Professional Documents
Culture Documents
K A S T E i A N Ai
nueva i perfct.
DRIXtDA AL PRINZPE
Don Bakasor N. S*
ELMANALD EPKTETO;'
ilaTablotc KebcSjFilosfos
SOKOS
A t L U S T R S i M O SEOR
Konbc DuKO
Trnnrisos be Gricgd en l^asteljand^
por el Micsno Gonzalo Kowca^JvatebraKO Se propit7)a)!)c lenguas xubilaDo j i Oe MnJorcs be Griego en Id
tjfniwcrsit)a;)eSalamanKa,KOnformc
al orxinl Greko Latino i KOtireto
i tro!)uziOd por el tiiesmC|4
tino i otro lo prinier k?se iprestf
Kcri pcifctci ortogrjfid.
JCon prioil ,x!oP'*caJ,r'n Sarnncci etl
jasotie X'-'7ntoTahcfBcr,inpesof
m'mM
AL
KATOLKO
RTE
DOH
S B O R.
UpliKO dV.MaxeftaJjKCkd^
tio pDritutorOelPfinzipd
su hixOji seor nuestro,se sii
va ac rezibir, man3ar se le gudr&e para su tenpOjesc pcKcfia xoia,Ke ofrez
Kosu Alteza Kon amori aeseoOesU
ervizio, Kon las Gramatiicas ice ofrczi
ontes d V.M.i van acra Kon sta. Kc en
xenero 7)e letras, si se pasan los Oxos
porella,Kreoparezerestimablc.IsIc(
manejase hfizerKomun,seria Seontrc
tiesta nazion , tresultoria en nonbre
eterno V. M. por ste bien tie Mr \ttras propias ci la lengua Kastellano,masi
eszelente Ke la Lorina, otros: KC se Hawarqn FilipiKqs i Rlfcales, biferenzici^
<
. .
EIMoestroQowzafoKtreas, . '''
AtPRTNZlPEDON BALTASAR
Karlos primoxenito ael R'eiDott
S E ^ O R.
L nazmiento ae Vuestra Altera fue noiui alegre d los feles
'lasaHosae so Korona,i en el fe
Ii2progreso ae su oicboso viaa funMJmos toaos granSes esperanzas,! sus lo
gfoaos efetos.Para ello QosKosas an ae
cnKaminar V. A. ilustres hecbos i eterna fama, letras, i armas. De uno i otro tieneKloros cxenplos ensusinKtos i KatolKOs proxenitores.Dcsta me
nofpciftezjc letras primeros , aunKc
gran&Cipor ser funaarocnto te las maores, hago presente d V. A. pora KC le
seo fazil en los tiernos ooslaletura,
sin la molcst;ia vulgar. KomoesperiincntaOo en sta moreriapor otras lengiasj notoao i CSKOXZJO las letras, Ke
avpmos menester para csKriuirpcrfcta
mente en nuestra lengua KasteHana, i
plM.GoiuqlqKoaSS
EspoQ esentci^hat'yKevtckheKori
los inpropias axenastietoaafetapro*
nunziazion, A Epteto i Kebes Keao
aescao2)oKon lo ortogrofo.supIiKog
vm.uegoKelostje aluzmehagamcrzcb ae remitiHos, i Se man&arme en KC
le sif va,seguro De KC le obeaezere,i tjc
K rae preziare mucho ac tener dum;
porseorjidcn nuestro Seor guarde De MontxoKe,i Maip ip.^e 1630.
. Don Diego Kamllo De Mendoza.
B Ri: A T A S.
Plana ^.wenglon 6.Kostci]iana,ke Kas
t^Mana.ni^keeed.17.11. Oe ti, lee Da
Ig u<33.i.leesnlDo, 01110.3?. iS.obusojlee abusos. 40. ry. lee la q.47.i.lee,
Komo ol sabio RTei Don Alonso. 52.18.
lee, i el toDo De lo bueno ortografa.74
12.Rilasen, Ice Kjtoren. 77. i^.aaDe
Dror.iDelantcDonDe faltare lo Kinta
silabo.
En el Epteto i Kebes.
Plqijq 12.22, po^uzeQ ?lee,proa!eDn;
3 ^^sta,lee)csrdmanera.2 5'..iise
Ice^ si se .34. II. ae establee Gesto. 5 /,
?.asi tan, lee ons.tanbien. 52.9^ esto,'
lee,eso. 5:9. al f.n, lee no te.6. i o. se a
k e se .92.2.1ec,i porK esta sta sobre
i05.Keusa,IeeKousa.
Aprova?;iones i privilexio en suma.
Dibsu aprovazion el seor z^onGraviclae Zespees I^aestresKudcibc SolamanKo, Komo orinorio.
Por Komision Se los seores tielCon
sezo RTeal vio este librps i Zii si; aprovazioncl PaZ>re Xuan^autistoPoza,
Tie laKnpoiaae Xesus en MciSria.
El Konsexo supremo tespcAo su lizenia i zezjnlajen KC Z>a$\i Maxestcia
priuilexio a.\ M. Gonzalo Kowrcas por
?)icz aos, para pozer inprimir &te libro , Kej su po?)cr uviere,} se prohibe d ptr alguno so las penas ordinarias. Pas ante Lzaro Qe Rtio azi,"be
XuUo aeste ao 1(530.
T
A S A ,
gstgtqsaq ste libro poricssto- .
:." '
res.
AlPnizipeDonBaltdSirN. S. Cfon
J^ojrigo Arias tie Neita Porto
Kaaero.
es acsta AK(i.,em
C Loria
Seor, Kc aiais vos nati&Q
Kon el Sonto KC CSKOXGO
para su prnzipio ga .
SCT cstuao i sbiaurio.
Ip.or vos en gloria xrctc
Kon el hixo Kc os ofiezc
tetros ilcturoiol,
KUQI para niez vkc.
jnas ol xusto perteneze.
Si por alevoso alnazcr
a Akxantiro el pat)re tuuo
porKC Aristteles uvo
t e Ken pusiese aprenaer
mcislo vens vos d ser.
Pues tenis d Kowea
enKicnloKc set>esea
CeJetrasjlcnguQs, i zienza
se hoHo Kon eminenzia
mas KC ca el Ocstaxireq,
Don
Eimcsmo.
fnvenzion fue soberana
lazienzia SclcsKrivif
inventar letras i unir
F I N
ORTOGRAFA
KASTEKAN
N U E -
. . . 1
^^^$}
'f^^^*' ^"Kti5.tcMm?# los
^ ^ ^ ^ cibusostel<i5etms,:Ke tie'^^^^'**^
nc eluso Komun,aRirepetircmoscn sunia!o maloparaSexarlOji
lo bueno pava usarlo.- toraanDopor gia
i norte esta rregla De toDos sabDa, oDnciDopor,yrDaDera, KC se oD'eesicr-.
vir, Koroo se pronunzia i i prnunzior,
Komo sccsmue? i la.polavrn ortografa
su ministra;Ke gionapnos por ella saljDrcroos bien sel pilago Del wtilgo wutfb . .rtogTofrdes palyra ^Griegfi, ice
tl'ic
'" "
'"
Ke
OKTOGRAFU
ORTOGRAFA
KASTIANA:
-f
P E T O GR A FIA
ron
A S T E E ANA}
A4
ze
q^RTQGRAFI^
ze el Antonio se tomoronprestaMsael
latn , i oK se mudaron los nonbres 5c;
algunas en menos propios, KOttUtosi.
Fuerza es treplitas Kon eUos:
A bccede eefegT? achei,Ko ele eme
a b c d e f g - h i K I m
c;ne o pe qu enfe esc te v-f cjuis y zeda.
LosKaalcs, pprKc Konlas bozcsKC
Dcepre^scnton, nQ Kunpl?n Kon las pconunziazionesiva5tellanas,nucbQs?ha2ca
ios mas ofizipSj i otras Konpucstas su
pen pqrqlgunasjKc nos falcan en fgii- ;
ra,! teo^ir<o^n boz.lestQrUcg.4wnta ^
tJcraqsio, K o os f oim^M i a{*>c|s,igu ros,UptTOS supcrfluas.EstflS onze letras
A bd C"K m o sx| z porsi msmseprc
sentn su bozj i no se distraen mas ofi
^'io^el'mio i i por tanto gi poKO KC ae;2ir S>f%s. Del no;ibre oc (algunas sflbro
ja e prliiqra. Eti Kuanto lagao^e b f
Pe^qftlB9h mp^o pajios en letra rrc
&on3a: potKc aejiaKOmO^a la ^mstla i
s^ge^iseK0nfun5en-iuf^ionlafiilaI ;
Se man o. Si se akpgref qhsKp^mm o m
Ictrd
KArSTEilANA.
mtmesccsegunao ofizio
o.. ^.^ ,j
KOBI-
i,la
pasi'-
KASTEEANA.
pozKo, Konozer, Konozia: bc20,be2uDOjobezar. Lo mesmo a t>e ser en las Semas leeros, nelox, ixeloxero neloxito:
box,boxes,boXjboxar, boxano: artia,
arKcto, arUa: VC'KO , mKeza, KKsirno,
&c. Kon estos gisa^os se vienen a hazer
te la c tres letras inpeifetas "be &os sonidos , la c para ca co cula mesma c para
ce ei sonando Z55:criUa KC tanbicn suena
ze. Son inperfetas,porKe noaplKansu
boz o toaas los voKoles, Korao lo oe ve n
hazer toOas los Konsonantes, ni lo ^erila se pooe enfinsperif,Beotrif, sino h
z,peraiz, Beatriz. Pues sonaron ce c,
^e 9, fa 90 ^u j aevian sonar lo mesmo
pospucstas,ec ic, c^ icjOf 09 uc. Por estas finales Kooozeran ser la z su que i
blquaa en KosteHonOjlos KC se gian, por
Ke en Griego la tienen por oobla^a. I
se Konuqnze Konla suaviM?)acl zezeci
Zi.e las Domas Sewilonqs, KC hostoloson?
bres le imitan por Dulz.e . aun el non^
bre zezeo, i pl verbo zezear, i laboz ze
KonKe Uomomos, seesKriven KoacHa
Ko fuf n^atural cj.?ezeqr en los primean,
" '" '
'
ros
'
>
aa
OftTOGRAFTA
KASTEHANA.
i^^
,4
ORTOGRAFA
GA la G laanKorriS.opOKos menosin
fottua^PsKealai^porKeiaonaaZiOios '
oizios
KASTEHANA.
ly
flft*0 G R A F A .
KASTEnANA.
^-^
^f
ORTOGRAFA
3 ;$o primera fuerza.
-
- ;
. . . .
. . . -
len-
30
pRTOGRAlIA
KASTEnAKA:
a,
piosstosKuatrOjiiiijUiuijKomoco
preziis, preziis, aguis, agis, guai,
fauci. E los 5i(*J0 paro Desengaar &c Jo
y Griego,aonKcilos ootos iaSocrtiaoslaacsecbaron, elAnionioResupo
bien los airongos,pienso raexorKelos
ocrosjKomo se ve en su arte, si bien me
tiex algunaspOKas puntosas Ke 5ren
ellos.Simon Abril KI l a y , Hcrnantio
Be Hcrra,i otros. ans Keborfctoacl
nuevo Abeze Deroas oesto se Konvcti
Kc K&iai ose hoze KOasonatite Koiento sobre WOKOI ,0e KUm&oes KOBxunzionaizion tnonolircra i monovoKal,
KOmo en estas frascs,en Kasa i en la KOcsPeoro i Alonso xucgan en KC Kuaxamos la i Kon la voKal sigicnte. A K. la
i cstizion sinifiKatiua por si: Ziizion no
la pueac hazer letra Konsonantcsluego
es voKol.En Rfeijlel es VOKOI , porKc es
na acl Ditongo ei unKa silaba ae3"ci,
lei puesformatiao el plural llXeies, le
iesjtanbien lo ae scr,no ostante parear KC KCfrga sobre Iq c, KC no Kargo ?QB3
'
'
Kora'
K AS TE IIA NA;
2|
)t*riqRAF:
KS'^EIIANA;
j
filfa notaron los Griegos aos motis
xc onte algunas Konsonantes seesKu*
jrcze algo, i larauaaronen otras fcontrc
t-oOa vcazo t Ke no son bastantes leves
Getos ie KonKursos para alteror letraSi
^uaaron laengamoontcs 'be gamma,
Kappa, xi, parezienboles Ke onte cHas
gangeava un poKo. por la mesma aa?:onoKq puaicramos hazer lomesmOj
s ^e icon^ibera en vengo, monKo, lonSa^i otros, Ke olube q ello;ipas te KC sir
vierqjsn ?) etitrebo. 1 Ib KC te suio se
fiazc c^o, no menester seal ni enseriarse, Tanbienio muiaton tn ra ante
iDfmpKontra lo propie>at) tie su leng u a , KeningunapalauraaKabaen m.I
poresto no Ocvian oicabar silaba Kon
^Mtn mebiojkomo fto en fin, Tomo-'
Ton los Latinos cstci uregla onte b p m ,1
los nuestros aellos KonaesKuIcio, por
3ce Kontribize en Kastellano, Komo en
<?negonoaKabar?)izionKonra, iaKa*
l>ar silaba en meaio por respeto aelcr
^Vezinq, InobQStQKeparezKQKesuenrc!
