay Ruuxa Quduuska ah." Isla markiiba
waxaa ka dhacay uu indhaha wax xuubab u eg,
wuuna helay araggiisii uu mar; markaasuu kacay oo
waa la baabtiisay. Oo markuu cunto ka helay, wuxuu
ku xoogaystay.
Gaalnimada iyo dhaqan diimeed waxaa ay aadeen ka
Saa'uul. In addeecsan, ayuu isla markiiba waa la
baabtiisay biyo marag ah in uu yahay aqoonsiga
wadarta la Ciise Masiix.

128

Waa Maxay sheekaysi?

Wareejinta waxaa Saa'uul waa mid ka mid ah
tusaalooyin ugu soo jiidashada nahay waayo-aragnimo
qaab beddelidda.


Sheekaysiga ka dhigan tahay in la sameeyo
isbedel dhamaystiran, si ay u tagaan lugeeyaan in
hal jiho si waafijiyo beddelo oo ku dul jihada ka soo
horjeedda.
Bawlos ka tegey oo Mugdiyo iyo iftiin. Waxa uu guud
ahaanba jidkiisa dhan nool bedelay. Waxa uu noqon
karo khalqi cusub ee Ciise Masiix.
Bawlos, isla noqday markhaati xooggan ee Ciise
Masiix.
Falimaha Rasuullada 9: 19b-22 Markaasaa Saa'uul
maalmood qaar ka qaatay xertii Dimishaq joogtay.
Isla markiiba wuxuu dadkii ku wacdiyey Masiixa ee
hore oo sunagogyada, in uu yahay Wiilka Ilaah.
Markaas kii maqlay oo dhammuna waa yaabeen, oo
waxay ku tidhi, "Kanu miyaanu ahayn kan halaagnay
kuwa magacaas ugu yeedhi jiray, oo Yeruusaalem, oo
uu halkaan u yimid ujeedadaas, si uu u keeno iyagoo
xidhxidhan wadaaddadii sare?" Haddaba Saa'uul
wuxuu kor u kacay dhan ka sii xoog badan, wuuna
wareeriyey Yuhuuddii oo degganaa Dimishaq joogtay
isagoo caddaynaya inuu kanu yahay Masiixa.
Cadaadiska Bawlos
Caddibaadda isla markiiba bilaabay ka dhanka ah
bowlos ee nolosha.
Falimaha Rasuullada 9: 23-25 hadda maalmo badan
ka dib markii ay dhammaadeen, Yuhuuddu waxay ku
tashadeen inay dilaan. Laakiin Dhagartooda Sawlos
waa ogaaday tashigoodii. Oo iyana waxay ku
daawaday habeen iyo maalinba irdaha, si ay u dilaan
isaga. Markaasaa xertiisii baa habeen qaadday oo oo
isaga derbiga dambiil waaweyn.

129

BAWLOS WACDINTA WUU HORUMARIYAAY

Xiligii Diyaarinta
Waxaa jiray saddex sano ee u dhexeeya qaab Bawlos
ee Damascus iyo safarkii ugu horreeyay ee
Yeruusaalem. Muddadan waqti, Bawlos waxaa la
siiyey dajinta iyo fariin uu ku wacdiyey. Runtan waxa la
siiyey Bawlos dajinta toos ah xagga Ilaah.
Galatiya 1: 11, 12, 15-19 Laakiin waxaan idin
ogeysiinayaa, Walaalahood, in injiilka aan idinku
wacdiyey uusan ka iman xagga by Nin. Waayo, Kama
aan ka helay Nin, mana I baray, laakiin waxaa yimid
waxyiga Ciise Masiix.
Laakiin waxaa markii Ilaah, kan i uurkii hooyaday iyo
iigu yeedhay, fadligiisa, markaas ugu waxyooda
Wiilkiisa iga dhex jirin, taas waxaan ku wacdiyo isaga
warkiisa ku dhex jira quruumaha, anigu ma isla
markiiba aan wada tashi la jidh iyo dhiig ku farxay,
mana ihi tago ilaa Yeruusaalem kuwii hortay
rasuullada ahaa, laakiinse waxaan aaday dalka
Carabta, dabadeedna wuu soo noqday mar kale
Dimishaq.
Kolkaasaan saddex sannadood dabadeed ayaan u
kacay Yeruusaalem si ay u arkaan Peter, oo ku sii
hadhay isaga oo leh Shan iyo toban maalmood.
Laakiin waxaan arkay mid ka mid ahaa rasuullada
kale Yacquub oo ah Sayidka walaalkiis mooyaane.
Soo dajinta of kaniisada ee la siiyey Bawlos inta lagu
jiro sannadaha aamuseen. Paul ahaa "Qabasho"
sugayo, barashada iyo isagoo aamin ah in Ilaah.
Bawlos rasuul waxay ahayd in la qoro saddex iyo
toban buugaagta ee Axdiga Cusub. Hastaa ka dib,
wuxuu helay runta ah inuu wax baro lahaa dajinta
toos ah xagga Ciise Masiix by.
Mararka qaarkood Ilaah libta inagu jeer aamusan iyo
waa in sidoo kale aamin xiliyadan waxaan oo dhegayso
codkiisa.
Sabuurrada 32: 8 Waxaan idinku hanuunin doonaa
oo waxaan ku Bari doonaa jidka waa in aad u tagto;
Waxaan idinku hanuunin doonaa iyadoo ay ishaydu.
130

Ilaah waxa uu rabaa in ay ku shaqeeyaan nolosheena

si in aan noqon doono fiican diyaar u ah in ay ka
shaqeeyaan iyada oo loo marayo isaga nolosheena.
Socdaalka ugu horeeya ee Yeruusaalem
Falimaha Rasuullada 9: 26-30
The Masiixiyiinta ah ee Yeruusaalem ma rumaysan
markii ay sheegeen in Saa'uul u soo jeesteen oo ay
diideen in ay la kulanto isaga.
Sidii Ilaah ku Ananiyas ah ee Dimishiq, wuxuuna lahaa
Barnabas ah ee Yeruusaalem. Waxa uu iibin wax walba
oo uu lahaa iyo lacagtii wuxuu keenay in rasuulladii
hore.
Falimaha 4: 36,37 Markaasaa Yuusuf oo sidoo kale
loo magacaabay Barnabas oo rasuulladu ugu (oo
fasirkiisu yahay Wiilkii gargaaridda), reer Laawi, oo
dalka reer Cyprus, dhulka isagoo, waxaa lahaa
iibshay ayuu lacagtii keenay oo soo hor dhigay
rasuullada oo cagaha.
Barnabas ayaa lagu sheegay inay tiro dhowr jeer ah in
Axdiga Cusub. Ilaah waxa uu adeegsaday isaga in Paul
keenaan rasuulladii. Markii dambe waxa uu u safray la
Paul socdaalay adeegayaashii qaar ka mid ah.
Falimaha Rasuullada 9: 26-30 Oo markii Saa'uul u
yimid Yeruusaalem, inuu isku dayay inuu ku biiro
xerta ka mid ahaa; laakiin dhammaantoodse waa ka
cabsadeen isagii, oo, mana ayan rumayn inuu xer ah.
Laakiin Barnabas ayaa isagii kaxeeyey oo u geeyey
rasuulladii. Oo isna wuxuu u sheegay sida uu Rabbiga
ugu arkay jidka ku gogleen, iyo in uu kala hadlay
isaga, iyo siduu Dimishaq geesinimo ugu wacdiyey
magaca Ciise. Haddaba wuxuu iyaga Yeruusaalem la
joogay oo, socda oo baxaya.
Oo isna wuxuu geesinimo ku hadlay magicii
Rabbigeenna Ciise iyo la dooday Yuhuuddii Gariigta,
laakiin waxa ay isku dayeen in ay dilaan. Markii
walaalihiis ka ogaaday, kolkaasay isagii keeneen
Kaysariya oo isaga diray si Tarsos ah.

131

Xiligii Nabada
Beddelidda kadib reer Saa'uul iyo in uu soo baxsado ka
mid ah kuwa kuwaas oo isku dayayey inay dilaan,
kiniisadda riyaaqay waqti nabadda.
Falimaha Rasuullada 9:31 Markaas kaniisadaha oo
dhan iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Galili, iyo Samaariya
lahaa nabadda iyo ayaa dhisna. Markaasuu ku socota
cabsida Rabbiga iyo gargaarka Ruuxa Quduuska ah,
ay u tarmeen.
TUSAALAHA MANTA
Bilaabidda halkaas
Bawlos ee nolosha waa tusaale inoo ah maanta. Waxa
uu bilaabay meeshuu joogay oo u addeeci jirtay
hogaaminaya Rabbiga. Bawlos bilaabay isla markiiba
ku wacdiyey. Markaasuu wuxuu soo kaxaystay mawqif
oo qof walba uu xaq u leeyahay diinta ka fureen
meeshuu joogay Dimishaq. Ka dib markii uu ku
sameeyey waxa uu ku qaatay muddo saddex sano ah
barashada kaliya ka timaadaa Ilaah.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Waa in aynu ka bilaabi si sax ah halka aan joogno,
laakiin waannu addeeci doonnaa in hogaaminaya
Ruuxa.
Si aad aamin, oo Yeruusaalemna waxay ka dhigan
tahay inuu aamin ahaado halka aad joogtid, meesha
aad ku nooshahay.
Horumarkii yimid
Ilaah keenay horumar ah ee Bawlos ee wasaaradda
iyada oo dadka kale. Ilaah waxa uu adeegsaday
Barnabas mar kale.
Si aad u baxsanaya cadaadis ka, qaar ka mid ah oo
mu'min ah ka baxeen ayaa Antiyokh iyo Gariigtii oo
Rabbigay u soo jeesteen. Rasuulladii Yeruusaalem
joogay markuu maqlay of this ay Barnabas Antiyokh
132

diray. Barnabas ku guuleystay in ka badan Giriigtu inay

Rabbiga ka dibna wuxuu u tegey in baaritaanka
Bawlos.
Falimaha Rasuullada 11: 25, 26 Markaas Barnabas
tegey Tarsos raadsan Saa'uul. Oo markuu soo
helayna, ayuu Antiyokh keenay. Sidaas waxa uu ahaa
in muddo sannad ah oo dhan ayay isu soo ururiyeen
iyaga iyo kiniisadda iyo dad badan wax bareen.
Xertiina waxaa ka horeysay loogu yeedhay
Masiixiyiin waxay ahayd Antiyokh.
Gudbiyo Ilaah
Bawlos ahaa Nin nebi ah oo macallin ka ah.
Falimaha Rasuullada 13: 1-3 Haddaba kiniisaddii
Antiyokh ku tiil waxaa joogay nebiyo iyo macallimiin
ahaayeen: Barnabas, iyo Simecoon oo la odhan jiray
Niger, iyo Lukiyos oo reer Kuranaya ah, iyo Mana'een
oo ah oo laga soo koriyey la taliye Herodos, iyo
Sawlos ahaa. Oo markay Rabbiga caabudayeen oo
soomanaayeen ayaa Ruuxa Quduuska ah ayaa
sheegay, "Hadda soocaan Me Barnabas iyo Sawlos,
taas oo aan ugu yeedhay shaqada in." Markaas,
isagoo soomeen oo duceeyeen, oo gacmahoodii
saareen, ayay direen iyagii.
Bawlos loo doortay inuu rasuul ahaado Ilaah.
Kaniisadda Antiokh way soomeen, tukaday on
Barnabas iyo Sawlos aad gacmaha iyo iyagii u soo
diray. Cutubkan soo socda ee Falimaha Rasuullada
waxa ay gudbiyo sida rasuullada.
Falimaha Rasuullada 14:14 Laakiin markii rasuulladii
Barnabas iyo Bawlos maqlay, ayay dharkoodii
jeexjeexeen iyo in dadkii badnaa ku dhex orday,
iyagoo qaylinaya oo...
Noloshu sidhamaystiran ayaay isubedeshay
Bawlos waxaa gabi ahaanba bedelay. Waxa uu tegey
doondoono silciyo Masiixiyiinta in uu iska noqday mid.
Waxa uu tegey markii ay tababar ka Nin ee
Caqiidooyin Nin in lagu tababaray Ilaah ee ku baraya
Ilaah. Waxa uu tegey la neceb yihiin, iyo ka cabsaday
inuu yahay hoggamiye ee jidhka Masiixa. Wuxuu ahaa

