Matematika 5 Alb

Nxns i dashur!
Ti tani je n klasn e pest dhe t dshirojm sukses n msim.

Me matematikn ballafaqohesh do dit edhe at n shkoll, shtpi si dhe ne
lojrat e tuaja.
Kt vit me ndihmn e ktij libri do t msosh prmbajtje t reja interesante
pr numrat gjer m nj milion dhe operacionet me ta. Veanrisht do t msosh pjes
interesante nga gjeometria. N pjesn pr matje do t njoftohesh pr njsit e siprfaqes
dhe matjen e siprfaqes.
Libri sht ndar n katr trsi tematike, kurse donjra prej tyre sht ndar n
nntema.
Te njsit msimore ka shenja n ngjyr dhe nprmjet tyre jan shkruar porosi,
aktivitete, obligime dhe sugjerime tjera dhe at:
Njsit msimore fillojn me dika q e ke t njohur. Duhet
t kujtohesh dhe ti zgjidhish krkesat e dhna. Ajo do t
shrbej gjat t msuarit e msimit t ri.
Kujtohu!
1.
Me kto shenja jan shnuar aktivitetet, pyetjet dhe detyrat q do ti

zgjidhish n mnyr t pavarur ose me ndihmn e arsimtarit tnd. N
kt pjes do t msosh msimin e ri prandaj duhet t kesh kujdes dhe
t jesh aktiv q m mir t msosh dhe t kuptosh. Kryesorja sht
ngjyros me ngjyr t verdh.
2.
3.
Duhet t dish!
Kujtohu
Detyra
Prpiqu q ti
zgjidhish!
Ajo q sht kryesore te msimi sht paraqitur n form

t pyetjeve, detyrave ose konstatimeve. Ato duhet ti mbash
mend dhe ti shfrytzosh te detyrat dhe shembullat praktike.
Kjo pjes prmban pytje dhe detyra, me t cilat do t
mundesh t kontrollosh pjesn m t madhe t asaj
q e ke msuar dhe ate t arrijsh ta zbatosh dhe ta
shfrytzosh n jeten e prditshme.
Duhet rregullisht dhe n mnyr t pavarur ti zgjidhish
detyrat. N kt mnyr do ta kuptosh edhe m mir at q e
ke msuar dhe njkohsisht ajo do t jet e dobishme pr ty.
Prpiqu q ti zgjidhish detyrat dhe problemet n kt pjes.
Me at do t dish m shum dhe do t jesh m i pasur me ide.
Nse do t hasish n vshtirsi n t msuarit t matematiks mos u largo, vazhdo t

prpiqesh n gjetjen e zgjidhjes prsri. Prpjekja dhe qndrueshmria do t sjell rezultat
dhe knaqsi.
Do t na gzoj nse me kt libr do ta duash matematikn m shume dhe do t arrish
sukses t shklqyeshem.
Nga autori
Tema 1: Numrat deri m 1 000 000

Mbledhje dhe zbritje deri n 1 000 000
1. Bashksit prsritje ........................4

2. Paraqitja e bashksive n mnyr
tabelare..............................................6
3. Ndryshimi i bashksive ........................7
4. Numrat deri n 1000 prsritje .........9
5. Mbledhja e numrave deri n
1000-prsritje.................................10
6. Ndryshimi i numrave deri n
1000-prsritje.................................13
7. Numrat deri n million. - Mijshe deri
n million .........................................15
8. Leximi dhe shnimi i numrave deri n
1 000 000.........................................18
9. Vlera e shifrs dhe vlera pozicionale
e numrit ...........................................20
10. Krahasimi i numrave deri n 1000000...........................................22
11. Mbledhja dhe zbritja e mijsheve ....24
12. Mbledja dhe zbritja e numrave deri n
10 000 pa kalim ...............................26
13. Mbledhja e numrave deri n -10 000
me kalim ..........................................28
14. Zbritja e numrave deri n - 10 000 me
kalim ................................................30

1 000 000 pa kalim .....................32
100 000 me kalim .......................34
17. Zbritja e numrave deri n
1 000 000 pa kalim .......................36
18. Zbritja e numrave deri n
1 000 000 me kalim.................. 38
19. Vetia komutative dhe asociative e
mbledhjes .................................... 40
20. Vareshmria e shums
nga ndryshimi i mbledhsave............................43
21. Pandryshueshmria e shums - ..46
22. Vareshmria e ndryshimit nga
ndryshimi i t - zbtitshmit ............48
23. Vareshmria e ndryshimit nga
ndryshimi i zbritsit .....................50
24. Pandryshueshmria e ndryshimit ..52
25. Shnimi i numrave deri m 20 me
shifra romake ..............................54
26. Paraqitja dhe leximi i t dhnave
me dijagram shtyllor .....................56
Msove pr mbledhjen dhe zbritjen
e numrave deri n 1 000 000.
Kontrollo diturin tnde.................58
1.
BASHKSIT-prsritje
1.
Paraqite me diagram t Venit:

a) bashksin e numrave ift t dhjetshes s par;
b) bashksin e zanoreve t alfabetit t gjuhs shqipe;
c) bashksin e numrave tek t dhjetshes s dyt;
2.
N lidhje me bashksine C n vizatim cakto cila sht e sakt:

4
C
8
a) 8 C;
d) 2 C;
2
b) 3 C;
e) 9 C 5 C;
6
1
c) 4 C;
f) 6 C 8 C.
5
3
7
3.
Paraqite me diagram t Venit bashksin e shkronjave me t cilat sht formuar fjala

ARITMETIKA.
4.
Cakto na nse elementet e bashksise A jan shkronjat me t cilat sht shnuar

fjala:
a) MATEMATIKA
5.
b) ALFABETI
c) LOGJIKA
Emrto bashksin A dhe bashksin

B.
Emrto prerjen C t bashksis A dhe B..
6.
Elementet e bashksis R jane shkronjat P, R,

O, L, E dheT, ndrsa t bashksis M shkronjat
M,E,T,A,L
B
C
Paraqiti me diagram t Venit kto dy bashksi. Prerjes te ktyre dy bashksive i

takojn shkronjat q jan edhe n njrn edhe n tjetrn bashksi.
Cilat shkronja jan
elemente edhe?
7.
Ato jan shkronjat L, E dhe T. Ato jan

elemente t prerjes
N njrn pjes t shports nga vizatimi ka molla t kuqe,

ndrsa ne tjetrn pjes molla t gjelbrta
Numrat deri n 1 000 000. Mbledhje dhe zbritje deri n 1 000 000
Bashksin molla t kuqe dhe

bashksin molla te gjelbrta.
Cilat bashksi i
vren?
T gjith mollat n shport paraqesin bashksi.
Bashksia e t gjith mollave n shport quhet union i bashksis s mollave t kuqe

dhe bashksis s mollave t gjelbrta.
7.
Sipas vizatimit emrtoji bashksit A, B dhe

C.
Si shkruhet bashksia C me ndihmn e

bashksive A dhe B?
Krahaso: nC dhe nA + nB
10
Cakto: nA, nB dhe nC.
Sipas vizatimit:
mrtoji bashksit A, B, C dhe D.
Shkruaji simbolikisht bashksin C
dhe bashksin D me ndihmn e
bashksive A dhe B.
Cakto: nA ,nB , n(A U B), n(A
8.
Shkruaje simbolikisht bashksin C me

ndihmn e bashksive A dhe B?
B)
Krahaso: nA + nB dhe n (A U B).
Prpiqu t zgjidhish!
Formo bashksit:
A-elementet e s cils jan shkronjat e fjals ETAPA;
B-elementet e s cils jan shkronjat e fjals TAPETA;
C=AB ;
D= A U B;
Cila prej shenjave < , = apo > duhet t qndron tek rrethi?
a) nA n (A U B)
b) n(A U B) (A B)
c) nA+nB n(A U B)+ n(A B).
2.
1.
PARAQITJA E BASHKSIVE N
MNYR TABELARE
N vizatim me diagram t Venit sht paraqitur

bashksia A.
3
1
Bashksia A mundet t shkruhet edhe n mnyr tjetr:
A= {1, 3, 5, 7, 9}
Pr paraqitjen e bashksis n kt mnyr themi se sht e

shnuar n mnyrn tabelare.
Vre se gjat shnimit t bashks n mnyr tabelare, t gjith elementet e saj
jan shnuar brenda kllapave t mdha dhe jan t ndarr me presje.
Radhitja e t shnuarit t elementeve nuk sht me rndsi.
2.
Sipas vizatimit t dhn , shnoi n mnyr tabelare bashksit A, B dhe C.
4
2
6
10
c
e
Pranvera
Vera
Vjeshta
Dimri
3.
Shnoje n mnyr tabelare bashksin P t numrave tek t dhjetshes s dyt.

Sa elemente ka bashksia P?
4.
Shnoje n mnyr tabelare bashksin M numrat e s cils jan t dhjetshes s

shtat dhe nM=6
Shnoje n mnyr tabelare bashksine D elementet e s cils jan numra t
dhjetshes s tret t qindshes s dyt dhe nD=8.
5.
6.
Shnoje n mnyr tabelare bashksine N elementet e s cils jan numra m t

mdhenj se 86 dhe me t vegjl se 95. Cakto nN.
Detyra:
1.
4.
Shnoje n mnyr tabelare

bashksin A
3
1
2
6
10
2.
Paraqite me diagram t Venit

bashksine: B ={a, e, i, o, u}
3.
Shnoje n mnyr tabelare

bashksin e ditve t javs.
Cakto numrin e elementeve t

bashksive M, N dhe M N.
5.
Cakto numrin e elementeve t

bashksive q vijojn:
= {, b, c, d, e, f };
B = {1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15};
C={
}.
3.
NDRYSHIMI I BASHKSIVE
1.
Kujtohu !
N lidhje me bashksit M dhe N,
sipas vizatimit, cakto sht e sakt.
Vre bashksit A dhe B n vizatim

dhe pjesn e ngjyrosur me ngjyr t
kuqe t bashksis A.
A
1
3
1
5
) 2 M;
) 6 M;
a) 3 M;
) 2 N;
) 5 N;
) 7 .
N vizatim me diagram t Venit jan

dhn bashksit C dhe D.
Shkruaji t gjitha elementet q i takojn
bashksis C dhe q nuk i takojn
bashksis D.
C
2.
N vizatim me diagram t Venit jan

dhn bashksit P dhe S. Shnoji
n mnyr tabelare bashksit: P \ S,
S dhe P U S.
P
U
3.
4
5
6
7
8
10
11
12
mund t prfundosh pr
elementet q i takojn pjess
me ngjyr t verdh?
N pjesn me ngjyr t verdh
n vizatim i takojne elementet
e bashksis A q nuk jan
elemente t Bashksise B.
Bashksia C elementet e s cils

i takojn bashksis A, por nuk i
takojn bashksis B quhet ndryshimi
i bashksive A dhe B. Simbolikisht
shnohet C = A \ B, ndrsa lexohet
bashksia C sht ndryshimi i
bashksive A dhe B.
P
5
10
15
20
15
20
35
40
45
N vizatim jan dhn bashksit M

dhe N.
Me far ngjyre sht e ngjyrosur
bashksia M \ N?
Cila bashksi sht e ngjyrosur me
ngjyr t kuqe?
P
4.
S
3
5
1
9
Shkruaje n mnyr tabelare ndryshimin

e bashksive P dhe S sipas vizatimit.
7
5.
6.
4
6
8
Jan dhn bashksit: A={1,2,3,4,5,6,7,8} dhe B={2,4,6,8}.Cakto bashksin A \ B.

N lidhje me bashksit A, B dhe C n vizatim, cakto sht e sakt.
B
a) a A \ B;
d) B \ C;
b) g A \ B;
e) B C.
c) B C;
Duhet t dish!
Kujtohu!
T caktosh ndryshimin e dy
bashksive.
jan dhn bashksit A = {10,15, 20,

25, 30, 35, 40} dhe B ={5,10,15,20}.
Detyra:
1.
3.
Jan dhn bashksit:

A = {a, b, c, d, e, f, g} dhe B = {a, b, c}.
Cakto bashksin A \ B.
2.
Me diagram t Venit paraqiti

bashksit: A = {1, 2, 3, 4, 5} dhe B =
{1, 3, 5, 7, 9}. Ngjyrose me ngjyr t
kaltrt pjesn q paraqet A \ B.
Bashksia F sht ndryshim i

bashksive:
C = {2, 4, 6, 8} dhe D = {1, 2, 3, 4}.
Cakto nF?
4.
sht dhn bashksia

A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} Cakto
bashksin B kshtu q nB=4 dhe
n(A \ B) = 3.
Prpiqu t zgjidhish
Le t jet A bashksia e trndafilave n nj lulishte ndrsa B bashksia e
trndafilave t kuq n po ate lulishte. do t thot nse n ndryshimin e
bashksis A me bashksin B nuk ka elemente?
4.
1.
NUMRAT DERI N 1 000-prsritje
Lexoji numrat q jan t paraqitur n vizatim pastaj shkruaji edhe me shifra.
Dh
Nj
Dh
2.
Shkruaji me fjal numrat: 526,826 dhe 607.
3.
Shkruaji me shifra numrat:
Nj
Dh
Nj
a) treqind e gjashtdhjet e tet, b) pesqind e tetmbdhjet, c) shtatqind e shtat.

4.
Shkruaji t gjitha numrat treshifror q mundet t shnohen me shifrat:

a) 2, 5 dhe 7;
b) 0,4 dhe 8; duke e prdorur do shifr vetm nj her.
5.
Radhiti numrat sipas madhsis duke filluar prej m t voglit:

246, 358, 724, 264, 352, 624, 742.
6.
Cili prej numrave:256,254,265 ose 266 sht pasardhsi i numrit 255?
7.
Cakto pasardhsin e donjrit prej numrave:154, 360, 400 dhe 699.
8.
Cila sht vlera pozicionale e shifrs 7 n donjrin prej numrave: 372,527 dhe 764?
9.
Shkruaji n formn e zhvilluar numrat:725 dhe 846.
10.
Shkruaji numrat q jan dhn ne form t zhvilluar:

) 300 + 80 + 6 =
c) 400 + 80 =
b) 700 + 50 + 4 =
d) 600 + 4 =
;
.
11.
Te cili prej numrave: 694,981 dhe 349, shifra 9 ka vler pozicionale m t vogl?
12.
Shkruaji numrat tek q gjenden ndrmjet numrave 224 dhe 234.

5.
1.
MBLEDHJA E NUMRAVE DERI N 1 000-prsritje
Njehso shumat:
) 245 + 3 =
b) 624 + 5 =
c) 471 + 7 =
Vre
Me tabel:
)
Dh
Nj
3
2
Praktikisht:
Themi:
5Nj + 3Nj = 8Nj

4Dj + 0Dh = 4Dh
2Q + 0Dh = 1Q
245
3
248
Numri njshifror i
shtohet njsheve
prej numrit treshifror,
ndrsa dhjetshet dhe
qindshet prshkruhen.
Gojarisht:
b) 624 + 5 =
600 + 20 + (4 + 5) = 600 + 20 + 9
2.
Cakto numrin q sht pr 8 m i madh se numri 721.
3.
Njehso:
) 325 + 43 =
Me tabel:
)
Dh
Nj
b) 145 + 34 =
Praktiksht:
325
43
368
b) 145 + 34 =
5.
Njehso:
Me tabel:
)
10
Dh
Nj
100 + (40 + 30) + (5 + 4) = 100 + 70 + 9
Cili numr sht pr 53 m i madh se numri 526?
; b) 426 + 251 =
c) 452 + 26 =
Gojarisht:
4.
) 326 + 142 =
; c) 428 + 350 =
Praktiksht:
Gojarisht:
326
142
468
b) 426 + 251 =
; d) 711 + 188 =
(400 + 200) + (20 + 50) + (6 + 1) = 600 + 70 + 7
6.
Numrin 325 zmadhoje pr 153.
7.
Njehso:
:
) 365 + 8 =
b) 148 + 7 =
c) 336 + 8 =
Vre
Me tabel:
)
Themi:
Praktikisht:
8Nj + 5Nj =1Dh 3Nj
365
8
373
6Dh + 1Dh = 7Dh
13
3Q + 0Q = 3Q
8.
Besarti ka bler nj libr pr 125 denar dhe nj gom pr 8 denar.Sa denar ka

paguar Besarti pr librin dhe gomn?
9.
Njehso:
:
) 398 + 75 =
b) 185 + 47 =
c) 495 + 38 =
d) 403 + 79 =
Vre
Me tabel:
)
Q
3
Dh
Themi:
Nj
13
17
Praktikisht:
8Nj + 5Nj = 1Dh 3Nj
11
9Dh + 7Dh + 1Dh = 17Dh = 1Q 7Dh

3Q + 1Q = 4Q
398
75
473
10.
Ndaj shumsit t numrave 256 dhe 78 shtoja numrin 66.
11.
N nj pyll ka 352 drunj me gjelbrim t prjetshm, ndrsa 78 drunj gjethrns

m tepr. Sa drunj gjethrns ka n at pyll?
12.
Njehso:
:
) 439 + 385 =
; b) 265 + 128 =
; c) 648 + 194 =
; d 777 + 77 =
11
Vre
Me tabel:
)
Dh
Themi:
Nj
14
12
Praktikisht:
9Nj +5 Nj=1Dh 4Nj

3Dh+8Dh+1Dh=1Q 2Dh
4Q + 3Q+1Q = 8Q
11
439
385
824
13.
Arlinda n ark ka 385 denar ndrsa vllau i saj Blerimi ka 288 denar. Sa denar
kan s bashku?
14.
Besniku ka bler xhaket pr 265 denar dhe patika pr 650 denar. Sa denar kushtojn xhaketa dhe patika s bashku?
15.
N nj kopsht pemtarie jan mbledhur 325 arka

me moll delishes dhe 148 arka m tepr me
molla ajdaret?
a) Sa arka me molla ajdaret jan mbledhur?
b) Sa arka me molla gjithsejt jan mbledhur nga
kopshti i pemtaris?
16.
Shfaqjen teatrale t paradits e kan shikuar 275 nxns, ndrsa pasdite kan shikuar 48 nns m tepr.
Sa nxns gjithsej e kan par shfaqen at dit?
17.
Anila dhe Lira kan gjuajtur flutura. Anila ka gjuajtur

109 flutura, ndrsa Lira ka gjuajtur 94 flutura. Sa flutura kan gjuajtur s bashku?
18.
Cili numr sht pr 164 m i madh se shuma e numrave 428 dhe 240?
19.
Prpilo detyr tekstuale, e cila zgjidhet me shumn e numrave 125 dhe 250 dhe pastaj
zgjidhe.
12
Zbritja e numrave deri n 1000 prsritje
6.
1.
Njehso:
) 168 3 =
b) 249 6 =
c) 888 5 =
Vre
Me tabel:
)
Themi:
Dh
Nj
Praktikisht:
8Nj - 3Nj = 5 Nj
a)
6Dh -0Dh = 6 Dh
3
1
1Q 0Q = 1Q
2.
Cili numr sht pr 7 m i vogl se numri 629?
3.
Njehso:
) 457 34 =
Me tabel:
)
Praktikisht:
Dh
Nj
b) 568 325 =
b)
168
3
165
c) 649 303 =
Me tabel:
b)
457
34
423
Dh
Nj
4.
Nse nj numri i shtohet numri: ) 6;

sht ai numr?
5.
I zbritshmi sht 258 ndrsa zbritsi sht 35. Cakto ndryshimin?
6.
Njehso:
) 253 8 =
b) 462 7 =
5Dh 1Dh = 4 Dh
Dh
Nj
13
10Nj + 3 Nj = 13 Nj
13Nj - 8 Nj = 5 Nj
4Dh 0Dh = 4Dh
2Q 0Q = 2Q
c) 485 7 =
Praktikisht:
Me tabel:
568
325
243
c) 113, do t fitohet numri 799. Cili
Themi:
Pasi 3Nj < 8Nj,
huazojm 1Dh.
Vre
Praktikisht:
b) 24;
249
6
243
253
8
245
Pika mbi numrin pes

m kujton q nga 5Dh
huazova 1Dh=10NJ
dhe ja shtova 3Nj.
13
7.
Cili numr sht pr 9 m i vogl prej numrit 324?
8.
Njehso:
a) 472 26 =
d) 624 137 =
Vre
Dh
11
Nj
14
c) 362 35 =
e) 534 258 =
Themi:
Pasi 4Nj < 7 Nj, huaz
ojm1 Dh=10Nj
10Nj+4Nj=14Nj
:
)
b) 178 59 =
f) 304 256 =
Praktikisht:
624
137
487
14Nj -7Nj = 7 Nj
Pasi 1Dh < 3Dh,
huauzojm 1Q=10Dh
10Dh+1Dh=11Dh
Nse nuk mund t

zbres njshe prej
njshe, ather
huazoj 1Dh=10Nj
dhe i shtoj njsheve. E njjta
gj vlen edhe pr
dhjetshet tjera.
11Dh - 3 Dh = 8 Dh
5Q 1Q = 4 Q
9.
N nj shkoll msojn 435 nxns prej t cilve 247 jan vajza. Sa meshkuj ka n
at shkolle?
10.
Mendova nj numr, nse atij numri ia shtoj numrin 208, do ta fitoj numrin 307. Cilin
numr e mendova?
11.
Prpilo detyr tekstuale, e cila zgjidhet me zbritjen e numrit 38 prej numrit 380 dhe
pastaj zgjidhe.
Ja nj shembull: N nj librari ka 380 fletore me vija. Fletoret me katror jan pr 38 m
pak. Sa fletore me katror ka n librari?
12.
Njehso:
) 278 (31 + 25) =
b) 278 31 + 25 =
c) 388 (96 44) =
d) 388 96 44 =
13.
Ndryshimi i numrave 136 dhe 57 zmadhoje pr shumn e numrave 156 dhe 89.
14.
Cilat numra duhet t shnohen n vendin e yjeve?

