You are on page 1of 230

ORTOGRAFA

K A S T E i A N Ai
nueva i perfct.

DRIXtDA AL PRINZPE
Don Bakasor N. S*

ELMANALD EPKTETO;'
ilaTablotc KebcSjFilosfos
SOKOS

A t L U S T R S i M O SEOR
Konbc DuKO
Trnnrisos be Gricgd en l^asteljand^
por el Micsno Gonzalo Kowca^JvatebraKO Se propit7)a)!)c lenguas xubilaDo j i Oe MnJorcs be Griego en Id
tjfniwcrsit)a;)eSalamanKa,KOnformc
al orxinl Greko Latino i KOtireto
i tro!)uziOd por el tiiesmC|4
tino i otro lo prinier k?se iprestf
Kcri pcifctci ortogrjfid.
JCon prioil ,x!oP'*caJ,r'n Sarnncci etl
jasotie X'-'7ntoTahcfBcr,inpesof

m'mM

AL

KATOLKO

RTE

DOH

Felipe N.S.IIII.aestc nonbre,el Maestro Gonzalo Koireas KatcaratiKO ae


propictJQti 7)e lenguas en l Uniucr-;
SlQoaacSalamanKa,Z)cseotOSci
solu i feliziSaO.

S B O R.
UpliKO dV.MaxeftaJjKCkd^
tio pDritutorOelPfinzipd
su hixOji seor nuestro,se sii
va ac rezibir, man3ar se le gudr&e para su tenpOjesc pcKcfia xoia,Ke ofrez
Kosu Alteza Kon amori aeseoOesU
ervizio, Kon las Gramatiicas ice ofrczi
ontes d V.M.i van acra Kon sta. Kc en
xenero 7)e letras, si se pasan los Oxos
porella,Kreoparezerestimablc.IsIc(
manejase hfizerKomun,seria Seontrc
tiesta nazion , tresultoria en nonbre
eterno V. M. por ste bien tie Mr \ttras propias ci la lengua Kastellano,masi
eszelente Ke la Lorina, otros: KC se Hawarqn FilipiKqs i Rlfcales, biferenzici^

litites:uillgctfes Usatias wtH iCn tut.tbgs it3|)erfez.ones.Fazil es a V.M. man


liprpoitcr stas letras en la Kartilajia
ptimjr elKl^omanze Kon elias>i sin agr
vio J)c oaaie.'se introauEr'&.e unavez
Komo en ejicaso Selasbctlonas, KC tan
bien estuvo, sin esperar aaisKurso he
tenpo parojfitrp&uzirJasvPorKe aunKC
tohos tienen por buena sta ortogra0fi, KOivfesan Ke tengo ia:azon cnelia,
su viexaKostunbre tiene a muchos entomit)GS;rtpere2osos.para moverse a lo
bueno,! no saben &exor laorra,no mas
te porKc Ja supieron primero: i so no
pst.ant^,2>seafl,k fcorea. porK-e mM
unotieiosK*; se tienen pora^vertiDos
i x>ccmtat>os,no Kere serprimejfo j i es*
pera KC lo SCO el otra; KOUIIQ sien elsa-^
ber i usarlo sin mieDo., fuera lo mesmo
Ke c, cJ trcxc i uso t>e lasKOsas hdatorno exteriorice las personas. asi se"
estn s.u niovr, Komo los Ke suean.
Bs te n^c posen etos noabucna, SK-eren,Kon lo tal Kual ccsabensiticn lii
garios nios pora K;oni:e2or ioprcn-.
2)er

e'r por lo mexor%taeI tot^operfetoV


Otfominas arcSDzibks no esperaw a
mosZie yer algn ibiio inpreso Kon ela,
porKC troe no s K Z^cmos fe la cstanpa
i verlo esKrico Z)e wo!)e5i centiran es
t para exenplo KC sigan . Est ortogr^i
fia puro, i la nazonbca j-Ke eSKrivi, eS
tan brcvcjKe toZjalQtyoi, i scla presento por me m oriol a V. M. pafffe ste"
tere he su oertioa irpdrtonzi^.vSaKbf
5e larga csperk-nzia se en sear len
guosjiftagoKon; SUIBHVO foerOSf! i tatucrzeSala tkmc Oa^i i WSa Es-*
poa,iisa iengtfitttrciv p^ifa^^' saj'
goSelaeKla^>D en m i&mntn j 15^
lecstuaiaron Latn. GuarSc nuestro^
Seor dV. MaxestaS Kon mkipKoSdi
stizcsion para bcn 5e sus A?asaJoSji ai-*
paro ae la KrisliauSaS, KonO Ib supt-*
Kdmosi ovcmosftinester.
Hesolo^eol mano^e V.M, it^sa^zcraocein^ridjisflU'HvilS vosaffo* '
.

<

. .

EIMoestroQowzafoKtreas, . '''

AtPRTNZlPEDON BALTASAR
Karlos primoxenito ael R'eiDott

Felipe mi. N.S.

S E ^ O R.
L nazmiento ae Vuestra Altera fue noiui alegre d los feles
'lasaHosae so Korona,i en el fe
Ii2progreso ae su oicboso viaa funMJmos toaos granSes esperanzas,! sus lo
gfoaos efetos.Para ello QosKosas an ae
cnKaminar V. A. ilustres hecbos i eterna fama, letras, i armas. De uno i otro tieneKloros cxenplos ensusinKtos i KatolKOs proxenitores.Dcsta me
nofpciftezjc letras primeros , aunKc
gran&Cipor ser funaarocnto te las maores, hago presente d V. A. pora KC le
seo fazil en los tiernos ooslaletura,
sin la molcst;ia vulgar. KomoesperiincntaOo en sta moreriapor otras lengiasj notoao i CSKOXZJO las letras, Ke
avpmos menester para csKriuirpcrfcta
mente en nuestra lengua KasteHana, i

)ispqc5t9lq5 ca srOeg I fcfiliQa:Koii

su beletrctzion paro?)cprentcrI erte


fiar.l KaiZ)0 d gran ai(ba, KC en el tica
pOjKC i tratauaie mostrar,tiar,6 ensear en Espaa buena ortografa aio na
ziao V. A.para Ke le puZiicse i hazer es
te seruizOji sea el prirocro,Ke aprenda
por ella, i Kon su exenplo la imiten toiOs.Krco KC HeganZ)0 los aos KC traen la ZiisKrezion i cspcricnzia te las KO
sas, la t)e preziar. 1 Kon fio Oe la pruaenzia tclRlfeiN.S.Ke entretanto, informatio ^c lo mnc^jo KC resultar en su
buena foma i onaro&e Espaa,roon:)ar
KC stos letras esKOxiaas se pongan en
la Kartilla Komun, i Ke en las cnprcntas
inpriman el womanze Kon cHas:para KC
V. A. sutienpo tenga iKopiaOc libros en buena ortografa. Krie Dios
Kon bien , i guarJ)e d V. A. por largos i
felizesaos para oumentoaiesufe KOtolKa,i aestos sus feinos,Komo sus vq
salios lo suplKamos.
BesalaPfeal m<tno Se V. A.ste saJ
ZcrOOte inainoji su humilaeyqsotg

plM.GoiuqlqKoaSS

f jlQ ae Menaozo, Kavaflero Ocl abito


^ 5i<i^twgo,scor oe las viias Ge Gucfeg^ii-FOn^bas, MontexaKc i Benao|tgi,^l Maestro Gonzalo Kpwcas,esKri
fo se s maiQ Kon elegante [etrqjpurq
. inenteKon loortogrofo i letras,
. , KcoKsejristrojicnscQi
en fte libro,
*>.guas Lacinq , i Griega., propuse
bsfcqr moestro Ke se aplKose a mj opi
nion^n elraoao e exerzitallas: porice
saosienprc tseloKontraria SelosKC
q;|)i;e2eio^te|rio^;^2pzen \m ortes,
#gn&Q sU)perfezi<?n?t^<;}QSjoiviaanao
io Kc pue^e.el liso KC 1O eszeae^Komo
g Jq mismanqturale2aqvenaxa.NQ es
poKO suzcaer lo Ke se )eseq,mqcf>o fue
iaiiar;5.uKeto De las partes bel lizehzia^
?)QKqcstq,cnK?nesperimentar]qKe
Q qvici Konzebbo, alUq aizipIoQe
wtn, aUmptaao Kon sij DotrinqtqfrKon

f<?m? 9. mMBJ F9liict m 1% trcya o

inaSjKeni esposiSleiau en vm. l o a u ?)o,nolo besKonfi, posar aSdanteni


oseigazar roas el intento propisimo
jnct)io t)el fin, Ke se pretenZie pora la fy'
^' Konprehcnsiott he las Icngas, PorKe
o;Ol ver me hizicra menos fifiKulroa
estudiar por mi Kon las artes mur>as Se'
xjun. Ke apten?ier Se los maestros mas
<ploKucntes. Tauro se an uni?)o d mi
Sjeoio. La ortografa ZjespuesKcHeg a
ni notizia, nunKa ae otra Keritio va|errae,iIo fundi enKC ontcs aviasisKUHfiao por lo Fraiizeso, ?>ont)e mufbas
letras estaaQZt'Qsas, i otfds sirven Diferente soni2>o ael usaDo borbtismo
sienpre Kulpable,i &ao ea la nuestra
?)elffcm:c!>o Kevm.laapliKci. Pues ice
Kosa mas igual d buen oisicurso Kcteijer Kaaa letra valor propio, sin anSar
iinasOc otrosnrcntiganaQ s.oniGos,KQ4
acetotalmeste se prohibe la Kontusioii,
acci se KonojeetaelKastcHaao incsicusable entonto KC xencralmente no^
setrezibgenlcisnprcntas sadrtogra-

EspoQ esentci^hat'yKevtckheKori
los inpropias axenastietoaafetapro*
nunziazion, A Epteto i Kebes Keao
aescao2)oKon lo ortogrofo.supIiKog
vm.uegoKelostje aluzmehagamcrzcb ae remitiHos, i Se man&arme en KC
le sif va,seguro De KC le obeaezere,i tjc
K rae preziare mucho ac tener dum;
porseorjidcn nuestro Seor guarde De MontxoKe,i Maip ip.^e 1630.
. Don Diego Kamllo De Mendoza.
B Ri: A T A S.
Plana ^.wenglon 6.Kostci]iana,ke Kas
t^Mana.ni^keeed.17.11. Oe ti, lee Da
Ig u<33.i.leesnlDo, 01110.3?. iS.obusojlee abusos. 40. ry. lee la q.47.i.lee,
Komo ol sabio RTei Don Alonso. 52.18.
lee, i el toDo De lo bueno ortografa.74
12.Rilasen, Ice Kjtoren. 77. i^.aaDe
Dror.iDelantcDonDe faltare lo Kinta
silabo.
En el Epteto i Kebes.
Plqijq 12.22, po^uzeQ ?lee,proa!eDn;

3 ^^sta,lee)csrdmanera.2 5'..iise
Ice^ si se .34. II. ae establee Gesto. 5 /,
?.asi tan, lee ons.tanbien. 52.9^ esto,'
lee,eso. 5:9. al f.n, lee no te.6. i o. se a
k e se .92.2.1ec,i porK esta sta sobre
i05.Keusa,IeeKousa.
Aprova?;iones i privilexio en suma.
Dibsu aprovazion el seor z^onGraviclae Zespees I^aestresKudcibc SolamanKo, Komo orinorio.
Por Komision Se los seores tielCon
sezo RTeal vio este librps i Zii si; aprovazioncl PaZ>re Xuan^autistoPoza,
Tie laKnpoiaae Xesus en MciSria.
El Konsexo supremo tespcAo su lizenia i zezjnlajen KC Z>a$\i Maxestcia
priuilexio a.\ M. Gonzalo Kowrcas por
?)icz aos, para pozer inprimir &te libro , Kej su po?)cr uviere,} se prohibe d ptr alguno so las penas ordinarias. Pas ante Lzaro Qe Rtio azi,"be
XuUo aeste ao 1(530.
T
A S A ,
gstgtqsaq ste libro poricssto- .

:." '

res.

wntjflKoirsexo icuatro maravetis KCI


|)eg,Kono pareze aela fcKC aeJlo
^ d sfKrctorioLazoro aeRTios Angu
jffla MaariD lo.se Otubre t>e 1630.
Don Gaspor 5e Zuiga,
T\ Ivind fue i soberana
*-^roinvenzion)cI Krivir
formor letras,! esKuIpr
icon ellas en una plana
o biuo la habla umano*
Sisu primerinventOP
poraoflasbozi valor
inerczi nonbrc inmortal,
KoKca le akauza igual
P9f natvo westauroaor.
^aaeziae mano en mano
KOruzionel alfabeto,
i Dnosle tan perfcto
Koirca en el Kasteano,
KecszeacalinxcniouroanQ,
Imereze diHamenre
Kc zia sublanKo frente
Ja verde aofia be Apolo
porfenisaoKaisolo,
1
i oavcQOd siglo presente

AlPnizipeDonBaltdSirN. S. Cfon
J^ojrigo Arias tie Neita Porto
Kaaero.
es acsta AK(i.,em
C Loria
Seor, Kc aiais vos nati&Q
Kon el Sonto KC CSKOXGO
para su prnzipio ga .
SCT cstuao i sbiaurio.
Ip.or vos en gloria xrctc
Kon el hixo Kc os ofiezc
tetros ilcturoiol,
KUQI para niez vkc.
jnas ol xusto perteneze.
Si por alevoso alnazcr
a Akxantiro el pat)re tuuo
porKC Aristteles uvo
t e Ken pusiese aprenaer
mcislo vens vos d ser.
Pues tenis d Kowea
enKicnloKc set>esea
CeJetrasjlcnguQs, i zienza
se hoHo Kon eminenzia
mas KC ca el Ocstaxireq,

Don

OON XOSEF SORS DE.


.
Peramato.
Si Keres i ae i mas, Letor ilscreto,
Noant)araziegas en los motios varios
DeesKrivirj apartaios Del peifeto,
Sige ste estilo,i Dexa los Kontrarios:
SiKcrs Sed tengan buenKonzeto,
Los Ke son Ocl saber tiepositarios.
No Dcxes staaota ortografo
Muisnaaccxerzerlanorteiaicr.
Versases hoHaras axi mu KJaras
RTazones cfiKazes, breve motio
I Kon fnziliaa:> KOSOS bien raros.
Lo util-Kon lo Sttlzc xunto Wbo:
Lo nuevo Kon lo ctntiguo, si neporos;
KonformejaunK.e esto fuera iaeloQO
DiV)oso seras iu,itoaa KastiHd,
Si el uso siges Ocsto raaroviHo,

Eimcsmo.
fnvenzion fue soberana
lazienzia SclcsKrivif
inventar letras i unir

clas Ici hoblaumancT.

TCon re se liize o ausente


toaolo Kces menester,
i a los KC estn pornozer
lo pasaao i lo presente.
Anifizlo es misterioso
Z)a&o por Divina mano
maior KC ZC inxenio umano,
ialrounDomas provecboso.
aunKe clciutor no sabemos,
KcfucAaani afrm<irici,
porKC sta sabiburia
aesDe su eaaO la tenemos
onsi Krco Ke perfcto
fue primero el abeze,
nunKe i Komo se ue,
ticnz murbo Se inpcrfcto.
No solo en el JvasteHano
sino en toaos las naziones,
porKc umanos opiniones
metieron en ci su mano.
Los ae Europa menos mol
csKrivenKclos Asinos,
i barbaros AfrKanos
KctienenmoDo brutal.
Pr&io

Pcrbio ia antigua vcftS


iccsKrivirsu pureza^
4 tne^Kl la ae waieza
lo vulgar barbaricBoa.
. Algunos sabios Kiiierl
KitaroKesta mazlc
:&e la lengua l)c Kostttai
ipoKonoaabideron. :
Mas tobo lo Kc aesed
ia wcraat) en entaparte
te esKriif, i leer Kon arre^
tM) lo hQ el sobr Kowtci*'
. DanosJinp<> un aifabctdi
porOiZ>cn marduiiosa '
sinfcikfroi&oibfaiajosa >
^iKstcHa)^p5e*"fl*t. 3
icon exetiiplo.aosam
centrar K-on sfgoropaiO
^n el Espaol pornaso
hgla el tenplo be ki fama*
Si raerezi elinuiitop
primero granDcalabanza
frO menor KoMcea la akanzd
por nuevo restaurador*

F I N

ORTOGRAFA
KASTEKAN

N U E -

V A : , ' ! PER FE TA.

Koexiaa por l Maestro Gonzalo ICoirco v> , KatcDtatiK propiciarlo


De lensucis ch laUivcrsibab'
'SeSalamanKa,
^*'=^^i^ U p P s T.o Ke (jvemos t>iTiM;

. . . 1

^^^$}
'f^^^*' ^"Kti5.tcMm?# los
^ ^ ^ ^ cibusostel<i5etms,:Ke tie'^^^^'**^
nc eluso Komun,aRirepetircmoscn sunia!o maloparaSexarlOji
lo bueno pava usarlo.- toraanDopor gia
i norte esta rregla De toDos sabDa, oDnciDopor,yrDaDera, KC se oD'eesicr-.
vir, Koroo se pronunzia i i prnunzior,
Komo sccsmue? i la.polavrn ortografa
su ministra;Ke gionapnos por ella saljDrcroos bien sel pilago Del wtilgo wutfb . .rtogTofrdes palyra ^Griegfi, ice
tl'ic

'" "

'"

Ke

OKTOGRAFU

Kff CS| pcrfe w csRritur-a en Kuonto las I ^


wasje no falte, oi sobre letra, en l-Kh
se gsitrtwe, sino KC aKUstelo esKrito Kont
lopr~onunzioio:suponese,Ke CIKC esKr
vCjSabc bien proTianzir laspalnvras ae?
sulenguomacrn<j.NohaJ)Ia5cengIoai
Ver acre-cbo j ounKe eso es rccisitoaer
buen ornato i oraensino tic estotro a c
no faltarni sobrar letras, ni muar sus
pronunziaz1ones,ni usar suplementos,
KOttio nczesario i forzoso. Ponzirosc
por obra i eKcrzizio la ortogrofa i s*
i5rgla,sin KC t)u5c ni estropieze el KC e s
xriye, Konsioeranao primero ienten
l!(ica#:teis4etras,ei aieaeler su lengavicolnolotize KitittKano en el libro primero Keipitulo scsto alKeensea^Ke note ac las KC eston en uso,si alconas fobran, faltan otras. Parcze KC
.en cfpezial habl Konmigo. AavertirJas el Baitcllano eparon o en loaivcr
5iaaa aebozes soniaos Diversos aeos
voKablos.Ms ftorKeestd no l o paeseri
otinar tooosji Ifcs^'p ks Ke soij,i(me
^csce k kngUQ^|si#|piciidMiincrt>

i hoxts t)cHas. Por to asentor, .QO aler?


taren este punto , no asentar i KOR venir en este prinzipio tobos los Ke QD es-!
Kfiroe ortogrofia Kastcl-lanaji & Qtfxjs
lenguas vulgarcsjhiiicron pOKoq O.?iai
i nos 5cxaron en tanta, mas, cuSo i
KOnfasion,Ke cstavoinos* Uarcroosiof
acspucssGKaias enlinpio, cukniiOii^:io primero las Ke se an usaio hasta agora,i susobusosi Sobla^ios ofl?iossi
supIementQs, i:renieoios,para Ke pyc?
tos ante los oxos, se. veamas Klqf<3oi,cn?
te ser Kosa aina tic cntriien>;a,i sc 09il*
frirse j ni pasar mas atielante los cbujos
KCsinfunDamcnto introtjuxo el vulgo
ziego, lleno be inoranzio, i Konfysjppi
Komomostro Se muchas Kab^^QS^/Vi*!
Bosaltos) ibaxos viste Sesear.bufnc
ortografa! mas a onbres^KuerbGs i le trabosjialgunosbicnentenBibossjn qt
verestubiabo,imurroujar i Kcxdi?\a@
la Ke est en uso sin autor icfto;:t4
obosDcscaruna ortografa iicrto vfe;
. Ij i segura sin cnbarazos, leulSHK!!
IfkiOj hooao otros! u dios be Rii ^c n*.:/
A 2
lir.

ORTOGRAFA

tir.DexoachozcrKQtaIogoaeIos,kontcntanzsome ae traer d ste csKrito a\


mu Soco maestro ac Espaa el Antonio ac Nebrixa, o Lcbrixa,! al grande m
xenio tonbien nt>oluz Mateo Aleroan,
Ke csKrivi ortogrofio el ultimo, i la in^
prmi en MexiKO.
Dizccl Antonio en saarte Kastca
najKC t>cl Latn tenemos pres taT>GS sto
veinte i tres fguros ac letras A b G d e f
g h K l m n o p q r s t v x y z . I ste numero son las Kc ordinariamente Konozen toaos. laize KC las tres c K q tienen
un sonido, i porKOnsgientc KC lasaos
tcUasson oztosas. Habla tonbien a e las
KC tienen aos tresofizios en KastcHaio: i aviento aicholos ministerios ae m
haui Konponesu Abec Kasteliano
testas veinte i seis letras a b c f ch d c f g
h i j l H m n o p r s t u u x z . Lasaosch
Kontilac las pone por una letra sola para aistinzion ae la che Espaola, por lo
Keaixo poKO antes, Keanbas hazenana sola letra . La seolvia en la enprencoji i la Kunpli OK, porKC hoze po-

KASTIANA:

-f

Ko antes >os letras tic la n , ella msmcr


finplcji la Kon tibe. I Komo se v csKIU las tres K q y. Mexor hiziero en Ktar la c inpcrfcta,i "bc^at la K. Kit oigo
?upcrfluo,i no aKob. KcSaretnos iguales l,i i,si beste su Abe Ktamosla f ,i la
i, pues KcSan otras Oos eKivakntesael
iiesrao soniaojla z,i la x. I si por lo c iti.jcrfeto ponrnosla Kperfcto. si partidos lo r en Bos parasus Dos ofzios, KOiio i lo hagOji lo hizo Alemn. No pu
oei Antoio los nonbres a las letras,
.asaelasfgarassolasricnsinosabe.
uos Komo los nonbr. I no se avian 5c
exar voluntad Se los maestros oe nas,
Mateo Alemn Sespucs Deldrgo? t)is
ursos i ttozoncs Kon Ke persuade aceAor lo viexo, KC toDoijaze mucho por
.!,proponc ste su Abcf e oe treinta lepas.
\ be ce de c fe ga je he che i cale li
b ? d c f g j h 3 i c 1 11'
e nei o pe quire cfesetcveo xi ya z
ji n fi o p q r X { st V u x y z

P E T O GR A FIA

Kifaf&o fqnbjen ae QK las zInKOfj


. q y , Kc sobran , itroKanaosucaiche
.porstas mas propias, i Konoze)as K cb,
KCZiarenios Cftlos .veinte i zinKOjKe bos.ran<, i Kunplcn xustamente Kon la pronanziazioij KascHana. KualKeroten;Bra por super6o en un Abeze poner
.?)0s uezes qnaletfa, i rrepetir su nonbrc
(pn.otfald racsmo sonido, aunKc sea ac
Bif<rreiite formo, Koitio stas fe, f, se, s:
porKCKomo Tiizecl Antonio por stas
jjcilavros: La ajycrsi^oa ac jas letras np
estaca Ja2>iuersiba3Dc la flgura.sinoen
h ^iyersi^ab c Ja pronunziazion, el
4c? 9 ^ ^5?erir,KE pjor ^es ? j q y, suplen estotras mexorcs z x K i, i mcxofi
Estos?)0sgj'.ani&ey onbresnoatenac
XPn pe toso c lx)s QuisosaeKintiiianQi
f n 5 Picpero el uno pOKO j d otrolA.
^^ I .%^iPC Jas.letras KC sobrasen; xe o
stefnioaixo. En clsegutitio aiaief 01 k ^^ejKc faJa.OjKaQa uno ae su tnanerq. Mat^o bio-un paso mas aK, por
el Ke falt antes ;jK,e parti la r en 50$
Konformes susDQSo^zios, )Nibixa?

ron

A S T E E ANA}

ron toMsIisracnu&enzwsael uso KO


itiun 5c las letras, niosentaron enuncr
soiiaa i firme ortografa, sis mengua nr
sobra,Komosi)ixesemosperfetaiper
petd j-aunKCsu zclo fue bueno. Si io
uuicra tenido aitn Z)e KomiiniKarm
Kon KualKuieroaelos, Kreo KC hlziera-'
nios asiento /ierro ji seguro ca Kosa
tan nczcsariaii a^e toaos &escaM:porKc
mas ven Kucttr o'osceaos , iseisK
KUSti'. kortioi tgOfo solo le bago
Kon laBfzOi i \>erM:n tamo Ke solcrt
of fOktdS eS}JiHtus. s KC no ai poicos
sufzintcs para esforzarlo, introiuzirl6,6 KC el Prinzipe lo tome ci su Kargo,ies hecho Kon su manicato. Tres ave
mos salido al KOWO , los mira&brs'cercinpKcnMnza oiexor a lo Espdla.
N nehago Konpetiaor Sel Antonio
en lo acmaSjKele venero mucho, aunKe
tanbicn tengo mi pietira en elttoJo*re
Konozkoeptit tttaeftf o :> tooslos KC
fcespiics avernos sitO.
Uegcmos al esamen Sel Abe vlilgcSfi
5? 5^.etie \^% veinte itres letras, ice t\

A4

ze

q^RTQGRAFI^

ze el Antonio se tomoronprestaMsael
latn , i oK se mudaron los nonbres 5c;
algunas en menos propios, KOttUtosi.
Fuerza es treplitas Kon eUos:
A bccede eefegT? achei,Ko ele eme
a b c d e f g - h i K I m
c;ne o pe qu enfe esc te v-f cjuis y zeda.
LosKaalcs, pprKc Konlas bozcsKC
Dcepre^scnton, nQ Kunpl?n Kon las pconunziazionesiva5tellanas,nucbQs?ha2ca
ios mas ofizipSj i otras Konpucstas su
pen pqrqlgunasjKc nos falcan en fgii- ;
ra,! teo^ir<o^n boz.lestQrUcg.4wnta ^
tJcraqsio, K o os f oim^M i a{*>c|s,igu ros,UptTOS supcrfluas.EstflS onze letras
A bd C"K m o sx| z porsi msmseprc
sentn su bozj i no se distraen mas ofi
^'io^el'mio i i por tanto gi poKO KC ae;2ir S>f%s. Del no;ibre oc (algunas sflbro
ja e prliiqra. Eti Kuanto lagao^e b f
Pe^qftlB9h mp^o pajios en letra rrc
&on3a: potKc aejiaKOmO^a la ^mstla i
s^ge^iseK0nfun5en-iuf^ionlafiilaI ;
Se man o. Si se akpgref qhsKp^mm o m
Ictrd

KArSTEilANA.

letra Kursiua o bastartiilla, no tcniqtce-^


tp n|KOnveiente:i loiibicnlocsaver
Jargoi fbKa,largaporaherirji cbiitapara
fOiiftweoEiofl inpertinente De cnpren-,
t05]|i;noabr,i>e la Equis est nmj;oiTul
totispriopio, no se esKriuienao ni proi|un2ariDola letrocnsu nonbrc.mc-;
xorfueraHamarloExs. Mas el propio
Ke ae tener forroaiO:Z>s su sonido, se
k hacemos tMixe Sespoes en las Jeeras
^Kaxidas. ELae la z sexaretBos Korco-;.
^ s l ^ SSeXa KiKO!no.tGifi inKouto i pTp
pHjfifcies|jtnr su boz Kon toSisias
yaKtles, la snKaremos a plazoiice hagasuofzo,pucs las otras Dos c su soP^.O c q son maiiKns; , ilchazion tari
inkDestotras Oozc letras c g h i 1 n p q
tt'v^^-y>airaucboKc oezir i notar.
. Lac Kon las tres voKales a o u haxe
ofiziooeKO}JCoinoencallar,eollar,cuna! KOn las =jjta?as Zios e, i, le hazc.zie zc,
Korao ence8fa,cebolia^cimeo,cierto.
2>,eaK.i vino Ke para :)istingir uios. azil-

mtmesccsegunao ofizio
o.. ^.^ ,j

KOBI-

i,la

pasi'-

paferon ?etiUa ^ fefta, fcbolla, ^itfxd #


fierro: i auroao enrre mufboslatrabi'-*'
zion zjesto. Otros aespucsmenos amcir
ttios iKow.olamewu en latn sin f^ri'-lloencentum, Cicero, fdcio, y losSe--'
inas,prolunzic0a3s la tnesma mancrct;.
Ja icitoron la f eriila Kon Id e j i, i aircir*
OK esto folsa kegla, Kontra los Ke pri-*
inrO(3?ivirtieron mexor en poncird,Ke;
Kon CjifRoracnefter ^eria. Koselce
la apIKaron las otras tres voKdk^aa^'
iJ,Kontra nrazon,pucspara cUasavMa z^ Komoen farca,poco, fumojinaxincn-?
ao estotra z ser fuerte,KOmo en Griego
i totin,ia 5 bbaao.LoKualen KdSteJdno esfalso, KC no tienen biferenzia riit
gana en cl soniao. t cinsi anaan KOnfisas} KCiaSa unoescriye la primera Ke
le OKiTre,Ka!zajmozOjZamora, AnSa*
luzOjOKafa, niOfOjfamorajAoadufiojestc Kon ferilla,sin clla.MdsgwarSanao trcgla ae la aeriyazion, je aees
Kriuir Kon z, Auaaluz,Anaolu2a.tasi
en tooslos KC el prinHi;iuo tiene Z,KO-

nvQ Kruz>Kruzar,KruzciOj,Kruzi fKcir.Ko


nozKo

KASTEEANA.

pozKo, Konozer, Konozia: bc20,be2uDOjobezar. Lo mesmo a t>e ser en las Semas leeros, nelox, ixeloxero neloxito:
box,boxes,boXjboxar, boxano: artia,
arKcto, arUa: VC'KO , mKeza, KKsirno,
&c. Kon estos gisa^os se vienen a hazer
te la c tres letras inpeifetas "be &os sonidos , la c para ca co cula mesma c para
ce ei sonando Z55:criUa KC tanbicn suena
ze. Son inperfetas,porKe noaplKansu
boz o toaas los voKoles, Korao lo oe ve n
hazer toOas los Konsonantes, ni lo ^erila se pooe enfinsperif,Beotrif, sino h
z,peraiz, Beatriz. Pues sonaron ce c,
^e 9, fa 90 ^u j aevian sonar lo mesmo
pospucstas,ec ic, c^ icjOf 09 uc. Por estas finales Kooozeran ser la z su que i
blquaa en KosteHonOjlos KC se gian, por
Ke en Griego la tienen por oobla^a. I
se Konuqnze Konla suaviM?)acl zezeci
Zi.e las Domas Sewilonqs, KC hostoloson?
bres le imitan por Dulz.e . aun el non^
bre zezeo, i pl verbo zezear, i laboz ze
KonKe Uomomos, seesKriven KoacHa
Ko fuf n^atural cj.?ezeqr en los primean,
" '" '
'
ros

'

>

aa

OftTOGRAFTA

ros,$inOKfetozioo,i en los sazcsores m<3


aKOstunbrc ea KC se Krian. Vcse Klaro
en Kc io picroen vinteaao KastiHci,i en
srosaosnonbrcs KosacnKC sebiuc, i
Kaza De monte, KC los ttucKan KOrao ac
inDustria,! por la Kosa> tiizen KQZCI , i por
KOZOjSizcn Kasa, i asotros.Ke maior
eyDcnzia pue>e aver pam Kon<?cnzer,
ice no es natural, sino maa ? Este vizio
Qetan por KuriosbaMO sino nezctioZ,
en aFuentcae Maestre coEstrematmro, rn Malpartiaa una legua "be Plasenzio, lugares mui Kortos i bien tiistantes,
I son por eUo wci^os se los KonvezinosporKchoblonao Rieren mas parezer
henbrds,6 serpient$,K 0nbres:O Ke pd
los. Eoelnonbre ce i otroinpropiciaa mu grandCjKe se lame ze, sononDo
KaKon tresuoKales, KOnsolos&osze,
Esto vino ael Latn Konrutaraente pronunzioaOjBeaversemutioOolapronun
ziozon vcnicnDO Kon e,, Komo en Cc^
sor. Cicern. AufiKecstonobastava
pues Kontropesa mas la otra parte i i pa*

ta Kunplf Kon anbcj la aeyiaA SgaaarCa

KASTEHANA.

i^^

^e. Tiene mcis otro ofzio ae Konpajr^


Kexunta Konln h anbas suplen laetra
che propia KosteHana , Komo suena en
stas palavras charKO,chapa,choues,che
Rajcheiriaf, chctrionj china, chimenea,'
chKo, choza, choKor jcholfo, chucKa,chuzOjchupar. AKC otroestropiezo,
Keansixuntas suenan Ka,o soIolac,Ktanio balziia la h>en uOKablos KC tienen
por Griegosj Hebreo5,chariaoa,Chris
ro , Monarchta, Malachias , Ezehias^
Rfachel, Michol. Dcsto nazi la Koa-u-^
2on "be algunos nonbres, chanzlllcria,'
tanzclaria, canzellcr, Xoachin, pawoquia,pawochio,6pawfOcha, Achiles, Aquilesji Archiles. Alfinsola i Kon aiuaas viene la c d tener zinKO oHzios,KOtoo en calor, cinKO, fanKa,charKo,moharcha. PuesKc tjfemcbo para salirse
tanta Konfusion ? Elexir letras Kon ice
fcsKfiuamos linpia Klaromcntc. Esto lo
haremos despus. Ino maxinnr KC ave
mosQK t)c esKriuir por las letras axchas,Ke seria Kruebaa, i aslateohligar
<jlaomqnzisto Espo! para csKrivir cif
*-' '
su

,4

ORTOGRAFA

su KasteHanOjKc supiese Latn, i Grie*


go^r Hebreo : sino aKonioaanSoseno
roas ^e a lo Ke suenan los polauras, KORioo piselontazon , i lo siente el Anto
niotrotantiozelasletrosjen stasTQZO
csKc&izeansi: vemosaKitie presuponer, lo Ke totios los K.e esKriuen "be or
tografa ptcs'iponen : Ke ansi tenemos
^e,esK^MrKpmo pronunziamos: pronunziaPjKomo esKri vimos: porKc en otra manera enuano fueron hallaMs las
Tetras. aao, si KnQa una no detener, i excrzer un solo ofizio propio su-i
io ae la boz Ke se le aplir< primero. Sin
tienaocsto/FranzisKO GuirbarDino enincOo muAbZ)el mol csKrivir en su tar
iJanOjtDos no to)0. Otros aos tres
raes raoaernos en Franzia an KtaDo las
letras oziosasDe las paloyras * mas no
loan aparado tot)0, ni lo oKcbaron, por
t)exarseenel Abes^c masJetrasaelasne
zesorias.