133

Nin xagga Ilaah laga doortay si ay u gaaraan ummaddii

aan Yuhuudda ahayn.
Naftiisa noqon kartaa dhiirigelin ah in mid kasta oo
inaga mid ah. Hastaa noqon kartaa dayasho mudan u
tahay dadka kale. Macna ma laha inta qoto dheer in
dembigu uu qof ku jiro, waxaa u sugnaaday dambi
dhaaf in Ciise.
1 Timotiyos 1: 15,16 Tani Hadalkanu waa run, waana
mid istaahila in la wada aqbalo, in Ciise Masiix
dunida u yimid inuu badbaadiyo dembilayaasha, kii
aan ahay madax. Si kastaba ha ahaatee, sidaa
daraaddeed ayaan u naxariistay in, anigoo iga ugu
daran, Ciise Masiix muujiyo dulqaadashadiisa oo
dhan, masaal ahaan kuwa hadda dabadeed isaga
rumaysan on nolosha weligeed ah.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. U sheeg ereyadaada kuu gaarka ah ee asalka ah ee Bawlos ee rasuul.

2. Sii qeexitaanka ay diinta.

3. Sidee tusaale u soo qaatay Bawlos ee nolosha, sida aad u soo bartay cashar tan, waxaad
samayn kartaa isbedel ee noloshaada?

134

Casharka Laba iyo tobanaad

Wacdintii iyo dhimashadii Bawlos

SILIC SARE
Bawlos waxaa si buuxda loo bedelay markii uu kulan
shaqsi ahaaneed oo lala yeesho Ciise Masiix. Naftiisa
waa daraasad of jirrabaaddaha, testings, heli doonaa
silec, caqabadaha iyo guul.
Nin indho beelaan
Falimaha Rasuullada 13: 4-12
Sida ugu dhakhsaha badan kaniisaddii Antiyokh ayaa
gacmahoodii saareen on Saa'uul iyo Barnabas oo iyagii
u soo diray, waxay tageen jasiiradda Qubrus. Taliyihii
farriin dirtay waxayna u maxaa yeelay wuxuu
doonayay inay maqasho ereyga Ilaah. Si kastaba ha
ahaatee, khaadimkiisii, Elumas, sixirroow, iyaga oo ka
soo horjeeda.
Falimaha Rasuullada 13: 8-12 Laakiin istaagay
saaxirka Elumas (oo sidaas magiciisa loo fasiri jiray)
iyaga oo hor joogsaday, oo doonaya in ay taliyihii ka
fogaan doono iimaanka. Markaasaa Saa'uul, oo sidoo
kale loo yaqaan Bawlos, ka buuxsamay Ruuxa
Quduuska ah, aad wax u eegay isaga oo ku yidhi, "O
full of khiyaano iyo dulmi oo dhan, aad ah wiilka
Ibliiska iyo cadowga xaqnimada oo dhan, miyaanad
ka joogsanayn doonaa qalloocinaysid jidadka toosan
oo Rabbiga? Haddaba, runtii, gacanta Rabbigu waa
ku saaran tahay, oo waxaad noqon doontaa indha la
', adigoo aan qorraxda muddo arkaya. "
Kolkiiba ceeryaamo madow ku soo dhacday isagii, oo
wuuna warwareegay oo doondoonay Nin isaga
gacanta ku haga. Kolkaasaa taliyihii aaminsan yahay,
kolkuu arkay wixii lagu samayn lahaa, isagoo ka
yaabsan Rabbiga waxbariddiisa ah.
Bawlos socday in awoodda iyo isticmaalay awood in si
looga hortago jinni oo jinnigii in Elumas ka jeestay
taliyihii ka fogaan doono iimaanka ku jirtaan Ciise
Masiix.

135

Laga eryo Gobolka

Falimaha Rasuullada 13: 14-52
Oo markii Bawlos iyo Barnabas u yimaadeen Antiyokh
oo Bisidiya la weydiiyey in ay dhex hadlo sunagogga
haddii ay eray dhiirin. Maxay hadalkan ka xiiso badan
ka badan in Masiixa uu yimaado? Paul istaagay oo
sameeyey shaqo cajiib ah iyagoo injiilka ku wacdiyaya.
Waxa uu bilaabay waxaa leh dadka reer binu Israa'iil
dalka Masar, sheegay of Muuse iyo nebiyadii, David,
Yooxanaa Baabtiisaha, iyo fulinta iyo sarakicidda Ciise.
Ugu danbayntii waxa uu u sheegay in Ciise waxay
lahaayeen dembidhaaf ay.
Maalintii sabtida soo socota, ayaa magaaladii oo dhan
soo urursaday inay maqasho ereyga laakiin Yuhuuddii
ayaa ka buuxsamay masayr oo kaliya dadka aan
Yuhuudda ahayn maqlay oo farxeen.
Yuhuuddu waxay soo kiciyeen haweenka oo taagnayd
sare iyo raggii madaxda magaalada oo ay la
Dheereeyey, iyaga oo ka soo jeeda gobolka in. Sida ay
tagay Bawlos iyo Barnabas ku koryeelay ciidda ka
lugahooda.
Bawlos dhagxiyeen, Dhintay ugategeen
Falimaha Rasuullada 14: 1-20
Bawlos iyo Barnabas u raacay on inay Ikoniyon iyo
galeen sunagoga. Waxay si wax ku ool ah in tiro badan
oo Yuhuud iyo kuwa aan Yuhuudda ahayn la rumaysan
yahay hadlay, laakiin Yuhuuddii caasiyiinta aan
Yuhuudda ahayn ku kiciyeen oo si direen.
Bawlos iyo Barnabas ayaa geesinimo ku hadlay iyagoo
sii waday oo ay fariin la xaqiijiyay leh calaamooyin iyo
yaabab, laakiin dadkii badnaa oo magaaladu ka qaaday
dhinac. Wax yar oo ahayd dhul beero leh Yuhuudda
iyo kuwa aan Yuhuudda ahayn iyaga ka gees ah labada
qorshe ay ku dhagxiyaan oo lagu qasbay mar kale in ay
ka cararaan magaalada.
Waayo-aragnimada uu Safar ugu horreeyay Paul ay
dhab ma aha kuwa in badan oo innaga mid dooni
lahaa. In Lustara, Nin bogsaday iyo dadka isku dayeen
in ay caabudi Bawlos iyo Barnabas. Yuhuudda yimid
136

Antiyokh iyo Ikoniyon ka iyo dadkii badnaa maleegtay.

Markaasay dhagxiyeen Paul iyo jiideen baxsan fikirka
magaalada uu ahaa kuwii dhintay. Laakiin ka dib
markii xertii u soo ururay hareeraha, ayuu kacay.
Wajahayo xaqiiqdan
Waa ay fududahay in la akhriyo xisaabaadka
rasuulladii iyo arko kaliya qaybaha xiiso iyo layaab leh.
Haddii aynu nahay si ay u bartaan iyaga ka
kaniisaddiisa dhisay maanta sida Ciise doonayo, waxaa
lagama maarmaan ah in aynu u arkaan sida dadka
dhabta ah. Waxay lahaa dacwada iyo testings sida aan.
Sababta ay ahaayeen kuwa guul gaaray waa in ay
marnaba u bixiyey!
Waxaan aan laga adkaan karaa haddii aan sii
samaynayaan wixii Ciise sameeyey oo kaliya. Ilaah
noqon karaa xitaa guuldarro geliyey guul haddii aan
isaga ha doonaa.
Dhab ahaantii in kasta oo ka mid dadka
magaalooyinka ay badbaadeen. Miracles ma dhicin.
Magaca Ciise wuxuu u Sara kacay. Laakiin ka hor inta
aanu ku tagaan si ay u darsaan mucjisada Paul, waxay
ahayd lagama maarmaan in la tilmaamo qaar ka mid
ah jirrabaadyo, testings la fidmeeyey.
2 Korintoss 4: 7-10 Laakiin khasnaddan ayaannu ku
haysannaa weelal dhoobo ah in haybaddii awood u
ahaato xaggii Ilaah ee aanay xaggayaga ka ahaan.
Waxaan cadaadis dhinac kasta, weli ma burburiyo,
waxaan ka shakiyey, laakiin ma aannu quusan, silcin
jiray, laakiin aan la dayrin; laayay, laakiin had iyo jeer
ma destroyed- siday ku saabsan in jidhka ku sidnaa
Rabbi Ciise, in haddana nolosha Ciise ayaa sidoo kale
lagu muujiyo in jidhkeenna.
MUCJISOOYINKA WACDINTA RUUXA QUDUUSKA AH
Waa wax aan macquul halkan si aad u barato xataa
dhammaan qodobada sare ee wasaaradda ee Bawlos.
Ujeedada dabcan taasi, si ay u fahmaan sida kiniisadda
Ilaaha nool u maleeyeen waxaa ay ku noolaadaan iyo
shaqeeyaan waxaan eegi doonaa qaar ka mid ah
kuwan dhacdooyinka sida tusaale u ah qorshaha Ilaah
noo maanta.
137

Ciise ku hadlin ee kaniisaddii hore oo kaniisad dambe

ma. Waxa uu sheegay in uu dhiso doono
"kaniisaddiisa." Hadiyadaha Ruuxa Quduuska ah ayuu
siiyey ayaa loo baahan yahay rumaystayaasha ee
maanta sida ugu badan ay loo baahan yahay in qarnigii
hore. Ilaah uma siin hadiyadaha Ruuxa Quduuska ah
iyo Muujin sida ay ku wadeen in la faafiyo injiilka
kaniisaddii hore ka dibna mysteriously, waqti ka mid
ah, kuwa hadiyado qaataan dib.
Wax kasta oo Butros iyo Yacquub iyo Yooxanaa, wax
kasta Bawlos sameeyey, wax kasta oo Ciise sameeyey,
waxaan nahay in sidoo kale sameeyaan. Ciise ayaa
sheegay in "shuqullada aan sameeyo, oo waa
inaydaan sidoo kale oo shuqullo kuwan ka qaban
markaas kuwaas waa inaydaan samayn."
Kooxda mucjiso
Waxaa jira Maris xiiso leh wax yar ka hor Paul lahaa
aragti iyo waxaa lagu magacaabaa in ay dadka reer
Macedonia. Wuxu leeyahay in ay dhawray
wacdiyeyeen ereyga ee gobolka of Asiya.
Falimaha Rasuullada 16: 6, 7 Haddaba markay dhex
mareen dhulka Farugiya iyo Galatiya gobolka, waxa
laga reebay, Ruuxa Quduuska ah si ay u hadalka
dadka ku wacdido ee Asia. Ka dib markii ay u timid
Musiya u dhowaadeen waxay isku dayeen inay
Bituniya galaan, laakiin ma Ruuxu iyaga u oggolaan.
Waxaan la siininna sabab kasta. Waxaan kaliya u
sheegay in Ruuxa Quduuska ah ka hor istaagtey inay
ka socday in dalalkaas. Waxaa iyana sidoo kale loo
baahan yahay in la maqlo codka Ilaah markii uu
sheegay in aan la sameynin wax sida ay tahay inaan
codkiisa maqlo marka uu leeyahay inuu sameeyo wax.
Waxaa muhiim ah in aynu ogaannaa in Ciise sameeyey
oo kaliya waxa uu arkay Aabbahoo samaynaya
mooyaane. Waa in aan barto in laga feejignaado Ilaah
taasoo keentay in ay wax ka qaban - ama in aan wax
ka qaban. Tani waa for our ilaalinta.