)
14
34
2
156
b)
5
36
206
c)
28
15
39
7.
Numrat deri n nj milion. Mijshe deri n

nj milion
Kujtohu!
1.
Sa sht mimi i patikave n listn e

reklams?
Numrat: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 dhe 9
quhen njshe.
Si quhen numrat:10, 20, 30, 40, 50,
60, 70, 80 dhe 90?
Si quhen numrat: 100, 200, 300, 400,
500, 600, 700, 800 dhe 900?
Sa njshe ka n:
dy dhjetshe;
Un vetm e di q patikat e kaltrta kushtojn 1 000 denar. Numrat

tjer nuk m jan t njohur.
shtat dhjetshe;
nj qindshe?
Llojet e patiParat e nevojshme q t blihen patikat

kave
N tabeln q vijon do t
msosh pr ato numra.
numri
Lexohet
1 000
Nj mij
2 000
Dy mij
3 000
Tre mij
4 000
Katr mij
Nse kshtu vazhdojm do ti fitojm numrat:5 000-pes mij ;6 000-gjasht mij;

7 000-shtat mij; 8 000-tet mij; 9 000-nnt mij.
Numrat:1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 dhe 9 quhen njshe. Ndrsa numrat:1 000;2 000;3 000;
4 000;5 000;6 000; 7 000;8 000 dhe 9 000 i quajm nj mijshe ose vetm mijshe.
2.
Cilat mijshe mungojn n vargun:1 000; 2 000; 3 000;______;______;

6 000;________;_________;9 000?
15
Numrat: 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 dhe 90 i quajm dhjetshe. Me ato mund t formojm mijshe, sikur at qe e bjm me njshet. Vreji ato numra n tabel.
Numri
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
Lexohet
Dhjet mij
Njzet mij
Tridhjet mij
Dyzet mij
Pesdhjet mij
Numri
60 000
70 000
80 000
90 000
Lexohet
Gjashtdhjet mij
Shtatdhjet mij
Tetdhjet mij
Nntdhjet mij
Numrat: 10 000, 20 000, 30 000, 40 000, 50 000, 60 000, 70 000, 80 000 dhe 90 000
quhen dhjet mijshe
3.
Shkruaji me radh dhjet mijshet q jan ndrmjet 30 000 dhe 80 000.

Numrat: 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800 dhe 900 i quajm qindshe. Nse me
ndihmn e qindsheve formohen mijshet, do t fitohen njqind mijshet. Vreji n
tabel qindshe mijshet .
Numri
100 000
200 000
300 000
400 000
500 000
4.
Lexohet
Njqind mij
Dyqind mij
Treqind mij
Katrqind mij
Pesqind mij
Numri
600 000
700 000
800 000
900 000
Lexohet
Gjashtqind mij
Shtatqind mij
Tetqind mij
Nntqind mij
Shkruaji numrat me shifra:

) treqind mij;
c) tetqind mij;
b) pesqind mij;
d) nntqind mij.
Numri q ka 1 000 mijshe e quajm milion dhe shnohet 1 000 000.
5.
N gjysmdrejtzn numerike n vizatim jan paraqitur njshet:
Cilat numra duhet t qndrojn n katrort e zbrazt?
16
N gjysmdrejtzn numerike jan paraqitur njshe mijshet. Cilat numra duhet t qndrojn te drejtkndshat?
0
6.
1000 2000
4000
7000
9000
Cilat numra duhet t qndrojn te drejtkndshat?
10 000 20 000 30 000 40 000
60 000 70 000
90 000
Kujtohu!
Duhet t dish!
Ti lexosh dhe ti shkruash me shifra

njshe mijshet dhjetshe mijshet dhe
qindshe mijshet dhe ti radhitish sipas
madhsis.
Shkruaji me radh njshe mijshet m

t mdha se 4000.
Shkruaji me radh qindshe mijshet
m t vogla se 600 000.
Si quhet numri q ka 1000 mijshe?
Detyra
1.
2.
Shkuaje njshe mijshen m t vogl

dhe m t madhe.
4.
) 400 000; b) 600 000;

c) 800 000; d) 1 000 000.
Shkruaji me shifra dhjetshe mijshet:

a) dyzet mij;
Shkruaji me fjal numrat;
5.
Shkruaji me radh qindshe mijshet

ndrmjet 400 000 dhe 900 000.
6.
b) shtatdhjet mij;
c) nntdhjet mij;
) treqind mij;
3.
Shkruaji me fjal numrat;
b) pesqind mij;
) 30 000;
b) 60 000;
c) shtatqind mij;
c) 20 000;
d) 80 000.
d) nntqind mij;
17
8.
LEXIMI DHE SHNIMI I NUMRAVE DERI N

1 000 000
1.
Kujtohu!
Lexoji numrat : 240, 375 dhe 704.
) treqind e njzet e tet.
b) shtatqind e shtat.
Besarti ka bler patika pr 3 000 denar dhe kmish pr 425 denar. N

pagesn fiskale gjithsej kan qen
3 425 denar. Lexo sa ka paguar
gjithsej Besarti.
Ti din ta lexosh numrin 425 denar, mimin e kmishs n pagesn fiskale.
Mirpo, n numrin e pagess fiskale ka
edhe 3 000 denar mimi i patikave.
Numri i pagess fiskale sht tremij e katrqind e njzet e pes denar.

S pari i lexojm mijshet, pastaj numrin treshifror qe vijon pas tij.
2.
Lexoji numrat: 4 756, 2 708 dhe 3 600.
3.
Shno me shifra numrat;

Pes mij e dyqind e pesdhjet e
tet.
Katr mij e treqind e pes.
4.
Shtat mij e pesqind e dyzet.
Lexoji numrat: 10 000, 11 000, 12 000 17 000, 25 000, 42 000.

Numrat e dhn prmbajn vetm :mijshe, njshe mijshe dhe dhjetshe mijshe.
Numri 42 735 lexohet : Dyzet e dy mij e shtatqind e tridhjet e pes.
Vre se n fillim jan treguar mijshet , e pastaj numri treshifror i qindsheve, dhjetsheve dhe njsheve.
5.
Lexoji numrat :15250, 28347, 56309 dhe 77072.
6.
Shnoji me shifra numrat:
7.
Dymbdhjet mij e pesqind e

tridhjet e tet.
Tridhjet e pes mij e njqind e dyzet e

dy,
Pesdhjet e gjasht mij e pesqind e gjasht,
Gjashtdhjet e tet mij e njzet e

pes.
Lexoji numrat: 125 00, 243 00, 356 000 dhe 640 000
Kto numra prmbajn vetm mijshe- njshe mijshe, dhjetshe mijshe dhe qindshe mijshe.
18
8.
Lexoji numrat : 138 425, 365 840, 524 709 dhe 735 048
9.
Shkruaj me shifra numrat:

Dyqind e dyzet e pes mij, pesqind e njzet e tet mij, tetqind e dyzet e tre mij
e njqind e gjashtdhjet e dy, treqind e njzet e pes mij e tetqind e katr.
N matematik sht pranuar: qindshet, dhjetshet dhe njshet s bashku t quhen
njshe.
Nse numri ka m pak se 100 njshe,n vend t qindsheve shkruhet 0,
Pr shembull, te numri 245 068 numri i njsheve sht 68 < 100 dhe n vend t qindsheve shkruhet 0.
Nse ka m pak se dhjet njshe, n vend t qindsheve dhe n vend t dhjetsheve
shkruhen zero.
Pr shmbull, te numri 248 007, 7 < 10 dhe pr at n vend t qindsheve dhe n vend
t dhjetsheve shkruhen zero.
10.
Shkruji me shifra numrat:

dyqind e tridhjet e gjasht mij e dyzet e shtat;
pesqind e pes mij e tridhjet e tre;
katerqind e njzet e pes mij e tet;
Kujtohu!
Duhet t dish!
Ti lexosh numrat deri n nj

milion me shifra.
Lexoji numrat: 24 753, 248 522, 305 049 dhe

615 008.
Ti shnosh numrat deri n nj

milion me shifra.
Shkruaji me shifra numrat: tetdhjet e katr

mij e njzet e tet; treqind e njzet e pes
mij e gjashtdhjet e pes; pesqind e
pesdhjet mij e gjasht.
Detyr
1.
Shkruaji me fjal numrat:

52 347; 26 728; 660 309.
2.
Shkruaj me shifra numrat: shtatmbdhjet mij e dyqind e tridhjet e

gjasht; tetdhjet mij e njqind e
njzet e tet; gjashtdhjet e tre mij e
tetdhjet e dy.
3.
Lexoji numrat: 120 356; 248 604; 438

072;606 006.
4.
Shkruaj me shifra numrat: dyqind e

tridhjet e tet mij e njqind e shtatdhejt e gjasht; treqind e shtatdhjet e tet mij e gjashtdhjet e tet;
pesqind e tridhjet e dy mij e pes.
19
9.
VLERA E SHIFRS DHE VLERA POZICIONALE E NUMRIT

Ti msove ti shnosh numrat treshifror
n tabel. Do t msosh ti shnosh
numrat n tabel edhe deri n 1 000
000. Pr at na duhet tabela n t
ciln,prve qindsheve, dhjetsheve
dhe njsheve, do t shnohen edhe mijshet, dhjetshe mijshet dhe qindshe
mijshet. Shiko tabeln e dhn.
Kujtohu!
Lexoji numrat e
shnuara n tabel.
Dh
Nj
Sa sht vlera pozicionale e shifrs 5 n 4

donjrin prej numrave:256,315 dhe 528?
1.
MILION
Cilt numra jan t shenuar n tabel.
MIJSHE
Njshe
milion
M
Qindshe Dhjetshe
Mijshe
mijshe
Dhm
Qm
NJSHE
Njshe
Mijshe
Njm
Qindshe
Q
Dhjetshe
Dh
Njshe
Nj
Pr t lexuar dhe shnuar numrat do t jet m leht nse shifrat m t cilat sht shnuar numri i ndajm n grupe me nga tre shifra, duke filluar nga e djathta n t majt. Kto
grupe t shifrave quhen klasa.
Numri 276 538 ka: 2 qindshe mijshe, 7 dhjetshe mijshe, 6 mijshe, 5 qindshe, 3
dhjetshe dhe 8 njshe.
N tabel ai numr sht i treguar n klasa: klasa mijshe, e cila i prmban pozicionet
qindshe mijshe, dhjetshe mijsh dhe mijshe dhe klasa njshe, e cila i prmban
pozicionet: qindshe,dhjetshe dhe njshe.
2.
Cila shifr qndron n pozicionin dhjetshe mijshe te numri 936 472?

do shifr e shkruar vet, paraqet numr njshifror. Ai numr ka vler t caktuar, e
cila quhet vlera e shifrs t atij numri.
Pr shembull, shifra 5 e prfaqson numrin 5, i cili ka vler 5 njshe.
3.
N tabelen jan t
shnuara 3 numra
Lexo numrat e shnuar
n tabel.
20
QINDSHE
Qm
NJSHE
Dhm
Njm
Dh
Nj
3
7
7
2
0
8
3
5
4
7
4
2
9
6
Vre se numri shumshifror lexohet nga ana e majt

n t djatht. Seciln klas e lexojm si numr treshifror dhe e lexojm emrin e klass, perve emrit t
klass s njsheve.
Domethn, klasa e
mijsheve mundet
t prmban nj, dy
ose tre shifra
Me sa shifra sht e shnuar klasa e mijsheve n

donjrn prej numrave?
4.
N cilin pozicion ndodhet shifra 7 n donjrin prej numrav n tabel?

Te numri 7 842 shifra 7 sht n pozicionin e mijsheve dhe ka vlern 7 000,
Te numri 32 379 shifra 7 sht ne pozicionin e dhjetsheve dhe ka vlern 70.
Te numri 270 546 shifra 7 sht ne pozicionin e dhjetshe mijsheve dhe ka vlern
70 000.
Vlera e do shifre t numrit t dhn varet prej asaj se n cilin pozicion ajo shifr gjendet
te numri i dhn dhe e quajm vlera pozicionale ose vlera e klass s shifrs.
5.
Cakto vlern pozicioanale t shifrave 4 dhe 8 te numri 428 536.
6.
Te cilat numra: 52 847, 824 356 dhe 125 840, shifra:

) 5 ka vler m t vogl pozicionale; b) 8 ka vler m t madhe pozicionale?
Kujtohu!
Duht t dish!
Prcakto vlern e secils shifr n numrin e dhn, n varshmri prej pozicionit n t cilin gjindet ajo.
Cakto vlern pozicionale t shifrs 6 te

numri 126 485
Cila shifr te numri 28 654 ka vler m
t madhe pozicionale?
Detyra
1.
Sa qindshe ka n numrin 64 590?
2.
Sa sht vlera pozicionale e shifrs 8

n numrin 284 652?
3.
Shifra 2 n cilin prej numrave: 524

865, 78 248 dhe 652 338 ka vler m
t madhe pozicionale?
4.
Cila shifr e numrit 836 450 sht n

pozicionin e dhjetshe mijsheve?
5.
Numrat: 83 526, 165 380 dhe 96 432

jan t dhn n tabel.
MIJSHE
Qm
1
NJSHE
Dhm
Njm
Dh
Nj
Cila shifr nga tre numrat kavler m t

madhe pozicionale dhe cila sht ajo?
N cilim numr shifra 3 ka vler m t
madhe?
Cili nga numrat e dhn ka m shum
dhjetshe mijshe?
21
10. KRAHASIMI I NUMRAVE DERI N 1 000 000
1.
Kujtohu!
N shkolln fillore n nj komun msojn 4 258 vajza dhe 3 985 djem.

ka m teper, meshkuj apo vajza?
Cilat prej shenjave: >,< ose =, duhet

t vendoset n rrethin ashtu q relacioni t jet i sakt?
384
512;
845
838;
662
668;
752
752.
Radhiti sipas madhsis numrat,duke

filluar nga m i vogli:
824, 365, 548, 294, 356, 542.
S pari i krahasojm klast mijshe. Cili

numr ka m shum mijshe,ai sht
m i madh.
Prgjigje: N at komun numri m i madh
sht i vajzave.
Nse mijshet jan t barabarta, ather
i krahasojm numrat n klasn e njsheve. M i madh sht numri q ka m
tepr njshe.
Prshembull, t krahasojm numrat: 6 285 dhe 6 426.

Sepse 6 000 = 6 000 dhe 285 < 426, ather 6 285 < 6 426.
Cilat prej shenjave: >, < ose = duhet t qndroj n rrethin, q relacioni t jet i
sakt?
2.
7 284
6 925;
48 564
48 564;
8 348
9 100;
29 508
30 000;
74 250
74 250.
12 845
14 720;
3.
Radhiti sipas madhsive numrat, duke filluar prej m te voglit: 427 000, 720 000,
135 000, 47 500, 204 000, 240 000 356 000.
Numrat e klasave t mijsheve i krahasojm n mnyrn e njjt sikurse numrat treshifror.
4. Cila prej shenjave: >, < dhe = duhet t qndroj n rethin,q relacioni t jet e sakt?
256 384
368 256;
465 800
465 200;
721 153
694 885;
158 905
158 905;
138 424
138 424;
382 508
382 720.
465 800
465 200
N prgjithsi, nse te numrat ka numr

t njjt n klasat mijshe, ather m i
madh sht ai numr q ka numr m t
madh n klasat e njshve
22
465 000 = 465 000

800 > 200.
5.
Radhiti sipas madhsis numrat: 235 420, 248 365, 524 600, 492 530, 524 499; duke
filluar nga numri m i madh.
6.
Cila shifr duhet t qndroj n vend t yllthit q t jet e sakt shprehja?

) 3 935 > 36 935;
c) 25 380 > 256 380;
b) 158 25 < 158 425;
d) 38 520 < 638 520.
Kujtohu!
Duhet t dish!
Cili prej numrave: 97 825, 104 778 dhe

200 275 sht m i madh, e cili m i
vogl?
Cakto cili prej dy numrave deri n 1 000

000 sht m i madh, respektivisht m i
vogl?
Detyra
1.
Cila prej shenjave: >,< ose = duhet t

qndroj n rrethin q t jet e sakt
shprehja.
358
6 558
24 356
2.
3.
Radhiti sipas madhsis numrat duke

filluar nga numri m i madh:
238 146, 192 500, 386 450,
524;
386 540, 725 368, 804 264.
7 100;
4.
22 960;
274 689
274 825;
368 250
368 250;
548 385
526 385.
Cila shifr duhet t qndroj n vend

t *, q t jet e sakt shprehja.
28 564 > 288 986.
5.
Shkruaje numrin:
a) m t madh pesshifror;
b) m t vogl gjashtshifror;
Shkruaje bashksin e numrave m t

vegjl se 32 655 dhe m t mdhej se
32 662.
Hulumto vet!
Me ndihmn e harts gjeografike ose burimit tjetr gjeji
6 maje t maleve n Republiken e Maqedonis dhe
shnoji lartsit e tyre.
Maja e malit
Lartsia
Maja e malit
Lartsia
Radhiti sipas lartsis majet e maleve duke filluar nga m i larti

23
11. MBLEDHJA DHE ZBRITJA E

MIJSHEVE.
1.
Nga shnimi i dhn cakto shumat:
Kujtohu!
5Dh +1Dh 50 + 10 500 + 100 5 000 + 1 000
Njehso shumat:
3+5=
;
300 + 500 =
30 + 50 =
5+1=
50 + 10 =
500 + 100 =
Njehso ndryshimet:
83=
;
800 300 =
80 30 =
5 000 + 1 000 =
Sigurisht njehsove se: 5 + 1 = 6;
50 + 10 = 60;
500 + 100 = 600.
Domethn: 5 000 + 1 000 = 6 000.

2.
Njehso:
3.
Njehso shumat:
) 3 000 + 5 000 =
b) 2 000 + 7 000 =
) 20 000 + 40 000; b) 30 000 + 50 000; c) 80 000 + 10 000; d) 60 000 + 40 000.

20 000
40 000
10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 80 000 90 000 100 000
20 000 + 40 000 = 60 000.
4.
Njehso shumat:
300 000
) 300 000 + 400 000;
b) 200 000 + 300 000.
400 000
100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000 1000 000
300 000 + 400 000 = 700 000.

5.
Njehso:
2+5=
20 + 50 =
6.
2 000 + 5 000 =
20 000 + 50 000 =
;
200 000 + 500 000 =
Njehso ndryshimet:
73=
70 30 =
24
200 + 500 =
700 300 =
;
;
7 000 3 000 =
;
.
3 000
7 000
1 000
2 000
3 000
4 000
5 000
6 000
7 000
8 000
9 000
10 000
Gjithsesi njehsove se: 7 000 3 000 = 4 000, q mund ta vresh edhe n gjysmdrejtzn numerike.
7.
Njehso:
) 60 000 20 000 =
b) 80 000 50 000 =
60 000
0
8.
10 000
20 000
c) 70 000 40 000 =
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
70 000
80 000
90 000 100 000
Njehso shumat:
) 500 000 200000 =
500 000
b) 800 000 300 000 =
c) 700 000 400 000 =
200 000
100 000 200 000 300 000 400 000 500 000 600 000 700 000 800 000 900 000 1 000 000
500 000 200 000 = 300 000.

