Professional Documents
Culture Documents
Mobilna edukacja.
(R)ewolucja w nauczaniu - poradnik dla osb uczcych si.
Warszawa 2013
iStockphoto.com,
Fotolia.com
oraz
wasne.
OD WYDAWCY
Rozdzia 1. Wprowadzenie
Zdjcie: istockphoto.com
W TYM ROZDZIALE:
Rys. 1.1.Uczniowie z Zespou Szk Oglnoksztaccych nr 10 w Gliwicach wywalczyli prawo uywania szkolnej sieci WiFi podczas zaj suy ona wielu urzdzeniom mobilnym, z pomoc ktrych ucz si oni na lekcjach (rdo: YouTube - youtu.be/yMGX_mv_Pek).
Zdjcie: fotolia.com
W TYM ROZDZIALE:
Wybierz
taki
program,
ktry
oprcz
robienia
notatek
i
przegldania
ich potrafi ci przypomnie o powtrce, przepyta, a nawet zna twoje braki i zajmuje si nimi
aktywniej. Istnieje ich wiele. Na przykadzie pierwszej z nich opiszemy zasad dziaania
podobnych aplikacji, ktrych spory wybr znajdziesz dla swojego komputera stacjonarnego,
urzdzenia mobilnego lub te dziaajcych w przegldarce WWW. Wane, aby wybra(a)
aplikacj, ktr czsto bdziesz mie przy sobie tak, aby moga ci si przypomina z krtkimi
i czstymi powtrkami. To daje najlepsze rezultaty przy niewielkim nakadzie czasu
i - wane - nie znudzi ci si.
2.1.1. Anki (Android)
Anki[6] jest rodzin aplikacji dla rnych systemw operacyjnych, komputerw
stacjonarnych i urzdze mobilnych (w tym AnkiDroid dla systemu Android,
a take AnkiMobile dla systemu iOS) - chocia tego akurat nie rekomendujemy tu ze wzgldu
na
do
wysok
cen.[7] Jest
te
AnkiOnline
wersja
dziaajca
w przegldarce WWW.[8] Anki daje moliwo tworzenia wasnych kolekcji kart.
Dobra rada brzmi - notuj natychmiast to, co chcesz zapamita. Istnieje take moliwo
skorzystania z gotowych zestaww kart, za w przypadku AnkiMobile korzystania z caego
systemu (patnego). Jednak samodzielne zestawy notatek moesz robi bezpatnie
(a to najlepsza metoda uczenia si). Moesz okreli, ile kart lub ile minut dziennie
chcesz powtarza. Aplikacja prezentuje te karty, ktre sprawiay ci poprzednio kopoty,
w optymalnej kolejnoci i z optymaln czstotliwoci. Kada karta moe zawiera nie tylko
tekst, ale take rwnanie (Latex,) kod (HTML), grafik, dwik i wideo. Dziki temu moesz
efektywnie zapamitywa nie tylko fakty, ale take np. wymow, twarze, wzory, akordy etc.
Przyda ci si to do nauki np. swek w obcym jzyku, stolic pastw czy dat i wydarze
historycznych.
Programik potrafi skutecznie si przypomnie, ale nie drczy swoim istnieniem.
Zaproponuje ci kilkuminutow powtrk i moe stanowi poyteczny przerywnik
w innych zajciach. Wystarczy chwilka: w autobusie, na przystanku, w oczekiwaniu
na kolegw czy te rano przy niadaniu.
Dziaanie programu polega na wywietlaniu dwustronnych kart nalecych do talii.
Na jednej stronie karty znajduje si pytanie (np. nazwa pastwa), na ktre musisz udzieli
odpowiedzi w gowie. Nastpnie, po klikniciu przycisku, pojawi si druga strona karty
- z odpowiedzi (np. stolic tego pastwa). Musisz wtedy osdzi, jak trudna bya dla ciebie
odpowied na pytanie. Zrobisz to przez wcinicie jednego z klawiszy. Anki od tego uzaleni,
kiedy ponownie pokaza ci t sam kart (czyli zada to samo pytanie).
Dziki temu nie bdziesz traci(a) czasu na powtarzanie informacji, ktre dobrze pamitasz.
Zamiast tego zawsze przewiczysz materia sprawiajcy ci trudnoci dokadnie wtedy,
kiedy to potrzebne dla utrwalenia pamici. W ten sposb uczysz si szybciej i skuteczniej.
10
Rys. 2.1. Dwie strony karty. Moesz teraz zadecydowa jak trudne byo dla ciebie pytanie.
Karty stworzone w Anki nie musz by tylko tekstowe, mog to by te np. grafiki, dwiki
lub formuy matematyczne. Talie moesz w prosty sposb tworzy w komputerze, a nastpnie
synchronizowa z aplikacj w swoim urzdzeniu mobilnym. Korzystajc z serwisu online
moesz rwnie wspdzieli stworzone przez siebie talie ze swoimi kolegami.
Dziki temu Anki, zainstalowane w smartfonie lub tablecie, moe by dla ciebie wietnym
narzdziem do nauki w dowolnym miejscu i czasie.[9] Istniej take gotowe zestawy
(talie) o rnej tematyce - patne i bezpatne. Najszybciej jednak bdziesz si uczy,
jeeli swoje talie bdziesz przygotowywa(a) samodzielnie (np. dopisujc nieznane swka
w momencie czytania jakiego tekstu lub jako notatki po nowej lekcji).
2.1.2. Flashcards* (iOS)
Nieco prostszym ni Anki, ale bezpatnym programem ktry jest popularny wrd
uytkownikw iPhone i iPad, jest Flashcards* (nazwa zawiera gwiazdk); inna jego nazwa
to Flashcardlet.[10] Zasada dziaania jest podobna jak w przypadku Anki.
Po zalogowaniu si tworzymy wasny zestaw kart, moemy je rwnie zaadowa
z Dropboxa lub z Quizleta. Kartami moemy si dzieli, moemy rwnie korzysta
ze zbiorw innych osb. Talie moemy tworzy take poprzez stron
internetow Brainscape.com (to samo konto dziaa zarwno w aplikacji, jak i na stronie),
poniewa oba programy s ze sob zintegrowane.
2.1.3. Fiszkoteka
Fiszkoteka jest polsk aplikacj dziaajc w przegldarce (moesz si do niej zalogowa
za pomoc konta Facebooka). Moesz tworzy wasne zestawy kart lub korzysta
z
przygotowanych
przez
spoeczno
(take
odpatnych,
przygotowanych
np. przez szkoy jzykowe), jak rwnie udostpnia wasne opracowania.
11
Rys. 2.2. Aplikacja w serwisie Fiszkoteka.pl pozwala organizowa materia powtrkowy dla siebie i znajomych.
12
Rys. 2.3. Przykadowa mapa myli do pojcia "rodowisko spoeczne", stworzona odrcznie. rdo: Agata Baj.
14
W TYM ROZDZIALE:
15
3.1. Zdjcia
Rys. 3.1. Skrka cebuli pod mikroskopem. Zdjcie wykonane aparatem wbudowanym w smartfon i przyoonym do okularu zwykego
optycznego mikroskopu.
16
17
Mog si zdarzy sytuacje, w ktrych nie bdziesz mg(a) nakrci filmu, a jedynie
zarejestrowa dwik (np. gdy kto nie zgodzi si na upublicznienie swojego wizerunku).
A moe po prostu zechcesz pobawi si w radiowca i wzi na warsztat pliki audio?
Tworzenie podcastw (sowo pochodzi od poczenia sw iPod oraz broadcast
- ang. nadawa, transmitowa) i fotocastw (obraz + dwik) to kolejna ciekawa umiejtno,
ktr warto naby przy okazji prac projektowych, by wzbogaci swj warsztat dziennikarski.
Nagrywanie wykadw, wywiadw, suchowisk moe pomc ci w zdobywaniu wiedzy
i dokumentowaniu twoich dziaa w ePortfolio (zob. rozdzia 6).
Pierwsze kroki w tej sztuce pomoe stawia ci obecny w twojej komrce lub dowolnym
odtwarzaczu plikw mp3 dyktafon. Jeeli poszukujesz bezpatnego programu
do przetwarzania dwiku w komputerze, rozwa uycie bezpatnego i wieloplatformowego
programu Audacity (Windows, Mac, Linux). Suy on do wycinania, kopiowania,
sklejania i mieszania ze sob dwikw. Za jego pomoc zmienisz prdko lub wysoko
dwiku swojego nagrania. Jeli posiadasz komputer lub iPada, moesz korzysta
z programu GarageBand, dajcego ogromne moliwoci kreatywnej pracy z dwikiem:
od gry na wirtualnych instrumentach, poprzez miksowanie, a do publikowania.
Gotowy plik dwikowy moesz opublikowa w iTunes, na swojej stronie,
blogu projektowym lub odtwarza na lekcji przy uyciu komputera z gonikami, tabletu,
smartfonu, odtwarzacza itp.