138

Aragtida mucjisoleh
Muujinta Ilaah ee uu jihada ay wasaaradda yimid
muuqasho ahaan.
Falimaha Rasuullada 16: 9-11 riyo u muuqday Bawlos
habeennimo. Nin reer Makedoniya ah istaagay oo
qirtay isagoo ku leh, Makedoniya kaalay oo na
caawi."
Hadda ka dib markuu riyadii arkay dabadeed
markiiba waxaannu doonnay damcay inuu
Makedoniya tagno, taasoo nala noqotay in Ilaah
noogu yeedhay inaannu iyaga injiilka ku wacdinno in.
Sidaa darteed, shiraacday ayaannu Taroo'as ka
dhoofnay, oo waxaannu toos u aadnay Samotraki
Dabcan, oo maalintii xigtayna waxaannu nimid
Ne'abolis yimid...
Markaasay u yimaadeen Filibos, oo ay reer Rooma iyo
magaalada taasoo keentay in Macedonia. Waxaa ay ka
hor timid naag Ludiya la odhan jiray, oo iyada iyo
xubnaha gurigeeda ay badbaadeen.
Waxay ahaayeen meeshii Ilaah iyagii u soo diray oo
waxaa jiray fursad u adeegaan. Waxa aan ahaa shirkii
u badan, laakiin kooxda Salaadda oo kulmay by
dhinaca webiga ah.
Mucjiso ogow
Bawlos iyo kuwa kale ee ku sii socday in meel lagu
tukado, markii ay inantan bilaabay inuu u raaco oo
qaylin, "Nimankanu waa addoommadii Ilaaha ugu
sarreeya, kuwaasoo kuu sheegaysa sida si ay u
badbaadaan." Waxa ay sii waday qaylo baxay fariin
this maalmo badan.
Waa maxay iyada ayaa sheegay in ay ahayd run.
Waxay ahayd in fiirogaar ah iyaga iyo, malaha,
albaabada u furan iyaga u adeegaan. Laakiin Bawlos
waxaa la xumaaday inuu ruux, oo ugu dambeyntii
maalmo badan ka dib markii uu ku sameeyey wax laga
qabto.
Falimaha Rasuullada 16: 16-18 Haddaba waxaa
dhacday, markii aannu u tageen inay tukan jiray, in
gabar gaar ah qoor jinni qaba jinni wax sheega
139

qabtaa Na, ugu keeni jirtay sayidyadeeda macaash

badan ay maal-sheegis kulmay. Gabar Tani waxay
raaceen Bawlos iyo annaga Na, oo way qayliyeen,
iyagoo leh, "Nimankanu waa addoommadii Ilaaha
ugu sarreeya, kuwaasoo idinku wacdiyaya jidka
badbaadada." Markaasaa waxaa taas ayay yeelaysay
maalmo badan.
Laakiin Bawlos oo ka xumaaday ayaa u jeestay oo
jinnigii ku yidhi, "waxa aan kugu amrayo in magaca
Ciise Masiix in ay iyada ka soo baxdid." Markaasuu
wuxuu u yimid saacaddiiba ka soo baxay.
Bawlos, iyada oo hadiyad ka sarraysa Ruuxa Quduuska
ah, aqoonsaday ruuxa in uu ahaa hawlgala marayo
gabdhaan oo dibadda wuxuu ku tuuray. Tani waxa ay
ahayd hadiyad ugu sarraysa ee "kala jinni oo" ku xusan
korintooska kowaad saddex iyo toban.

Siidaynta mucjiso
Mulkiilayaasha gabar adoonka ayaa Bawlos iyo Silas
xabsiga loogu riday. Waxa ay ka furteen oo garaaceen
iyo gelin unug gudaha cagahana way xiray kaydka
galay. Laakiin Bawlos iyo Silas ahaayeen mashquul
tukanayay, Ilaah gabay ku ammaanayay, iyo in Marag
maxaabiista kale.
Umay ay waqtigooda ku yidhi, "Ilaah sababtii aad noo
sheegto in aan halkan timid?" Waxay Ma dhahayo
ayaa, "Waxaan u maleynayaa in aan seegay jihaynta
Ilaah. Ma uu noo sheeg inuu yimaado Makedoniya ka
dib dhan. "Sababtoo ah waxay ku nagaadeen Ruuxa,
Ilaah fara-laga yaabaa in ay wakiil.
Falimaha Rasuullada 16: 25-30 Laakiin abbaaraha
habeenbadhka Bawlos iyo Silas ayaa tukanayay oo
Ilaah gabay ku ammaanayay, maxaabiistuna way
dhegaysanayeen. Oo filanla'aan waxaa dhacay
dhulgariir weyn, sidaas darteed aasaaskii xabsigu
waa ruxmay; oo markiiba albaabbadii oo dhammu
waa wada furmeen; oo silsilado qof walba ee la
furay. Hayayna xabsigii ka soo toostid hurdada ka
toosay oo arkay albaabbadii xabsiga oo wada

140

furmay, u malaynayay maxaabiistii inay baxsatay, oo

seeftiisa soo bixiyey, oo ahaa inuu isdilo.
Laakiin Bawlos wuxuu u yeedhay cod weyn ku
qayliyey, oo wuxuu yidhi, "adigu ha isyeelin; waayo,
kulligayo halkaannu wada joognaa."
Markaasuu u yeedhay iftiin, gudaha bay ku orodday,
oo ku hor dhacay Bawlos iyo Silas. Oo wuxuu iyaga
ka soo bixiyey oo wuxuu ku yidhi, "Sayidyadow,
maxaa igu waajib ah inaan yeelo inaan ku
badbaado?"
Ilaah wuxuu soo diray dhulgariir in Bawlos iyo Silas u
sii daayo xabsiga laakiin xabsihayihii oo dhan qoyskiisa
ayaa ah kuwa si dhab ah loo dhigay lacag la'aan ah.
Xertii waxay ku tagay Filiboy iyo safray on Tesaloniika
halkaas oo mar kale ay baray oo mar mucaaradka
yimid. Waxay sumcad hubaal waxaa socday iyaga la,
waayo, nimankii yiri "Nimankanu oo ay sababeen
dhibaato adduunka oo dhan ayaa haatan halkan u
yimid ..."
Mar lagu qasbay in ay magaalada ka baxaan iyo
Bawlos tageen on inay Atnaas.
Dhiirigelinta mucjiso

Atnaas
In Atnaas, Bawlos qaatay waqti hore oo sunagogyada
hadlaya oo la dooday Yuhuuddii. Waxa uu ahaa
hadlayaan caqiido iyo doonayay in ay ka
dhaadhiciyaan in Ciise yahay Masiixa iyo wax ka Midah
mid rumeeyay. Yuhuuddu waxa ay qaar badan oo ka
xadgudub noqday oo ugu dambeyntii Paul ka baxeen
magaalada. Wuxuu lahaa sabab in la qalbi jabine.
Falimaha Rasuullada 18: 4-6 Kolkaasuu isla tashaday
in sabti walba sunagogga, oo soo jeedin jiray Yuhuud
iyo Gariigba ah. Marka Silas iyo Timoteyos
Makedoniya ka yimaadeen ayaa, Bawlos waxa
xoojinayay Ruuxa, oo Yuhuudda hortooda ka
sheegaya in Ciise yahay Masiixa. Laakiin markii ay
isaga hor taageen oo caytameen, ayuu dharkiisii
hurgufay oo ku yidhi iyagii, "Dhiiggiinnu madaxiinna
ha dul ahaado; Anigu nadiif baan ahay. Hadda waxa
141

laga bilaabo I doonaa dadka aan Yuhuudda ahayn

inay tagaan."

Korintos
Bawlos ka tegey Atnaas Korintos oo sameeyey
waxyaalahaas oo kale, iyo dad badan oo aydaan
rumaysan. Ilaah wuxuu la hadlay Bawlos mar kale in
aragti.
Falimaha Rasuullada 18: 9, 10 Haddaba Rabbigu la
hadlay habeennimo ayaa Bawlos wax riyo ku yidhi,
"Ha cabsanin, laakiin hadal, oo ha iska aamusin;
waayo, waxaan idinla joogaa, oo ninnana kuma dhici
doono inuu wax ku yeeli aad; waayo, waxaan dad
badan magaaladan."
Aragga Kanu wuxuu ahaa eraygii uu ku dhiirri. "Xaqa
Bawlos. Waad weyn samaynayaan. Kaliya uun ku
saabsan waxbarashada iyo jirin mid ka mid ah
magaaladan waxaa laga sugayaa inay idin Fidmeeyan!
"Bawlos ee weli ku sugan Korintos muddo ka badan
sanad iyo bar ah.
ISBEDEL DOONKA DALKA DARIIQADA
Efesos
Marka Bawlos yimid Efesos wajiga uu u ahaa
wasaaradda kala duwan. Waqtigiisii Ma uusan lumin
ka hadalka caqiido iyo sharaxaya macquul injiilka.
Wuxuuna u soo dhowaaday koox ka mid ah Mu'miniin,
oo ku yidhi "ma waxaad ku hesheen Ruuxa Quduuska
ah markaad rumaysateen?"
Falimaha Rasuullada 19: 2-7 Wuxuu iyaga ku yidhi,
"Ma waxaad heli Ruuxa Quduuska ah markaad
rumaysateen?"
Oo iyana waxay isagii ku yidhaahdeen, "Ma leedahay
wax badan oo sida maqlay in ay jirto Ruuxa
Quduuska ah."
Oo isna wuxuu iyagii ku yidhi, "Haddaba maxaa
laydinku baabtiisay?"
Haddaba waxay ku yidhaahdeen, "Baabtiiskii
Yooxanaa."