GA la G laanKorriS.opOKos menosin
fottua^PsKealai^porKeiaonaaZiOios '
oizios

KASTEHANA.

ly

ofzios,iecbaDoIa una Korraa pesaba,


KonKe niv otras ni atjelante. Digaa
Kcfue porinxuriaael tienpo,Keiose
ada 5 Ke no es sino por inoranzia i neglixenzia ae IOSKC adulteraron i KOK-OR
|icron las palauras, i la Ziexarondclct
enlaKOiYazionjpuOieniOsaKarlajitiex<ir ali la aZiukerocn su lugar. El un of
2io es propio suio De ga non las tres vo
Kalesao u,Komo en gallo,gala,gozo,
gorirajgustOjgla.Elorro esDe xjKon e
ijKornaengcntC5gigonte,xcnt.e,xigan
t e ; pprKe Kofiotiigo la Koiacuzion maZjsn pronunziazion, lasexoronal/,
^ut)ieaDoi)C\;kn:sr> ponerpor ella esta xcKe pronuiuiaron.lDesta adultera
zionla Dieron nonbreDexesinMrazoii:
porKC esKon .agravio De las otrastrcsvo
KolcsjKepiDenelDegajKccuuoprimcro:
o pqraKunpIir Kon toDas la Dcvian noa
brar.Gaxe.- .EKiualentc trazon es esta g
JaKc Dimoscnlac. M. Alemn oDuirtio
bien , iKon.bucnas w-azones tracaaDp
)e,sta letra, i la Dex para go Kon toDc|s

W: yogal^ij i]g $Q0 aes? scgui5 p,&c^

flft*0 G R A F A .

iwZid qtultef o, i se le J la j esKriyicn


Jijeme,jigante: mas esta letra j Nos a '
tyepro^'amos,por lo Ke airemos obelante. LaKoriDaKkipusieronjfue nau
muerta , para Kixetuvese su volorj
boz Ki r,i, Komo en gae^exa, gueta,
:Guevarp5MigiieKguio,giun3a,Giflen,
ogila s Kon Ke habla Komo por zerva"tana iceno uv otra KC en- este Kdsola
put>iesc soROtter i suzctiiese,Komo da
c soKorro, i su5:eao la qu Kon su treniienSo para que qui. En otras roucbas OKasiones la a es biyo i suena, KOmo en aguero^aguclOjVfrgQenzaygtie-!
'v^g^%5a^eigie,sen.t;igu^^0guev<3-
'gr,arguicnte3,i'orros.Kc!i<)s=epGr'^sos;
hos Z)ifcrenzias tan Kontfarias: una ^
notable anbigneDaa, siniucrK-eglan
trazon para salir acjia. Nosotros apenas alitnos por el Konoziniiento KI? K \
' DcniOs se las palavras,i auacimos e^nlas
no KonoziSas: mas los veniieros j s- ]
tranxcros, Ktnio labran & SuSpr,
va aclctUTatl esicritaojin; a\?fe^cis
ODO ? Enningtq- fcqna^ioJmt^ sy-|
tingi:"

KASTEnANA.

^-^

tngirad encr^ agetO agero: gae*cf,


cguelaKdrgCjigue, i los otros ? No cii
moSOj sino el KC brefnos neo*, i bi
^lematiBietclaro se vKeld T4graafia no es solamente par los KC sbhii
lefigu, sino pralos Ki^-aan beso^r',
i naraackiararse Konl^auscjjtc^vPar o Ktar sta auaa me aKprc^oM'llalis.
Jres por un nterin, entaiia KC sala mi
cirt granae JSpao i apbes^lrfbfi.
masen., en pofterh en Jupir,beiuiijei.
5to jrxomjo |oJb5:eiVcii Itolft'^^ii^tS
K e lag gurbasQ vdf BnffiiIjKottl
<eil ghcmbo, longhcza,ghrlanaov '^TH^
gnar,! otrosrporKC no me leicsen los ou
sentes xc, lo Ke csKriviese por gcvsi
Xa.u j Komo ginaa, Migel,i eios pro4
UQXisefl iitia, yixej, porsu^cpravoba KOstunbrCji be^KoOQziesen el uo-*
JKablo.launKebonbose en Ictlcturaie:ajfueraraasKmoZala h,Ke la u.
iJUfbos ei\ter<i)Os DeroinccntOj io le
jpsKriuo Dios , porKc ca ro orto^rafd
n o Keactse Kosa InpcrfeiciiDpi) U^H
... '".'[ " "
B
gqi

^f
ORTOGRAFA
3 ;$o primera fuerza.
-

- ;

. . . .

. . . -

;./ Xci h aize Antonio KC Komo noiSQKQsia pcodonzictmos es letra. mas


^iey^fi^entc l o prueve Mateo Ale*
mlioi;^ isisiefito lo mcsmo, porKe letra
mmmmr'i-notcL KC representa boz
fgjo^tera : I o; vern idoro en habla,
iieo, hilo j hoxa, hurto, en KC suze-^
iiio porafjKc ponan nuestros antepa
aaos, fobla , fecbo, &c. i en otras nw
/oitgs,.palavras. aoZJOesta a.&vertenziOs Ke no inpioe hozer sinalefa la
vez e es menester, Komenzanao tii:.
zion,oelavoKal Keprezeae final jila
Ke ello tiene aespucs ae si. I esto es
BIOS forzoso en verso , KC parezc KC
C|itQn?es pierDc su valor ma$ Oeve
seriaras vezes, i evitarlo elPoctajKoinolo hozen los buenos. Lo mesmo
lientQcn Lotin^ i Griego, KC es letrc
Kon laOiAg no.toOesinalefa,Komo sien
pq lo C5 caHebreo,4ravgx)> i en las
^^i

' \ . '^ '

len-

lenguas Orientles. An la puesto por


KOiipaera lo c pamrfcre, Kaino'aHDiximosji lo p, i 0la r Komo aiWttti^'t!4
elas. iOKOsicfn avio ani be wcepeHn^ ^ al vulgo t>e Anaaluzw lo bcit&^^jKt
Ja truexci^femcrite por xe^i-W rpor
i Mas los Kueroos ,^ nolclftxen i- 6
.^e Ko wixettZ)ea em Jstillo-i ^lai*Kan3^ Xosieliaflos^r^jf ds yi^e ofn^ e a ^ . t o n torpe viov Aii^kesa a
50 K0a(^en) cEs,;cij onbf c^^ftfea^,
,iStoiia,geso,gucvOji otrostks. Bi
o^e nOKsicre laga, esKriua la noto >
Jejifc sobre I a , cso , evo, tcspe,
lefta, aunKc mas Heno boz hose gtKj-^:^%gttouo^gucspc2),gucrta,geKo?, - '
vigela, Marigcla,|<f-.
.11

30

pRTOGRAlIA

. -sLal es veraaSro VOKQI, i haze silabij


efltte KonsQncmte?i xunta Kon VOKOIJ
si ella tkne el azentoSeloaizion, KO^^
roo enHta j lea . Mas sin el ozet6
3juni! K0n oim yoKtl se oblaa?)a pega
enjijtpogo Scon eHa,Komo en i, ima^
i,*%<r;: Ke tanfoicnhazen>itongo Idi,
ila UkOftgpuestas, Komo pospuestos He
gqDosaOtra vQKl, no teniendo casd
azento, Los Keno Konozieron esto,
Uomorp.nlaKonsonante,antepucsta,DrzienDoKchera , i pusieron por cUaU
,otra le llaman y Griega, yo, yema, yo,
yugo, Mos fue cwor inoronzia >e ai^
tongos. DeHos &examost)icbo en el or^
te largamente, i oci ixepito en sumo K
son estos Kotorzeioi ei o,ou eu ou, ste porsinalefo, ioie io iu ,110 ue ui uo;
Kornoenatre,ofdte,oi5or, pauso, uno
aos ,ianguos,ieguo, 6^ a,iugo,lusrc,agua,ague,Kirita,antiguo: i onsi c*
vo,uesOj,ue<-ta, CKO, uespeO. Tritongos 2)e tres wmk$ en uno silab i lin-

KASTEnAKA:

a,

piosstosKuatrOjiiiijUiuijKomoco
preziis, preziis, aguis, agis, guai,
fauci. E los 5i(*J0 paro Desengaar &c Jo
y Griego,aonKcilos ootos iaSocrtiaoslaacsecbaron, elAnionioResupo
bien los airongos,pienso raexorKelos
ocrosjKomo se ve en su arte, si bien me
tiex algunaspOKas puntosas Ke 5ren
ellos.Simon Abril KI l a y , Hcrnantio
Be Hcrra,i otros. ans Keborfctoacl
nuevo Abeze Deroas oesto se Konvcti
Kc K&iai ose hoze KOasonatite Koiento sobre WOKOI ,0e KUm&oes KOBxunzionaizion tnonolircra i monovoKal,
KOmo en estas frascs,en Kasa i en la KOcsPeoro i Alonso xucgan en KC Kuaxamos la i Kon la voKal sigicnte. A K. la
i cstizion sinifiKatiua por si: Ziizion no
la pueac hazer letra Konsonantcsluego
es voKol.En Rfeijlel es VOKOI , porKc es
na acl Ditongo ei unKa silaba ae3"ci,
lei puesformatiao el plural llXeies, le
iesjtanbien lo ae scr,no ostante parear KC KCfrga sobre Iq c, KC no Kargo ?QB3
'

iaipffto toao elsitongo Kunto, mf


pidrezjKa Kc eMo Komo mas prxima se
pcgayrKe sino jdiramosci otro asur*.
sbj'Ke Iras Ditoag) no puaierct over voRctlvKomo.lct i ci leiese jpoiOsMdOiPc
IdtoEOfflioen Lttti,ett Gous, GroiuSj
era,jei.s, en Griego eAxctidjBasiIea>
3'roic,-Aireias,Dare0s, ;
'r- - rREesf<j p^zit otro' ofizio KC lo bic*
oft^eKferauicstmo bella j Kon KctOi^
talmeate la saKaran ae yoKalj ilaiizieron Eonsonante. para eo laalofgaron por obaxo ans j . ik- Dieron el
nonbre;|s0a, KOWIIO be la Griega io
taaM stenpre pura VOKOI .Hqziifs-;
to oer ayer muao?)Q i KQonpiaoJo
onbrs el sonib<o blaiibo KC teniq
be uoKal bitongabci. KQft k: sigience^
en el be-xe, Komo en jaspe ,)atan-i- ;
za i letyslentjieretnicSSlj'I&sef, Ji*
jio, |6wS%|Ktrnb^& juKu nbOjj usto, M
ro ; KoBtto nfisios agocej.se m i
trobuxOlaitMlteVi^jr'Sno ei tobapas*!
te' 5 fKO'ixis- en ;Mf^ :i:^q|e:.>..KOHsej^
"

'

Kora'

K AS TE IIA NA;

2|

Kofaje. AK Klmo, pofK, si la muiia^


ron en el soniSo, i alma be otro letra,
no muaoron ronbien el Kuerpo, KitanZiolaoeUa, i poniendo la otra ? KOino
se hizo &nKaucivo, sobre, suegra, &c
captiuus, super, socrus , i otros zien
mil. Piao xustizia, i protesto la nulihah ac lo aprozcsoSo por lo parte Kontroria, por no Kontestobo Kon
Ja ttazon , i vcraoZ). I se har Dere^o csKrivienbo Korao pronunziamos,
Xaspe j xotonzio , Xerusalen , Xereraios, Xosefi Xulio, xovenjXOKunao,
xuKunaOjXustOsXurOjviexOjpaxejKonsexOjKoroxe. La I maiusKula, 6 versal
haze su ofizio be VOKOI , Komo en Ins,
Isobcl, languasj lugar Qe la {^fiojailusleKQivento oc Xeronimos enloverc
ae Piosenzia, i paaoKo,i Kole en SalamanKo a Ke Horaon se Santiuste, por
san luste. !sin mudarla noao la obligan hozer el otro ofizio sexe ,KOmo en loK kKome , leaeon , lulio.

Yetiraos K O Ktter en. otra insolnB4


ble

)t*riqRAF:

beDit&a se aistingir estos, Kontrano?


lonia-OfS. Por la KIIQI veoice leen juste,
ios Ke iiQ pieron Kcen la Verq ziizefi
lusre. ETOTOe^aio solocsacstewaraci
Abeze q ijoca in^ysc en pfziQ OKl
^ Lo solq haze su ofzitQ ibreiiene
jiasDohlantioqKQnQtf, qs QQsho;eivtrq letra prppa Espqoiq ^ tQta
aKe sqena en estas aizDnes jlauej Haga,lenp,evQ4aliiigaiina,llo.rar3louer^
lucuej/lirvia. El Pptuges |a suple Kp
lh5lhp:eI talianQ KPn glijgUplpjpp?
itioiOihixp.Menester an enrri|nfeci kp-,
nip nosptrQs:q huestra es mos fozil, li"
ganap las Dos ll Kpn UR sutil wosgilp
ppr el pie , hazenai l^e las Oos letras
vnq, la Ke sucpn i auetiiPS inenesrcr (
sil nonbre sera Ua, form^QP ac sy t)pz4
Ke la I es liKiQa,i la r, se Sira q&linte
t q n ton>iri^Pl senq ibre cpti ta
?)qs Iqs vpKqles^ qtiKep<pr'S#tqft kla-
m

KS'^EIIANA;
j
filfa notaron los Griegos aos motis
xc onte algunas Konsonantes seesKu*
jrcze algo, i larauaaronen otras fcontrc
t-oOa vcazo t Ke no son bastantes leves
Getos ie KonKursos para alteror letraSi
^uaaron laengamoontcs 'be gamma,
Kappa, xi, parezienboles Ke onte cHas
gangeava un poKo. por la mesma aa?:onoKq puaicramos hazer lomesmOj
s ^e icon^ibera en vengo, monKo, lonSa^i otros, Ke olube q ello;ipas te KC sir
vierqjsn ?) etitrebo. 1 Ib KC te suio se
fiazc c^o, no menester seal ni enseriarse, Tanbienio muiaton tn ra ante
iDfmpKontra lo propie>at) tie su leng u a , KeningunapalauraaKabaen m.I
poresto no Ocvian oicabar silaba Kon
^Mtn mebiojkomo fto en fin, Tomo-'
Ton los Latinos cstci uregla onte b p m ,1
los nuestros aellos KonaesKuIcio, por
3ce Kontribize en Kastellano, Komo en
<?negonoaKabar?)izionKonra, iaKa*
l>ar silaba en meaio por respeto aelcr
^Vezinq, InobQStQKeparezKQKesuenrc!
X

B 5

m qnte

ORTOGRAFIi

m ante b p j KC lo mesmo parez cti Ui


versas aiziones KoiiKUMtcntes, en bcjxo
unpoUo. KomoaKinoseiemtiarj
tanpoKO all: KC op i mos ttazon en me
2)io ae a.iz:ion,Ke entre ^ivisas, pues tan
ximcosscIpronuazion, Komo iinabiion.TdnpoKO, tan bien, apartotios hiziones no la rauMn. Pues pocKe lo aa
tsemuMrKonpuestas , tonpoKo, tanbien? hzen argumento ae iguglaa^
las istanzias sigientes aesta, i otras letras, KC i notado, KC se ablanDon,
engrosezen, se esKurezen Kon^uMcnao Kon otras., o co^nsiga. La o en
pnnzipio e parte es firnie j en nae,Bio i fin suena floxa, ntese ea aato,
BcDo, par'DOs pareOj Ke no sc.pcirczcn a
laprimera al xusto. La r antes Del, n, se
engroseze, Karlos, perla, Karneapier*na:' aKRasila doblarnos. Pospuestc
,n la tenemosj i ans Ericus Mcomanzaron los posat>os EiitrKe : iosgrp, seros,,i muxcres., Ke latrosponen,>-'
zen Kaiaps, p c k . Lij r , i Iq s, fiaples
."
' " """ ""' 'se

KASTEHANA;

js-eskurezen, enrauaezen, sigien&o e lo fuerte aoble, pronunzionZose


apriesa laspalouras, Komo es ordinario, si n Carian pena, EnperaSor Rf omanOspoaer wcir, los Mfobles, las uranias : i la s antes ae smesma, las sovanasjlossaboaos. Lolfinal sigienaose
otro detiene un poKO para oportorlas.
La xe los Estremeos la pronunzian
mui espreso. La ze Kon alguna aifeTenzia diversas provinzias , i personas Mas toaos estos diferentes ofetps
n o Kosttuien Diferente'letra ^ ni es
Kausa bastante ae olterar la esKrituta . I fuero nunKo oKabor? Kcrcr aar
moaos ae cscrivir KOSOS tan livianos, i
Ziisporotaaas , i otros nfasis Ke tienertien olgunas partes . SoKamos KC
pues en unos letrosno se hizo muSarizo kon oKosiones iguoles, raaiores, no se aeve hazer en erras 3 ni
en ninguno. Por estos semcxontes
razones mucbos Kucraos ibie^aauer):iD0saese(+)C|rOnlcrafli^tebpmji esfri._, ^.:
vieron

|8
<0il?rOGKAllIA;
viero nj(|)>ncrtn<5mcs ae tn efabisl(j
te).Porc2>lcss}nt)uaolo mexor, i KOnieton lo ^zt^ah, Ke el uso malo, 6
iegIo,aclLatffl i Griego no vale en el
KastcUano, ni iScveoataitr.
Tiene !a h oitio t e otM letra KOH
Uno tibe enzimajKaal es laxe suena en
ca, pea, btte, aoe, Kigo, aofligal,
OraO, puo, uaejautor,ubla3o.
l a ktial o s puesto en el Abeze:
mas porKe Konuiene ponerla por su
tiistinto sonibOjiela tilae la haremos
pegan&oJa tiJae a la n Kon nrasgo Sutil
ik iamarctsei. Pensaron algunos
Re \Mi pors^^ j pmte ?>e^ltnoi
on (tjse aixo puo t i era for> KC
tanbien oe Hfpaniaj Spania,iae Al
mania,sc aixo Espaa, Alemana, >e tan
itiagnojtamao, i ae antnolia antiguo
Espcoljalimaa, iconraetatesiDelal,
i n,cxe^fiebla,ai2n aloeanos ,aic niei
vcjnfibla, ';<-:-.,:--- , :;:.;n .i.*
De la P WJittos *^H|re kuipnaa
mente

KASTEnANA.

2^

eJnte:ciR bosto tiezr KC la xuntan Kon


/ijpara KC anbas suenen f.Hizieron esto
les Latinos pora csKfivirlos vOKoblos
Griegos,parezicnoolesKC la fi Griegd
se Konpuso ae p,! aspirazion ; i curaron
murbo en eHo, pues tenan f CKiualentc
d la fi. Del Latn pas ol tronianze KOII
notable cnror Z)e los primeros KC lo admitieron , sinaKuerao KC tenemos f.
Mas ai algunos Ke piensan, KC est too el saber en esKrivir Komo,en Lata
P-hil<Jsopbo,philosophia5Sophisto^Phi
lippCjphysiKOjsapphoal otros tales Koa
ph. I por tonte piensan parczetKC saben lerraSjmucstranKc las inoran. Aovicrrc bien Alemn los Se tal opi*
nonjKe la aexen por caoneo, i uscd en:
oDo t)c la f en ttomanze.
La Q^es otro lelro,Ke bien baila. Mucho me amiro KC entogo eltienpoKC
durronlos Latinos, aunKCGeHos menos, KC acxeneraron mucbo be los Gric

4os en bi^ena ortografe!, i lo tuvieron,


:,'.

loe-

56

ORtOGHAFlA

ijexarort mui barbara ms 5e los ag


ItdbjFranziOj Espaa, Kce tantos si^
glino Kiesen en la KiientOj KC esta Ic
tra esinpertinence: IKC si lo aavirtie*
ronjno laeasew^el Abeze. Vio Kini
tiliario la motet;, hf agb, aixo Kicescji
noloKt. Grnae vcdria es la noranzia j i Kc tiene mucbosMeles uasalos,
firmes KOIUO tcm en la pereza i BSO.
Viene esta qu perpetuamente ammaZa
alaUjKOmo dtca Kon brazero, se tie<
ne melinSre j i asKO ac lgafse o las otros uokaes"j i as tomo sbozseKortes Kon goni^ i Kier^Rn esto no ia etba.SiC";sirpotenfat)OiSo ? RTepor^ ei
eo el Anrnid, i Konzienao su nfa*
ao slabescrbje su Abcze, aunKC aexanaoseUevar-Bel Komente, usaen
pora que quijquexoj quilate (aiisi aisrmiii en el Trilinge Kon lviexo,
porKC la arte Latina no saliese KOrt toBa la noueZiaB oe un golpe j i Ip mas lrxcnte fue, prKe no ovia tenBden

me hiesc Ics l^n% juevgsKomo o-

.,.,. _ i ^"""' H

KSTEUANA.

'31

ta) en lo aemos us la c , Korao en cual,


cuanaOjCuotro.cuoresmajCueniajCesta,zincucntajKOiKe solio aekanbi^
gucMbKehaze,sonant>ounds\;ezesIa
UjOtrosno. llene el abuso, Re sigieh2iOsedtraslasDosqUjSuenelau,Komo
en qual, quatroquanZ)o:sigienDose i,
nuiKa ae sonar , icorao en qniro|
qiiioiieSj<|uixoZio,quinzC maquila:
sigienZiosc e, lasroasyezes no aZ>e sonai-jKomo en que, querer, qurHoj mqueza: otras vezes si, KOmo en quentci^
q'uetas "be maravcais, zinqueriKi: rnct
es menos uczes,porKe la c se meti por
eliaen cacrtia , cuero,cuerpo,cueHo,
cuesa,cuenta,ciientas z>e trosario, zincuenta,i otros. De toaa escabbrxa ahottomosKon ecbar olasaoscqDelAbezcj i KeMrnos Konla K, keKnple'
bicflji se Hega a toMs las voKnles igun!-^
mentecon sa unKO sonbo i fuerza, "

alor.
U

ORTOGRAFA

'; ta r tiene bos ofziosi uno D fuerte


en prinzipio i raeao ymas en meato l^
joblati ,ptro)e blonaaen meaioiin^
Komo en mmOj re&i rKO^rOpd,rutO.,pcj
icai KoaecG, KOMUO J KOKO- bewugd: pct*
rar,Kcrer,pmr,Klqr0rjPeru,tcihiifavQ-.
menzestooe los Griegos jKe s ^Uo?
tii^icrftnQos letras, Komo ttcvian, una
para el un oE?io, otra pcira el otra, Ke*
Daromos en paz. Mas eios en prnzpio
no lo esKrivierontesnuia , sinopfc)
seal be fuerte la pusieron enzima Iq
fguroj etra,^ e su aspirzion, letra c s,'
loKe Mc?peent.boz. Ippxeso.pola^
vros siiios las bolvieron en, Latirt pot
thjKomo rhetor, rhetorKO,Pyrrhus> I
puz>o ser para Distingirlas De las pto-,
i^ias: pprKc Kz los Latinos en prinzi4
piola pronunziavan senzia i banticy^
KomoipialapronunzianenltaliapQr
traDizion antigua ,KepuDoolKo?izr a
sus RTomanos, Komo en amo, reroo,'
rKo, roma, ruq; nosotros Doble en el
soniDo,

JVASTEEANA:

^^

namOixevao^mKo.MomajfgQ. !es
Krcible akanz, por lo Ke se esKriue ?)c
Sabio moestro de nios, KC invent R,
para fuerte i Qoble. AunKe hasta agora no se csKrito Doblada en Komun al
prinzipio 3 sino es por murbos portiKulares fuera he enprcnta: i estos los mas
sromanzistas giaOos de la j^azon, KC es
tnaiorprueva: llevndoselos otros de
esta rreglcj, KC eHos dan pegada del viziodo Latn KC al prinzipio suena doble jporKc nosotros Id pnunziamos
feziaj Korao en medio doblado, i no es
onsi en Italia, ni fue en la Eolia. Mas ea
nrazon de letras no dcaver rtegladc
sonar OK una Kosa i olii otra. Por esto
Benito Rt'uiz maestro de leer iesKrivir
enMadrid advirti mexor en la ortogrdi
fia Ke inprimiOjKe se de doblar enpria
zipio Komo en mcdio.La R destaformci
maior piensan olgunosji muchos,Ke valepordosnooduiertensKesicsoesen
prinzipio jlaraesmafuerzadan lope4
^^^9 >M 5? 5 fncoio hiziera despro-

por'

34
ORTOGRAFA;
porzion CHtie menores , i por eso na-;
ic la esKrive por Sos. Ni menosoSvierten, KC en met)io en letrero ese tosas gran&es nol[o pue&e valer sinDo^
blarse, porKe no pusiramos oistingir
loletura, pronunziazion , en estos
jnonbres opellisos los P A R E D E S ,
los P O R R A S j si esKfivieramosP O.R A S,i ans en otros. Develes porezcr,
KC Kon figura icreziM suena mos fuerte , i es Klaro engao. Esto piensan
los otros ae la z, Ke por ser Dc gruesos
trazos s o trozos , tiene mas fuerza, i
cun se la xfespetp Oe la), i la g. Unos
i otros no lo KonsiDeran tobo se Me
no ; Poro solir sestas Konfusiones es
fuerza aKomoSar Sos Korateres para
los sos ozios tansistintos Se sos letras Sfcrentes , KChazo lar.unoparct
lafuerteherboSeJa mesmoSoblaSaea
naletro, Sesta manera w. HamanSola
vea y tanto pora prinzipio , Komopara
en mesio Komo solia . El otro para
hkn^Q} pgrg este Kse eHq solo senzilid

KASTEHANA.
3J
zlla Kon el nonbre ae re, ere, KC an
o/at)estoforma 5 iiIaSoielraesrao
Kon voKal anees, porKC sola ella he tocas los Konsonantes no Komienzo aficin en Kasteilono pOr su blanaiira*.
vateo Alemn tanben la siuiai ea
os letras, Konozien^o Kon su grande
nxenioKC inportava : ounKenoKonbrm cantlos Karateres Konlotnres
"sKriro s Korao se haze Ziesca manera
*cei los formo. Para Ooble Sexsic
%ur r. para blanca estotra fe?)onaib 2:mas sta i no es in:enester,ni Konoiene por cstraavse nriudio OclamausKuIa. Establc.nSa se hzelKDoKOno iirenos aespues.

T,
Lctttenesu valorenKastconoKon
iOaas las voKales j icomo en Griego,
Hn Latn la KOronpen Konlai, i otra
voKal sigientc : mos aHse loaian en
eso . AK algunos Kercn iar la por
KOnpacrqiahj^nThomaSjThcologt,
C 2
Katiio-;

^6
ORTOGRAFA
KathoKO'MatheojKatheQra, i en otros
toles nonbres, KC vinieron he GriegOj'
Hebreo, porpreziarse Oc la etimoloxia. Kz no porKc la sepon, sino porKc los vieron qnsi esKrros en Latn.
Kuamo ieis-onjxuzgardo i, sino estuvieran iq JKonaeaoDos por otros.
V.
La V tuvo Dos ofzios en Hebreo, i
enlaslenguas sus aepenaientes , i?n
Latn. De OKI KeaKon etos en Italia,
i los pos a las Alemonios, a Franzia, i
Espaoji otros portes. El primero es be
puro uoKaI,IaKotoOe las uoKoles, KOmo suena en uno, luna, lunbre.EI otro
ae mero Konsononte, en prinzipio i me
0io,f4UQl sueno en valle,vega, viga, vi,
vulgo, Al voi over, ovioo, polvo, oivul,gar. Demos aesro figuro antiguo triangular Vj inven toron esto otro uacaos
piernas en KuaOro: iaeonbas usaron
por Konsononte i voKal. Mas cn.prinzipioji por moiusKula De VOKOI, KonOiqute sienpre usaron Ig primera oc
gu-

CASTEEANA;

3^

fjgtir triangulad. Enfaaanaosc i mu


riios aesta Konfusa anbigueaaJ), hivizicron las Sos figuras en los Sos ofziOs, la triangular para KonsonantCjIcr
orro Kuoaraaa para voxal .Ans departaos las us el Antonio en su arteKoscHanajicstranxeros las Komcnzaron
iasaintroauzir en Latn , iporaiccT
otros en womanze. I por esto alabo los
KurososaeScviJiajKeiinprimen sus
brosKon estaSistinzion. Los primees no pusieron versal he la Ka&raDa,
usaron De la triangular, KC sto perfe- ion les falt. Lomas zicrto seria por
io aver funZiiOa la Kuat)raQa en lascn'rentas: KC no "ban los mobcs pOKO es-
orvOj inoavcr luego Kien los haga,
ara excKutar lo KC se in venta. Des'Ues KC i lo' renia aZ)ertioo, i esKrita
a ortografa largamente en mi arteKas
eUanomaior,lo visto estanpoQa stci
J versal bien golana en un libro estran
xeroDeLatinjipuao oDvertirlo por si

:i autor.M. Aeragn las>ivt)i,masnof


"'"^-'

'

""'

Q 3

trqt

ORTOGRAFA

trato-^slasmaiusKuks, porKesepr?suppnenri Bio nonbrc &e ve a la Kon sonari^c, lo se le Goi Qe va, por apartalcs
aelcbcporKe muAosIasKonfun^en.
^estasobtnentevKe toaos Konformes
obrctzemos USQ taa bueno, i nezesctrio

Y.
^,^.yKeamanGriegct, lasanpor
voKol,! Konsonan t e: por VOKOI man ao
Japonensolaporiconxunzon ,ien fia
aitongoaa,Ko_mo enPeDrcyXuanJeen
w:ey, Oaray, i entre Konsonaates, KOmo en Martyr^naysterio, Ulyses. Uat
es engao.porKc paraloprimero i teemos cstotrai,Ke nos b0sca: i en lo se
gun3oeKfan,porKe se Oe cscrivir JM- "
mente, Komo oK suenaKonnuestra
propia ktra Uattiv^mlstmo, Ulises,no
Komoen las otras lenguas. Ponenla
porKonsonante suparezer, Kuonao
se sige vGKal:,, i pareze KC Karga sobre i
ca,KeeMosJomaiherir. nocs,sino ^
ice se pegq,i ^mm m^m en bitongo, *
Komo

KASTEHANA.

jp

Komo te^a iicbo en lo i, i no es menester repetirlo. Demos KC i muchos la es


Kluieron,i nos lo cebaremos ^ Abeze.
Tibe.
Demos Z>e los letras usan una tibe so
bre yoKol, KC es uno waiuela tenaiM oigo torziaoj poro suplir va, n. Kpo, Katar . Este es ostro oe los zifrosj obreviaturostan rreprovoDas porto>os: i
onsi se zseve esKusor Kontra la pereza
Selosinpresorcs.
Epilogazionsumoria.
Esto es toiO lo molo, i lo bueno Z)cl
Abeze viexOjimoncroZJcesKrmrvuIgorjen ice Uegan zinKuentoo posn,
los notos ,i obuercenziosjue ac saber
el esKritor, i Ictor, i ae letras Kcpor si
solasMn su boz itje abuso i wcroien2)os.Rt:csumolas,piro KC por visto tic oxos se veo i Krco sta verSoZJ.Estos Ciez

AbdefKmoxzvaie Kot>o unoporsi

fo

ORTOGRAFA

i son aiez notas, Las otras trcz c g h 1


tras,soIas,6KO otra, c tr^ezinKo
aavertcnziasDesuIetura,Komoenes^
pMo,gente, Miguel, agero. La h 5os"

S e r t f . ' ^ f ^^' poronbre, ermano,


van Kon los otrasletras. La i menor os,
^su/aDc.oKal,iIa2)eijota,ir,paje.-su
maior las njsmas t>os., I6ig0, fusepci
ons,sonKuatro.Lal4sja%o;H?n^
Laaos Komocnnifio, Lap\os,Pe.
xa,.o ereaor.-! tendr Kuotro, si h gran-

Kel 'K'''^'^^'^^ eslvonot^apun Iq argq se poe en n Se iloba

KASTEEANA.

41

ante KOnsonantes, efperanza, tcigo.


Xa otra KC xuntas las Dos, la menor
ae estar segunaajKomo en ilustrifsitno:
La t aoSjtablajKflthcara. Lo u KuaSraaa
tios , c voKal j i Konsonantc, i no De
Komenzar oizion ; la triongulatia las
raesmas aosji otras aos> Ke De ser ma~
iusKuIa De anbas, i Komenzar DiziOn
por anbas, KC son seis, i lo menos Kua
tro QDvercenzias jKomo en Kuna, biua,
vnOj veinte, Vrban j ValcnziaVictuD.
Lay aosjtrobaxo yoyuno.La tilDe Dos,
Z)e ra,n. suman 50.i mas, sin Kontar las
maiusKulas, versales. Kiianto mas faziles sern no mas De 25:. sin enncuos.
Rfeprouazion Dlos abusos. Esorlzion d lo mexor. RTespuesta
ofloKasoxeziones.
T/"Laramente se v en esto laKonfu*^sion?>ifiKultaD,porDonDe ninguno sabe ortografa. por otra porte se
oiC'elKlqraor Dcmur*)os, KC Desean SO.' '1 '
C 5
berla.

4*

ORTOGRAFI/V

oCfla, Testimonio baftante aan Oese Seseo los sabios, ipruaenres , Ke


an esKrito libros Qella; i los KC laaa
inexorabo en sus csKritos, aunKeno
aiasiaoentoaa perfezion . El vccme2>io unKo es enovor lo viexo, i no i
Otro, aexar el obuso , i tomar uso nuevo . Kuonto mas fazil ser al nio, id
5aior, saber solas veinte i zinKO letras , Ke le Oareraos, para leer i esKrivir
en KasteHono perfetamente, KC tanto enbarazo ? Esta perfezion busKctron los otros j i SesKubrieron niuAo
^GUa, ii el toao . Ke raaravHa i
Ke gostabo Kuarenta aos enestuSiosen SalamanKa, i los mas ensean2)o lenguas , por QonDe raeKostaraas
^clainportanziaae lo bueno ortografa, Ke losKe por esto no an pasado,
no puchen bien ser xuezesOe csKrivir.
launKC esto no es alabanza, sinoQe2ir uerQaZ), paro el KC por tol Ja tu ;^ic-.
r , alegar el pretesto Sel Orador Launo KC liheiJeejofegfafoyf&al(^

KASTEUANA;
'43
qiimitlam Iminre , dummodo non fir
filter , 3i hecUgitiml fdcere fofsit. 1
Besco persuatiirla , porKe aKabemos
Besta vez en KOSO toa inportonte, i Z)CseaM. Si llegaron otros a este punto,
Kiz los aetuvo la tiifiKuha) ae ?iesawaigar una tan viexo Kostunbrc. I a
mi me la proponen algunos, aunKC
2)eseanlomexor. Mas a mi naM me
oKovoria, i aespontjo KC i la veo,i KOnozKO, KC nozetjc temor ontizipatjo
ontest)eloprueva,imaxinan)olaxigon
te, sientjo sonbra vana, KC en Ueganoo
lalur ac la ttozon i verOaO, se besvaneze. lKeantesmet)a esperanza lavcraot), ice nunKo Kiebrct, aunKC aaclgaze,
i est por tienpo opriraiOa.t io la mus
trodonbresazionoles Kon evidentes
wazones, isevo Kreer, Ke Konozioa
la obrazorn, porKC la cven amar, i
Kererttazon.lKeKomenzaao,eUoKrczer. Silos Griegos Komenzaron icon
aiez i siete letras no bostantcs, i PaIqraeacs oKrczent tres , i Simonices
.