9.
Shumn e numrave 300 000 dhe 500 000 zvoglo e pr 600 000.
Kujtohu!
Duhet t dish!
T mledhish dhe t zbresish mijshe
deri n milion.
Njehso:
600 000 + 300 000 =

80 000 - 30 000 = .
Detyra
1.
Njehso shumat:
3.
6 000 + 2 000 = ;
50 000 + 40 000 = ;
400 000 + 300 000 = .
2.
Njehso ndryshimet:
7 000 5 000 = ;
80 000 20 000 = ;
900 000 500 000 = .
Cili numr duhet t qndroj n vend

t katrorit q t jet i sakt?
40 000 +
700 000
4.
= 80 000;
= 200 000.
Cili numr do t fitohet nse shuma

e numrave 400 000 dhe 300 000
zvoglohet pr 500 000?
25
MLEDHJE DHE ZBRITJE E NUMRAVE

DERI N 10 000 PA KALIM
12.
1.
Kujtohu!
Kontrollo a sht
e plotsuar sakt
tabela?
Dhj
Nj
Me tabel
QM Dhm
+
Njehso!
)
b)
425
261
Vre si sht njehsuar shuma e numrave 2354 dhe 3521.

M
2
3
5
Q
3
5
8
Themi:
4 Nj + 1 Nj = 5
284
303
Dh
5
2
7
Nj
4
1
5
Praktikisht:
2 354
3 521
5Dh + 2Dh = 7Dh
5 875
3Q+5Q=8Q
2M+3M=5M
Numrat katrshifror i mbledhim njlloj si i kemi mbledhur numrat treshifror,

vetm se tani i mbledhim edhe njshe mijshe me njshe mijshe.
2.
Njehso shumat:
a)
b)
4 150
2 628
c)
6 204
2 674
5 148
2 730
3.
Cili numr sht pr 1 250 m i madh se numri 3 628?
4.
Cili numr do t fitohet nse shuma e numrave 2 004 dhe 3 020 do t zmadhohet pr
1 642?
5.
Vre si sht njehsuar ndryshimi 6 859 4 423.
Me tabel:
Qm Dhm
26
Themi:
M
6
4
2
Q
8
4
4
Dhj
5
2
3
Nj
9
3
6
9Nj - 3 Nj = 6
5Dh - 2Dh = 3Dh
8Q-4Q=4Q
Praktikisht:
6 859
4 423
2 436
6M-4M=2M
Gjat zgjidhjes s detyrs 5 kemi zbritur me radh njshe prej njsheve, dhjetshe prej
dhjetsheve, qindshe prej qindsheve dhe njshe mijshe prej njshe mijsheve.
6.
Njehso ndryshimet:
a)
b)
6 858
2 335
c)
8 888
5 225
9 638
3 205
7.
Cili numr do t fitohet, nse shuma e numrave 4 320 dhe 2 566 zvoglohet pr
3 333?
8.
Nj pemtar ka mbledhur 5 756 kg moll ajdaret, ndrsa jonatan pr 2 544 kg m

pak.
kujtohu
Duhet t dish
T mbledhish dhe zbresish

numra deri n 10 000 pa
kalim.
Njehso shumn e numrave : 4 252 dhe 2 615.

Njehso ndryshimin, nse i zbritshmi sht 6 847
kurse zbritsi 2 505.
Detyra
1.
Njehso:
a)
4 235
+2 653
b)
5 303
+2 585
2.
Cili numr do t fitohet nse numri

2 630 zmadhohet pr 3 265?
3.
Njehso:
a)
7 588
2 365
b)
6 877
1 643
4.
Cili numr do t fitohet nse numri 8

546 zvoglohet pr 4 023?
5.
Nj bujk prej nj parcel ka mbledhur

1 325 kg patate, ndrsa prej parcels
tjetr 2 250 kg patate. Sa kilogram patate ka mbledhur bujku nga t dy parcelat?
6.
N nj shitore ka 2 565 kg sheqer.

Nse jan shitur 1 330 kg, ather sa
kilogram sheqer kan ngelur n shitore?
27
13. MBLEDHJE DHE ZBRITJE DERi N 1 000 000 ME

KALIM
1.
Kujtohu!
)
Njehso:
476
358
b)
568
275
Njehso shumn nse mbledhsi i par

sht 572, ndrsa mbledhsi i dyt 248.
N nj shkoll fillore msojn 586 djem dhe 638 vajza.

Sa nxns gjithsej ka n at
shkoll?
Duhet t njehsohet 638

+586.
Vreje njehsimin
Me tabel:
Themi:
Qm Dhm M
Q
5
6
DH NJ
8
6
3
8
1
1
1
11
2
Praktikisht:
6Nj+8 Nj=14 Nj= 1Dh 4Nj
1 1 1
5 8 6
8Dh+3Dh+1DH=12DH= 1Q 2DH
+ 6 3 8
5Q + 6Q + 1Q = 12Q = 1M2Q
11 14
2
4
1 2 2 4
N shkoll msojn 1 224 nxns.

2.
Njehso shumat:
)
648
175
b)
758
184
c)
555
388
Sipas mnyrs s njjt mblidhen edhe numrat m t mdhenj se 1 000.
3.
28
Nj vreshtar nga vreshta e tij ka

mbledhur 3 578 kg. rrush t bardh
dhe 2 786 kg. rrush t zi. Sa kilogram
rrush gjithsejt ka mbledhur vreshtari?
Shiko si e ka zgjidhur detyrn Merlini:

M tabel:
M
3
2
1
Themi:
Q
5
7
Dh Nj
7
8
8
6
Praktikisht:
8Nj+6 Nj=14 Nj= 1Dh 4Nj
1 1 1
7Dh+8 Dh1Dh=16Dh= 1Q 6Dh
3 5 7 8
+ 2 7 8 6
5Q + 7Q + 1Q= 13Q = 1M Q3
12 15 14
3
6
4
6 3 6 4
3M + 2M + 1M= 6M
Prgjigje: Vreshtari ka mbledhur 6 364 kg. rrush.

4.
Njehso:
)
5.
b)
2 847
3 655
c)
4 278
3 926
3 829
4 336
N nj ndeshje basketbolli e kan shikuar 4 865 spektator, kurse nj ndeshje tjetr

3 675 spektator.
Sa spektator i kan shikuar t dy ndeshjet?
Kujtohu!
Duhet te dish!
T njehsosh shumn e dy numrave

katrshifror me kalim.
Njehso shumn: 3 866 + 4 175

Kryeje kontrollimin me kalkulator.
Detyra
1.
Njehso shumat:
)
2.
3.
4 628
2 975
b)
4.
Cili numr do t fitohet nse shuma e

numrave: 2 356 dhe 648 zmadhohet
pr 1 665?
5.
Njehso: a+b, nse:
5 364
3 636

756 zmadhohet pr 988?
Cili numr sht pr 2 485 m i madh
se numri 3 865?
) = 4 572, b = 2 775;
b) = 3 785, b = 678.
6.
Fabrika pr prpunim e perimeve ka

mbldhur 4 385 tonelata domate dhe
2 756 tonelata speca. Sa tonelata
perime gjithsejt ka mbledhur fabrika.
29
14. ZBRITJA E NUMRAVE DERI N 10 000 ME KALIM
1.
Kujtohu !
Njehso ndryshimin 8 264 3 592.

Vre si sht njehsuar ndryshimi i dhn.
Njehso ndryshimet:
)
625
389
b)
Me tabel:
400
136
Cili numr sh pr
365 m i vogl se
822?
Themi:
Dh Nj
11
16
8
3
4
2
5
6
6
9
7
4
2
2
Praktikisht:
4Nj - 2Nj = 2Nj

8 2 6 4
Pasi 6Dh < 9 Dh,
huazojm 1Q = 10Dh.
3 5 9 2
16Dh 9Dh = 7Dh
4 6 7 2
Pasi 1Q < 5Q, huazojm
1M = 10Q
11Q 5Q = 6Q
7M 3M = 4M
2.
Njehso shumat:
3.
Cili numr do t fitohet nse numri 8 241 zvoglohet pr 3 665?
4.
Njehso ndryshimin e numrave 7 200 2 565 dhe pastaj kontrollo me ndihmn e mbledhjes, a sht zgjidhur mir detyra.
5.
N vitin shkollor 2006/2007 n shkollat fillore n Republikn e Maqedonis jan angazhuar 9 612 arsimtare dhe 5 840 arsimtar.
7 837
1 452
b)
7 325
2 673
c)
Pr sa sht numri i arsimtareve m i madh se numri i arsimtarve?

6.
Nj kamion mban barr 3 450 kg.

ciment dhe 6 370 kg. hekur.
A mundet kamioni t kaloj npr ur
n t ciln shkruan mbajtja maksimale
e barrs sht 10 t?
7.
Zgjidhi barazimet:
) x + 2 368 = 5 685;
b) 6 045 x = 2 758.
30
9 000
4 528
8.
Mendova nj numr. Nse atij numri i shtojm numrin 3 586, do ta fitojm numrin 8
400. Cilin numr e mendova?
9.
Njehso zbritsin, nse i zbritshmi sht 7 200, ndrsa ndryshimi 3 856?
Kujtohu!
Duhet t dish!
Njehso 6 400 2 572 =
T zbressh numra deri n 10 000 me

kalim dhe ta zbatosh diturin pr zgjidhjen e detyrave nga jeta e prditshme.
Me ndihmn e mbledhjes kontrollo a

sht e sakt zbritja: 7 852 3 584 =
4 268.
Detyra
1.
Njehso:
)
6 528
2 865
5.
b)
Zgjidhi barazimet:
) x + 2568 = 6328;
8 200
3 545
b) x 3125 = 2398.
2.
Cili numr sht pr 2 380 m i vogl

se 6 000?
3.
Njehso ndryshimin, nse i zbritshmi

sht 7 520 kurse zbritsi 4 365.
4.

numrave 2 845 dhe 3 155 zvoglohet
pr 2 658?
6.
N nj fabrik jan prodhuar 3 640

l lng boronice, ndrsa lng vishnje
pr 984 l m pak se boronic. Sa litra
lng gjithsejt sht prodhuar n
fabrik?
Mundohu t zgjidhsh!
N vendin e do katrori vndo

shifr, ashtu q zbritja t jet e
sakt.
7
3 5 1
3 5
4
6
2 7 1
5 5 2
31
MBLEDHJE DHE ZBRITJE DERI N

1 000 000 PA KALIM
15.
1.
Kujtohu!
)
Njehso:
4 251
2 536
b)
6 318
2 130
Nj autobus udhtarsh n 6 muajt

e par t vitit ka kaluar 35 253 km,
ndrsa n 6 muajt e tjer 42 415 km.
Sa kilometra ka kaluar autobusi at
vit?
Shkruaje n form t zhvilluar numrin

358 446.
Shkruaje shumn 400 000 + 20 000 +
6 000 + 900 + 20 + 7 si numr.
Me tabel:
Qm DHm
3
+
4
7
Prcjelle zgjidhjen:
Duhet ta njehsojm shumn 35 253 + 42
415.
Thuhet:
M
5
2
7
Q
2
4
6
Dhj
5
1
6
Praktikisht:
3Nj + 5 Nj = 8 Nj
Nj
3
5
8
5Dh + 1 Dh = 6Dh
2Q + 4Q = 6Q
3 5 2 5 3
+ 4 2 4 1 5
7 7 6 6 8
5M + 2M= 7M
3DHm + 4DHm = 7DHm
Gjat nj viti autobusi ka kaluar 77 668 km.

2.
Njehso shumat:
3.
Cili numr sht pr 34 100 m i madh se numri 53 865?
4.
Cili numr do t fitohet nse numri 38 512 zmadhohet pr 20 246?
5.
Nj baxho n muajin korrik ka prpunuar 125 343 l qumsht, ndrsa n muajin gusht
142 525 l qumsht. Sa litra qumsht ka prpunuar baxhoja pr ato dy muajt?
25 138
31 640
b)
42 556
25 122
Prcjelle zgjidhjen:
Me tabel:
Qm DHm M
1
2
5
1
4
2
2
6
7
Thuhet:
Q
3
5
8
Dhj
4
2
6
Nj
3
5
8
3Nj + 5 Nj = 8 Nj
4Dh + 2 Dh = 6Dh
3Q + 5Q = 8Q
Praktikisht:
1 2 5 3 4 3
+ 1 4 2 5 2 5
2 6 7 8 6 8
5M + 2M= 7M
2DHm + 4DHm = 6DHm
1Qm + 1Qm = 2Qm
32
Baxhoja pr dy muaj ka prpunuar 267 768 l qumsht.

6.
Njehso shumat:
7.
Nse a = 325 106 dhe b = 442 672.Njehso

sa sht shuma a + b.
8.
Cili numr do t fitohet nse numrit 524 382 i shtohet

numri 252 405?
9.
N nj ferm shpezsh n prill jan prodhuar 238 350 vez,

ndrsa n maj 10 000 vez me tepr.Sa vez gjithsej
jan prodhuar n ferm pr t dy muajt.
b)
621 538
236 050
442 336
125 452
Kujtohu!
Duhet t dini!
Njehso shumat:
T njehsosh shumn e dy numrave deri

n milion pa kalim.
62 305
27 463
b)
336 521
220 138
Detyra
1.
Njehso shumat:
)
2.
37 520
41 238
b)
3.
Pr prpilimin e librit t matematiks

jan prdorur 24 504 shkronja dhe 21
372 shifra. Sa shkronja dhe sa shifra
ka libri?
4.

se numri 64 202.
5.

numrave 40 400 dhe 12 222 zmadhohet pr 22 033?
425 006
332 872
N nj komun 24 330 banor jan t

gjinis mashkullore, ndrsa 25 447 t
gjinis femrore. Sa banor ka ajo komun?
33
16. MBLEDHJA E NUMRAVE DERI N 1 000

000 ME KALIM
1.
Kujtohu!
Njehso:
42 336
+ 25 443
Me tabel:
Shkruaje n form t
zbrthyer numrin 64
Njehso:
6 845
+ 2 487
Praktikisht:
Njehso shumn:
a) 47 586 + 28 342;
DHm
4
2
1
7
M
7
8
15
5
b) 28 614 + 32 747.
Themi:
Q
5
3
1
9
Dh Nj
8
6
4
2
12
2
8
6Nj + 2 Nj = 8 Nj
8Dh+4 Dh=12Dh=1Q 2Dh
5Q + 3Q +1Q = 9Q
7M+8M=15M = 1Dhm 5 M
4Dhm+2Dhm+1Dhm=7Dhm
47 586
+ 28 342
75 928
Njehsova:
47 586 + 28 342 = 75 928.
2.
Njehso shumat:
3.
Nj taksist ne muajin shtator ka kaluar 19 284 kilometra, ndrsa ne muajin tetor 18 665
kilometra.Sa kilometra ka kaluar taktsisti gjat 2 muajve?
4.
N vitin 2006 n Republikn e Maqedonis jan prodhuar 15 582 t. koncentrat plumbi,

ndrsa n vitin 2007, 48 702 t. Sa koncentrat plumbi sht prodhuar gjat dy viteve?
5.
N nj xeherore n shtator jan nxjer

280 756 t xehe, ndrsa n tetor 346 728 t
xehe. Sa tonelata xehe jan nxjer gjat
dy muajve?
26 485
38 668
b)
55 666
29 738
Pr t zgjidhur detyrn, duhet ti

mbledhim numrat: 280 756 dhe
346 728.
34
tabel:
Themi:
Qm Dhm
2
8
3
4
+
M
0
6
Q
7
7
5
6
12
2
Dh NJ
5
6
2
8
1
6
7
14
4
7
8
14
4
Praktikisht:
6Nj+8 Nj=14 Nj= 1Dhj 4Nj
280 756
+ 346 728
627 484
5Dh + 2 Dh + 1Dh = 8Dh

7Q + 7Q = 14Q = 1M 4Q
0M + 6M +1M = 7 M
8Dhm+4Dhm=12Dhm=1Qm 2Dhm
2Qm + 3Qm + 1Qm = 6 Qm
Prgjigje: N shtator dhe tetor n xeherore jan nxjer 627 484 tonelata xehe.
6.
Njehso shumat:
7.
N vitin 2006 n Republikn e Maqedonis jan prodhuar 326 484 t llamarin, ndrsa n vitin 2007 jan prodhuar 370 317 t llamarin. Sa tonelata llamarin jan prodhuar pr dy vite?
368 049
485 668
b)
529 380
265 745
Kujtohu!
Duhet t dish!
T mbledhsh numra deri n milon dhe

mbledhjen ta zbatosh gjat zgjidhjes t
detyrave t ndryshme.
Njehso shumn e numrave: 528 649

dhe 266 885.
se numri 156 785?
Detyra
1.
Njehso shumat:
)
2.
3.
248 657
382 938
b)
448 775
383 686
4.
Njehso + b, = 238 644,

b = + 68 579.
5.
Njehso shumn nse mbledhsi i par

sht 256 438, ndrsa mbledhesi i
dyt sht pr 68 925 m i madh se
mbledhsi i par.
N nj ferm pulash ka pasur 25 840
pula. Jan bler edhe 8 620 pula. Sa
pula gjithsej ka tani ferma?
Cili numr do t fitohet nse numri

265 840 do t zmadhohet pr 72 583?
6.

numrave: 438 665 dhe 72 486 do t
zmadhohet pr 175 808?
35
17. ZBRITJA E NUMRAVE DERI NJ MILION PA KALIM
Ti msove si zbriten numrat deri n

10 000 pa kalim. Mnyra e njjt prdoret edhe pr zbritjen e numrave deri n
1 000 000.
Kujtohu!
Njehso:
b)
695
253
6 528
2 105

se numri 7 965?
tabel:
Qm Dhm M
7
8
5
4
2
4
1.
Njehso ndryshimin e numrave: 78 542

dhe 54 212
Themi:
Q
5
2
3
Praktikisht:
78 547
54 212
24 335
7Nj - 2 Nj = 5 Nj
Dh Nj
4
7
1
2
3
5
4Dh - 1 Dh = 3Dh
5Q - 2Q = 3Q
8M - 4M = 4 M
7Qm - 5 Qm = 2Qm
2.
Njehsho ndryshimet:
3.
Cili numr do t fitohet nse numri 76 558 zvoglohet pr 33 246?
4.
Zgjidhi barazimet:
) x + 32 150 = 78 392;
5.
68 597
25 066
b)
85 647
32 420
b) 66 588 x = 32 145.
Nj fabrik pr kpuc gjat vitit ka prodhuar 268 575 pal kpuc. Prej tyre 125 330
pal, kan qen kepuc meshkujsh, ndrsa t tjerat kan qen kpuc femrash. Sa
pal kepuc femrash ka prodhuar fabrika?
Prcjelle zgjidhjen:
Me tabel:
Qm Dhm M
2
6
8
1
2
5
1
4
3
Themi:
Q
5
3
2
Dh Nj
7
5
3
0
4
5
5Nj - 0 Nj = 5 Nj
7Dh - 3 Dh = 4Dh
Praktikisht:
268 575
125 330
143 245
5Q - 3Q = 2Q
8M - 5M = 3 M
6DHm - 2 DHm = 4DHm
2Qm 1Qm = 1Qm
36
Fabrika ka prodhuar 143 245 pal kpuc femrash.

6.
Njehso ndryshimet:
7.
Cili numr fitohet nse numri 568 725 zvoglohet pr numrin 332 402?
8.
Njehso barazimet:
846 579
325 146
b)
668 594
325 170
) x + 321 404 = 568 937; b) 758 866 x = 205 344.
Kujtohu!
Duhet t dish!
T zbressh numra deri n 1 000 000

pa kalim.
Njehso ndryshimin!
657 948 236 624.
Detyra
1.
2.
3.
Njehso:
) 65 884 33 640;
b) 78 459 22 022.
Nj ferm blegtorale pr nj vit ka
prodhuar 68 395 kg djath,ndrsa kakavall pr 23 152 kg m pak se djath.
Sa kilogram kakavall ka prodhuar ferma?
a) 885 286 422 055:

b) 584 667 220 531.
4.
Njehso:
5.
Cili numr sht pr 352 144 m i

vogl se numri 684 577?
6.
Cili numr do t fitohet nse shuma

e numrave 322 143 dhe 265 435
zvoglohet pr 225 144?
7.
Qyteti A ka 74 160 banor, ndrsa

qyteti B ka 21 050 banor m pak. Sa
banor ka qyteti B?
37
18. ZBRITJA E NUMRAVE DERI N MILION ME KALIM
Kujtohu!
1.
Njehso:
b)
7 254
3 682
8 142
3 567

se numri 6 148?
Me tabel:
12
7
3
3
Prcjell se si Arlinda e ka zgjidhur

detyrn.
Themi:
Qm Dhm M
6
Qyteti A ka 72 586 banor,ndrsa qyteti B 38 258 banor.Pr sa sht m i

madh numri i banorve n qytetin A
nga qytetit B.
2
8
4
Q
5
2
3
8
5
2
72 586
38 258
34 328
6Nj < 8 Nj, huazojm 1Dh = 10Nj

16Nj 8 Nj = 8Nj
Dh Nj
7
Praktikisht:
16
6
8
8
7Dh - 5 Dh = 2Dh
5Q 2Q = 3Q
2M < 8M,huazojm 1Dhm = 10 M
12M 4M = 4M
6Dhm - 3 Dhm = 3Dhm
Qyteti A ka 34 328 banor m shum se qyteti B.