142

Markaasaa Bawlos ku yidhi, "Runtii Yooxanaa wuxuu

dadka ku baabtiisay baabtiiska toobadda, isagoo
dadkii ku ah in ay Waa inaad rumaysataan Kan Kan
iga daba iman doona, isagoo yahay, Ciise Masiix."
Oo markay taas maqleen, waxaa iyagii lagu
baabtiisay magaca Rabbi Ciise aawadiis. Markii
Bawlos gacmaha dul saarayna ayaa Ruuxa Quduuska
ahu ku soo degay iyagii, wayna la hadleen,
Carrabkooda iyo nebiyada wax la. Oo nimankiina aad
ahaayeen abbaaraha laba iyo toban oo dhan.
Markaasaa Bawlos wuxuu galay sunagogga oo
geesinimo kaga dhex hadlay saddex bilood iyo markii
mucaaradka ay bilaabeen in ay hesho xooggan uu ka
tagay, laakiin magaalada isagu uusan ka tagin.
Bawlos xertii ku qaaday in ay hool muxaadaro
Turannos iyo wadahadalo maalin kasta muddo labo
sano ah. From bayaankan, waxa ay u muuqataa in Paul
bilaabay School Bible ah oo la gelin doono nolosha
dadka kale isaga qudhiisu tarmeen.
Natiijadu waxay ahayd in dhamaan Yuhuud iyo
Gariigba ah oo ku noolaa gobolka Asia maqlay Word of
Rabbiga ah.
Falimaha Rasuullada 19: 8-10 Oo isna wuxuu galay
sunagogga oo geesinimo kaga dhex hadlay saddex
bilood, sababaynta oo u soo jeedinaya ku saabsan
waxyaalaha boqortooyada Ilaah. Laakiin qaarkood
markay madax adkaadeen, mana ayan rumayn,
laakiinse waxa sharka ah oo jidka la hadlay dadkii
badnaa hortooda, ayuu iyagii ka tegey oo xertii ka
soo celiyey, oo maalin iskoolka Turannos. Markaasaa
waxaa taas laba sannadood ay socotay, si dadkii
Aasiya degganaa oo dhan, oo hadalkii maqlay waa
Rabbi Ciise, oo Yuhuud iyo Gariigba.
Ilaah ayaa Bawlos reebay socday galay Asia ka hor,
laakiin haatan Asia dhan maqlay Word of Rabbiga ah.
Waxaa laga yaabaa in Ilaah doonayay in la beddelo
Qaabka Bawlos ayaa ka hor inta uu isagii geeyeen
Asiya.

143


Ka soo noqoshada dhimashada

Bawlos jiray isagoo wax baraya Taroo'as iyo Yutukhos
wuxuu fadhiyey daaqad oo uu iska seexan jiray oo
saddex dabaqadood ku dhacay oo la dilay.
Falimaha Rasuullada 20: 7-11 Maalintii ugu horraysay
ee toddobaadka markaannu isugu nimid inaannu
kibis, Paul, u diyaar ah inuu ka tago maalinta ku xigta
jebin, ayaa iyaga la hadlay oo uu fariin ilaa
habeenbadhkii ayuu sii dheereeyey. Waxaa Siraaddo
badan ee qowladda sare oo aannu ku urursanayn. Iyo
in daaqad fadhiyey Nin dhallinyaro ah oo la odhan
jiray Yutukhos, oo waxaa la taago hurdo weyn. Waxa
uu Daboolay Hurdo aaminnimo, oo intii Bawlos sii
waday hadalka, ayuu u dhaadhacay dabaqaddii
saddexaad ka soo dhacay oo la qaado dhintay.
Laakiin Bawlos hoos u soo degay, ku dul dhacay
isagii, oo isaga duubay, "ha iska xooro, dhibaato, in
uu naftiisa jiro isaga." Haddaba markuu u yimid, oo
kibis jejebiyey oo cunay oo la hadlay halka dheer, ilaa
waagu, ayuu markaas ka tegey.
BAWLOS WACDINTIISII WUU SOO KOOBAY
Bawlos waxa uu ahaa isaga oo ku socda soo noqday
Yeruusaalem iyo uu kula kulmay odayaasha ka mid ah
Kanisada Efesos markii ugu danbeysay ee. Bawlos soo
koobay in wasaaraddiisu ay u marayso.
Bawlos ayaa laga yaabaa in la eegay xaaladaha uu.
Wuxuu ka sheegay in laga yaabo, "Ilaah baan u siiyey
si aad u. Waxaan siiyey meel ka mid ah sharaf.
Waxaan siiyey mustaqbal ammaan. Waxaan bartay.
Waxaan ku hadlaan luqado dhowr ah. Laakiin, aad
halkan iga weydiin in uu u adeego hal Nin oo ah rag
dhowr jiraan. Waxaan u cararaan magaalada oo aad ii
soo diray inaan. Waxaan la garaacay iyo bidix u
dhintay. Sayidow, waan daalanahay iyo niyad. Waxaan
doonayaa oo kaliya ilaa siin iyo ka tago!"
Bawlos marnaba ku hawlan wax ka mid ah noocan ah
u hadal!
Falimaha Rasuullada 20: 19-24 ... Rabbiga ugu
adeegaya is-hoosaysiin oo dhan, iyo ilmo, iyo

144

jirrabaaddaha igu dhacay in ay dhagarta Yuhuudda

badan; iyo sidii aanan waxba in uu ahaa mid waxtar
leh, laakiin taas waa la naadiyey inaad, iyo
muuqaalba idiin baray oo guri ilaa guri, anigoo
Yuhuudda iyo Gariigta, Ilaah ugu toobad keenaan oo
ay u aaminaan Rabbigeenna Ciise Masiix. Oo baleega,
hadda waxaan u tegayaa anoo Ruuxa ku xidhan in
Yeruusaalem, ma uu garanaynin waxyaalaha halkaas
igaga dhici doona, marka laga reebo in Ruuxa
Quduuska ah ka marag furaa in magaalo kasta,
isagoo sheegay in silsilado iyo dhibaatooyin i sugi.
Laakiin waxyaalahaas waxba kama iga guurto; mana
aadan waan tirin noloshayda qiimo ila leh, si aan u
dhammeeyo tartankayga farxad, iyo shuqulkii aan
Rabbi Ciise ka helay inaan u markhaati furo injiilkii
nimcadii in Ilaah.
TEGITAANKA ROOMA IYO YERUUSAALEM
Bawlos ee Xabsi ka sii sheegay
Sida Bawlos waxaa u safraya Yeruusaalem, Kaysariya
ayuu yimid oo joogay guriga ee wax wacdiyi jiray,
Philip. Inkasta oo isna halkaasuu ku jiray, Nebi by
magaca Agabos yimid.
Falimaha Rasuullada 21: 10-11 Oo sidii aannu
maalmo badan halkaas joogeen, nebi la odhan jiray
Agabos ka soo degay Yahuudiya. Markii uu noo yimid
ayuu qaatay Bawlos dhex-xidhkiisii oo gacmaha iyo
cagaha u gaar ah ku xidhay, oo waxay tidhi, "wuxuu
leeyahay Ruuxa Quduuska ah, Sidaas Yuhuudda
Yeruusaalem u xidhi doonaan ninka dhex-xidhkan
leh, oo gacmaha waxay isagii u gacangelin dadka aan
Yuhuudda ahayn'."
Bowlos Xiritaanka
Falimaha Rasuullada 21: 1-23: 22
Waxay ahayd Mu'miniinta in Yeruusaalem oo uu Kama
'u horseeday inay Paul ee la xiray. Waxay ka codsaday
in uu maraan xaflad lagu nadiifiyo ah iyo in degaan
lahaa dhibaato dhex Marin Yuhuudda, oo reer binu
Israa'iil. Paul lagu heshiiyey oo ku saabsan maalinta
ugu dambaysa, oo maalinta toddobaad, waxa uu ahaa
in macbudka markii Yuhuuddii Aasiya ka timid isagii
145

arkeen. Yuhuudda ku qiyaasayey in Paul keeneen

Mu'miniinta Giriigga galay macbudka oo ka soo
horjeeda sharciga ahaa iyo waxay bilaabeen qaylo.
Falimaha Rasuullada 21: 30-36 Markaasaa magaaladii
oo dhammu la carqaladeeyey, iyo dadka isku soo
yaacay, Paul qabtay, oo isaga oo macbudka ka jiideen
ah; oo markiiba albaabbadii waa la xidhay. Hadda
sida ay damceen inay isagii dilaan ayaa war u si
taliyaha ciidanku in Yeruusaalem oo dhan
rabshaysan tahay yimid. Waxa uu watay askar iyo
kuwo boqol askari, oo hoos buuna u soo orday si.
Oo markii ay arkeen Taliyaha iyo askartii, ayay
Bawlos garaacidda ay. Markaas Taliyaha ayaa u soo
dhowaaday oo qabtay isagii, oo wuxuu ku amray in
lagu xidho laba silsiladood; oo wuxuu weyddiistay
ninkuu yahay iyo wuxuu sameeyey. Iyo qaar ka mid
ah dadkii badnaa ku dhex qayliyeen wax, iyo qaar
kale. Oo markuu aan ogaado yaabaa runta sababtoo
ah rabshaddii aawadeed ayuu ku amray in la qaado
qalcaddii la geeyo. Markuu ku gaadhay jaranjarada,
waxaa ku qasbanaatay inuu u qaadeen askartii
sababta oo ah rabshadaha ee badnaa. Waayo, dadkii
faraha dadka waa daba socday, iyagoo qaylinaya,
"Kaxee!"
Bowlos oo goobjoo ah moob
Bawlos hadlay dadka ka dhigeen jaranjarada
dusheeda, laakiin ayan Rumeynayn. Mar labaad waxay
bilaabeen qaylo.
Falimaha Rasuullada 22: 22-24 Oo iyana waxay ku
dhegaysteen ilaa eraygan, ka dibna ay codkooda ka
Sara oo wuxuu ku yidhi, "! Away la shaqayn jiray
dhulka ka sida, waayo, isagu ma uu taam yahay in ay
ku noolaadaan" Markaas, sida ayay u qayliyeen oo
jeexjeexeen off dharkooda xoorayeen oo siigo
hawada ku tuurayeen, taliyaha ku amartay in
qalcaddii la soo geliyo, oo uu sheegay in uu la baaro
waa in ka yar karbaashid, si uu ku ogaado sababtii ay
sidaas ugu qaylinayeen sababta sidaa isaga ka gees
ah.