X
B 5
m qnte
ORTOGRAFIi
KASTEHANA;
|8
<0il?rOGKAllIA;
viero nj(|)>ncrtn<5mcs ae tn efabisl(j
te).Porc2>lcss}nt)uaolo mexor, i KOnieton lo ^zt^ah, Ke el uso malo, 6
iegIo,aclLatffl i Griego no vale en el
KastcUano, ni iScveoataitr.
Tiene !a h oitio t e otM letra KOH
Uno tibe enzimajKaal es laxe suena en
ca, pea, btte, aoe, Kigo, aofligal,
OraO, puo, uaejautor,ubla3o.
l a ktial o s puesto en el Abeze:
mas porKe Konuiene ponerla por su
tiistinto sonibOjiela tilae la haremos
pegan&oJa tiJae a la n Kon nrasgo Sutil
ik iamarctsei. Pensaron algunos
Re \Mi pors^^ j pmte ?>e^ltnoi
on (tjse aixo puo t i era for> KC
tanbien oe Hfpaniaj Spania,iae Al
mania,sc aixo Espaa, Alemana, >e tan
itiagnojtamao, i ae antnolia antiguo
Espcoljalimaa, iconraetatesiDelal,
i n,cxe^fiebla,ai2n aloeanos ,aic niei
vcjnfibla, ';<-:-.,:--- , :;:.;n .i.*
De la P WJittos *^H|re kuipnaa
mente
KASTEnANA.
2^
loe-
56
ORtOGHAFlA
.,.,. _ i ^"""' H
KSTEUANA.
'31
alor.
U
ORTOGRAFA
JVASTEEANA:
^^
namOixevao^mKo.MomajfgQ. !es
Krcible akanz, por lo Ke se esKriue ?)c
Sabio moestro de nios, KC invent R,
para fuerte i Qoble. AunKe hasta agora no se csKrito Doblada en Komun al
prinzipio 3 sino es por murbos portiKulares fuera he enprcnta: i estos los mas
sromanzistas giaOos de la j^azon, KC es
tnaiorprueva: llevndoselos otros de
esta rreglcj, KC eHos dan pegada del viziodo Latn KC al prinzipio suena doble jporKc nosotros Id pnunziamos
feziaj Korao en medio doblado, i no es
onsi en Italia, ni fue en la Eolia. Mas ea
nrazon de letras no dcaver rtegladc
sonar OK una Kosa i olii otra. Por esto
Benito Rt'uiz maestro de leer iesKrivir
enMadrid advirti mexor en la ortogrdi
fia Ke inprimiOjKe se de doblar enpria
zipio Komo en mcdio.La R destaformci
maior piensan olgunosji muchos,Ke valepordosnooduiertensKesicsoesen
prinzipio jlaraesmafuerzadan lope4
^^^9 >M 5? 5 fncoio hiziera despro-
por'
34
ORTOGRAFA;
porzion CHtie menores , i por eso na-;
ic la esKrive por Sos. Ni menosoSvierten, KC en met)io en letrero ese tosas gran&es nol[o pue&e valer sinDo^
blarse, porKe no pusiramos oistingir
loletura, pronunziazion , en estos
jnonbres opellisos los P A R E D E S ,
los P O R R A S j si esKfivieramosP O.R A S,i ans en otros. Develes porezcr,
KC Kon figura icreziM suena mos fuerte , i es Klaro engao. Esto piensan
los otros ae la z, Ke por ser Dc gruesos
trazos s o trozos , tiene mas fuerza, i
cun se la xfespetp Oe la), i la g. Unos
i otros no lo KonsiDeran tobo se Me
no ; Poro solir sestas Konfusiones es
fuerza aKomoSar Sos Korateres para
los sos ozios tansistintos Se sos letras Sfcrentes , KChazo lar.unoparct
lafuerteherboSeJa mesmoSoblaSaea
naletro, Sesta manera w. HamanSola
vea y tanto pora prinzipio , Komopara
en mesio Komo solia . El otro para
hkn^Q} pgrg este Kse eHq solo senzilid
KASTEHANA.
3J
zlla Kon el nonbre ae re, ere, KC an
o/at)estoforma 5 iiIaSoielraesrao
Kon voKal anees, porKC sola ella he tocas los Konsonantes no Komienzo aficin en Kasteilono pOr su blanaiira*.
vateo Alemn tanben la siuiai ea
os letras, Konozien^o Kon su grande
nxenioKC inportava : ounKenoKonbrm cantlos Karateres Konlotnres
"sKriro s Korao se haze Ziesca manera
*cei los formo. Para Ooble Sexsic
%ur r. para blanca estotra fe?)onaib 2:mas sta i no es in:enester,ni Konoiene por cstraavse nriudio OclamausKuIa. Establc.nSa se hzelKDoKOno iirenos aespues.
T,
Lctttenesu valorenKastconoKon
iOaas las voKales j icomo en Griego,
Hn Latn la KOronpen Konlai, i otra
voKal sigientc : mos aHse loaian en
eso . AK algunos Kercn iar la por
KOnpacrqiahj^nThomaSjThcologt,
C 2
Katiio-;
^6
ORTOGRAFA
KathoKO'MatheojKatheQra, i en otros
toles nonbres, KC vinieron he GriegOj'
Hebreo, porpreziarse Oc la etimoloxia. Kz no porKc la sepon, sino porKc los vieron qnsi esKrros en Latn.
Kuamo ieis-onjxuzgardo i, sino estuvieran iq JKonaeaoDos por otros.
V.
La V tuvo Dos ofzios en Hebreo, i
enlaslenguas sus aepenaientes , i?n
Latn. De OKI KeaKon etos en Italia,
i los pos a las Alemonios, a Franzia, i
Espaoji otros portes. El primero es be
puro uoKaI,IaKotoOe las uoKoles, KOmo suena en uno, luna, lunbre.EI otro
ae mero Konsononte, en prinzipio i me
0io,f4UQl sueno en valle,vega, viga, vi,
vulgo, Al voi over, ovioo, polvo, oivul,gar. Demos aesro figuro antiguo triangular Vj inven toron esto otro uacaos
piernas en KuaOro: iaeonbas usaron
por Konsononte i voKal. Mas cn.prinzipioji por moiusKula De VOKOI, KonOiqute sienpre usaron Ig primera oc
gu-
CASTEEANA;
3^
'
""'
Q 3
trqt
ORTOGRAFA
trato-^slasmaiusKuks, porKesepr?suppnenri Bio nonbrc &e ve a la Kon sonari^c, lo se le Goi Qe va, por apartalcs
aelcbcporKe muAosIasKonfun^en.
^estasobtnentevKe toaos Konformes
obrctzemos USQ taa bueno, i nezesctrio
Y.
^,^.yKeamanGriegct, lasanpor
voKol,! Konsonan t e: por VOKOI man ao
Japonensolaporiconxunzon ,ien fia
aitongoaa,Ko_mo enPeDrcyXuanJeen
w:ey, Oaray, i entre Konsonaates, KOmo en Martyr^naysterio, Ulyses. Uat
es engao.porKc paraloprimero i teemos cstotrai,Ke nos b0sca: i en lo se
gun3oeKfan,porKe se Oe cscrivir JM- "
mente, Komo oK suenaKonnuestra
propia ktra Uattiv^mlstmo, Ulises,no
Komoen las otras lenguas. Ponenla
porKonsonante suparezer, Kuonao
se sige vGKal:,, i pareze KC Karga sobre i
ca,KeeMosJomaiherir. nocs,sino ^
ice se pegq,i ^mm m^m en bitongo, *
Komo
KASTEHANA.
jp
fo
ORTOGRAFA
KASTEEANA.
41
4*
ORTOGRAFI/V
KASTEUANA;
'43
qiimitlam Iminre , dummodo non fir
filter , 3i hecUgitiml fdcere fofsit. 1
Besco persuatiirla , porKe aKabemos
Besta vez en KOSO toa inportonte, i Z)CseaM. Si llegaron otros a este punto,
Kiz los aetuvo la tiifiKuha) ae ?iesawaigar una tan viexo Kostunbrc. I a
mi me la proponen algunos, aunKC
2)eseanlomexor. Mas a mi naM me
oKovoria, i aespontjo KC i la veo,i KOnozKO, KC nozetjc temor ontizipatjo
ontest)eloprueva,imaxinan)olaxigon
te, sientjo sonbra vana, KC en Ueganoo
lalur ac la ttozon i verOaO, se besvaneze. lKeantesmet)a esperanza lavcraot), ice nunKo Kiebrct, aunKC aaclgaze,
i est por tienpo opriraiOa.t io la mus
trodonbresazionoles Kon evidentes
wazones, isevo Kreer, Ke Konozioa
la obrazorn, porKC la cven amar, i
Kererttazon.lKeKomenzaao,eUoKrczer. Silos Griegos Komenzaron icon
aiez i siete letras no bostantcs, i PaIqraeacs oKrczent tres , i Simonices
.
"
"
oirs
44
ORTOGRAFA
KASTEUANA.
47
46
ORTOGRAFA
Konsiacren en KC siglo he oro se hadarn entonzes nuestros suzesorcs
sin Kc ninguno pueaa inorarla ortografa hasta el mastruDO, si Ics^examos esta tan perfeta , KC air luego.
Kicn pucae ayer tan inKOnsiaerobo
por lo KC si toKa, pues el se le aexa libertad be estarse en su uso, KC no
Kera, KC los nios le Scprenaanmas
fazil i mcxor? Esto i scmexantesrrazoncs B-csponao KonsiaeranDomc m
solo, i mis poKos fuerzas, KC si bastan
para Romcnzar, no bastan para prosegirrauf'iosaos. Mas si otrosKuriosos me aiuMn, Komo espero, KC los i
Kucraos, i Deseosos , KC no esperan
mos De KC io Komicnzca inprimir,mui
presto se introauzir. mas si elfa'ci
nuestro Scfior, enterado helio lo manh ase excKUtar en las cnprentas, i poner
en la KartiWa cl Abeze rrcnouoDo, Dara
por oKaba^a sta cnprcsa.I no me Kcacr
r por intentar ste mcaiorKc es bastan
te ci Ijqzcr inmortol unRfei en la fama,
Komo
KASTEEANA;
47
4S
ORTOGRAFA.
ac guarJ)ar,para nosotros es Z)aosa,Kc
tenemos lengua, i pronunziazion Diferente . Ni menos advierten, KC liazea
esidauasu lengua De la Latino , Komo
Ke poc si no ualiera naho. JCosa inaina
ac pruZicntesi lei5os,iSe iniLnos hixos
>c aucrse criado en efla, i ser su lengua
naturalji KC Dcuia ser, i hazerlo o Kontrario: porKe la Latina Komenzaeb
Espaola macbo antes acRTomulOji xre
2i nu-ZKiaa^Kon la Griega por los xea
es :e De alJ vinieron,i 5c otras. Alna
f.-!c hca 5c nctazos, i no fue De las 72,
uch Diyision jKomo es i fue lo Espaola.i C\ i aura, lo Deue a la Iglesia KaroKa RfomanojCn Ken KeD,no por me
xor,sino por Kosori si uuo misrcriOjOr.
binariamente Dios CSKOXC lomasla*
Ko para sus maravillas. Kosa es esta en
KC seDcucmurbo wcparar j i bino Se KC
pongatTiosnucstraxcncrosoIenguaea
su libertos i ainiDaD. En buen oraKea
ni iia poIaurosLatinasKon moaerozion,
KASTEHANA.