2.
Njehso ndryshimet:
3.
Njehso ndryshimin, nse i zbritshmi sht 50 500 kurse zbritsi sht 25 366.
4.
N vitin 2006 n Republikn e Maqedonis sht prodhuar 21 672 t koncentrat cinku,

ndrsa ne vitin 2007 sht prodhuar 61 913 t. Pr sa tonelata prodhimi n vitin 2007
ka qen m i lart nga viti 2006?
5.
Vre si sht i njehsuar ndryshimi i numrave 725 684 362 845.
Me tabel:
Qm Dhm
12
7
3
3
2
6
6
62 537
35 284
b)
50 325
24 582
themi:
M
4
Q
16
5
2
2
6
8
8
Ndryshimi i krkuar
sht 362 839.
Dh Nj
7
14
8
4
3
4
5
9
praktikisht:
4Nj < 5 Nj, huazojm 1Dh =

10Nj 14Nj 5 Nj = 9Nj
7Dh - 4 Dh = 3Dh
6Q < 8Q,huazojm 1M = 10Q; 16Q 8Q = 8 Q

4M - 2M = 2 M
2Dhm<6Dhm, huazojm 1Qm=10Dhm; 12Dhm6Dhm = 6Dhm
6DHm - 3 DHm = 3DHm
38
725 684
362 845
362 839
6.
Njehso ndryshimet:
7.
Cili numr do t fitohet nse shuma e numrave: 148 536 dhe 88 566 zvoglohet pr
78 896?
8.
Cili numr do t fitohet nse prej numrit 200 000 zbritet ndryshimi i numrave 92 823
dhe 34 883?
9.
Njehso ndryshimin, nse i zbritshmi sht 624 547, kurse zbritsi sht 265 348.
10.
426 572
158 436
847 362
263 582
Njehso:
) 680 020 (125 336 + 276 428) =
b) 458 332 (183 664 75 829) =
Kujtohu!
Duhet t dish!
T zbressh numra deri

n 1 000 000 me kalim.
Njehso ndryshimin:
428 549 86 792;
T zbatosh zbritjen n
aktivitetet problematike
themelore.
800 800 256 482.
Kryeje kontrollimin me kalkulator.
Detyra:
1.
Njehso:
)
84 837
36 385
b)
4.
Cili numr duhet ti shtohet shums

s numrave 47 582 dhe 126 845 q t
fitohet numri 400 400?
5.
N arsimimin fillor n Republikn

e Maqedonis n vitin shkollor
2006/2007 kan msuar 233 121
nxns. Prej tyre 102 693 kan qen
djem. Sa vajza kan msuar at vit
shkollor?
523 740
248 504
2.

3.
Cili numr duhet t zbritet prej numrit

120 000 q t fitohet numri 76 593?
39
19.
VETIA KOMUTATIVE DHE ASOCIATIVE E MBLEDHJES
1.
Kujtohu!
Nse 25+37=62, ather sa
sht 37+25?
Njehso shumat:
2 350+5 400 dhe 5 400+2 350, e
pastaj krahasoi.
Si jan shumat e fituara ndrmjet veti?
Pr ciln vler t numrit a sht i

sakt barazimi:
5 200 + = 3 600 + 5 200?
Vrej se mbledhsit i kan ndrruar vndet, por shuma ska

ndryshuar.
Tani mund t shkruajm: 2 350 + 5 400 = 5 400 + 2 350.

2.
Kontrollo at q shikuat n detyrn 1 a vlen edhe pr shumat:

) 25 300 + 42 500 42 500 + 25 300;
b) 175 000 + 222 500 222 500 + 175 000.
Kjo veti quhet vetia komutative e mbledhjes, e cila thot:
Shuma nuk ndryshon nse mbledhsit i ndrrojn vendet.
Pr cilatdo numra a dhe b vlen: a+b=b+a
3.
Cili numr duhet t qndroj n vndin e zbrazt q t jet i sakt?

) 32 654 + 71 126 = _______ + 32 654;
b) 425 300 + 248 300 = 248 300 + ______.
4.
Zbulo gabimin n tabeln e dhn.
b
+b
b+a
5.
4650
2350
7000
7000
40
240550
320150
560700
560700
Pr ciln vler t numrit a sht i sakt barazimi?

) 42 500 + 26 300 = + 42 500;
6.
27060
32640
59700
57900
b) 650 200 + 205 300 = 205 300 + .
2 560+4 280=6 840. Njehso gojarisht me sa sht e sakt 3 160+ (4280+2 560).
7.
Nse 34 700+ 19 300=54 000, ather njehso gojarisht me sa sht e barabart

74 000(34 700+19 300).
8.
Njehso vlern e shprehjeve, e pastaj krahaso rezultatet e fituara.

(32 000 + 18 000) + 42 000 =
; 32 000 + (18 000 +42 000) =
Krahaso zgjidhjen tnde me zgjidhjen e dhn.

(32 000 + 18 000) + 42 000 = 50 000 + 42 000 = 92 000.
32 000 +(18 000 + 42 000) = 32 000 + 60 000 = 92 000.
Vren se rezultatet e fituara jan t barabarta, prandaj mund t shkruajm:
(32 000 + 18 000) + 42 000 = 32 000 + (18 000 + 42 000).
9.
Kontrollo se a vlen ajo q konstatove nga detyra e 8 edhe pr shumat:

(352 000 + 124 000) + 200 000
dhe
352 000 + (124 000 + 200 000).
N t dy shnimet jan mbledhsit e njjt,

por mnyrat e grupimit jan t ndryshme.
Por shprehjet kan shuma t njjta.
sht e sakt, e
sht e ndryshme n
shnimet e shnuara?
Kjo veti, quhet vetia asociative (e shoqrimit) e mbledhjes, e cila thot

Shuma nuk varet nga mnyra e grupimit t mbledhsve.
Pr fardo numra natyror a, b dhe c vlen (a+b)+c=a+(b+c).
10.
Nse (17 500+22 500)+32 100=72 100, ather me sht e barabart
11.
Pr ciln vler t numrit a sht i sakt barazimi:

(52 060 + 28 350) + 43 520 = 52 060 + ( + 43 500)?
12.
Njehso n mnyr m t thjesht:

) 240 + 378 + 160 = (240 + 160) + 378 =
c) 46 000 + 28 395 + 14 000 =
; b)3 500 + 2 865 + 1 500 =
41
Kujtohu!
Duhet t dish!
1.Nse a+b=c, ather me sht e barabart b+a? Cili numr duhet t qndroj n
vend t a, q t jet i sakt barazimi:
Ta thuash vetin e ligjit komutativ t mbledhjes. Ta zbatosh gjat

zgjidhjeve t detyrave.
Cili numr duhet t qndroj n vend t a, q

t jet i sakt barazimi:
Ta thuash vetin e ligjit asociativ

t mbledhjes. Ta zbatosh gjat
zgjidhjeve t detyrave.
(2 583 + 3 328) + 4 125 = 2 583 + ( + 4 125)?
Detyra
1.
2.
3.
Pr ciln vler t a sht i sakt

barazimi:
428 356 + 270 540 = + 270 540?
Nse 35 840+28 160=64 000, njehso
me sht e barabart:
28 500 + (28 160 + 35 840).
Nse (5 300+2 100)+1 420=9 820,
Ather me sht e barabart:
5 300 + (2 100 + 1 420)?
4.
Cili numr duhet t qndron n vend t

a, q t jet i sakt barazimi:
(16 384 + 32 450) + 26 384 =
= 16 384 + (32 450 + ).
5.
Cila prej shenjave : >, < ose = duhet t

qndroj n vnd t rrethit, q t jet
sakt:
(32 800 + 84 000) + 125 000

+ (84 000 + 152 000)?
32 800 +
Krko vet
Krko t dhna pr numrin e banorve pr
5 qytete n Republikn e Maqedonis. Bj
tabel dhe n t radhiti qytetet sipas ma
dhsis t numrit t banorve.
Kriva Pallank
Kumanov
Tetov
Shkupi
Koan
Gostivar
Cakto numrin e prgjithshm t banorve

pr pes qytetet.
Shtip
Veles
Krov
Radovish
Negotin
Dibr
Dellev
Strumic
Kavadar
Prilep
Pr sa banor sht m i madh qyteti

me m shum banor nga qyteti me m
pak banor?
42
Strug
Gjvgjeli
Ohr
Resnj
Manastir
20.
VARSHMRIA E SHUMS NGA

NDRYSHIMI I MBLEDHSAVE
1.
Kujtohu!
)
Njehso:
b)
3 586
+ 2 448
12 560
+ 25 852
Njehso:
a) (365 + 178) + 250 =
b) (4830 564) + 800 =
N nj shitore jan sjellur 2 300kg. moll jonatan dhe 1 700kg. moll ajdaret.
a) Sa kilogram moll nga t dy llojet
jan sjellur n shitore?
b) Pastaj jan sjellur edhe 300kg. moll ajdaret. Sa kilogram moll ka m
shum n shitore?
.
Njri mbledhs sht zmadhuar pr 300.
Vre
) 2 300 + 1 700 =4 000; N shitore jan sjellur 4 000kg. molla.
b) 2 300 + (1 700 + 300) = 2 300 + 2 000 = 4 300 = 4 000 + 300.
Me zmadhimin e mollve ajdaret pr 300kg. sasia e prgjithshme e mollve u zmadhua
pr 300kg.
Njrin prej mbledhsve e zmadhuam pr 300 edhe shuma u zmadhua pr 300. Ta kontrollojm edhe nprmjet shembullit tjetr.
2.
Kontrollo, a sht sakt e plotsuar tabela.
2 300
1 500
+b
3 800
2 300 + 100
1 500
3 900
(3 800 + 100)
2 300
1 500 + 200
4 000
(3 800 + 200)
2 300 + 300
1 500
4 100
(3 800 + 300)
Vre si ndryshon shuma nse njri prej mbledhsve zmadhohet pr ndonj numr.
Nse njri prej mbledhsve zmadhohet pr ndonj numr, ather edhe shuma e tyre
do t zmadhohet pr at numr.
a + b = c; (a + m) + b = c + m; a + (b + m) = c + m.
3.
Si do t ndryshoj shuma, nse njri prej mbledhsve zmadhohet pr 1 435?

43
4.
Nse dihet se 5 280+3 420=8 700, ather sa duhet t jat x q t jet i sakt barazmi:
Si do t ndryshoj shuma nse
njri prej mbledhsve zvoglohet pr ndonj numr?
5.
Mendoj q ather edhe shuma

do t zvoglohet pr at numr.
N nj shitore jan sjellur 1 600kg. moll delishes i art dhe 1 200kg. moll tetove.
Pas dite jan shitur 200kg.moll delishes i art.
a) Sa kilogram moll jan sjellur n shitore?
b) Sa kilogram moll delishes i art kan ngelur n shitore.
c) Gjithsejt sa kilogram moll kan ngelur n shitore?
Prcjelle zgjidhjen e detyrs.
) 1 600 + 1 200 = 2 800 kg. N shitore jan sjellur 2 800kg.moll.
b) 1 600 200 = 1 400 kg. Kan ngelur 1 400kg.moll delishes i art.
c) (1 600 200) + 1 200 = 1 400 + 1 200 = 2 600 kg. N shitore kan ngelur 2 600kg.
moll,dmth. 2 800kg. 200kg. moll.
N shumn 1 600+1 200= 2 800, mbledhsin e par e zvogluam pr 200 ather edhe
shuma u zvoglua pr 200.
6.
Vre si ndryshon shuma nse njri prej mbledhsve zvoglohet pr ndonj numr.
Prcjell si sht e zgjidhur detyra.
) 7 500 + 2 300 = 9 800;
(7 500 200) + 2 300 = 7 300 + 2 300 = 9 600 = 9 800 200
b) 18 500 + 20 100 = 38 600;
(18 500 300) + 20 100 = 18 200 + 20 100 = 38 300 = 38 600 300
c) 35 200 + 42 800 = 78 000;
35 200 + (42 800 400) = 35 200 + 42 400 = 77 600 = 78 000 400.
Nse njri prej mbledhsve zvoglohet pr ndonj numr, ather edhe shuma zvoglohet pr at numr.
+b=c
( m) + b = c m;
+ (b n) = c n.
44
7.
Si do t ndryshoj shuma, nse njri prej mbledhsve zvoglohet pr 3 584?
8.
Nse a+b=24 500, ather me sa sht e barabart (a - 500) + b ?
9.
Nse a+b=36 600, ather me sa sht e barabart a + (b + 400) ?
Kujtohu!
Duhet t dish!
Nse njri prej mbledhsve n shumn

e dhn zmadhohet, respektivisht
zvoglohet pr ndonj numr, ather
edhe shuma zmadhohet, respektivisht
zvoglohet pr at numr.
Shuma e dy numrave sht 5 820. Sa

do t jet shuma nse njri prej mbledhsve zvoglohet pr 3 20?
Detyra
1.
Si do t ndryshoj shuma, nse njri

prej mbledhsve zmadhohet pr 1
350?
4.
Nse 6 350+4 350=10 500,ather sa

sht x n barazimin.
6 350 + (4 350 + 300) = 10 500 + ?
2.
Nse 3 500+4 100=7 600, ather sa

sht (3 500+200)+4 100?
5.
Nse 5 500+4 300=9 800, ather sa

sht x n barazimin.
(5 500 ) + 4 300 = 9 800 500?
3.
Nse a+b=32 846, njehso sa sht

(a+154)+b?
6.
Nse a+b = 29480, njehso sa sht

+ (b 154).
Prpiqu t zgjidhish!
Nse dihet se 428+5 642=6 070, ather cakto x n barazimet vijuese:

) (428 + 528) + 5 642 = 6 070 + x;
c) (428 + 500) + (5 642 400) = 6 070 + x;
b) (428 + x) + 5 642 = 6 080;
d) (428 100) + (5 642 200) = 6 070 x.
45
21. PANDRYSHUESHMRIA E SHUMS
Kujtohu!
far do t ndodh me shumn
nse njri prej mbledhsve
zmadhohet pr ndonj numr,
kurse mbledhsi tjetr zvoglohet pr t njejtin numr?
Cili numr duht t qndroj n vndin

e zbrazt q barazimi t jet e sakt:
6 520 + 2 180 = 8 700;
6 520 + (2 180 +
) = 8 700 + 320?
Nse + b = 6 400, ather sa sht

( 400) + b =
1.
Mendoj se shuma nuk do t

ndryshoj
N shumn 4 600 + 2 300 = 6 900, mbledhsin e par zmadhoje pr 100, pr 200, pr 300;
kurse mbledhsin e dyt zvogloe pr t njjtat numra. konstatoni n secilin rast?
Prcjelle zgjidhjen:
(4 600 + 100) + (2 300 100) = 4 700 + 2 200 = 6 900;

(4 600 200) + (2 300 + 200) = 4 400 + 2 500 = 6 900;
(4 600 + 300) + (2 300 300) = 4 900 + 2 000 = 6 900.
Vreve se
Nse njri prej mbledhsve n nj shum t dhn zmadhohet pr nj numr t caktuar,
kurse tjetri mbledhs zvoglohet pr t njejtin numr, ather shuma nuk ndryshon.
Ajo simbolikisht mundet t shnohet:
Nse + b = c, ather ( + m) + (b m) = c ( n) + (b + n) = c.
2.
Cili numr duhet t qndroj n vendin e zbrazt t barazimit q t jet e sakt:

12 500 + 23 200 = 35 700?
(12 500 + 300) + (23 200
3.
46
) = 35 700.
A do t ndryshoj shuma e dy numrave, nse numri i par zmadhohet pr 568, ndrsa

mbledhsi i dyt zvoglohet pr 586?
4.
Nse + b = 8 576, ather sa sht ( + 384) + (b + 384)?
5.
Nse 14 752 + 9 684 = 24 416, ather pr ciln vler t x sht i sakt barazimi:
(14 752 + 1 825) + (9 684 x) = 24 416?
Duhet t dish!
Kujtohu!
Nse njri prej mbledhsve n shumn

e dhn zmadhohet pr ndonj
numr,kurse mbledhsi tjetr zvoglohet pr t njejtin numr,ather shuma
nuk ndryshon.
A do t ndryshoj shuma e dy numrave

nse njri prej mbledhsve zmadhohet
pr 186, kurse mbledhsi tjetr zvoglohet pr 186?
Nse 5 808 + 9 637 = 15 445, ather cili
numr duhet t qndroj n vendin e x -it
q t jet i sakt barazimi.
(5 808 635) + (9 637 + x) = 15 445?
T tregosh shembull kur shuma nuk

ndryshon.
Detyra
1.
do t ndodh me shumn e dy numrave, nse numri i par zmadhohet pr

165, kurse i dyti zvoglohet pr 165 ?
3.
Cili numr duhet t qndroj n vendin

e x q t jet e sakt
16 384 + 36 638 = 53 022?
(16 384 x) + (36 638 + 940) = 53 022.
2.
Pa njehsuar, cakto sa sht 5684 +

3966, bler nj libr pr nse:
(5684 + 356) + (3966 356) = 9650.
4.
Drenusha dhe Altrini n arkn e prbashkt kan 3600 denar. Drenusha

prej atyre parave ka 200 denar, kurse
Altrini ka mar nga e ma 200 denar
dhe i ka vndosur n ark. Sa n ark?
Prpiqu t zgjidhish!
Nse din se 7 000 + 8 000 = 15 000, pa njehsuar cakto:

) (7 000 + 4 947) + (8 000 4 947);
) (7 000 + 387 + 8 000) 387).
Nse dihet shuma: 3 472 + 8 619 = 12 191. Pa njehsuar cakto sa sht:

8 619 + 2 628 + 3 472 2 628 + 1.
47
22. VARSHMRIA E NDRYSHIMIT NGA

NDRYSHIMI I T ZBRITSHMIT
Kujtohu!
Njehso:
b)
842
368
Vazhdojm t hulumtojm. do t
ndodh me ndryshimin, nse i zbritshmi zvoglohet ose pr ndonj numr?
5 060
2 325
Vre hulumtimin q e ka br Denisi.
Njehso:
) (726 53) 248 =
b) (805 + 147) 568 =
;
.
1.
Le t jet dhn ndryshimi

7 600 2 300 = 5 300.
Nse t zbritshmin e zmadhojm pr 100, pr 200, pr 300, vre se ndodh me ndryshimin:

(7 600 + 100) 2 300 = 7 700 2 300 = 5 400 = 5 300 + 100
(7 600 + 200) 2 300 = 7 800 2 300 = 5 500 = 5 300 + 200
(7 600 + 300) 2 300 = 7 900 2 300 = 5 600 = 5 300 + 300.
vrejte?
2.
Nse t zbritshmin e zmadhojm pr 100, pr

200 pr 300 edhe ndryshimi zmadhohet pr 100,
pr 200, pr 300.
Kontrolloe at edhe n detyrn 5 600 2 400 = 3 200

) (5 600 + 50) 2 400 = 5 650 2 400 = 3 250 = 3 200 + 50;
b) (5 600 + 150) 2 400 =
2 400 =
= 3 200 +
c) (5 600 + 250) 2 400 =
2 400 =
= 3 200 +
Nse i zbritshmi zmadhohet pr nj numr t dhn, ather edhe ndryshimi zmadhohet pr t njejtin numr.
b = c;
3.
( + m) b = c + m.
Nse 9 500 3 000 = 6 500, ather (9 500 + 500) 3 000 = 6 500 +

Cili numr duhet t qndroj n vendin e katrorit?
48
4.
sht dhn ndryshimi 3 680 1 200 = 2 480. Vre se do t ndodh me ndryshimin

nse i zbritshmi zvoglohet pr 20, pr 40, pr 60.
(3 680 20) 1 200 = 3 660 1 200 = 2 460 = 2 480 20;
b = c; m
(3 680 40) 1 200 = 3 640 1 200 = 2 440 = 2 480 40;
( m) b = c m.
(3 680 60) 1 200 = 3 620 1 200 = 2 420 = 2 480 60 .