Monta plikw dwikowych, dziki funkcjom dostpnym w wymienionych programach,
nie naley do najtrudniejszych zada. Wystarczy troch poeksperymentowa z dwikiem podstawowe czynnoci, takie jak przycicie wywiadu, oczyszczenie go z duyzn i szumw,
wstawienie dwikowego pocztku i zakoczenia to gra kilka godzin zabawy.
Poniewa szczegowy tutorial dotyczcy publikowania podcastw w sieci przekracza ramy
tego przewodnika, zawsze mona w prosty sposb unikn trudnoci z tym zwizanych,
zamieniajc swoje nagranie w wideodwik (zob. podrozdzia 4.2.).
18
Rys. 3.2. GarageBand - program bdcy czci pakietu iLife firmy Apple, dostpny jest zarwno na komputery stacjonarne, jak i urzdzenia
mobilne z systemem iOS.
19
Zdjcie: sxc.hu
W TYM ROZDZIALE:
20
Rys. 4.1. Smartfon dysponuje ekranem o bardzo niewielkiej rozdzielczoci i wymiarach, zwykle take o ograniczonym kcie obserwacji.
Najczciej film ogldamy z odlegoci znacznie mniejszej od wycignitej rki i jednoosobowo.
21
Jeeli ju masz filmik i chcesz poprawi pynno, stabilno, pozby si skokw i drenia
rk, jest jeszcze jedna moliwo. Moesz filmik przetworzy przy uyciu bardzo
profesjonalnego
narzdzia...
dostpnego
zawsze,
wszdzie
i
bezpatnego.
Opis znajdziesz w podrozdziale 4.4.2 dotyczcym edytora YouTube.
22
4.2. Wideodwiki
23
4.3. Publikowanie
Rys. 4.2. Przykad tematycznego kanau filmowego portalu Edunews.pl w YouTube - Nowoczesna Edukacja (user: terazedukacja,
rdo: youtube.com.
24
Warto w tym miejscu rwnie wspomnie o innym narzdziu Google, czyli Currents.
Aplikacja mobilna zainstalowana na urzdzeniach z systemami Android lub iOS pozwoli
przeglda, czyta i udostpnia twoje ulubione czasopisma i blogi w wygodnej formie
graficznej. Jeli prowadzisz swj kana w YouTube i/lub swojego bloga, zyskasz dodatkowe
narzdzie do promocji kanau i poszerzania liczby odwiedzajcych.
Rys.4.3. Przykad tego samego tematycznego kanau filmowego portalu Edunews.pl w YouTube - Nowoczesna Edukacja
(user: terazedukacja), ale wywietlonego na tablecie w formie serwisu filmowego Google Currents.
Jeeli chcesz nagrane przez siebie wideo podda przed oficjalnym uyciem
lub opublikowaniem obrbce, masz do dyspozycji wiele dostpnych na rynku programw
do przetwarzania i montau wideo o bardzo rnych zakresach moliwoci.
Nie daoby si w niniejszym przewodniku wyczerpa caej bogatej problematyki
z tym zwizanej. W zamian proponujemy par specyficznych rozwiza.
Jedno z nich jest dostpne dla wszystkich uytkownikw komputerw firmy Apple.
Inne zadowoli wszystkich uytkownikw dowolnych komputerw z dowolnymi systemami
operacyjnymi, posiadajcych dostp do internetu.
25
suy gromadzeniu i porzdkowaniu nagra, tak aby atwo je byo oglda, przeglda
i odszukiwa dziki sowom kluczowym;
daje moliwoci montowania filmw i edytowania ich na wiele sposobw:
pozwala korygowa jasno, kontrast i nasycenie kolorw, redukowa drgania,
przyspiesza lub zwalnia obraz, dodawa napisy i przejcia;
umoliwia dodawanie oprawy muzycznej, ma funkcj usuwania szumw,
dziki specjalnym filtrom moemy nada gosowi lektora w filmie dowolne brzmienie
- na przykad profesjonalnego spikera;
stwarza moliwo dodawania zwiastunw filmowych w kilku rnych konwencjach
- od kina akcji po filmy dokumentalne;
kad relacj z wycieczki czy podry mona wzbogaci o animowan map
- 3D lub pask;
umoliwia publikowanie filmw na rne sposoby i w rnych miejscach:
mona eksportowa filmy do iTunes i oglda je na urzdzeniach iPhone, iPad
lub iPod albo udostpnia w je w serwisach np. Facebook i YouTube.
Rys. 4.4. iMovie - program do obrbki filmw bdcy czci pakietu iLife firmy Apple dostpny jest zarwno na komputery
stacjonarne, jak i urzdzenia mobilne z systemem iOS.
26
kamerk za obiektem czyni bardziej pynnym. Dziki temu filmik nie tylko wyglda bardziej
profesjonalnie, ale jest take czytelniejszy (dziki stabilnemu obrazowi).
Rys. 4.5. Edytor YouTube. Z jego pomoc moesz przetwarza tylko filmiki wczeniej przesane do twojego kanau.
Na koniec jeszcze co dla tych, ktrzy si spiesz i nie maj czasu na samodzielne
edytowanie filmu. W YouTube znajdziecie kilka wietnych programw do tworzenia filmw,
m. in. wspomniane wczeniej Magisto. Sami sprawdcie, jakie s moliwoci
na http://www.youtube.com/create.
4.4.4. Napisy, odnoniki i listy dialogowe online
Jeeli zdecydowaa(e) si na umieszczanie filmikw w YouTube, wiedz, e mona tam atwo
tworzy, docza i synchronizowa z treci filmu wiele dodatkowych informacji
oraz elementw interaktywnych o ogromnych moliwociach edukacyjnych. S to m. in.:
28
W polskiej szkole i uczelni popularno projektw szybko ronie, jednak nader czsto nazwa
projekt jest uywana na wyrost lub zgoa bdnie - na przykad w odniesieniu do rnego
rodzaju zada do wykonania przez uczniw poza szko. Prawdziwe projekty edukacyjne
stanowi prawdziwe wyzwanie, ale pozwalaj zdoby wiele przydatnych
(zwaszcza po szkole, "yciowych") umiejtnoci.
Zdjcie: istockphoto.com
W TYM ROZDZIALE:
29
Projekt jest od zwykego zadania zwykle obszerniejszy. Przewiduje te duy zakres twojej
samodzielnoci, moliwoci podejmowania decyzji, a take odpowiedzialnoci za cao
przedsiwzicia. Midzy innymi dlatego, e powinien dotyczy rozwizywania problemw,
dla ktrych nie ma opisu krok po kroku, jedynego dobrego rozwizania, z gry dokadnie
znanego wyniku lub efektw.
Czsto pracuje si nad nim w grupie, zwykle mile widziane jest nawet zapraszanie do udziau
w projektach zewntrznych ekspertw i uczestnikw, nawet spoza szkoy.
Nauczyciel jest tu raczej organizatorem ni zleceniodawc.
Chocia projekty bywaj znacznie bardziej pracochonne ni tradycyjne zadania domowe,
mog ci przynie wiele satysfakcji, wanych umiejtnoci i ciekawych dowiadcze.
Ich efekty mog take by praktycznie przydatne dla ciebie i dla innych. Musisz tylko...
potraktowa je powanie. Jako wyzwanie dla siebie, a nie tylko jako zadanie do wykonania
na stopie szkolny.
I jeszcze jedno, o czym musisz wiedzie. Powinno zalee ci na udziale w jak najwikszej
liczbie
projektw.
Bo
projekty
to praktyczna
nauka
przedsibiorczoci,
w szerokim znaczeniu. Dziki nim uczysz si dziaa, ksztacisz i pogbiasz umiejtnoci,
ktrych nie ma w podrcznikach i rutynowych czynnociach szkolnych.
Od tego, w jaki sposb bdziesz planowa, komunikowa si, wsppracowa w grupie,
czasem negocjowa itp. zalee bdzie potem to, jakie bd twoje kompetencje
na rynku pracy.
Rys. 5.1. Projekty ciesz si coraz wiksz popularnoci u uczniw - zobacz film nakrcony w 2011 r. podczas Festiwalu Projektw Szkoy
z Klas 2.0 w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie: http://youtu.be/WjdoxjPy2GE
wieloetapowym.
Najprostszy
schemat
przebiegu
31
Rys. 5.2. Cennym rdem informacji na temat projektw edukacyjnych jest strona internetowa Centrum Edukacji Obywatelskie.
W czci dotyczcej gimnazjalnego projektu edukacyjnego mona znale wiele podpowiedzi i inspiracji, a take baz projektw
zorganizowanych przez uczniw - zob. www.ceo.org.pl/pl/projekt.