146

Marka waxay bilaabeen inay si Gana Bowlos uu

waydiiyay in la sharciga ah ee iyaga ku Gana
muwaadin Roman aan lagu helay dambi ah.
Bawlos goobjoog in
Wadaadka Sare & Sanhedrin
Taliyaha Rooma waxay garawsatay in aan xakameyn
waayay Bowlas oo aan dacwo sharci ah oo sidaas
daraaddeed wuu u ahaa wadaadkii sare iyo shirkii oo
dhan hor keenay. Iyada oo xaaladda this Bawlos waxaa
loo oggolaaday in ay ka markhaati Ciise ku saabsanaa
oo dhan ah ee Sanhadriinka.
Dagaalka ayaa u dhexeeya kooxaha Sanhadriinka
noqday si kulul in taliyaha ciidamada uu amray in ay
qaadato Paul ka fogaataan gaalada iyo xoog iyo isaga
keenaan qalcaddii la geeyo.
Booqashada labaad ka Eebaha
Falimaha Rasuullada 23:11 Laakiin habeenkii dambe
Rabbiga ayaa is-ag taagay isagii oo ku yidhi,
"Kalsoonow, Bawlos; waayo, sida aad marag u
korkayga ku ahaa Yeruusaalem, sidaa darteed waa in
aad sidoo kale Rooma iigu markhaati furtid."
Bawlos xabsiga ku jiray, laakiin wasaaradda badan ma
ay ahayn. By isagoo Roman ah uu la siiyey Nicmada
gaarka ah ee xabsiga oo dhab noqotay ilaalinta halka
uu goob joog meel kasta oo Ciise u soo diray.
KAYSARIYA
Ilaalinta ciidanka
Falimaha Rasuullada 23: 23-26: 32
Oo ahayd dhul beero oo ay afartan Nin Yuhuudi ah in
ay dilaan Paul. Taliyaha ayaa ku amray go'id ka mid ah
laba boqol oo askar, iyo toddobaatan fardooley ah iyo
laba boqol oo warmooley ah in ay qaataan Bawlos oo
magaaladii ka baxay. Markaas fardooley ah habeenkii
bay tageen on isagii la duqa Rooma ka foolikis
Kaysariya.
Bawlos dhiay Guddoomiyaha Foolikis laakiin waxa uu
fursado badan oo ay kala hadasho iyo maraga isaga

147

iyo xaaskiisa oo ahaa Yuhuudda. Farxiyo ayuu Bawlos

daayay xabsi laba sano ah balse uu la siiyey xorriyad
qaar iyo saaxiibbadiis iman karto si ay isaga u arkaan.
Foolikis fariistay oo uu meel Feestos qaaday sidii
Governor. Paul Feestos at kicinta Yuhuudda keenay
mar kale maxkamadda iyo Bawlos weydiiyay hadii ay
noqon lahayd in uu diyaar u yahay in la isku dayay in
Yeruusaalem. Bawlos ogaa inuusan marnaba
gaarayaan nool Yeruusaalem. Wuxuu ogaa in Rabbigu
wuxuu yidhi inuu marag lahaa isaga of Rome, si uu
Kaysar u ashtakoon. Taasi waxay ahayd inuu xaq
muwaadin Rooma.
Bawlos goob joog taliyayaashii
Boqor Agribba iyo Bernikee iyo Guddoomiyaha
Feestos la saraakiil sare oo ka tirsan iyo raggii
madaxda Kaysariya ahaayeen maqlayo markii Feestos
ku baaqay in Paul inay yimaadaan. Waa maxay fursad!
Paul mar kale ku soo sheegay ee ku saabsan nuurka on
waddadii Dimishiq, oo ku saabsan hastaa, oo ku
saabsan Ciise soo bixin.
Falimaha Rasuullada 26: 28, 29 Markaasaa Agribba
wuxuu Bawlos ku yidhi, "ku dhawaad Waxaad igu
oggolaysiinaysaa inaan Masiixi noqdo."
Kolkaasaa Bawlos wuxuu yidhi, "Waxaan Ilaah ka
dooni lahaa in aan adiga keliya, laakiin sidoo kale
kuwa maanta i maqlaysaa oo dhammu, laga yaabo in
labada dhawaad wada noqdaan sida noqotaan sida
aan ahay, marka laga reebo silsilado kuwaas."
Goolka Bawlos ee ahaa isla xabsiga ama ka soo - inuu
ku guuleysto dunida oo dhan si ay Ciise. Taasi waa in
ay ahaataa mid kale ayaa gool.
BAWLOS OO UDHOOFAY ROOMA
Guushii burburka
Falimaha Rasuullada 27
Bawlos waxaa madax looga dhigay ka mid ah taliyihii
oo ah magaca Julius iyo diray in Rome ay markabka.
Travel markaas ahaa digtaa noo tahay in la qiyaaso.
Waxay joojin lahaa dekedda ah ee toddobaadka, bisha

148

a, qaboobaha ah. Xitaa ee ugu fiican ee xaaladaha

safarka ay Rome qaadan doontaa dhowr toddobaad.

Bawlos wuxuu bixiyay digniin
Marka ay joojiyey Kereetee, ayaa Bawlos wuxuu uga
digay sababta oo ah hadal xigmad ah ma in ay sii
wadaan.
Falimaha Rasuullada 27: 10, 11 wuxuu ku yidhi, Si
kastaba ha ahaatee taliyihii oo ahaa dheeraad ah oo
la aaminsiiyey by hadalkii naakhudihii iyo ninkii
"Men, waxaan gartay in safarkan ku dhamaan
doonaa waxyeello iyo khasaaro badan, ma ahan oo
keliya ee shixnadda iyo doonnida, laakiin sidoo kale
nolosheena." doonnida lahaa waxyaalihii Bawlos ku
hadlay.
Sida Bawlos yidhi, ay qabteen duufaanka daran.
Waxay ku duudduubteen xadhko agagaarka markabka
isku dayaya in ay isku haya. Tuureen, iyo doobta wax
looga qabto. Marka duufaanka sii waday hirarkii
maalmo badan, ku rajaynaynay oo dhan ku nool ay kor
u siiyey.

Waxsiisheegida "Midna inuusan lumin"
Falimaha Rasuullada 27: 21-26 Laakiin ka dib markii
wakhti dheer cuntola'aan ka cunto, markaas Paul
dhexdooda istaagay ah oo wuxuu ku yidhi ", Niman
yahow, waxaa idinku habboonayd inaad i
maqashaan, oo aan u dhoofay Kereetee ka iyo
masiibo iyo khasaaradan ay galeen. Oo haatan
waxaan idinku boorinayaa in aad qaado wadnaha, ee
idinka mid ah waxaa jiri doona nafta waayi maayo,
laakiin waxaa keliyahoo dumaya doonnida.
Waayo, halkaas waxaa i soo ag istaagtay caawa
malaa'igtii Ilaah oo aan ku iska leh oo aan weliba u
adeego, oo waxay ku yidhaahdeen, Ha baqin, Paul;
waa inaad Kaysar hortiisa istaagtaa; oo runtii Ilaah
wuxuu adiga ku dhammaan kuwa kula socda oo la
siiyay. Sidaa darteed qaado wadnaha, ragga, waayo,
Ilaah waan rumaysanahay inay noqon doonto sidii la
ii sheegay. Si kastaba ha ahaatee, waa inaynu ku
dhacno gasiirad."

149

Shaqaalaha markabu waxay isku dayeen in ay ka

baxsadaan in doonyahan ah laakiin Bawlos tageen
taliyihii. Markan uu dhageystay Bawlos. Askartiina waa
la gooyaa baxay xadhkahoodii in ay Doon nolosha iyo
hayaa badmaax oo ka dhacey markab sida Bawlos
yidhi.

Goobjoog in Askarta,markabka
Falimaha Rasuullada 27: 33-37 Oo maalintii ahaa
saabsan waagii beryayay, ayaa Bawlos wuxuu dadkii
oo dhan Ajiibay inaad cunto qaadataan, oo ku yidhi,
"Maanta waa maalintii afar iyo tobnaad aad sugtay
iyo la'aanta cuntada, iyo waxba cunin. Sidaa darteed
waxaan idinku boorinayaa in aad qaadato nafaqo,
waayo, kanu waa u ah badbaadada, tan iyo xataa tin
soo dhici doonaan madaxa kasta oo idinka mid ah.
"Oo markuu waxaas yidhi, ayuu wuxuu soo qaatay
kibis Laakiinse mahad Ilaah baa siiyey in joogitaanka
iyaga oo dhan; iyo marka intuu kala jebiyey ayuu
bilaabay inuu wax cuno. Markaas ay dhamaantood,
iyo sidoo kale qaaday cunto isu. Oo kulli waxaannu
ahayn laba boqol iyo lix iyo toddobaatan qof
markabka.
Falimaha Rasuullada 27: 41-44 Laakiin kana
xoogbadan iyagoo ku dhaceen meel laba badood
isaga darmadaan, markaasaa doonnidii dhulka ku
dhufatay; iyo tuuraya doonnidii ku xayiran degdeg ah
oo ku liimbaaday, laakiin dhankii dambe wuxuu la
jebinayay oo ay rabshado ka mawjadihii xooggooda.

Qof walba wuu badbaaday
Hadda qorshaha ciidamada 'inay maxaabiista
laayaan, si aan midkoodna intuu dabaasho iyaga uga
baxsan. Laakiin taliyihii, oo raba in uu badbaadiyo
Bawlos, ayaa qastigoodii ka joojiyey, oo wuxuu
amray in kuwa dabaalan karaa ay doonnida boodaan
hore iyo hesho inay soo xerogeliyaan, oo inta kalena
qaar ha ku dabaasho looxaan, qaarna jajabkii
doonnida. Oo sidaas daraaddeed waxay ahayd in
dhamaan ay si ammaan ah dhulkii u baxsadeen.

150

JASIIRADA MAALTA
Falimaha Rasuullada 28: 1-10
Weerar jilbiska
Farxad bay la jasiiradda of Malta iyo dadka jasiiradda
si ay u caawiyaan qalajiso oo aad hesho diiran shideen
dab, oo Bawlos ayaa soo ururshay xaabo raso ah.
Falimaha Rasuullada 28: 3-6 Laakiin markii Bawlos
ayaa soo ururshay xaabo xaabo badan, oo wuxuu
saaray dabka, kolkaasaa soo baxay jilbis kolkaasaa
kulaylka daraaddiis, oo waxaa ku xidhnaa oo
gacantiisuu. Sidaas Oo barbariyiintiina markay
arkeen bahalkii gacantiisa ka laalaaday ayaa, waxay
isku yidhaahdeen, "Shakila'aan ninkanu waa Nin
dhiig qaba, waayo, in kastoo uu ka baxsaday badda,
oo weli caddaalad ma ogola in ay ku noolaadaan."
Laakiin bahalkii ayuu u gala dabka iyo soo gaaray
yeelina. Si kastaba ha ahaatee, ay filayeen in uu
barari lahaa ama si lama filaan ah uu hoos u dhaco
dhintay; laakiin ka dib, waxay dhugteen muddo
dheer dhawrayeen oo ay arkeen inaan waxyeello ku
dhicin isagii, ayay fikirradoodii beddeleen, oo waxay
ku yidhaahdeen, Isagu waa ilaah a.
Ciise ayaa sheegay in ahaa waxaa calaamad u ah in la
raaco laheyn Mu'miniin. Waxay ka qaadan kartaa ilaa
abeesooyin. Ciise siiyey Wiilkiisa ilaalinta rabbaaniga
ah in dhammaan kuwa rumeeyey lahaa magiciisa.
Bawlos Goobjoogayaal in Bobliyos
Garsooraha sare ee Maalta odhan jiray Bobliyos.
Aabihii ayaa bukay oo inkastoo Luukos, dhakhtarka,
waxaa jiray, waxay ahayd in Bawlos wuu bogsiiyey
isagii.
Falimaha Rasuullada 28: 8, 9 Oo waxay noqotay in
Bobliyos aabbihiis jiifsaday isagoo qandho iyo
dabadhiig qaba a. Bawlos ee u tegey oo ka baryay, oo
gacmihiisuu saaray isaga oo bogsiiyey. Oo markii
waxaas la sameeyey dabadeed ayaa intii kuwa
jasiiradda oo cudurro way yimaadeen, oo way
bogsadeen.