Vren se nse i zbritshmi zvoglohet pr ndonj numr, ather edhe ndryshimi
5.
Nse 4 550 1 300 = 3 250, ather sa sht (4 550 50) 1 300?
6.
Nse 58 400 25 630 = 32 770, ather sa duhet t jet x n barazimin:

(58 400 750) 25 630 = 32 770 x?
7.
Nse 60 000 25 300 = 34 700, ather sa duhet t jet x n barazimin:

(60 000 x) 25 300 = 34 700 550?
Duhet t dish!
Kujtohu!
Nse i zbritshmi zmadhohet pr

ndonj numr, ather edhe ndryshimi
zmadhohet pr at numr.
Nse 8 500 3 200 = 5 300, ather sa

sht x n barazimin:
) (8 500 + 784) 3 200 = 5 300 + x;
Nse i zbritshmi zvoglohet pr ndonj

numr, ather edhe ndryshimi zvoglohet pr at numr.
b) (8 500 x) 3 200 = 5 300 569.
Detyra
1.
Sa do t ndryshoj ndryshimi,nse i
zbritshmi zmadhohet pr:
) 1 250
2.
3.
) 492;
b) 758?
Nse 628 285 = 343. Cakto vlern e

x n barazimin:
) (628 + x) 285 = 343 + 96.
Sa do t ndryshoj ndryshimi,nse i
zbritshmi zvoglohet pr:
4.
b) 1 835?
Nse 7 500 3 200 = 4 300, ather

sa sht vlera e x n barazimin:
(7 500 200) 3 200 = 4 300 x?
b) (628 + 178) 285 = 343 + x.

49
23. VARSHMRIA E NDRYSHIMIT

NGA NDRYSHIMI I ZBRITSIT
Kujtohu!
Njehso:
b)
468
195
Si do t ndryshoj ndryshimi
nse zbritsi zmadhohet pr
ndonje numr?
8 640
2 685
Njehso:
) 4 500 (2 600 600) =
b) 7 700 (3 200 + 1 300) =
1.
;
.
Mendoj se ndryshimi do t
sht dhn ndryshimi 7 800 2 400 = 5 400.

Shqyrto se far do t ndodh me ndryshimin nse zbritsi zmadhohet pr 100,
pr 200, pr 300.
Prcjell zgjidhjen e barazimit:
7 800 (2 400 + 100) = 7 800 2 500 = 5 300 = 5 400 100
7 800 (2 400 + 200) = 7 800 2 600 = 5 200 = 5 400 200
7 800 (2 400 + 300) = 7 800 2 700 = 5 100 = 5 400 300
Vren se
N qoft se zbritsi zmadhohet pr nj numr, ather ndryshimi zvoglohet pr at
numr.
b = c;
(b + m) = c m.
2.
sht dhn ndryshimi 34 800 12 300 = 22 500. Sa do t jet ndryshmi nse

zbritsi do t zmadhohet pr 500?
3.
N ndryshimin 36 000 25 000 = 11 000 zvogloje zbritsin pr 1 000, pr 2 000, pr

3 000. do t ndodh me ndryshimin?
36 000 (25 000 1 000) = 36 000 24 000 = 12 000 = 11 000 + 1 000;
36 000 (25 000 2 000) = 36 000 23 000 = 13 000 = 11 000 + 2 000;
36 000 (25 000 3 000) = 36 000 22 000 = 14 000 = 11 000 + 3 000 .
50
Vren se nse zbritsi zvoglohet pr ndonj numr, ather ndryshimi zmadhohet pr

at numr.
b = c; (b m) = c m.
4.
far do t ndhodh me ndryshimin nse zbritsi zvoglohet pr 358?
5.
Nse 5 800 2 350 = 3 450 Cakto numrin e panjohur x n barazimin:

5 800 (2 350 280) = 3 450 + x.
6.
Nse 32 000 13 650 = 18 350 Cakto numrin e panjohur x n barazimin.

32 000 (13 650 + x) = 18 350 250.
7.
Nse b = 7400, ather sa sht (b 600)?
8.
sht dhn ndryshimi 7 826 2 358 = 5 468. Cakto cila shenj duhet t qndroj
n vnd t rrethit, e cili numr n vnd t katrorit, ashtu q barazimi t jet i sakt:
7 826 (2 358 426) = 5 468
Duhet t dish!
Kujtohu!
Sa do t ndryshoj ndryshimi nse zbritsi do t zmadhohet pr ndonj numr?
do t ndodh me ndryshimin e dy numrave, nse:
Nse zbritsi zvoglohet pr ndonj

numr, ather ndryshimi zmadhohet
pr at numr.
) Zbritsi zmadhohet pr 480?

b) Zbritsi zvoglohet pr 756?
Detyra
1.
2.
Nse 5 600 2 400 = 3 200, ather

sa sht:
) 5 600 (2 400 + 200) =
b) 5 600 (2 400 + 128) =
Nse 18 600 12 400 = 6 200,

ather sa sht:
3.
sht dhn ndryshimi

8 450 2 150 = 6 300.
Pr ciln vler t -it sht i sakt
barazimi:
8 450 (2 150 ) = 6 300 + 150?
4.
) 18 600 (12 400 200) =
Cila shenj duhet t qndroj n vnd

t rethit n vnd t katrorit q t jet i
sakt barazimi
b) 18 600 (12 400 400) =
4 850 1 584 = 3 266?

4 850 (1 584
) = 3 266 300.
51
24. PANDRYSHUESHMRIA E NDRYSHIMIT
Kujtohu!
A mundet t ndryshojn i
zbritshmi dhe zbritsi, kurse
ndryshimi t ngel i pa ndryshuar?
Cili numr duhet t qndroj, n vndin

e katrorit q t jet i sakt barazimi:
6 580 2 840 = 3 740?
) (6 580 + 180) 2 840 = 3 740 +
b) (6 580 280) 2 840 = 3 740
c) 6 580 (2 840 + 160) = 3 740
d) 6 580 (2 840 140) = 3 740 +
Mendoj se mundet. Nse i

zbritshmi dhe zbritsi zmadhohen ose zvoglohen me numr
t njejt.
1.
sht dhn ndryshimi

5 600 2 400 = 3 200.
) Zmadhoje t zbritshmin dhe zbritsin pr 400.

b) Zvogloje t zbritshmin dhe zbritsin pr 300.
Vre se ndodh me ndryshimin:
) (5 600 + 400) (2 400 + 400) = 6 000 2 800 = 3 200;
b) (5 600 300) (2 400 300) = 5 300 2 100 = 3 200.
Vren se
Nse i zbritshmi dhe zbritsi zmadhohen me numr t njejt, ather ndryshimi nuk
d to ndryshoj.
Nse b = c, ather ( m) (b m) = c.
2.
Cili numr duhet t qndroj n vndin e drejtkndshit q t jet e sakt

15 386 6 628 = 8 758?
3.
(15 386 + 1 580) + (6 628 +
) = 8 758
N ndryshimin e numrave 9 600 3 400 = 6 200, zvoglo t zbritshmin dhe zbritsin pr 200, e pastaj pr 400.
Vre se ndodh me ndryshimin.
(9 600 200) (3 400 200) = 9 400 3 200 = 6 200;
(9 600 400) (3 400 400) = 9 200 3 000 = 6 200.
52
Vreve se
Nse i zbritshmi dhe zbritsi zvoglohen pr numr t njejt, ather ndryshimi nuk
ndryshon.
Nse b = c, ather ( m) (b m) = c.
4.
do t ndodh me ndryshimin nse i zbritshmi dhe zbritsi zvoglohen pr 458?
5.
Pr ciln vler t x-it sht i sakt barazimi

(64 592 ) (26 840 3 658) = 37 752
64 592 26 840 = 37 752?

Duhet t dish!
Ndryshimi nuk do t ndryshoj nse edhe i zbritshmi
edhe zbritsi zmadhohen
me numr t njejt.
Kujtohu!
Nse t zbritshmin e zmadhon pr 455,duhet t
bsh me zbritsin q ndryshimi t mos ndryshoj?
Cakto vlern e -it n barazimin:
Si do t ndryshoj ndryshimi
nse i zbritshmi dhe zbritsi zvoglohen pr numr t
njejt?
560 120 = 440.

(560 ) (120 20) = 440,
Detyra
1.
N ndryshimin 1 800 600 = 1 200

zmadho t zbritshmin dhe zbritsin
pr numr t njejt dhe njehso ndryshimin e ri. vren?
2.
Cakto vlern e -it q t jet barazimi

i sakt:
4.
Nse i zbritshmi zmadhohet pr 846,

ather duhet t bhet me zbritsin
q t mos ndryshoj ndryshimi?
5.
Babai ka 35 vjet, kurse djali ka 9 vjet.

) Sa vjet babai sht m i vjetr se
djali?
5 820 2 360 = 3 460.
b) Sa vjet babai do t jet m i vjetr se

djali pas 15 vitesh?
(5 820 + ) (2 360 + 140) = 3 460

3.
Nse zbritsi zmadhohet pr 800,

duhet t bhet me t zbritshmin q
t mos ndryshoj ndryshimi?
6.
Nse 26 530 12 684 = 13 846, pa

njehsuar cakto sa sht:
(26 530 650) (12 684 650).
53
25. SHNIMI I NUMRAVE DERI M 20 ME

SHIFRA ROMAKE
1.
Shiko orn dhe vrej numrat me t cilat jan shnuar

ort.
Vrejte se n or gjenden shkronjat e mdhaja latine: I
( i ) , V (v) dhe X ( iks ). Me ato shkronja Romakt e
vjetr i kan shnuar numrat. Domethn shkronjat : I ,
V dhe X jan shifra me t cilt Romakt i kan shnuar
numrat.
Gjat shnimit t numrave ata kan shfrytzuar rregulla te veanta.
Vlera e shifrs sht paraqitur n vijim: I 1. V 5 dhe X 10. N at mnyr i kan

shnuar numrat: 1, 5 dhe 10.
Shifrat I dhe X prsriten njra pas tjetrs deri m tre her dhe pastaj mblidhen: II
sht 1+1=2, III sht 1+1+1=3, XX sht 10+10=20.
Shifra I mund t shnohet pas shifrs m t madhe deri m tre her dhe pastaj
vlerat e tyre mblidhen.
Pr shembull : VI sht 5+1=6, VII sht 5+1+1=7, VIII sht 5+1+1+1=8; XI sht
10+1=11; XII sht 10+1+1=12.
Shkruaje numrin 13 me shifra romake.
Shifra I mund t shkruhet para shifrs m t madhe vetm njher dhe ather
zbritet prej saj.
Pr shembull: IV sht 5-1=4; IX sht 10 1=9; XIX sht 10+10 1=19.
Shifra V mund t shkruhet pas shifrs m t madhe vetm nj her dhe pastaj vlerat
e tyre mblidhen. Pr shembull: XV sht 10+5=15.
Numri 16 shkruhet si 10+6 ose 10+5+1, q dmth. XVI. Shkruaj me shifra romake
numrat 17 dhe 18.
Shkruaje me shifra romake numrin 14. Kujdes, 14=10+4.
2.
54
me tre fije shkrepse paraqite numrin 4.
3.
vendos vetm nj fije n numrin e dhn, ashtu q numri i fituar t jet pr 2 m i

madh se numri i dhn.
)
4.
b)
vendos vetm nj fije q t fitohet barazim i sakt.

)
b)
Duhet t dish!
Kujtohu!
T shkruash numra deri m 20 me shifra romake
Shkruaj me shifra romake numrat:

17, 12, 14 19.
Detyra
1.
Shkruaj me fjal numrat e shnuar me

shifra romake: VI, IX, XIV dhe XVIII.
2.
Sa e tregon orn, ora

n vizatim?
3.
Shkruaj me shifra romake numrat: 7,

16 19.
4.
Zbulo numrat e shnuar gabimisht dhe

t njjtat shkruaji n mnyr t drejt.
9 - IX,
14 - XIIII,
17 - XVII
13 - XIIV,
19 - IXX,
16 - XVI
5.
vendos nj fije q t fitosh barazim

t sakt:
6.
vendos nj fije q t fitosh barazim

t sakt:
55
P U N A
T
26.
1.
M E
D H N A
PARAQITJA DHE LEXIMI I T DHNAVE ME DIAGRAM SHTYLLOR
N Ditn e drurit n mbjelljen e fidaneve kan mar pjes nxns nga tre shkolla.
Numri nxnsve nga do shkoll sht dhn n tabeln q vijon.
Shkolla 1
950
Shkolla 2
1 250
Shkolla 3
1 100
Gjithsejt
Sa sht numri i prgjithshm i nxnsve nga t tre

shkollat?
Cila shkoll ka numr m t madh t nxnsve?
Sa nxns nga shkolla 2 duhet tu shoqrohen nxnsve t shkolls 1, q gjat mbjelljes t fidaneve t
tre shkollat t ken numr t njjt t nxnsve?
Prfundoje diagramin shtyllor sipas t dhnave pr numrin e nxnsve n shkoll.
Shkolla
1
Shkolla
2
Shkolla
3
50 100 150
1 000
Numri i nxnsve
56
2.
Hana ka marr shnime pr do dit gjat nj jave se sa automobila jan lar n nj

servis pr autolarje.
T dhnat i ka paraqitur n diagramin shtyllor q vijon.
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
E hn
E mart
E mrkur
E enjte
E premte
E shtun
E diel
Sipas diagramit, cakto cilat numra mungojn n tabel

Ditt
Numri i automobilave
E hn
40
E mart E mrkur E enjte E premte E shtun

?
25
E diel
?
Cakto numrin e prgjithshm t automobilave t lar gjat javs.

N ciln dit numri i automobilave t lar ka qen m i vogl, e ciln dit m i madh?
N ciln dit jan lar 20 automobila?
57
MSOVE PR MBLEDHJEN DHE ZBRITJEN E NUMRAVE DERI

N 1 000 000. KONTROLLO NJOHURIN TNDE
1.
N lidhje me bashksit A dhe B nga

vizatimi cakto sht e sakt.
1 ;
4 B;
7 ;
2.
3.
5 B;
2 A;
6 A.
8.
58
c
e
Njehso:
12.
Zgjidhi barazimet:
Njehso:
20
25
30
)
35
13.
2 541
3 226
b)
4 428
2 836
Me shifrat: 0,1,3,4,6 dhe 8 shkruaje

numrin m t vogl dhe m t madh
pesshifror, duke e prdorur do shifr
vetm njher.
Te cili prej numrave : 97 300, 176 538
dhe 28 756 shifra 7 ka vler m t
madhe pozicionale?
b)
4 062
1 538
Njehso:
) 36 428
24 735
b) 76 540
23 815
14.
Nj lavatrie kushton 18 990 denar,

ndrsa shporeti elektrk 13 590 denar.
Sa kushtojn lavatrija dhe shporeti s
bashku?
15.
Njehso:
16.
N nj pyll ka 34 520 drunj gjethrns, ndrsa gjethmbajts 5885

m pak se gjethrns Sa drunj
gjithsejt ka n pyll?
17.
Pr ciln vler t a sht i sakt barazimi: 48 350 + = 22 364 + 48 350?
18.
Njehso n mnyr m t thjesht

shumn: 11 111 + 29 383 + 8 889.
19.
Nse 4 358+3 882=8 240, ather pr

ciln vler t x-it sht i sakt barazimi:
40
45
8 657
2 415
b) 7 248 x = 3 665.
Shkruaje me kllapa bashksin A\B.
) x + 2 368 = 4 000;
m
n
Paraqite me diagram t Venit unionin

C t bashksive:
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
B = {2, 4, 6, 8, 10}.
10
15
7.
11.
Shkruaje me kllapa prerjen e bashksive A dhe B t dhn n vizatim.
6.
Nj firm ka prodhuar 2 865 kostume

pr meshkuj, kurse pr femra 365 m
shum se sa pr meshkuj. Sa kostume
gjithsejt ka prodhuar firma?
Shkruaje me kllapa bashksin e numrave natyror tek, t dhjetshes s par.
a
b
5.
10.
4.
Cili prej numrave :124 500, 98 495 dhe 109

999 sht m i madh e cili m i vogl?
2
4
9.
) 138 502 b) 649 520

264 508
265 438
(4 358 + 375) + (3 882 x) = 8 240?

20.
Nse 7 528 - 2 435 = 5 093, ather

cili numr duhet t qndroj n vnd
t katrorit, q t jet i sakt barazimi:
7 528 (2 435 + ) = 5 093 - 724?
Tema 2: Format n rrafsh
1. Pika, drejtza dhe rrafshiPrsritje ........................................ 60

2. Pozita reciproke e drejtzs dhe
rrafshit ............................................. 62
3. Rrafshi horizontal, vertikal dhe
i pjert ............................................. 64
4. Pozita reciproke e dy rrafsheve ...... 67
5. Vija e thyer.Shumkndshi ........... 69
6. Llojet e trekndshave-prsritje.
Perimetri i trekndshit. .................. 72
7. Perimetri i drejtkndshit
dhe i katrorit .................................... 75
8. Futja e t dhnave n tabel dhe
paraqitja me diagram ...................... 77
9. Rrethi dhe qarku. Pika dhe rrethi.
Pika dhe qarku. ............................... 78
10. Format e trupave gjeometrik ........... 80
11. Faqja, tehu dhe kulmi i trupave
gjeometrik ....................................... 83
Msove pr format n rrafsh.
Kontrollo diturin tnde ................... 86
1.
1.
PIKA, DREJTZA DHE RRAFSHI - prsritje
Kubi dhe kuadri jan t kufizuara

me siprfaqe t rrafshta.
Cakto trupa n klas dhe jasht
klass q jan t kufizuara me
siprfaqe t rrafshta.
paraqesin siprfaqet e rrafshta me
t cilat jan t kufizuara trupat
2.
Ata paraqesin siprfaqe t

rrafshta t kufizara.
Si e paramendon rrafshin?
Vizato rrafsh n flet dhe shnoje.
N rrafshin q vizatove shno tre pika A, B dhe C.
Shno dy pika M dhe N q nuk shtrihen n rrafsh.
Sa pika mund t vizatosh n rrafsh dhe sa jasht rrafshit?
3.
N vizatim drejtzat a, b dhe c kalojn npr pikn P.

A mundet t trhiqen drejtza t tjera npr pikn P?
Sa drejtza mund t trhiqen npr pikn P?
c
4.
Emrtoji drejtzat n vizatim,

Cilat drejtza n vizatim jan paraqitur si drejtza q priten?
Me ciln shkronj sht shnuar
prerja e atyre drejtzave?
D
C
5.
Vizato segment AB. Pa e matur at, vlerso gjatsin e tij dhe shnoje, pastaj mate
gjatsin e tij dhe krahasoje me vlersimin tnd?
6.
Emrtoji gjysmdrejtzat t dhna n vizatim.
7.
Arlinda ka vizatuar gjysmdrejtz AB.
Me ciln shkronj Arlinda e ka shnuar pikn fillestare

t gjysmdrejtzs?
60
Format n rrafsh
8.
Zgjedh katr pika A, B, Cdhe D (si n vizatim) dhe npr do dy pika prej tyre trhiq
drejtz. Sa drejtza trhoqe?
B
9.
b)
b)
Shno tre pika A,B dhe C dhe pastaj vizato:

) gjysmdrejtzat AB ,BC dhe CA ;
b) segmentet AB, BC dhe CA, mati dhe shno gjatsit e tyre;
c) pr drejtzat AB ,BC dhe CA cakto pikprerjet e tyre.
10.
Si sht pozita reciproke, sipas vizatimit e:

) drejtza a dhe pikave M dhe N;
b) drejzave a e b dhe drejtzave a e c ?

M
Vizato nj drejtz p dhe nj pik A q nuk i takon dre- b
jtzs p. Pastaj, npr pikn A trhiq nj drejtz a ashtu q t jet:

) paralele me drejtzn p;
b) reciprokisht normale me drejtzn p.
Duhet t shfrytzosh mnyr pr trheqjen e drejtzave paralele dhe drejtzave normale me trekndsh dhe vizor (si n vizatim).
Pr drejtza paralele
11.
Pr drejtza reciprokisht normale
Format n rrafsh
61
POZITA RECIPROKE E DREJTZS DHE

RRAFSHIT
2.
1.
Kujtohu!
Bj model.
N nj gyp plastike t holl (modeli
i drejtzs) shno dy pika. Gypin
vndose n karton (modeli i rrafshit)
Paraqit nj rrafsh si n vizatim dhe n

t pikat A, B, M dhe N.
Vizato drejtzn AB.
Sqaro si sht pozita reciproke e
drejtzs AB dhe pikave A, B, M
dhe N.
M
B
A
Shno edhe dy pika n gyp. A

do t shtrihen edhe ato dy pika
n karton ?
2.
Vre se pikat e shnuara n gyp i takojn edhe kartonit.
Edhe ato dy pika shtrihen n karton. Secila pik e gypit shtrihet

n karton.
Vizato rrafsh dhe n t shno dy pika M dhe N.