32
nie zalecane
Pamitaj,
e
wyszukiwarka
(np. Google lub Bing) nie jest rdem
informacji,
to tylko
narzdzie
do
wyszukiwania rde. Nie poprzestawaj na
jednym rdle informacji. Pamitaj, e
polska wersja Wikipedii bywa niepena lub
mao rzetelna, czasem warto skonfrontowa
informacje z innymi wersjami jzykowymi.
Staraj si nie ogranicza do samych tylko
rde internetowych.
33
nie zalecane
Unikaj
naduywania
e-maila
w
komunikacji
wieloosobowej.
Komunikacja
e-mailem
utrudnia
synchronizacj danych i aktualizacj
informacji, dlatego te bywa uwaana
przez uczniw za anachroniczn.
nie zalecane
Unikaj nonikw tradycyjnych takich jak
pendrive, pyta CD/DVD - wysoka
zawodno, podatno na wirusy, trudne
dzielenie
si
danymi,
kopiowanie,
aktualizacja.
34
nie zalecane
Nie wszystkie dane da si zebra za
pomoc elektronicznych ankiet, gdy
zazwyczaj trafiaj one tylko do
ograniczonej liczby osb (biegych
internetowo). Ale i tak z reguy jest to
skuteczniejszy sposb ni w przypadku
ankiet wysyanych i zbieranych drog
pocztow.
nie zalecane
Unikaj narzdzi offline do zarzdzania
projektami takich jak GanttProject czy MS
Project (s nieco anachroniczne i
wyjtkowo uciliwe dla wikszoci
czonkw zespou). Z drugiej strony nie
ograniczaj
si
do
przechowywania
informacji wycznie online - nie kady bez
przerwy siedzi w internecie.
35
nie zalecane
Nie poprzestawaj na przygotowywaniu
dokumentw papierowych lub ich
elektronicznych
odpowiednikw
w
edytorze tekstu.
nie zalecane
Nie
poprzestawaj
na
tworzeniu
tekstowego sprawozdania z realizacji
projektu po zakoczeniu. yjemy w
kulturze
audio-wizualnej
i
najczciej potrzebujemy obrazw, aby
zrozumie i zapamita.
36
Wywiady i rozmowy:
zalecane
Najlepiej filmowa wideo (w przypadku
braku zgody na publikacj wizerunku
osoby filmowanej - mona np. rejestrowa
na wideo rozmow, filmujc w tym czasie
neutralny obiekt). Mona take tworzy
podcasty w formacie .mp3 - do tego take
wystarczy
dyktafon
w
komrce.[23] Jeszcze inn moliwo
daj tzw. fotocasty - robimy seri zdj i
nagrywamy na dyktafon rozmowy,
wywiady, a nastpnie czymy pokaz
slajdw z nagraniem audio (zob.
np.Fotobabble).
nie zalecane
Zrezygnuj z publikowania filmikw, zdj,
wypowiedzi osb, ktre nie udzieliy ci
jednoznacznej zgody na publikacj
wizerunku.
Nie
podpisuj
nie
autoryzowanych wypowiedzi. Pamitaj, e
w przypadku osb nieletnich - decyzja
naley do ich rodzicw.
nie zalecane
Unikaj korzystania z serwisw odpatnych
lub serwisw o ograniczonym czasie
dziaania. Sprawdzaj zawsze warunki
korzystania z oprogramowania przy
wersjach bezpatnych lub tzw. lite. Moe
si okaza, e aplikacja w tej wersji
oferuje tylko cz funkcjonalnoci.
37
nie zalecane
Nie
poprzestawaj
na tradycyjnych prezentacjach Power Point,
Impress lub Keynote. Rozwizania offline
s skuteczne tylko podczas fizycznej
prezentacji i nieco ju trc myszk.
Pamitaj, e w internecie nikt nie czyta
dugich tekstw i nikt nie wysiedzi nad
dugim (czyli trwajcym powyej 3 minut!)
filmikiem lub prezentacj. A totaln
porak bdzie prezentacja zoona ze
slajdw skadajcych si w caoci z tekstu
i pisanych niewielk czcionk.
nie zalecane
Nie wystarczy zamieszczanie informacji
tylko na stronie projektu. Strony internetowe
mog przeglda wszyscy, ale stron
projektu (lub blog) zwykle przegldaj
czonkowie zespou projektowego i niewiele
osb spoza projektu.
38
Czy masz czasem wraenie, e oceny w szkolnym dzienniku nie mwi o tobie wszystkiego?
To oczywiste. Chcc pozna aktora czy piosenkarza, take nie sigasz po dyplom
ukoczonej przez niego uczelni, bo niewiele si z niego dowiesz. Wolisz obejrze jego stron
www, posucha jego nagra, przeczyta w internecie wywiady i usysze,
co sam ma do powiedzenia o sobie. Jednym sowem - sigasz do jego ePortfolio
(nawet, jeeli nie zostao ono tak oficjalnie nazwane).
Zdjcie: istockphoto.com
W TYM ROZDZIALE:
39
6.1. Co to i po co to?
By moe jeste obecna(y) w sieci w jakiej formie. Czy masz stron WWW,
blog, profil w Naszej Klasie, Facebooku, MySpace? Wrzucia(e) kiedy jakie swoje zdjcia
do internetu? Nawet jeeli nie ty, moe twoi koledzy oznaczyli ci na swoich fotkach?
Dzi trudno tego unikn. Znacznie lepiej stara si dba o swj dobry wizerunek w sieci.
Jednym ze sposobw ksztatowania swojego wizerunku w sposb, ktry jednoczenie pomaga
si uczy, rozwija swoje pasje i planowa wasn przyszo - jest edukacyjne ePortfolio.
Jest to osobiste miejsce w sieci, w ktrym mona wprawdzie opisywa swoje osignicia
i dokumentowa je certyfikatami, jednak mona te pokaza, co faktycznie umiesz,
czego udaje ci si dokona w rnych dziedzinach - za pomoc filmikw, nagra, tekstw,
rysunkw, programw swojego autorstwa itd.
Twoje ePortfolio moe by dostpne tylko dla ciebie i wybranych osb
(kolegw, nauczycieli, doradcw, przyszych pracodawcw), a moe te by publicznie
dostpne. Moe te by otwarte na komentarze, opinie i refleksje innych osb.
Moesz je zachowywa dla siebie lub pozostawia widoczne w twoim ePortfolio.
Zobacz przykadowe ePortfolia:
40
41
dodajc nowe lub ukrywajc niepotrzebne chwilowo elementy). Istniej profesjonalne serwisy
ePortfolio, jednak najlepiej bdzie, jeeli wybierzesz sobie proste w obsudze, bezpatne
miejsce w sieci oparte o oglnodostpne serwisy Web 2.0. Przy doborze pamitaj,
aby unika serwisw:
43
Przykad: twoje zdjcie w lesie to tylko fotka. Dopiero ty moesz jej nada znaczenia proste:
"bya(e)m w Kampinosie", bardziej zoone: "jestem odwana(y)", "kocham przyrod",
"lubi dugie piesze wyprawy", a nawet punkty wyjcia do planw: "przekonam klas
do wycieczki do Puszczy Biaowieskiej", "chc zwiedzi Amazoni", "bd lenikiem"
i wielu innych.
Proponujemy, aby poczy(a) wybieranie treci, ktre chcia(a)by wstawi do swojego
ePortfolio, z zadawaniem sobie trzech prostych pyta i udzieleniem sobie na nie prostych
odpowiedzi. Jest to schemat, ktry czsto stosuj uczniowie w wielu krajach.
Zobacz Tabel 6.1.
44
Jaka moe by w realizacji powyszego modelu rola urzdze mobilnych? Ot nawet w najprostszym
edytorze tekstowym mona zapisywa tego rodzaju krtkie notatki-refleksje (lub - wersja specjalna
dla mionikw amerykaskich filmw detektywistycznych - nagrywa je za pomoc dyktafonu).
Notatk mona zrobi byskawicznie (programw do robienia notatek na urzdzenia mobilne
jest wiele, np. Evernote). Moe by krtka, lecz powinna by autentyczna, wasna, dokonywana
na podstawie faktycznych uczu i dowiadcze. Komrk lub smartfon prawdopodobnie
masz pod rk. SMS czsto powstaje na podstawie takiej wanie odruchowej refleksji.
Midzy innymi std bierze si popularno serwisw mikroblogowych - jak Twitter lub polski Blip.
Wiele komrek pozwala wysya MMSy z opisem tekstowym. Moesz te sprbowa notatnika
z trzema punktami do wypeniania. Przykadowy wygld mobilnego formularza pokazano na Rys. 6.1.
45
Dla was - cyfrowych tubylcw - umieszczenie czego w sieci nie stanowi wikszego
problemu. Warto jednak pozna moliwoci wybranych narzdzi i serwisw internetowych,
aby wykorzysta ich moc do celw edukacyjnych.