151

BAWLOS MARKHAANTI FUR AYUU KA NOQDAY ROOMA

Falimaha Rasuullada 28: 15-31
Xaaladda Bawlos dhab bedelay on safarka ay Rooma.
Weli waxa uu ahaa maxbuus laakiin waxa uu la siiyey
xorriyad qaar ka mid ah.
Guddiga soo dhoweyn
Kuwa mu'miniinta ah uu maqlay in Bawlos iyo Luukos
ayaa soo socda in Rooma oo ay ka hor yimid.
Falimaha Rasuullada 28:15 Oo waxaa halkaas ka,
walaalihii markii ay maqleen oo nagu saabsan, waxay
u yimaadeen si ay sida ugu fog Suuqa Abbiyus iyo
Saddexdii Jamciyadood naga hor. Bawlosna markuu
arkay iyagii ayuu Ilaah ku mahad oo sii
dhiirranaaday.
Bawlos wuxuu markhantifur kanoqday Yuhuudda
Falimaha Rasuullada 28: 23-25 Haddaba markay
maalin ka ballanqaadeen, dad badan oo u yimid isaga
oo isna xaalkii, kan uu sharaxay oo markhaati ka ah
boqortooyada Ilaah, ku qancin iyaga Ciise ka Law
labada Muuse iyo nebiyadii ku saabsan, tan iyo
aroortii ilaa fiidkii. Oo qaar baa rumaystay
waxyaalihii lagu hadlay, iyo qaar ka gaaloobay.
Haddaba markay ma dhexdooda ka heshiin, ayay
kala tageen, Bawlos se wax sheegay eray keliya:
"Ruuxa Quduuska ah ayaa unbaa hadlay nebi Isayos
markuu awowayaashiin la ..."
Bawlos wuxuu markhaantifur kanoqday dadka aan Yuhuudda ahayn
Falimaha Rasuulada 28: 28, 29 "Sidaa darteed ha lagu
dhex ogaado inaad ogaataan in badbaadadan Ilaah
loo soo diray dadka aan Yuhuudda ahayn, oo iyaguna
way maqli doonaan!" Oo markuu waxyaalahaas ku
yidhi ayaa Yuhuuddii iska tageen, wuxuuna lahaa
muran weyn ka dhex naftooda.
Kitaabka Falimaha Rasuullada dhamaado
Falimaha Rasuullada 28: 30-31 Markaasaa Bawlos
wuxuu degay laba sannadood oo dhan ayuu hoy uu
isagu kiraystay, oo kuwaas waxaa isagii u yimid, ku
wacdiyi jiray boqortooyada Ilaah wuxuuna bari jiray
152

waxyaalaha ku saabsan Rabbi Ciise Masiix, cidnana,

mid uma diidin dhan ka helay.
Dhimashadii Bawlos
Sida ay caado Bawlos ayaa lagu bireeyay ee Rooma.
Dhalashadiisi Roman u oggolaaday ee "mudnaan gaar
ah" ee lagu gooyay halkii ay ku qodbeen.
Soo koobid
Kitaabka buug ee Axdiga Cusub ka dib markii uu u
qoray Rasuul Bawlos. Maxaa ah tusaale ahaan inuu
yahay nimcada Ilaah.
Waxa uu tusaale ka mid ah Mu'min ah oo u
ogolaanaya Waxba in ay soo fara dhexeeya isaga iyo
addeecsan yahay Ilaah. Markaasuu wuxuu soo
kaxaystay fariin Ciise galay sunagogga. Kolkaasuu isla
tashaday, ku dooday, baray, oo canaantay marka loo
baahdo. Waxa uu sameeyay go'aan ah in aan waxba
abid isaga joojin lahaa ka doonista Aabbaha, xitaa ma
cabsida dhimashada qabanayaan. Ilaah ayaa weli
raadinaya cabsi la'aan Bawlos maanta!
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Sharaxaad ka bixi ereyadaada kuu gaarka ah qaar ka mid ah dhacdooyinka Safar ugu
horreeyay Bawlos iyo sida aad ula xiriiraan karo.

2. Sii hal tusaale oo hogaaminaya sarraysa ee nolosha Bawlos.

3. Muxuu Bawlos ku adkaysanayaan in Yeruusaalem ku socday, inkastoo uu ogaa waxa ku

dhici?

153

Casharka sadex iyo tobnaad

Waxaan nahay kaniisada guulaysatay

QORSHAHA ILAAH MARNA ISMA BEDELAYO
Sida ay hore xertiisii, rasuullada, nebiyada,
wadaadada, macalimiinta iyo dadka gaara ku
shaqeeya ee sano hore ee kaniisadda oo ah mid ay ku
shaqeeyaan maanta.
Sida Mu'miniinta ka hawlgala maalintaas, ay tahay in
ay ku shaqeeyaan maanta.
Sida ay yaabab iyo calaamooyin mucjiso ahaayeen
heshaa u koritaanka kaniisadda bilowgii waa inay
maanta.
Guddiga Great la siiyay ay rumaystayaashii ugu
horreeyay Ciise ayaa marna la baajiyay. Ciise wuxuu ku
yidhi,
Markos 16: 15-20 Markaasuu wuxuu iyagii ku yidhi,
"Dunida oo dhan taga galay iyo injiilka ku wacdiyo
uunka. Kii rumaysta oo la baabtiiso waa badbaadi
doonaa, laakiin kii aan aaminsanahay in la xukumi
doonaa. Calaamooyinkanna raaci doonaan kuwa
xaqa rumeeyey: Magacayga ayay jinniyo ku saari
doonaan jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan Carrabo
cusub; ayay qaadi doonaan abeesooyin, iyo haddii ay
wax dhimasho cabbo, waxay wax dhaawici doono;
saari doonaan gacmaha buka, wayna bogsan
doonaan. "Haddaba, ka dib markii Rabbigu iyaga kula
hadlay, ayaa sare loo helay oo wuxuu galay samada,
oo wuxuu ku fadhiistay midigta Ilaah. Oo iyagu
waxay u soo baxay oo meel walba bay wacdiyeen,
Rabbiguna waa la shaqaynayay iyaga oo hadalka ku
xaqiijinaya marayo calaamadaha la socda. Aamiin.
SIDEE KANIISADII BILAWGII KU SHAQAYNAYSAY
Dhamaan Ballanqaadka
Waxaan ka bartay nolosha ee dhowr ka mid ah
madaxda kiniisadda. Waxaan aragnay sida ay uga
go'antahay wadarta xataa ilaa heer dhimasho.
Mararka qaarkood, ay u muuqato u fududahay in ay u
dhintaan rumaysadkeenna ka badan in ay ku
154

noolaadaan mashaakil adduunyo, laakiin go'an tahay

wadarta tijaabooyin kuwa cidda ugu haboon gelin
doonaa.
Filiboy 3:13 Walaalayaalow, anigu ma tirin aniga
qudhaydu weli qabsaday, laakiin wax keliya ayaan
samaynayaa, halmaamay kuwa wax dambeeyey oo
horey gaarsiinaya in waxyaalaha ka hor waa...
Cibraaniyada 12: 1, 2 Sidaa darteed waxaan sidoo
kale, tan iyo markii aan la hareereeyey by daruur
markhaatiyaal sidaas u weyn, aynu iska dhigno
culays kasta iyo dembiga dhibyaraanta inoogu
ensnares, oo aynu ordo ku orodno tartanka oo la hor
dhigay na, Ciise, qoraaga iyo Dhammeeyaha
rumaysadkeenna, kii farxaddii hor tiil daraaddeed u
adkaystay iskutallaabta, isagoo fududaysanaya
ceebta, oo uu ku fadhiistay midigta carshiga Ilaah ku
yidhi raadinaya.
Filiboy 1:21 Waayo, aniga, nolosha ii ah Masiixa, oo
dhimashaduna waa ii faa'iido.
Markii goolka kaliya waa Ciise oo aan runtii
aaminsanahay in dhimashaduna waa ii faa'iido, waxaa
waxba dunida ama adduunka ruux Na joojin karaa uu
noqon doono.
Dambi dhaaf

Ciise u doortay inuu u dambi Dhaaf
Sida Ciise dhimanayay iskutallaabta dusheeda,
wuxuuna Dhaafay aadanaha oo dhan. Waxa uu dambi
dhaafnay, Yuhuuddu waxay diimeed kuwaas oo
dhimashadiisu ay ku dhakrayeen. Waxa uu dambi
dhaafnay, Bilaatos. Waxa uu dambi dhaafnay, askartii.
Waxa uu u dhaafay tacsida dadka in uu ku qayliyey ee
iskutallaab. Ciise dhaafay dadkuba waxay tahay, in uu
abuuray lahaa, Xukunkana isagaa iska iyagoo gaala ah
iyo isagii dilay. Maxaa nagu soo dhacay in ka sii in?
Cafisku waa ficil ee aanu. Sida Ciise cafiyey, waxaan
dooran kartaa in aad ka cafiyaa.
Haddii aynaan malayn in Ciise Dambi Dhaaf heli karaa
oo keliya, waayo, wuxuu ahaa Ilaah iyo Nin ka mid
noqdo, waxa aan u sheegay sida Stephen sidoo kale
155

dhaafnay, sida ay isaga dilay. Waxa uu sidoo kale, in

daqiiqado la soo dhaafay dhimashada qayliyey,
"Sayidow, miyaanay waxba qaban dembigan
dushooda."

Stiifoon wuxuu doortay denbi dhaaf
Haddii Stephen lahaa khadhaadh iyo cay, "Ilaah sida
aad ha waayeen tan kale ha igu sameeyo?" Haddii uu
la hadlayay inkaarahan oo iyaga ku saabsan halkii aad
ka weydiinaya Ilaah u dambidhaaf, wejigiisa ayaa
lahaa sheydaan? Ma wuxuu ayaa la ogol yahay in la
arko Ciise oo taagan midigtiisa jooga Aabbaha?
Markaasaa Saa'uul, waxaa taagan heshiis la kuwa kale
ee uu dhintay, ayaa la dhacay qaab ciyaareedka Ma
rabtaa?