Vizato drejtzn MN.
N far pozite reciproke gjenden secila
pik e drejtzs ndaj rrafshit ?
do pik e drejtzs shtrihet n rrafshin .
Prgjithsisht:
Nse nj drejtz ka dy pika t prbashkta me nj rrafsh, ather t gjitha pikat e
drejtzs shtrihen n at rrafsh, prkatsisht drejtza shtrihet n rrafsh.
3.
Bj model. N nj en me uj, vndos nj tel t drejt me

gjatsi si sht br n vizatim. Siprfaqja e rrafsht e ujit
sht model pr rrafshin, ndrsa teli i drejt model pr drejtzn.
Vre se siprfaqja e rrafsht e ujit dhe telit kan vetm nj pik t prbashkt.
62
Format n rrafsh
4.
a
N vizatim sht paraqitur rrafshi dhe n t sht shnuar
pika P. Npr pikn P sht trhequr drejtza a. Drejtza
dhe rrafshi nuk kan pik tjetr t prbashkt.
Si sht pozita reciproke e
piks P me drejtzn a dhe
rrafshin .
Pika P sht pik e prbashkt e

drejtzs a dhe rrafshit . Ata kan
vetm nj pik t prbashkt.
Nse nj drejtz dhe nj rrafsh kan vetm nj pik t prbashkt, ather themi se
drejtza e deprton rrafshin. Pika e prbashkt quhet pika deprtuese.
5.
Paramendo se dyshemeja n klas sht rrafsh, ndrsa nj teh i tavanit sht drejtz. A kan pik t prbashkt rrafshi i dyshemes dhe drejtza e tehut t tavanit?
Vre se drejtza dhe rrafshi nuk kan pik t prbshkt.
Nse nj drejtz dhe nj rrafsh nuk kan pik t prbashkt , ather themi se drejtza sht parelele me rrafshin.
6.
Vre n rrethin tnd modele pr drejtzn dhe modele pr rrafshin. Trego pozitat reciproke t drejtzave dhe rrafsheve t paramenduara.
Duhet t dish!
Kujtohu!
c
Ti tregosh pozitat reciproke t drejtzs
dhe rrafshit, d.m.th.,:
kur drejtza shtrihet n rrafsh;
Sipas vizatimit:
cila prej drejtzave

P
a, b ose c shtrihet
M
n rrafshin ?
Emrtoje drejtzen q sht paralele me
rrafshin .
Cila drejtz e deprton rrafshin ?
Emrtoje pikn prerse.
kur drejtza e deprton rrafshin;

kur drejtza sht paralele me rrafshin.
1.
Vizato model t rrafshit dhe zgjedh

drejtza a, b dhe c ashtu q drejtza:
b shtrihet n rrafsh;
a ta pret rrafshin n pikn A;
c t jet paralele me rrafshin.
2.
Sa pika t prbashkta kan drejtza

dhe rrafshi nse drejtza:
shtrihet n rrafsh;
sht paralele me rrafshin;
nuk sht paralele me rrafshin dhe
nuk shtrihet n rrafsh?
Format n rrafsh
63
3.
RAFSHI HORIZONTAL, VERTIKAL DHE I PJERT
1.
Kujtohu!
Si paraqitet rrafshi n vizatim?
Pse dyshemeja n klasn tnde nuk
sht shembull pr rrafshin?
A sht siprfaqja e ujit n detin e qet
shembull pr rrafshin?
Si sht pozita e siprfaqes

s rrafsht t ujit n got, en,
liqen,...? si e quajn at pozit?
T eksperimentojm.
N en t gjr vr uj. Vre pozitn e
rrafsht t siprfaqes s ujit. Vr cop
kartoni n uj dhe vre pozitn e kartonit?
Ngrite enn nga njra an. ndodhi me
pozitn e siprfaqes s rrafsht t ujit?
ndodhi me pozitn e kartonit?
Pozita e ujit n got, en, liqen

sht gjithmon e njjt dhe e
quajm pozit horizontale.
Pr rrafshin q ka pozit t njjt si siprfaqja e ujit t qet thuhet se ka pozit horizontale.

Rrafshi q ka pozit horizontale quhet rrafsh horizontal.
2.
Trego tri shembuj t siprfaqeve t rrafshta q kan pozit horizontale.

T gjitha drejtzat q shtrihen n rrafsh horizontal kan pozit horizontale. Drejtzat
q kan pozit horizontale quhen drejtza horizontale.
3.
N enn me uj vendos nj gyp prej plastike. far pozite ka gypi?
4.
Vendos, librin tnd t matemetiks, lapsin tnd dhe vizoren tnde n pozit horizontale.
64
Format n rrafsh
5.
Lidhe nj trup t ngurt me pe t fort, ngrite perin dhe prit

t qetsohet.
Vre pozitn e perit t trhequr. Si do t jen pozitat e m
shum penjve t varur, n t cilat jan lidhur nga nj trup?
Pozitn q e ka peri i trhequr (n t cilin varet trupi) quhet
pozita vertikale.
Drejtza q ka pozit t njt si sht pozita e perit t trhequr
n t cilin varet trupi quhet drejtza vertikale.
6.
Vre n klasn tnde, tehet q kan pozita vertikale?
7.
Si sht pozita e shtyllave t poeve elektrike npr rrug?

Rrafshi q kalon npr drejtzn vertikale quhet rrafsh vertikal.
8.
far pozite kan muret n klas?
9.
Vr librin dhe lapsin n pozit vertikale.

Ka rrafshe q nuk jan as n pozit vertikale as
n pozit horizontale. Rafshet e tilla kan pozit
t pjert.
Rrafshet q kan pozit t pjert quhen Rrafshe
t pjerta.
10.
11.
N fare pozite sht:

) Lapsi kur shkruan;
Rafsh vertikal
Rrafsh i pjert
Rafsh hotizontal
b) Drasa n murin e klass?
N dras jan vizatuar trekndshat ABC dhe MNP.

Cilat brinj nga kto trekndsha jan horizontale,
cilat vertikale, e cilat t pjerta?
Format n rrafsh
65
Pr caktimin e pozits horizontale t trupave prdoret

nivel matsja ose libela.
Pr caktimin e pozitave vertikale t trupave shfrytzohet instrumenti- lavjersi , e poashtu edhe libela.
N shtpin tnde me libel kontrollo pozitn horizontale t trupave.
N shtpin tnde me libel konrollo pozitn vertikale t trupave.
Duhet t dish!
kontrollohu!
Pozit horizontale ka uj t qet n got,

liqe,............
Trego nga nj shembull nga rrethina q

kan pozit horizontale, vertikale si dhe
pozit t pjert.
Cili rrafsh quhet rrafsh horizontal?

Pozit vertikale ka peri i trhequr n t
cilin sht varur ndonj trup.
A mundet n rrafsh verikal t shtrihet

drejtz horizontale? Trego me model.
Si quhet drejtza q ka pozitn e njjt

sikurse pozita e perit t trhequr me trup
t varur?
Prpiqu t zgjidhish!
Rrafshi, i cili kalon npr drejtz vertikale sht rrafsh vertikal.

Cili rrafsh quhet rrafsh i pjert?
far pozite mund t ken drejtzat q

shtrihen n:
Me instrumente t caktosh pozit horizontale respektivisht pozit vertikale.
) rrafsh horizontal;
b) rrafsh vertikal;
c) rrafsh t pjert?
Detyra
1.
66
Si sht pozita reciproke e:

) rrafshit horizontal dhe drejtzs
horizontale ;
b) rrafshit horizontal dhe drejtzs s
pjert;
c) rrafshit vertikal dhe drejtzs s pjert;
d) rrafshit t pjert dhe drejtzs verikale.
Format n rrafsh
2.
Merr nj dras dhe m ndihmn e

libels vndose:
) n pozit horizontale ;
b) n pozit vertikale.
3.
Me ndihmn e lavjersit dhe libels vrteto se dera hyrse n klas ose n shtpi
ka pozit vertikale.
4.
POZITA RECIPROKE E DY RRAFSHEVE
Kujtohu !
1.
Si e paramendon rrafshin?
paramendo siprfaqet e rrafshta q
kufizojn nj kub.
Paramendo rrafshet horizontale t prcaktuara me dyshemen dhe tavanin

e klass. A kan pika t prbashkta
ata?
Vreve se siprfaqet e rrafshta nuk kan
pika t prbashkta.
2.
Paramendo rrafshet dhe n vizatim

q jan vendosur n kuadr
Sa rrafshe prcaktojn siprfaqet e

rrafshta t kubit?
Sa rrafshe prcaktojn siprfaqet e
rrafshta t cilindrit, prkatsisht konit?
A kan pika t prbashkta kto dy rrafshe?

Dy rrafshe q nuk kan pika t prbashkta quhen rrafshe paralele.
3.
Vndos dy modele t rrafsheve prej kartoni n pozit t pjert, por t jen paralele.
4.
Vre muret vertikale n klas. Paramendo rafshe vertikale npr kto mure. Npr
cilt mure kalojn rrafshe horizontale?
5.
N tavolin vndos nj flet prej letre. Paramendo

rrafshin t prcaktuar me rrafshin e tavolins dhe
rrafshin t prcaktuar me rrafshin e flets. A jan t
gjitha pikat e ktyre dy rrafsheve t prbashkta (t
puthitshme) ?
Pr dy rrafshe themi se puthiten nse t gjitha pikat e
tyre i kan t puthitshme (t prbashkta).
6.
A mundet rrafshi horizontal dhe rrafshi vertikal t puthiten?

A mundet rrafshi horizontal dhe rrafshi i pjert t puthiten?
far pozite mund t ken dy rrafshe q puthiten?
Format n rrafsh
67
7.
Merr dy modele t rrafshit prej kartoni. Vndosi kartonat n

pozit ashtu q ata t mbshteten n nj teh t tyre (si n
vizatim). Paramendo rrafshet dhe q jan t prcaktuar
me kartonat.
Sipas vizatimit, cilat pika jan t prbashkta pr rrafshet dhe ?
Pika t prbashkta jan pikat e drejtzs p q kalon

npr tehun ku mbshteten kartonat .
Pr dy rrafshe q kan nj drejtz t prbashkt themi se priten.
Drejtza e prbashkt sht prerje e rrafsheve.
8.
A mundet t ken dy rrafshe vetm nj pik t prbashkt? Sqaro.

Duhet t dish!
T shprehsh (dhe t
tregosh) cilt rrafshe
jan paralele, puthiten
ose priten.
Kujtohu
Prmend shembull nga rrethi pr dy rrafshe paralele.

Kur themi se dy rrafshe jan paralele?
Kur themi se dy rrafshe priten?
Sa pika t prbashkta kan dy rrafshe q puthiten dhe
sa dy rafshe q priten ?
Detyra
1.
Dy rrafshe vertikale a mund:

a) t jen paralele;
b) t priten;
c) t puthiten?
Prgjigjen sqaroje me ndihmn e dy
kartonave si modele pr rrafshet.
2.
Si sht pozita
reciproke e rrafsheve q jan prcaktuar me fletat e
librit n vizatim.
68
Format n rrafsh
3.
Dy rrafshe t pjerrta a mund:

a) t jen paralele;
b) t priten;
c) t puthiten ?
Sqaro me ndihmn e modeleve nga
kartoni.
4.
Cakto n rrethin tnd

prcaktojn rrafshe:
a) q jan paralele;
b) q priten.
siprfaqe q
5.
VIJA E THYER. SHUMKNDSHI
1.
Kujtohu!
Vizato vij t thyer t formuar prej tre
segmenteve.
N vizatim sht paraqitur vija e thyer

e prbr prej katr segmeneve?
Shkruaj segmentet prej t cilve
sht formuar vija e thyer.
Sa knde t ngushta ka n vizatim?

Emrtoji t gjitha kndet.
D
E
Pikat A, B, C, D, E quhen kulme t vijs

s thyer.
Pikat A dhe E quhen pika t skajshme
t vijs s thyer.
Segmenet prej t cilve sht formuar vija e thyer quhen brinj t vijs s thyer.
Brinjt BC dhe CD kan kulm t prbashkt C. Ata quhen brinj fqinj t vijs s thyer.
2.
Cila prej vijave n vizatim sht vij e thyer?
3.
Vizato vij t thyer ABCDE dhe lidhi pikat e skajshme A dhe E ( si

n vizatim).
Emrtoje vijn e thyer q e fitove

pas lidhjes s pikave t skajshme.
Ajo sht vija e thyer ABCDEA.
Nse pikat e skajshme t vijs s thyer puthiten,

ather pr at vij t thyer themi se sht e mbyllur.
Format n rrafsh
69
4.
Vizato vij t thyer t hapur me 4 kulme dhe vij t thyer t mbyllur me 4 kulme.
Cila prej ktyre dy vijave t thyera ka m shum brinj, respektivisht kulme?
5.
Cila prej ktyre vijave t thyera nuk ka brinj

jofqinj q priten?
Cilt brinj jofqinj priten n vijn e thyer t mbyllur MNPQ ?
6.
N vizatim jan dhn vijat e thyera t mbyllura

ABCDE dhe MNPQ.
P
E
C
N
N rrafshet dhe jan dhn vija t thyera t mbyllura, t cilt nuk kan brinj jofqinj q priten.
Vre se donjra prej ktyre vijave t thyera z
pjes t rrafshit dhe ajo paraqet pjesn e saj t
brendshme.
Shkruaj pikat q shtrihen n brendsin e vijs s
thyer t mbyllur.
Vija e thyer e mbyllur, e cila nuk ka brinj jofqinj q priten, e ndan rrafshin n pjesn e
brendshme dhe n pjesn e jashtme.
Vija e thyer e mbyllur, e cila nuk ka brinj jofqinj q priten, s bashku me pjesn e saj
t brendshme quhet shumkndsh.
Kulmet e ksaj vije t thyer jan edhe kulme t shumkndshit.
Brinjt e ksaj vije t thyer jan edhe brinj t shumkndshit.
7.
Cilt prej kulmeve t shumkndshit ABCDE shtrihen n brinj t njjt?

Cilt prej brinjve kan kulm t prbashkt?
Kulmet q shtrijen n brinjn e njjt quhen kulme fqinj
t shumkndshit.
Brinjt q kan kulm t prbashkt quhen brinj fqinj t
shumkndshit.
8.
Shumkndshi ABCDEF shtrihet n kndin kraht e t cilit jan

gjysmdrejtzat AF dhe AB.
Vre dhe trego kndet tjera n t cilt shtrihet shumkndshi
ABCDEF.
Kndi i formuar nga gjysmdrejtzat AF dhe AB sht knd i shumkndashit. Shnohet FAB( ose BAF). Kulmi i kndit shnohet n mes.
70
Format n rrafsh
Shumkndshi ABCDEF ka edhe

knde tjera. Cilat jan ato knde?
Ato knde jan AB, BD,

CDE, DEF EFA.
Shumkmdshi emrtohet sipas numrit t kndeve.Shumkndshi me tri knde quhet

trekndsh, shumkndshi me 4, 5,...knde quhet katrkndsh, peskndsh,...
9.
Pr katrkndshin ABCD n vizatim jan t njohura gjatsit e brinjve t tyre. Njehso shumn e
gjatsive t brinjve.
Shuma e gjatsive t brinjve t shumkndshit
quhet perimetr i shumkndshit.
Duhet t dish!
5 cm
3 cm
A
2 cm
6 cm
Kujtohu!
jan kulmet e jan brinjt e vijs s

thyer?
Cila sht vij e thyer e hapur, e cila vij
e thyer e mbyllur?
N sa pjes e ndan rrafshin, vija e thyer e mbyllur, e cila nuk ka brinj jofqinj
q priten?
Emrto brinjt e vijs s thyer.

Cilat jan pikat e skajshme t vijs s
thyer?
sht shumkndshi?
sht kulmi, cilat jan kulmet fqinj,
sht brinja dhe cilat jan brinjt fqinj
t shumkndshit?
sht kndi i shumkndshit dhe si
emrtohen shumkndshat?
sht perimetri i shumkndshit dhe
si caktohet?
Emrto shumkndshin nga vizatimi.

Shkruaj dy brinj fqinj dhe dy knde
t tij.
Sipas numrit t brinjve, si quhet ky
shumkndsh?
Detyra
1.
2.
Sa mund t jet numri m i vogl i

brinjve te vija e thyer e hapur?
Sa mund t jet numri m i vogl
i brinjve te vija e thyer e mbyllur?
Si quhet shumkndshi n vizatimin sipas numrit t kndeve t tij?
Shnoji me shkronja
kulmet e shumkndshit dhe emrtoji
kndet e ngjyrosura
Mati brinjt e
shmknde shit n
milimetra dhe njehso perimetrin.
Format n rrafsh
71
LLOJET E TREKNDSHAVE-PRSRITJE
PERIMETRI I TREKNDSHIT
6.
1.
Kujtohu!
Vre trekndshat n vizatim.
L
C
Emrtoji
trekndshat, knddrejt, kndngusht
dhe kndgjr q i
vren n vizatim.
Sa trekndsha vrejte pr
secilin lloji?
N trekndshin ABC t gjitha kndet jan

t ngushta. Prandaj trekndshi ABC quhet
knd ngusht.
N trekndshin KLM, KML sht
i drejt. Ai trekndsh sht knddrejt. N trekmdshin RST, RST
sht i gjr, Ai trekndsh sht
kndgjr.
Vreji nj trekndsh knddrejt,

nj trekndsh kndngusht dhe
dy trekndsha kndgjr.
2.
Vizato trekndsh ABC, si n vizatim.

N t trhiq segment CD (pika D t shtrihet n brinjn AB) ashtu q:
Vre trekndshat n vizatim.

C
M
L
A
K
B
) ADC t jet kndngusht;

b) ADC t jet kndgjr;
c) ADC t jet knddrejt.
Pr donjrn prej tre pozitave t
segmentit CD sqaro far sht
trekndshi BCD.
N trekndshinABC nuk ka brinj q

jan t brabarta. Ai trekndsh quhet
trekndsh brinjndryshm.
Trekndshi KLM ka dy brinj t barabarta.
Ata brinj quhen krah, ndrsa trekndshi
quhet trekndsh barakrahas.
N trekndshin PQR t gjitha brinjt
jan t barabarta. Ky trekndsh quhet
trekndsh barabrinjs.
72
Format n rrafsh
3.
Emrtoji trekndshat: barabrinjs,

barakrahas dhe brinjndryshm n
vizatim ku:
AE = AD = ED
AB = DB.
Vre se ka nj trekndsh barabrinjs, nj trekndsh barakrahas dhe tre trekndsha

brinjndryshm.
4. Pr trekndshin n vizatim:
Vre brinjt e tij dhe emrtoji sipas kulmeve
t tij.
Mati gjatsit e brinjve(n milimetra) dhe

shnoji vlerat e tyre.
Njehso shumn e gjatsive t brinjve t
trekndshit.
Shumn e gjatsive t brinjve q e fitove quhet perimetr i atij trekndshi.

N prgjithsi
Brinjt e trekndshit ABC jan AB, BC dhe CA. N vend t fjals trekndsh
shpesh prdoret shenja .
Gjatsit e brinjve t ABC i shnojm me a, b, c, mt.h. AB = c, BC = a,
CA = b. Shuma e tyre a+b+c quhet perimetr i trekndshit ABC dhe shpesh shnohet
me P.
Perimetri i trekndshit brinjt e t cilit kan gjatsi a, b dhe c njehsohet me formuln P = a + b + c
5.
Njehso perimetrin e trekndshit, nse gjatsit e brinjve t tyre jan: 8 cm, 6 cm

dhe 12 cm.
6.
Njehso perimetrin e trekndshit barabrinjs ABC.