W TYM ROZDZIALE:
Warto zwrci uwag na Bloggera nie tyle jako na serwis blogowy, ale przede
wszystkim jako znakomite narzdzie do byskawicznego tworzenia serwisw
internetowych dla najrniejszych przedsiwzi edukacyjnych. Do dyspozycji w sieci
masz rwnie wiele innych platform, ktre moesz stopniowo wykorzystywa,
w miar jak twj serwis bdzie si rozrasta.
Wiemy, e nie jest dla ciebie adnym problemem umieszczenie czego w sieci.
Istnieje wiele oglnodostpnych serwisw pozwalajcych byskawicznie zaoy i atwo
prowadzi online stron internetow oglnego przeznaczenia lub w jaki sposb
wyspecjalizowan (jak np. MySpace do muzyki, kanay YouTube do wideo,
strony Facebooka do komunikacji grupowej). Chcemy jednak zwrci twoj uwag
na pewne szczeglne moliwoci Bloggera nie tyle jako serwisu blogowego,
ale jako znakomitego narzdzia do byskawicznego tworzenia serwisw internetowych
dla przedsiwzi edukacyjnych.
46
Rys. 7.1.Blogger jest znakomitym narzdziem do tworzenia blogw i innych projektw internetowych.
Rys. 7.2.Witryny Google (Google Sites) s potnym narzdziem edukacyjnym, ktre atwo moe by wykorzystywane przez uczniw
do prowadzenia zoonych projektw internetowych.
48
Zdjcie: istockphoto.com
W TYM ROZDZIALE:
Smartfon lub tablet moe by z powodzeniem uywany zarwno do ogldania, jak i tworzenia
multimedialnych prezentacji. Prezentacje zapewne kojarz ci si z PowerPointem.
Wynika to z jego niezwykej popularnoci. Jednak PowerPoint, skadnik znanego pakietu
biurowego, jest patny, wymagajcy technicznie, a take niedostosowany do smartfonw
i tabletw, a nawet do netbookw o niewielkich rozdzielczociach ekranw.[26]
Istnieje kilka mobilnych pakietw biurowych pozwalajcych odtwarza prezentacje
49
Rys. 8.1. Tak na smartfonie wyglda prezentacja stworzona w PowerPoint i wyeksportowana do serii grafik.
50
taka prezentacja jest w peni przenona, moesz jej uywa na praktycznie kadym
urzdzeniu dysponujcym przegldark zdj;
do stworzenia prostej prezentacji w zupenoci wystarcza wbudowany w telefon aparat
fotograficzny;
do odtwarzania prezentacji nie trzeba kupowa/instalowa adnego specjalistycznego
oprogramowania;
moesz w ten sposb wykorzysta take prezentacje przygotowane
w wyspecjalizowanym oprogramowaniu (np. PowerPoint ma opcj zapisu prezentacji
w formie serii obrazkw JPG);
prezentacji przygotowanej jako seri zdj (np. wykonanych smartfonem
lub tabletem) moesz nada form filmiku z ewentualnymi dodatkowymi napisami,
efektami przej, podkadem dwikowym etc; oprogramowanie desktopowe
jest bezpatne;[28] uzyskany filmik moesz wygodnie rozesa innym lub
opublikowa, np. w YouTube.
Rys. 8.2. Prezentacje stworzone w Dokumentach Google dobrze dziaaj na urzdzeniach mobilnych.
52
Rys. 8.3. Kod powierzchniowy (QR-Code) moe mie rne gstoci. W tym zmieszczono ok. 200 znakw.
Rys. 8.3. przedstawia przykad do gstego kodu, za rys. 8.4. efekt jego odczytania
widoczny na ekranie smartfonu.
53
Rys. 8.5. QR Code umieszczony w materiaach wywietlanych na ekranie w sali lekcyjnej dla szybkiego odczytania przez skaner
w smartfonie.[32]
Zachcamy do przeczytania:
Artyku "Wszystko o kodach QR" w serwisie KomputerSwiat.pl: goo.gl/7m1A5
54
Zapewne znasz filmy fantastyczne, w ktrych roboty, obcy lub cyborgi posiadaj
nadludzkie moliwoci polegajce na odbieraniu jednoczenie z obserwowanym obrazem
caej gamy dodatkowych informacji o widzianych obiektach (przykadem niech bdzie
choby kultowy film Terminator). W rzeczywistoci takie systemy istniej od dawna.
Najpierw uywano ich w najdroszych samolotach myliwskich, jednak od niedawna tak
moliwo zapewnia kady dobrej klasy tablet lub smartfon.
Systemy rozszerzonej rzeczywistoci (ang. augmented reality lub w skrcie AR)[33]
cz obraz rzeczywistego otoczenia (widziany przez czowieka) z informacjami
generowanymi komputerowo. Informacje te mog mie formy tekstu, dwikw lub obrazw,
mog by nawet trjwymiarowymi obiektami. S one generowane na podstawie
wyznaczonego przez system AR pooenia w przestrzeni (za pomoc wbudowanego
kompasu, yroskopu, GPS itp.) oraz rozpoznanych obiektw widocznych w obiektywie
kamery cyfrowej.
Systemy rozszerzonej rzeczywistoci istniej ju od duszego czasu. Byy wykorzystywane
ju ponad p wieku temu jako oprogramowanie wywietlajce informacje na specjalnej
szybie w samolocie tak, by pilot nie mia ograniczonej widocznoci.
Rys. 8.6. Jedno z pierwszych zastosowa systemw AR - wywietlanie informacji na szybie w myliwcu.
55
smartfon, tablet czy konsola do gier pozwala na uruchomienie aplikacji (choby gier)
wykorzystujcych systemy AR.
Rozszerzona rzeczywisto przyda ci si np. w symulowaniu dowiadcze chemicznych
czy wykonywaniu obserwacji astronomicznych za pomoc swojego smartfonu
lub tabletu.[35] Korzystajc z odpowiedniego oprogramowania, moesz jej uy
do tumaczenia tekstu, zapisanego w nieznanym ci jzyku, znalezieniu informacji o ksice,
obrazie czy budynku, w pobliu ktrego si znajdujesz. Byskawicznie dowiesz si wic,
kto jest autorem danego dziea, w jakich godzinach jest otwarta okoliczna pizzeria
i wiele wicej.
Mogoby by nim take w szkole, chocia w Polsce znamy jeszcze niewiele takich prb.
Rys. 8.7. Aplikacja Wikitude nakada na obraz obiektw widzianych przez kamer smartfonu dane na ich temat (znalezione np. w Wikipedii).
56
odbiornik GPS;
kompas;
kamerk na tylnej ciance (przeciwlegej w stosunku do ekranu);
mobilny dostp do internetu.
57
Rys. 8.8. Google Goggles rozpozna wie Eiffla widzian przez obiektyw.
Rys. 8.9. Na podstawie analizy (rys 8.8.) Google Goggles znalaz wie Eiffla na Mapach Google.
58
Inn wizualn wyszukiwark jest Wikitude (dla iOS i Android). Uytkownik oglda
otoczenie na ekranie tabletu/smartfonu porednio - poprzez wbudowan kamerk.
Aplikacja Wikitude w czasie rzeczywistym nakada na obserwowany obraz dodatkowe
informacje dotyczce widzianego wiata. Aplikacja korzysta w tym celu z wbudowanego
kompasu i moduu GPS (dla zlokalizowania i rozpoznawania obiektw w polu widzenia)
oraz z poczenia internetowego (do wyszukania informacji na temat rozpoznanych
obiektw).
Informacje
te
mog
mie
posta
artykuw
z Wikipedii,
filmw z YouTube, zdj z Panoramio czy Flickr. W serwisie internetowym Wikitude mona
rwnie tworzy wasne opisy obiektw, ktre kady uytkownik aplikacji bdzie
u siebie widzia.
jasno,
natenie dwiku,
przyspieszenie (w rozbiciu na przestrzenne skadowe kartezjaskie),
przyspieszenie ziemskie,
wysoko nad poziomem morza,
pooenie geograficzne (wsprzdne dugoci i szerokoci geograficznej),
ttno (metod stetoskopu oraz metod fotoelektryczn),
dugo (za pomoc wykrywania i pomiaru przesuwania lub toczenia caego
smartfonu lub tabletu),
odlego (echosond),
wysoko odlegych obiektw (zautomatyzowan triangulacj) ,
sia sygnau WiFi,
obecno metalu,
pole magnetyczne,
59
kierunek geograficzny,
przepustowo i opnienie cza sieciowego.
Zauwamy przy tym, e takie mobilne laboratorium mona zabra w kieszeni na wycieczk
lub wypraw badawcz, za koszt smartfonu to may uamek tradycyjnego laboratorium.
Korzystajc z wbudowanych w smartfony kamer i gonikw, moecie sami pod kierunkiem
nauczyciela organizowa i filmowa eksperymenty naukowe w klasie i poza klas.
Czy taka formua nie wydaje ci si ciekawsza?