"

"

oirs

44

ORTOGRAFA

otras i Kon otros Kesigieron suparezcr j i las llegaron al Jiumcro entero 5e


veinte iKUotro, Keauion menester, i
hasta acra tienen: i las admitieron tobos Koroo provechosos . Los Latinos
ans raesmo:si sobre otros aiezisictc
KC tcoion ol prinzpio , aKrezentoron
scistomanao algunas Griegos, Kunplieron su falta.Silos Hebreos,! los Siros aespuesraui nuevamente mcxorar on su esKritura. PorKc no c i zc Krecr
te mis Espaoles, en noDa inferiores o
ningunos Dclos, en inxcnio, KorDura,i
valor, Kcazetarn unoKOSo Ketanbien
Icscst,i les ser de gloria poro la posteridad, i Dc onn-o Kon otros naziones?
Ivuonto mas KC pueao Dczir,Ke noMin
vento ae nuevo. Sus mesmos letras les
&oimaspuIiOas,icnmcxororDen. Es
Kosaleve KC no5a csKureze iaxunto,i
i/goaura Gestas Kuotro ix(hU ,i ae gron
ac adorno estorcn un xarater per letras S nples, i soliMs por si en el Abcze
Kon las otros. La? Sos q y iq otros las
Desc

KASTEUANA.

47

eAaron. Lasaos cj ocscboipor


mKUcntaKonaazon. Lo primera invenzion c las Kosas sicnpte Komenz
n-ba (aaviertcisc mucbo en esto,) i aespucssefue puliendo, itraien^odperfezion . Eso cproKuralio i hazcrcn
la ortografa, i letras Espaolas, KtanZiO las Kortezas, i liraanOo i alisatOo lo
speroKctenan. Los KC no Kisiercn
venir lobueno,iarc Kunplbo Kon
lo Ke t>cuo mi nozion, i por ellos KCBar bozer este bien los siglos futuros,! asimcsmos.- KC sern tenaos por
KuciSosacaKcUos, silo hazcn,isin
por nczios. t saKO mi blanca con t)CxnrsclocsKrito. iDigoKCpcKOnacnzar por el cxenplo ac inpresiones; i cstasharci las KC puDere, Kci tengo
hechas poraello las larasnucuaSjKC son
nezcsarias. I advierto KC los KC agora
tienen aganrao el abuso , Ks:)a ia <.VA
ac ir fokanao, i sern sicnprc menos. I
akaboaezinKuentaj sesenta aos co^os serqn gKgbg&os, pescaron pOKOs.

46
ORTOGRAFA
Konsiacren en KC siglo he oro se hadarn entonzes nuestros suzesorcs
sin Kc ninguno pueaa inorarla ortografa hasta el mastruDO, si Ics^examos esta tan perfeta , KC air luego.
Kicn pucae ayer tan inKOnsiaerobo
por lo KC si toKa, pues el se le aexa libertad be estarse en su uso, KC no
Kera, KC los nios le Scprenaanmas
fazil i mcxor? Esto i scmexantesrrazoncs B-csponao KonsiaeranDomc m
solo, i mis poKos fuerzas, KC si bastan
para Romcnzar, no bastan para prosegirrauf'iosaos. Mas si otrosKuriosos me aiuMn, Komo espero, KC los i
Kucraos, i Deseosos , KC no esperan
mos De KC io Komicnzca inprimir,mui
presto se introauzir. mas si elfa'ci
nuestro Scfior, enterado helio lo manh ase excKUtar en las cnprentas, i poner
en la KartiWa cl Abeze rrcnouoDo, Dara
por oKaba^a sta cnprcsa.I no me Kcacr
r por intentar ste mcaiorKc es bastan
te ci Ijqzcr inmortol unRfei en la fama,
Komo

KASTEEANA;

47

^omo alRl'ei bon Alonso los tablas, KC


L . a n los Astrlogos Alfonsinas. Bue
nocsKcla lengua Hebrea, lAraviga,
ilasotms:>cO,icnte,taGnega,iLatina
tensan letras propias, KaDa nnc esu
mancrc,t no hs tenga la Espaola, sien
no mcxor KC las otras, i Kns par Kon la
Griega, KC fue la wcina:)ciaSKean hablcDolosonbrcs, i en porte se iguala, i
en parte vcnzc. Icsmuci^rticxorKela
Lotina, Komo tengo bien^roua:)0, hecho KOiexo scanbas, isaltiraenelcrie
presto a luz la prouanza: sino KC aesto
tra inferior tenga ment)igoSas 13.KC no
bastan ni Kunplen lo nczcr,ario sin rrcniicn)Osiobusos.Gran:;csKuioOfuecs
te 5c los antiguos,i le tienen otros m o dernos Kon engao, i >c pravat)a opi nion ,attimdnaoscal Latin enpalauras, i
maneraac csKriuilas latinizabas,por
pnrczcr sabios,tcnicnT)0 a los otrosnor
inorantes en la lisura: sin o^^uettir KC ca
Latin no i buena ortografa, sino mu
roQl i penosa J ni KC , qiinKC all se cun

4S
ORTOGRAFA.
ac guarJ)ar,para nosotros es Z)aosa,Kc
tenemos lengua, i pronunziazion Diferente . Ni menos advierten, KC liazea
esidauasu lengua De la Latino , Komo
Ke poc si no ualiera naho. JCosa inaina
ac pruZicntesi lei5os,iSe iniLnos hixos
>c aucrse criado en efla, i ser su lengua
naturalji KC Dcuia ser, i hazerlo o Kontrario: porKe la Latina Komenzaeb
Espaola macbo antes acRTomulOji xre
2i nu-ZKiaa^Kon la Griega por los xea
es :e De alJ vinieron,i 5c otras. Alna
f.-!c hca 5c nctazos, i no fue De las 72,
uch Diyision jKomo es i fue lo Espaola.i C\ i aura, lo Deue a la Iglesia KaroKa RfomanojCn Ken KeD,no por me
xor,sino por Kosori si uuo misrcriOjOr.
binariamente Dios CSKOXC lomasla*
Ko para sus maravillas. Kosa es esta en
KC seDcucmurbo wcparar j i bino Se KC
pongatTiosnucstraxcncrosoIenguaea
su libertos i ainiDaD. En buen oraKea
ni iia poIaurosLatinasKon moaerozion,

i De Otros Ienguqs,vesti5ic^s Kon el troxe


Espq-

KASTEHANA.

Espaol, Komo anSan otras, Esto hazian mexor losGriegos,KC las palavras
oxenas KerezibiansTasmuJavan,! vestan a su m o t o . I Ke lomemos letras
propias, Komo clhaKos tiomcstiKas, KC
no los anZ)c nicnoigar prestaaasael ve
zino. Komosc aifcrenzia en muchas
eszelenzias, t)iferen2cse encstO. loi
Scsgrnzia fue Keno se lo propusieron
al 13'ei Son Alonso el Sabio, los Ke5evicroa aKortjarlb, KCKomo ai lustre
ala kngtra KastcMana en otras Kosas
seletiicraeticsta. Kon Kuanto fa^ilitiabi fcltziSaa i ScsKanso esKriuicramosiysi Jos antepasados uvicrnn pues
to esta Oiligcnzia: i no los Kulparamos
eZ)esKait)oQos. Pues abrir el OXO;KC
los gcniros, para Kenes seremos antigaos , sUesexamos buena ortografiojla estimarn i nlobav'in; i si tan malg
Komo lahoUaroos, nostcn7>ran por tan
Mfuaos i negixentcsKomo los KC antes
tC nos pasaron. K airan ac OK a zinKUentcjQos j Oe IOSKCagora esKriwn
D
cxce-

Ao

OUTOGRAFIA;

,^l^s?dleflzla, explKar, exprimir, cxcw


^^MlexpreTo, cTeaeTeo, manzjoire
Kop x>i aoba^as T, i tales ? Lo KC aezini.os nosotros ae los KC antes esKrivie"
i'Oin KaxKo, KaxKouel, KoxKoixon. Otra
leve Buaame ponen, Komo se leern
iespues los libros, Kc estn esKritosen
el uso viexolis-esponaOjKecnlosobvertimentosDesto ortogrofa, rteprovahZio oKcl mo)0,KeDabastante muestra , pues iigo toao el uso aclasle- I
trasvicxas. Kcnohazemostotalmii. i
Sanza ac letras, Kelas mesmas aexa;. I
IOS, solamente enderezamos lo tor- !
z i 5 o . I Ke ranbien Kcaa en el usoae ^
la lengua Latina , i su gramcitKa, KC
sienpreseae estuaior. iKuanOonj
valiera la Konxetura , KOmo KonlaKC
agora Icemos letras antiguas ac mu]
tJ'eSvdriaDas formas , ae las Kei usatnos. Demos Ke KOS toao en zinKuentct
pOKs mas aos estar KonsumiDo
en fcohctcs, i ticnsas ae espezieria, i
en Kartones, papelones, Komo OK lo
vemos

KASTEEANAv

ji

^efnosKonsumirKaZiaaiosporvexcz
se a\n tce novado en la buena ortografa. E aesgaicro Z)c letra )e esKritoriojip ozesosno hazeargumento,
niostaalo KC pretendemos, en losli>ros por cnprencajKe es lo piinzipoL
Ekzion ae ktrctspropias.
Para la buena ortografa KastcWaivj
fazUi zicrta , KC toSos aescon sober
son menester vdntc i zinKo letras
xustancntc, para Ke csKriuamos, KOmo scpronunza, i pro!-sunz!envo;;,KOmose csKrjua, K-oa tiesKanhO i fazili&a5. se put^icran in-jcnrar oc nueva
forma: mas pos K; t sto fuera mucha novcZiaZ) ,las ton:aren.u)'j ic lasi-usaSas,
KonoziSas portlos, esKOKicnjo, i
xuntanSo un Abezc icuoplibo n mengua ni sobra ni abuso , Konio es 5e Kreer lo hizo el primer inventor l>c las
l,ctras , i lo sienten toaos los t)p'ioS} i aZ)verci2)0s a sonando KaDolc*
'
Da
trc

i2
ORTOGRAFA
trath sonido no mas, Kon KC csKruc;
tnm pura i iipiaroente, Komo se pronuncia, Konforme ala ticba iregla, KC
se t>cesKfivir,Korao se pronunzia,
pronunziarj Komo se esKrive, KC no
otfaBc ortografo en el munso. Poro
o Kual es te saber lo primero, KC tenc-!
naos CR el Kasccllano veinte i znKO bo2cs,o sonidos, diferentes en to&as nucj
tras paiovras, KC es, veinte i zinKO letras en boz: i KC para sinifKarlas en es
Kriro , son menester otras veinte i zin*
Ko igurasj Karateresjfcc las irepresent e n , Kdaa uno su boz iiferenrc Se la otro. ParaeHo,Komo Digo, nos servirn
las i sabaos sin wcnovar mas ae lo foj
zoso jKccspoKO,aunKemiii cscnzial,
el toio Z)c la ortografa. Dc tal maneta Keaarcmos Konbrmcs KonlocsKrito en libros, KC los KC lo saben, no
uaen lo nuevo; ni los KC se Kriarcn en
lo nuevo , no pocDan duDar lo vcxo.
Daremrs KO&O letra unsonrDosolo,
las unqs el KC se tciion artKo , en K
no

l^ASTEIEANA.

y^-

no Simular naaa- ptros, tic ios en


Kcse savaa, el mas propio i lexitimo
iuio. Los apartadlas i Konpuestas j)c
lOs, lasxuntaremos cnunapezailera, otras restituiremos en su ser i uso:,
citaremos las poKas intiles KC sobran,
parmoslas nonbres Konvenientef a
u soniaoiletura: en algunas cetcoarc
nos los KC se tenan. Bacsto aWiriio
iiui bien Moteo Alemn , ansia tengo
'C no ovcrlf ppziiljQ KpfiunJKar ^ KC
onucniras en mucho, i en lo susto>-.,
iol ac los Doabres, auiiKei ciiKat|o
e )O Kon otra uoKal por mis xsrazoncs.
=;n la Divisin los otros toaos sigieroii
T Latina i Griega De uoKalcs, semiuo:alcs, muSas: mas Komo inpertinenif;,
ara nosotros la ocxamosj ihazen^s
'trc mas propia,Qivi)icnl)olas en Kuai o partes, o iclascs, Konfortnes ,su%;
ropieSaaes. Dcla or^eo KC aevcn t e ^^r las letras en ej Abczc ninguno q.
.i(jo&o ni se oKOtao, siendo lo Kemc|^,,

aporto paralo fqzi&oai^cjprcote^^


P 3

ffts?-:

S^

ORTOGRAFIA

ensear o leer. AK las pondremos p6t


fitn por susKiases i ainiaaa : las
K<>loKaremos Koia unc en el lugar KC
la Ko npete, no Konfusas i atfoxatias aKso, Komo estavan antes: Primera
Igs zintco woKcles, luego sierei-ce son
finales, Despus otras siete ice son HK2)ames, olfin^eisKe son anteWKaIes.|
lEfgtmosesicoxerlas
;
Las Ierras vicxas en montn so^ es* j
tas; A b e d e f g h Kiih o p q r s t w i
x y z .

';; -

"' !

' La A es i fue aprniert,'is'einaaC;'


totrslosltrasiIcsKoximascjrasu rae-;
nof j'i orartarcr#stafgirc"dj por tno
Konformedlcimdorj versdl, porKcla
otra,3, nascIaesKriuej |no en mobe
Ld B KcDapor bueno.
,! '^'^ ^ "'^"^ murbosabusos, no KOnt'
ig^al-Kon tooas las uoKalesiKe es rouf^d'
irieng,nise|roneen6n fin ?eriaan.
Kn eia^fte s trdfalta.Pes :eaeefii^'
ra Ken se roeroh oTzios/kc no sir-"
vi^Bien: ba^tar'Kc igZ^esffi: pept^'

tA-STEIANA;

fi-

trtjKn Idh^Ke loK,-ite z Ke^atparct'


sapl su filtfci, servir sin melnme."
LdD Kcae por buena-mas es bica bo<
ver a "usar est figura antigua Cf-i-pam
menor ,pdrie konforma mas Kon su ma
ior Ke la otra d. La E , i la F KeMn par
buenas. La G osraitiraos petra go Kon el
primer sdOitJO Kon toSSS los voKaks yi
se la prohibe sonar xeKOe,ivLa H Ke>;
a par le{r-i'?y6ionsol#^or nojib^ha*;
puestayiJirOft(inzioac'eltSrte1;OK<>*
Oi antes; MOtoht^o. k xi^a port che^
porononbr se lo cbe y ice eBo iUc^a^
ponianimas no se oe sKrivir oziosdej.
mnM no sueno. Lol en Kuanto ora^
esbieni foroso Kcoe entre lasuoicolKS
ffidsaesteKomos el aZ)ultcio KC h i r o j e
JG^tmontio Kola ,porKno'Stve ea fia
pboJ4aelaj,box,ttfIoi ^ , '^'
Lo K es lomas freKuenc en la mU
umano: o^tnitimoslarewbaen oraj^pora
Kc exerzosu ofizio ,Kentanbien le ta*
te^hozerKf^Jotviolxjnzid^iKOMcuztaii
las KS'ST eottaron en-s boz jinngiOx

'

" "

"' '

E> 4

^^

OllTOGRAFI^.

Ka-per>iosuyalor. Antes por no aes2>itXr;te Ken es s sufri estar arrinKOftdbtt KOmo sugeae tal vez aun buen
xuez, ietroao. Esta nos Kunplir sola, lo KC loe, ilaqno bptciron aKunpf Algunos gia)osp0jjsuantoxoo
percata, &izcn ice es&ifiKatosa 2>ccsKrivti cngafionsei TRitm o ciziZicn-*
tejiflrs alo sustanza , nportanzia
Ke/ticie paw el uso ae su boz, i KC ahouramos Koii cHa be c q, anbas Koxas i DC
cnweao. Es por yeqtura masfazl,que>
Kon tres letras, Ke esKrivirKe Kon aos?
I^ftizii ac sMiiytr es iQiCR-pn^eoolp;
pcfo jcc inpof wsi no }cmp|? ni basto
i obliga usar J4 q j Ke C$IM embarazosa Kon Ia:Voicf fuera Stc Abezc
iCdstiano lameaia lunaMorisKo,blasn De TurKos. Destos DOS estrcmosict
Kafertcelfneiiojl no esaiKultosajtpas
ceftnoestiiUsflaos esKrivirio:tnas
se torza en wwm^ Kon estafozilaos se
csK:vc.hafcftr MlMi al ttfippo KC se Ue^
fcjaKriba, bolveatrosMHJ^aio UIJC*
'"'

r '<

KOrt

K ASTEE A N A :

57

Kon los inovn*icntos ae una n, aexonDo Konbaaa adentro a segunda pierna


t e la n . N o se oe presuair, KC Kon la
piumaen elesKriuir ordinario, se Sit?
fprinor Kon ios Kqrtcs,Ke tiene.ae mol-i
>c,ni es menester, KcaKcHo estsemai;42sKuIa versal. La menor SeroanoK Q vccroassenzilla, Korao io ver, Kien Ie4
k r e mis Kartqs^, i he otros Keia la usan,^
9,<?jfg0 Griego s esiritos aemono s e
Aiemanes tnrMctccrKO > BuiKerKc^ t
infiel m o b e d Men roassc abe tnicin:^
n o ai mas afiKulta& en und letra Keeit
otra.Kotraenelmol5ejKomolaatsestc!
forn^o, Ke he mano no la esKrive natjic,
ise^Konsientc. No vale Gczir Ke es
ISP^gci Ke los otras letras lo son , i per*
^wern b s mts en lo mcsroo forma i
-toOqssc pttSicrcponer ese acbaKc.No
la traxc i te oU d primero, KC en el
^bczcKOrmno hall KonozizsaTictoj^os.vptroskftaxeron antes Kon ias:>.iim a s , i la Koriaron el nonb.fCKaDp9i.^
Ri31 testigo? son KalenMs, i cirios-, i
3X

WO-

ORTOGRAFA

fomarrzaaos.
i La 1 porfsola es buenetra : laori
tf Kc eUa suple Ooblansosc, la forraa-r
remos ae cis aosrrauant)o!as por el
p i e , i seHarctr Ha. Lomlat)examos
en su ofzio. La n sola nbien:mas no
scaemuaar cnm antebpm : porKc
foc paro el Griego antoxo, poro el Loti
n>raesaKuerDo,aunKe esKusable, tte-zibirlo, para nosotros enga0. DeHo
elatlae haremosla letra KC suplan p
gaaos sutilmentCj i se liamar e. Le
sienprc fue buenaji Keor entre sus v O
Kdes. I-apLiaabieit mas ueeraos KC nd
se xu ntc Koa la h para soa f. LcT^ Se-
scrtnmosporroanKa, prKC noSlite
ncsrcr,5onae tenemos KLar por si sol
la csKoxcraos para ere en mcTiio i fn
)0blZ>apara prin?:ipoi roeaio, hceKi
una letra Oe las aos, ligaaascn un Kara*
mty i se Ilamctt vect. DenKtnera K^aeJln
hazemos aa$ictras,paraios aos fftfs
KC a n t e s haZa* ^

. ; ..; .;- -.;. . : . ^ . ::'.-;

La s es buena letra y'Ht tps figOEos

KASTEII'ANA;

f^

f:c teniajCSKOKcrnos sta eslovonaia s,


por ser Konformc la versa! ; i Sesc(^amos la otra larga en letro rrcaonaa. I ansi mcsmoweprouamos la multi
tuaae figuras acuna mesma letra JKO-*
tno la treprueuan robos los KC bien sien
tcn.I nos pareze KC KonvicnCjKc be KBa letra no aia mas t>e)OS figuras,una
para granOe versa!, otra para menor or
Snaria mol serexante'csu maior.LaT
en Kostean* $ienpre tuvo su valor nKOaiit, i por tanto la Ketmos . solamente la ueaamoSjpuescHabastajoam
tir Knsigo la h para Tomas , KatolKO,
Katciraji scmcxantcs.LaVKC tenia t)Os
ofzios cstraos, i ios figuras, la rrcsiituimosal Depurai'Ofcal Kon sta figur jla otra >csta y , la apartamos pora
Kiisonante KOn nonbre va.
LQX es fa mas buena i propia letra
pura KC, KC las KC an usurplo u boz
Afta oexaroos solo Komo seora n^
sil xuriDizion. Algunos Kon un eirqW
KonzetOj mal uso,Ke tienen abitna&tr,"
v.'"

les-

fQ
ORTOGRAFA
les parezc &uro , KC seaiaTic CSKIVC
Xuan,Xoraan,Xusto,x:oven. noaDveftcn,KcseZ)ecsKrivir,Komosepro
fiunzia: i Kc S mudaron la pronunziazion, on >e mu5ar la letra, Komo se
hc(bo en xo, fazer, natlz xe la fizo, KC
o xe la pagase, i tales, KC Kon la pronunziazionmuZiaronIae$Kritura,i letra, en hixo, liazer, nasic se lo hizo,Ke
lesela pagase. Kcmas lizcnzia delien cttos para m uSaf la i, ptjira voKal ac
losefjulio, lesus, losucaaKobo^iscntcscantes^ensoniooicxejiponerKa'
hala voKolKehazenjota, KC Ken los
Ok, para escrvir j IOKC cHospronuniidn j Kon propia letra ? Xosef, Xulio,
XesusjXosujXaKobo ap KOn bastarSalctra.-Kclqij nunKafuc nipuaoscr
Xe. Parezclcs KC se esKureze la timoloxia,cscrjror. K menos Kon su pro
liunziazon , icsKrito, KeKonclmio?
No musen CUQS el soniDo ni letrajci
boz,i nolatroKarcmos. Harto avia jar
sezir ac los KC oizen xus,cxtjs, KUXUS^
tros

KASTEHANA.

6i

otros tales, por!USjCus,cuius; mas all


scIoaianKonsu IctroGcria. Temores
vanOj Ke pora los aSucrtiaos no se CSKU
rczela ccimoloxiarlosael \7uIgo no la
an menester 5 nilabusKon. Dems KC
no es mas se una olegre Kuriositja::),!
en rromanzc csKusable, i ae menosinportanzia, Ke la ozczion i uso Komun
ac las palavtas, o Ke nos avernos De otcncr: KC sin su orixen se pueDe pasar,KO
mo se pasa en las nias,Ke se inora. ?)ar
2>OKaso Kcen Kasteano no tenemos
masDesta xe, Komo es ucrSaD, Kon tt
otra,6 para KC Kon otra no lexitima,tcnemosDecsKrivirlaxc , Kctoospronunzion en Xcsus, XustOjXuscpe> Xerasalen, Xcronimo , XaKobo, Xamc.
PorK irazon se a^e csKrivir paja, aguja , paje,raugcr 5 gigante, gente, Gl? I
no paxa aguxa, paxe, muxcr, xigante,
xenre, Xil,KomosecsKriucn poxoro,
xerga, Xcrcz, Ximcna, pcrexil.Konfusion es grande: i por salir Sella csKoxeio$ esta X paro xe> tese:bamo$ la ijota,
K-

i
ORTGRAFO
i Ritmosla g)estesonit)o.
,.
Lo y Griega por supciflaa ola a!irnitiraos 5 porKc ccietnos la otra i, Kq
"nos bosta. Semas l)C las rrazoncs bi Aoj
rribcf, i est en Gticgo tYCstituiboq
n 9 Komolo fue antes Jie la Konu zion.
otros bien otiyertitios Kon nazon h
Cbaron t>e sus esKritos. La zes mu pro
Ipiaetraze KOI cla no es menestec
ocjniferila.
En esta elczon DcAbezc nuevo nos
Keiamos Kon tolsas los letras Z>l viexo i KonoziSas, menos las Kuatro inu.;"
tiles c ) c| y acsechaSas: i Kon otras
Kiiatro formoGcs 7)e as raesmas sabidas , Ke ames sueltas se Konponian.
Kon ICC venimos a KcDar mui Konformes Kon los Kc i saben , i los KC an
acsober. Tanbicn Komo avernos weformaao las ktras , n-cformacnos sus
nonbres, Kitan^o la c DC algunos Kele
tenian antes "be su letra, i aestciranisaKcHosaosmuiKOtriitosiibarbarosAAe^
Equis, ^e le? puliziq c)e icjs letros, porKf
n

KASTEEANA.

notkncn snletra. Alemnant}uvoen


esto azera&isiroOj Kon vnieromos KC- '
si en tosojsin saber unoae otrOjsi el n>
esze&ieroen aedir zinKO letras aemas
aelomesma bos isoni^jo Se otros JKC
fue superfluo. Kimnao el inprimioea
MexiKO, esraivia iaK en inpio lo KC
antes renio forxoao, KC veinte mos,
i aura tres KC ego a mi notiza, i mano su ortografa. No es ste punto ei
jiuni'ero ?)e ios letras i bzes, sonidos, ac KasrcUanotan fazi},i<omopa*
rezer a algunos barbileres ortogra^
fos. Aidencspreguntara ijKe raesxeran ,Kuantas letras menester laien
guaKosteMana, para esKfivirla pcrfetaraente ? Ksen'eKercfojzoso,para
cxcKUtar lo regla, se se ae csKrivir,
KomoscpronunziajipronunzorjKomo se csKrive ? Pienso KC poicos tvesponaieron lo zierto, antes ae ver esta
orcografajac tionSe lo sabrn sin icansorse. Si njCl KC a viere primero j hagala pruevqKon otros.
'
'
"
Del

OllTOGRAFIA

Dclesamcnhctbo saKamos el Abe.2C linpio cn la orQen manera siguiente , lllamarasccl Kfistos, Abezc,Romo antes, alonuevoKristos o e. IIQ.
rnse Kristos el numero he tohas las letras xumo ^el nonbre >e XPOJKC se ponia ai prinzipio letra por parte , ans
X. A b c.Despues inoran&o KC cralcito,
lamuaoron en Kruz-^aerccba , porKc
era,i es uso oe Kristianos poner Kruz f
en sus esKrituras.Esnonbre Griego, i
a'ii su xi suena Komo OR la xe nuestra,
i Koxe lo r lKOa, i se lee sobre eHa, k
nuestra no, i por eso la rautiarnos C8
so/iiao ae K , lo mas prxima, i KOpaz ae lRiaar, aizienao ac
Xrists, Kristos, i
Kristo.

El

KASTEIIANA.

El Kristos, Abeze Kastellano.


latas. Nonbrcs. Letras. Nonbres.
X.^
F f
Fe
Kri&cos
G
Ga
A
g
Aa
b
B
Be
E e E
K K Ka
I i
P p
O o O
T t
u
fe
Uu
V u V(t
R r Re ere
M m Me
L I Le
Rr
R*a
N n Nc
rb fb cbc
S s <;e
K M la
z
X X Xc
Kc
H h Ha.
D . De
Klciscprimcra,c c i o u,scg.r 1 ns zx a.
cerzcra, fgb K p t v. Kuor.m n l\ h.
Las zioKo uoKaIcs van xuntas las pti
meras 5cl Kristos por su orticn noturcil,
porKC son mas nobles i prinzipaIcs.Las
Kuoics por si mcsmas hazcn sus nonbrcs KonsusoniSoboz :i no aoiai2on para estor opaitoDas .Es prinaero la

'06

pRTOGRAriA;

A pornaturalcza,Koroo!aKe primero
ptonunzia la boz i habla iimana porsu
' fazliaaa. Formase en meZiio De la boKa sobre el meaio acia lengua: un paso mas afuero la c:Otro nms xunto los
2)icntesla i*, otro la o entre labios i SCQ
tes: otro i fuero lo u Kon loslobios,
KoraoIargariZ)oIosunpOKO. Siset^U
zcn KOn KUDo&o Kon este aviso se c<^ar c ver . sino naaie repara en
eUo.
Luego se sigcn tn scgiintolugcr
siete, Kc llamo finales, porKe lo son
he silaba i aizion, porice son mas usua.
lesji se leen antes tie VOKOI hirienko en
cHa , Komo toSas las Konsonantcsji
Scspucs "be uoi.al solas estas eKoxi
"basa cJiapnraotras. I se puchenalgunaKOsa pronunciar algunas aeilassia
voKal: por aonae las Hamnron semiuo*
Kalcs los Griegos , i Bellos los Lati
noSjCstocs, mcaio UOKOCS. ans por
tojos estas Kosas se las Z>evc el priIB^r lugar entre las Konsonontcs. I-os

KASTEANA.

^Os primeras Sestas siete Iq r, i la i.


Vienen otta KalBaZ) Oemas "be las H^
Ms , Ke es ser Jii-cbas, KOXJOS entre las IJKiaaotes 5 i lo vDKa sigiente jKuanJioe.stosIasKOxen t)c&pues oe
si. A::)Of):nesemenguao3pareze KC se
iew'iten i ablandan, KOIEO en Sra jire;
fra, frc: fla fie: gra, gre: gla , gle, bra,
bre , &c, I por esto las puse los priiBerasSe su KJase: para Ke css:n KontinuaSas Kon las UOKOICS , sobre idea
loaqs las Konsonantcs Jiicren , i sobre estas liKiDas ocb , la o, i las siete
JK5antcs. LarprczcSe por ser HKt>a Kon nfas lenas. Po.rn esta ere blaa"ba , i lK:)a se cli;lt') la r si'iple.o scr.zi-.
.lOXa otra KrcoODviia a.csra forma >
i no es menester, por la partizion he'<)a en bos e la R en Ere,i C l?"aXa z,
i i q XjSeesKoxi.cron parazc ,xcEspa?ioas,!esecbon:)oias atjultcias 2icstos
jSpnDos. La D pu&e la posrrcia tesa
Klose j porKcestanbicp lK2)antc KOI
Ictrj^emas^eserfialjpajra KC Kaiese
2
Kon-

ORTOGRAFA

Kontinuaaa i xunta Kon las liKtsantes.


l a s aemos letras esta dase, he las o,
tras, no inporta cstarontesu acspues
unasaeotras,enprinzipio, meaio, 6
in:faero )C las KC noto porpartKular
wazon, Konventenzia, otenaienaoct
lo maiorfaziliDoa, i KomoaiSaZ)aeen-.
sear leer, i aeprenDer .Estas siete finales pusieran tener su nonbre Kon vo
Kal antes iZiespnes,Komo io vulgarmen
te las Kuotro primerasle tienen ere,ele,
ene, ese: i ansi le Oeuieran tener las tres
z X D, cze, exe, eae: porKe hazen toaos
aSos manos, KC ouezesse leenKonla
voKal KC viene onts j i a vetes Kon la
KC est Despus. Puaieranle ansi raesmo tencrKon sola uoKalantes: mas n
se le aoi mas he i<on una VOKQI Despus
t)esi , porKetoDaslasKonsonantessc
konfortnen en Komenzar ellas sus non
bresjKomo en Hebreo i Griego,Ke fueron las fuentes De D salieron:i Komp
JopiDclanrazon, Ke ellas losKinien'.
2en,iselcanenellosiaspriraeras,porKc

KASTEIIANA.

-^

t>e su soniao los forman. Esta voKal pa


feiera ser una Kuaklera ae las zinKOj en
xe Kargraji se esprimiera la Konsonan
t e :raosporKC id la tenan en el Abeze
viexo j se xes en las mas la e; en otras
puse a por alguna aiferenzia, i buen so
iiiso.LaeresoIa,senziUa, no puede
bien Komcnzar su nonbrc j porKe nunKa Komienza Sizion en Kastcliano : i
por eso la aexo Kon el vulgar z^e ere, 6
rCaKorao est i sueno en laraitoSipriinera De creaa&jKon xeesRuso la Dureza no usalia ae Komcnzar elloaizion,
ilamantiola re Komo sola , i laliani
Alemn, i Kon toDo veivtirc, i vengo en
Keselianacrc , KC KapazisaD tenemos
parapronunziarla en su nonbre, Koroo
cnloaelctreozon ra re ri ro ru, sonac
cla hiere. AunKC en esto Dlos nonbres aeporo poKO, Komo en ellos se
pronunzien i i esmvan sus mcsmas letras: Kenoesmntcntoi seseo, mas
oe guardar zicrta iguabaD, i faziliaaa,
i proporzoii pucsco en wqzon.

i 3

Tm

*^

ORfOGRAFA'

Tras las scbas siete finales tieefj


cgar terzero en orOen as siete tKf,
antcs. a Ollas ste nonbre, porKe
auezes jKiiantiO se ofreze, Koxen i li^
Kaan Despus Se si ls tioslKSas.
LaF pase l primera i porce Kakse
Konfinuaaatrds s finales j porKe es
pronta, i Dispuesta paro serfinalj KOTOO lo suele ser en Xosef; mas porKc
no lo es en nijigund aizon ICasrelfa^.
nailaUamoFe. LaGseexparag^
porce no i otra para esta bozison2)0; i Doila este nonbre ga, para Ke anr
si suene i se lea Kon e, i, Komo Kon o o
u , i s obe el otro De xe xi, Ke la Da-*
van. Lak seelijciporbuenai perfe-?
ta para su sonibo, Ke le gucirSa nKoy
xcto Kon toDas las voKales. i si sZopOKousaSasi i^azon, Kon ea se
ii$c por iitil, pues De tobos es Konoziao. La T , i lava puse las postreras De
sti Kase, porKe no son lKiaantes mas
De Kon la r. A estas siete lKsantcs
lasperteneze htK^mmtcti
nonbrc.