Espaol, Komo anSan otras, Esto hazian mexor losGriegos,KC las palavras
oxenas KerezibiansTasmuJavan,! vestan a su m o t o . I Ke lomemos letras
propias, Komo clhaKos tiomcstiKas, KC
no los anZ)c nicnoigar prestaaasael ve
zino. Komosc aifcrenzia en muchas
eszelenzias, t)iferen2cse encstO. loi
Scsgrnzia fue Keno se lo propusieron
al 13'ei Son Alonso el Sabio, los Ke5evicroa aKortjarlb, KCKomo ai lustre
ala kngtra KastcMana en otras Kosas
seletiicraeticsta. Kon Kuanto fa^ilitiabi fcltziSaa i ScsKanso esKriuicramosiysi Jos antepasados uvicrnn pues
to esta Oiligcnzia: i no los Kulparamos
eZ)esKait)oQos. Pues abrir el OXO;KC
los gcniros, para Kenes seremos antigaos , sUesexamos buena ortografiojla estimarn i nlobav'in; i si tan malg
Komo lahoUaroos, nostcn7>ran por tan
Mfuaos i negixentcsKomo los KC antes
tC nos pasaron. K airan ac OK a zinKUentcjQos j Oe IOSKCagora esKriwn
D
cxce-
Ao
OUTOGRAFIA;
KASTEEANAv
ji
^efnosKonsumirKaZiaaiosporvexcz
se a\n tce novado en la buena ortografa. E aesgaicro Z)c letra )e esKritoriojip ozesosno hazeargumento,
niostaalo KC pretendemos, en losli>ros por cnprencajKe es lo piinzipoL
Ekzion ae ktrctspropias.
Para la buena ortografa KastcWaivj
fazUi zicrta , KC toSos aescon sober
son menester vdntc i zinKo letras
xustancntc, para Ke csKriuamos, KOmo scpronunza, i pro!-sunz!envo;;,KOmose csKrjua, K-oa tiesKanhO i fazili&a5. se put^icran in-jcnrar oc nueva
forma: mas pos K; t sto fuera mucha novcZiaZ) ,las ton:aren.u)'j ic lasi-usaSas,
KonoziSas portlos, esKOKicnjo, i
xuntanSo un Abezc icuoplibo n mengua ni sobra ni abuso , Konio es 5e Kreer lo hizo el primer inventor l>c las
l,ctras , i lo sienten toaos los t)p'ioS} i aZ)verci2)0s a sonando KaDolc*
'
Da
trc
i2
ORTOGRAFA
trath sonido no mas, Kon KC csKruc;
tnm pura i iipiaroente, Komo se pronuncia, Konforme ala ticba iregla, KC
se t>cesKfivir,Korao se pronunzia,
pronunziarj Komo se esKrive, KC no
otfaBc ortografo en el munso. Poro
o Kual es te saber lo primero, KC tenc-!
naos CR el Kasccllano veinte i znKO bo2cs,o sonidos, diferentes en to&as nucj
tras paiovras, KC es, veinte i zinKO letras en boz: i KC para sinifKarlas en es
Kriro , son menester otras veinte i zin*
Ko igurasj Karateresjfcc las irepresent e n , Kdaa uno su boz iiferenrc Se la otro. ParaeHo,Komo Digo, nos servirn
las i sabaos sin wcnovar mas ae lo foj
zoso jKccspoKO,aunKemiii cscnzial,
el toio Z)c la ortografa. Dc tal maneta Keaarcmos Konbrmcs KonlocsKrito en libros, KC los KC lo saben, no
uaen lo nuevo; ni los KC se Kriarcn en
lo nuevo , no pocDan duDar lo vcxo.
Daremrs KO&O letra unsonrDosolo,
las unqs el KC se tciion artKo , en K
no
l^ASTEIEANA.
y^-
ffts?-:
S^
ORTOGRAFIA
';; -
"' !
tA-STEIANA;
fi-
'
" "
"' '
E> 4
^^
OllTOGRAFI^.
Ka-per>iosuyalor. Antes por no aes2>itXr;te Ken es s sufri estar arrinKOftdbtt KOmo sugeae tal vez aun buen
xuez, ietroao. Esta nos Kunplir sola, lo KC loe, ilaqno bptciron aKunpf Algunos gia)osp0jjsuantoxoo
percata, &izcn ice es&ifiKatosa 2>ccsKrivti cngafionsei TRitm o ciziZicn-*
tejiflrs alo sustanza , nportanzia
Ke/ticie paw el uso ae su boz, i KC ahouramos Koii cHa be c q, anbas Koxas i DC
cnweao. Es por yeqtura masfazl,que>
Kon tres letras, Ke esKrivirKe Kon aos?
I^ftizii ac sMiiytr es iQiCR-pn^eoolp;
pcfo jcc inpof wsi no }cmp|? ni basto
i obliga usar J4 q j Ke C$IM embarazosa Kon Ia:Voicf fuera Stc Abezc
iCdstiano lameaia lunaMorisKo,blasn De TurKos. Destos DOS estrcmosict
Kafertcelfneiiojl no esaiKultosajtpas
ceftnoestiiUsflaos esKrivirio:tnas
se torza en wwm^ Kon estafozilaos se
csK:vc.hafcftr MlMi al ttfippo KC se Ue^
fcjaKriba, bolveatrosMHJ^aio UIJC*
'"'
r '<
KOrt
K ASTEE A N A :
57
WO-
ORTOGRAFA
fomarrzaaos.
i La 1 porfsola es buenetra : laori
tf Kc eUa suple Ooblansosc, la forraa-r
remos ae cis aosrrauant)o!as por el
p i e , i seHarctr Ha. Lomlat)examos
en su ofzio. La n sola nbien:mas no
scaemuaar cnm antebpm : porKc
foc paro el Griego antoxo, poro el Loti
n>raesaKuerDo,aunKe esKusable, tte-zibirlo, para nosotros enga0. DeHo
elatlae haremosla letra KC suplan p
gaaos sutilmentCj i se liamar e. Le
sienprc fue buenaji Keor entre sus v O
Kdes. I-apLiaabieit mas ueeraos KC nd
se xu ntc Koa la h para soa f. LcT^ Se-
scrtnmosporroanKa, prKC noSlite
ncsrcr,5onae tenemos KLar por si sol
la csKoxcraos para ere en mcTiio i fn
)0blZ>apara prin?:ipoi roeaio, hceKi
una letra Oe las aos, ligaaascn un Kara*
mty i se Ilamctt vect. DenKtnera K^aeJln
hazemos aa$ictras,paraios aos fftfs
KC a n t e s haZa* ^
KASTEII'ANA;
f^
les-
fQ
ORTOGRAFA
les parezc &uro , KC seaiaTic CSKIVC
Xuan,Xoraan,Xusto,x:oven. noaDveftcn,KcseZ)ecsKrivir,Komosepro
fiunzia: i Kc S mudaron la pronunziazion, on >e mu5ar la letra, Komo se
hc(bo en xo, fazer, natlz xe la fizo, KC
o xe la pagase, i tales, KC Kon la pronunziazionmuZiaronIae$Kritura,i letra, en hixo, liazer, nasic se lo hizo,Ke
lesela pagase. Kcmas lizcnzia delien cttos para m uSaf la i, ptjira voKal ac
losefjulio, lesus, losucaaKobo^iscntcscantes^ensoniooicxejiponerKa'
hala voKolKehazenjota, KC Ken los
Ok, para escrvir j IOKC cHospronuniidn j Kon propia letra ? Xosef, Xulio,
XesusjXosujXaKobo ap KOn bastarSalctra.-Kclqij nunKafuc nipuaoscr
Xe. Parezclcs KC se esKureze la timoloxia,cscrjror. K menos Kon su pro
liunziazon , icsKrito, KeKonclmio?
No musen CUQS el soniDo ni letrajci
boz,i nolatroKarcmos. Harto avia jar
sezir ac los KC oizen xus,cxtjs, KUXUS^
tros
KASTEHANA.
6i
i
ORTGRAFO
i Ritmosla g)estesonit)o.
,.
Lo y Griega por supciflaa ola a!irnitiraos 5 porKc ccietnos la otra i, Kq
"nos bosta. Semas l)C las rrazoncs bi Aoj
rribcf, i est en Gticgo tYCstituiboq
n 9 Komolo fue antes Jie la Konu zion.
otros bien otiyertitios Kon nazon h
Cbaron t>e sus esKritos. La zes mu pro
Ipiaetraze KOI cla no es menestec
ocjniferila.
En esta elczon DcAbezc nuevo nos
Keiamos Kon tolsas los letras Z>l viexo i KonoziSas, menos las Kuatro inu.;"
tiles c ) c| y acsechaSas: i Kon otras
Kiiatro formoGcs 7)e as raesmas sabidas , Ke ames sueltas se Konponian.
Kon ICC venimos a KcDar mui Konformes Kon los Kc i saben , i los KC an
acsober. Tanbicn Komo avernos weformaao las ktras , n-cformacnos sus
nonbres, Kitan^o la c DC algunos Kele
tenian antes "be su letra, i aestciranisaKcHosaosmuiKOtriitosiibarbarosAAe^
Equis, ^e le? puliziq c)e icjs letros, porKf
n
KASTEEANA.
OllTOGRAFIA
Dclesamcnhctbo saKamos el Abe.2C linpio cn la orQen manera siguiente , lllamarasccl Kfistos, Abezc,Romo antes, alonuevoKristos o e. IIQ.
rnse Kristos el numero he tohas las letras xumo ^el nonbre >e XPOJKC se ponia ai prinzipio letra por parte , ans
X. A b c.Despues inoran&o KC cralcito,
lamuaoron en Kruz-^aerccba , porKc
era,i es uso oe Kristianos poner Kruz f
en sus esKrituras.Esnonbre Griego, i
a'ii su xi suena Komo OR la xe nuestra,
i Koxe lo r lKOa, i se lee sobre eHa, k
nuestra no, i por eso la rautiarnos C8
so/iiao ae K , lo mas prxima, i KOpaz ae lRiaar, aizienao ac
Xrists, Kristos, i
Kristo.
El
KASTEIIANA.
'06
pRTOGRAriA;
A pornaturalcza,Koroo!aKe primero
ptonunzia la boz i habla iimana porsu
' fazliaaa. Formase en meZiio De la boKa sobre el meaio acia lengua: un paso mas afuero la c:Otro nms xunto los
2)icntesla i*, otro la o entre labios i SCQ
tes: otro i fuero lo u Kon loslobios,
KoraoIargariZ)oIosunpOKO. Siset^U
zcn KOn KUDo&o Kon este aviso se c<^ar c ver . sino naaie repara en
eUo.
Luego se sigcn tn scgiintolugcr
siete, Kc llamo finales, porKe lo son
he silaba i aizion, porice son mas usua.
lesji se leen antes tie VOKOI hirienko en
cHa , Komo toSas las Konsonantcsji
Scspucs "be uoi.al solas estas eKoxi
"basa cJiapnraotras. I se puchenalgunaKOsa pronunciar algunas aeilassia
voKal: por aonae las Hamnron semiuo*
Kalcs los Griegos , i Bellos los Lati
noSjCstocs, mcaio UOKOCS. ans por
tojos estas Kosas se las Z>evc el priIB^r lugar entre las Konsonontcs. I-os
KASTEANA.
ORTOGRAFA
KASTEIIANA.
-^
i 3
Tm
*^
ORfOGRAFA'
KASTEEANA;
fi'
mm
""
i 4
^m
7
ORTOGRAFA
iifij piczct tiesos lliinJjas nonhrc lav
pdrKC Kon a se csprime mui Menoaienr
t'suboz. AlaIlamtKitanaoIqc
primera, porKC no se lee Kon voKal ani,
tcs,ni pueDe.LaH Ke> la postrera bestos , i Oc to)o el Abcze-4 por mas aebil
i HaKo, u-eformano su nonbre en Ha;
A estas seis mexor, i ae mgor se lasae<;ia,iKonuino Darlas nonbre Konuna
voKal Despus 5 Kon KC se redorase su
boz i valor, por ser menos axilcsjKeao;
pueDen KOxerlKDa ni ser finales.