Jak pokazano w poprzednim podrozdziale, smartfon moe zamieni kad sal szkoln
w laboratorium. Prawdziwy pazur pokae jednak dopiero po wyjciu ze szkoy.
Poniej zamieszczono przykady specyficznych zastosowa pomiarowych, moliwych
do zrealizowania przy uyciu urzdze mobilnych i nie nadajcych si do realizacji
w sali szkolnej.
8.5.1. Przykad 1: trasa wycieczki
Podczas wycieczki bdzie ci potrzebne mobilne urzdzenie wyposaone w odbiornik GPS
i program do rejestracji trasy.[38] Format otrzymanych z niego dan ych umoliwia pniejsze
naniesienie trasy na mapy Google w celu dalszej analizy. Mapy Google oferuj do tego wiele
narzdzi pomiarowych i wizualizacyjnych. Najprostszym wykorzystaniem takiego zapisu
trasy jest dokumentacja i wizualizacja wycieczki. To jednak dopiero pocztek.
Zapis
trasy
moe
posuy
do
oryginalnej
realizacji
wielu zada
geograficznych(posugiwanie si map, analiza wsprzdnych kartograficznych w realnych
zastosowaniach, analiza poj, faktw i zjawisk geograficznych i krajoznawczych oparta
na
warstwie
fotograficznej
zdjcia
satelitarne
Map
Google
itp.)
czy matematycznych (porwnywanie tras, zagadnienia zwizane z optymalizacj,
aproksymacj - szacowaniem, rozrnianie poj drogi i odlegoci, take geometria
analityczna oparta na geograficznych wsprzdnych biegunowych lub te po prostu
na ukadach wsprzdnych wrysowywanych w Map Google itp.).
Znamy nawet przypadki szkolnego wykorzystania tras na mapach Google do ksztatowania
takich poj, jak rodek odcinka lub symetralna. Granice zastosowa stanowi wyobrania
nauczyciela (i poniekd twoja!).
60
Rys. 8.10. Trasa konkretnego spaceru zarejestrowana programem MyTracks dla systemu Android i wysana do Map Google.
61
Rys. 8.11. Wynik pomiaru najwikszego przyspieszenia uzyskanego w konkretnym dowiadczeniu - 16,69 m/s2.
62
Emulator systemu Android moesz pobra ze strony przeznaczonej dla osb zajmujcych si
tworzeniem programw dla tego systemu. Znajdziesz tam te porady dotyczce konfiguracji
i uytkowania emulatora, instalowania w nim aplikacji etc.
W przypadku systemu Android istnieje rwnie inna moliwo testowania go bez posiadania
urzdze mobilnych: dziki pycie CD z Androidem przeznaczonej do uruchamiania go
w komputerze osobistym.
Emulator systemu iPhone iOS (iPhone Simulator) dostpny jest w pakiecie narzdzi
(iPhone SDK) udostpnianym przez Apple, ktry pobierzemy nieodpatnie po zarejestrowaniu
si na stronie Developer Centre. iPhone SDK uruchomimy wycznie na komputerach
z systemem Mac OS X (wymagany co najmniej w wersji Leopard) z procesorem Intela
oraz PowerPC .
Oczywicie, programy pisz informatycy. Czy na pewno tylko? Nawet jeeli wczeniej
nie miaa(e) stycznoci z programowaniem, moesz stworzy profesjonalnie wygldajcy
i dziaajcy program dla urzdzenia mobilnego. Istnieje rodowisko programistyczne
zaprojektowane do wizualnego tworzenia aplikacji dla urzdze z systemem operacyjnym
Android. Nazywa si App Inventor.
65
wysyania ich na mobilne urzdzenie. Udostpnienie wasnej aplikacji w App Store umoliwi
ci patna rejestracja w iOS Developer Program.
W sieci dostpne s rwnie darmowe kreatory online, niefirmowane przez Apple,
np. AppMakr.com lub Freeiphoneappmaker.com, ktre pozwalaj w atwy sposb tworzy
programy na iPhone z poziomu Windows, Android i Mac, przetwarzajc podany przez ciebie
adres URL w natywn aplikacj. Wszystko odbywa si w trybie graficznym, z moduw,
bez potrzeby znajomoci kodw. Tego typu kreatory wymagaj zwykle rejestracji
i s bezpatne tylko do momentu, w ktrym chcesz zamieci aplikacj w App Store
- wwczas musisz wykupi dostp lub zapaci za usugi portalu, ktry wyda aplikacj
pod swoj mark.
Mobilne urzdzenia wietnie nadaj si do tworzenia krtkich notatek. Ich niezbyt wygodne
klawiatury s przeszkod tylko do czasu, gdy przestaniemy utosamia notatki
wycznie z tekstem.
Specjalistyczne oprogramowanie do (niekoniecznie tekstowego) notowania za pomoc
urzdze mobilnych ma moliwoci znacznie szersze ni standardowe edytory tekstu.
Naley wybiera aplikacje, ktre pozwalaj na tworzenie notatek w takiej formie,
jaka w danej sytuacji jest dla ciebie najwygodniejsza: tekstu pisanego na klawiaturze,
tekstu
pisanego
rcznie
(na
ekranie
dotykowym),
tekstu
dyktowanego
(z systemem rozpoznawania mowy), zapisu dwikowego, zdj lub zapisu
wideo. Zapiski mona robi te poprzez odczytywanie specjalnych kodw powierzchniowych
(QR) za pomoc kamery urzdzenia mobilnego (zob. podrozdzia 8.2.).
Rys. 8.16. Urzdzenia mobilne pozwalaj na tworzenie rnego rodzaju notatek. Po lewej program Note Everything (dla systemu Android),
po prawej program Evernote (dla systemu iOS).
66
Rys. 8.17. Urzdzenia mobilne potrafi rwnie odwzorowywa rzeczywisto, z ktr mamy do czynienia w wiecie na co dzie.
Powysza aplikacja zastpuje nam tablic korkow z przyczepionymi do niej karteczkami z informacjami (iBrainstorm).
Penultimate (iOS) to wietny szkicownik dla osb, ktre lubi rysowa na ekranie i tworz
czciej
notatki
w
formie
graficznej
(odpowiednikiem
na
Androida
jest patny PenSupremacy). Albo gdy po prostu trzeba co na szybko przerysowa,
aby zapamita (oczywicie zawsze mona zrobi zdjcie). Rysujemy palcem, ale moemy
rwnie zakupi do naszego tabletu pisak do ekranw dotykowych. Moemy rwnie wkleja
zapisane w pamici obrazki i pracowa na nich. W ten sposb moemy czyni ciekawe
67
notatki, na przykad podczas szkolnej wycieczki. Obok zdj eksponatw moemy dorysowa
dodatkowe elementy, ktre uzupeni zdobyte informacje.
Rys. 8.18. Ciekawym rozwizaniem s aplikacje pozwalajce czy pisanie z rysowaniem i dostpem do archiwum zdj.
W ten sposb moemy tworzy wasne kompozycje wizualne, co sprzyja skuteczniejszemu uczeniu si.
Jeszcze inny sposb rejestracji i upowszechniania treci umoliwia Story Creator (iOS);
na Androida pod tak sam nazw znajdziemy aplikacj o nieco innych funkcjonalnociach.
W obu, korzystajc z zasobu wasnych zdj, moemy uoy je w formie prezentacji
z podpisami (take dodatkowymi oznaczeniami) i podzieli si ni ze znajomymi poprzez
nasze konto na Facebooku (jako album ze zdjciami). Narzdzie to moe wietnie sprawdza
si na szkolnej wycieczce prezentacj moemy tworzy na ywo i nie potrzebujemy
do tego adnych skomplikowanych narzdzi i umiejtnoci. Wystarczy zbir zdj,
pomys na opowiedzenie historii i poczenie z internetem.
68
Rys. 8.19. Bardzo uytecznymi narzdziami w edukacji szkolnej s aplikacje do tworzenia wasnych historii, opowiada, dokumentacji.
Mog ci one zastpi bardziej skomplikowane programy do prezentacji (np. Keynote).
Czy kto tu nie lubi gier? Takie pytanie przyjte byoby zapewne przez ciebie
ze zdziwieniem. Nie ma chyba takiego ucznia, ktry by nie lubi gier - czy to planszowych,
czy terenowych/podwrkowych, czy oczywicie najbardziej obecnie popularnych
- gier komputerowych i wideo. A czy chciaby, aby jak najwicej gier odbywao si
w szkole? Jeli tak, wiedz, e jest to moliwe, a nawet dobre dla twojej nauki,
poniewa w grach tkwi olbrzymi potencja edukacyjny. Oczywicie gra grze nierwna.
Warto edukacyjna popularnej, krwawej, komputerowej "strzelanki" bdzie niewielka
(jeli w ogle), ale ju w przypadku gier strategicznych, wymagajcych wsppracy z innymi
graczami w wiecie rzeczywistym lub wirtualnym - mog mie one znaczcy wpyw
na zestaw twoich umiejtnoci spoecznych.