Waa in aan isu dambi Dhaaf
Waxaa lagama maarmaan ah in aan si aanu waa loo
cafiyi Dambi Dhaaf!
Matayos 6: 14, 15 Waayo, haddaad dadka u cafidaan
xumaantooda, Aabbihiinna jannada ku jira ayaa idin
cafiyi doona. Laakiin haddii aadan dadka u cafidaan
xumaantooda, Aabbihiinna xumaantiinna idiin cafiyi
maayo.
Efesos 4: 31, 32 oo dhammu ha qadhaadh, iyo cadho,
iyo cadho, qaylo iyo cay oo xumaanta la iska aad uga
saartaan, iyo xumaan. Oo nooc ka mid kale,
qalbigiisu nuglaa, idinkoo iscafiyaya kale, sidii Ilaahba
Masiixa oo keliya ayaa sidoo kale aad u dhaafay.
Gudbinta
Rumaystayaasha ee kaniisadda bilowgii ahaayeen
Imaadda ayaa midba midka kale iyo dhammaan Ciise.
Sidoo kale waxay ahaayeen kuwo Ruusiise dawladaha
korkooda.
1 Butros 2: 13-20 daraaddiis u addeeca amar kasta oo
dadka, Rabbiga daraaddiis, in boqorka ka sarreeya
dadka, ama taliyayaashii, sida kuwii isagu u soo diray
Cadaab kuwa xumaanta sameeya oo ay ammaanaan
kuwa Sama Falayaasha. Maxaa yeelay, doonista
Ilaah, in ay wanaagsan inaad samafalid laga yaabaa
in lagu aamusiyo ee jaahilnimada nacasyada - sida
156

lacag la'aan ah, weli ma adiga oo isticmaaleya

isticmaale xorriyaddiinna ugu isticmaalayn sidii
jubbad aad u xigeenka, laakiinse ahaada sida
addoommada Ilaaha.
Maamuus dadka oo dhan. Walaalahana jeclaada.
Ilaah ka cabso. Oo boqorka ciseeya. Addoomadiisa,
noqdaan kuwo isku dhiiba sayidyadiinna cabsada oo,
ma aha oo kaliya in ay wanaagsan oo idiin roon,
laakiin sidoo kale si adag u. Waayo, kanu waa mid
ammaan mudan, haddii Nin niyada xagga Ilaah uga
sii waartaa walbahaar ku xanuunsanaya. Waayo, waa
maxay credit waa haddii, marka aad garaacay aad
dembaabtaan, oo aad u dulqaadataan? Laakiin
marka aad wax wanaagsan fashaan oo aad
xanuunsataan, haddii aad u dulqaadataan, waxay ku
qaadan, taasi waa mid ammaan Ilaah hortiisa.
Daacadnimo
Ciise wuxuu ku yidhi in aan muujiyo jacayl isaga for
our by isagoo Eebay u hogaansamaan. Mararka
qaarkood waxaan ku baryayaaye, "Eebow i tusi waxa
aad doonaysaa inaan kuu sameeyo oo waxaasna waan
samayn doonaa!" Laakiin waxaan aan ku tukanayay
wadarta daacadnimo. Ahu wuxuu Ina tusay iyada oo
Kalimadiisii waxa si aan u sameeyo. Si aad u addeeci
waxaan marka hore waa in waxyaalahan joogta ah
maalin walba samayn dibna ku kalsoon tahay Ilaah ha
noo caddeeyo hawlaha gaar ah uu leeyahay yihiin
inaannu samayno. Sida aan ku socono adeecida
waxyaalahaas oo kale oo la yaqaan nooma.
Yoxanaa 14: 15, 21 Haddii aad i jeceshihiin, aad
amarradayda xajisaan. Kii qaynuunnadayda haysta
oo xajiya, isagaa ah Kan i jecel yahay. Oo isna wuxuu
jecel waa jeclaan doonaa Aabbahay, oo anna waan
jeclaan doonaa, waana isu muujin isaga.
1 Yoxanaa 2: 3-6 Haatan ku garanaynaa inaynu isaga
ogaato, Haddaad qaynuunnadayda ayaynu xajinnaa.
Kan yidhaahda, "waan ogahay isaga," oo ma
qaynuunnadiisuna ma sii adkayn, waa beenaaleh, oo
runtu kuma jirto isaga. Laakiin Kan ereygiisa
adkeeya, runtii, jacaylka Ilaah waa ku dhan yahay
isaga. Taasaynu ku garanaynaa inaynu isaga ku jirno.
157

Kan yidhaahda, ayaa ku Taal isaga in waajib isaga

qudhiisuna waa inuu u socdaa siduu markii uu la
socday.
Waa maxay amarradiisa?

In aan helno Ruuxiisa Quduuska ah

Taas waxaan la baabtiisay biyo
Taasi aan midba midka kale ku cafiyo
Taasi inaynu isjeclaanno
Taas waxaan kuula nimid wada in wehelnimo
Taas waxaan siin meeltobnaadyo iyo qurbaanno
Taas waxaan u sheegaan dadka kale Masiixa oo la
sarakiciyay

Taasi waxa aan baran Kalimadiisii

Inaynu ku soconno daacadnimada
Midnimada
Ahaanshaha midnimada macnaheedu ma aha waxaa
Weligeedna ma noqon doonto wax kasta oo khilaaf
noo dhexeeya. Waxaa loola jeedaa in aan u heyno
waafaqayn kuwa jacayl, u yimid inuu heshiis, wax ka
cafidaan iyo wax walba oo la sheegay out of Ruuxa, oo
taga ku wada inuu ku guuleysto dunida inay Ciise.
Si aad u barato sida loo maareeyo khilaafaadka caqiido
waxaan heysanaa tusaale ku jirta Falimaha Rasuullada
Shan iyo toban ku saabsan mowduuca ah in Muslin
kasta Muslinka lahaa in la gudo.
Ciise Na siiyey barashada qeexan oo ku saabsan sida
ay u maareeyaan is afgaransha waaga shakhsi, ama
Dambi in nolosha rumaystaha kale.
Matayos 18: 15-17 Waxaa intaa dheer haddii
walaalkaa kugu dembaabo, u tag iyo isaga keli
ahaantiinna oo canaano, adiga iyo isaga. Haddii uu
aad u maqlo, walaalkaa waad soo ceshatay. Laakiin
haddii uu idiin jawaabi maayo, qaado aad mid ama
laba kale wado, si `by afka laba ama saddex
markhaati hadal walba loogu adkeeyo waxaa laga
yaabaa." Oo hadduu diido inuu iyaga maqli waayo,
dadka kiniisadda u sheeg ah. Laakiin haddii uu xitaa
diido dadka kiniisadda maqli, ha ahaado in aad
jeclaan quruumaha iyo cashuurqaad.

158

Waxaa jira saddex tallaabo qaadi doonaan marka ay

jiraan wax inoo iyo Mu'min walaalahooda u dhexeeya.

Kowaad, aan waa inay si toos ah isaga u tag oo la
hadal badan.

Haddii aan la xalin, si aan u qaato mid ama laba
kale nala oo ku noqo walaalkay in.

Ugu dambayntii, haddii uu diido inuu maqli
waxaan nahay in ay qaataan xaaladda kaniisadda
iyo haddii uu diido inuu maqli xitaa markaas,
waxaan nahay in ay ka fogaadaan isaga ka.
Kolosay 3:16 ha erayga Masiixu idinku dhex jiro si
badan xagga xigmadda oo dhan, wax baraya oo isku
waaninaya sabuurro iyo heeso ammaan ah iyo
gabayo xagga ruuxa, ugu gabyaya nimcada
qalbiyadiinna ku jirta Rabbiga.
Filiboy 1:27 Kaliya ha dhaqanka istaahilo injiilka
Masiixa, si haddii aan imaado oo aan idin arko, ama
ahay maqan, waxaa laga yaabaa inaan maqlo in
arimahaaga, in aad ku taagan tihiin in hal ruux,
iyadoo isku maan isla diriraya ee iimaanka injiilka
ka...
Filiboy 2: 2 Oo aan sinaba ka cabsanina
cadaawayaashiinna, taas oo iyaga u caddayn ah oo
halaag ah, laakiin aad ee badbaadada, iyo in ka
timaada Ilaaha.
ILAAHAY WUXUU INA SIIYAAY AWOODIISA
Ciise xertiisii ku amray in ay sugaan in Yeruusaalem
ilaa ay awood u heshay.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Sida laga soo xigtay Bawlos waxaa ka mid ah awooda
in ay soo socda:

Fariin xigmadda
Fariin aqoonta
Iimaanka
Hadiyado wax lagu bogsiiyo
159



Awooddi mucjisada ah
Sheegidda
Kala jinniyo
Hadlayay in noocyada kala duwan carrabka
Fasiraadda carrabka

Waxaan u naqaan hadiyadaha, ama fariimaha, Ruuxa

Quduuska ah.
I Korintos 12: 8-11 Mid waxaa laga siiyaa hadal
xigmad ah xagga Ruuxa, mid kalena hadal aqoon ah
xagga Ruuxa la mid ah, si kale Ruuxu rumaysad la
mid ah, si kalena hadiyado wax lagu bogsiiyo ayuu
isku Ruuxu siiya, si ay u shaqada kale ee mucjisooyin,
sheegidda, mid kalena, kalasoocidda ruuxyada, cayn
kale duwan carrabka, si kale fasiraadda carrabka.
Laakiin mid ka mid Isku Ruuxa oo waxyaalahan oo
dhan ka shaqeeya, qaybinaya mid walba si gaar siduu
doono.
Haddii aan leeyihiin infilling Ruuxa Quduuska ah,
annagoo dhan ah kaga Fadilay ka hawlgala Na loo
marayo sidii loo baahan yahay waxay ku salaysan
wanaag wadaagga ee.
I Korintos 12: 4-7 hadda waxaa jira hadiyado kala
cayn ah, laakiin waa isku Ruux. Waxaa jira kala
duwanaansho ah wasaaradaha, waana isku Rabbi.
Waxaana jira shuqullo kala cayn ah hawlaha, laakiin
waa isku Ilaah, oo ka shaqeeya dhammaan. Laakiin
waxaa muujinta Ruuxa loo siiyaa mid kasta oo
faa'iido u ah dhammaan...
ILAAHAY WUXUU INA SIIYAAY MAGICIISA
Si aad u noqoto masixii a waa in aynu rumaysanahay
in Ciise yahay Wiilka Ilaah, in uu ku dhashay ee gabadh
bikrad ah oo dembi lahayn, in uu ku dhintay on
iskutallaabta sida allabari dembiyadeenna aawadood,
si uu guulaystay dhimashada iyo qabriga oo ku nool
maanta midigtiisa jooga Aabbaha.
Si aad u shaqeeyaan sida isagoo Masiixi ah oo xukunka
waa in aan rumaysan nahay in awood magiciisu.
Magiciisu waa awoodda kaliya ee aan heysano taas oo
ay ku shaqeeyaan dhulka this. Waxaan u sheegay in ay
ku wada sameeya oo magaca Ciise!
160