KASTEEANA;

fi'

%Qn una uoKalaespues, Konforme se


Icen, porKC no se HCKOxen ni leen KOI
lavOKafprczcaence.
Alas seis anteyoKalcs las Kupo e
fllcimOjiKuorto lugar, pome no tienen mas ae ona leturcii uso, Kc es herir, i leerse antes 5e voKal Karganno
sobre eUa Kon su boz: ae DonJC las "bot
Konuicne ste apclliao , i las pcrtenezc el ae UIIKOS i solidas, 6 auras, poc
KC no seblanaccrn ni tuerzcn ae un solo oSzio, ipropicaaa . A la M Hamo
me, Ktanao aclnonbreucxolacprimero , porKe nuuKc se Ice KQII la VOKOI
aeantes en KastcHano : antes se tiene
por aura , i en las palavras axcnos Id
sonamos i Konvcrtiroos cnncnfna'
silaba i aizion; A la R hecbo ae aos tra
K el nonbre en RTa, para aifcrenziar Ici
mosae la otra scnzilla ere : i porKC Kon
a se esprime mos bien su fuerza. A lo CJ
KOttpucsto a c d i en una figura, guarao.
su nonbre ac tjCjKorao i muchos la laraanfo^zaios ^e su soniao. La B forma

mm

""

i 4

^m

7
ORTOGRAFA
iifij piczct tiesos lliinJjas nonhrc lav
pdrKC Kon a se csprime mui Menoaienr
t'suboz. AlaIlamtKitanaoIqc
primera, porKC no se lee Kon voKal ani,
tcs,ni pueDe.LaH Ke> la postrera bestos , i Oc to)o el Abcze-4 por mas aebil
i HaKo, u-eformano su nonbre en Ha;
A estas seis mexor, i ae mgor se lasae<;ia,iKonuino Darlas nonbre Konuna
voKal Despus 5 Kon KC se redorase su
boz i valor, por ser menos axilcsjKeao;
pueDen KOxerlKDa ni ser finales.
Mota,
Ase muAoae advertir, Kelqs letras,
en KasteHanotoaassonsinplcs, no Doblara ninguna , Korao lo son tres en
GriegOji Dos en Latin, Ke no son letras
Berecbamcntej sino zifrosi KonpenSios
eDoSa^aunKC sean unasraosfuertes,i
w;eziG(S,Ke otras, o hecbas De pos,] otra$
mas blanDas isuaues: i KC KoDa uno^'feprcsenta su SOUDO SOIDO sinpe, KUQI
^sIci boz KC* tene,bkn?)a, qsperj^Kon

KASTEIIANA;

75.

toaslas voKales : autiKe pareZKa esprirairsc i sonar mas Kon unas KC Kon
otros .'KC eso proviene oe ser las voxalcs desiguales en boz, i tenerla uJiasmaior Ke otras, i nas KuanOo en :
cuas est el azcnto . Por estas Kua?ro & fb U prinzipalmente hago esta notozion , porKC el Ke viere Kese
formaron ae Z>os , no entienda KC tienen sonido Semas 2>c uno . KC por SU
boz se csexuzgar nopor elKaroter
esKrito, Lo raesraoaigo ae lo z , Ke es
WanSa sinple, aunKe en otra lengua
fuese >obla;ia: i eso nicsmo o'ljvicrco
a e l a x , porKe si nof.iei-an scu.iilr3
suaves, no puDicraii ser finales en Kasteono.
Tanbien se note ,Ke no se De CSKIvircn rromanze ninguna Konsonanrc
aobIaM,Kces,aos oczcsjKomoDosr,
SOsbbjiosppjKomo losiuoioiucstjcs
ta moteria,au.nKC piensan KC saben, csKriyen eirojhizic!Tcn,Miia,bonirKino,
iVbbiJD 5 supplKar: KC no es snberj sino

ff-

M t O GRAFIO

KlotieronesKrito onsi por otros; ^


iinicoronelLatiUjOsuontoxo, Elsaber Sesto est en cSKrivir Koino sucBaj
eso^hizicsenjMisctsbonisinio, Aba^jS^
plKar. Por esta Kauso , para hair las
CosTjesKriuopor moior pdrte Kontt.
staportKuIa onsi, Komoseusj ly
usan muos: Koh KS seaiferenzio mexorteI pretrito asiac asir j z,e\ pranonbre a si ? en este se &e apartar an
poKo la ci De si, Korao Sos partes. Si Kt-.
tasen la n, no an he doblar lo s j KC auii-
Ke se porczKa o pretrito osi,no ?c CKxJOKa Kon el, por el propositle ta TOzon, i el aicusotivo, KOSOKC se le sige
Los KC la esKri\)cii Kon Z)os F, no llevan
fundaaiento, ni los Ke esKriuen accio
neSj por aziones, hef??os.
Kon estas veinte i zioKo letras lin*
pas KCtoniiestro Kristos,i Abeze KQStellno Ktinpliao 1 perfeto ^para esxri^
vn libre i fazilm ente sin escoru ni estropiezo: i en tai oraen, Ke seraraui h-*

&ic|Ss

I^ASTEHAKA.

ff

%as Ponbr cKcnplo ie k letura en


ias siiobas mas prinzipale$ i forzosos,
cnKccoaase Konprehcnieslas KeMamn Beobdes, itie letreozion, Komenzan&o por las woKaks,i finales suspensos i weKoxiios, porKe es vazn Komen
2ar por las mas anas: legp por tobas
las Konsonantes sobre los voRoIes, i los
lKiaantes sobre las Dos lKi^as. Las vQKdes sceen por si mesmas solas^i unos
Kon otras xuitos en t>it.ongo trtongo.'Ias KonsBante^hricnZio en los vo-
Kalesjtonbc n losfinlesweKOxiaas, i atrebatabos tras las voKolcsjCStanbo m
les t)e silabo i tiizion.
AElOU,RLNSZXD,FGBKPTV,
Aeiou, flnszxSjfgbKptv,
mwcbllh.
Letura.
olellolul.
anen oon un..
s^fcrir O ur.
qscsisosus

ORTOGRAFA
qz ez iz oz uz,
ac io Su.
Hahehiho h,
oxexix ox ux,
*-*

Rarerroru.
laeli lo la,
no ne ni no nu.
sasesi so su
zazezizo zu.
xcixexixoxu,
ZaSeaiDoau,

DraSreiriaroiru,
Fra fre fri fro fru.
Gfagregrigrogm
Bra bf ebf ibro bru;
KraKrcKrKroKru
Praprepripropru.
Tra tfe. tri tro tru.
Vxavrevrivrovru,

gagegigogu.
Bafcebibo bu.

Floflefliflollu.
Iciaglegligloglu
'Blablcblibloblu,

KaKeK KOKU.

KlaKleKlKlOKlu.

Po pe pi po pu.
Tateti to tu.
Va ve vi vo vu.

Pa pie pIipIoplu>

n u n w v M p * mi w i o i i i . i w

I II

Rarrerrir rorrar,'
Mame mimo mu. Larlerlirlorlur;
narnernirnornur
cbo (*)e cbi cbo cbii. Sarsersir sor sur.,
UaHeUiHoHu,
Zarzcrzirzafzuf
" ^-"''

-m'

KASTEEANA:

irxerxirxorxur brar brer brir bror


oari>erGir)ort>ur
brur.
Krar KrcfKrirKror
Farferfr forfur.
Krur
gargcrgirgorgur prof prer prirpror
barberbirborbiir
prur.
KorKcrKrKorKur trortrcrtrir tror
parpcrpirporpur
trur.
tartertirtor tur. vrarvrer 'jriruror
var ver vir vor vuf
vrur
Mar mer mir mor Fiarflcrflkflorfl.
rrtur glorger glir gor
glur.
nar vccrttir xxor v(\ii-1
blarblcrblir
blor.
cbar c^jer rbir cbor
blur.
rbiir.
HorUer Uirllorllur. Klor xler Kr Klor.
xltir.
orcrir orut
harherhirhorhur piar pler plr plor
plur.
Drariirerariraror
fiar frerfrirfrorfr
grargrergrirgrbr Ral re rilrolrul.
grur. lolldlillollul.
nal

^B
O R T O G RAF
nalnelnil nol nu fralfrd frilfrolfc
sal sel sil sol su!, grdgrdgi-iigrol
zalzd zilzol Zi\l \
xal xd xil xol xul. bral brd brii brol
bduelail 5ol?>al.
Krol Krd Kril Krol
I<ilel61fblful.
Krul.
galgelglgolgul. prd p r d prilprol
I>albdbl bol bul.
K O I K ^ I KOIKUI-

papelpilpclpul.
tal tel til tol tul,

pnil.
trdtrel trilrrolrr.

mal vnl vl urol


vfui.
val vd vil vol vul.
Mol m?i mil mol.
mu. Fld^dflilfloflul
italtrel I lyol wul glol gld glil glql
Jalchdch' &iol chul
gH
UalUd UilUolUl
bldbJel bil blol
alelil olul.
blt/l.
halfadhilholhl. KldKlel Ki Kql
KIUJ,

Dral Drd Oril tirol pld |)fd pil plol

plu!

KSTEHAH;

manmenrainmon
rmirenrinrontun
tnun.
Janlenlinlonlun. tmn tiren mti ^oa
Jita nen nia non
aun.
nun. c%aa Aen cbin fboa
san sen sin son sun
cbun.
Zan zen zin zonz. Han lien Uin loii
xan xcn xln son
Um
xun. ) M en in non
aon acn ain &on I
un
aum. han hen hin hon
him*
Fonfennfonfua
gan gen gingon
gun. Dron tiren "btm
Sron Srun."
bon ben bin bon
ffan
fien
fiin ma.
bun.
Kon Kcn Kn Kon
Kun. gran gren grin
grongrun.
panpenpm pon
bron
bren
bria
pun.
bronbrun.
tantentintontun
van venvin von Kian Kren Krin
KronKrun,
vun.
'
'
pron

^RAFIA:
^ron pret ptirt
pronprun.
tran tren trio tron
trun.
vran vren vcin
vron vrun.
Plan fien flin on
:
fiun.
gldnglenglnglou
glun.
blaiblenblinbloii
blun.
KlaniUcndinKlon
Klun.
planplcnplnplon
plun.

xasxesxisxossnj
Sos besis Sos aus
Fas fes fes fi fos
fus.
gasgesgisgosgus
basbcsbisbosbas
KaSReSKisKOSKUS

paspes pispospus
tasrestis tos tus.
vasves vis vosuus
DrasaresSris^ros

frqs fres fris fros


' frus
gras gres gris gros
gr.
brasbrcsbrisbroj
bftr.
msresrsrosrus.
lasesis los liis. Krcts icres Kris icros
Krus.
ijasnesnisnosnus
sassessissossus. J prasprcsprispros
zaszeszis zoszti&j
prtrs,
tros

KS^TEHNA;

^^^

tras tres tris, tros Xa2 xez xit xoz


truSk
xuz
vras vres vris vros I baz bc2 aiz aoz
tiru.
buz.
r a s fles flis flos Fazfez Hzfozfuz
gaz gcz gi;^ goz
glas gles glisglos
gtZ.
|TT. baz bcz biz boz
plcis blesblisblos
baz,
- hlus.! KOZ Kcr KZ . Koz
las Kles KIS KJOJS
KUZ.
''''* KUS;
pazpczpizpozpuz
3f>as pies pitsplos taz tez tiz toztz.
plus. uazvcvizuozvuz
Hazrezrizrozruz
lazlczizlozluz^
Eoznez niz noz
nuz:.
sazsczsizsozsuz
aacya. zcz zjz zoz
r >:
zuz. J

niazmcznii;z!mGz
muz.'
lia;?; rez mz rvoz
MfUZ,

f^'azcbcz c*3Z cboz


rbuz.
JqzHczHizIOziluz

ORTOGRAFA;
Bciz Sz fiiz oz I glaz glezgliz gJox
gluz.
uz.
haz hez hiz hez blozbkzblizbloz
bluz.
huz.
KlqZKkZKliZKoZ
KIUZ.
irozarezMzaroz
Druz. plzplezplizploz
pluz.
tazfteztiz toz
grqZj |rez griz
'" grozgryz^k !
9
fcrozbrczbnzbro^
bru^' Rax rcx rix rox
rux.
Krgz ?crcz Kriz
xroz Ktzi ax lex lix lox
lux,
prazprezprizpLQz
pruz* i aax nex nix nox
rdz trz triz troz
nux.'
;;_;
, frijizv sox sex six sox
^^||ir|l.vnzvroz
^ '""','-. ' .vr.uz. zaXiZx zix zox
zux;

l^azflez fliz 4<*z I xcix xex xix xox


xux

. j Uax Usx Hix Jiox

f^cix fcx /?x fox oxex ixfox*


fux. ,
^
Rux.
Sax gex gix gox nax jicx hix 7ox
gux
hux.
-Jbax bex bix hox
bux, I
a x K-ex Kix KOx.
Kox. Dxax tirex Srx
5rox5rux.
p a x pcx pix pox
frax
ffcx/rix
frox
piix ,
flX.
a x tex tix rox',
lux. graxgrcxgrixgrox
^.QX ucx vix upx
grux.
bra?(brcxbrixbr<)x
^Ux j
brus.
jKraKKrcxKrixKroxi
j n a x tncxmix mojc
Krux.
mux praxprexprixproac
ie!C(3?:3f ttix^ox
pmx;..

>l

fUX

F 2

troje

6RTOGRAFIA

txtrextrix trox
trux.
vraxvrcxvrixvrox
vrux Faafeafi&foafui

MmMVHIHMH HMWW-i^BM a M B * . ^ ^ ^ ^

gaa gea gia goa


gu5.
boa bca bi) bob
ba.
KaQ Kca Ka Koa
Kua.
poa peo pit> poa
pa.
taa
tea
ta
to5
luu i t u liu l u y tu5.
mo,
vaa vea viD vob
vua.

Eiax flexflix flox ^ .


glax glcxglxgox
glux
blaxblexblixbox
blux
idaxKlcxKlxKlox
KIUX

iviu. ,

plaxpkxplhplox I
plux

moa mea miamos


.
mus.
balea liaioalua. Koa rea tria ttoa
Roa rea ra roarua

&<ia oca aia noa


nua. i tboa djca bia Aoa
saa sea sasoasua
rtut).
2aazca2ia2oa2ua Haa Mea Ja Mo&
xgDxcaxiaxoaxua
fio

KASTEnANA.
gy
bloablcababloa
u.
blua.
hasheahiahoahua Kloa Kka Ka idoa
Klua.
arca DriD
aroa arua.
plua.
fraa frca fra froa
frua.
Ditongos,
graagrcagriagroa aicioi ui.au euou
gra ioieioiu.aaueuo
Tritrongos.
broabteabriabroa
ii
il. i ui.
brua.
Leaos en azonr
KroaKrea KriaKtoa aas,veis,sois,KuiKrua. ta,
proapreapriaproa i QuIa,acuaa,oateprua. ncr,
troa trca tria troa rcaia > ticz, ai6,
^crua, Ziuaaa.
vroavreawriuroa aguojsuenajantivrua.
y w i ^ w i M mmmm0m0 <Wwww
gloriis j gloriis
Baa flea flafloa aguis,aguiS}gUflua* qi, buei.
gloagleagUagloa
-I

W lili

La primero Krz | ^ , 6 Kristts etei


lajektreazion aetoao el Abcze Kon
las vQKalesl tias iete^ttcpetirst Ka
ta vez en KaQa silobauna ae ios siet&findes porldortgiae Ids veinte Konsonattes. Pudironse poflfirtnas silabas
posibles,! as Ke se KOnpnen he aitnga,i tprongo, Kon toaos los Konsonaates antesji Sespucs los finales, icn h
unaimi poro cnscor estos bostn, i n<i
hozen fota Ids emosjporKC anos se soKon par orrds* temos K.C tos bitongos, i
tritongos se parten acletreono.Pbsro
sealottHps oai^ertr el oirc jKon Ke se
an ae pronunzar,aesptis ice el no se
poleerlos por su ieletrecfzion, aan ae
losKe oueiiis puesto enteramente, o:
gi|ftos aeos, no losi en Kosteono,'
6 son Koras." pero es bien segr lo orta
po losKC son mas uso&os: i las otras
aprovecboron en polovros e otros lenguas": R:^: si las.entreso'Karoms Se te'sKonpuscrdi stfobriKd, iporlo aeig'uolaaa fuere?i'4^*aifzit41e?.; ^ s c
.

^.

'

'

*""'

, t i t

KASTEUANA;

t%

% nsear t e ZHKO en zinKo silabas


por el numero Oe las VOKOICS, i hazerse
hs wepctirainioae memoria, i Se me
rtiQria se le m oc enseor; i luego mosttole las letrosKomo lotizen. 1 enio
Kaera presto en a Kuenta, i aisKurrit
por tosas as doses iifbos. ten iEstanZ)0
fazljn clasj z>c leer t)c kiao.I KanDo
auaare en alguno,Ke lo buelva busKar
a estos Beabocs > i ensearle KOmo lo 6
tchazer.
Del azento.
Dems ?>e las letras Kon Ke se esKrven las palauras,i nczesrZKiD oe poneUa-^ azento sobre la goKal, en ice se levanta la bdz. Este sera una virglale-,
vantoSa enziraa indinoM unpoKO-aaeantc, cl ]fee Komunmentc faraati ag*
tioDeseo manera . Los otros >05 grave i zirKttnflcjfoKc inventaron losGre
gosj rattoron en Latn, no son menester en Mfomonze, ni aun ali tanpoKO. .Poasrosecl ozcntoen el molsec
woas Icfs iKlcvras ?^e sos i roas sUibs,i
y -

I ^

CH

^n las monoslabas hongos tritn*


gqs^Qbrela.voKamoQr, n Kcicorgci
Iq bz pora biferenzior ks polavras se*
roexqntes en letfasji tiiferentes en azen
ro i siiifiKa2>0,^^tQeste sta pronon-.
IjreDeestes^eAoA mo mepresentes ,ae an)4ttti pretrito, i amata
inperfeto $uxuntvQ ,^c mar fuiuro
amare j),eatnore ? iqtverbio ,leor
pretrito: crJ5vet>io,te i crbq interxczion,ionsiotros.: En IqsmonQsilabas no es menester poner ozento,
porKC no se pueae caar: solamcntese
ponar,en IOSKC i nezesizjaZi ae&ifereti
ziarlos (ic otros semexontes, KOmo soa
el Mfelatiuo l, i^e se pronunzia fuerte
paro aiferenziorle Kon el ozento iel ar^KUIQ el ,Ke es mas blondo: s presen,
tie.?>^3?erbo sabcr,ae loportiKulaipro
non^re se: P terzero persona suxuntiuoael; vjerbo, aar , d aiferenziq acia.
peppi,5Jo,p t>,e. , 4 primera persoq Del
verbo o^yer,! Sr-zroj poro Qlfere,Q2ar
Jas oe Iq Kon;f yg^^WQ:?>, \ ^ < P*?|?'
" ' zon

iCSTnANA.

8g

ilion a, El presente as ^avemos avcis


on , no^eic.ieh , Kocno iganos le
SKriuen snK,qusani azon : Lxiscacl
acento en los aopcisoncis nionolucraSjKoiuooigO
Del Lene,
La seal Del lcne,nG usoSa hsra ogo
rcicnnromanze j es mu nexcsnrtapora
tstos zinKo pni'tKu|cispe ttaa VCKCJI iS
6 u* Sq fgyrq es una virgula mc^icv
?rK.ulolQKOnbaaZ)eloQie,puestaobc
la uoKal sin aarb fuerza ni Kitarscla y ni
tener boz , pora Ke aiferenzie la prcposizion a, las Dos Konxuzioncs i, ,
i sus sustitutos jT, en Ke las'aTU^iamos
por eufoinoj buen soniZiQ: portee Bos
prestse KpnozKon i Ke son aizioncs
aeporsi,. 1 aun si s? esKriviesc en t o aos ios 7>e uno silabct y He Komicnzan c/i
VOKol 3 np seria malo j cntienDcsc en el
niolacjKC noRuesto mas uno Keoro;
enlode mono ordinario no obligamos
gtanio. I en el )itongo c pia.vipio

90

OlTOCHtA

t e polislabas es mexor proncrIa,Ke hU


muerta,Komo en uevOjcso, uesajcrto,uespc),i5cKo: aunKe en estos lo mexor es poner gc,gueuo, gucso,gues(^6
fucsajguerta, guespeSjgucKo*
De la Apostrofe.
La Apostrofe es nna virgulc en tobo
mcxantc d cnc,fucra acl sitio,Kc sta se pone en elfintelaOtaron KcperZio su ultind yoKol, sigicnt>osc otra
VOKQ! prinzipid ac laiizioa sigientc,
para denotar su falta. LoKaolsuzebc
moi frcKucnte en KastcHano, i tanbien
ente Konsoante: i se KooKa en la parte superior Tse aonse fltala voica,acs
ta manera Pcardrias Myila, DlM'ei,
Mart Lope?:. ans se aifercozia raas
Se la Koma. la la on Komen^aao usor
losPoctas j imithnao dios Italianos, i
Griegos Kc la usan sienprc.^ >
De los puntos De la orazn.
Para K:jnDQO ^e I^jorazioa se a^-

acn

k'ASTIIANA,
^1
teo las razones Kon pantos, lebenotan*Ios espazjostcla hdbla , i letura,
porpartiKularesorziones: IOSKUCICS
son Koraa, Klon, hupoKIon, srigm,
Ke es punto entcro,intenog02:ion, porcnrhcsSj tiastole, hufcii.
Lakoma, KortaDura, esunolinca
entre Sizioncs Kasi KOmo mcia lunc
buckaparaaras,mas gruesa Kc la ape
trofe: ponese en lo bax'o be la Un ca,!
sirve para astingiri Si^^i^ir pdavras, i
otzionesfesestaforma,
El Kolon, 6 mienbro, se csKrve Kon
Sos puntos uno enzima ::>c otro.- i siroc
parala mctiia KlausuIa,Kuant)0 esc sen
tiDo trazon Kunpli5a,i Oespues se anaeolgObcmas Kunplimienco, otro , x^
otros rtiicnbros, Kon ice se oKaba De Henar la Klausula i periodo.
El hupOKIon es algo racnos''c el K6
Ion:Kuan5ot auoa,si se ponDr icoma,
oKIon : i se csKriuc Kon anbos, Kon
uno Koma i un piir\to enzirnOi i es pOKO
nezcsario.

ORTOGRAFA
Lo stigm, punto encero es un puj
to solottConQo enfni nremare adpc
c a o , puesto en lo baxo ae la linea.
La intCDfOgazion, pregunta j es un
punto Kon una cscziUabueltaalefeues
enzima: i srue ae mostrar, Kuanio se
pregunta.K pises?
La aararazion es una linea erechj
sobre un punto, Komo uno i buelto pa.
ro abaxoi srue De sealorjKuonao nos
QiUmiramos.Xcsus, Ke gran mal!
La prenthesis * 6 entrcposizion j se
nota Konaos mearos zetKOs Kareoaos
por los Rabos, Ke Koxen en meoio alguno polauraj mozn suelta, KC se en-
rrcpone en la orqzion, ans ( ).
La aiscole,5 visin, apartamicn
tOjlacsicriuicron los Griegos Kon la KO
mo,i porKc no lo Konfunaamos Kon eliu
nosotros la csKrivircmQSKon unawoita Derccba enhiesta entre las aiziones
KC aparta,fistsifu Se aportar Dospalauras, poro Ke noparezKaa una,i ^e

vioir las KC Kqen "xuai_gs, van a|af toaos

KASTEUANA.

|j

en el sentiao i Kostruzion,Komo se ver en los cxenplos sigientes, Diga i,<


n; El. lo manDa * el i las haze:Kuanao
susoi)Osfcront>eioszanpoas,Kcta
iansuoucialzementCiSetcniDos.Pro
JUzccl Konpoen abanZiaii^ia i cierno
poseo al ginoDo. Es nezcsarialoDiastolccncrc 5ubcnncntei Detenaos:! entre abunSanzia'ticrno.EnLQtin i gran
uczeslaat) he^Qi KORIO lengua be mas
onbigucbab, KC ninguna he Europa,Ko
moparezecn estos ^Gs cxenplos, Ns*
tura. HoS'O/nnes virtutis doeet mMSxJ^ir$f
*>ul4m> ^erumfenfam hutaslociadeptum
fuiffe.A "He avcr t)iastole entre nos otnncs:i entre nullum vcrumji KCMel sen
tiao darOji sinjanbiguo.
El hufcn, sounion, Kontrcirio ae la
tiastole, es una virgula, KCRomoKcrfbcre, 6 prenSeacro, ponan scbaxo ae
tjos partes paraxuiuarias en unn Oi2ion:i le ponen Kon una rraitaethaZia
entre las partes, Komo KC lasdava, i
JcuotQ en uno, onsi A-Deo-t)gtus ? Caius.

ORTOGRAFA

as-Ittus-Cfsar. El L.Don PauIo-VU


zente-Sors.El M.BIas-Lopcz.El L. An
tamo-Moreno-Por2c,ElM.Gon2aIoKoixca V) -Iigo,
KonKiuson.
Por lo t)fbo se Konozer en lo KC (JQ
faltoao los KC an csKrito De ortografa
por no aver Konsiaera<5o los funDamca
tosjsobrc KC la owian Z>e fundar: KC SORlos letios, Ke menester la lengua, ea
KC se prctenae aar oraen , i regla sc
bien esKriuirla, sin KC aia ninguna mas
ni menos ; mos KC los oros ozertd
Ancomo^ I aninczKlatio la ortografa
JUliiaaKpnlasujKi, J-oKualesieono
tablCj Kces obligar a toaos losSes(
nazion, para csiaiuir bien su Icng^ia, 5
su pare2cr, KC sepan Lotinj i GriegOji
ounottasienguas:Kenopue)caucrKQ
sa mos inxusta i fuera ae toaa irazonJ
Lotin, i Griego seaeesKriviriusari
Komo cstenlos libros yin muSor naao
BcsucsKriturosmaslanuestro, Komo
KC iiq >cpen?>icroil)e ptro,Koino no ae

^IASTEEANA,

j,?

pcn!>c 5 aunKC tenga mutbos voKo.blos


Lormos,i Griegos, i aunice los Koitonpamosji muzjemosolgo, Kucjno pasan
oK, iloshagamos a nuc^ro uso i moao, G ae tener ortagrafia propia, libre,
i puesta en irzon i faziliSai), Komo la
KcaKilJevaniOs jiproponcmoSjKenjiticnao nuestra arte maior QIKC mas
Kstcrc enterarse t)e Uis n-czones KC ea
ctaOamos largas etouo. Finalmente
no di Otro Kamino he buena ortografi Espofiola, mas lie el propuesto.
Kicn potif avcr i, vicntio sta veraat) ifinezaQc esKrivir,KC in^riraaSes
puessus obras Konla inpcrfcta vulgar
KaKografa, sifi solirle las ;olorcs al tros
tro. Kc csKusa potir t>ar KC satisfaga a
nbres pruicntcs ? No vale eo esto KC
fCs saber , lo KC ?)ize Garzilaso Ha en
OQaorcs:KonozKolo mexor,lo peor
aprueuo, por Kostunbrc
mola,opor mi
hoOO.

f iq Ocls^ ortogrqSc Kq^tcHanc!.

ENKIRIDION
DE EPI K T E t o , I LA
TABtA t)fi K-EBES^ FlLOSOIFO EsrOlKOS
Tradffttde de Griego in Kdsillafib

l*or el iV.GonSEalo Koaeo jlCate6rtK6


fecpropicaaD be lenguas en lanvcrsiZah be SaltfianKa) Konforme al orixinal
KcelmcsmosaKQ GreKO-Ldtino, KoacxiiOji enmcnbobOjKon unosbre*
esCeKlara^ioesJ
notas.
ALBZELEKTISIMOSKoj^qs DUK:.
>*

En SalamanKf, poi-xctzinto Tabrnicr


Jfi^restrde U m'mnjdftd. Ao de 1630*

DOW ^G A-SP^-i^l3^ ^-G TOMANJ

f ^^"^^^e-ptcrcrOlrci^,-fortogrj^
* fa ,Kdtfib^ Ho ilj'fiicronVff
S.UStftizonesi Kmt^ft-^jE ci^rior p>r
mi p^te es^te,fo i i e t toif SmfnVa
tasi LO Kelo 6puest6^aft%>-^ejrI ntnert
barios oVixinales Komitoi cridgunos lii*
gares,por aesKuiZio, u.xuria)dticnpo,
l<*t)*fmvcrsion,i notos.Von alegres KOt
elili'Kci WfOpo frugal i scnziia, KOmofue
sPtftJIagicS'o mi irrcKonozi^ys'por auc
sktiat)ojt aWrlos ^pthh^^ ^sVicgos Esp
files fia estARg>eiifi'J);e SalnmnKa <fi
yez?<>e si ^^Vrids, i^nbdrlos atanbi|ti
PfttM d ttl^br la pVbuaxion, I bapafa!
&e maio Je^rE* Kotno <>e bien hcc^Ori'!
aop(jrqZ)orprnzipalZ)esta^sKyela,Kesien

pre se le Kinprcso el Karatcr ZJC Rfeto?


t>eUa, KOi|jQ estanao presente. ! por mi
uplKO,4 V. E. anprc lo uirtuc> Qcstos sabio's twcfrics, ici onesto xTopaxc SCKC
van vcstibtJSji mas se ontrn i prczianjKomo tnn Konformc o ki senziHez ae su profes ion, Ke. es la ortografa, Kc ofrexKOol
JPiiozipe .S.para su ticnpo. Pasant)oIo$
oxos por ella se zcrtifKar V. E. ac su in
pottanzia i noron.le aevcr Espaa sta
gran pbrQOc ser autor ae ImzerlaKomuQ
Konsu poDcr i fauortKC siendo he si fqzil,
losDoaQuertiaos parezc hiz' i atotos bien, otros esperan solamente d ver
un libro inpreso Kon sta fineza. Este velan por 09 despus otros, Ke tengo i nportantcs para salir tras cl. Scmcxonte gloria
$cr sta para el KonSe DuKe >on Gaspar
de Guzman, a la KC DCX SU ilustre proxcBitOf Son Alonso Z)e Guzman clBucno
su Klaro finixe,Kon el bcc^o )e Tarifa notorio tolios. GuatSc Dios i prospere
V. E.jcomolos acstaUicrsiSaT) aesealBQs.ScIafl3aQKa,34.ae Maio ae 16 j o .