8.9.1. Uczenie si przez granie w szkole
Musisz te wiedzie, e edukacja daje si wietnie poczy z rozrywk - zapewne
spotkae/a si nieraz z powiedzeniem "uczy si bawic". Istnieje silny nurt w edukacji
okrelany angielskim terminem edutainment. Pod tym pojciem mona rozumie takie
dziaania, ktrych celem jest przede wszystkim edukacja, za forma rozrywki jest wycznie
sposobem uatrakcyjnienia lub ukrycia przekazu o charakterze edukacyjnym.[40]
W szerokim rozumieniu pod pojciem edutainment rozumie si rnego typu programy,
ktre stymuluj okrelon zmian spoeczn poprzez poczenie elementw edukacyjnych
i rozrywkowych. Ale edutainment mona rwnie rozumie wsko, jako metod prowadzenia
zaj edukacyjnych w szkole z wykorzystaniem elementw gry lub zabawy - i o tym przede
wszystkim bdziemy teraz opowiada.[41] W urzdzeniach mobilnych spotkasz setki,
a moe tysice aplikacji, ktre potrafi nie tylko urozmaici zajcia, ale take pogbiaj
treci usyszane na lekcjach, zazwyczaj pokazujc, jak "to co" dziaa w praktyce.
69
trzy na trzy pola trzeba rozwizywa zadania matematyczne przecigajc palcem po ekranie
w odpowiedniej kombinacji.
Rys. 8.20. Miejsce gier jest w szkole. Na pewno dobrym pomysem jest ich wykorzystanie jako przerywniki w trakcie lekcji.
Na urzdzeniach mobilnych mamy tysice gier, warto wic powici troch czasu, aby znale takie, ktre pasuj
do szkolnych przedmiotw.
Rys. 8.21. Najprociej znale aplikacje do nauki jzykw obcych. Od najprostszych, po cakiem skomplikowane gry przygodowe
- mamy pene spektrum narzdzi edukacyjnych.
Jeli interesujesz si ekonomi, ciekaw propozycj jest gra przygotowana przez Europejski
Bank Centralny - conomia (iOS). Stanowi ona doskonae wiczenie na zajciach
z
przedmiotu
podstawy
przedsibiorczoci
(szkoa
ponadgimnazjalna).
W programie omawiana jest rola banku centralnego, inflacja i stopy procentowe.
Jeszcze szerzej gra ta moe by wykorzystana podczas studiowania na kierunkach
ekonomicznych. W grze wcielamy si w szefa banku centralnego i w oparciu o pojawiajce
si na ekranie dane ekonomiczne, doniesienia z mediw oraz gosy doradcw, podejmujemy
decyzj na temat wysokoci stp procentowych banku centralnego, wpywajc tym samym
na sytuacj gospodarcz caej strefy Euro.
72
Rys. 8.22. Gry s bardzo popularne w szkoleniach biznesowych, ale wrcz zalecamy, aby wykorzysta gry ekonomiczne ju na etapie szkoy
redniej. Obok gry conomia mona rwnie skorzysta take ze synnej gry Monopoly (dostpnej zarwno na Android, jak i iOS)
i wielu gier rozwijajcych kompetencje ekonomiczne.
73
Rys. 8.23. Puzzle wbrew pozorom moe by wietnie wykorzystane jako zwizany z tematem lekcji przerywnik na kadym przedmiocie.
Wystarczy, e nauczyciel przygotuje odpowiednie zasoby graficzne powizane z tematem.
Zapewne nikt nie lubi uczenia si na pami. Ale jako gry mona wykorzysta take fiszki
omawiane przez nas wRozdziale 2. Moecie w klasie przygotowa wasne zestawy fiszek
z wykorzystaniem programw Quizlet (eksport do systemu iOS, np. poprzez
aplikacj Flashcards+) lub Learning Apps (Android) czy bezporednio w aplikacji.
Pniej mona wymieni si zestawami i rywalizowa, kto (ktra druyna) uzyska najwicej
poprawnych odpowiedzi z danego zakresu programu nauczania. W tym wypadku macie
wielkie pole do popisu, a wasz nauczyciel powienien by zadowolony, e pozna metod
powtarzania materiau, ktra nie wywouje w uczniach negatywnych reakcji.
74
Rys. 8.24. Fiszki pozwalaj uczniom nie tylko organizowa materia powtrkowy, ale rwnie mog by wykorzystane w rozgrywkach
pomidzy uczniami (zespoami uczniw), dziki czemu powtarzanie materiau nastpuje w sposb bardziej interaktywny i angaujcy.
Na koniec co dla twojego nauczyciela fizyki. Prosta aplikacja Aero (iOS) pozwoli
nam zobaczy ptaka (albatrosa) w locie i pokierowa jego lotem, starajc si zrozumie
zasady aerodynamiki. Moe stanowi wspaniae interaktywne i multimedialne uzupenienie
lekcji fizyki. Najnowsza wersja tej edukacyjnej aplikacji jest o tyle ciekawa, e pozwala
rwnie doczepi albatrosowi... silniki odrzutowe, przez co moemy zobaczy, jak kieruje
si nowoczesnym odrzutowcem.
75
Rys. 8.25. Dziki twrcom aplikacji na rynku bdzie pojawiao si coraz wicej ciekawych narzdzi wspierajcych edukacj przedmiotow,
cho raczej bd one dotyczyy poszczeglnych zagadnie, nie za caego przemiotu.
twj nauczyciel geografii, jeli jeszcze ich nie zna. Dziki niezwykej precyzji i detalom
wysokiej jakoci moemy odwiedza te czci wiata, w ktrych nas jeszcze nie byo.
Obie aplikacje naley jak najczciej wykorzystywa na zajciach z geografii.
Na przykad dziki Google Earth mona przeglda bogate materiay geograficzne,
wyszukiwa okrelone lokalizacje, oglda budynki w 3D i dodawa wasne modele
przestrzenne, wizualizowa cieki przebyte z GPS-em i udostpnia je innym
uytkownikom, nurkowa pod powierzchni oceanu, korzysta z gotowych rozwiza
przedstawiajcych konkretne zdarzenia i miejsca (np. zwiedza francuski kurort Chamonix
w 3D; czy analizowa skutki wycieku ropy naftowej z platformy Deepwater Horizon).
Wiele szk zdobywa zgody rodzicw en bloc przy przyjmowaniu dziecka do szkoy.
Posiadanie takiej zgody nie zmienia faktu, e oczywicie w kadym konkretnym przypadku
ucze lub jego opiekun moe zada usunicia (zamazania) swojego wizerunku
na konkretnym zdjciu.
Rys. 8.26. Korzystajc z Map Google w komputerze, twj nauczyciel moe tworzy wasne mapy, na ktrych zaznaczy wybrane punkty
i przygotuje dla zadania. To narzdzie bdzie z pewnoci dla ciebie ciekawsze ni drukowany atlas geograficzny.
na zajcia szkolne z fizyki czy geografii. Zalet aplikacji jest rwnie bogaty opis gwiazd
i planet, ktre bdziemy zwiedza, a nawet kalendarz najwaniejszych wydarze
astronomicznych. Jej twrcy obiecuj, e obraz mona wywietli przez projektor na ekranie
bez straty jakoci. Zobaczymy take te konstelacje, ktre s widoczne po drugiej stronie
Ziemi co sprawia, e Star Walk jest uniwersaln aplikacj o szerokich zastosowaniach
edukacyjnych. Sky Safari dodatkowo posiada o czasu, dziki ktrej mona zobaczy,
jak poszczeglne obiekty astronomiczne bd wyglday w (dalekiej) przyszoci.
Rys. 8.27. Dziki aplikacjom na urzdzenia mobilne obserwacje nieba mog sta si moliwe take dla osb, ktre do tej pory
mniej interesoway si astronomi. Zwaszcza, gdy przebywamy na wycieczce poza miastem i obserwujemy niebo - dziki Star Walk
lub Sky Safari atwo dowiemy si, co podziwiamy.
W tej czci mona byoby bez koca wymienia aplikacje, ktre nadaj si do wykorzystania
w edukacji. Choby dziesitki krzywek, zgadywanek (take obrazkowych), ukadanek
puzzle, wicze jzykowych. S wrd nich prawdziwe pereki, eby wspomnie tylko jedn
gr, w ktrej moemy wiczy znajomo swek z jzyka angielskiego, pojedynkujc si
z wybranymi osobami (Words with Friends dla iOS i Android). Ale lepiej pozostawi
ci w niedosycie zachcamy do osobistych poszukiwa.
Zdjcie: istockphoto.com
W TYM ROZDZIALE:
Prawo autorskie
Dotyczy: kadego przejawu dziaalnoci twrczej o indywidualnym charakterze.