Kolosay 3:17 Oo wax alla wixii aad ku samaysaan

hadal ama shuqulba, oo wax alla magaca Rabbi Ciise,
siinta Ilaaha Aabbaha ah ugu mahad naqa isaga.
Waa maxay Adeegga Wayn? Amarka A waxyaalaha la
samayn karo magaca Ciise.
Markos 16: 17b, 18 Magacayga ayay jinniyo ku saari
doonaan jinniyo; waxay ku hadlaan Dhibaan Carrabo
cusub; ayay qaadi doonaan abeesooyin, iyo haddii ay
wax dhimasho cabbo, waxay wax dhaawici doono;
saari doonaan gacmaha buka, wayna bogsan
doonaan.
XAGEE AYAAN KA BILAWNAA
Halka aan joogno
Ciise xertiisii u sheegay in ay Wasiirka kowaad ee
Yeruusaalem ka dibna gaari lahaayeen in ay meelo
kale oo dunida ah.
Falimaha Rasuullada 1: 8 Laakiinse waxaad heli
doontaan xoog markii Ruuxa Quduuska ah waxaa
idiin timid; oo waxaad noqon doontaa marag ah Me
Yeruusaalem, iyo Yahuudiya oo dhan, iyo Samaariya,
iyo meesha dunida ugu fog.
Heegan u ah kanisada
Bawlos Isticmaalka tusaale, waxaan aragto in uu
marka hore u sheegay Ciise ee Dimishiq halkaas oo uu
isu beddelay. Waxa uu ku Bari jiray sunagogyada,
laakiin wuxuu xertii la joogay. Markaasaa Bawlos ahaa
in muddo ah aamusnaan - kaliya isaga oo Rabbiga. Inta
lagu jiro wakhtigan uu aan u adeega kuwa kale.
Markaasaa Bawlos u kacay Yeruusaalem oo la kulmay
qaar ka mid ah rasuulladii oo waxaa iyaga la qaatay
xoogaa waqti ah oo ay isaga soo diray inay Tarsos ah.
Barnabas yimid ka dib markii Bawlos, oo wuxuu
qaaday kaniisadda oo jooga Antiyokh dib. Ka dib
markii uu Safar ugu horreeyay, Paul laabtay Kiniisad
Antiyokh.
Falimaha Rasuullada 14: 26-28 meeshaasna waxay
uga dhoofeen Antiyokh, halkaas oo ay lagaga
ammaana geliyey nimcadii Ilaah shuqulkii ay

161

sameeyeen ay ku soo dhameeyay. Oo markay

yimaadaan oo kiniisaddii isu ururiyeen dabadeed
waxay u dhan uga warrameen waxyaalihii Ilaah iyaga
la sameeyey oo dhan iyo siduu albaabka iimaanka
dadka aan Yuhuudda ahayn furay. Sidaas ayay
halkaas joogeen muddo dheer xertii la joogay.
Bawlos isagana xiriir la rasuulladii Yeruusaalem joogay
oo halkaas ku soo laabtay inta badan.
Dhamaan Rasuulladii waxay xiriir la mid kale. Waxay
lahaa kala duwan ee aragtida laakiin waxa ay u
shaqeeyeen iyaga dibadda iyo joogay in midnimada la
mid ujeeddo iyo in ay ahayd in la xoojiyo jirka iyo inuu
ku guuleysto caalamka in ay Ciise Masiix.
SU'AAL AYTAHAY IN LAGA JAWAABAYO
Lasacod
 Ma waxaad tahay aaminka ah ee dad kale kula
soo socda ee jidhka Masiix?
1 Yooxanaa 1: 3,7 taas oo si aannu aragnay oo aannu
maqalnay ayaannu idiinka warramaynaa, si aad
idinkuna laga yaabaa in ay noo leh iyo; oo
wehelnimadeennu waa mid la jirta Aabbaha iyo
Wiilkiisa Ciise Masiix ah. Laakiin haddii nuurka ku
soconno siduu isaguba nuurka ugu jiro, wehelnimo
ayaynu isla mid kale, oo dhiigga Ciise, oo Wiilkiisa
inaga nadiifiyaa dembi oo dhan.
Efesos 2: 19-22 Haddaba sidaas daraaddeed, idinku
mar dambe ma ihidin ajanabiyo iyo shisheeyayaal,
laakiin muwaadiniinta walaalahooda la quduusiintii
iyo xubnaha reerka Ilaah, iyagoo ah kuwii lagu dul
dhisay aasaaskii rasuullada iyo nebiyada, oo Ciise
naftiisa Masiix oo madax ahaa Udub dhexaadka, Oo
dhismaha oo dhan, iyagoo isku biiray, koraayo u
noqdaa macbud quduus xagga Rabbiga, Oo weliba
idinku isagaad lagu wada dhisay inaad ahaataan
rugtii Ilaah xagga Ruuxa.
Cibraaniyada 10: 24, 25 Iyo midkeenba midka kale ha
si ay u kiciso kalgacayl iyo shuqullo wanaagsan,
Yeynan iska daynin isku ayaannu wada fiirsan, sida
ma caadada dadka qaarkood, laakiin aan

162

isdhiirrigelinno, mid kale, iyo si ka badan sida aad ka

arki Maalintu soo dhowaanayso.
Meeltobnaadyo iyo qurbaanno
 Ma waxaad tahay aaminka ah ee la siinayo
meeltobnaadyadii, iyo qurbaannada aad?
Mu'miniinta badan ayaa lacag in uu yahay mid ka mid
ah meelaha ugu adag in ay gebi ahaanba u huran
Ilaah. Waxaan rabnaa in aan u adeego Ilaah, laakiin
waxaan doonaynaa in la xakameeyo lacag noo gaar.
Waxaa jira dad badan, Aayado badan oo ku saabsan
mowduuca ah lacag, laakiin waxaan u isticmaali
doonaa Maris mid kaliya, sababtoo ah waxa ay taasi
cad in aynu nahay inaad bixiso meeltobnaadyo iyo
qurbaanno. Qurbaan waa qadar ah sarreeya
meeltobnaadka.
Ilaah waxa uu naga doonayaa in uu meelood oo
qurbaanno la siiyo si uu uga Ina barakayn karo.
Meelna ma aadi karo ka hor Kalimadiisii oo Na
barakee ka hor inta aan isaga adeeca.
Qaar ka mid ah ayaa yidhi, "Waxaan leeyahay baahida
iyo ka dib markii ay la kulmeen waxaan bilaabayaa
inaan meelood meel." Qaar ka mid ah ayaa wuxuu yiri
"waxaan siin doonaa meeltobnaadyada isaga markii
aan aad leedahay dakhli ka badan." Ereyga Ilaah waa
mid gaar ah oo Muslin kasta Muslinka kale waa in ay
toban meelood oo ku siin qurbaanno.
Malaakii 3: 8-12 "dardaaran Nin dhacaan Ilaah? Oo
weliba waad iga boobay! Laakiin waxaad ka odhan,
maxay tahay dariiqada Maxaannu kaa dhacnay?
Meeltobnaadyo iyo qurbaanno. Waxaad ku inkaaran
tihiin inkaartii, waayo, waad i dhacdaan,
quruuntiinnan oo dhammu. Soo qaado
Meeltobnaadyada oo dhan khasnadda soo geliya, in
laga heli karo cunto gurigayga, iyo hadda cadeyn in
this, "ayuu yidhi, Rabbiga ciidammadu," Haddii aan
ka furi doonaa kuu dariishadihii samadana u
daadinnay, waayo, waxaad tahay barakadii sida in ay
jirto meel kugu filan si aad u hesho ma noqon
doonto. Oo anigu waxaan u canaanan doonaa Kan
ugu aawadiin, si uu midhaha dhulkiinna ma uu

163

baabbi'in doonaa, mana geedka canabka ah waayi

maayo inay midho aad u duurka, "ayuu yidhi,
Rabbiga ciidammadu wuxuu; "Oo quruumaha oo
dhammuna aad yeedhi doonaan tan barakaysan,
waayo, waxaad ahaan doontaan dal aad u faraxsan,"
ayuu yidhi, Rabbiga ciidammadu.
Sababtoo ah maanta Mu'miniinta aan lagu baray sida
loogu baahan yahay bixintii meeltobnaadyada inay
addeecaan Ilaah ku saabsan, ay ka yar tahay inkaar.
Ilaah waxa uu naga meel kaga dhacay inuu jirrabo
isaga in this meesha mid ka mid ah, in aynu
meeltobnaadka in uu haystaa bakhaar oo loo arko
haddii uu tuurin doonaa furi waayo daaqadaha
samada u daadiyaan barakeysan noo on.
Erayga Cibraaniga isticmaalo sida "anfacda" halkan ka
dhigan tahay maqsinka, meesha hubka ku kaydsan
yihiin. Waxa ay ahayd meel ay awoodda maamulka la
kaydiyaa. Maanta, si aan u siiyo meeltobnaadyo iyo
qurbaanno si ay u kaniisadaha iyo in wasaaradaha
awoodda.
SAMIDA
 Kaniisadda degaanka aad ku talin karaa?
Falimaha Rasuullada 9:27 Laakiin Barnabas ayaa
isagii kaxeeyey oo u geeyey rasuulladii. Oo isna
wuxuu u sheegay sida uu Rabbiga ugu arkay jidka ku
gogleen, iyo in uu kala hadlay isaga, iyo siduu
Dimishaq geesinimo ugu wacdiyey magaca Ciise.
 Leedahay mas'uuliyadda, iyo sharafta iyo
daacadnimadaada ee la aqoonsan yahay oo ay
odayaashii reer kaniisadda?
Aaminnimadaadana waxaa ka mid ah iyao u adeegaya,
isagoo halkaas marka loo baahdo, siinayso toban
meelood meel, iyo in uu ku lug waxbarasho ee erayga.
Barashada erega
 Ma waxaad tahay u diyaar ah in waqti ay ku
bartaan iyo ku baran?

164

2 Timoteyos 2:15 dadaal inaad nafsaddaada loo

bogay Ilaah, qof shaqaale ah Kan aan u baahnayn in
laga xishoodo, si hagaagsan u hadalka xaqa ah.
Si aad "sheegi" Warka Wanaagsan, marka hore waa in
aad "ogaan" runta ku jirta Erayga Ilaah.
SU'AALO IYO MURAAJOCO
1. Magaca Shan dhinacyada kala duwan ee sida kaniisadda ka hawlgala bilawga ah.

2. Muxuu Ciise wax baro oo uu hore xertiisa in ay sugaan in Yeruusaalem?

3. Kaniisadda degaanka aad ku talin karaa? Maxaad, ama waa maxay sababtu?

165

WAX GABAGABADA MAYA!

Ma jiro wax in aan abid ku dhameysan karaan waxbarasho ee Church guul Ciise Masiix.
Axdiga Cusub waxa uu ka yahay kitaabka Falimaha Rasuullada si Yuudas waa sheekada
bilowgiisa. Kitaabka Muujintii weli waa wax sii sheegidda oo saacadihii ugu danbeeyay.
Qorshaha Ilaah ayaa badalin.
Kaniisadda in ka bilaabay maalintii Bentekoste
Oo ku koray iyada oo Wasaaradda Butros iyo otherapostles ah,
Waxaa weli maanta kordhaya.
Kaniisadda in la gaaray istiifoon
Iyo Shuhadada kale oo isaga la socday,
Weli waxaa la IL la shahiiday ay maanta.
Kaniisadda in koray iyada oo yaabab iyo calaamooyin mucjiso rumayn oo Ciise joogay, ayaa
weli sii kordhaya
Iyada oo calaamooyinkii iyo yaababkii maanta.
Kaniisadda in sameeyey shuqullada oo Ciise sameeyey,
Weli waxaa la samaynaya shuqullo maanta.
Nations ayaa yimaadaan oo ay ka baxeen laakiin kiniisadda Ciise Masiix
Weli waa mid nool oo sii kordhaya.
Waa nolol, muhiim ah la dhigay ilaa of nool,
Mu'miniinta go'an ee maanta.
Sida Ciise wuxuu ku yidhi,
"Waxaan dhisi doonaa oo kaniisad irdaha jahannamo
Ma adkaan doonaan."

166