^_

El M. G 00 zalo Kouas Iigo;

D L A V I D A DE
EPKTETO.
L Filosofo EpiKtetoera.flaturalDcHieropoli Ziuaa&^3e Fri
xiaya:)oaZ>een oKcHostieipos
mattkizaron al Apoftolsan Filipi?,ioe
csKavo en RToma hs EpafroCiiroun
Ui laguarMacNcron, Sigiia filoso*
fia i Seto he los Estoifcos Fue voron ae
loables Kostanbrcs i.vi^, iaxcBO SCto
ia prcsuQiion i iicirogafvzia: i cenii^o ca
tanta wcputQzion i estima ,KCSU Konail
siendo z>c baaro, se venci entres mil
KCoicSj Komo refiere Luziano,pofczie^
Bo^al Konpfaor > KC alunbr<Miaos;
Kon el ,alKan zafia la zicnzaji.^cr ae
aKc! sabio ucxo.Dezia Epteto, Ke toBn la fjlosofo se zifova i i Kontena
C13 estas tos polovras v-p^t/ xou Kvxm^
l.ttfre i abstcnC>S wifrtio, i aftiacmen,
Kkrc Dciir sufre Kon pazienzia jionij
mJo$ itQbaxos, i tcntaxiones, i aj^^
T " " "
/i 3
tqtc

ENKRDON.

tatl5<tbs tJ7ds fpKa^os. Tan exfrzitotsoestauaenesto Epteto , KC sVntreoio a petilr t suXupitcc,Ke luiicse
sobre el KalamiMZ>cs,i prouase su KOSrdnzid/SenlJO EripcrDor Domiziano,
m ticnbeoacli tiraniasc nKclPrntlpti 'tx forzoso por ttn,t>cKretoM
SeniWir nKcsetnanMva, Ke xmm
Jo%:p}f<j5ofos ialiscn aeteisabos Se
R'oVna, se at A Hieropoii su patrfe.
Aunit SUZJOS oize , Ke pa-segcf cj
feromhhastalsicnposseMarKo Af.
oxl'i KC tnbi|,n bix}io<en NiKopoli
^i^cfe'^tenUtt;cl Epir^j i KC esKriuio
suds "rt la librtfil se Flofcnaia: mm
SKe^rwn excplareSyiQc proveo,
sisolieserilux:.
'''
5,M5o;n 0el<3ti*at)Uziftii* '
ip^'tsfe i KC i5 crallluimo^05iesrB'
"*-^ Si66 l Griego Qhte^5e-cntraf en
c! Kokib'THIiHgWjKC vindflis'twdnoseste Maat}l*t sa iiffgt JGH^<J

fui

fui mui aftiektiO Eptero,preTen'.


bomc su 5otf nd mui Konforri-i o la KC
leen los sseos Evanxelios: Ke parc
ser Xcntii t jwrezia KC avia )i(*io mir^
AoJ si se Rifase ^e lo ae e? Xcmilinji,
i hablar De l niQ!ttu5 Se Dioses i Xupitcf i lo Duro he la Seta Esroffca^ no st
hikrcmiaa beloKC puchktTit'stirfi
ensear un KdolKoKristiano en mate*riosemcxtnt^i. ttjtfcsiitsmatx'ttthh
ser Xtilrtte phfezio senpr ,f teid
mvKh httpth
fersmtmpssegit
la virtb, Konsifteratt) iumei mciior nuestro obligflzion,Ke a siiio . Por
cstoi, i porKc tiene buenos KOnsexos ,i
trcizoncs para animar, i Konsolarlo*
Onbfs&e sus trdbaxosje boivi ^ KasteHano;^ofa Kcle gozasen en H't^raanv.e \m Ke n- sdben Griego nt Latn,
itUji-nfdiletra,Koforraed Griego,KC
t6 enmritie we muchos otixinaics, KC
xuatparaeUo, hze inprimir GreKo*
Latino Kon mis anotaziones : porKC
otrojcc se inprrmio tas en Valgbr

A 4

^o

.K;oft glosas,, va tan apapta^oftelmhU


jnoiOricgQ, iqaiaicnto, i Kttaoio (
^ttOKamo, KC no se pareze al veriJaaerQ
Bpitcw j iKreo KC mos se traZiuxo?iel
latinee ael Otegojpus no Korczea?
ios chores oe los interpretes Latinos,
e r a ae Ke era menester fCsUtuiraU
jgunos lugares ^epravoaos en cltestO|
i jgitrosniol cntensi?>os en las versiones
JLatinas; por lo Ku'al tanbjen le tro2iUx$
jen latn. Esto i o ver id[aramente,Kieti
CQtexqre los KC ihizeJ-atinaiKastCf
llana,i lasados otros Kon el Griego,
|,n|os fcpti mi Korreto : i hallorq Keiot
fpiosseparezen al propio, Kuanto puci.
PQSCK t i^s sale aora tan laestitujioi
nuevo, KC no se le parolen a l las otras
versionos. Seo e Kuiziolielos KCSQ*
bcn,Konio se zje traouzir. Kec^jm|
jporezer, !)ezr puramenteKoni>^rpp}^
aaaqrtnuestra lengua, lo Keizelao<
tra,sinaeair ni KirarKosa ninguno, Pu
aiera sealar OK tnurt)os lugares, Ke no
fueron entenoiaoj antes por ninguno:

DEEPKTETO,
t
BiasporKchize e n e ! Latnnow?iones
tcHosji pora el RComqa^c no son tooas
jiezcsorQ&, Sir solamcHce lo KCicnvienelQKlariSQt> tie&teManuai nsi
iejlaro su autor , i e s ^ Kere afizirEnxeiriiion en GriegOj i am Koatunen'
resonamos EnKirit>i4n, porK^,4eae
traer sicnpr? en lo m o n o , paroavisar*
pos Komq civetos CpxQe5Mentoias las KOSQS. A K.ien c:^evemos, i >cx
csKrito Koineita>o ^.K^omok pisa
maestro, fue Aaianojcsleg^tsjino &
Kritor i Filosofo, tiizipulo ZicEpitctQ
(npelotraHcrcsiarKa, KC aKclUamav4f<? Arcio vulgarmente Awio.) porKe
el inesmo Hpiccco n o trat be hocr
iatnortqics sus esKricosj sino sas.obras
itfu5cs*aflbien le Komentacspues
npIiziQ^i|9Sofo,i le reparti cu ios
;^eves i^apitulos V K,ua aivision ' .scgi5op.orscrBosaKotuo- ;
j ^ a o l o s Icto..'.;

res,

.V _,--j

EKKlllDON

' -|umemo sobre toao el


' -'- ''''
'Manual. ' '"'
C'A-* I !> '^ rosdes 1 ce yo entre tos
*^- intigusidsfos niubas i aiferea
tessetWs, 'iCe tt iot>ases{)reten'ietonsttsttres etSeor' unKamindfa.
til i Uattpdfa bMi','ipas!r esta vba
Kort ?)!e{4Jis> i sosiego j viendo los
f rinS^'fftb{0 j sin saboresKe eni
eflpsftnlosrtbres.poruSdrtiialTsesu
eoten&irtiiefito^, jcxtifglievctr &sj
pcisiof ^g- df't Po^ i La te Kortmcs tfgor eQKdrg-iel<MM no'a'elc <7rtuSB^
kSs^yffe'Gti &ekfka,'pdf xxerla s*

ti&n:4i<smo epteto," (iafTunSaMea


to oe su SotHfth.s he sab'er', eptfti*
KanzarlafeiziS^i iliet^i'anifffiS;
K.e suntamnt cbn la virtuS ]^re^^
tifl ^ cd el pre2'do'prifi;i{)a! (i Kbiiii^
seifeva* i'persttiiari, KC-W si l''^e*
se al onfe- naaa fox to5(5tfttHirtoen e
immtjo ,^(4bfe tierM los onbres
por bienes, por males; KC solala virtud) es bien, Uhizioml
LasSemds
KOSCIS

KosasbezianvKen creitibuenas,ni tf\ajasjsrno Konfrnie ussemosilos. Kc


si bit bellas istisemos,;iKoforme
Vrta5-,<nel uso seria huenor'i siinai
Vzfdsament'Cj'stTia malo . Teniottpc^
zierto i scnraS'o, KC Icf estimozion be
IcSKOsas cribienetrhtal,es-e^ini^iT,
i no verSoa. *ptfa res^ngaetr* d'Ibs embrease su error, i fcilsds'opinidBe5,i per
suttbidps Keh%cizn 5 i, 2>isKt-^<) laV
tif olYi vtaref S fi las Ksca propias, i
axen'as , i pb'sra SiiJsi- ^4r^th
Epreto su EnfirjiotiVlpoiaulh'r bien
Has pusieron por xuez la Ri'azbrr.
K^ pareze scr'cl moior ozertaroiento
enKc'pusieron bar onbresxenti'lcsjo
Kc-faltayallanbre belafe-.'f'Seufe
sp fcifbsit;para s Kla ten^moi,
si en la virtub nos ktaattios nuif^o otro*;
iclis. Fueron ansthcsfno mt wigufbsSS en lo'dsfevoiiort t>e sus pf e zet'os,
DeiKrtoS tetra Komo Kontilsiynes-j'r'&efnizins 5e su aotrina'.' ^mi
^Qi%Q olgunos Se Epiteto-^tl-

Ia

ENK^RII>10N

fiziles i ivesolutos, >e IOKC Kisiera 1,


Kontizion UBOona,! so mala Kostunbre,
Masellotcnplo, persuoae Kon tontq
virtuzs umani^Qt) > i lo enseapor estilo ton doro i familiar, KC Kon solo esto
Ke auemos >iAo, se cntentiera Kon fa,
ziliaoa coao. I qaairc brevemente,
Jo KC pareziere nezcsario poro masc$.
pliKazionScolgunoslugcires.-porKcno
esmioniroo aota ae Komcntar,imoraIizorestaobra,Ke tengo por Klara: si,
nooeoarla KOCTCXM ilinpia sinofusKazion ae glosas Konmui breves no-.
tos. PpfKeERfgto habl9Kon Uanezoi,
KomoKicnensc^ouaaunjjrinzipiaatc;
onsi en muchas, partes ua C> >ialogoi,
preguntando l Komo Maestra, i wcs.
pqnaenDo el estuaioso,i novizioacia
filosofa Komoaizipulo. Tres mqncros
i De. filosofio, una se Uaraa natural, K
trato Se lanataialcza j i virtud |>e hi
liosas Kraaas, i Konip se Krian i pr oar*
2en,otrase Uamamoral,aerivanOosu

?onbrc 5cl hmno Mosjtnos, Kg sinl-

DE EPKTET.

tf

Uta fostunbre, hd Griego Ethos se iize cthKa, n l3"omanzc ErtKa, ce es \o


racsmoKe moral, i tratle las buenas
Kostunbres, Keacven tener isegirlas
'jentesj Konformc a pruSenzi i uirtua,
Del goi'iern 3c Jas KrepubJiKas,i r<oiuniSaSes, i familias, t sta trotoron
lias los EstoKOS Kotno mas nczcsara
WQvita. Laterzcra se llama itazionol
:e trata e lo maneraZ)C 2)JsKtirrir,i aisutar en las zienzias Kon nonbre ac
.OXK0,!D0lctK0.

NoTcziones. Kap.T.
[/"O M iF. NZA Epteto .^(iyiuienSoIas
^Kosas, iaizc KCSOI nuestras probas, las KC acpent)cn "be nuestra libre
.'oIanta>:i las wet>uze Kuatro, KC son
a opinin buena, malaaclasKoscis,
1 Apetiro,eIDcseo5laHu!)a. lazicn>olo ac otra maero, estn en nuestro
oacr el opinrbicn mal, i xuzgar ae
3s KOsas,eIapetezer, cl acscar, el huir

' evitar lo KC nospar2; malo i aoso.'


'

Aunicc

A|j,n||ge|i'Cas|pJan_g:oKel|aS &.o-s ^p^z4]

ojtra ,,''^r) ci _^/i^.o., :Ke,.sp.n Ho^im


D?KsiK^orDfcjFgazci.,.p^oEKe Ho^m,
K'e^h;ouipi)s AgilitosiHifKa el mo\,
rtji;nt6 Kon Ketios oaoxa^ipos, i qyoka
zcimps,d^ Kff gqtezeroqs; i OreK-sises
c'ese<,vehe'Bcre ae lauolantoj) ae-:
trnii.nc5a. Tobas las semasKOSQsj^o^
nip sqn on'a.s,h.azienZ)ajiixos,Unoxc,
2)ni5a5es , i seoros jaize:Kei)Q;S{)ii
nuestras propiasjsino prestabas: Ke son
axenas,sinf'e^ia%,^Sj^larv^gs,, serviles,6
et'kiicpo mesnjp-cetcumos jt)2ex9
no Cbnuestro. Tes Klarp ^pues KC:noIc
po!)cmus luTzcr a "nucsfro gusto, hermoso i.&c buen talle , nj sgpo i Ziufcible!
atcsej:cnc\>os tal,Kual sos le iieroni
i stq,s^xetpd la cnfermiSaZ) inj.uierfc,
Di?en sgn. Mat?.ps, i sc^a Luj'aspQtpcihv'rnsSc'lCristoT,los A"poseles,:^^yca
2ic vosptrospi^ii^ ^^^PfeM^^^jflsu

(;statura?Rre^ponZ)it>o:s,e est, KC nasie


lopueZ) hazicrjsino solo Dios. Smasc
deo..K,5 KQ to Ke tuuiefQn, pr<>piq(f cue
por^yeiciciWonhrelos Estoicos i Epi
tct.O;i es c'l entenliimientp, dxuizip, 9^
anTOcnTa?!onaI:Ke Kasiesjo mqsmojke;
Son pablo iamojcl onbfc ineriort,;
; JvajMtulo 4,
,.
i
A y I s A Kc rrp opefezKqrnps lis KO-;
* ; s axqaq^, S^OO if<?:5i re^Jt^mps, >
Koijo noslc{s.ai'!?fcn y^liqigpasanqfnpsj
por ellas. Ppffc per'De,t95 l^i KictuDy,
sosiego i treiRKli5a?)porOpni^ie se aU,
Kanza la fcJizipgD, i lil)ertoZ) Del oniroo. i
Este Kapituio nanKa fue entcna^Dp an-
tes,por un epoT J^e tei>iq p l p n ^ a ! ^ 4'
Zia vq ;p|{i^ip|n pqro u ag Jqr^O^tqjipji; ^
mos porKC e^i^i Khl9 ^Pf^ rHli'ff^^Duzioijjj vaepp2iqliQ ^r el Griego,!
hotia^i npta?)p>|)ej0j5erqlorgarfoe aK.^.
en lo Ke q Jo^^t^fpwoiv^isias, parq
, ^ienest sqhaze, no lc . -,.^
c,

.9

.RpO''^'. .

.'-,:.?;

Cap.

EHKIHDOM

Kciptulo. 7.
Dviertesce d h u i r , KecsennaeiJ
tro mano, tto le pongamos enlos
KososjCn Kc n ttnemospo&er: sino te
h pasemos d las Re estn en nosorroi
toalosviKOntmttrokza. Homo ser
Kontrdtlataralel toso lo Kc esviilo$o
i malo: i Konforme dnaturalczo la vir.
ta?>,KC sta pit)ci &mctnbalon'azon, iol
m wanal.Puc KuonBo ^n nuestras
opetirosji acscos uviere algo mole JKC
csKontranatufalezajKomosertaOcsc*
or el Safio axen! la mucttcj hazerl
gnastn5tuR<!,isin rozn, i Koraetct
QlgtlTiVliio,otfiricstaKe huamos esto
ro,pdrKC est en nuestra potesta&jili.
bre alueDrio-raaSvitar la enfermebab,
o pobrezo no pocemos. 1 tanbicn ovlst
a! prinzipionte losofo,Re 00 se-oaoM
d-aaor, ounlbs Kosas m estn en SU
monas )t>rK oun no tiene toaos Io$
)OKtirnio ixivios, KC tflcnestcr,
para KCftoe ac'Hze, i aexe licvor u
su Konfianzoji ^tn el c ^ c m o , i no en

. . ' . ^ " '

r> PIKTTO;

jt

i/nc>OKon su DesortenaSo fervar; ;


Kopitolo sr.
r\BnOj Ict palavra Griegaes prociresis,i se pUeSe tro3uzirpor tocias
rstasKastcliaias: ntcnro ', proposito,
v'oluntat), cJeziofiXuiziOpfasupuesC^etcrminazionaKeHoKctcncnioS
-sKoxiDo ,i c)ctcrminc>o Ce hazer SP;ir. Boluila variamente por Kausotx;
-u profun:>a sinifKazionv segn me
larcziKonvcnir en KQO ptirtci
KopitUlo 10, "-:;
-
C Oxrcitesfactcnboporssntoonbre'
*-^imuieszclentc en In filosofa Estoi4
Ka, i por el mes sabio del munQo,KOi
ciprouazion Del OraKulo ^eApoitS: ir
rl izia tic si Kc solo snhia,' KX no sabict
fiatia. Ftie actisoOo falsaiuente vMzicn-:
oo KC iiitro:ii!zia nuevos Dioses:i Kon-:
cnoronle muerte tc vcrciio, ice ICE
l>icronn bcucrcn un vaso. Tuvo Id
muerte en tail poKO, KC pu:)cn>'os#
hurtela Knrzcl no loKsohazer,psr5'
HloacnOok d eU mucbp samigo H-
B
ion.

toft, <ik-Onwa^o i poderoso en Ates


nos. Antes sin pasin ninguno, ni mifeG-ael tnoiir v^isput largamcnteKon
Krkon-rotbos'Kosos.?5ei scsprezioae
ktrueTtc,it)eKomQiiost>everaosKon
fetfnoren tojo xonlo.volunto he
Dios,i morir Kon animo si a eiie plaxe,
- t .

Kapituloii.

Antasia es la mesma palaym enGric


*. goi j^cBtxUono -iHanioonsi elFilosofoloTKe senosoffcze ala vistaj 6
imoxinazionjKC nos oweboto el aeseoi
afiziotio nos espanta. I el usar acstas
anCQsiaSiimdJiinazio.neSjKonfortne
tnralezajesKOnfoMne d virtup: porKe aizcfinel-Xapitulo ,34.KC no i naturaleza Z)e ffial: i es Mcizpn ice Konvienc
Kon.e&te,,Konel::)icz.prczet>cnre!por
Ke la opinin,i uso,Ocios onbreses la
m hflzemalas, buenas las KOSO^
r'
i ' Kapituloi2.
] P M stccapitulo se puZJcrahazeru- nagranOe glosa, mas por s-crKlaro,
*olo 02) vertir , K.C ningn interprete.

DEEP!KTETO

t0

JLdao a encetiSiao la Kanpcircizion,


KC haze ae las ouexas JKC se suelen enzarzar, i enrielar Kon sus lanas en las
matas i, zarzales j i Kc-aorsealJi prmicas .laKomoSaKe no nos en^arzeroos
enlas Kosas Oesta ui2ia,ninosovi:)emosaeamucrte, no perezK<3mos para la otra eterna, KC es cJ fin 2)c nuestra
Havegazioo.
Kapitylo l.^
,
t - J AHa'Kon cl d g o r Estoico en la
^ -'Kortcza hsic] KcpituJo ,,.para Ke
el Filosofo etienaa d Konscgir-su feliziaoDi sin KC le inpiDa otras KOMS,
ni KuiaoSos . N o por c?o xita KC se
iotrne i Kowixa -el muxhacho j i se Kui7>t aelol>aiienDa: mas amonesti, Ke si
su traboyOvi tiilixenza en iotnnaile'
no bastare para hazerie bueno i virtuoso,! saliere avieso i maios^n vi^rne-'
^jo j i si se perdiere la hazic;>ra , KC
no se aflixa, ni pierda su KOiranzia : KC
$erian&os males, i maior el segunZ>'a
^ e hazcte asi i tenerse por infclf%
i...-.
, '
B 2
'i Oes-

io
ENKIRIDIOH
i aest)icha)o. La sigiente notazion tiC-^
Kiaro mas a sta,
Kapitul0 22.

C Obre el Kaptulo i6.i nota prezc&eii


^ tc,i en otros partes puaicraraos ac- -zir la grande scmexonza ae la losoBa
EstoKo Kon la Kristiana i santa.Preten*
^ieron los EstoKos Ketua ^elonimo
para sta viaa, i la otra; Ke tanbien aU
se prometan acsKanso, i premio ae la
vrtu5, i buenas obras a su moSo XentiiKo; los santos i buenos Krisrianos
sanoKonzienzia,Kctua)elalma Kotj
Dios en sta ui^a, i para la otra eterna.
Soloi !3ifcrenzia, Ke en los XentJcs
fue sonbrojKon engao, i en losKrstianos es uerSaS infalible, Pospona^
los EsroKos tooslas Kosas tielmunt)oporlaft'Iizi>o2)besuanimo:Iossan-<
tos ans mesmo tojolo aemas ae bie*
ncs i trabaxos lo tuvieron en poKO, atrueKOic aKanzar la Kietuasesuespiritu, i la gloria ac su alma. lansi KO-

oJasniiaaO nmm ixepun a la Kortcsm

DE E P K T E T O ;
st
tesJ urbanM; anees sta es una zier
ta manse&unbre i virtuts, Kc naze Se la
Karitiaa, i obonie falta Kariaat no pueQeaverKortesia * ans Epteto en ste
Kaptulo tenpla clngor EstoKo, sc
muestra KorteSjUmano i KarirQtivo,por
K.eanaurtua no Kontrabize a otra : V
aKonsexa,Ke se Konsucle al Qflixiao,zic
manera KC no se pier&a IaKictu5 nte^
rior Esto mesmo &CVC hazcr clKristiano pru^ente,ser umano i Kortes, KOtno no intervenga nKetub t e su olma,
ni ofensa >c Dios: porKe en tal KOSO i
noavriaaHi KanSab, ni seria Kortcsia
Kristianajsino Barbara i XcntiliKo.
Kaptulo 30.
T^ tzcKe el filosofo aaorne su animo
^"^ interiormente De Kostanzia i virtud: noproKureenlo csteriorporagrapar ona?)e hazcr muestras vanas, ni
e Ke es sabio, ni virtuoso: porse eso
serio busKaroIoban^a i vanaglora.Ha.
Zc Konpargzion 5el Sol&abo, a Kien se"'

'

B i

QICI

ENKiRIDON

Safa su Kdpitan.el puesto KC t^epu^j.^


har, Ke si le aesaiipra Korao Kouate
pierZesu onricstimazion.
*
Kdpituloji.

T Os ziiaZianos RToroonos , Komo


^ ^-'-'seOfest)elmun3o, tenan zknas
cycnzioncsjifranKCZQStie nobles 5 Ko.
inoaora[oshidalgos, i KauaUeros(Ke
n aealli Kreen algunos Ke viene c
noftbreHidalgo, ticriuaao aetaiko)
hs Ku lies Savan d los cstraos, por me
rezimicnros,i servizios herbosa su Rfe
j^oblKa, hazienaolos ziuSJaaanos RfoiKnos, I ansi lo fue San Pablo por sec
notuVdtse Tarso, ziubaa KCteniaaercrto^c Kolonia , i scaproveA Ssta nobleza el Aposto!, para librrsele
lanKuozion aclos XuaiosenZesarca
rite el go uernaSor Fesro, apelando pa
ra el Zesar, porKcenronzcs Konvenia
gijaradrse para laprcaKazion ael santo Euanxclio ,J Oe oHi c wcmiu' Festo
o^oma
C

- ,.

^'

'

" '"''"KOp

DBEPIKTETO;

il

Kapkulo33.
t ? L >eKrctotie la naturaleza esjloKC
'^-'eRa p b c , i )etermina, Kierc naturalmente porKonscxo ?ietermioaio,i
acscrcia^o Kon iguaba:> i erazon: asta manera es forzoso, KC sea xusto i
bueno. l?)izecncl Kopitulosigicnte,
Ke no i en munao natardczo De^
roahporKe no zseterroina, ni Kierc KOSCI
mala, lonsicl mol wiened estar en el
mor mol he las KosoSjl ser su Kausa las
malas inidinazioticsaelosonbrcs, KC
es lo Kc Hamo Kontra nQturaleza,Komo
iize en el icapiulo seis i siete, i toKa en
el setenta i :OS.
Kap. 35.
p L prlnzipio :>cstc Kapituio noha-
**-* UoKC le aiacntcn":)i':jo nat>ic: Kreo
K.C lo mucha Klaritia:) KC parche tener
hecho 7icsKui'!>or a los ira'utorcs.
Pregunta Epteto , i inrespontc el "bl"
xipulOjKeKicrcvenzerlosxuegosOUQ
pKOs,porKCCSKOsaonaosa. Losxuegos se hation Ka^ia zinKO aos:or)eao-

osEtKuUt onot ^c Xupitcr, Kctc^*


B4
m

ENICRDOK

na un insine fenplo, estatua en lar


bre Bel monte Olinpp t)e Tesalia >
Ka 5e Mnze&onia, para Ke se cxerzf/"
sea los onbres, i viniesen dlidsanH
premio, Ke se tuo ?n KclIos ticniDo
porlomaioronaa &elmun:)o.
.
CapituIo^S,
-^pOlunKes i EteoRlcs fueron crmfl'
* nos,bixos 5e OiDpo RTei ae Teb^c
lsKflQlesmuerto clpaare,pelc,5o
sobre la erenza, j uzesion Sel Rrcino
se motaron el uno al otro. Y fuctm
granae sii enemistad , KC aesppcs II
jMuertos, 3funtando los Kuerpos para
Kemarlps., segutj el uso te OKCI ticnoo
se%irfuicfon bs espaldas, i se aparta*
ron las zenizo? Se Kaaa BO dsu paf,
rr . , ^^P'f"o^^/
lo^^mf ^ ' ! - ' " " ' suprestkoncs ac
K^s^a^etes. ovia. . e i c o ^ S w
no

DEEPIKTETO.

to se les potiici 'bar sali^a: mos si se Se


iazeramisto^i al amigo, i se c poner
a peligro por la patria, sto no se pueaeponr cn iuia* TOKO Epteto uno
istorio ?>e aos aniigos, KeiuaoaKonsulcor Apolo Putio, Pitio, dios Kualessoltcoron laSrones en el Komioo, i""
motaron aluno: icloiro huisinoiut>ar ni Sefonaer al Konpaero. Prosigi
ste su viaxe, i Kuanto lleg al tcnplo,
Ufcsponai el Iholo KC no entrase sus
unbralcSjKen no soKomg ol at igo.
KaptuIo4i5,
p N ste Kaptulo i un gran>c cwor
^^ cn mucbos orixinolcs, i en las versiones:en la mia va bien. Este Kopitulo
i el sesento i unoji sesenta i tresjhablaii
he uno matcrio, i se Z>cKloran mos unos
por otros.
Kaptulo 49.
V T Oiraslastrcprcsentazionesifcs
^^ tastmas si fueres olgunavcz,no ac
sees vitoriojsino ti mcsmo. Aziviertjp
olFilosofojKC 110se Scxc Ucvprat^ifl

p I

pasin.

NKIRIDTOH

nason, i KC no se alzione "be ningiina


Komo lo hazen mu^cijos, Ke ks tia pena,
KS tos venzan, KC otros sean venziZ)Os:snio KC vetizcrsus deseos,i gane
la yitoria ae srmesmo, no pierda stci
propio por acseor la KC es axeiiq^
Koptlllo 4.'
anOo oiguno te enmeniarei KO
ixierejKree KC k ac ve ae tOKar por
SU ofzio, obligazion, { KC est a su Kar
go mirar por t i , Kek est d l bictt, i
Jo haze por KC le inporta.
Kapttuloyo.
ze Snplizio j xe se ahrcrzayan Kori
las estatuaste los insines varones,
los KC lyezibiau bao , i vioienza tic
fos mos poaerososji Da^an bozespara
mover en su favor al pueblo. Pero mes
oproposio es o KC azeLaerzio aeDio
xenes KunKO ,6 ziniKo, KC se abrazqtvaesivuboeninvierno OttIasestotuoss i marmoles ftios publKanjente por

"wanici ostenwzofl ae su gsperczd


- ^

"""-

''

" " ~ ^ ^

' '

'

DEEPlKTETO.

27

uff miento . 1 sto es lo KC OK treprchcn:>e Epiteto,siii nonbraranaSic. 1 lo


Kcicucroos notar para no ser ipoKritas,ni acsKubrir faltas oxcnas. en a arena agiente Qcl verano soliotreboU
Karscstc Dioxencs tonbien porvonct^
glorii, i n)ucstra!ic Liurczai viSaasperc!, i De Kuan en pOKo tcnio lasbjans utas
iwegolos,iaan lis5csKomoji:)a:ics: i
totio Kae so la 5irba reprehension.
Kapirulo 75,
ITRusipOjKrisipo, ftie zelcbreF'^^osofo j csKriui Kon csKurbaX
Los libros toman nonbrc ac los autores . I ans Kuan:)o t)izc EpitctOjOieno Ke Krusipo, uoi para el 5 se cnricnae
el libro 5c Krusipo, Ke vo a leer, i acpren&cr "bd. Omero fue el maior Poctci
Sel muntJO, i es el mas antiguo libro KC
ci fuera be los zinKO libros OcMoisesji
Xuczcs primeros acl testamento UCXQ
iacla Biblia,aunKeOrfco Dizcnalgu*
ios KC fue qntcs,i Darcs Fnxiq en ricri*
l&telq
,
'
gCttCT

?:>Tr'

??

ENKRIDON.

gCMfaae Troa j solao&o hdla i aefen


sor , Ke csKriuio despus en verso su
&struEion zien aos ames KC el Poeta. Homero puesesKrivio oltaoiente Icj
gewfciae Tfoia,en el libro Ke llam lla.
ta, para mostrar Kual ae ser un volien
'^te Kopitan, Komo lpintaa Aidlcsjicl
goierno militorjc n,exerzito: cnla
OZuseia) 6 Ulsea KuentalosheAosi
suiesoisDeUises Kon intento deformar un onbrepru&enfe , i buen jyepU'
blKo. por l enseavan los ontiguos
QramatKos pru>enzia,iKostunbresl
la xuventutj, i lo lengua Griego iGramatiKa.
Kaptulo77.
pnalmente EpittO aKabo suEriKiriQion Kon tres sentenzios, unabc
Kleances Filosofo , otra&e Eurpides
Poeto troxiKo, i otra ac SoKraies samaa5e Platn Sel Diologo Kriton; Kon
las Kuoles ensea la Konformiaaa Ke ae
vemos tener Kon la i?olunra5 5eDos,
i usgr ae n uestrp Ubre cji ve&rio, bien i

DEEPIKTETO.

vrtuosomcnte, i huir telo torpe i uiasioso, porKc est en nuestra mano. La


Kual libertad t>el alveario muestra biea
en sus prczetos, pues en ellasefunDan
tozos, Anuto i Mclto fueron losQKuSatorcs be SoKrates.
No KciiZio notarios iewosjeotros
t7ers!oncs,ni la gran tiifcrcnziaSel Kesa
K el Maestro Sancbcz KOii glosasjporKeenKaaa Kopitulo icimurboKeenitinat.lnauerqalletraepioueAo,
n i sirviero be mas KC "be mostrar i mi
xCtZat i fiaclMb. Bastar Ke se le t^a*
mospuro i ueraa5ero,i ljsi Ksicre,po)r Kotexar mi algenziaKon laZje
los otros, i ver la aifcrenzia,
''
i desengao.

01^
EX

EL MANuAL Dg
EPIKTETO

E N RT Q ,

monze, por el Maestro Gon^


zoio Koaeqs.
^

Kaptulo primero;
% ^ 2 ^ E las KOsas Ke son,unoses
no
'Wm^'tan en nosotros, otras
otrn.,.^
estn en nosorro^.En no,"
stros estn Ja 6pinion,e
Apetito,el Desec,la Hulea i | n unc palfiura, totGs nuestros o
^^ii'estiti en nosotros el Kuerpo'^
Ja]joscs'ion,reis ntrs, los roansosj i n
una pilavra, tDds las KOsas Ke n son
nuestras.
KaprtuIo2. T Las Ke estaen nosoros , son por
; naturaleza libres, no prohibidas, no
inpeaiaas. IlasKe no estn en nosotros, sonaeblcs, esidavos, suxetos,

mi

DEEPIKTETO.
Kapitulo 5.

A KuetMte pues, KC si las KOSOS , KC


^ pornaturolezasoncsKlovaSjIastu
vieres por libres, i las axenasprpro
pas seras inpcZ)it)0, Moraras, seras turba)OjKulpaias dios Dioses j i a l o s o n bres : mas si lo Kecs tuio , solamente
xiizgarcs ser tuio, i lo cxeno, Komo lo
e s , ser axeno, ninguno te forzar xainos,ningunotcestorvat,noKulparqs
3 ningunOjnoQKsars not>ie, ninguna KOSO hars forzat)0,nnguno te ofcn
'->er, no tendeas enemigo, ai tanpoKO
i>a)czeras ningn Z)ao.
Kapitulo 4.
^ .,
Hscanao pues las tales KOsaSjaKuei*
aate,Ke no Konviene ni aun racbia
lamentemovi:)0 ,asirte Sellas: antes
j n a s t^cxoHas icl toiO , i otras Z>iIota:as al presente : porKC si estas KOSOS Rigieres , ManSar,i Ser KO , por ventura no las lKanzaras: nas por averias
peseoio primcio loialmeute pcraejros
QKC-

5*

ENKIRIDOM

aKcUas, por las Kuales solas la fcHiitiaj


iUberta:)scalKanza.
Kapitt.105.
T Uegopucs oKuoJKcra fanrasaas>
*-^pcra Konsbcra KC Sigas ; Faniasiq
'cres,i nc lo KC pareze totalmente. Des^
pues csaiTinalaji Konpruevalo Kon estas cg!as Ke tienes, i primero i prinziplmente Konsta , si por vcrnturaes
azcfKaae lo fcc est en nosotros,cer
Ka ae lo Kc' no est en nosotros. 1 si fue
rcazcrKa De algo Se lo KC no est en
no$ottos,est opunto esto, KC naSa dij
tetoica.
Kaptulo 6,
A KifcrDatc , Ke lo promesa Tjcllcjfd
"^^ es, ivcakaiuaraslo KC Zjescas: icl
avisot>elhuir,Kcnosc KolijacnaKcHo
Kcsehuic. Eszierto,clKc noolKonza
s ocsco,oest>ic*oaDo,i c j KC KQC en lo Ke
hue,t>esastro5o. Si huctcs pues solas
las Kosas,KC son Kontra naturaleza,:)
las KC estn en t i , en ninguna Kosa
las KC huicrcs Kgerqs. Enpcro si htiieres
la

DEEPKTETO.
51
\a cnfcrmcSQdj la muerte j la pobre2ii,scrsacsuenturaOi..
Kapituloj.

17 !tapuescihuir lactosas asKOsos'i


'* KC no estaen nosotros, i postile
las Kc son Kontra naturaleza Beiaskd
estn en nosotros. I clics'eo Kkble^Jel
too ni prcscnic vpotKe si ticscates algot)c lo Ke no est ca^nosotros , ser
forzoso ser besofortimdao.J aiinas
Kc cscon c nosotros, Kunto sCo Ottesto3esearh<;, mn no *e es manifiesto.'
Solo use el npcrexerr nchdir blontjamcntCji Ronoiniinuzion DcsaiiDOi
Kopiclo 8.
C' 1E^ KoMKOsa aclis KC deleitan j o
'*--' sirycn,se amhnjaKucrtwt-eKe mires 5c KeKaliDapcs,Knicn7.an)Otic-las
pui pcKCias. Si amares una ol!a,Ke araas unaolki,porKeKehraDacHa,noie
turbars. Si iniarcs a tu muAof^io jfci'
muxcr Kcarrvos unonbre,poKC Ht^K
paerto,noscr?sturbo>Oi
, -i*-*
*
C
Kop.

14

ENKIRDION

Uanaoaias aeponer mano Cftcigi


K
na KOsajaKuerZjote a tirocsmoSeL
^alaaa esIaKOsa. Si fuercsdlavQrjp
ponte relance lo KC suzetje en el ag*
f psKewemoxanslos KeMfenpuxan,Io
KC mofan, los Ke.hurtan. onsi mas se^
gpramente poneros las monos ala o vrq
si Zikcrs luego, lavarrac Kiero lo uno^
i lo Qro guardar rai Sestino scguaei
Konforme noturolezaji ae sso tnotie.
jCacnKuaiKiera.Kosa. Pomeansisicij; j
" guninpeaiticnto uvere para layart
cstatQ gpunto Dezir , Ke no solo esto
Kcria, sino tanbien guorjar mi hcstU
no, segn es Konformea naturaleza;
i no le guardar} sime fotigre porl^
|:csu2eDc.
Kopituloio.
;
j b Erturban los onbres, no losKosas^
r sino los opiniones azericote lasKosas, Komo la muerte n o es na^^ograve^
pofKc tgnbien a SoKrates se lo parc
*ief c},sno IQ opinin Qzcim De h nmm
ti

te be Kc es tiura , amello es Jo gave,


KUnao pues furemos inpeaiZiOs , 6
pcrtutbaaosi moksta5os,en ninguna
maero Kulpcmos a otros, sino a nsotrostnesmosjstoes, dnucstras mesmas opiniones Obra es Se nczio echar
Kulpa a otros, porKe a Me vo mol Hl
Re Komenzciio saber aKUSorse as
propio: i^el ^e ia es sabipj ni a. otro, ni

simgsmok
,. , ;

'-^ n ? i : a p ! u I < J U ' * - ' -

-..' :

V T O te ensalces por.ningunaajenai
*"^:cszdcn2iai Si cl Savalo presumiendo aixese,soi hermoso, seria tolerablciMs til Kun!)o Oigas engreiao.Tcri
go un; hermoso Kaual!o , sbete Kepor
elJ>95qj,Koyao ce "csmnezes, Kes
pucstuiof Elusoielas fantasas. De
mo&oice Kuanotn el uso ae lasima?cinazione$ te uuieres segn naturale;.;
ij2e!,enton2cs presumirs Kon M-azon^
. pQfKC entonzes sobre algn |
,
bien tuio te cnsal:

^iCoi:'':^

zar^Sf

, :.:;;*

EHKRIDIOK.
KCtpitulo 12.

; ;^

'M^'^latninefa iceeij navegdifi,


*r^ Hegantiocttietrc Id nave, sisal<:
Tes a trocr agut vi t>e Kcimino icoxieres
olganaicdr'iela ,otcizuelaj KGn'vie^ Tie enpero tftef el pensornient efi
fdmo i ibolverte etmenubo ^ Kso fio
M-me el piloto ^ i si Hrare j entonces
bejfr totociKeUo ^ paM KC notki'e^
cnreaa5oKomo las ouexas *, Aiisiton*
bien en la viM 4 s se te -sier en Wat
)e KonAuelle araiziM. s una' itli||^
Hioisi un Kkwelo j netlate prohitirai
Mo^srltmore^sl Rotifees icoae'^dite
vio >exoio' to:)< ertejlo sin;-bl^H
anas i I si fuetes viexd'i R teptftci
xamas lexos tel ncvio-j ciicdiso nO'Ses&
ilezKaSsKuaiDoUamPCi- :;>;;>'ii
'-DM;\ , , - Kapiculo-j- ' :.'/--:H. ;
Is^.: O proKU resjfce 10' Ke se hcizit^ 's fia
lo Ke sehazevmo Se hc2| iptiMtts-^
ras bien. t<irfeitie)ei5 esiripebimen-.
to Sel KuerpOj tn^s to-tac la voluntobis
,''-

...