Mota,
Ase muAoae advertir, Kelqs letras,
en KasteHanotoaassonsinplcs, no Doblara ninguna , Korao lo son tres en
GriegOji Dos en Latin, Ke no son letras
Berecbamcntej sino zifrosi KonpenSios
eDoSa^aunKC sean unasraosfuertes,i
w;eziG(S,Ke otras, o hecbas De pos,] otra$
mas blanDas isuaues: i KC KoDa uno^'feprcsenta su SOUDO SOIDO sinpe, KUQI
^sIci boz KC* tene,bkn?)a, qsperj^Kon
KASTEIIANA;
75.
toaslas voKales : autiKe pareZKa esprirairsc i sonar mas Kon unas KC Kon
otros .'KC eso proviene oe ser las voxalcs desiguales en boz, i tenerla uJiasmaior Ke otras, i nas KuanOo en :
cuas est el azcnto . Por estas Kua?ro & fb U prinzipalmente hago esta notozion , porKC el Ke viere Kese
formaron ae Z>os , no entienda KC tienen sonido Semas 2>c uno . KC por SU
boz se csexuzgar nopor elKaroter
esKrito, Lo raesraoaigo ae lo z , Ke es
WanSa sinple, aunKe en otra lengua
fuese >obla;ia: i eso nicsmo o'ljvicrco
a e l a x , porKe si nof.iei-an scu.iilr3
suaves, no puDicraii ser finales en Kasteono.
Tanbien se note ,Ke no se De CSKIvircn rromanze ninguna Konsonanrc
aobIaM,Kces,aos oczcsjKomoDosr,
SOsbbjiosppjKomo losiuoioiucstjcs
ta moteria,au.nKC piensan KC saben, csKriyen eirojhizic!Tcn,Miia,bonirKino,
iVbbiJD 5 supplKar: KC no es snberj sino
ff-
M t O GRAFIO
&ic|Ss
I^ASTEHAKA.
ff
ORTOGRAFA
qz ez iz oz uz,
ac io Su.
Hahehiho h,
oxexix ox ux,
*-*
Rarerroru.
laeli lo la,
no ne ni no nu.
sasesi so su
zazezizo zu.
xcixexixoxu,
ZaSeaiDoau,
DraSreiriaroiru,
Fra fre fri fro fru.
Gfagregrigrogm
Bra bf ebf ibro bru;
KraKrcKrKroKru
Praprepripropru.
Tra tfe. tri tro tru.
Vxavrevrivrovru,
gagegigogu.
Bafcebibo bu.
Floflefliflollu.
Iciaglegligloglu
'Blablcblibloblu,
KaKeK KOKU.
KlaKleKlKlOKlu.
Po pe pi po pu.
Tateti to tu.
Va ve vi vo vu.
Pa pie pIipIoplu>
n u n w v M p * mi w i o i i i . i w
I II
Rarrerrir rorrar,'
Mame mimo mu. Larlerlirlorlur;
narnernirnornur
cbo (*)e cbi cbo cbii. Sarsersir sor sur.,
UaHeUiHoHu,
Zarzcrzirzafzuf
" ^-"''
-m'
KASTEEANA:
^B
O R T O G RAF
nalnelnil nol nu fralfrd frilfrolfc
sal sel sil sol su!, grdgrdgi-iigrol
zalzd zilzol Zi\l \
xal xd xil xol xul. bral brd brii brol
bduelail 5ol?>al.
Krol Krd Kril Krol
I<ilel61fblful.
Krul.
galgelglgolgul. prd p r d prilprol
I>albdbl bol bul.
K O I K ^ I KOIKUI-
papelpilpclpul.
tal tel til tol tul,
pnil.
trdtrel trilrrolrr.
plu!
KSTEHAH;
manmenrainmon
rmirenrinrontun
tnun.
Janlenlinlonlun. tmn tiren mti ^oa
Jita nen nia non
aun.
nun. c%aa Aen cbin fboa
san sen sin son sun
cbun.
Zan zen zin zonz. Han lien Uin loii
xan xcn xln son
Um
xun. ) M en in non
aon acn ain &on I
un
aum. han hen hin hon
him*
Fonfennfonfua
gan gen gingon
gun. Dron tiren "btm
Sron Srun."
bon ben bin bon
ffan
fien
fiin ma.
bun.
Kon Kcn Kn Kon
Kun. gran gren grin
grongrun.
panpenpm pon
bron
bren
bria
pun.
bronbrun.
tantentintontun
van venvin von Kian Kren Krin
KronKrun,
vun.
'
'
pron
^RAFIA:
^ron pret ptirt
pronprun.
tran tren trio tron
trun.
vran vren vcin
vron vrun.
Plan fien flin on
:
fiun.
gldnglenglnglou
glun.
blaiblenblinbloii
blun.
KlaniUcndinKlon
Klun.
planplcnplnplon
plun.
xasxesxisxossnj
Sos besis Sos aus
Fas fes fes fi fos
fus.
gasgesgisgosgus
basbcsbisbosbas
KaSReSKisKOSKUS
paspes pispospus
tasrestis tos tus.
vasves vis vosuus
DrasaresSris^ros
KS^TEHNA;
^^^
niazmcznii;z!mGz
muz.'
lia;?; rez mz rvoz
MfUZ,
ORTOGRAFA;
Bciz Sz fiiz oz I glaz glezgliz gJox
gluz.
uz.
haz hez hiz hez blozbkzblizbloz
bluz.
huz.
KlqZKkZKliZKoZ
KIUZ.
irozarezMzaroz
Druz. plzplezplizploz
pluz.
tazfteztiz toz
grqZj |rez griz
'" grozgryz^k !
9
fcrozbrczbnzbro^
bru^' Rax rcx rix rox
rux.
Krgz ?crcz Kriz
xroz Ktzi ax lex lix lox
lux,
prazprezprizpLQz
pruz* i aax nex nix nox
rdz trz triz troz
nux.'
;;_;
, frijizv sox sex six sox
^^||ir|l.vnzvroz
^ '""','-. ' .vr.uz. zaXiZx zix zox
zux;
>l
fUX
F 2
troje
6RTOGRAFIA
txtrextrix trox
trux.
vraxvrcxvrixvrox
vrux Faafeafi&foafui
MmMVHIHMH HMWW-i^BM a M B * . ^ ^ ^ ^
iviu. ,
plaxpkxplhplox I
plux
KASTEnANA.
gy
bloablcababloa
u.
blua.
hasheahiahoahua Kloa Kka Ka idoa
Klua.
arca DriD
aroa arua.
plua.
fraa frca fra froa
frua.
Ditongos,
graagrcagriagroa aicioi ui.au euou
gra ioieioiu.aaueuo
Tritrongos.
broabteabriabroa
ii
il. i ui.
brua.
Leaos en azonr
KroaKrea KriaKtoa aas,veis,sois,KuiKrua. ta,
proapreapriaproa i QuIa,acuaa,oateprua. ncr,
troa trca tria troa rcaia > ticz, ai6,
^crua, Ziuaaa.
vroavreawriuroa aguojsuenajantivrua.
y w i ^ w i M mmmm0m0 <Wwww
gloriis j gloriis
Baa flea flafloa aguis,aguiS}gUflua* qi, buei.
gloagleagUagloa
-I
W lili
^.
'
'
*""'
, t i t
KASTEUANA;
t%
I ^
CH
iCSTnANA.
8g
90
OlTOCHtA
acn
k'ASTIIANA,
^1
teo las razones Kon pantos, lebenotan*Ios espazjostcla hdbla , i letura,
porpartiKularesorziones: IOSKUCICS
son Koraa, Klon, hupoKIon, srigm,
Ke es punto entcro,intenog02:ion, porcnrhcsSj tiastole, hufcii.
Lakoma, KortaDura, esunolinca
entre Sizioncs Kasi KOmo mcia lunc
buckaparaaras,mas gruesa Kc la ape
trofe: ponese en lo bax'o be la Un ca,!
sirve para astingiri Si^^i^ir pdavras, i
otzionesfesestaforma,
El Kolon, 6 mienbro, se csKrve Kon
Sos puntos uno enzima ::>c otro.- i siroc
parala mctiia KlausuIa,Kuant)0 esc sen
tiDo trazon Kunpli5a,i Oespues se anaeolgObcmas Kunplimienco, otro , x^
otros rtiicnbros, Kon ice se oKaba De Henar la Klausula i periodo.
El hupOKIon es algo racnos''c el K6
Ion:Kuan5ot auoa,si se ponDr icoma,
oKIon : i se csKriuc Kon anbos, Kon
uno Koma i un piir\to enzirnOi i es pOKO
nezcsario.
ORTOGRAFA
Lo stigm, punto encero es un puj
to solottConQo enfni nremare adpc
c a o , puesto en lo baxo ae la linea.
La intCDfOgazion, pregunta j es un
punto Kon una cscziUabueltaalefeues
enzima: i srue ae mostrar, Kuanio se
pregunta.K pises?
La aararazion es una linea erechj
sobre un punto, Komo uno i buelto pa.
ro abaxoi srue De sealorjKuonao nos
QiUmiramos.Xcsus, Ke gran mal!
La prenthesis * 6 entrcposizion j se
nota Konaos mearos zetKOs Kareoaos
por los Rabos, Ke Koxen en meoio alguno polauraj mozn suelta, KC se en-
rrcpone en la orqzion, ans ( ).
La aiscole,5 visin, apartamicn
tOjlacsicriuicron los Griegos Kon la KO
mo,i porKc no lo Konfunaamos Kon eliu
nosotros la csKrivircmQSKon unawoita Derccba enhiesta entre las aiziones
KC aparta,fistsifu Se aportar Dospalauras, poro Ke noparezKaa una,i ^e
KASTEUANA.
|j
ORTOGRAFA
^IASTEEANA,
j,?
ENKIRIDION
DE EPI K T E t o , I LA
TABtA t)fi K-EBES^ FlLOSOIFO EsrOlKOS
Tradffttde de Griego in Kdsillafib
f ^^"^^^e-ptcrcrOlrci^,-fortogrj^
* fa ,Kdtfib^ Ho ilj'fiicronVff
S.UStftizonesi Kmt^ft-^jE ci^rior p>r
mi p^te es^te,fo i i e t toif SmfnVa
tasi LO Kelo 6puest6^aft%>-^ejrI ntnert
barios oVixinales Komitoi cridgunos lii*
gares,por aesKuiZio, u.xuria)dticnpo,
l<*t)*fmvcrsion,i notos.Von alegres KOt
elili'Kci WfOpo frugal i scnziia, KOmofue
sPtftJIagicS'o mi irrcKonozi^ys'por auc
sktiat)ojt aWrlos ^pthh^^ ^sVicgos Esp
files fia estARg>eiifi'J);e SalnmnKa <fi
yez?<>e si ^^Vrids, i^nbdrlos atanbi|ti
PfttM d ttl^br la pVbuaxion, I bapafa!
&e maio Je^rE* Kotno <>e bien hcc^Ori'!
aop(jrqZ)orprnzipalZ)esta^sKyela,Kesien
^_
D L A V I D A DE
EPKTETO.
L Filosofo EpiKtetoera.flaturalDcHieropoli Ziuaa&^3e Fri
xiaya:)oaZ>een oKcHostieipos
mattkizaron al Apoftolsan Filipi?,ioe
csKavo en RToma hs EpafroCiiroun
Ui laguarMacNcron, Sigiia filoso*
fia i Seto he los Estoifcos Fue voron ae
loables Kostanbrcs i.vi^, iaxcBO SCto
ia prcsuQiion i iicirogafvzia: i cenii^o ca
tanta wcputQzion i estima ,KCSU Konail
siendo z>c baaro, se venci entres mil
KCoicSj Komo refiere Luziano,pofczie^
Bo^al Konpfaor > KC alunbr<Miaos;
Kon el ,alKan zafia la zicnzaji.^cr ae
aKc! sabio ucxo.Dezia Epteto, Ke toBn la fjlosofo se zifova i i Kontena
C13 estas tos polovras v-p^t/ xou Kvxm^
l.ttfre i abstcnC>S wifrtio, i aftiacmen,
Kkrc Dciir sufre Kon pazienzia jionij
mJo$ itQbaxos, i tcntaxiones, i aj^^
T " " "
/i 3
tqtc
ENKRDON.
tatl5<tbs tJ7ds fpKa^os. Tan exfrzitotsoestauaenesto Epteto , KC sVntreoio a petilr t suXupitcc,Ke luiicse
sobre el KalamiMZ>cs,i prouase su KOSrdnzid/SenlJO EripcrDor Domiziano,
m ticnbeoacli tiraniasc nKclPrntlpti 'tx forzoso por ttn,t>cKretoM
SeniWir nKcsetnanMva, Ke xmm
Jo%:p}f<j5ofos ialiscn aeteisabos Se
R'oVna, se at A Hieropoii su patrfe.