Gjatsit e brinjve jan dhn n vizatim.
Mund t njehsosh n dy mnyra:
mnyra I
P=4+4+4
P = 12 cm
mnyra II
P=34
P = 12 cm
Perimetri i trekndshit barabrinjs me gjatsi t brinjs a njhsohet me Formuln P

= a + a + a.
E ke t njohur se shuma e tre mbledhsave t njjt sht e barabart me prodhimin
e mbledhsit dhe numrit 3 (Shembull: 5+5+5=35). Pr ate, n vend t P= a+a+a, m
shpesh do t shfrytzohet formula P=3 a
7.
Cakto gjatsin e brinjs t trekndshit barabrinjs perimetri i t cilit sht P = 24cm.
Format n rrafsh
73
8.
Njehso perimetrin e trekndshit barakrahas ABC sipas t dhnave nga vizatimi.

Perimetri sht P = 6 + 4 + 4, P = 14cm ose m
shkurt P = 6 + 2 4,
Perimetri P i trekndshit barakrahas me gjatsi
t bazs a dhe gjatsi t krahve b njehsohet
sipas formuls P = a + b + b ose m shkurt P
= a + 2 b.
9.
Njehso perimetrin e trekndshit barakrahas me gjatsi t bazs 5cm dhe gjatsi t

krahve 8cm.
Duhet t dish!
T caktosh llojin
e trekndshave
sipas brinjve dhe
sipas kndeve.
T shnosh dhe
t zbatosh formulat pr perimetr t
trekndshit barabrinjs, brinjndryshm
dhe barakrahas.
Kujtohu!
Trego llojet e trekndshave sipas

kndeve.
Trego llojet e trekndshave sipas
brinjve.
Njehso perimetr t MNP
RST, sipas t dhnave n vizatimi.
Detyra
1.
Vizato trekndsh brinjndryshm dhe

njehso perimetrin e tij n milimetra.
2.
Perimetri i trekndshit barabrinjs sht 12cm. Cakto brinjn e atij

trekndshi.
74
Format n rrafsh
3.
Perimetri i nj trekndshi sht 46cm,

kurse dy brinj t tij kan gjatsi 12cm
dhe 18cm. Cakto gjatsin e brinjs s
tret.
4.
Perimetri i trekndshit barakrahas

sht 30cm.T njehsohet:
a) baza, nse krahu sht 8cm;
b) krahu, nse baza sht 8cm.
7.
PERIMETRI I DRJTKNDSHIT DHE

KATRORIT
1.
Kujtohu!
N drejtkndshin ABCD dhe n
katrorin MNPQ, cilat brinj jan fqinj,
e cilat jan t prballta (t kundrta)?
Q
P
D
C
4 cm
4 cm
2 cm
2 cm
3.
Shuma e gjatsive t brinjve t drejtkndshit quhet perimetr i atij drejtkndshit dhe shnohet me: P.
C
c
Katrkndshi
D
brinjt e t cilit
d
b
jan gjatsit a, b,
c dhe d ka perimetrin P = a + b +
A
a
B
c+d
M
N
Cilat kulme jan fqinj, e cilat t prballta (t kundrta)?
Krahasoji sipas gjatsis:
a) brinjt fqinj t drejtkndshit;
b) brinjt fqinj t katrorit;
c) brinjt e prballta (t kundrta) t
drejtkndshit
d) brinjt e prballta (t kundrta) t
katrorit.
Mati gjatsit e
brinjve t drejtkndshit
ABCD n
milimetra
dhe njehso
shumn e
tyre.
2.
Njehso perimetrin e drejtkndshit

ABCD(nga vizatimi).
Brinja m e gjat e drejtkndshit quhet gjatsi, kurse brinja

m e shkurtr quhet gjrsi. Gjatsia dhe gjrsia quhen dimensione t drejtkndshit .
Drejtkndshi, i cili ka gjatsin a dhe gjrsin b ka perimetr:
P = a + b + a + b ose shkurtimisht P = 2a + 2b ose P = 2(a + b).
Njehso perimetrin e drejtkndshave.
e)
d)
b)
c)
Format n rrafsh
75
4.
Njehso perimetrin e katrorit ABCD (nga vizatimi).

Katrori brinja e t cilit ka gjatsi ,
perimetri P = a + + a + i tij sht
P=4.
a
a
a
a
5.
Mati gjatsit e brinjve t katrorit ABCD n milimetra dhe

njehso perimetrin e tij.
Duhet t dish!
T njehsosh perimetrin e
drejtkndshit me zbatim t formuls.
Kujtohu
Shkruaj gjatsit e brinjve t figurave n vizatim dhe

njehso perimetrin e tyre me zbatim t formulave.
T njehsosh perimetrin e
katrorit me zbatim t formuls.
Detyra
1.
Njehso perimetrin e figurave me matje

(n milimetra).
2.
Nj drejtkndsh ka perimetr 12cm

dhe gjatsi 4cm. Sa sht gjrsia e
brinjs s tij?
3.
Nj katror ka perimetr 100cm. Sa

sht gjatsia e brinjs s tij?
Prpiqu t zgjidhish!
Nga 12 fije shkrepse formo katror. Nga sa fije ka donjra brinj?

Nga 12 fije shkrepse formo drejtkndsh gjatsia e t cilit sht 5 fije. Sa fije ka
gjersia e tij?
Nga 12 fije shkrepse formo drejtkndsh q nuk sht katror dhe q nuk ka brinj
prej nj fije. Nga sa fije ka donjra prej brinjve?
76
Format n rrafsh
P U N A
T
8.
M E
D H N A
VENDOSJA E T DHNAVE N TABEL DHE PARAQITJA ME DIAGRAM.
1.
Shno me X n tabel cila formul pr llogaritjen e perimetrit prdoret pr shumkndshat q jan t vizatuar n kolonn e par.
L = 4a
L = a + 2b
L=a+b+c
L = 3a
L = 2a + 2b
a
c
b
a
a
b
a
a
a
a
a
a
b
b
Nse n seciln figur sht a = 5 cm, b = 6 cm, c = 4 cm ather sipas fornuls

prkatse:
Cila figur ka perimetr m t madh?
Cilat figura kan perimetr t njejt?
T dhnat pr perimetrat e llogaritur t figurave, paraqiti me diagram ashtu si
sht filluar.
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Perimetr i figurs n centimetra
Format n rrafsh
77
9.
RRETHI DHE QARKU. PIKA DHE RRETHI.

PIKA DHE QARKU
Prkujtohu
1.
Si quhen figurat vijuese?
Cakto pikn O n fletorn tnde. Rreth

saj vizato vij t lakuar n t ciln t
gjitha pikat do t jen n largsi t njejt nga pika O.
Hape kompasin
sipas dshirs.
Gjilprn vendose n pikn O,
Vizato rrethe me ndihmn e monedndrsa krahun
have prej 1, 2 dhe 5 denar.
tjetr preke n
fletn dhe sille
pa e ndryshuar
hapsirn e kompasit. N at mnyr do t vizatosh vijn e lakuar
t mbyllur.
kraht
lapsi
gjilpera
Vija e mbyllur e vizatuar n at mnyr quhet rreth.

Pika O quhet qendra e rrethorit.
Pse secila pik e rrethit t vizatuar sht me
largssi t njjt qendra O ?
qendra
Gjat vizatimit t rrethit, me gjilprn n pikn O,

hapja e kompasit nuk u ndryshua.
si
iu
rad
ra
diu
si
Segmenti, i cili e lidh qendrn me cilndo pik t rrethit

quhet rreze.
2.
Vizato segment AB = 3 cm dhe gjysmdrejtz OM.

N gjysmdrejtzn prcakto pikn P me ndihmn e kompasit, ashtu q OP = 3 cm.
3.
Vizato rrethin me rreze 2cm.

Rrethi e ndan rrafshin n pjes t brendshme dhe t jashtm. Figura
gjeometrike e prbr prej rrethit dhe brendis s saj quhet qark.
d Or
Rrezja e rrethit sht poashtu edhe rreze e qarkut. Ajo shnohet me r.

Segmenti, i cili kalon npr qendrn e rrethit dhe pikat fundore i ka n vijn rrethore
quhet diametr i rrethit. Ai shnohet me d.
Diametri i qarkut sht poashtu edhe diametr i rrethit.
78
Format n rrafsh
4.
Vizato rreth me dijametr d = 6 cm. Krahaso gjatsin e diametrit dhe rrezes s rrethit.
Pasi q i krahasove gjatsit e
diametrit dhe rrezes, far prfundove?
5.
Diametri sht m i madh se

rrezja. Diametri sht i barabart
me dy rreze.
Cila prej pikave A, B dhe C shtrihen n rreth?
A
C
Dalloje se pika B shtrihet n rreth, ndrsa A dhe C nuk shtrihen

n rreth.
Nj pik mund t shtrihet n rreth ose t mos shtrihet n t.
O
B
N
6.
Cilat prej pikave M,N dhe P i prkasin qarkut (sipas vizatimit)?
P O
OM = r, pika M shtrihet n rreth, e ajo do t thot edhe n qark.
OP < r, pika P shtrihet n brendin e rrethit, e ajo do t thot ajo shtrihet n qark. ON>r, pika N nuk shtrihet n qark.
7.
Vizato rreth me qendr O dhe rreze 25mm.

Shno pik A, ashtu q OA=2cm. Ku shtrihet pika A ?
) rreth?
b) qark?
Duhet t dini!
Kujtohu
dallosh rrethin dhe qarkun.

sqarosh sht rrethi e sht
qarku.
sqarosh sht qendr, rreze dhe
diametr i rrethit.
prcaktosh pozit reciproke ndrmjet piks s rrethit dhe piks s
qarkut.
Detyra
vizatosh rrethin me kompas.
r
Cili segment sht rreze, e
cili sht diametr i rrethit?
d O
Vizato qark me diametr 6cm.

Prcakto pikat; A, B dhe C ashtu q: OA=1cm, OB=3cm dhe OC=4cm. A
shtrihen kto pika n qark ?
3.
1.
Sa sht rrezja e rrethit me diametr :

) 4 cm;
b) 64 mm?
sht dhn rrethi me qendr O dhe

rreze r=2cm. Cila nga pikat A, B, C dhe
D shtrihen n; rreth, qark dhe cila gjindet jasht qarkut:
2.
Vizato rreth me diametr 7cm.
) = 12 mm;
b) B = 64 mm;
c) C = 3 cm;
d) D = 20 mm?
Format n rrafsh
79
10. FORMA T TRUPAVE GJEOMETRIK
Prkujtohu!
Vshtro vizatimin. Sendet q i sheh kan form topi, kubi, kuadri, piramide ose koni.
Emroje formn e secilit send.

Numro edhe sende tjera, t cilat kan form t trupave gjeometrik.
1.
Emroji trupat gjeometrike t paraqitura n vizatim.
Merr model t kubit. Me cilat figura t rrafshta shst i kufizuar ?

Me ka ht i kufizuar kuadri n vizatim e me ka piramida?
N model t kubit cakto numrin e kuadrave me t cilt ai sht i prkufizuar.
Sa sht numri i drejtkndshave t cilt e kufizojn kuadrin ?
80
Format n rrafsh
Dallo se trupat gjeometrike n vizatim jan t kufizuara vetm me siprfaqe t rrafshta. Ato quhen trupa gjeometrike tehore.
2.
N vizatim dallon: cilindr, kon dhe top.
Me sa siprfaqe t rrafshta sht kufizuar cilindri ?

Me sa siprfaqe t rrafshta sht kufizuar koni ?
Cilindri dhe koni jan t kufizuara me pjes t siprfaqeve t rrafshta dhe t lakuara.
Topi sht i pkufizuar vetm me nj siprfaqe t lakuar.
Cilindri, koni dhe topi jan trupa rrotulluese.
3.
N flet t fletores vendos sende q kan form t cilindrit dhe konit sikur n vizatim. Me laps vizato vij prreth siprfaqes s rrafsht t tyre.
Emrtoje siprfaqen e rrafsht me t

ciln sht prkufizuar cilindri, prkatsisht koni.
Duhet t dini
Kubi , kuadri, piramida, cilindri, koni dhe topi jan trupa gjeometrike.
Trupat gjeometrike, t cilt jan t kufizuar vetm me siprfaqe t rrafshta quhen trupa
tehore.
Trupat gjeometrike, t cilt jan t prkufizuar me siprfaqe t rrafshta dhe t lakuara
ose vetm me siprfaqe t lakuara quhen trupa rrotulluese.
Format n rrafsh
81
Kontrollohu!
Cili nga sendet n vizatim kan

form tehore, e cili form rrotulluese t trupit gjeometrik?
Emrtoje secilin nga modelet e figurave gjeometrike n vizatim.
Emrto nga nj send n rrethint tnde, i cili ka form t: kubit, kuadrit, piramids, cilindrit,
konit dhe topit.
Detyra
1.
Cili nga sendet: shkums, shpuz,

fletore dhe top basketbolli kan form cilindri ?
Shno emra t tre sendeve q kan
form t kuadrit?
2.
Emrto trupa gjeometrike tehore.

Cilat trupa gjeometrike jan rrotulluese?
Me sa siprfaqe t lakuara sht i
kufizuar cilindri ?
3.
Me sa siprfaqe t rrafshta sht

kufizuar koni ?
Cila figur gjeometrike sht siprfaqja e rrafsht e konit ?
82
Format n rrafsh
4.
Emrto sende n shtpi, t cilat kan

form t trupave tehore dhe trupave
rrotulluese.
Vizato nj tabel n t ciln do ti
shnosh format gjeometrike t sendeve dhe emrin e tyre.
Mendo dhe sqaro !
Piramida sht e kufizuar me nj shumkndsh dhe disa trekndsha.

Prej varet numri i trekndshve me, t
cilt sht e kufizuar piramida ?
11. FAQJA, TEHU DHE KULMI I TRUPIT

GJEOMETRIK
1.
Kujtohu!
Vshtroje kuadrin n vizatim.

MURI
Me far siprfaqe kufizohen

trupat gjeometrike ?
N modele t trupave
gjeometrike, dallo me cilat
siprfaqe jan t kufizuara.
Si quhet trupi gjeometrik i formuar nga 6 drejtkndsha?
Cili trup gjeometrik sht i formuar vetm prej katrorve ?
RI
MURI
MU
Trupat gjeometrike jan t mbshtjellur me mure.

Emro figurn gjeometrike, e cila sht
mur i kuadrit ?
Sa mure ka kuadri ?
N model t kubit, cakto numrin e faqeve.
2.
Vshtro vizatimin
Cakto vendin ku bashkohen dy faqe fqinj n trupin gjeometrik.
Dy faqe fqinj t nj trupi gjeometrik formojn nj teh.
Un jam n teh
Ku sht tehu?!
Zgjedh send me form kubi dhe form
cilindri dhe vshtro me kujdes.
Sa tehe ka kubi, e sa cilindri ?
Krahasoji gjatsit e teheve t kubit.
vren ?
Tehet e trupave gjeometrike tehore formojn segmente.

Tehu i trupit gjeometrik, i cili sht i kufizuar me nj siprfaqe t rrafsht dhe nj t
lakuar sht vij e lakuar e mbyllur.
Emro trupa gjeometrike tehet e t cilave jan segmente.
Format n rrafsh
83
3.
Vshtroje kuadrin n vizatim.

Sa sht numri i teheve te kuadri ?
Kulmi
Shno gjith segmentet n vizatim t cilt jan tehe

t kuadrit.
Cila pik sht e prbashkt pr segmentet AB, BC
dhe BF ?
Me ciln shkronj sht shnuar pika n t ciln
bashkohen tehet HG, EG dhe CG ?
Pika F sht e prbashkt pr tehet BF, EF, Gf dhe
quhet kulm.
Cakto numrin e kulmeve t kuadrit n vizatim.

Cakto numrin e kulmeve t modelit t kubit.
4.
Zgjedh send, i cili ka form kubi dhe form kuadri.

Cakto numrin e mureve, teheve dhe kulmeve t secilit send dhe krahasoji numrat.
vren ?
Mendo dhe prgjigju
A kan kulme cilindri dhe topi ?
Mundohu ta sqarosh prgjigjen.
Duhet t dish!
T sqarosh sht faqe, teh dhe kulm i

trupit gjeometrik
84
Format n rrafsh
Cilat figura n rrafsh jan faqe t kubit

dhe t kuadrit.
Kontrollohu!
N vizatim sht paraqitur kubi.

Cili kulm sht i prbashkt pr tehun
RK, PK dhe TK ?
Pr cilt tehe sht i prbashkt kulmi Q?
Cila prej faqeve: MNSR, RSTK ose
MNQP t kubit shtrihet n rrafshin e
vizatuar ?
Detyra
1.
Kutija n fotografi ka form kuadri.
3.
N vizatim sht paraqitur piramid

muret e s cils jan trekndsha dhe
gjashtkndsh.
Sa faqe, tehe dhe kulme ka kutia ?
A jan faqet e asaj kutie katror apo

drejtkndsha.
2.
Vshtro vazo me form cilindri.
ka paraqesin tehet e vazos ?
Cakto numrin e prgjithshm t

faqeve t piramids.
Sa sht numri i teheve t piramids?
Pika V n vizatim sht maja e piramids. Pr sa tehe pika V sht e

prbashkt ?
Format n rrafsh
85
MSOVE PR FORMA N RRAFSH.

KONTROLLO DITURIN
1.
2.
Emrtoi figurat gjeometrike n vizatim.
7.
Fush me form drejtkndshi me

gjatsi 25 m dhe gjrsi 15 m duhet t
thuret me tre radh tel. Sa metra tel do
t nevojitet?
8.
Perimetri i trekndshit barakrahs

sht 30cm, ndrsa krahu sht
12cm. Njehso gjatsin bazs s
trekndshit.
9.
Sa her sht m i madh perimetri i

katrorit se sa krahu i tij ?
10.
Cila shenj (<, = ose > ) duhet t qndroj n rreth ?
Ngjyrose me t kaltr pjesn e brendshme t figurs.
r
3.
4.
5.
N rrafsh horizontal shtrihen vetm

drejtza horizontale. far drejtza
shtrihen n rrafshin vertikal?
A
OA
r pika A shtrihet n vij rrethore.
Vizato vij t thyer me 5 kulme :

) T hapur
b) t mbyllur
OB
r pika B shtrihet n vij rrethore.
Duke matur gjatsit e anve t

trekndshit ABC
(n milimetra) cakto
perimetrin e tij.
O
r pika C nuk shtrihet n vij
rrethore .
11.
Numro shembull pr:

) Trup gjeometrik tehor;
Llogarite perimetrin e figurave sipas t

dhnave n vizatim.
2 cm
2 cm
6.
2 cm
86
Format n rrafsh
3 cm
b) Trup gjeometrik rrotullues.

12.
sht faqe, sht teh dhe sht

kulm i trupit gjeometrik?
13.
Sa faqe dhe sa tehe ka kubi ?
Tema 3 : Shumzimi dhe pjestimi deri n

1 000 000
1. Shumzimi deri n 1 000 prsritje

(pjesa I) ........................................... 88
2. Shumzimi deri n 1 000 - prsritje
(pjesa II) ......................................... 91
3. Shumzimi me numra me dhjetshe .
dhe qindshe .................................. 93
4. Shumzimi me numra njshifror ... 96
5. Shumzimi me numra dyshifror 3 ....
231*23 ............................................ 99
6. Shumzimi me numra dyshifror 3 ....
564*26 .......................................... 101
7. Shumzimi me numra treshifror.. 103
8. Punim me t dhna....................... 107
9. Pjestimi i numrave deri m 1 000 .
prsritje ....................................... 109
10. Pjestimi me 10 dhe me 100 .........112
11. Pjestimi me numra njshifror pa ....
mbetje ............................................114
12. Pjestimi me numra njshifror me ...
mbetje ............................................117
13. Pandryshueshmri e hersit ..........119

14. Pjestim me numra dyshifror ...... 121
15. Edhe nj mnyr e pjestimit me ......
numra dyshifror- i pa
obligueshm ................................. 124
16. Vlera e shprehjes numerike.
Karakteristikat e shumzimit dhe .......
pjestimit....................................... 126
17. Thyesat ......................................... 128
18. Mbledhja e thyesave me emrues t .
njejt ............................................. 131
19. Zbritja e thyesave me emrues t
njejt ............................................. 133
20. Paraqitja dhe leximi I t dhnave n ..
diagram shtyllor dhe figurative ...... 135
Ke msuar shumzim dhe pjestim
deri n 1 000 000. Kontrollo diturit
tua ................................................. 137
5 417 (365 + 247) : 6 =

= 55
2 53
4
1.
1.
SHUMZIMI DERI N 1 000 PRSRITJE

(PJESA I)
Shuma 4+4+4+4+4 mund t

shnohet shkurtimisht 5*4, d.m.th.
4+4+4+4+4=5*4.
U prkujtova!
Shumzimi sht mbledhje e
shkurtr e mbledhsve t njejt.
Numrat 5 dhe 4 quhen shumzues, ndrsa shprehja 5*4 dhe vlera e saj 20 quhet prodhim
Shprehja a b quhet prodhim i numrave a dhe b dhe ata quhen shumzues t atij prodhimi.
2.
Shkruaje mbledhjen si shumzim:

25 + 25 + 25;
8 + 8 + 8 + 8 + 8 + ... + 8;
a + a + a + a + a + ... + a.
15 mbledhs
300 mbledhs
5 + 5 + 5 + 5 + 5 + 5;
3.
Shkruaje prodhimin si mbledhje t mbledhsve t njejt:

) 5 7;
4.
c) 3 x;
b) 6 100;
d) 99 101.
Cakto prodhimin e 9 x nse :

) x = 3;
5.
b) x = 7;
c) x = 8;
d) x = 40.
Cakto se cilt numra duhet t shkruhen n katrort q shprehja t jet e sakt.