Przykady: serwis WWW, pojedyncza strona WWW; treci, zdjcia, zapis audio
(utwr muzyczny lub inna forma), zapis wideo (na stronie WWW lub w dowolnej innej
formie); film, artyku, praca dyplomowa, ksika, program komputerowy,
haso reklamowe. Uwaga! Twrca nie musi zastrzega praw, rejestrowa, oznacza,
znakowa utworu, itp. Utwr odtwarzany w Polsce podlega polskiemu prawu niezalenie
od kraju pochodzenia. Czas ochrony: 70 lat po mierci autora; jeeli prawa przysuguj innej
osobie ni twrca: 70 lat od rozpowszechnienia (50 lat dla zapisw audio i wideo).
Nie dotyczy: znakw i symboli pastwowych, aktw prawnych; prostych informacji
faktograficznych; idei, pomysw i tematw. Przykady: herby, kodeksy, ustawy,
rozporzdzenia, repertuary, kursy walut, godziny otwarcia. Uwaga! Zbir prostych informacji
opracowany wedug autorskiej metody jest ju utworem. Przykady: ksika kucharska,
adresowa, herbarz, album zdj. Wykaz bez oryginalnej koncepcji (np. alfabetyczny)
- nie jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego.
Dozwolony uytek
Dotyczy: moliwoci kopiowania i powielania tylko dla potrzeb wasnych (w tym dla rodziny
i krgu przyjaci). Nie dla zysku. Tylko, jeeli utwr zosta ju wczeniej opublikowany
przez autora. Uwaga! Odtwarzanie utworu nie moe by publicznie dostpne.
Na przykad umieszczenie kopii cudzego utworu na wasnej stronie WWW
(nawet z zastrzeeniem tylko dla mojej rodziny) nie jest dozwolonym uytkiem,
bo strona jest publicznie dostpna.
Prawo przedruku
Dotyczy: prostych informacji prasowych na temat aktualnych wydarze, publicznych
przemwie i wypowiedzi, krtkich streszcze opublikowanych utworw. Uwaga!
Nie jest wymagana wczeniejsza umowa, niemniej twrca ma prawo do wynagrodzenia
za przedruk.
Prawa specjalne (np. szk)
Dotyczy: moliwoci
uywania
na
zajciach
np.
kopii
czyjego
wiersza
(technologia dowolna). Na zamknitej platformie e-learningowej, dla konkretnej grupy
uczniw i w zwizku z zajciami - take wolno. Uwaga! Prawa specjalne nie odnosz si
np. do umieszczania materiaw na oglnodostpnej stronie WWW szkoy.
Domena publiczna
Dotyczy: utworw, z ktrych mona korzysta bez ogranicze prawa autorskiego
(bo wygasy lub nigdy nie dotyczyy tych utworw lub decyzj autorw zostay oznaczone
jako nalece do domeny publicznej - forma rezygnacji z praw autorskich).
Uwaga! W Polsce osobiste prawa autorskie s niezbywalne. Dlatego musisz poda autora
nawet, jeeli si tego zrzek (chyba, e autor nie jest znany)! Wicej informacji: Wikipedia.
80
Jeli publikujesz wasne utwory (teksty, filmy, podkasty, prezentacje, plakaty itp.) i chciaby,
aby inne osoby mogy swobodniej korzysta z twojego dziea, rozwa wykorzystanie licencji
Creative Commons. Cztery podstawowe warunki licencji CC to:
81
Pomoc
w
podjciu
decyzji
przez Creative Commons Polska.
moe
ci
suy
plakat
przygotowany
Rys. 9.1. Plakat "Ktr licencj CC wybierasz?" przygotowany przez Creative Commons Polska w oparciu o plakat Creative Commons
Szwecja. Dostpny jest w duych rozmiarach w formatach PDF i SVG.
82
Warto przeczyta:
Tomasz Ganicz, Anatomia wolnych licencji.
Dostpny: http://goo.gl/Vzdzr.
83
Dodatek I. Aplikacje
W TYM ROZDZIALE:
W
poniszym
zestawieniu
uwzgldniono
oprogramowanie
atwo
dostpne.
Przy doborze wzito pod uwag nastpujce priorytety dotyczce dostpnoci, uytecznoci i
jakoci:
iOS: Molecules; Insects and Spiders HD*; Real Animals HD*; LeafSnap (zielnik rozpoznawanie rodzajw drzew); 3D Brain (29 interaktywnych struktur mzgu
zawierajcych informacje oraz case studies na temat funkcji, dysfunkcji i chorb
mzgu); Virtual Cell Animations; Anatomyc, Virtual Human Body*; Frog
Dissection* (wirtualna sekcja aby); Rat Dissection* (wirtualna sekcja szczura); Cell
and Cell Structure* (do studiowania budowy komrki),Mini-Monsters (biblioteka
zdj owadw), Mighty Microbes (kolekcja blisko 500 zdj mikrobw).
Android: iCell (do studiowania budowy komrki), 3D Brain; Speed Anatomy Quiz
Free; AnatomyLab*; NDKmol - molecular viewer; Biology Plant
Handbook (morfologia rolin), Kalkulator ladu ekologicznego.
85
iOS: Stanza (wersje mobilne i desktopowe); iBooks (czytnik zarwno formatu PDF,
jak i ePUB); Kindle (czytnik ksigarni Amazon).
Android: FBReader (lekki czytnik formatw ePUB i FB2 z dostpem do bibliotek
online); Moon+ Reader Pro* (czytnik wsppracujcy z
syntezatorami mowy); Aldiko Book Reader; Kindle (czytnik ksigarni Amazon).
86
iOS: HeartBeat Counter, Instant Heart Rate (metod stetoskopu oraz na podstawie
przejrzystoci palca), Cardiograph - Heart Rate Meter*.
Android: Instant Heart Rate (metod stetoskopu oraz na podstawie przejrzystoci
palca), Cardiograph.
iOS: Pocket Light Meter, Lux Meter Pro* (pomiar natenia wiata LUX)
Android: Light Meter (pomiar w jednostkach wzgldnych), beeCam LightMeter.
87
88
iOS: Gibson Learn & Master Guitar (gitara), Real Piano PRO*, Piano Free with
Songs, Pocket Piano* (pianino), Church Organ* (organy
kocielne), Harp* (harfa), Harmonium* (harmonia), Percussion Set, Pocket
Drums* (perkusja), Garage Band* (zaawansowane studio nagraniowe).
Android: Guitar Solo Lite (gitara), My Piano, Pianist HD (pianino), Tabla (bbny
arabskie, indyjskie...), Real Drum(perkusja).
Geografia - pogoda:
89
iOS: FingerPaint Classic (edytor do mazania palcami), Finger Sketch Paint for
iPad.
Android: FingerPaint (edytor do mazania palcami).
90
iOS: Safari (natywna aplikacja), Chrome, Opera Mini (z kompresj danych oszczdza megabajty).
Android: Internet (natywna aplikacja), Dolphin Browser (o rewolucyjnej ergonomii
obsugi na ekranach dotykowych),Chrome, Opera Mini (z kompresj danych oszczdza megabajty), Firefox.
iOS: TouchPlot*.
Android: MFT Graph* (dostosowana do prezentowania na ekranach zewntrznych).
91
iOS: Converter Plus (jednostki w ponad 100 kategoriach, m.in. powierzchni, wagi,
energii, siy, dugoci, masy, natenia, prdkoci, temperatury).
Android: Przelicznik jednostek - Unit Converter (jednostki matematyczne, fizyczne,
chemiczne).
92
iOS: Louvre HD Free, ART HD. Great Artists. Gallery and Quiz, , Da
Vinci*, Art*, w wersjach odpatnych s dostpne kolekcje dzie najwikszych
malarzy wszystkich epok.
Android: Famous Paintings*, The Wilanw Palace Museum, Art of Vincent Van
Gogh.
iOS: EuroFundusze ABC (rozwj Polski dziki funduszom UE), conomia (gra
ekonomiczna Europejskiego Banku Centralnego), Eurostat Country
Profile (najwaniejsze dane statystyczne o krajach czonkowskich UE).
Android: EuroFundusze ABC (rozwj Polski dziki funduszom UE), EU
Anthems (hymny krajw czonkowskich UE).
94
Zdjcie: fotolia.com
95
96
rda i informacje
Zdjcie: fotolia.com
97
Przypisy
[1] By moe to ci dziwi, bo uwaasz, e dobrze sobie radzisz z internetem, jednak raport
Organizacji Wsppracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) PISA 2009 Results: Students On
Line jednoznacznie wskazuje, e polscy uczniowie radz sobie z wyszukiwaniem informacji
w internecie zasadniczo gorzej ni wikszo ich kolegw z innych krajw Europy.
Dostp 27.01.2013.
[2] Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, eby nauczyciele przejrzeli take wersj uczniowsk
i odwrotnie.