Aunit SUZJOS oize , Ke pa-segcf cj
feromhhastalsicnposseMarKo Af.
oxl'i KC tnbi|,n bix}io<en NiKopoli
^i^cfe'^tenUtt;cl Epir^j i KC esKriuio
suds "rt la librtfil se Flofcnaia: mm
SKe^rwn excplareSyiQc proveo,
sisolieserilux:.
'''
5,M5o;n 0el<3ti*at)Uziftii* '
ip^'tsfe i KC i5 crallluimo^05iesrB'
"*-^ Si66 l Griego Qhte^5e-cntraf en
c! Kokib'THIiHgWjKC vindflis'twdnoseste Maat}l*t sa iiffgt JGH^<J
fui
A 4
^o
DEEPKTETO,
t
BiasporKchize e n e ! Latnnow?iones
tcHosji pora el RComqa^c no son tooas
jiezcsorQ&, Sir solamcHce lo KCicnvienelQKlariSQt> tie&teManuai nsi
iejlaro su autor , i e s ^ Kere afizirEnxeiriiion en GriegOj i am Koatunen'
resonamos EnKirit>i4n, porK^,4eae
traer sicnpr? en lo m o n o , paroavisar*
pos Komq civetos CpxQe5Mentoias las KOSQS. A K.ien c:^evemos, i >cx
csKrito Koineita>o ^.K^omok pisa
maestro, fue Aaianojcsleg^tsjino &
Kritor i Filosofo, tiizipulo ZicEpitctQ
(npelotraHcrcsiarKa, KC aKclUamav4f<? Arcio vulgarmente Awio.) porKe
el inesmo Hpiccco n o trat be hocr
iatnortqics sus esKricosj sino sas.obras
itfu5cs*aflbien le Komentacspues
npIiziQ^i|9Sofo,i le reparti cu ios
;^eves i^apitulos V K,ua aivision ' .scgi5op.orscrBosaKotuo- ;
j ^ a o l o s Icto..'.;
res,
.V _,--j
EKKlllDON
Ia
ENK^RII>10N
DE EPKTET.
tf
NoTcziones. Kap.T.
[/"O M iF. NZA Epteto .^(iyiuienSoIas
^Kosas, iaizc KCSOI nuestras probas, las KC acpent)cn "be nuestra libre
.'oIanta>:i las wet>uze Kuatro, KC son
a opinin buena, malaaclasKoscis,
1 Apetiro,eIDcseo5laHu!)a. lazicn>olo ac otra maero, estn en nuestro
oacr el opinrbicn mal, i xuzgar ae
3s KOsas,eIapetezer, cl acscar, el huir
Aunicc
.9
.RpO''^'. .
.'-,:.?;
Cap.
EHKIHDOM
Kciptulo. 7.
Dviertesce d h u i r , KecsennaeiJ
tro mano, tto le pongamos enlos
KososjCn Kc n ttnemospo&er: sino te
h pasemos d las Re estn en nosorroi
toalosviKOntmttrokza. Homo ser
Kontrdtlataralel toso lo Kc esviilo$o
i malo: i Konforme dnaturalczo la vir.
ta?>,KC sta pit)ci &mctnbalon'azon, iol
m wanal.Puc KuonBo ^n nuestras
opetirosji acscos uviere algo mole JKC
csKontranatufalezajKomosertaOcsc*
or el Safio axen! la mucttcj hazerl
gnastn5tuR<!,isin rozn, i Koraetct
QlgtlTiVliio,otfiricstaKe huamos esto
ro,pdrKC est en nuestra potesta&jili.
bre alueDrio-raaSvitar la enfermebab,
o pobrezo no pocemos. 1 tanbicn ovlst
a! prinzipionte losofo,Re 00 se-oaoM
d-aaor, ounlbs Kosas m estn en SU
monas )t>rK oun no tiene toaos Io$
)OKtirnio ixivios, KC tflcnestcr,
para KCftoe ac'Hze, i aexe licvor u
su Konfianzoji ^tn el c ^ c m o , i no en
r> PIKTTO;
jt
Kapituloii.
DEEP!KTETO
t0
io
ENKIRIDIOH
i aest)icha)o. La sigiente notazion tiC-^
Kiaro mas a sta,
Kapitul0 22.
DE E P K T E T O ;
st
tesJ urbanM; anees sta es una zier
ta manse&unbre i virtuts, Kc naze Se la
Karitiaa, i obonie falta Kariaat no pueQeaverKortesia * ans Epteto en ste
Kaptulo tenpla clngor EstoKo, sc
muestra KorteSjUmano i KarirQtivo,por
K.eanaurtua no Kontrabize a otra : V
aKonsexa,Ke se Konsucle al Qflixiao,zic
manera KC no se pier&a IaKictu5 nte^
rior Esto mesmo &CVC hazcr clKristiano pru^ente,ser umano i Kortes, KOtno no intervenga nKetub t e su olma,
ni ofensa >c Dios: porKe en tal KOSO i
noavriaaHi KanSab, ni seria Kortcsia
Kristianajsino Barbara i XcntiliKo.
Kaptulo 30.
T^ tzcKe el filosofo aaorne su animo
^"^ interiormente De Kostanzia i virtud: noproKureenlo csteriorporagrapar ona?)e hazcr muestras vanas, ni
e Ke es sabio, ni virtuoso: porse eso
serio busKaroIoban^a i vanaglora.Ha.
Zc Konpargzion 5el Sol&abo, a Kien se"'
'
B i
QICI
ENKiRIDON
- ,.
^'
'
" '"''"KOp
DBEPIKTETO;
il
Kapkulo33.
t ? L >eKrctotie la naturaleza esjloKC
'^-'eRa p b c , i )etermina, Kierc naturalmente porKonscxo ?ietermioaio,i
acscrcia^o Kon iguaba:> i erazon: asta manera es forzoso, KC sea xusto i
bueno. l?)izecncl Kopitulosigicnte,
Ke no i en munao natardczo De^
roahporKe no zseterroina, ni Kierc KOSCI
mala, lonsicl mol wiened estar en el
mor mol he las KosoSjl ser su Kausa las
malas inidinazioticsaelosonbrcs, KC
es lo Kc Hamo Kontra nQturaleza,Komo
iize en el icapiulo seis i siete, i toKa en
el setenta i :OS.
Kap. 35.
p L prlnzipio :>cstc Kapituio noha-
**-* UoKC le aiacntcn":)i':jo nat>ic: Kreo
K.C lo mucha Klaritia:) KC parche tener
hecho 7icsKui'!>or a los ira'utorcs.
Pregunta Epteto , i inrespontc el "bl"
xipulOjKeKicrcvenzerlosxuegosOUQ
pKOs,porKCCSKOsaonaosa. Losxuegos se hation Ka^ia zinKO aos:or)eao-
ENICRDOK
DEEPIKTETO.
p I
pasin.
NKIRIDTOH
"""-
''
" " ~ ^ ^
' '
'
DEEPlKTETO.
27
?:>Tr'
??
ENKRIDON.
DEEPIKTETO.
01^
EX
EL MANuAL Dg
EPIKTETO
E N RT Q ,
Kaptulo primero;
% ^ 2 ^ E las KOsas Ke son,unoses
no
'Wm^'tan en nosotros, otras
otrn.,.^
estn en nosorro^.En no,"
stros estn Ja 6pinion,e
Apetito,el Desec,la Hulea i | n unc palfiura, totGs nuestros o
^^ii'estiti en nosotros el Kuerpo'^
Ja]joscs'ion,reis ntrs, los roansosj i n
una pilavra, tDds las KOsas Ke n son
nuestras.
KaprtuIo2. T Las Ke estaen nosoros , son por
; naturaleza libres, no prohibidas, no
inpeaiaas. IlasKe no estn en nosotros, sonaeblcs, esidavos, suxetos,
mi
DEEPIKTETO.
Kapitulo 5.
5*
ENKIRIDOM
DEEPKTETO.
51
\a cnfcrmcSQdj la muerte j la pobre2ii,scrsacsuenturaOi..
Kapituloj.
14
ENKIRDION
simgsmok
,. , ;
-..' :
V T O te ensalces por.ningunaajenai
*"^:cszdcn2iai Si cl Savalo presumiendo aixese,soi hermoso, seria tolerablciMs til Kun!)o Oigas engreiao.Tcri
go un; hermoso Kaual!o , sbete Kepor
elJ>95qj,Koyao ce "csmnezes, Kes
pucstuiof Elusoielas fantasas. De
mo&oice Kuanotn el uso ae lasima?cinazione$ te uuieres segn naturale;.;
ij2e!,enton2cs presumirs Kon M-azon^
. pQfKC entonzes sobre algn |
,
bien tuio te cnsal:
^iCoi:'':^
zar^Sf
, :.:;;*
EHKRIDIOK.
KCtpitulo 12.
; ;^
...
...
DEEPIKTETO,
'3S
HKIRIDON.
DEEPIKTETO.
t o 00 seas turbado.
KopituIoiS.
I Rieres aprouecbar , sufre por lo
oefuera parczcr nezio i tonco. No
Rieras parezer KC sabes naaa.I ounKCpa
rczKos a algunos ser algo, no te Krcas a
timcsmo: porse sbete Kenoestazil
guardar tu mescno 2)estino segn es
Konformc a naturale2a,i tanbien las KO
sascsteriorcsj sino Ke es forzoso, Rc el
Keoe io uno tiene KuiZ)ot>o, be lo otro
se z>esKui^e.
Kop. 19'
I Ksieres Ke tus hixos, i tu rauxer, i
tus amigosbiyan pa>-a sicnpre, eres
nezio: porKC Rieres KC lo RC no est en
ti,cstenti,iIasRosasaxcnasKCScan
tuias.AnstanbicnsKercs,KCclmozo
no ictrc, eres tonto: porRC Rieres RC la
malizictno scamalizia, sino otra KOSCI
diferente. Mas si Risiercs ticseonto, no
acxnrtie Konsegr lo KC Dcsc-as, esto
pucaes. Esto pues cxerzta KC pucr
^***
g 4
mi
40.
.#NKfRIDION
KopituIOZO.
i
C EorbcKoaaKosaes, d KC tiene i ^
!,: .ptestaZ)De las KOSQS KC porci so*^
Ker)as,q no eraas,para Knseryoilos*' '
-oKkaJJas. KualKerapucs KC idereser i
ibreinoKcrano5a,nihuiganQDo ^. !
ioCccstenotrpSjsincsifbrzoso'ser
?
csKauo.
KapituIo2i.
A KueraatCjKCKonioeoKonbiteion
d:* viene a verte,tegalgo haziati ac *
Jo KC se rrac ? Alargando Iq mano moScstamentetoojqtu parte. Passe ?Ho
a,af iciflgas:. ^ u ^ no viene ? No ova.
|q:ef,oaelai4 e{ seseo , sino espera
hastajcc.Hge^qaoaac ests . Ansj te
dos
DE EPlfCTETa
fs
flos^Pt'Kehazici&oloansiDiQKcncs,
jHcraKlctco5losseiiexanres,!)inauK-a
5CcranavinoSsieranansilJnnio5os.
Kopitulo 22.
UanSo vieres alguno lloranTio en
altrion, porKeselcfucclhixOj
pQTKc pcrDio lo KC tenio, QDUCIf no
te atrcbaie la fantasa , KC s u g c s , KQ
oKcI csten raiolesj pollas iiuR'sttos cstcriorcs, $no luego aiscingc Koatigo
tnCsnno,iestcnlrt mano hcr, KC d
csic le adormenta no lo suzcaitso, por
Keorro no atormenta, sino laopijion azcrKa Dcstas i:osas . i hasta lo KC
csDc pnlavra , no tengas pereza De llegarte :;onsolor!c: i si ansi Konvinicrr,
he xcniir Kon el, raqsadvierte KC noxiMcsJc adentro.
Kapitulp 23^ . .
Kuer^tc KC eres ircprescntnntc Z>Q
:"oincDc, actCilKuai KisicrctJ 011xor: si Fuere breve, ae breve: si larga a^
Jorgi.Si i.iiicic KC representes un mci
.Sigo j pcii.; KC tcbien ste le rcprcseitfc...
C J
tes
J\
;^3
ERKiaiDlOH
' DfrEPkTETG.
"4^
Dcto-
"^ -"'
Kaptulo 30./
^' y :.':
C T alguna vez re aKontezerebover
- te'alQ.eKriprpQr Kerer oplazer
olgano 5 sql>cte Ke perdiste tu-estanziar
l'^yacciugts cates jcoa.s.,er Fiiasaf^r
i5teEPKTT..