...

DEEPIKTETO,

no esKe ella lo Riera. Lo Koxcra es npe


aim^nto Oe la picruajoaas no Sel xuizio.
estoIoairasenKaiaKOsa DelqsKe oKumercn, i halars j KC lo tal es inpeZ)ifncnto Se alguna otra Kosa, no 5e ti,
Kapitulo 14.
"C N KaTia Kosa tielos Ke oKu-cren,
*"* QKueraatc, boIvienSQ sobre ti ^?:
esominar , KC virtua tienes poro el uso
aclia. Si vieres un hermosa, d una hcrmosaihaars pora esto la virtud se a ^
KontincnziOSi se te cjfrczierc tro^axo,
haHaras sufrmento:s babn, hojaras
pazienzia. i ans oKOscunbrantJOtc uo
te; aacbataraa las fantasasKapitulo 15".
" ^ lnKa xamas 2>igas en ninguna KO"7^ sa, Keaperaste,sino KC la restituste . Murise clmucbacbo ? ^cstituipscLa ereSat) se te idt? 1 esta tanbic-n
no se iresrituioPSij mas es un VCHGKO el
c rae la Kit. Pues KC KuiDaZ)0 te oa d
l] QKel, por Kicn te lo Dcraai!2)c el KQ
".
..C 3
te

'3S

HKIRIDON.

te la aio. Hasta KuanSo te la aierc solaJ


mente KuiaaaeaKomo axcna,Komo
td mesn los pasaxeros.
Kapituloi^.
jC 1 Kcres aprovechar, aexo estas tfiles
^ "^ Konsberaziones, sime aesKubre
he mi hoziena,no tenate sustento . si.
no Kostigre al mucJ^acbo, ser WIQKO.
PorRCesmexor morirsehanbreestn
So sin tristeza i sin raieao, Kcbivircti
abunpanzia pcrturbaao: i es mexor KC
cl murbacbo sea malOjKe tu acs ventara
iO.(Lee su notazionfol.ig).
"^'^
Kapituloij.
;
t^Omienza pues tt las Kosas pcKcV
as. Denramse un pOKiHo De ozei
tc?Hurtsc iin poKllo Se vino?Aauicr^
te Kc por tanto se vcn^bQ \a tranKiliSoc
por tanto la Kctub,porKe5ebQbenosc
akanisa naaa, 1 Kuanao Mamares al mti*wf50, pon en tu mente, Ke pueDe no
obcaezer: i obe^ezienbo, Kcnohaf
nocase lo Ke tu ideres. ans no le ir
tan bien, KC est en ct, Ke tu seas turbaao

DEEPIKTETO.

t o 00 seas turbado.
KopituIoiS.
I Rieres aprouecbar , sufre por lo
oefuera parczcr nezio i tonco. No
Rieras parezer KC sabes naaa.I ounKCpa
rczKos a algunos ser algo, no te Krcas a
timcsmo: porse sbete Kenoestazil
guardar tu mescno 2)estino segn es
Konformc a naturale2a,i tanbien las KO
sascsteriorcsj sino Ke es forzoso, Rc el
Keoe io uno tiene KuiZ)ot>o, be lo otro
se z>esKui^e.
Kop. 19'
I Ksieres Ke tus hixos, i tu rauxer, i
tus amigosbiyan pa>-a sicnpre, eres
nezio: porKC Rieres KC lo RC no est en
ti,cstenti,iIasRosasaxcnasKCScan
tuias.AnstanbicnsKercs,KCclmozo
no ictrc, eres tonto: porRC Rieres RC la
malizictno scamalizia, sino otra KOSCI
diferente. Mas si Risiercs ticseonto, no
acxnrtie Konsegr lo KC Dcsc-as, esto
pucaes. Esto pues cxerzta KC pucr

^***

g 4

mi

40.

.#NKfRIDION

KopituIOZO.
i
C EorbcKoaaKosaes, d KC tiene i ^
!,: .ptestaZ)De las KOSQS KC porci so*^
Ker)as,q no eraas,para Knseryoilos*' '
-oKkaJJas. KualKerapucs KC idereser i
ibreinoKcrano5a,nihuiganQDo ^. !
ioCccstenotrpSjsincsifbrzoso'ser
?
csKauo.
KapituIo2i.
A KueraatCjKCKonioeoKonbiteion
d:* viene a verte,tegalgo haziati ac *
Jo KC se rrac ? Alargando Iq mano moScstamentetoojqtu parte. Passe ?Ho
a,af iciflgas:. ^ u ^ no viene ? No ova.
|q:ef,oaelai4 e{ seseo , sino espera
hastajcc.Hge^qaoaac ests . Ansj te

o uros para lo.vbixos, oi^s^ para loma.


xcr, ans para Jos mancos,ans poro la
mKezq,, sers alguna vez ainoKonb.
laaDo De los Dioses. si taobicnaelas
Kosa^jKc te son puecas,no totnores, si
lio a;>aiercs ::>croino ,ci)tonzesnosoia.nci4; ser.qs,:#s>^biia5p ac fosDiosts , sHio rreinaras xuiHamcntc .Kf^
C ^>

dos

DE EPlfCTETa

fs

flos^Pt'Kehazici&oloansiDiQKcncs,
jHcraKlctco5losseiiexanres,!)inauK-a
5CcranavinoSsieranansilJnnio5os.
Kopitulo 22.
UanSo vieres alguno lloranTio en
altrion, porKeselcfucclhixOj
pQTKc pcrDio lo KC tenio, QDUCIf no
te atrcbaie la fantasa , KC s u g c s , KQ
oKcI csten raiolesj pollas iiuR'sttos cstcriorcs, $no luego aiscingc Koatigo
tnCsnno,iestcnlrt mano hcr, KC d
csic le adormenta no lo suzcaitso, por
Keorro no atormenta, sino laopijion azcrKa Dcstas i:osas . i hasta lo KC
csDc pnlavra , no tengas pereza De llegarte :;onsolor!c: i si ansi Konvinicrr,
he xcniir Kon el, raqsadvierte KC noxiMcsJc adentro.
Kapitulp 23^ . .
Kuer^tc KC eres ircprescntnntc Z>Q
:"oincDc, actCilKuai KisicrctJ 011xor: si Fuere breve, ae breve: si larga a^
Jorgi.Si i.iiicic KC representes un mci
.Sigo j pcii.; KC tcbien ste le rcprcseitfc...
C J
tes

J\

;^3

ERKiaiDlOH

tesalbuoi si un KOXO , siunPfinjp^j


si un portiKular.PorKe sto cstuio,e-.
presentar bien la persona KC sctc^iaj
'pero esKoxerlajSS oe orro.
Ka|fiClo 24.
T/" UaniO el Kuryo no Kraznrc ctt
'*"^ buen agerOjn te QMfebate lo fantasa, sino luego aiszierne Kontigo, j
^i y Ke sras Kosos ninguno se anunzia
para tnijsino oa mi Korpezulo,o rni
posesionzila, o a la opioiozillc, 6d
ios iixos, a la muxcr. Masd mi ro^o
semeanunzia prspero, si iKisicrCi
PorKeloKe cestas Kosas acontc2crc
est en mi aproyefbarnie >ello.
Kapt'b 35.
P Uc5es no ser venzityo j sino saiere
* a ninguna pfcle j Ke no este cntB
ttiaa\ttr&. '
\ A Ira Ke nunKa, vienDo alguno ms
estimaao,oKepueZ)enic?JOj6 en

ofcirngncra mm mm^o^k xBzgcs p(>r


' ' -^ "
'' '"
bien

' DfrEPkTETG.

"4^

feenaoenturaao; <icbatat)o ae la fantasa. PorKe silapocestati oe no olterar


nosjcstuvkre en las Kosas, Ke eston en
nosocros,ni la cnbi^ia, ni la cmulozion
tenSr lugor. No deras cu ser Kapitan
OSenadorjno Konsuljsino Ubre.
para esto i un soloKamino, Ke es el
Besprezio Z)e lo KC no esto en nosor
tros,
' '
Kapituloay.
'yS DVerte, i<c no ofrentdcl Keiize
''^ Ics inxrias, el KC tia los palos, sino la opinin azerKa Bestos Kosas, ^e
Ke Son afrentosas. KuantiO pues te imitare algn o , sbete, Ketu propia opi*
fqfe te iait. I ans Kuanto d lo primcriy ptdknra, no sexartc aaebaraf he la
fantasa. Prke-s lina vez toncares ticn
po i cspazio, OOS fsilmente seras seor ?ie ti,
KaptuIo28.
T A rauerte,i el Z)estieiTOf,i tocias las KO
*^sas KC pare-zcn tiuras, csicn KaiaOia
achate t)e tus oxos 5 i prinzipalment
til

Dcto-

pff toZ)Q la muerte,i no pensars xamas


jiingunoKOS baxa, nKon granaasiq
tjeseai>nasa,
Kopituloap.,
Essas s?r FilosofqJparexate aes,
ae ese puntOjKorno KC as >e ser bur
jfd5o,Komo ICC an ae raofanae t mucb.osr
Komo Ke an oe Qezir, Ke ac repente se,
n a s a bueltoFosoifo, itseaonacnos
vcnioo ste zeo ? Tu dio menos zco,
lio le tengas; mos enperose tol moni;*
raaHewa las Kosas y Ke tienes.por tmi
i^aenos jKatrio Kostitufeo por )ios pan

scyerares;|i{jep?^e^a^, l^sice,^^ Bfc^v


a.n ae ri fmw. ,^ estos se <|^gii|-?^
^e ti Despus. Mas sue i^exot:es.yen^tE>
^^IOS^ Saras D,0bq^9;KjeffiClUrt, n;;:'-K:;4

"^ -"'
Kaptulo 30./
^' y :.':
C T alguna vez re aKontezerebover
- te'alQ.eKriprpQr Kerer oplazer
olgano 5 sql>cte Ke perdiste tu-estanziar
l'^yacciugts cates jcoa.s.,er Fiiasaf^r

i5teEPKTT..

%f

t si kicrcs pcirczcrlo ser^ ti te lo parcz*


Kciiiloro.sbasrohte.
'
KOplulo 31.
'
Stas konsibera*ionei 1I6 ttf att*
ftientenjBiviriiescstiWa^, i no
iscr hcii>a en ningina parce.PorKC si cl
t)csprczio es KOso mfila, n-picacs estar ert mol poj Kawsabe otrd.ii mas ke
en biicn. 'Pdfvtofi s ovr tuia akan
ZQ^ S'efibrio '^ ^- nreZiblSS a Konblte?
B a ftlfi^fttirhraaw . It#llifj pcsr
estas Ko^asi (S'spfzilIWdftit) nosc"rasftaj^'cn ninguna partea-el KCKon'picne'seralgo en solas aKcHaskosasKC
steifi en ti ,cnlo,s Fuakstces lizitoicr
crft&i mucho oino?Pcronf'sranprt
soffSs los atTiigos?KMrfias noe
rnisdKbft'iios!' K'o webrft'ff &ctipl^a?'Ht'ldshar(TbtadbndsR5'ma!ios?
Pues KfflUebisf^^ti -i K stas KOSOS^
Soh Vfee ds^C'ilfti'en nusfra mano ji'
lo kQrkO'vtd^?-:Kch ptac bar ^?Jfot l nd'tien ? ADiicre puc^'S?.
ffl'p(r(^k onbicn hosmrcisti^^
H'tuy
mos

4^

.ENKRIDIOH

nios. SipucaooSKrirgunrsanoise
mi mcsmo vergonzoso fiel,i monanim o , mostmirac el Kamino, i aSKr"
Pero si Ktf eis, Kc i picrt>a lo buenoKC
tengo, para KC vosotros tengis lo Ke
no es bueno, vea V9soiros ,KomQsos
nxustosji no puestos en ozon. Pud
i Kc Kcreis aiasPIata, amigo fiel i a*
t?crgucnza?Antes paracsto me aiuaa
i no para Kosas por oonac lo pkrtia
sto pretenDeD KC haga^.EnpeolapQ.
tria, aizcsjKuanto es ep mi, nO;4ersoKOHfiaa. Otra vez ,K saKoso esste?
ROC venturoso cenoria paseoaeros pof
Wfi bqos?l'K vo en stopporKe taiip
Ko, tiene zapatos por el heErero ^ ^iorQJfts,p9r el zapatero. Harto se/<j,*si Kaaa uno Kuaplicrc Kon su prqpio ofi^
to, I siKtiascs pomella qlgun/;otra
^i^aSonofiel,i pnMfa&p,;nqlajG^PI9j|barias. nij<J?^i. Lq.eg,o,nitM'cam)QK<i
serias sin p50ve(fi.9 .para MaJucsjc^'
Jugar ,?iizestcnZ)-en laziuaga ?. JCQ
pusieres, Konscry^^U^f
km^m

DEEPKTETO.

47

sontamente fiel i mobcsio. Mas s KCr/cn:!)oiaaprouefbor cHa, perdieres st o , a e KC provcc*)0 la podras ser hecbo
onbrc sin vergenza, i sin fiaeliMa?
KaptuIo32.
TC Uc alguno mas estirRobo Ke tu en
^ d Konbkc, ea ia solutozion, o en
$crtrc2tbi?)0 Konsexo ? Si estos sonbicnesj'beucste alegrar, porKC afccMos
ct\ Knn zc'.'ii son malesjno tc aflxas, por*
Kctu no los okanzastc. Mns aSvicrte Ke nopuc:ics ,no hnzicriaoiasmcsItiasKOsaSjpnra nknnz-ir las KC no es-:
t<xncn nosotroSjserjguoKDoKond KC
lashazc. PfKc Komo putae tehcr
otro tonto , cl KC no visita amcnuao
las puertas tic alguno, Komo el Kclas
fccKuentQ?ElKcnoaKonpc!ct,Komocl
KCQKonpoa? El KenolisonxcaiKOtno
cl KC sonxca ? nxusto pues seres c insaziablc , sino ^aniso primero cstotf
|fsi3s,porlas KUQICS aKcUas se Konpran,

48

.NKIR!DOH

kisKsiers wezibir Qebabe . Maspoi


Kuanto se venSen las lechugas ? por una
blanKCi si dnsisuzeac. Pues si uno, han/So primero la bkgKa, irezibiere ef)u^
gas,i tu nolatsanbOj nolasn-ezibiercs,
no pienses KC tienic&menos, KC el KC las
wezibi. PorKC ans Komo CKCI tiene le.
aligas-,anstanbicntula blanKa-jeil
:>iste J)ela mesraa manera en esto tan^cn. No fuiste Hamaco parel Konbv-.
leDc olgino.'PacKenoauiasaa'aOQlK
lefiazio-iprczio ,;prKaant venaci
Konbi.;Kc' por.alabanzo le vciiJ3e,pQf
v4S<ilaKetievenard DopueseltantOjS
te inprottaid Kcsevn'Tie , por Kuonto
c vende, PerO'staKcilas Kosas noratM
res Oor primero , iKcres aCzibir esto-
tras,eres avaro i mal miraDp. No te KC*
^puesnaaa en ugor 2)el KonbitCTic
nesala^etaaZ) el noauerb'ulaboaoNi
re, lee no K:CP0S, i no auet sfrio
sus enfatj.os entronizo
'?

oueric. - , . '

DEEPKTETO,

40

&CKreto Se la naturolcza se pueifc


E LK.onozcrt>eIos
en
nos
KOSQS,

KCOO

^ifcrcnziamos unos &e otros ,-K<>fnQ


Kuanaootromur^jf'jo, cl acl vcirHio,
on Kcbraao cl vaso, luego est apunto
hczir, Kc es Kosa he las Kc sirelefl oKonicr.cr. Sabe pues KC Koan>o Cttfaieft^
ftio se Kcbrre, Ke Kohvienc ke seas tal
Kual fuiste KuanZso scKcbr el Sclotro,
An$ traslada lanbeif sta azoij d las
Kosasmaiorcs. Murise el hio^eo:ro jlamuxcr?Ninguno i KenoaijKeesKosaumana. Pero KuanSocl
;uio propio 5e alguno muriere, luego,
':i)CinijMiscroi.lvonvcnapuesoKOtr
3Qrios,K sentimos, Kuando otmos es*
O t)e otros*
Kaptul0 34.
- ^ E la manera KC no se pone blanKO
paraenrar, ans tanpoKO no i en cl
iiun;>o naturaleza t)Cmol,. Si osicboal
;uno enrregra tu Kuerpo al Kesecn-*
'-ontfra Mcvrasloraal. Pucskiattisr
- '
D
tw

^0
:BNKIRD!0K
tu entregos tu mesmo xuizio al Ke se o
frezc,paraKe,s teaixere afrentas, se
tu animo perturbado i Konfunt)i2),
no te aa vergenza ? Por esta Kausa en
Tcaaa ROSO KonsiTiera los prinzipiosi
losfinesicUaji onsi ve d ect. I si n,irgs
olacntraaapfontciinente , Komoide
no Konsiaer noM Se lo De atielantc^
mas akobo , aesKubrienaose algunos
Kosas torpes, te hallaras KOWCZO.
Teres venzcr los xuegos OlinpM
K Koslosi,porlosDioses,porKc
es

Kosapnapso. Mira pues las KOsas Ke


j)re2c?>cniilos Ke se sigeniaosi cnpren
Z>s el negozio.Konvicnete guarpar McC"'
glcijKomera nezesit)aa,ostenerte'&c g?
losinas , exerzitorte por fuerza en h
ova seaIoact,eii Kalor,en frio,no bevec
oguafria, no vino KomoKiero .* totalmqnteKomo ameaKo entregarte a t
mesmo o sobrestante, Despus salir al
exerziziOj., li vez KcseDesKonziertci
la nigno,.KCsc ucr^ el pie, ice se trag<i
L,

'

V.'"

' '

m i

bEEPlKTETa.

^^i

fouf'3 uncinKOnpolv:isu2e)e vez


ice se lxa azotazos, i acspues &e lOr
aasesttsicoss seryehziao* Konsibc*
ranho tobas estas KOsas,si aunKisiaes^
\} a seratleta. si i, Korao los mudia*
hoste raubarSjlosKuleSaoraxiiegaii
a esgrima,! oratoKantronpetas,iaora
jjclean u n o d u n o , icspuestaen flau
.as,)espues hozcn trbxc&ias. Ans can*
en tu &ori atletd,i aoro Konbatieiue ac
jno unojticspues ctoriKoaespucs
ulosofo: i en toso tu animo naaa,sin
Komo la mono rrenie^)as toSoIo cese
te ofrece vcr,iticst>e una Kosatccgraiaorra .* porKe no vcniste al negocio
aespuesac hecha KonsiDcrazion , ni lo
raniestc , sino neziomentc, iKonfra
etcrninazion. Dcsto raancra vienao
algunos algn Filosofo, i oienSo ezir
onsioolguno 5 Kuan biensizcSoKia*
ces?lKien pucIbeScziransiKonio ;
lKierentanbieneUosser
;.
Filsofos.

yi

BNKIRIDON.
Kcpitulo 3(5.

1 ^ Nbrc,pnmcroKonsi:>era,'KctQlcj
V - ' el negozio:Dcspucs tanbicn csQtnj
^ a tu naturoI,si lo pueties Hevar.Kicres
ser vcnzetiorDczinKO premios, xuggi
>ot ae armas? Miro los brezos tye tu per
sona, los muslos, los lomos tanteo. Por
c uno nazipara uno,i otro pora otro.
PiensasKc hazienDo esto, ans pucDci
Komcr, ans bevcr, Qe loracsmamane.
roscrmdinDroso. Konviene velar,tra.
l)axar,apartorsc De los suios,ser incnot
preziaoo Oc un rapaZj en toSo tenerlo
iDcnos,ettia cstiraazion, en el moo^o,
cnclxuizio, cnKuakero ncgozudo.
Estas Kosas Konsiacra, si Kercs arcKonbiar por casjlo tranKliaoD, la ibmaii,
la Kictu D, 2 si u az> viene no seas, m
molos mucbartoSjaoraFilosofOji es.
pues KobraOor, Ocspucs ctorKO ,acs
pues proKuraQor ac Zesar.Esto en mgtina manera no Konzicrta. Uoonbr
KonuieneKeseis>buno,malo, O
el entendimiento tuio mesmo esforz
je

DEEPIKTETO;

ff.

soKCelabrcsjoIoestcrior: o proKutar l<3s KOscts ntcrc>rcs> las estcriorcs:


Kc cs, giirjor h or&en Se Filosofo j
t>c parKular sin letras.
Kapitulo 37.
'
I" As obligazioncs se misen por la
-' maior parte Kon las trelozioncs. Es
pQ:)rc? Amonestase, KC se Kureacj KC
^e le obeiczKo en toBo > KC se ie sufra
cnao, KastganJyO, Enpcro es mal
a^rc? No fuiste zicfto por naturaleza
-untado Kon pa2>rc bueno,sino KOJI pa^re. El crmano es inxurioso? Guarda
u cnpero el puesto tuio poro Kon el, i
lO nurcs, KC es lo KC el Inzc j sino K
cnSr tu destino pnra ti hazienDOsc;un naturaleza. Otro, es zicrto Ke no
c 2iara,si tu no Ksieres. Mas entones seras t>aaao, Kuant)0 pensares KC
chaan. Ansi pues Sel vczino, sel zhiaasano, ael Kapton hallaras la obligacin , siaKOstunbrares mirar las welazioncs.
.?.

D 3

Kop

54

KlRIDtON
]fcapituIo3S.

E la vcnerazon azerKo )e losDio^


D seSjSabcKcaiccUoes
lo masprim,

pql, tener buenas opiniones ZCHOS , KO


losi, i Ke go\Jicrnatt tobas las KOSOS
bien i xustoraente : i Kostituirte ti
r h ^ o paro esto,para obe)ezer!os
ellos, i suxetarte en toSas las Kosas KC
se hazcn, i segir las ac buena volun*
toa,KOtDp hecbas por mui eszelentc cntfcntiraiento. PorKc osi no Kulporas
^arti d los Dio.ses, ni los oKUsarqs KOmo olviaoao.PotKe 5c otra manera no
es posible hazcrsccst), sino te apartarcsaclasKOas,Kenocstan en noso
tros, inopusicrcsjcn solas las KC eston en nosotros, lobueqo i lo malo,
PorKe si >e CKcHas Konzibieres oigo
bueno, S malo, es forzoso, KuanZ)o no
Konsigas lo KC Kicres, i Kaiercs en lo Ke
noKercs, KctUKuIpes, iabOtrczKas
Jos Kcsoii KQSQ. PoTKC cs nqtural to-

DEEPIKTETO.

ff,

tso biuicntc huir, i aparcarse ae lo KC pa'


rcze tiaosoj i Se las Kausas aelo : pero
lasKosas prouet*)osas, i las Kausas jeHas, abrazorlas i estimarlas. Es zierto
inposible , Kreientio uno KC es ofenh'oo, KC se huelge KOii lo KC le parcze
Kele otcnt)C: Komo tanbien es inposible el holgarse Kon el raesmo Safio .De
aonJie naze KC el pare es acnostabo
porlhixo,Kuanc)o KOn el hixo'no wcparte ae las Kosas KC porezcnscrbienes.I esto hizo enemigos entre s nPoluniccs, i Etcodcs, el pensar KC la tirana era bien . Por esto cllabrajor
baldona los Dioses,por esto el morinero, porcsioclmcrKaDcr , por esto
osKCpiercn las muxcrcsi loshixos.
Mas otonSe est el provecho, all esta la pletJoSi . Por lo KUGI el KC K.m'ba
KOTio Konvicnc "b tjcscar i z>cl huir,
en lo mcsmo Kuitsaael nrcspcto ciivino.
Hazcr oblazion, i safcrifizio , i tiar pri
njziasjd KaSa ano le Konvicnc, segan
l | Kostunbre Oe la patria puramente,

D 4

i no

f<5:
BKKRDM
cttstKQn fousto, ni Kon neglixenxa, ni
escasamentci ni mos be lo KC pueae.
t ^ t a n a o fures laaDunazon,cf^
^ KuerDote ice no sabes KC es lo KC su
zeaet, sinoKc yienes asobercsoael
o!)!vno. Pero ke tal Kosa eso sea,i lo
sabesss eres Filosofo. PKC si es ogo
^floxenoest en nosottos, estota-*
mente forzoso, KC eto no sea bien, ni
mdl.No Heves pues al at)uino^cseo,n
huiad.PorKc si n,iras a l temeroso:sno u sdbiDor, KC t o t o l o KC suzeberi
es iatj|erente,i KC naaa oti titOKa.-Kuai
KeraKe cofucreiPorKe estarcen tti m^no usarbellobicns esto ivo1)ltelo(iip,c
Dir. KonfaaopucSjKoroOaKonsexc*
rosuea los Dioses. Despus Kuan>
s.eaigKonsukaDo alguna Kosa , aKuec-.
adtCKualcs Konscxeros tomaste j i Se*
Kens sers besobeaiente , sino IQS
Krecs. Ve cnpero al aDuinar j Komo
Kcria SoKrates,_5obre las Kosas KC tptp
la Koasioerazion tiene Iq nrclgzion c^.

DE E P l K T E T O .

J7

jElsUzesOjtni ac la o:azon,niac otra alguna ane se ofrezen oKasioncs para


conoZerlopropucsto.PorloKuolKuan
t o sea necesario ponerse a peligro por
C amigo, p o r la Patria, no se ht Koa
sukar el oraKuIo, si se Oe peligrar por
elios. I & elaivinotemxere.Kesalicron vanas los Seales De la uitima, i sea
Klaro, Kcsc anunziamuerte, priuaion be algu n(^ parte ticl Kucrpo, )cstieiitQ.?tenpero la rrazon, Kc Kon cot o esto se asista al laSo Del amigo, i se
peligre por la patria.Finalmentc CSKU^aalmoior a>ivinoalPutio Apolo,el
KUal ech Del tenploolKC no soKOwio al
OraigOKcmatauan.
K:apitIo40;
C Ealotc i ti tnesmo alguna forma
^ iorDen KC guarDes,louno cstanDote a tus solasj i lo otro tratanDo Kon los
Onbres.
K;apitulo4i.
*Tr Anbien p o r la maior parte aia silcn
^ zio,6 hblese lo nczesoro,i en potas palavros.l narasvezcsaKaso^Jaman
D ^
Dote

5^

NKIRIDON

aotc la oKasion a oezir algo, )i en ord


buena: mas no seo 2)e ninguna Kosoac
ios ordinarias, no he los KC pelen uno
a uno, no ae los Ke Konrcn los KOvalles,
o De los atletas, no Se lasKomiaas,o
bcuiZ)as, De lo KUOI en KODO parce se ai,
zc: pri nzipalmente no Digas De los on
brcsrtiofanDOjolobanDOjKonparon-?
aoios.
KapituIo42.
C I fueres poDerosOjTOuDoKon tusc
'-' zonesIosDelos KC estn Kontigo
Jo KC Konviene si ce hoHares Koa cstrc
fios KoMo.
Kapitulo45.
T A trisa no sea mucba, ni Delante56
murbosjnisuelta.
'
KOpituIo 44.
' Wehijsa el xuramento, si es posible
Cfttoao: isi njDe lasKOSS KC soner
ti.
KdptuIo45*.
loskonbites De afuero i vulgare?

^H^s&craqno. Mass qlgonq^ct

DEEPlKTETO.

^p

SeofreziercoKasionjanentiatuKonsifierazon no Kaigos en vulgariSaa.PorKc os ae saber, KC si e) Konpaficro esr


manrbaDo, esfuerzaKeseraancbeelKc
Kondsc xunta,aunKe por si este lin-

po.
Kapirulo4(5.
T AsKosas KC pcrtenezen ilKucrpo,
*^las tomaras Kuanto basten pora c
sosenziMo ael]as:KomosOnKomi5a,
bcuisajustibo, Kosa, fatnilia.Lo Ke es
para vaniSaD, bcleite, toao io zerze*
na.
KapcuIo47.
ZcrKaDcIas Kosas venreas, Kuan
to sea posible , antes acKasarte
guaraa npieza, i si las tratores, toma
lasKonformc alei. I Se ningn rnoso
seas molesto ci los KC las usan, niscio
acsennrostro; ni Digas KaDa pasoKe.
tuno los usos.
Kapitulo 4?.
C alguno te viniere ocxir j KC un
*^ fulono 'clzQ mol De ti , ni te
Scficn-

NKiRlDlON

fcefentias Z)e Io5icbo: sino Mrespontstf*noraua el ziertaraentc los orros malesjice ai ca mi > porKC si n> no >ixera
solo^fsto*
Kapitulo 49.
A Ku^iir mucbo n los teatros no es ni-*^ zcsario:sialgundVczse ofrezierc
OKQsioiij no parczKos inKinationinguno, sino a ti mestio. EstoeSjKJere
te se haga solamente lo KC se haze.i KC
venza solo el KC vcnze. Porce ans no
seras iupeiiao. De bozear, i he aeirtc
por aIguno,o moverte mucbo, bel toao
tcapartaaespuesacboluirtcnoaispiircs miic'jQ )c KC posa&oKuanto
nohazc para tu cnraienaa. PorKese
crta Dcucr ic lo tal j KC te OQmiraste lie
lo KC viste.
Kapitulo JO.
Los lYCztazioncs no uaios Kon so
" lizituD , ni uaias aellas icon fazi*
Sn^.Pero ienao,gaart)aras la gravcaa5,
i la Ki^oposturoj i xiintatncntc laKecu>
5clqnira.
Lp.

PE EPKTETO,

KOpituloj"!.
TZ UantO ids ae tratar Kon alguno,
"*^ prinzipalmente ae los KC parezen
estar en alto puesto, proponte a ti mes
iJO 5 Ke hiziera en esto Sokrates, ZeDOHji no Dudars 5e usar Komo Konvic
neSeloKeoKumere.
Kapitulo 52.
- f
l7'UaBt)0 aKUDicrcs oKasa Ge alguna
"^^5clos KC pueaenmutbo, propon KC
n o le hollars en KOSO.KC se enzc, KC
se te zccraran las puercas,Ke no hof KOs o ae ti; i si Kon estas Kosas Konviniere
ir,sufre lo KC suzcaiere, i no tecigas tii
ti mcsmOjKC note avia aeKOStar tant o . PorKc eso es 2>e iaiotas, i Oe onbres
Kerreparon cnlosKosascstcriores.
Kapitulo5 5.
" P N las Konvcrsaziouesguaraate ae
**-* Mfcpctirmucbo, i sin rnoaerazion al
guno De tus propios hechos, peligros:
porKenO;,Komo a titees gustosoclaicoraarte ae tspcligros,ansi a los otros
es ogrq^igbk oir tu^JKOtczimientos. .

ENKHDOK..
Kapitulo 54.
^ Uataate tanbien ac mover msai
porKees moZjoKC >eslzaen uulgarjiaa,i xuntamente bastante paraKI
tar ae los presentes el aespeto Ke te A
be tener.
Kapitulo 55.
: .
/Tr Anbiencs peligroso elatjelantar;-^ scohiblar torpejs razones * Bra
uano tal Kosa suze&iere , si uviere
buena oKasion a-eprehentie al Ke seaiQ>eIantre: isinCjdlp menosKon KaWar,i estar vergonzosoji ponerte trisiCj
maestroKc.no'te agraDa la platiKo.
Kdpkulaj<^ I tomorcs fantasa De algn aeleeej;
g,uaraateKomoenlos.5ctas KOSQS,
no re aexcs atrebatar 'bci: sino csamina el ffcgozio, i toma algn espdziq
Kpntigo mesnio Despus aKuerSatc
ae los tJos tienpos, ae aKclen KC goza-:
ras el Deleite, i De oKel en KC auicnDole-'
gozsaotcaKcepentiras DespuesjituJti
mcsrao te loafeqrts.. .4.estO;ici3ntTa?#
pon

DEEPIKTETO.^

pon, Komo astenen<iotCjtc alcgrarasj


teloarastut mesmo. Mas si laoKa3on se te mostrare ac legardla obra,
oa vierte no te venza su halago,! aulzu
I0j,i atrativo: antes Kontrqpqn, Kuanto
s raexor ser sabiaor Koncigo mcsmo
_>esa virorio auienaola venzioo.
Kcpitulo fy. - -;Uan o hizieres qjgo KC acterm-*'
nasTc Kc se Oe via hazef,ae ninguna
maero hufgasOe ser visto KuanQo lo
Iiagas,auQce el vulgo iaacxuzgira^
lo otra Kosa aifcrentc.Pero si no hazs
bit:n,huic esa tol obra:mas s bien, para
acetemos losKe te an 5e acprciienOcE
5,n Mfazon.
Kapitulo 58.
A NsKomoaczirEstiiajesnocbejai?*^ viaien)osetiene_mucba veraaO , t
n o seaivi^icnOOjCs falso; ansitanbicn
IBc las Kosbs KC se ponen aclantc,tomar
Jas raaiores,para el Kuerpo tiene mucbo
'valor, mas para el proze:>er en Komun
Bqo KUQ se 2>cve^uaf5af,tiea? w?zctt
zia.