[3] Zob. Prezentacj z wynikami sondau wrd nauczycieli 312 polskich szk zrealizowan
w ramach projektu "Moj@ Edukacja" w 2011 roku: http://www.edunews.pl/badania-idebaty/badania/1758-technologie-w-praktyce-szkolnej. Dostp 27.01.2013.
[4] W ramach duego oglnopolskiego projektu edukacyjnego
Szkoa z klas 2.0. Dostp 27.01.2013.
[5] Zob. Kodeks 2.0 na stronach Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Dostp 27.01.2013.
[6] Zob. http://ankisrs.net. Dostp 27.01.2013.
[7] Aplikacja patna, dostpna w sklepie internetowym
App Store:
https://itunes.apple.com/pl/app/ankimobile-flashcards/id373493387?mt=8.
Dostp 27.01.2013.
[8] Zob. http://ankiweb.net. Dostp 27.01.2013.
[9] Np. jadc autobusem do szkoy albo czekajc na przerwie na nastpn lekcj.
[10] Zob. w iTunes - https://itunes.apple.com/us/app/flashcards*/id403199818?mt=8.
Wersja patna nie ma reklam.
[11] Zob. Mapy
maj 2007.
twoich
myli,
Tony
Buzan;
Wydawnictwo
Aha!,
Feeria,
Ravi,
[12] Program iPhoto jest czci wietnego pakietu Apple iLife, w skad ktrego wchodz
take inne programy do obrbki mediw: iMovie (do edycji i tworzenia filmw)
oraz GarageBand (do edycji i tworzenia dwikw).
[13] Do pobrania ze strony http://www.gimp.org. Warto rwnie skorzysta z bloga w jzyku
polskim,
aby
pozna
rne
funkcje
programu: http://gimp.edu.pl/.
Dostp 27.01.2013.
[14] Szczegowy opis, w jaki sposb naley przygotowa fotocast, zamieszczony zosta
na stronie http://fotocasty.pl/twoj-fotocast. Dostp 27.01.2013.
98
[15] Zob. przykadowy fotocast zrobiony w tym narzdziu przez uczennice szkoy podstawowej
jako podsumowanie
projektu
Szkoa
z
klas
2.0
- zob. http://fotocasty.pl/2152/festiwal-2-zero. Dostp 27.01.2013.
[16] Zob. artyku Pozwlmy obrazkom mwi!, Marta Florkiewicz-Borkowska,
Edunews.pl, http://www.edunews.pl/narzedzia-i-projekty/narzedzia-edukacyjne/2110pozwolmy-obrazkom-mowic. Dostp 27.01.2013.
[17] Jeeli filmik jest niskiej jakoci technicznej, czsto mona go poprawi niewielkim
nakadem si. Zob. podrozdzia 4.4.2 na temat przetwarzania wideo.
[18] Wiele odtwarzaczy MP3 i komrek dysponuje funkcj dyktafonu, ale zapisuje dwik
w formacie AMR lub innych, jeszcze bardziej egzotycznych.
[19] Wysoka rozdzielczo obrazu przekada si na bardzo due rozmiary plikw, ktre potem
moe by trudniej przenosi i publikowa.
[20] Zob. np. kana filmowy Teraz Edukacja powicony tematyce
edukacyjnej: www.youtube.com/user/terazedukacja. Dostp 27.01.2013.
[21] iMovie dziaa na urzdzeniach: iPad 2, iPod Touch 4, iPhone 4/4S i nowszych
[22] Przynajmniej na razie nie jest to moliwe przy uyciu tabletu lub smartfonu.
[23] Jeeli masz problemy z nagrywaniem dwiku, przenoszeniem nagranych plikw do sieci
lub
obsug
otrzymanych
formatw
plikw,
zajrzyj
do podrozdziau
4.2.
Znajdziesz tam propozycj alternatywn.
[24] Np. Blogaway dla systemu Android lub Pen My Blog dla systemu iOS.
[25] Przykadem serwisu edukacyjnego zbudowanego na oprogramowaniu Joomla jest m.
in.MapaPrzemian.pl - ktry dotyczy przemian w naszym kraju dokonujcych si dziki
Funduszom Europejskim i do ktrego podlinkowana jest dua ilo narzdzi
(blogw
i
filmw)
przygotowanych
przez
uczniw
gimnazjw
i
szk
ponadgimnazjalnych (zobacz interaktywn map przemian). Dostp 27.01.2013.
[26] Da si na nich prezentacje oglda, jednak interfejs edytora zajmuje zbyt wiele miejsca,
by je mona byo wygodnie tworzy.
[27] Kingsoft Office ma spore wymagania sprztowe i naprawd pynnie pracuje dopiero
na urzdzeniach z dwurdzeniowymi procesorami. W sabszych urzdzeniach mona
jako odtwarzacza prezentacji PPT uywa bezpatnej wersji pakietu Documents To Go.
[28] Np. program Google Picasa i zsynchronizowana z nim usuga online, dostpna
w ramach Google+.
[29] Np. Barcode Scanner dla systemu Android i Kaywa dla systemu iOS.
[30] Np. http://qrcode.kaywa.com.
99
Non-Formal
[47] Wiele szk zdobywa zgody rodzicw en bloc przy przyjmowaniu dziecka do szkoy.
Posiadanie takiej zgody nie zmienia faktu, e oczywicie w kadym konkretnym przypadku
100
ucze lub jego opiekun moe zada usunicia (zamazania) swojego wizerunku
na konkretnym zdjciu.
[48] Opis licencji pochodzi ze strony Creative Commons
Zob. wicej: Poznaj licencje Creative Commons. Dostp 27.01.2013.
Polska
(CC-BY).
Warto przeczyta
Jeli ta publikacja okazaa si tobie pomocna, polecamy rwnie inn pozycj z serii
THINK!:
Autorzy
Lechosaw Hojnacki (red.) - nauczyciel-konsultant, wykadowca, trener, facylitator.
Zajmuje si edukacyjnymi zastosowaniami technologii chmurowych i mobilnych oraz
metodyk nauczania z ich uyciem, w tym metodami projektu, WebQuestu i e-portfolio.
Autor szkole, programw, poradnikw oraz publikacji naukowych i popularyzatorskich
o tej tematyce. Uczestniczy w opracowaniu Katalogu kompetencji medialnych
i informacyjnych dla wszystkich etapw i poziomw edukacyjnych. Prowadzi autorski serwis
edukacyjny www.enauczanie.com.
Magorzata Kowalczuk - bya nauczycielka jzyka polskiego w jednym z warszawskich
gimnazjw. Szko porzucia, aby zajmowa si szerzej edukacj spoeczn i zmian postaw.
Koordynatorka programw edukacyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii
informacyjnych w warszawskiej Fundacji Think!, autorka licznych tekstw o nowoczesnej
edukacji w portalu Edunews.pl, ekspert Szkoy z Klas 2.0, wspautorka interaktywnych
pakietw edukacyjnych do nauczania m. in. wiedzy o spoeczestwie i podstaw
przedsibiorczoci.
Katarzyna Kudlek - koordynatorka programw edukacyjnych w Fundacji Think! i Think
Global sp. z o.o. Autorka e-booka "Alfabet Funduszy Europejskich" pomylanego
jako narzdzie wspierajce nauczycieli w prowadzeniu zaj powiconych
Funduszom Europejskim.
Marcin Polak - prawnik, ekonomista, edukator; twrca i redaktor naczelny Edunews.pl
- portalu o nowoczesnej edukacji; pomysodawca i wydawca "Serii Think!
wirtualnej biblioteki nowoczesnego nauczyciela i ucznia". W latach 2002-2007 kierowa
dziaalnoci edukacyjn Narodowego Banku Polskiego. Od 2008 r. prowadzi wasn
dziaalno w obszarach marketingu, komunikacji spoecznej i edukacji. Jest ekspertem
od edukacji finansowej, wsppracuje m. in. z OECD i Bankiem wiatowym, by czonkiem
Grupy Ekspertw Komisji Europejskiej ds. Edukacji Finansowej (2008-2011), od 2012 r.
koordynator krajowy Dolceta.eu - portalu edukacji konsumenckiej Komisji Europejskiej.
Wspautor raportu Instytutu Obywatelskiego pt. Jak bdzie zmienia si edukacja?
Wyzwania dla polskiej szkoy i ucznia (2011).
Piotr Szlagor - nauczyciel matematyki i przedmiotw informatycznych w bielskich szkoach.
Grafik komputerowy, projektant stron internetowych, twrca i wsptwrca serwisw
o tematyce edukacyjnej. Pasjonat nowych technologii i metod ich wykorzystania w edukacji.
Szczeglne interesujcy si metodami wykorzystania smartfonw i tabletw w szkole.
Aktywnie tworzy ciekawe przykady wykorzystania tych urzdze i publikuje
je w serwisie www.enauczanie.com.
102