%f
4^
.ENKRIDIOH
nios. SipucaooSKrirgunrsanoise
mi mcsmo vergonzoso fiel,i monanim o , mostmirac el Kamino, i aSKr"
Pero si Ktf eis, Kc i picrt>a lo buenoKC
tengo, para KC vosotros tengis lo Ke
no es bueno, vea V9soiros ,KomQsos
nxustosji no puestos en ozon. Pud
i Kc Kcreis aiasPIata, amigo fiel i a*
t?crgucnza?Antes paracsto me aiuaa
i no para Kosas por oonac lo pkrtia
sto pretenDeD KC haga^.EnpeolapQ.
tria, aizcsjKuanto es ep mi, nO;4ersoKOHfiaa. Otra vez ,K saKoso esste?
ROC venturoso cenoria paseoaeros pof
Wfi bqos?l'K vo en stopporKe taiip
Ko, tiene zapatos por el heErero ^ ^iorQJfts,p9r el zapatero. Harto se/<j,*si Kaaa uno Kuaplicrc Kon su prqpio ofi^
to, I siKtiascs pomella qlgun/;otra
^i^aSonofiel,i pnMfa&p,;nqlajG^PI9j|barias. nij<J?^i. Lq.eg,o,nitM'cam)QK<i
serias sin p50ve(fi.9 .para MaJucsjc^'
Jugar ,?iizestcnZ)-en laziuaga ?. JCQ
pusieres, Konscry^^U^f
km^m
DEEPKTETO.
47
sontamente fiel i mobcsio. Mas s KCr/cn:!)oiaaprouefbor cHa, perdieres st o , a e KC provcc*)0 la podras ser hecbo
onbrc sin vergenza, i sin fiaeliMa?
KaptuIo32.
TC Uc alguno mas estirRobo Ke tu en
^ d Konbkc, ea ia solutozion, o en
$crtrc2tbi?)0 Konsexo ? Si estos sonbicnesj'beucste alegrar, porKC afccMos
ct\ Knn zc'.'ii son malesjno tc aflxas, por*
Kctu no los okanzastc. Mns aSvicrte Ke nopuc:ics ,no hnzicriaoiasmcsItiasKOsaSjpnra nknnz-ir las KC no es-:
t<xncn nosotroSjserjguoKDoKond KC
lashazc. PfKc Komo putae tehcr
otro tonto , cl KC no visita amcnuao
las puertas tic alguno, Komo el Kclas
fccKuentQ?ElKcnoaKonpc!ct,Komocl
KCQKonpoa? El KenolisonxcaiKOtno
cl KC sonxca ? nxusto pues seres c insaziablc , sino ^aniso primero cstotf
|fsi3s,porlas KUQICS aKcUas se Konpran,
48
.NKIR!DOH
oueric. - , . '
DEEPKTETO,
40
KCOO
^0
:BNKIRD!0K
tu entregos tu mesmo xuizio al Ke se o
frezc,paraKe,s teaixere afrentas, se
tu animo perturbado i Konfunt)i2),
no te aa vergenza ? Por esta Kausa en
Tcaaa ROSO KonsiTiera los prinzipiosi
losfinesicUaji onsi ve d ect. I si n,irgs
olacntraaapfontciinente , Komoide
no Konsiaer noM Se lo De atielantc^
mas akobo , aesKubrienaose algunos
Kosas torpes, te hallaras KOWCZO.
Teres venzcr los xuegos OlinpM
K Koslosi,porlosDioses,porKc
es
'
V.'"
' '
m i
bEEPlKTETa.
^^i
yi
BNKIRIDON.
Kcpitulo 3(5.
1 ^ Nbrc,pnmcroKonsi:>era,'KctQlcj
V - ' el negozio:Dcspucs tanbicn csQtnj
^ a tu naturoI,si lo pueties Hevar.Kicres
ser vcnzetiorDczinKO premios, xuggi
>ot ae armas? Miro los brezos tye tu per
sona, los muslos, los lomos tanteo. Por
c uno nazipara uno,i otro pora otro.
PiensasKc hazienDo esto, ans pucDci
Komcr, ans bevcr, Qe loracsmamane.
roscrmdinDroso. Konviene velar,tra.
l)axar,apartorsc De los suios,ser incnot
preziaoo Oc un rapaZj en toSo tenerlo
iDcnos,ettia cstiraazion, en el moo^o,
cnclxuizio, cnKuakero ncgozudo.
Estas Kosas Konsiacra, si Kercs arcKonbiar por casjlo tranKliaoD, la ibmaii,
la Kictu D, 2 si u az> viene no seas, m
molos mucbartoSjaoraFilosofOji es.
pues KobraOor, Ocspucs ctorKO ,acs
pues proKuraQor ac Zesar.Esto en mgtina manera no Konzicrta. Uoonbr
KonuieneKeseis>buno,malo, O
el entendimiento tuio mesmo esforz
je
DEEPIKTETO;
ff.
D 3
Kop
54
KlRIDtON
]fcapituIo3S.
DEEPIKTETO.
ff,
D 4
i no
f<5:
BKKRDM
cttstKQn fousto, ni Kon neglixenxa, ni
escasamentci ni mos be lo KC pueae.
t ^ t a n a o fures laaDunazon,cf^
^ KuerDote ice no sabes KC es lo KC su
zeaet, sinoKc yienes asobercsoael
o!)!vno. Pero ke tal Kosa eso sea,i lo
sabesss eres Filosofo. PKC si es ogo
^floxenoest en nosottos, estota-*
mente forzoso, KC eto no sea bien, ni
mdl.No Heves pues al at)uino^cseo,n
huiad.PorKc si n,iras a l temeroso:sno u sdbiDor, KC t o t o l o KC suzeberi
es iatj|erente,i KC naaa oti titOKa.-Kuai
KeraKe cofucreiPorKe estarcen tti m^no usarbellobicns esto ivo1)ltelo(iip,c
Dir. KonfaaopucSjKoroOaKonsexc*
rosuea los Dioses. Despus Kuan>
s.eaigKonsukaDo alguna Kosa , aKuec-.
adtCKualcs Konscxeros tomaste j i Se*
Kens sers besobeaiente , sino IQS
Krecs. Ve cnpero al aDuinar j Komo
Kcria SoKrates,_5obre las Kosas KC tptp
la Koasioerazion tiene Iq nrclgzion c^.
DE E P l K T E T O .
J7
5^
NKIRIDON
DEEPlKTETO.
^p
po.
Kapirulo4(5.
T AsKosas KC pcrtenezen ilKucrpo,
*^las tomaras Kuanto basten pora c
sosenziMo ael]as:KomosOnKomi5a,
bcuisajustibo, Kosa, fatnilia.Lo Ke es
para vaniSaD, bcleite, toao io zerze*
na.
KapcuIo47.
ZcrKaDcIas Kosas venreas, Kuan
to sea posible , antes acKasarte
guaraa npieza, i si las tratores, toma
lasKonformc alei. I Se ningn rnoso
seas molesto ci los KC las usan, niscio
acsennrostro; ni Digas KaDa pasoKe.
tuno los usos.
Kapitulo 4?.
C alguno te viniere ocxir j KC un
*^ fulono 'clzQ mol De ti , ni te
Scficn-
NKiRlDlON
fcefentias Z)e Io5icbo: sino Mrespontstf*noraua el ziertaraentc los orros malesjice ai ca mi > porKC si n> no >ixera
solo^fsto*
Kapitulo 49.
A Ku^iir mucbo n los teatros no es ni-*^ zcsario:sialgundVczse ofrezierc
OKQsioiij no parczKos inKinationinguno, sino a ti mestio. EstoeSjKJere
te se haga solamente lo KC se haze.i KC
venza solo el KC vcnze. Porce ans no
seras iupeiiao. De bozear, i he aeirtc
por aIguno,o moverte mucbo, bel toao
tcapartaaespuesacboluirtcnoaispiircs miic'jQ )c KC posa&oKuanto
nohazc para tu cnraienaa. PorKese
crta Dcucr ic lo tal j KC te OQmiraste lie
lo KC viste.
Kapitulo JO.
Los lYCztazioncs no uaios Kon so
" lizituD , ni uaias aellas icon fazi*
Sn^.Pero ienao,gaart)aras la gravcaa5,
i la Ki^oposturoj i xiintatncntc laKecu>
5clqnira.
Lp.
PE EPKTETO,
KOpituloj"!.
TZ UantO ids ae tratar Kon alguno,
"*^ prinzipalmente ae los KC parezen
estar en alto puesto, proponte a ti mes
iJO 5 Ke hiziera en esto Sokrates, ZeDOHji no Dudars 5e usar Komo Konvic
neSeloKeoKumere.
Kapitulo 52.
- f
l7'UaBt)0 aKUDicrcs oKasa Ge alguna
"^^5clos KC pueaenmutbo, propon KC
n o le hollars en KOSO.KC se enzc, KC
se te zccraran las puercas,Ke no hof KOs o ae ti; i si Kon estas Kosas Konviniere
ir,sufre lo KC suzcaiere, i no tecigas tii
ti mcsmOjKC note avia aeKOStar tant o . PorKc eso es 2>e iaiotas, i Oe onbres
Kerreparon cnlosKosascstcriores.
Kapitulo5 5.
" P N las Konvcrsaziouesguaraate ae
**-* Mfcpctirmucbo, i sin rnoaerazion al
guno De tus propios hechos, peligros:
porKenO;,Komo a titees gustosoclaicoraarte ae tspcligros,ansi a los otros
es ogrq^igbk oir tu^JKOtczimientos. .
ENKHDOK..
Kapitulo 54.
^ Uataate tanbien ac mover msai
porKees moZjoKC >eslzaen uulgarjiaa,i xuntamente bastante paraKI
tar ae los presentes el aespeto Ke te A
be tener.
Kapitulo 55.
: .
/Tr Anbiencs peligroso elatjelantar;-^ scohiblar torpejs razones * Bra
uano tal Kosa suze&iere , si uviere
buena oKasion a-eprehentie al Ke seaiQ>eIantre: isinCjdlp menosKon KaWar,i estar vergonzosoji ponerte trisiCj
maestroKc.no'te agraDa la platiKo.
Kdpkulaj<^ I tomorcs fantasa De algn aeleeej;
g,uaraateKomoenlos.5ctas KOSQS,
no re aexcs atrebatar 'bci: sino csamina el ffcgozio, i toma algn espdziq
Kpntigo mesnio Despus aKuerSatc
ae los tJos tienpos, ae aKclen KC goza-:
ras el Deleite, i De oKel en KC auicnDole-'
gozsaotcaKcepentiras DespuesjituJti
mcsrao te loafeqrts.. .4.estO;ici3ntTa?#
pon
DEEPIKTETO.^
^4
ENKlRlDON
CflCl
)E EPKTETO:
NK1R!D10H
iT
DE EPITCTETO.
^7.
Ea
Kap.
NKRID!OH
KpkuIoS.
K ninguna parte i^HarncsFIosoS
fo,ni hables muc)0 cespCKuIozio
nes entre in&otoSiSiiio obra Se ios preZctos algo. Kotno en el KonbitCi no
DigasieKe tnoncrdse bcve Konaer, si
noKome Korao se bcve 1 oKucfDarej
Kcansi SoKratcsavia Kitatw) por to^as
partes la ostentacin 4 Venian lKericnao ser por l enKoincn>aZ3os Fiosofosi cilios JJcvaua. Entalmonerc
l/cuavabicnnoser estimat)0.
Kopitulo^?.
"p OrloKuol,ciunKeseofreZKoplatKdf
** QzerKa ae alguna cspc^uazioiti entre xcntc sinlctras>KoUatcmttbo.PrKe
csgran>c peligro luego vomitar lo Ke
OunnoasDixcriao. Kuonao te ixcrc
alguno j Kc no sabes naaa, i tu no te vccmoraicres j entonzes sbete KC eres seorQel negozio.PorKetanpoKOas ovexas traicn^o la ierua, muestran a los
pastoresKuanto Kon3ieron,sino Kozien
tio Dentro eJ pasto, trqcn uerq lnoi,
Iccbe*
DE E P I K T E T O .
..
E 3
si
yo.
ENKIRTDION
DEEPIKTETO.