^4

ENKlRlDON

xia.Kuanao pues KomieresKon otrojaj,


xuerOatc tie miror no solamente el va^
lorae las KOSOSJKC estn Z)clante para el
Kuerpo, sino tanben ^1 onor,Reseie-
ve guartiar Kon el seor ael Koabite, >
Kopituloj?Cj ! tomares a tu Kargo hazcr algn
'^ personaxe maiore lo KctusfuerzQj
okanjicijt en esto te uvist fcdnancl^
i petaiste el Ke pot)ias Kunpls*.
Kapiulofo.
E la manera Ke tienes KUcntajKaa
Oo paseas,no pises algn KIOUO , 9
Ittettmstupiesansiatient)e, no tJoestu
|)*^i6?MSKurs0. 1 siesto en KBa KOSI
lo guoriremos, mas seguramentelle4
garcmosd laobra;
Kapitulo^r.
T A meaZ)o De la hazienao pnraKoBqi
'"'uno es clKuerpOjKomo el pie spl
KaklHj; si estuvieres en esto, guar^w*
ras Icr o|caiOa.Pero S eszeatcr6S,K^(>
por un SespcftaSero te ai daelaotsi
fuerza Kescgilte^^^o;. Km^ymm

CflCl

)E EPKTETO:

# n cl Kalzaaojf eszedieres mas 5e lo ice


piDeelpie j hazese ioraSo el zapato
Despustse purpura,despus iTCKama2>o. PofKe no tiene imite cl Ke una vez
pasarela meaiao.
Kapitulo^a.
T AS tnuxcresluegoOesaclosKatQr
-'zcaos son liansodas seoras por
los onbres. Por lo Kual vienbo Ke nin^
guna otro Kosa ticAeri sino solo xutarse Kon los onbres,Komieozaa aofcitarsc, i tener en esto toaos las cspraitozas. tansi se Dcvc atender a KC sientan
Kcpor ninguna otraKosa sonestima)as , sino por parczcr moDcstos, i uer-,
gonzosos Kon onestiaaD.
Kopitul^.
C Eal es Zic KUtio cntcnZ)imientteOKU
parsemucbocnlosKosasaclKucrpo,
Komo excrzitorseraucbocspazio, OKU"
parsc mucbo en Komer,murbo en bcver,
anucbo enacsKorgar cl vientre , mucb
m luxurcgr, gntcs e^to se aevcJiozar

NK1R!D10H

ae paso, i poner toZia la oKupizion CU


el entendimiento,
Kpitulo ^4.
Uanao alguno te hizicre dgun mol
temobixcrej oQvierte KC lo hc2e,6lot)ize,Kreient>oKeaIileKonvie
n c , porKc no es posibleKC l siga lo KC
cttiteparcze, sino lo KC a l. DemanetQKe si a ci'le poreze mal , el es el
ofensiao, el Kual se a engoaSo. PorKC
la ucrsas KC va enKubiertajSi alguno Id
tuviere por mentira,no ella enKubierta
Kfetibe Mo, sino el KC se cngoa.Prozeaienio pues adelante acsae estas KO
sas jteovras beninamentc Kon el KCte
afrentaiiras enKaSoKosa,KCiile
porcziaui.
KOptulO 6').
OCia Kosa tiene aos asas, una toleroblCji otra intolerable. Si tu ermano hazcinxurias, t)cs;a parteiiole
asas,^claKees nxurioso, porKe sta
<:isa es la KC el tiene intolerable, sino aa
tes De oKeKg,K.e es tu ermqno, KC se m
Kon^

iT

DE EPITCTETO.

^7.

feontigo: ileosiras portonSe es tolerable,


g,
icapitulo 66,
t ^ Stas tirazones no Konzicrtan: i sot
' ^ ' mas aKO Ke cu 5 luego s oi mexor RS
t u .lsoi mas eloKuentc Kctu, iucgo
soimexor Ketu. Pero oKcHas mexor
Konzertaran, i soimas miw K ttslueg o m i hozienadesmcKor ice la tuia* i
s o i mas eloKuente KC tuJucao mi d o Kuenzia es rt\exor KC la tuia. POJRC
t u ni eres la haziensa , niladoKUca4
Ka pitillo 67.
T Au ase alguno :C presto? No Sigas
"V-' Ke ma! , sino KC presto. Beve- al'
gunOiTi'urbo vino? No oigas Ketnal, sinoKeinucbo. PorKC antes ae saber su
lOpinion, De Zionae sabes tu , si mal?,
Ans pues te suzcaer akanzar
unasfantasias Konprehea
K
siblesjienairie
:
otros.
.Cvi

Ea

Kap.

NKRID!OH

KpkuIoS.
K ninguna parte i^HarncsFIosoS
fo,ni hables muc)0 cespCKuIozio
nes entre in&otoSiSiiio obra Se ios preZctos algo. Kotno en el KonbitCi no
DigasieKe tnoncrdse bcve Konaer, si
noKome Korao se bcve 1 oKucfDarej
Kcansi SoKratcsavia Kitatw) por to^as
partes la ostentacin 4 Venian lKericnao ser por l enKoincn>aZ3os Fiosofosi cilios JJcvaua. Entalmonerc
l/cuavabicnnoser estimat)0.
Kopitulo^?.
"p OrloKuol,ciunKeseofreZKoplatKdf
** QzerKa ae alguna cspc^uazioiti entre xcntc sinlctras>KoUatcmttbo.PrKe
csgran>c peligro luego vomitar lo Ke
OunnoasDixcriao. Kuonao te ixcrc
alguno j Kc no sabes naaa, i tu no te vccmoraicres j entonzes sbete KC eres seorQel negozio.PorKetanpoKOas ovexas traicn^o la ierua, muestran a los
pastoresKuanto Kon3ieron,sino Kozien
tio Dentro eJ pasto, trqcn uerq lnoi,

Iccbe*

DE E P I K T E T O .

\c&)t. Ansi pues tu no muestres Kon zc;


leriaaa cspeKulaziones a los inorantes,
s i n o las obras aellas 2)ixcriaas.
Kopituloyo.
" ^ U a n a o ests axustooo en tratarte
- ^ ^ Kon mo Derazion azerKc Del KuerpOjno presumas por esto. Ni tanpoKo
s i bevicres aguctporKualKera OKosiony
2iigas, jce bcves c]|gua. I te Kisiercs alg u n o vez usar al ttaboxo.sea para KonEigOjito^ pora los ac ofucra. No abrazes
l a s estatuas, sino tenicnBO alguna vez
gtanse5,saKoaguafria, i esKupeia,i
noloigas dna"aie.
jcapitulo 71.
Xj^* Stat)0 i forma oc idiota es, nunKa.
*^^ xamas esperar Se si mcsmo prouetbOjniOoOSinoje las Kosas csteriores.Estaao ifornaaae Filosofo es, toGo
proyccbo i Dao esperarlo he si mcsmo.
Kapituloyz.
Y As seales aelKeapro verba son, KC
o ningunomofoj ninguno alaba, ci
ninguno Kulpa, a ninguno OKUSO, Ke ae

..

E 3

si

yo.

ENKIRTDION

si nO'Sizcnctaa, Komo Ke es algo yS K&'


s^badgo.'KuaQQo.esinpeoi5o en alga
naKosa,oprdhibao, simestno seaKU
sa. 1 si olgunalc alaba,, se me Sel KC le
dabai!entre.si;: iauiRe le mofe,;ria'
espona, antes xjaaientaDa oienteKOnio los KonuIezicnteS;,teraenap ma-:
-ver algo Se lo solaaao ),antes hctome
fimeza. To2)o aeseoIoKitiesi : i d
huirlo pase a solas las Kosas:, KesoaKonrra Haturalcza., a e k s Ke estotjiten
Jiosotfos. Para toaas laSrKosas usaae
apeiiro Kemisa;.' Ora pctrezKa tontOj o
inorantejno le M KuiM&a.I en uiiapa-*'
lauro, De s incsi^o!segjia:Oa JsOmo2)e
etrcmigOKoluniaDor. r^^n <:-:?! V
KapiuIo75.
VT UanJio alguno se gloriore tie n*^ tenaerjipoderesplKar los libros i
&e Krusipo, Di tu Kontigo mcsmo, KC
S Krusipo no uvicra esKrito osKtVa-'
mente, no tuviera ste naSa De KC gl-

riqrse. i KC Kiero,? saber Ig nqtrol|Za


i se-

DEEPIKTETO.

7%-

se^lrlaasto.Pregnto pues,Kenes
elKclaensia ? loientso Ke Krusipo,
voiparal.Pcro no entindelo esm-,
t o ? BusKO pues interprete, i h^^^tae o
ounnoinatat)eeszknzia:porKC
Kuon^o hUe el interprete, ^esto^"s^c
^)elo en seat^o.Esto tal solo es glorios o . Mas sioKeoKe eselinterpr^tar.^slimare Kon:aZ.mirazion,Ke otraKosa
soihe<ho ,smo GramatiKO en lugar ^.e
|ilosofoAi|.mcs.i%nxm.e^eenh
garZ)eOcne(o,esplKoaSrusip.o.Imas
rae avergonzar , Kuan^o alguno me
S g a .edarame a Krusipo .no pu^jen>o mostrar las o vras se mcxantcs,! KOi>
formes a las palavras.
Kapitulo74
N totas estas KosaiKC se tc-propo.ncn,estfirmeKomoenleies,iKo|noReserasinpio,si traspasares algo.
%csto,inoKuiZ)esloKealguno
;,irae ti, porKC estola no
estqcntumono. . _
: r
"
B4
KP*

7?;
.ENKHDIOM
.s ! .i , Kapitulojs',
AstaKe tienpo aun ailatas elxiisri
/ garte ti mesmo aino Ze los Kosas
esrekntcsji no trospasar en naOo lo )istintivcftozon?RTezibiste los aoKumeo
tos jjioft Joscualcs te aevios oxustor:;
osteaxastaaof PicsiKUOI maestro es*
peros, paro KC ilotes hasta l hozer |<|:
KGi*ezioaoe ti mesmo ? l no eres rau
(bti'jojsio onbre i hecbo. Si aora fue-?
res aesKiaoDo, i perezoso, i izicre$
aiozodes sieiipre sobre aiiazioncsj i
sealares unos oos sobre otros , aes-pesk-ios Kuoles mirars por tijsia
csltaevctte hokirs no oprovcAa*^:
ao, sino Ke iaotcf.te KcDaras biien&o
imurie/iao. l pues preziote aebivir
Komoperfcto ioproverboao: icoaolo
Re pareziere ser bueno, seo para t Ie|
iiv^plable. siolgo traboxoso, sucrf
^QjmmQsOy 6 ofrentosa OKuaiere;
QKuwaot Keqroes.o pelea, i KCJ4
estoii presentes tos OlinpKos , i Ke i
no se pueD? Difeti; swira^g i KC pop
,''
"
" ' ' " uflc

DEEPIKTETO.-

75^.

wmvenziba i rendimiento, sepiert>e *1 oprouccbomientOjp se salvo. SoKrates qnsi se perfzion j aaelantant>o si


propio sobre toz)os los onbres, no ateti
>icnaod otra ninguna KOSO * sino a Ict.
wrazon. I tu, si aun no eres SoKrates,
Kmo qKcl Kc Kerc ser SoRfotesjeves
fciuir,
i.
Kapttuloy.
^ X primer ugqr,if5uimas nezesariojes en laflos<jfgel &cuso t)c
losQcKretosjKomo dhc no mewir.Elsc
gunao el ac los aemostrozioncs, Korao
porK no se Oeve mentir.El tcrzcro, el
Ke Konfirma toQo esto i lo acdara: KOino por aonae se ve, Ke esto es tiemostrazion?! KC es aemostrazion? Ke Konsexuenzio ? Ke Kuestion ? KC verooa ? KCJ
mentira ? AI fin el terzero lugar es necesario por el segunao 5 i el segundo
por elprimero. Pero el mui mas nezcsjjriojioaontie se aeve aesKonsar, es el
primero. Mas nosotros lo hazeraos ol,
H^ves: porKc nos estamos en el tcrzcro
'^: ^.'' '" ~ " ' ' E 5 "
lu-

E.NKIRID!0N

I5gar,izcrKaZ)el estoDanocstra&H'^
xenziajael primero totalmente no KU
Z)t?fnos.Fioalrente por una parre mentimos j por otra tcnemosprontOjKomo;
se tnucscrajKe no seaece mentir,
, i, ur Kapitulo77.
t y Nto&o lo Ke se erprcnz>e,-esto seq
*-^ ac tener ante las manos.
{lopmero.)
GidrheltSeor Diosjitupi^etestina:!on,aWri5c estdipr vosotros &eKretaao.'pfe os scgirc sin pereza. PorKe
aiitlte^ nociera, siensomolo,no por e-:
sfe-nieft5!s"s tengo Z)eaexarse'segr. ;
(i<fgtfie)'{Capitulo78. : :'T/'U(>Ki'rd Kcse'KOoforraa bicamnla suerte,sabio es entre nos otros, i"
sobe las Kosas Divinas.
- (Lo terzefo) Kap. f^, . :
'
jfV Lftlj Kriron, si aesta ffldneraS
i \ cfgfdSable los Dioses, tsest nja-i
jj CKi se haga.A lili Anuto, i Melto fue
^t'nmctiatcir^masofenZernieHQ, ' ,

'--'

' I>E.

PE LA VID A i
T A B L A DE KEBES.

EBES Tebanofue gron Filoso-


foi aizipulo z>t SoKrates:esKriio olgunos bilogos, i otros KOsas Ke Kticnta ' Suitias , i sta Tobla.
Plato haze tiixkyn bel en el dialog o Faiaon. De lo KUQI se KUXC KC bivio & Atenas .'i puso ser ice oHi pin-'
tase la tabla, aunre mi me poreze, KC
iBasparaesKritd, Repara pimaaala hizo, sea uno i otro. Su na^azion es De
2>ialogoKcla rrefcrcuno, Komosc la
Jiedar un uiexo Kon toaa lo habla,
3cepos6 entre cHos, porKthoza es*"
Jcuriaa&l falto-aelo's personas icehdbiauan^ hasta los mas botos: para entera bCKlarazion puse los nonbrcs
^cl Fiexo i "del Esranxero entre Ktenes se aisputa , i habla Kon estas letras. V. E. Ae?)i olfinunasbrcves no|qs > i ieKlarqziones be olgunos vo-'
Kabos

7if
VDADEKEBES;
Kgblo. isioras pora los KC no sU
nuiIci5os,ni saben mas ac Rl'oinanze,
Las mismas rozones KC tuve para troauzir el Epteto, se me cfrczieron para
lo tabla Oe KebeSj KC fueron, aemas oe
s^r Sotrina provecboso, no estar d mi sa
tisfazion traauziaos ,oientena)Qsea
mucbos lugares: Fuera &e Ke eraxonfor
meo ro?5pn,Ke pues ^stosaosFilosofos
anMn xunto^ en Griego i JLotR,Komo
profesores Se una ilosofio,i setoEstoi
Ka,Ketanbienlo onDuweron cnRfottiaa
2.e,inoIosacsermanramos. Laiablo
ptr KOitgnae su estilo est menos sujfc
tga cnrorcsi varios lej^iooeSji ans tu?
menos ice notar.LoKe avento^aaOiSeuera Kotexonao mi yersipn Kon elGrie
go, las otras Kon la mia, l pu5icra,ra(hjn'bo aesKiiiaos axen^s para 2>fenDct
miso:>vcrtenzias, hazcr un largo KO*
incnto,ittojobogo pQr pp ser aeproT'cfbo a los RToaanzistaSji pprKf kl^pft
^ I::J Se suo se est Sefcnaiao. En ellcttin DixeoKeqlbgtavgiKpayffniot ^ -

LA TABLA DE
KEBES EN a o M A N Z E
por el M.Gonzmo Koacas.

Allomnos OKOSOpaseando en
el tenplo tc Soturnoyeii el KUOI
veamosotras muAasKOsasOfrezisasi | tanbieo estaua puesta una ra
fel enfrente a d Sagrario, en laKuoI
ovia unaestroo pimura,Ke tenia Kuea
tos partiKuIares , losKualcsnopoaia*
tnos Konxcturar Ke tales fuesen. PotKC
ni nos parczia ser ziutjo) lo pintado, ni
cxerzito, sino era un zcrKobo Ke tenia
en si otros aos zcrKotiOs, el uno maor,
i el ptro menor. Avia tanbicn una pac
|g en el primer xerKo&o , i alo puerta
jiosparezio estar un grande tropel De
xente. laentroaelzerKaOOscviaun
inulttub&e muxercs.l enzima oela en
jtratsa he la priactn puerta i zcrKa&o estava puesto un viexo, Ke haziademostrazion , Komo Ke unonMigya oigo
i:*...- 7 ^"
,'
ola

7S

LA TABLA

a la iultifuZ) Kctntxava. DiMna


pues nosotros un gran rrato entre nosotros mesmos^erica oe la esplka2on,un viexo^eestova presenteaixo. V. Ninguno KOSG he marauiUcr pasa
for vosotros, o estranxeros, t)Ujbanao
ozerKa aesta pintura Poric am 5c
Jos naturales muAos no saben Ke misterio tiene este Kuento. PorKCBoes
KOsaKeofrezi la ziuaaQ , sintxKeun
jestranxero en ticnpos pasaDos uino
OR i varn prudente i grave en sob^ttria, i Ke en airbo i hecbo imitaua la
$0tTOQt>e vioo Se Pitigoras i Parroeni&cs,-el Kiml Konstrgr Saturno te
tenplo i la pintura.! ( i ) , Eitmmen
Por ventura aixei y Konozesolmesmoonbrc, i vstele ? rtexe*: Si jSixoel
i le estim en mucbo mucbo tienpo.
PoficcsfcitJo mas nioioaisptavamttrt)asicosos inportantes. 1 azerKsestacspKazin le o mucbas vezestdi
acKlarava. E. Por amor beDospues,

eixe i,si no tienes alguno gropa^ 6m

paq

D E K E B E S .

75

pnzJOHjKenos loKuentcs. PorKeDcseoraosraucbooir, KC ihon es sta. V.


De buena gana j estranxeros,aixo l,
Enpcro esto Konviene KC sepis, KC la
CspKazon tiene ziccto peligro. E. Kc
talDixcic. V.Kcsiestuuitcacsatcntosjncspon:)i,icnten;iiereSesloKcse
os aixcrc,scrcis prudentes, i bienaucnturaosj mas sinji<:eboni:)Oos hecbas
tontos,! mala\?enturQt)Os, i amargos, i
iC2ios,biuircismalamente. POKC es
la cspliKazion semcxante a la cninra
BelaEsfinxCjlaKc eV.a propona nios
onbrcs. (2,) la mal si alguno la cntcn)ia, scsalvaua,i sino la cntcnDia pc->,
rcziad manos DclaEsinxc.De lamcsraa maero SUZC:C en esta csposizior,
porKe lo Inprubenzia ts para los on*
brcsEsfinxc, Ijl'opjone estas caimas,
K cs en la yiac bueno, KC mc.lo, KC ni
'biienOjnimalo.Estopucssialf'.i'nono
lo eniienae,percze sus manos, no Se
una vez, Komo moria ci K,C xoaiio. la Es
-'finxCj sino poKO d poico en cocala uDa

^o

LA TABLA

rczicnao, Komo los KonsenatiosapfJ


.pctuo KostigOi Pero si alguno loea.tknae, por el Kontrario la Inprujenzia
-perczcj i el se solud, i es ai Aoso i bicnavencuraZ)0 portoaala viaa. Vosotros
pucsotenaeOj i no os aiuertais. E.
.vlgame Diosi Komo nos as puestoea
nn gran DsscOjsl esto posa ansi.V.Ziefmmieatc KC ans posa, Dixo l. E. No t&
i^etengas pues en aedararnoslo, Komo
rxcnte KC cstoremos atentos sinacsrKui2>o,puesIapenoi premio es tan groo
<ae.V.Toraan2)o pues una wara ,i eoDeaczonilolizio la pintura, veis, ixOj
-este zerKa&o?E. Si.vemos. V. Estopij.
meramente Konvcne JKC sepis, Kcsts
Jugar se Mama Ja ViDOji la gronZ>e multi'
tua KC est dio puerta, estos son los KS
<en de nozeri venir ala viM. I el vicxb
xe est en lo alto i tiene una Karta cafa
imano, i Kon lo otra parezc KC naucstra
olgojcstc se Mama clXenio. (3 .)i oraeaa
d los KC van entrando lo Ke les Konuicne hqzer aasi KOIUQ oion entco&Q eila

BE iBES.

'k

viM, ilcs muestra KC famino ciri tse sgir, si se an Se salvar \a viM. E. Pues
j KC Kamno lesmonfiatomar, ae K
inanerc ?aixe i. V. Ves, aixo, xunro
"d lo puerta un trono puesto, en o^re lugar por t)on&e pasa lxente,sobre el
Kual est sentaba una muxcr oftitoZ>a
1(3 Kara, i KC parezc K.e pcrsuoae j i tt
tieneeniomanounzierto vaso?E.Bien
la veo, pero Kin cssta?Leiixc. V,
Eatiase,&zc,la Folaziajla KC haze cvcaf
a toaos los onbres. E. pucsKhnze
sta? V.Da be VT Se su rirruS a los KC
entran en la vi&.u E. KC beui^a es estaPV.Etror, Sixo, inorcnzia. E.Ics
pues K sehaze? V. Aviento bevit)d
sta beviaa entraen la uiSa. E. Por
ventura pues toDos beven cf error,
nV.Toaos bcven,a5fo,enpero unos
m a s , i otros menos. DcinnsScsto no
vesOentroaela puerta una multitud Dc
inuxcres Brameras, KC tienen caries maneras Se formas? E.Bienlasuco.V.Escqspue.s Haaioa las opiniones,! las
F
oi-

LA

TABLA

afiziones , laeldtes . Kuan)o entr-cj


pues la muhitut) Koiaen stas all, i se
abrazan Kon KaZ)a uno, i i^espues se los
euan.E.i aiontje se los llevan? V.Unas
,Z>ixoyQZion'be se solvcn, iotrasabon>e perezKanpor Kousa )e la Falozia.E.
Ovaronafortunato, Kuan peligrosa
beviaaes esaKC aizes? V. ItoSas e/as>
SxOjIes prometen KC los llevaran d KQsos mu lucnas, i d una viZ)a bienaucnturaM, i provechosa. Pero ellos por Ici
inoranzia, i el error KC bevieroii deU
JFalazia no hallan Kual es el verj^aero
Karainoenla vi3a, sino anian ciratos
en vano, conio ves KCIO anOonlosKc
entraron priiiiero, Komo vagantes a-
honhe Kera KC stas les muestran. E.
veo esto, oixe, peroaKCla muxer KCO
es iKeparezc serKomo algunaziega,
loKa, i Kecsr puesta sobre unapiearj
ij:eZ>onZ)a>V.IIamasc, axOjla Forcunoji
esnosolo ziega, i loKa, sino tanbiea
sorSa. E. .sra KC Kargo tiene.? V.anSa
accDor por to5}s.p.c!(ces^,?)ii93 4 ^PS

DE KE BE S.

'%

": kta o ic tienen , i lo ba Oros, i a \ds


m i s m o s al punto bucive d Kicnr iiti
" v t z l o Kc les^ 5 i lo ta d o t c s D xidnientCjisin ii-mcza,pc)r]oKuo1 ^uigu" r a n i c s r r a b i e n s u uatiualcza.E. KIJO
' fes estotiixe i , KC CSI sobre pil'c)fa IC
"2J0nDa?lKcsinifiKaesto V. Kc no es
"^ s e g u r a , ni firme su ^'j vn . ParKC ^"
Zczien granSesi ?ju*s Kai^-.os, XQCH)
a l g u n o se fa cicHci.E.t sto gi-on'5c m u l 'tituiKe est vrc:::!'Zior ZieMo, Kt-Kicrt.?
I '<oniO se TmoiiPV.Llamnnsi-. csco.s los
ItiKOn'^iCra^os,! piacn Ka"n i!r;o lilJos
' l a s Kosas KC atvoxa. E. K o a i o p t u s :.o
t i e n e n clscnbiance scmcxonrc, ^C KC
tinos "bUos pau'zcn c n o r olcgrcs , . i
' o t r o s KC cstnn apcsoiajos cstcn^icrit ) o las manos ? V. Los KC ZCIJOS , :JXO,
^parcz5 Ke cstnn olcgrc;-; i XA' ,C VI. n,
' s o n los KC an rczibiiO oigo ":.' lofo!:' t u n a : i cstosla Ha!ua! (Uvta fo'.fann.
P e r o los KC parczc KC Horon , i KC nlorg n n las m a n e s , son tos c K . lo r.e
" Jes o vid Saao antes * E^tos por el i'o'** *
F 2
tGiio

^4

LA TABLA

trarip la llaman mola fortuna. E. K tales pues son las KOSQS KC les ba, KC ans
los Ke las rezibcn se alegran, i los KCIOS
picraen Uoran ? V. Estas,t)xo>Keo
vulgo oe los onbres parczen ser bienes. E.Estas pues Kuales son? V. La trtxeza Kon viene saber,i lafama, la nobleza , i los hixos, i los seoros, i los
weinos, i toaas 1# otras Kosas KC son
estos semexantcs.E. Estos Kosaspues
Komo no son bienes ?V. Desto,5xo,
aespues Disputaremos. Enpero oora
estemos d la acKlarazon Sslazion.
B. Sea onsi.V. Ves pues ans Komo aias
posoao esto puerta, otro zerKatsoraas
olto, i unas moxeres KC estn parabas
fuera ad zcrKaO, ojerezaaas Komo aKostunbranlasiramcras?E. Muibicn,
V. Esras pues, sta se llama la Disoluzion ,istala Luxuria, i estola Auori2la, estola Aulazion.E. poro K estn puestas OKstas? V. Estn Siyo,
azccbanZio a los Ke an rrezibjZ)0 olgoGC
la fof tuna.E.l despus Ke hazcn? V.KO-

tf KEBES.

Sy

iflfcnciM, i abrbnzanse Kon el^os, i atiu JJtilos ,1 persaciltienlos Kcse estn Kon
cias,azen5oIes KC tendrn uno visc
suave, i sintraboxo, i libre Se tosa fatiga. Si alguno pues se aexapcrsua2>T aellas pora entrar en oKcHaviM sabrosa, por agun pOKO ae ticnpo le parcie ser oKcHa KomuniKzion :)ulzc, ca
trecontOKC zcvoolonbrc,despus no
loes. PorKc KuantJO buelvc sobr si,
eAoac ver KO noKomia, sino Ke l era
ctKomiaoporea,iraakrata3o. Porlo
Kaal,Kuanao oiaKonsumito tooslas
Ksas,Kuantas wezibio Se la fortuna, es
forza)o servir a stas muxeres, i sufrirlo too, i hazer Kosas feas, i obar
por^Kausa aestas toao Kuanto es perxaaiziolKomd es aobar, ser soKrlcg'o,
sct perxuro, hozcr traiziones, soltcar,
i toDas las Kosas Ruantas son scmcx-antsstas. Kdnao pues les vienen
fcdar toaos las Kosas, son entregados
IalRtna.E.KuaI es sta? V. Ves,aixo actr^OcIigs uncTKQmo pt*efia peicfa'jt

F 3

un

S^,

L ATABLA

un jug'^.r esrecbpsi esKuro ? I Semas M-,


spparczcn estar unasmuxeresxunran|eiKe torpcsji sucias, i uesciSas Ge fciin.Dos?E.S mi bien. V. Estaspues
t))j:o,la Ke ticie eiazote se Uavaah PenV,! stciceticiela Kabezontrelas -(>
Sillas laTristCza^istace.se mesa sus
pi^ojiiQSKabeltoslaR'avia.E. este otro
K^edKon ellas febji raazicnto j i acsnuDo, i !)espusacsro una scmexante a
l* fea i :iKa, Kencs? V. Este, aKO^se luael Duelo,icstaKeesermanasijia
la. Dv'sssperazion. A estos pues es entregq&Q,i Kon estos biueaiormentaZio.
llesf>ucsraabicA e QKesanoxaaoen
otra Kosa para iq Mala ucniura, i oK pd
salo M-estante 2ie Ja pim entohahesucptura, sinocsKclaPenitcnziasecn- ~
KientreKon l be parte Se la Fortuno,,
E.* I ^kCspues K se hazc ? W, Si la Pem-^
tenzia se enKuentraKon l., saKale),c
los males, i poiele otro pacezer, i ac^
SCO, el K Heva a la uerDoaerq ?)Otrinq',:i ;
xuntamcnte dkcjieyq o;K?K.%"??".'

D KEBES.

^j

falssDotrha. E. ZiespuesKsehaze?
V. Si aZmitiere, dize, ste parezer KC le
tcvaaIaueraat>eraiocrina,purifKao
por cla se solvdji Ketia hecho biendt;entufo?)o,iairbosopor tbala v>o. Pero
sin, otro uez buelve a' anaor'ewrdSo
por la falsa aotrina.E.o oalgct me Dios,
Kuan granZic es te otro peligro 1 Mas
la fcilso Dotrna KUO! es ?i?ixe i6.V. No
xfisaKel orro zerci^o ?E.^i'mu bien,;
>ixe . V. Ibemasaeso i^e una ib^xer
estpuesta fuera Sel zetKo^O xuiit d
ra'cntraaa, la Kual pareze ser mi uzi*
&a i bien apuestaE. Mui bien. V. A esto pueslos mos t)e los onbrcs, i mosijanbs la Maman a Dotrina: pero no lo es,
ai*p,^mo falsaaotrina. Los Ke pues se
csKpan,KuonKeren ir ala verSSeraotrirtojaniban OK primero. E. Por
vnturapucs noi otro Kanrtino, KC He've ala verZ>ar>erdaotrina?V. Si isJxd,
ihas es tjespues ?)esto.(4.) B.i estos oWsKeanMn aeuna parte dotrdaent|obel zcrKaZ)o,Kenes-son? V.Lostfma
1 '"
F 4
' aores

$S

LATA&LA

?)oreSi&ixQ, he lofalsa aptrin, engofia*


SSji kc piensan KC trotn Kon lo vctba
ero aotrino.E.l como se Maman cstps?
V.anos,aixo,PQetas,otrosRl'etorKos
i otros DialctKOS (5)i otros Muskos,i
otros ArismetiKos, i otrps Xeometros
Tetros AstroIppQS,i otrosEpiKurqs,i
otros Pv'ripatctiKos, i otros KritKo$'
toDos los otros KC son seroexontes o es
tos.E.t oKcHos m uxeres Ke poreze KC KO
tena unai otra porte, semexantes
los primeras, entre la&KualesaixisteKc
cstosia lo Diso][uzion,laotrasKecs^
loa Kon cUo$,i<;j?oes son/V. Estos,&ixo,
sonoKcHqsra^smas.E.Por vcnturacaa"
Bien vienen ok ? V, S^ por zimataabicn aKo?Enpero poKa^.vezes,inoKo*
rao en cl primer zerKaDo. E. 1 poraifj<i
tanien las opiniones ?V. Sj, ?>ixa,Por
KC nreolmcnte en estosoun perseycroja,
bcvma,Kebevierori Dca aazifl^Ial.;
noranziOjtKpQ cHoIq lApj-uaeuziq.Iao
se apartarQbeflo5,iiiIa 04>i.nion,nIa6c
maspcrvcrsiijgS, hg5ig|e saKu&kaao;
''""

"" " s e s

DE KEEES.

>e si la falsaastrinajcntren en el eiMxrro Kamino, i bcuan oKcHa virtuo, KC


es purgativa acsto; i ceben t>e si tobos
los cndcs Ruancos tienen, i Iqs opiniones } i la inoranzia, i to2ia la z>emas maliniaaa. Entonzcs atiesta nvanero se
podran sal var. Mas cstanDose OK Kon
la falsa aorrino, nunKaxamasserao libres ni ks faltor ningn mal por Kau soaestaszicnzios.E. Kuol pues es ste
KaminOjKc evala vcraoSeraOotrina/;
V. Ves &ixo,cn lo alto OKCI lugar oSon acnomoranaSie, sino KC pareze ser
desierto? E.Si veo. V.I aemas Qc-so una
puena pcKca, i un Komino aclontc Se
la puerta, clKual no se frcKUcntamuHjp, sino KC mui poKos le anOoa, Korao
aifKult<)so lye subir, i spero, i pedregoso ai parczcr ? E.Sijt>xc, mui bien.
Y. Itqnbien pareze avcrunzeoalto,
i una subMrouicstretba, i KC tiene oe
i^ai icotroparie unos profundos &es
pcat)cros?E.Siveo.V.EstcpuesjZ>xo
S? ?.l!fiO !^^.l^^<i^l'^ vctBotcra >o-

?o

LA

TABLA

trina, es mu DifKuItoso rrcalmentedla vista. Icanben amha en el zerro ves


lina pea granDe,i aka,i taxa^jo poraa-e
KJr ? E. Si V20, aixc. V. Ves pues tanbien t>os rauxeresKe estn enzima ze
kpea 5 gaHfOas, i Se bueno Sisposi2i0n Qe Kuerpo. Konro olargan los monos prontnmente?E.Si vecpemKomo
se loman, aixe, stas ? V. Esta,)ixo, se
Hamo lo Kontinenzia, i estotra laPazcnzia^^ison ermons. E. ParoKe pues
alargon ans los manos icon pronritua?
V. D,<nanimo, )ixo, a los KC ticgn a
eKel lugarpora Ke ise esfuerzen, i no
Btsmaicn Si ien5o," Ke un poKo aun los
Konyiene folcfaf, Ke^espucs \/ehQran
ci buen Komno. . KiO' pueslegn
a la peo, Komo suben? Porc nouea
ningn Kdniino KC IJeueaHc}. .'Estcis
Z>d acspeoOero boxd dellt)s^ i los tira ctHfibopoo su Despus lessbenKe
r.csKonsefti iaesjea uri pK es Oah
fuerza,! KOftfanzo^ i les prometen, KC.
los ponDrgf Kon
kym^m^Otm^
ios

DE

KEBES.