7%-
se^lrlaasto.Pregnto pues,Kenes
elKclaensia ? loientso Ke Krusipo,
voiparal.Pcro no entindelo esm-,
t o ? BusKO pues interprete, i h^^^tae o
ounnoinatat)eeszknzia:porKC
Kuon^o hUe el interprete, ^esto^"s^c
^)elo en seat^o.Esto tal solo es glorios o . Mas sioKeoKe eselinterpr^tar.^slimare Kon:aZ.mirazion,Ke otraKosa
soihe<ho ,smo GramatiKO en lugar ^.e
|ilosofoAi|.mcs.i%nxm.e^eenh
garZ)eOcne(o,esplKoaSrusip.o.Imas
rae avergonzar , Kuan^o alguno me
S g a .edarame a Krusipo .no pu^jen>o mostrar las o vras se mcxantcs,! KOi>
formes a las palavras.
Kapitulo74
N totas estas KosaiKC se tc-propo.ncn,estfirmeKomoenleies,iKo|noReserasinpio,si traspasares algo.
%csto,inoKuiZ)esloKealguno
;,irae ti, porKC estola no
estqcntumono. . _
: r
"
B4
KP*
7?;
.ENKHDIOM
.s ! .i , Kapitulojs',
AstaKe tienpo aun ailatas elxiisri
/ garte ti mesmo aino Ze los Kosas
esrekntcsji no trospasar en naOo lo )istintivcftozon?RTezibiste los aoKumeo
tos jjioft Joscualcs te aevios oxustor:;
osteaxastaaof PicsiKUOI maestro es*
peros, paro KC ilotes hasta l hozer |<|:
KGi*ezioaoe ti mesmo ? l no eres rau
(bti'jojsio onbre i hecbo. Si aora fue-?
res aesKiaoDo, i perezoso, i izicre$
aiozodes sieiipre sobre aiiazioncsj i
sealares unos oos sobre otros , aes-pesk-ios Kuoles mirars por tijsia
csltaevctte hokirs no oprovcAa*^:
ao, sino Ke iaotcf.te KcDaras biien&o
imurie/iao. l pues preziote aebivir
Komoperfcto ioproverboao: icoaolo
Re pareziere ser bueno, seo para t Ie|
iiv^plable. siolgo traboxoso, sucrf
^QjmmQsOy 6 ofrentosa OKuaiere;
QKuwaot Keqroes.o pelea, i KCJ4
estoii presentes tos OlinpKos , i Ke i
no se pueD? Difeti; swira^g i KC pop
,''
"
" ' ' " uflc
DEEPIKTETO.-
75^.
E.NKIRID!0N
I5gar,izcrKaZ)el estoDanocstra&H'^
xenziajael primero totalmente no KU
Z)t?fnos.Fioalrente por una parre mentimos j por otra tcnemosprontOjKomo;
se tnucscrajKe no seaece mentir,
, i, ur Kapitulo77.
t y Nto&o lo Ke se erprcnz>e,-esto seq
*-^ ac tener ante las manos.
{lopmero.)
GidrheltSeor Diosjitupi^etestina:!on,aWri5c estdipr vosotros &eKretaao.'pfe os scgirc sin pereza. PorKe
aiitlte^ nociera, siensomolo,no por e-:
sfe-nieft5!s"s tengo Z)eaexarse'segr. ;
(i<fgtfie)'{Capitulo78. : :'T/'U(>Ki'rd Kcse'KOoforraa bicamnla suerte,sabio es entre nos otros, i"
sobe las Kosas Divinas.
- (Lo terzefo) Kap. f^, . :
'
jfV Lftlj Kriron, si aesta ffldneraS
i \ cfgfdSable los Dioses, tsest nja-i
jj CKi se haga.A lili Anuto, i Melto fue
^t'nmctiatcir^masofenZernieHQ, ' ,
'--'
' I>E.
PE LA VID A i
T A B L A DE KEBES.
7if
VDADEKEBES;
Kgblo. isioras pora los KC no sU
nuiIci5os,ni saben mas ac Rl'oinanze,
Las mismas rozones KC tuve para troauzir el Epteto, se me cfrczieron para
lo tabla Oe KebeSj KC fueron, aemas oe
s^r Sotrina provecboso, no estar d mi sa
tisfazion traauziaos ,oientena)Qsea
mucbos lugares: Fuera &e Ke eraxonfor
meo ro?5pn,Ke pues ^stosaosFilosofos
anMn xunto^ en Griego i JLotR,Komo
profesores Se una ilosofio,i setoEstoi
Ka,Ketanbienlo onDuweron cnRfottiaa
2.e,inoIosacsermanramos. Laiablo
ptr KOitgnae su estilo est menos sujfc
tga cnrorcsi varios lej^iooeSji ans tu?
menos ice notar.LoKe avento^aaOiSeuera Kotexonao mi yersipn Kon elGrie
go, las otras Kon la mia, l pu5icra,ra(hjn'bo aesKiiiaos axen^s para 2>fenDct
miso:>vcrtenzias, hazcr un largo KO*
incnto,ittojobogo pQr pp ser aeproT'cfbo a los RToaanzistaSji pprKf kl^pft
^ I::J Se suo se est Sefcnaiao. En ellcttin DixeoKeqlbgtavgiKpayffniot ^ -
LA TABLA DE
KEBES EN a o M A N Z E
por el M.Gonzmo Koacas.
Allomnos OKOSOpaseando en
el tenplo tc Soturnoyeii el KUOI
veamosotras muAasKOsasOfrezisasi | tanbieo estaua puesta una ra
fel enfrente a d Sagrario, en laKuoI
ovia unaestroo pimura,Ke tenia Kuea
tos partiKuIares , losKualcsnopoaia*
tnos Konxcturar Ke tales fuesen. PotKC
ni nos parczia ser ziutjo) lo pintado, ni
cxerzito, sino era un zcrKobo Ke tenia
en si otros aos zcrKotiOs, el uno maor,
i el ptro menor. Avia tanbicn una pac
|g en el primer xerKo&o , i alo puerta
jiosparezio estar un grande tropel De
xente. laentroaelzerKaOOscviaun
inulttub&e muxercs.l enzima oela en
jtratsa he la priactn puerta i zcrKa&o estava puesto un viexo, Ke haziademostrazion , Komo Ke unonMigya oigo
i:*...- 7 ^"
,'
ola
7S
LA TABLA
paq
D E K E B E S .
75
^o
LA TABLA
BE iBES.
'k
viM, ilcs muestra KC famino ciri tse sgir, si se an Se salvar \a viM. E. Pues
j KC Kamno lesmonfiatomar, ae K
inanerc ?aixe i. V. Ves, aixo, xunro
"d lo puerta un trono puesto, en o^re lugar por t)on&e pasa lxente,sobre el
Kual est sentaba una muxcr oftitoZ>a
1(3 Kara, i KC parezc K.e pcrsuoae j i tt
tieneeniomanounzierto vaso?E.Bien
la veo, pero Kin cssta?Leiixc. V,
Eatiase,&zc,la Folaziajla KC haze cvcaf
a toaos los onbres. E. pucsKhnze
sta? V.Da be VT Se su rirruS a los KC
entran en la vi&.u E. KC beui^a es estaPV.Etror, Sixo, inorcnzia. E.Ics
pues K sehaze? V. Aviento bevit)d
sta beviaa entraen la uiSa. E. Por
ventura pues toDos beven cf error,
nV.Toaos bcven,a5fo,enpero unos
m a s , i otros menos. DcinnsScsto no
vesOentroaela puerta una multitud Dc
inuxcres Brameras, KC tienen caries maneras Se formas? E.Bienlasuco.V.Escqspue.s Haaioa las opiniones,! las
F
oi-
LA
TABLA
DE KE BE S.
'%
^4
LA TABLA
trarip la llaman mola fortuna. E. K tales pues son las KOSQS KC les ba, KC ans
los Ke las rezibcn se alegran, i los KCIOS
picraen Uoran ? V. Estas,t)xo>Keo
vulgo oe los onbres parczen ser bienes. E.Estas pues Kuales son? V. La trtxeza Kon viene saber,i lafama, la nobleza , i los hixos, i los seoros, i los
weinos, i toaas 1# otras Kosas KC son
estos semexantcs.E. Estos Kosaspues
Komo no son bienes ?V. Desto,5xo,
aespues Disputaremos. Enpero oora
estemos d la acKlarazon Sslazion.
B. Sea onsi.V. Ves pues ans Komo aias
posoao esto puerta, otro zerKatsoraas
olto, i unas moxeres KC estn parabas
fuera ad zcrKaO, ojerezaaas Komo aKostunbranlasiramcras?E. Muibicn,
V. Esras pues, sta se llama la Disoluzion ,istala Luxuria, i estola Auori2la, estola Aulazion.E. poro K estn puestas OKstas? V. Estn Siyo,
azccbanZio a los Ke an rrezibjZ)0 olgoGC
la fof tuna.E.l despus Ke hazcn? V.KO-
tf KEBES.
Sy
iflfcnciM, i abrbnzanse Kon el^os, i atiu JJtilos ,1 persaciltienlos Kcse estn Kon
cias,azen5oIes KC tendrn uno visc
suave, i sintraboxo, i libre Se tosa fatiga. Si alguno pues se aexapcrsua2>T aellas pora entrar en oKcHaviM sabrosa, por agun pOKO ae ticnpo le parcie ser oKcHa KomuniKzion :)ulzc, ca
trecontOKC zcvoolonbrc,despus no
loes. PorKc KuantJO buelvc sobr si,
eAoac ver KO noKomia, sino Ke l era
ctKomiaoporea,iraakrata3o. Porlo
Kaal,Kuanao oiaKonsumito tooslas
Ksas,Kuantas wezibio Se la fortuna, es
forza)o servir a stas muxeres, i sufrirlo too, i hazer Kosas feas, i obar
por^Kausa aestas toao Kuanto es perxaaiziolKomd es aobar, ser soKrlcg'o,
sct perxuro, hozcr traiziones, soltcar,
i toDas las Kosas Ruantas son scmcx-antsstas. Kdnao pues les vienen
fcdar toaos las Kosas, son entregados
IalRtna.E.KuaI es sta? V. Ves,aixo actr^OcIigs uncTKQmo pt*efia peicfa'jt
F 3
un
S^,
L ATABLA
D KEBES.
^j
falssDotrha. E. ZiespuesKsehaze?
V. Si aZmitiere, dize, ste parezer KC le
tcvaaIaueraat>eraiocrina,purifKao
por cla se solvdji Ketia hecho biendt;entufo?)o,iairbosopor tbala v>o. Pero
sin, otro uez buelve a' anaor'ewrdSo
por la falsa aotrina.E.o oalgct me Dios,
Kuan granZic es te otro peligro 1 Mas
la fcilso Dotrna KUO! es ?i?ixe i6.V. No
xfisaKel orro zerci^o ?E.^i'mu bien,;
>ixe . V. Ibemasaeso i^e una ib^xer
estpuesta fuera Sel zetKo^O xuiit d
ra'cntraaa, la Kual pareze ser mi uzi*
&a i bien apuestaE. Mui bien. V. A esto pueslos mos t)e los onbrcs, i mosijanbs la Maman a Dotrina: pero no lo es,
ai*p,^mo falsaaotrina. Los Ke pues se
csKpan,KuonKeren ir ala verSSeraotrirtojaniban OK primero. E. Por
vnturapucs noi otro Kanrtino, KC He've ala verZ>ar>erdaotrina?V. Si isJxd,
ihas es tjespues ?)esto.(4.) B.i estos oWsKeanMn aeuna parte dotrdaent|obel zcrKaZ)o,Kenes-son? V.Lostfma
1 '"
F 4
' aores
$S
LATA&LA
"" " s e s
DE KEEES.
?o
LA
TABLA
DE
KEBES.
9V
los rauestrdn el Komino, Komo es bueno i Hano, i fazil 5e anDar, i linpio ?)e
roiioraol, Komo ves. E. Ansi parezc
rrealmente. V. Ves pijes,)ixo,cn fren-"
tebeaKcHa aiboIcDo ranbien un sitio,
el Kual parezc ser hermoso, ramanera
2)Cpro5o, 'Kon rnuf^a luznresplonbc-=
diente? E. Si mui bien. V. Echas pues ht
ver tanbien en me>o ael pr<i5o orrozerfcaZiOji otra puerta? E. Ansi es. Pero ^
Komo se ama ste lugar ? V.La-mora- '
aa,Jxo,>c los bienaventurados.Por- Ke a moran to!)as las virtuibes, i la FeliztMS. E.Seati5si,&ixci6, Kcellugar
sea taiibucno. V. Dcmas^cstoxuntoa'
la puerto ves, bjxo, KC est una muxer
hermosa,! ae nostro sereno i firme, ae
meaigna caaJ), iKci v acKlinant^o '
mpor, KCtiened vcsti5oUano,ino
ningn afeite?!est no sobre piejra rre
anDa, lino sobre Kua^iratia firmemente puesta j i KOn sta csron otras tJosKC
parezen sus hixas?E. Ansi pareze Ke es '
LA TABLA
DEKEBES.
,^
LATABLA
D E KEBES.
>y
96
LA T A B L A
btenauenturaaoji no tiene en otroslos
esperanzas ae la fclizi&aa, sino en si
njesmo.E. KC cszelenreuitoria es IOKC
Jitzcs ? Kaant)0 pues Va es Korona^OjK
Jaze,o aDonDe va ? V. llevanlccoroon3ole las viriuDcs para aKel 1 ugar,?)e aon
,%t uino primero, raucstronle los KC se
estnoHi, Kuan mali roiserablemente
bjyen, i Komo paoezen naufroxiocn k
.vi?>aji anDan erroSas.i son UeuaOOsuens:iZ)OS, Komo por enemigos. Unos por
ja Disoluzion, i otros por la SobervQi
i otros por la Auarizio, i otros porlii
Vanaglorioji otros por otros males:)e
los Kuolcs Bonos, Kod Ke eston atoios,
no scpucaeo soltar para salvars,r venir OK, sino nMn turbaDos portoOa
Jo vi&a. esto lo patlezcn por no po>er
iiaHor el Karano Ke trae oKrporKe se ol
Irisaron acl aniso ael Xenio- E.Klar(>
luentc me pareze KC lo aizes. Pero esto
tnnbien Soo, por KC Kousa le mucstfoa
Q-vCl lugar los virtudes , >e Jjonaeuino primero?V.NoaywKonozia<,aixo,
ni
) E K E B E S%
97,
t supo naSa De lo Ke i oHi, sino KC estaya au^oso: i por la noranzia, i c! EirofjKe avia bcvi&o, !as Kosas Ke no son
buenas, xuzgava ser buenas,! mclcis
losKcnoson niolas.Por Jo Kuohanbiea
bii?iama, KomoJos otros iceoHi moran . Masacra auienao rrezibiaolasa*bDuiacclo Ke inporta, el biuc bien ,1
miraaestosKomoio pasan mal. E. t
SespuesKcIo oa visto to2)0,K>a7.c?
6a50Rj)c se va?V.AaonDe]Kserc,3i
xo, pof Ke para l oionSe Riera i scguri^ODjKomopara CIKC riene laKiic^a
KoruKinfy) ia5ont>cKcraKc fuere,en
toto biuir prsperamente Kon toot
segiiri?)at); porKe to)Os le nrezibifan Z>e
bacna gana,Komo los enfernios al tntiKO.R.Porucnturapues,aaKcHasmuxeresKcaixiste KCeran fieras , olas
terne i, no wcziba SeHas olgun aao
V. De ningnroo:>o,no sera molesta?>o,niaclo AflEon,ni tse la Tristeza,ni
,2)e laDisoluzion,ni Z>c laA vorzia,niae
4aPobrczo , nioe otro mal ninguno.
G
porKC
XA
TABLA
XA TABLA:
DE KEBES.
Fortuna? E. Si vemos. V. A sta,&ixo,'
les manDa Ke no h Krean,ni tengan por
seguro lo KC olguno wezibiere acHa, ni
lo xuzgen por propio. PorKC no i KOsaKc inpiM bolverle a Ktar esto otra
vezji arlo otro . PorKe njucbas vezes
oKostunbra hazcr esto. I por sta KOU
sa pues manZia, Ke no se hagan suxetos
asusaoncs, nise alegren KuanOo los
, ni se aflixan Kuanao los Kte, ni la
babonen, ni alobcn. PorKe nohaze /
ninguna Kosa Kon rrazon, sino loKd- |c
inente5to0OKoraoaKaso,Komoost)i- V
xe primero. Por esto pues el Xcnio '
inanaa Kcno scatsmiren T>e lo Kcsta
hzicre, ni sean semexantes o los malos
VcinKeros. PorKC OKCHOS, Kuanao rcziBn el oincro oe los onbres, qlcgranse^
i tienenlo por propio:roas Kuanjo se lo
iaen,fatiganscj iparezelcs KC seles
azi agravio, no oKoraanDose, KC Koa
esto Bfezbicron lost)cpositos , KonKe
naMavioae inpeair bolverlos AHevar
jotra vez ci KC los puso. Dcla mcsmc
G3
W^.^'-
foi
TABLA
WctnempnesrtinoelXcniojKeseoan
pmh atfbivciBelia. I KC seaKucrZjen,
Scericnc tal naturaleza la Fortuna, KC
Ioiice?)iolo Kta , i bcpresto bueluet
Cardtra vez tfutbofiobla?>o.1 Re otras
vezes, no solo ma l KC t i , si no tortbtinio KC se teniinantes, LoKctiicre paes, man^a wreziBirlo t^cMa, QQ
pfCStoaKxerseKoneliodlafirmeiseufoadaiva. B. Kualcssta,Bixcic?
'". La KC rczibifan Se a Dotrina, si se
salvaren all.E.stQ pues KU|bl es ? V, L<j
vei'Ootera sabia uria, t)ixo , Be las Kosa^
totilcSjK'ecs$egrot)at)iyaifrme,isin
m uSanza. fluir pues los marica aeprc$ro para sta. KU<in!50 Meg okdas
muxcrcsjlas KuaJes primero DJxe JKC se
aman-Jo Disoluzionj i Ict Dulzura tan-
feien 3c K manaa K.C Konbr^ve3o"5se
<!paften,i KC no las Krean tanpoKO o sfs nafff, hasta KS vengan d la falsa Do^
frna,Manz>olos pues K se Q'eiengan algn poKo tenpo,i KC tomen lo KC Kle
BE K E B E S.
P 4
^^.
T04
LA T A B L A
ae bien ? V. Natja porKC pue&en sin s
tas ser mcxof es. Pero Kon to5o eso no
sontanbien ellas sinproucrbo. PorKe
onsi Komo por interprete entenDemos^
lo fce se aixo en otro tienpo , no seria
por zierto intil tanbien nosotros mes
Kios tener mas bien sabida lo lengua,si algo la entendemos. Ansi tanbien na
)o inpe^ira pasar sin estos zienzias. E..
Por ventura naaa tienen ae uentoxo estos letra^jos para ser mcxores Ke los otros onbres? V. Komo an De tener venla.xa, pues Ke son vistos engaados azcrKa De los bienes i los males, tanbien
KOHQ o los otros, i aemas Oeso QSQOS ae
to'ci malizia. PorKc noSa inpiae saber
Ierras, Konprehenaer toDas laszien2/as,i ser KOn toao eso un boia-acbOji tiisoIutOji avariento, inxusto, i traidor,
i finalmente un inpruaentc. E. Rifealmente Ke se haWan mucbos tales. V.Komo pues csros,bixo,tienen vcntoxapa
raser mexorcs onbres, por Kausabeatas 2icn2qs?E.Dc ninguag rnqnera^pafci
D E KEBES.
105rezc Msta aazon. Pero KC es laxe uso,
CixeijKean^ane-nel scgunDozcrfcaBo, Komo zcrKonos da ucrDaDcra Dotrina? V. 1 esto KC ks cproucrba a ellos,
Dixo, pucsKC muchas uezes c.Konteze
vcr,losKC vienen Del primerZCTRODO
ae la Disoluzion, i De la otra malinDaa
al tcrzero zcrKaDo para la v<?rDQt>erci
?>otrino, los Kuales pasan aDclcintc n estos IctraaosjQnsi KC, Komo tienen vcntaxai E. Sin 'buba ie o son mas Duros De
mover, mas rruDos en aprcnDcr. Mas
Komo es esto, Dixc , KC cstcn en el segundo zcrKaDo?V. Si notraKOsijCS
porKC presumen KC scbcn lo Ke no saben. I entre tanto KC tuvieren cstaopinioa, es forzoso Ke sean Duros Dc mover para Kaminar la vcrc>at>era botim.Dcmas Dcso no ves estotra Kosa, KC
las opiniones se vienen Del primer zcrKaDo canbien d ellos por lo scmexantc?
Ans KC noDa son estos mcxorcs KC los
otros, sino es KC tanbicn la Pcnitcnzia
5f lc5 xuatc 9 cs^os, i se pcrsuaDan, KC
G 5
no
10^
LA
TABLA
o tienen z>of rinct, sino falseDaa ae So-s
trina , por la Kuai son engaaaos.
Mas estancse tiesta maneto apasio-r
fiaiOSjnunKase porrn salvar. T vosotros pues, 6 estionxcros ,t)ixo , sinhiziereties ciftst, i perseverarezies ert
las osas Ziicbas hctsto tomar Kostunbre(biuireis mal.) MasKonvienhazef Konsiaerazion azerKa t^eUas rtt'esmos murbasoezes, i nO poner intermisin,! lo tiernas tcneilo porazcsrio. Isi lo, ningn provey avrtic
lo Kc aoraois.E. Harcmoslo. Pefo e s to nosSeidara , ioftio no son bicncs(,
Kuantosfteziben los onbresSclaFoi'-'
tuna ? Komo es clbivr, el tener sbiiS,
el ser KfK0s,el tener biVend fama, el t e ner hixos,el venzer, itoolo Bemas KC
es d esto setnexante ? 6 oliorcyes lasKO-,
jss Kontraras, Komp no spti molcis!^
^ofK nos p<3reze Ke es mui fuera Se Ip
I ornun opihon,inireiblc lo irc'iw V *
Eapues,prOKta,?)ixo,aespon?>cr;f'^^
te parczie're,d2erKabe to ice te prcgun-*
DE
K E B E S.
rof
ioS
LA TABLA
DE KEBES.
ro9
^10
KOTAS.ANOTAZIONES I.
K o T A S.
ijt
112
NOTAS.
Nota 3.
N p T AS.;
^r^
nos nKonvenienrc Ke mubor la pintura, Korao lo hizo Simn Abril, Ke puso un manzebo en lugar Gesta muxer.
D'ize Xuan se Meno, Tus ROSOS falozes
Fortuna Kantomos. Tanbien S)ixc mas
oaelancePunizion por k niesmo nroz^n
ZiesermuxerTtmoiinen Griego j i no^
hada aiG nonbre he varn cKqtjg<j
Kc all sinifKo.En otra parte Sigo Fr^ui
zpn^Komoest en Zclcstina, por no^
^czirgzo alah'nbra. I)e AUetci.KC.
Kosi es Iurha:>or, no me csi^us cnJE^*
tfOjporKcuoticne otro wfomarizc mas
propio:ni!>e biota, porKei es nczibiZ>oporinoronte: nihc Tolerar,por su-f
Trir,sopoftor:ni t)C Tolcraiizia ,&} ^u-.,
frimiento : iemas CC ::iisi<.uIpafauAo la
2)iii;ulQQ 2>c lo traiuzion.
Nota 4T\ !ze Ke a la enrrot^o Sel segunib zer
^ Koao est b cilsa Doiriia,i Ke vrcueneJa toios lo KC se salyaai ?^Ka-^
H
' pqn'
04
HOTAS.
NOTAS.
iijp
t x
K G T A ^.
ESCOS son
rSinciriamcntcmos:ftoc ;
soyeraes Se no zeita!)araoHcrct^e ^'-^
tjQ en Poetos
* P^"
NOTAS.
117
iiS
NOTAS.
Ke e Konsagraron a las musspoisa
ograsable hccbura , i ero Dems Oeso
tan fuerte, i seguro para esKonicrse , t
Defenderse en eUajKC se oKoxian aUilos
loDrones, i onporovan Kon seguriSaZ).
De OonZie nozi el utefran por Konparc
^ionjKe oK pone Kebes. El sabio KcalKanz-ola verMZicrasabiauria, ibiena
vcnturonza,biue seguro, KoraoclKe
posee la Kucvo KoruKa.
Nota S.
t Os morai^ios Oe bivoras por la esp
*^ tienzioae su mal estn Koutos, i sabiaoresj i aun prevenios "be meazina,
i ans no peligran otra vez. PorezeKC
se usava en ticnpo Tie Kebes lo KC en el
nuestro, Keafl!)an algunos onbresKu
biuoras biuos metiZiasen unas Kaxue*
los, i se aexan morder aellas tjelante i
xente,i luego se ponen triaKa, preserr
.'-'atiuos, Keaansanos. sesuelenjc'j!r i iagor Kon hietro,! zertos liKOres,
NOTAS.
trg
I R
\'