9V

los rauestrdn el Komino, Komo es bueno i Hano, i fazil 5e anDar, i linpio ?)e
roiioraol, Komo ves. E. Ansi parezc
rrealmente. V. Ves pijes,)ixo,cn fren-"
tebeaKcHa aiboIcDo ranbien un sitio,
el Kual parezc ser hermoso, ramanera
2)Cpro5o, 'Kon rnuf^a luznresplonbc-=
diente? E. Si mui bien. V. Echas pues ht
ver tanbien en me>o ael pr<i5o orrozerfcaZiOji otra puerta? E. Ansi es. Pero ^
Komo se ama ste lugar ? V.La-mora- '
aa,Jxo,>c los bienaventurados.Por- Ke a moran to!)as las virtuibes, i la FeliztMS. E.Seati5si,&ixci6, Kcellugar
sea taiibucno. V. Dcmas^cstoxuntoa'
la puerto ves, bjxo, KC est una muxer
hermosa,! ae nostro sereno i firme, ae
meaigna caaJ), iKci v acKlinant^o '
mpor, KCtiened vcsti5oUano,ino
ningn afeite?!est no sobre piejra rre
anDa, lino sobre Kua^iratia firmemente puesta j i KOn sta csron otras tJosKC
parezen sus hixas?E. Ansi pareze Ke es '

Y.Destqs.pues lo xeesi cnmiCZ>ioes*


la

LA TABLA

lQpotrina,i estala Verana, i estoica y


Obcaienzia. (6) E. por K est sta so
tve picaro Kuaaraaa? V.Es seal,aixo"
K^ el Kamino KC lleva cUa es seguro "i
zicrio pralos Ke vicnen, KC ac bs KO.
spsKca, es firme elaot para los KCIC
ttcziben.E. I KC KOSOS son los KC sta
^ Y * ^^^"^'^"za, i seguriaaa, axo .
%l stasKe tales KOSOS son? V. Unr, r.'
mmna^ aixo, ac no paaczer xomas naso graueenla viaa. E, o vlgame Dios
aise,i Ke hermosos Sones ? Enpero por
K^Kousa est ami fuera ael zerKoao?
WPfm^uior, hix, l(s KC legan
a^rlcsdbeverla vimt purgativa, aespttes Kuoiao cstenansi purgoa^ meterlos para las virtuacs. E. Kom es esto,aixc i? PorKc no lo entrenao. V. Si
CBtcnaeros,aixo, KOOTO S uno estinao
mwBffmo , vioienaose <sl meaKO,
pnreerocn purgativos le ctbarJQfiera roao-lo-Ke Kausoei mal,i aespues m
ta nioijerael Meaifeole rraeria lama
vkzcn2oioicf53i2).MgSsiMol)eac'
'z?:

DEKEBES.

zlcsc lo Kcle oracnase, Kon ozon


por ztcfto aesecbaDo pcrezcria por la
cnfermcDo:^. E. Esto bien lo entiendo,
aixei. V. Pues De la nicsmamaero
tanbtcn,)ixo,KiianDo alguno Mega
la Dorrina, KtiraJc, i Sale bcvcr Se su
vfCuD para purgarle primerOjierbarOcl
to!)os los maJcs, Kuantos traa. E. Rules son estoi?V.La Inoronzia, i el Etror
xe avia beuiao Se la Falazia, i la Anroganzia, i el Apetito, i la Disoluzon,i
la Sobcruin, i la Auarizia ,1 toSo lo acinas t)C Ke fue Heno en el primer zerKaDo. E. Kuan;50 pues est purifRaSo, oonaele enbia ? V. Dentro, aixo,ci la
SabDura,l Jas otras virtudes. E.Kua
les son estas ? V. No vs, aixo, dentro
Z>c lo puctta un Koro aerauxeres,Komo
parezen ser hermosas, i bien apuestas,
IKC tienen vcsiiao onesto, i llano, i ac nasaesOjKomo estn sin aderezo, iaa
ninguna manera feitaSas, Komo las otras? E. Si uco, aixe. Pero Korao se Ha*
jnaa tgs.V.JLq primero ,aixo,sc JJoma
Ici

,^

LATABLA

,la Sabiaurio, i las otrasermanas t^estd,


;1Q Fortaleza, i la XustiziajkBonDn!), h
^Tenplanzt5laMo:>fStia, la LibtrroD
,h Koiitinerzia, la Mansctinbrc E.
bonisimas, t)ixc i, i Komo estomos en
rgranae esperanza! V. Si lo entemicre.
acs,!)ixo,i hizierezjcsaptchension aeib
KC os.E. Zicrto Ke estaremos mui oten
toSjDixe i. V.PucbZ)e esa manera,:sixo,
seris salvos. E. Kuan5o pues sto, le
rre2ben,o5on:>c le llevan? V. Parnsu
modrc,a30. E. 1 esta Ken es? V.La FeJiziaaD, aixo. E.Kualescsta? V. Ve^
oKcl Komino KC lleva hazla OKCI alto, KC
cselakazarS tooslos zcrKaZ)os?.
Si veo.V. alo eiitraZiaie la puerto KoJoKoDa una muxcr Se mui buen pcrczcr, asentaba en un trono alto ,u.sn::)a
h2)a!garacntc, i al acsKui!)o, i KOronaia Kon uno Korona De lincas florcs,rT>ui
hcrmosotncnte ? E. Ansi parczesct.V.
Esta pues Oixo,es la Fcliziaaa.E.I Kuan
So alguno Hega OK, K haze ? V. Kotonale,i)ixo>ae5Um2^1c}FclizMa,it<^
5as

D E KEBES.

>y

sslcis otras virtu)CSjKoroo aKcHos KC


anvcnzbo tuui grandes pleos. E. IKC
peleas a uenzido el tal, Sixe i ? V. Mu
gran"bcs, Oixo, i mui gran?)es fieras, las
Koales n l primero ic Komian,i le a:rnicntauan,! hozian CSKIGUO . Tosas estas las uenzi, i ceb De si, se hizo seor t)c si mcsno:tiemancrciKeIcestatt
suxetas cMas aora l, Komo l primero etas. E. Ke fieras son stos Ke i2es> PorKcZcseomucho orlo. V. Lo
primero, iixo, lo noranziai el Error.
Por ventura no te parezcn csras ser fcras?E.lmoi malas,Dixei? V. Dcspiics
la Trsteza, el Duelo, iln Avatizia,i la
Disoluzion , i totiaslasDcmasmaliniiotics. Destas es scor,i no est suxctoCUQS, Komo primero, E. O KC croiKas obras ,Oixe i,i KC utoriacan buenaEnpcroaKcHtanbien me a i , K6 tal
sla virtuaaeaKorona, Kon KcSi::isc KC l era Koronaso?V.Dc bicnaycnturanzoj manzcbo. PorKc c! ce es Kof onciso Kou sio viriu) > se hozc fcli z,
bic'.i-

96
LA T A B L A
btenauenturaaoji no tiene en otroslos
esperanzas ae la fclizi&aa, sino en si
njesmo.E. KC cszelenreuitoria es IOKC
Jitzcs ? Kaant)0 pues Va es Korona^OjK
Jaze,o aDonDe va ? V. llevanlccoroon3ole las viriuDcs para aKel 1 ugar,?)e aon
,%t uino primero, raucstronle los KC se
estnoHi, Kuan mali roiserablemente
bjyen, i Komo paoezen naufroxiocn k
.vi?>aji anDan erroSas.i son UeuaOOsuens:iZ)OS, Komo por enemigos. Unos por
ja Disoluzion, i otros por la SobervQi
i otros por la Auarizio, i otros porlii
Vanaglorioji otros por otros males:)e
los Kuolcs Bonos, Kod Ke eston atoios,
no scpucaeo soltar para salvars,r venir OK, sino nMn turbaDos portoOa
Jo vi&a. esto lo patlezcn por no po>er
iiaHor el Karano Ke trae oKrporKe se ol
Irisaron acl aniso ael Xenio- E.Klar(>
luentc me pareze KC lo aizes. Pero esto
tnnbien Soo, por KC Kousa le mucstfoa
Q-vCl lugar los virtudes , >e Jjonaeuino primero?V.NoaywKonozia<,aixo,
ni

) E K E B E S%
97,
t supo naSa De lo Ke i oHi, sino KC estaya au^oso: i por la noranzia, i c! EirofjKe avia bcvi&o, !as Kosas Ke no son
buenas, xuzgava ser buenas,! mclcis
losKcnoson niolas.Por Jo Kuohanbiea
bii?iama, KomoJos otros iceoHi moran . Masacra auienao rrezibiaolasa*bDuiacclo Ke inporta, el biuc bien ,1
miraaestosKomoio pasan mal. E. t
SespuesKcIo oa visto to2)0,K>a7.c?
6a50Rj)c se va?V.AaonDe]Kserc,3i
xo, pof Ke para l oionSe Riera i scguri^ODjKomopara CIKC riene laKiic^a
KoruKinfy) ia5ont>cKcraKc fuere,en
toto biuir prsperamente Kon toot
segiiri?)at); porKe to)Os le nrezibifan Z>e
bacna gana,Komo los enfernios al tntiKO.R.Porucnturapues,aaKcHasmuxeresKcaixiste KCeran fieras , olas
terne i, no wcziba SeHas olgun aao
V. De ningnroo:>o,no sera molesta?>o,niaclo AflEon,ni tse la Tristeza,ni
,2)e laDisoluzion,ni Z>c laA vorzia,niae
4aPobrczo , nioe otro mal ninguno.
G
porKC

XA

TABLA

VotKt >c totJO es seor, i est sobre to4


Tws las Kosas , KC primero le cntristc2ian , Komo los moiiii^os ae biyoras
. ( 8.) PorKC hazicnao mal stas alimaRuclas totios los otros hasto lo mucr^
t e , a oKcHos no los aflixen, por tener
cHos su Kontraro meaizina. 1 onsi a
ste floM ie ofcnae ,porKe tiene preservotivo. E- Bien me parezc KC Jzes. Pero sime tanbienesto > Kiencs
son estos, KC porcze Revienen acoM
DelKoIlaZJO ? los unosbUosKoronaaos ?>an muestra tic zierto alegra, I
los Oros sin Koronas, i estos unos ae>
sesperaZJOs , i parezc KC traen Kebra*
2>as las piernas, i las Kobczas, i los tic.
nen asaos unas muxercs? V, LOSKO.
roados , son los KC an HegoDO salvos
p la Dotrino , i alegranse porKclaao
okanzoao . Los KC estn sin Koronas
los unos aescspcraaos ae la Dotrina
se huelgen, mal i miserablemente"otaaos: los otros pcraiaos aeonimo,
Jqyicnao subi?>9a kXgktmm,
o-

tM vet se baeluen , i anZian ewabst.


sinKcimtno. . las niuxeres KC vaa
Kor elJos , Kicnes son scos ? V. Las
Tristezas, Oio, i las Angustias,! las
iiesesperoziones j i las infamias, i las
incranzias E. Totios los males aizes
Kelossigcn. V.Rt'catt)entetoios-,bir
xolossigcn . Kuantio estos Hegan o
primet zttKa^iO ala viSaPlazentcra,
laDisoIuzion, en ninguna manera se
Kulpan si mesmos, sino luego mal ai*
7en da Dotrina,! dlos Re van oH,xuz<*
ganaoKesonKtiita)os,i miserosj'sesventuraZ)Os, los ice Ziexantio su viaa Zic
fioSjbiven miserablemente, i no gozan
,?>e los bienes KC G entre ellos. E.l K KO
sas!)izcn.Kc son bienes?V.LaPerbizion
i la DisoluzioHjparaSezirlo en suffias
poricc Komer largamente Komo las bes
iasjxuzganseifruizion Z)e graniisimo
bienes.E^ lias otras muxercs KC uicnei
tic alli alegres i wicnSose Komo se Ho*
niQn?V. LasOpinioncs,)ixo,iauicnao
levlo d k Dotrino los Ke an entrabo
I
G
los vir-

XA TABLA:

tsesjbuelven para llevar otros, i ac


liucvasKorao ia son bienavctitutaaos,
ios KCllevaron entonzcs.E. Por ventura pues 5 )ixe i, stos van abeniro a las
virtudes? V. No, oixo, porKe no es ZK
to 5 Kc la opinin entre Q-boahe est Ici
sabiaurioj sino entrcgdnloslaDotri<
ria.DespucsKuanZ)olaDotrinaIose
iiblbo jbuelven stas otra vez pora llevar d otros. Komo los naves KC vazianaoscaelasKargas buelven otra ves, i
se Kargan ae otros olgunas Kosas.E. Esto mui bien, &ixe i,roepareze Ke nos
lo as espliKoSo.Pero oKeto oun no nos
loasaedoraio, Kcslo KCraanSa hoM
zerelXenio a los KC entran en la vi4
Bc!?V. Ke tengan animo, Dxo. Por eso
vosotros esforzaos 5 porKC totio lo espKar, inoaexar ninguno KOSO. E .
Mibien aizes, aixe i. V. Alargando
pues l mano otra vez, veis, 2)ixo ,aKeUamuxerKe pareze ser alg'unaziega,!
cstor enzima De uno picara wcaonDcr.
.g Kuql os 5ixe pO^oq, Kc$e JJaffialc

DE KEBES.
Fortuna? E. Si vemos. V. A sta,&ixo,'
les manDa Ke no h Krean,ni tengan por
seguro lo KC olguno wezibiere acHa, ni
lo xuzgen por propio. PorKC no i KOsaKc inpiM bolverle a Ktar esto otra
vezji arlo otro . PorKe njucbas vezes
oKostunbra hazcr esto. I por sta KOU
sa pues manZia, Ke no se hagan suxetos
asusaoncs, nise alegren KuanOo los
, ni se aflixan Kuanao los Kte, ni la
babonen, ni alobcn. PorKe nohaze /
ninguna Kosa Kon rrazon, sino loKd- |c
inente5to0OKoraoaKaso,Komoost)i- V
xe primero. Por esto pues el Xcnio '
inanaa Kcno scatsmiren T>e lo Kcsta
hzicre, ni sean semexantes o los malos
VcinKeros. PorKC OKCHOS, Kuanao rcziBn el oincro oe los onbres, qlcgranse^
i tienenlo por propio:roas Kuanjo se lo
iaen,fatiganscj iparezelcs KC seles
azi agravio, no oKoraanDose, KC Koa
esto Bfezbicron lost)cpositos , KonKe
naMavioae inpeair bolverlos AHevar
jotra vez ci KC los puso. Dcla mcsmc

G3

W^.^'-

foi

TABLA

WctnempnesrtinoelXcniojKeseoan
pmh atfbivciBelia. I KC seaKucrZjen,
Scericnc tal naturaleza la Fortuna, KC
Ioiice?)iolo Kta , i bcpresto bueluet
Cardtra vez tfutbofiobla?>o.1 Re otras
vezes, no solo ma l KC t i , si no tortbtinio KC se teniinantes, LoKctiicre paes, man^a wreziBirlo t^cMa, QQ
pfCStoaKxerseKoneliodlafirmeiseufoadaiva. B. Kualcssta,Bixcic?
'". La KC rczibifan Se a Dotrina, si se
salvaren all.E.stQ pues KU|bl es ? V, L<j
vei'Ootera sabia uria, t)ixo , Be las Kosa^
totilcSjK'ecs$egrot)at)iyaifrme,isin
m uSanza. fluir pues los marica aeprc$ro para sta. KU<in!50 Meg okdas
muxcrcsjlas KuaJes primero DJxe JKC se
aman-Jo Disoluzionj i Ict Dulzura tan-
feien 3c K manaa K.C Konbr^ve3o"5se
<!paften,i KC no las Krean tanpoKO o sfs nafff, hasta KS vengan d la falsa Do^
frna,Manz>olos pues K se Q'eiengan algn poKo tenpo,i KC tomen lo KC Kle

| e n QeiojKptot votJKO: es|)1icst>eaK

BE K E B E S.

fe Man o vcraaScra Dotrna brevemente . Esto es lo Kc amonesta el


Xcno. T KualdetcKC fuera tiesto h a 2e algo,6 no obeaete,pereze hecho mcf
lo malamente. El Kucnto, estranxcro<;,Kc est en la tabla,cs aesto manera.
I si es n czcsario preguntar algo azerKa )e Ka^ia una tiestas liosas, po&eis
mu bien: poriceiosloespliKar. E*
Mai bien jzesjtiixe i.Pero KC es lo KC
elXcniolos mant>aKctomcn Se la falsa Dotrina ? V. Estas Kosas Keparczcn
ser tiles. E. stas pues Kunics son ? V.
Letras,t)xo,itclosotras zicnziasjlas
keiizc Platn, KC tienen fncrzaKomo
Z>c un freno pralos mozos, para KC no
seOtstraianduna, ni n otra parte. E. I
por enturo es nczesario KC rmees.tasKOsas, siolguno be iralaveiSat)craDotrina,6no? V. Nociningunct
nezesi3a!),t)ixo:pcroson tiles.Mas pd
ra ser mas buenos ninguna Kosa aiu2>art
stas. E. AlfinOizes KC stas Kosas no
Son na:)a utHcs para ser mas oabrcs

P 4

^^.

T04
LA T A B L A
ae bien ? V. Natja porKC pue&en sin s
tas ser mcxof es. Pero Kon to5o eso no
sontanbien ellas sinproucrbo. PorKe
onsi Komo por interprete entenDemos^
lo fce se aixo en otro tienpo , no seria
por zierto intil tanbien nosotros mes
Kios tener mas bien sabida lo lengua,si algo la entendemos. Ansi tanbien na
)o inpe^ira pasar sin estos zienzias. E..
Por ventura naaa tienen ae uentoxo estos letra^jos para ser mcxores Ke los otros onbres? V. Komo an De tener venla.xa, pues Ke son vistos engaados azcrKa De los bienes i los males, tanbien
KOHQ o los otros, i aemas Oeso QSQOS ae
to'ci malizia. PorKc noSa inpiae saber
Ierras, Konprehenaer toDas laszien2/as,i ser KOn toao eso un boia-acbOji tiisoIutOji avariento, inxusto, i traidor,
i finalmente un inpruaentc. E. Rifealmente Ke se haWan mucbos tales. V.Komo pues csros,bixo,tienen vcntoxapa
raser mexorcs onbres, por Kausabeatas 2icn2qs?E.Dc ninguag rnqnera^pafci

D E KEBES.
105rezc Msta aazon. Pero KC es laxe uso,
CixeijKean^ane-nel scgunDozcrfcaBo, Komo zcrKonos da ucrDaDcra Dotrina? V. 1 esto KC ks cproucrba a ellos,
Dixo, pucsKC muchas uezes c.Konteze
vcr,losKC vienen Del primerZCTRODO
ae la Disoluzion, i De la otra malinDaa
al tcrzero zcrKaDo para la v<?rDQt>erci
?>otrino, los Kuales pasan aDclcintc n estos IctraaosjQnsi KC, Komo tienen vcntaxai E. Sin 'buba ie o son mas Duros De
mover, mas rruDos en aprcnDcr. Mas
Komo es esto, Dixc , KC cstcn en el segundo zcrKaDo?V. Si notraKOsijCS
porKC presumen KC scbcn lo Ke no saben. I entre tanto KC tuvieren cstaopinioa, es forzoso Ke sean Duros Dc mover para Kaminar la vcrc>at>era botim.Dcmas Dcso no ves estotra Kosa, KC
las opiniones se vienen Del primer zcrKaDo canbien d ellos por lo scmexantc?
Ans KC noDa son estos mcxorcs KC los
otros, sino es KC tanbicn la Pcnitcnzia
5f lc5 xuatc 9 cs^os, i se pcrsuaDan, KC
G 5
no

10^
LA
TABLA
o tienen z>of rinct, sino falseDaa ae So-s
trina , por la Kuai son engaaaos.
Mas estancse tiesta maneto apasio-r
fiaiOSjnunKase porrn salvar. T vosotros pues, 6 estionxcros ,t)ixo , sinhiziereties ciftst, i perseverarezies ert
las osas Ziicbas hctsto tomar Kostunbre(biuireis mal.) MasKonvienhazef Konsiaerazion azerKa t^eUas rtt'esmos murbasoezes, i nO poner intermisin,! lo tiernas tcneilo porazcsrio. Isi lo, ningn provey avrtic
lo Kc aoraois.E. Harcmoslo. Pefo e s to nosSeidara , ioftio no son bicncs(,
Kuantosfteziben los onbresSclaFoi'-'
tuna ? Komo es clbivr, el tener sbiiS,
el ser KfK0s,el tener biVend fama, el t e ner hixos,el venzer, itoolo Bemas KC
es d esto setnexante ? 6 oliorcyes lasKO-,
jss Kontraras, Komp no spti molcis!^
^ofK nos p<3reze Ke es mui fuera Se Ip
I ornun opihon,inireiblc lo irc'iw V *
Eapues,prOKta,?)ixo,aespon?>cr;f'^^
te parczie're,d2erKabe to ice te prcgun-*

tai .E.Si hci' esto, ?>ixc i. V,Por vea*

DE

K E B E S.

rof

tara pucsjsi alguno bioiere mo, ser c


biyir bueno para oKelpE.No me lo pare
ie,sin ma'iopixe . V.Koni pues.ai2o,es el bivir bueno,si pcira ste es maIo?E.P'orKe para losKcbiuCn ma!>mc pa
Tezeser malo,i bueno paraloSKebiwn
hien.V. Luego>izcs KC el biuires nolo
i bueno?E. siDigo.V.Pues loaigaslo
ice no sepueDe Kreer,poriie esirtposibl
Ke una mesmciKosa seo liaajbuena.
PorKe ans seria prouer^osci i daosa,!
3iino:ieesKOxcrla,;huirlaxuntan:ient
sienpre.Lo KualesinKrcib}e.E.Pucs KO
ino,si ci mabiuir,en eKe seha]tre,es
malo para 61, el mesolD bivir no es malo?V.PorKe no eso'rncsmo,Sx,elbvir, i el mal bivir. Por ventura no te Id
paree ii?E.IIail(3mente Kc i mi me
|>orcze ser una mesmo Kosa. V.. luego
clbivirto es malbiporKc si fuera m:\\o
yaralos KC biven bien fuera malo ocalmente , pufes tienen el bivir KC es molo.
E'.Pareze me KC aizes verQaa. V.Lucgo
j^ueSKclos unoslos otros esKonum
j^bivir,4IosKebivcii malji dlojKcbicnj

ioS

LA TABLA

no sero el biur, ni bueno, ni molo KO"


mo ni el Kortar, i Kauterizar en los enfermos es aaosOji saluz)able. Pues an'
s tanbien en el biuir. E. Ans es. Y.Tu
pues Konsiacra aesto raanera.Kualie$,
tas aos Kosas Kenrias mas, bi vir tnol
morir bicn, varonilmente? E. l zicrto
morir bien. V. Luego tanpoKo el morit
es malo, pues esraasaino tie esKoxcrse
ftUtbas vezes eraorir,Keel bivir.E. AQ
ki es. V. Luego la mcsmo rrazon es tonhien qzerKa 2>el tener solut), i enferme-.
aaa. PorKcrnucbas vezes no Konviene tener salua,sino lo KontrariOjKuonpo fuere tal la ziricustanzia. E. VcrDaa aize?. V. Ea pues Konsiseremos
tanbien onsi azerKa ael tener wkczas; puesKeaKontczever,Komomucbas vezes se v, KC uno tiene KKCZOS,
Ke ste bivc nial, i raiserablemente; E.;
Si ziertc mucbos se ven. V. Luego naW
les aiuion a estos las mKCzas parobivir
bien. E. Nparcze,puesellos son oa"^- ^.' Luego d ser onbrcs &c bien no

DE KEBES.

ro9

lo hdzen las n-iKezas, sino la ?>otrinri.E.


Verismil parezeporsta razn. V.Ko
moptieslairiKeza es bien, pues KC no
otubalosKC la tienen para ser mexorcs?E.Parcze Klaro. V. Ans pues no les
Kon uienc d algunos el ser nrKOs, KuanDo no soben usar ae la nrReza. E. Porezemcio.V.Korao pues xuzgaruno ser
bueno esto, /ce mu('>asvczesnoKonviene tenerlo ? E. De ninguna manera.
V. Luego si uno sabe usar oc la BrJKCza
bien 5 i Kon pruacnzia, biuir bien, i si
nroal. E.ParezemcKe 5izcscstOKon
mu^averaaa. V. I totalmente cl estimar estas Kosas, Komo KC fuesen bienes, dacscstimaWas Komo molas, esto
es lo KC perturba alos onbrcs,i los 5afia,Kuani50 las estiman i piensan por es
tas solas venir cl ser bicnacnturaSos,
f KonscKuentcmente hazco toaas las
Ko'sns porxausa testas, bstalas KC parczcn ser mas sin picaaa. 1 esto lo
pqOezcn por lainoronzic
i^elbiciu
Ano-

^10

KOTAS.ANOTAZIONES I.

Utagoras,fue"Filosofo be nata sabf-venan


Buria,i autorio;^. A los 5iz.ipolos KS
a ellos ha^ia Kalar
aos
ZIIKO

2>cprenI)ien2>o, LpRc clz^cziasetcnici


por KOnKlusionrIei: iansitcoioolos
sjM^KOnao ttcfton, aezir por ultima WQ
20n KonKiuicnte} tts fctjcUo aixo,
singar ni pcaif se otra. Dio leies dios
Kwtoaiatasii Mctapontirios, i nrcTJuxo
aKelos pueblos virruD, i oncsti^QS,
tonto KC las muxcrcs ofrczieron susga
las cnm tenplo.I a l aespucs he muct
to Je tuvieron por bienaentuwso , j
dieron onorcs>uinos. SuiGos csKrivc
inucboaesu vitia.Parmcniicsansiines*
mofue gran Filosofo, i esKriviomu
^as Kosas, Komo Hre;fere Pelotn. Fue
ron sus aEpujlosel gran Enpc>oKlft4
Zcnon.
, .-. .1 Hota 2,:

Esfaxcjsegua lawtlguo fobla,era

K o T A S.

ijt

onraostriiOjKctenia la Kabcza,i manos


Tic aonzcHajCl KuerpotJC penro, das De
ciue,bo2 De persona.uas t)c Lcon, KO
lo ae Drogon : i estova xunto d Tcbas
sobre un rrisKo. Ipropodiastacnima
los Kcpasauan:Kuales clQnimal,KC
a Ja nmana anSa en Kuatro pes,a rocftio Dia Kon )OS, i la tarSe Kon tres.
los Kc no iaQzertauan,Ios acspetjazava Kon sus uas,! se los Koroio.OiDipo,
KC fue R'ci 5c Tebas, Koroo Kcia Scbo
sobre el Kopitulo treinta i orbo De EpietOjlaazcti , iDxo Kcera clonbrc,
porKe ola maano, KC es la niez, anDa
en Kiiotro pies, esto es, ogatos, Komo
suelen onDor los nios: KuanDo esae
roas cMD,i onbre hcd)0 j KC es el mcDio
oia De la vlba, anDa en Dos: i la tai Dc>
KC es la vexez, cnDo <rn tres, porKc se
oiuDaDeunboKulo,borDon. DejciaraDo esto, luego la Esfinxc
SCDex Kaer,i se Despeo Del irisKOji se
mate.
i..
Hora 7.

112

NOTAS.
Nota 3.

llamaron los LatinosXentit^Enio


' les un espritu, Ke imoxinaron Ke
flconpaova al onbre esie KC nozio.
Nosotros pronunziamosXcnio, iai^
xcron Ke aviatjos Xcnios, uno baeno,
i otro molo: el bueno pareze es chistinto natural, Kosa semexante al Anof el ae la Guarda, el malo, la mala inicji.
nazion, espritu malino, KC inKluia
inzita lo malo.En Griego se aize Di
.mon,i por no auer palaura al xusto KOrcsponaientejfue forzoso usarlaia.
tinaXenio, id Konoziio Oemurtos, i
pronunziaDa Xenio, i ans lo csKriyo
coraosepronunzio.LamesmaSifik'uI
loasuzcaioen Apatc,KesinifKaenga.
,iporKces muxer en la Tabla,i no la
viene proposito nonbre ae varon,for
znaoSie la nezcsiaaa la Ham Falozia,
paIauraiviilgarizaSo,i Konozi:)atjpro
psito oc pcrsoag KC engaa, i De menos

N p T AS.;

^r^

nos nKonvenienrc Ke mubor la pintura, Korao lo hizo Simn Abril, Ke puso un manzebo en lugar Gesta muxer.
D'ize Xuan se Meno, Tus ROSOS falozes
Fortuna Kantomos. Tanbien S)ixc mas
oaelancePunizion por k niesmo nroz^n
ZiesermuxerTtmoiinen Griego j i no^
hada aiG nonbre he varn cKqtjg<j
Kc all sinifKo.En otra parte Sigo Fr^ui
zpn^Komoest en Zclcstina, por no^
^czirgzo alah'nbra. I)e AUetci.KC.
Kosi es Iurha:>or, no me csi^us cnJE^*
tfOjporKcuoticne otro wfomarizc mas
propio:ni!>e biota, porKei es nczibiZ>oporinoronte: nihc Tolerar,por su-f
Trir,sopoftor:ni t)C Tolcraiizia ,&} ^u-.,
frimiento : iemas CC ::iisi<.uIpafauAo la
2)iii;ulQQ 2>c lo traiuzion.
Nota 4T\ !ze Ke a la enrrot^o Sel segunib zer
^ Koao est b cilsa Doiriia,i Ke vrcueneJa toios lo KC se salyaai ?^Ka-^
H
' pqn'

04

HOTAS.

pan, 6 s ein te salvar, Konforroe otrd


vario lezion. Dut)o el estranxero nrp
gfita, SI ai otro Kamino, no, pora la
vrt)a)eraDotrina ? M'esponSe el vicxOjKC si le i,i le muestra poKo despus
ientro ?iel zerKoaojSienbo preguntado
jppr l otra vez o>elante. l hall aK inp!K02on,i aut>jKomo, si "bizci es for,
rosOjKC vengan OKJ i entren por la foil
sDotrina al segunao zerKa2o, po^jg
ovr Komino /iiferente, lo mcnoshas-.
tuesta entraba, KC es sobre lo KQhm
pregunt clEstronxero. Kc Klaro
eoTRon aetJr al testo Si i, esto poKo, tM^ss-despusdeste: xunto,sii
mas es acspues tiesto . Si i lo hatitci
ami no tuvieraKeauaar. lelo Kerit)o
notar,para KC se vea, KC en toSo wcpa
raao,auDKe pooria ser no averio okan*
zatio toao.
Nota 5-,
TS TalctKos son los Ke cstaian la Di
lctKa,arte zicnziaae argirais
putar, lcfgKuUg:> Ke vulgarmente Harao

NOTAS.

iijp

man Artes. ArsmetKos, los Ke tratan


loarteacKontar. Gemetras pronunzianao Xeoraetras , los meaiaorestiC
tieiras.Epitvuros, los KC sigicron EpiKuro, Ke puso la fcIizDaa en el t)eleite
ientenienaoloclaelanimo , se lo interpret el vulgo por elOeleitCKorpor^
ra. En cl Griego est HeaonKoi, KC es
lo racsmo Ke aeliziosos, deleitables,
los Ke tratan Se la Dulzura, beleitCji sua
viTia:^ -be bi ir; enra*onianzci EpiKU*
roes rczibiDo por Glotn i Koraeaor,
PcrpatctiKos fueron, i se Hamaron los
scKuazesac Aristteles, KC cnscauaa
pascantiosc,i yinolcscl nonbrc t)c Peripatco,pascar,i al lugar Pcripacos.KritiKOssonlosKC xuzganIans Ibmati
en ste tienpo a losgranDes umanistas,
KcxuzganDe los libros, si estn feles
6 caaaos, si son buenos, malos, i los
notan i enmiendan. 1 por burla Haraaa
KritKOs los KC saben poKo, i se preswan De saber, ilenguoxe xultoi puH-r
^SRSU pqrecrjsicnDo raalpji Konfusoi
Ha
Estos

t x

K G T A ^.

ESCOS son

rSinciriamcntcmos:ftoc ;
soyeraes Se no zeita!)araoHcrct^e ^'-^
tjQ en Poetos
* P^"

N sta parte aTion^cesta la Dotri;


" ^ ndcn maio ela VerSoD , i ^Q.
O^tZitzia est Peith en el Griego
porla ObcSienzia, Ke en Latn es Sifa.
?>ek,i en RfomanzePersuosonj lo E?rel
torKa,DiosdoZienziaQe persuaiir i
bsafc-er Kreer efiKozmente lo KC seprctenS sta es su ortiinaria s nificozioi
erruameate, Mas es J>e aSvetir, Ke sta
persuasin pueae sefp(S$iva por parte
BeJ Ke se persuade, i en ste sentibo esr en ste lugarSeioTobk, i se halla cii
mm partes ,iK^;mo no palavme
hmtti men vu%ar propia j i axusto&ai
Msamd$ en tales-Kaosiek n>m ttrm'
m^KmQ l s^r^en stH^taiben^ez
Kreenzia,aetKfeerpfsc3irse,ifee-

NOTAS.

117

no snifiKa Peith la obebenzia Kon


Ke uno se Konvenze persuaie,! suxcta,
virtud moral, i mas propia en KasteJlanO)Ke Persuasin, nnnKC esta Komo Ke
baaicbosea vinu!) FTctorKa porparte
ael Ke pcrsuatic, i obeaienzia por la De^
<c se persuaie i obeiezc . El xuizie'
Dcsto Kcre canta esperenria, tjc la len^ua,! tanto dent, Ke Kien no lo tuviceKacr fizilmente.NoSti^'OKepersuasin en KasteHano se pueSa usar pa
divamente j segn fuere el proposito i
3Kason, Komoaizicn!)o)e uno KCCS
'urOji anrimaao su parezer.En fulano
lOipersuasin, no tiene persuosion,
isto es, no se Oexa persuadir.
Nota 7.
OruKa ettjun sitio ae bosKe i Kue*
ua en KIKO , i Kottutamc'nte Ziliiajxunto a la z'mha'b KoruKoSjZie Gon-'C tom el nonbfe. Fue hecba Kontal
rtifzio 0; naturaleza en honoura, i
:ueRo,iespc5!ura)tnontc,j i fuentes,
. H 3
Kc le

iiS
NOTAS.
Ke e Konsagraron a las musspoisa
ograsable hccbura , i ero Dems Oeso
tan fuerte, i seguro para esKonicrse , t
Defenderse en eUajKC se oKoxian aUilos
loDrones, i onporovan Kon seguriSaZ).
De OonZie nozi el utefran por Konparc
^ionjKe oK pone Kebes. El sabio KcalKanz-ola verMZicrasabiauria, ibiena
vcnturonza,biue seguro, KoraoclKe
posee la Kucvo KoruKa.
Nota S.
t Os morai^ios Oe bivoras por la esp
*^ tienzioae su mal estn Koutos, i sabiaoresj i aun prevenios "be meazina,
i ans no peligran otra vez. PorezeKC
se usava en ticnpo Tie Kebes lo KC en el
nuestro, Keafl!)an algunos onbresKu
biuoras biuos metiZiasen unas Kaxue*
los, i se aexan morder aellas tjelante i
xente,i luego se ponen triaKa, preserr
.'-'atiuos, Keaansanos. sesuelenjc'j!r i iagor Kon hietro,! zertos liKOres,

o ozeite?i poneg^c presto ungentos.

NOTAS.

trg

KeansInlision. I esto lo hazcnparot


KalifiKar los ur.gentillos Ke traen, i venDeHos bien. Dcstos parczc KC hoze Kcbes mctnoriaji Konparazion en cite lugar.
TroDuxo esta tabla Anbrosio t)C Mo
rales,ianjnKon las obras2clMaestro "
Oiiua,Kon un largo DSKursOSobrcclJa,
Pero va tan apartatio Sel orxinaljKc no
airemos KC es la Tobla, sino imitazion
osonbrc suia, Simn Abril la troDuxo
mcxor 1 mas la letra, i an5a en su nrrc
Griega. Mas no se cs!cap:ic algunos
iertos jfianDosc en algunos JC Volno el
TuacsKo, Komo se ver Kotcxan^oJas
KOn esta,i Kon el Griego. El EpJKtcco
traauxo lanbienenra'omanzc clMacs
tro Sancbez Brozcnsc, i le hizo Glosas,
I otro no se Kicn inpreso en Flanics.
En FranzesleiKon los mcsmosa('wKcsrircmitoelxuizio scto' aQOKicnlosKotcxrc
.^-ry
Kon este.
/ ' iir,

I R

\'

You might also like