) 1 + 1 + 1 + 1 + 1 =
d) 1
g)
= 12;
1 = 1;
1;
b) 0 + 0 + 0 = 3
e) 25
= 0;
h) 45 0 =
c)
15 = 15;
f)
1 = 0;
i) 0 0 =
Prgjigju dhe sqaro

Sa sht prodhimi i dy numrave, nse njri prej shumzuesve sht 0 ?
Sa sht prodhim i dy numrave ns njri prej shumzuesve sht 1 ?
88
Shumzimi dhe pjestimi deri n 1 000 000
6.
Sa katror ka n vizatim? Si do ta llogaritsh?

Duhet t
shumzoj 112
me 3.
112
112
112
Prkujtohu !
Dh
Nj
6.
7.
Praktikisht!
112 3
336
3 2Nj = 6Nj
3 1Dh = 3Dh
3 1Q = 3Q
U prkujtova.
3 here2 sht 6
3 here 1 sht 3
3 here 1 sht 3
Prodhimi sht 336
Cakto prodhimin e :
) 134 2 =
b) 331 3 =
c) 201 4 =
d) 101 4 =
e) 404 2 =
f) 302 3 =
Cilt numra duhet t shnohen n katrort q t jet e sakt?

100 122 102 401
301 302 333 100

2
8.
Arbeni dhe Merita kan llogaritur numrin e topave n vizatim.

Arbeni ka llogaritur me ndihmen e vijave t kuqe. Ka 5 radh dhe n seciln radh
ka nga 6 topa, d.m.th.,
6+6+6+6+6=
; 56=
Sa topa ka numruar Arbeni ?
Merita ka shfrytzuar vijat e kaltrta. Ka 6

kolona dhe n seciln ka nga 5 topa, d.m.th.
5+5+5+5+5+5=
; 65=
Sa toptha ka numruar Merita?

Konstato se 5 6 = 6 5.
Kjo dukuri vlen pr cilt do numra a dhe b, d.m.th. a b = b a.
Nse shumzuesit i ndryshojn vendet, prodhimi i tyre nuk ndryshon.
Kjo veori quhet veti komutative e shumzimit.
89
9.
N shumn 25 7 4 ndryshoi vendet e shumzuesve dhe shfrytzo 25 4 = 100 4

q ta lehtsosj shumzimin.
10.
Vshtro vizatimin
3 vende ka nga dy rafte. Sa rafte ka gjithsej?
32=
secilin raft ka nga 4 gota. Sa gota ka gjithsej?
(3 2) 4 =
Shqyrtoje njehsimin e gotave n mnyr tjetr.

dy rafte ka nga 4 gota.
24=
Rafte t tilla ka n 3 vende. S gota ka gjithsej?

Mund t konstatosh se :
3 (2 4) =
(3 2) 4 = 3 (2 4)
Kjo dukuri vlen pr cilt do numra a, b dhe c, d.m.th. (a b) c = a (b c).

Nse shumzuesit i grupojm n mnyr t ndryshme, shuma nuk ndryshon.
Kjo veori quhet veti asociative e shumzimit.
11.
Sa blet ka gjithsej ?
Llogarit n dy mnyra dhe krahaso rezultatet
Mnyra I
Mnyra II
N sa vende ka nga dy flet?
Sa lule kan nga dy flet ?
Sa blet ka n nj flet ?
Sa blet ka n dy flet ?
Sa blet ka gjithsej?
Sa blet ka gjithsej ?
12.
Aida ka paramenduar numr, i cili sht 4 her m i madh se numri 121. Cilin numr
e ka paramenduar Aida ?
13.
Artani ka 122 denar. Blerina ka 4 her m tpr para se Artani.

Sa denar ka Blerina?
Sa denar m pak ka Artani se sa Blerina ?
Sa denar kan s bashku ?

Mundohu t zgjedhish !
Gjyshja Florije u ka dhn nipave t saj nj kuti me sheqerka. N kuti ka 5 radh me
nga 4 sheqerka. Pasi q jan shrbyer nipat e saj dhe secili ka marr numr t njejt t
sheqerkave, n kuti kan mbetur 4 sheqerka.
Sa sheqerka kishte n kuti t plot?
Sa sheqerka kan marr nipat?
Sa nipa ka gjyshja Florije nse dihet se numri i tyr sht m shum se 2 e m pak
se 10?
90
SHUMZIMI DERI M 1000 PRSERITJE

(PJESA II)
2.
1.
N nj qendr skijimi, bileta ditore pr teleferikun e madh kushton 60 denar e pr te voglin

40 denar.
Katr shokt ditn e par e kan shfrytzuar
teleferikun e madh, ditn e dyt t voglin.
Sa denar gjithsej kan shpenzuar pr dy dit?
Mnyra e par: 4 60 + 4 40 =
Mnyra e dyt: 4(60 + 40) = 4
Krahasoji rezultatet.
Konstato se:
provo se (60 + 40) 4 = 60 4 + 40 4.
4(60 + 40) = 4 60 + 4 40.
Kjo veori vlen pr ciltdo numra , b dhe c. d.m.th.
c ( + b) = c + c b;
( + b) c = a c + b c.
Shuma shumzohet me numr ashtu q me at numr shumzohet do mbledhs,
e pastaj prodhimet e fituara mblidhen.
2.
N tre tela ka nga 6 dallndyshe. Nga secili tel

kan fluturuar nga 2 dallndyshe. Llogarit n dy
mnyra.
Shno barazime n t cilt sht prshkruar
vetia pr shumzim t mbledhjes.
3.
Prkujtohu si llogaritet prodhimi 28 3.
N tabel
Dh
Nj
24
Praktikisht
3 8Nj=24Nj= 2Dh 4Nj
3
3 2 + 2Dh = 8
28 3
84
6
8
3 her 8 sht 24,

4 shnoj, 2 mbaj
n mend. 3 her
2 sht 6 edhe 2
q mbaj n mend
sht 8.
4
Llogarit :
36 2 =
29 3 =
; 38 4 =
; 18 5 =
91
4.
N nj raft ka 127 libra. Sa libra ka n 6 rafte ?

Sqaroje shumzimin n tabel.
Dh
Nj
42
Llogarit n mnyr praktike.

1
5.
Llogarit :
12
388 2
6.
149 5
135 7
Sa automjete ka n parking ?
Merita ka llogaritur :
4 + 2 3 = 4 + 6 = 10.
Arbeni ka llogaritur :
4 + 2 3 = 6 3 = 18.
Kush ka gabuar dhe pse ?
Nse n nj shprehje ka operacione me mbledhje, shumzim, pjestim dhe zbritje,
m para kryhen operacionet e shumzimit dhe pjestimit, pastaj operacionet e
mbledhje dhe zbritje.
7.
Njehso :
7+64=
8.
25 + 18 : 3 =
84 : 2 6 7 =
Nj taksist do dit shkon prej Manastirit n Resnje dhe kthehet n Manastir. ashtu
q ai kalon 68 kilometra n dit. Sa kilometra kalon :
Pr nj jav ;
pr 10 dit ?
Mundohu t zgjedhsh!
N nj supermarket punojn 3 sportele dhe para secils sportele presin t paguajn nga 5
blers. Ndr kohhapen edhe dy sportele t tjera dhe blerst kan kaluar n sportelet tjera
kshtu qe n t 5 sportelet t ket numr t njjt t blersve.
Sa blers ka gjithsej?
92
Sa blers ka para secils sportele para

kalimit n sportelet e tjera?
Sa blers ka para secils sportele pas
kalimit n sportelet e tjera ?
SHUMZIMI I NUMRIT ME DHJETSHE DHE

QINDSHE
3.
1.
PRKUJTOHU
Vreje numrin e kubeve n vizatim.

Secili blok ka 10 radh. N seciln
radh ka nga 10 kube. Sa kube ka
n nj blok ?
Sa kube ka n t tre bloqet?
3 100 = 300
10 + 10 + 10 + 10 = 4 10 = 40
100 + 100 + 100 = 300
4 10 = 40
3 100 = 300
4 10 = 40
3 1 00 = 3 00
Numri shumzohet me 10 ashtu q atij

numri nga ana e djatht i shnohet 0.
Cilt numra duhet t shnohen

n katrort e zbrazt ?
2.
Numri shumzohet me 100 ashtu q atij

numri nga ana e djatht i shnohen dy
zero.
2
15
26
400
88
100
3 700
n nj thes ka 25 kg fasule. Sa kg fasule ka n 300 thas.

gojarisht
25 300 = 25 (3 100)
= (25 3) 100
= 75 100
= 7 500
shkrim
Numrin 300 e paraqesim si 3 100.
e aplikojm vetin asociative t shumzimit.
e shumzojm numrin 25 me numrin e

mjeteve d.m.th. me numrin 3.
shumzojm me 100. gjithsej ka 7 500 kg fasule.
25 300
7 500
93
3.
Shumzo gojarisht dhe me shkrim :

) 4 20
21 30
4.
b) 400 7
c) 102 30
d) 202 400
201 40
800 35.
15 500
N nj kopsht ka 50 rreshta moll. N

secilin rresht ka nga 30 moll. Sa moll ka ghithsej n kopsht ?
Numri ne prgjithshm t mollve do

ta prcaktosh nse i shumzon numrat 50 dhe 30. Prcjelle shumzimin.
Shkurtimisht
50 30 = (5 10) (3 10)
= (5 3) (10 10)
50 30
1 500
= 15 100
= 1 500
Si do i shumzosh
numrat 50 dhe 30 gojarisht e si me shkrim?
5.
gojarisht dhe me shkrim do i shumzoj

n mnyr t njejt.Do ti shumzoj
Numrat e dhjetsheve 5 dhe 3 dhe do t
shnoj dy zero.
Njehso prodhimin :
) 38 60
30 20
b) 34 50
70 80
c) 128 20
140 30
d) 105 40
320 300.
6.
N nj kosh ka 30 vez. Sa vez ka n 80 koshe ?
7.
Largesa prej Shkupit deri n Kumanov sht 40 km. Nj dit at rrug e kan kaluar
1300 automjete. Sa kilometra gjithsej kan kaluar at dit t gjith automjetet?
8.
Shumzo e pastaj me kalkulator provo :

) 28 30
35 50
94
b) 120 40
350 70
c)
400 50
1 300 60
d) 430 200
120 500.
DUHET T DI !
KONTROLLHU!
Numri shumzohet me 10, respektivisht

me 100, ashtu q nga ana e djatht e
tij i shnohet nj zero, respektivisht dy
zero.
Sqaro se si jan fituar prodhimet:
T sqarosh dhe t japsh shembull si

shumzohen numra me dhjetshe dhe
qindshe.
N seciln nga 20 raza ka nga 30 karanfila, e n seciln prej 30 vazave ka nga

20 tulipan. far ka m shum karanfil apo tulipan?
6 100 = 600;
140 500 = 70 000.
20 40 = 800;
DETYRA
1.
Cilt numra mungojn n fushat e

zbrazta ?
)
30
45
500
b)
3.
) nga sa dhjetshe kan numrat 40

dhe 60?
100
2 500
b) gjithsej sa shishe duhet t bart puntori?

20
150
90
30
1 200
4.
2.
Nj puntor duhet t bart 40 kuti me

shishe. N seciln kuti ka nga 60
shishe.
Arta do dit pr mngjes shpenzon

50 denar. Sa denar ka shpenzuar
Arta pr 23 dit ?
N nj kopsht ka pasur 130 lule. Secila

lule ka nga 20 deg. N seciln deg
jan ndalur nga 10 blet.
Sa blet ka n kopsht ?
Mundohu t zgjedhish !
Sa zero do t shnosh, nse i shkruan t gjith numrat prej 1 deri m 1000 ?

Sa shifra jan t shnuara pr numrim t faqeve t nj libri qe ka 500 flet?
95
SHUMZIM ME NUMR NJSHIFROR
4.
1.
Prkujtohu!
Agimi ka shnuar numrin 210 332 dhe

ka dashur ta shumzoj me numrin 3.
Ti ndihmojm Agimit ta caktoj prodhimin 210 332 3.
Artani ka llogaritur shumn 235*4

dhe ka shnuar n tabel. Ndihmoji
Artanit q t mbaroj shumzimin.
N tabel
Qm Dhm
Dh
Nj
Dh
Nj
12 20
Themi
N nj parking ka pasur n 3 vende

nga 2 automjete dhe n 3 vende nga
4 automjete. Blerimi ka par se numri
i automjeteve mund t caktohet nse
llogaritet n 3 vende nga 6 automjete.
3 2 + 3 4 = 3 (2 + 4) = 3 6
Llogarit n dy mnyra
26 4 + 135 4 =
3 2Nj
6Nj
3 3Dh
9Dh
3 3Q
9Q
3 0Qm 0Qm
3 1Dhm 3Dhm
3 2Qm 6Qm
Praktikisht
210 332 3
630 996
Kt e kam t njohur. Kshtu kam

shumzuar numra m t vegjl deri m
1000.
Llogarit prodhimin e 10 201 4.

2.
Shiko tabeln dhe dalloe llogaritjen e prodhimit 21 623 4.
N tabel
Themi
3.
96
4 3Nj
12Nj
1Dh 2Nj
4 2Dh
8Dh + 1Dh
9Dh
4 6Q
24Q
2M 4Q
12
4 1M
4M + 2M
6M
4 2Dhm
8Dhm
8Dhm
Dhm
Dh
Nj
24
Llogarit :
Llogarit :
2 656 5 =
70 089 8 =
21 623 4
86 492
N nje restoran pr nj jav jan shitur 3 365 pica. Sa pica jan shitur pr 4 jav, nse
n seciln jav jan shitur numr i njejt i picave ?
4.
5.
Zmadhoje 3 her ndryshimin e numrave 157 062 dhe 138 405.

Prkujtohu pr vetin komutative dhe asociative t shumzimit dhe shumzimit
me mbledhje.
Kto veti vlejn edhe gjat shumzimit t numrave shumshifror.
Llogarit vlern e shprehjes 7 2 743 + 3 247 7.
6.
Prodhimin e numrave 1642 dhe 5 zmadhoe 4 her.

Prodhimin e numrave 1642 dhe 4 zmadhoe r 5 her.
Krahaso rezultatet. Sqaro se ka vrejte gjat llogaritjes. Cila veti e shumzimit
shfrytzohet ?
Duhet t di
Numrat m t mdhenj se 1000 shumzohen me metodn e njejt sikur se numrat deri
n 1000.
Vetia komutative dhe asociative e shumzimit, si dhe shumzimi i shums dhe ndryshimit me numr zbatohet edhe pr numra m t mdhenj se 1000.
Kontrollohu!
Llogarit :
1 624 5 + 249 3 =
5 248 + 5 =
, duke shfrytzuar vetit e shumzimit.
6 1 264 + 351 6 =
Llogarit: 3 617 4 =
, duke shfrytzuar vetit e shumzimit.
Sa her duhet t rritet shumzuesi 3 617 q prodhimi i fituar t rritet 7 her ?

Sa her duhet t rritet secili prej shumzuesve ashtu q prodhimi t rritet 9 her ?
97
Detyra
1.
2.
Pa e llogaritur, vendos cila prej shenjave <,= ose > duhet t shnohet n
rreth :
321 7
842 0 + 125
4.
(713 + 212) 6;
mimi
Numri i
sendeve t
shitura
Kmishat
1 125
Bluzat
374
Pantallonat
2 050
20
Gjithsej
Numri i prgjithshm
125 3.
Llogarit prodhimin:
) 1 280 4;
) 10 706 5;
) 110 048 7;
) 7 999 80.
7.
Llogarit perimetrin e figurave n vizatim, me shfrytzimin e shumzimit .
8.
Llogarit vlern e shprehjes, duke

shfrytzuar shumzimin vetm nj
her,
Cakto shifrat e panjohura n prodhim.
) 1
27 4
41
b)
0543 7
143
c) 105
5.
Plotso tabeln
7 312;
713 6 + 212 6
3.
6.
Shumn 342+342+342+342+342
paraqite si prodhim dhe llogarite
vlern e saj.
60 8
68
d) 1
6
1 9 6 2
N nj ferm gjat nj dite fitohen 5

560 vez
Sa vez do t fitohen pr nj jav e
sa pr 4 jav ?
5 312 + 3 312 =
16 3 420 9 3 420 =
9.
Nj blet pr do dit me diell kalon

120 km, e do dit t vrenjtura 85 km.
Sa kilometra ka kaluar bleta pr nj
jav nse at jav ka pasur 4 dit me
diell e t tjerat kan qen t vrenjtura ?
Mundohu t zgjedhish!
Seciln shkronj zvendse me shifr dhe caktoe shumzimin

CAR 2 = KRAL
Cakto t gjitha zgjedhjet.
98
5.
SHUMZIMI ME NUMR DYSHIFROR

3 231 23
1.
Prkujtohu!
Prodhimin e numrave 23 dhe 30 Artani e

ka llogaritur n kt mnyr:
23 30 = 23 (3 10) =
56 10 = 560
= (23 3) 10 =
= 69 10 = 690
Blerimi ate e ka paraqitur me vizatim
Llogaarit:
78 10 =
40 10 =
23 30 = 690
Si shumzohet mbledhje me numr?

Jep shembull.
2.
Llogarit: 24 40 =
156 40 = .
Shih se si Arditi ka llogaritur prodimin 3231 23.

3 231 23 = 3 231 (20 + 3)
= 3 231 (3 + 20)
= 3 231 3 + 3 231 20
= 9 693 + 64 620
= 74 313.
Prodhimin e ka
shnuar n kt
mnyr:
3 231 23
9 693
+ 64 620
74 313
Pr at shkak prodhimi
n t cilin zeroja sht
ln anash sht larguar
majtas pr nj vend.
3.
; 32 50 =
N tabel
DHM
DH NJ
3 231 3
3 231 20
Agroni ka dalluar se zeroja

mundet t lihet anash gjat
shumzimit me shifrn
e dhjetsheve. Shkurtimisht ka llogaritur n kt
mnyr:
23
3 231 23
9693
+ 6462
74 313
Shumzimi me numrin dyshifror 23 sht sjell

n dy shumzime me numr njshifror:
3 231 3 3 231 2. Dallo se si shnohen ato
prodhime n mbledhje.
Dallo se si sht llogaritur prodhimi i numrave 2 112 dhe 42.

22 013 32 =
.
Pastaj llogarit:
99
2 112 42
4224
+ 8448
88704
4.
S pari numrin 2112 e shumzojm me 2.

Fitojm 4 224.
Numrin e njjt e shumzojm me 4.
Prodhimin e fituar, 8448 e shnojm ndr numrin
4 224 pr nj vend majtas.
Shuma e numrave t shnuar n kt mnyr
sht 88 704.
Ky numr sht i njejt me prodhimin 2 112 42.
Llogarit dhe provo me kalkulator.

11 320 21 =
20 212 34 =
Duhet t di!
21 320 46 =
Kontrollohu!
Shumzimi i nj numri me numr dyshifror bie n dy shumzime t numrit t

dhn me shifra t numrit dyshifror.
Llogarit 1 312 32 dhe sqaro se pse

prodhimi i numrave 1 312 dhe 3 shnohet pr nj vend majtas krahas prodhimit
t numrave 1 312 dhe 2.
Prodhimet e numrit t dhn me shifrat

shifrat e numrit dyshifror ti shkruash me
rregullidht nj ndr tjetr.
Detyra
1.
Llogarit n mnyrn m t thjesht :

2 378 5 =
2 103 28 + 2 103 4 =
2.
Zbulo gabimet e bra.
3.
Prej shums s numrave 3 013 dhe

23, zbrite prodhimin e numrave 102
dhe 43.
4.
Arditi numrin 201 sht dashur ta

zmadhoj pr 42 her. Por ai numrin 201 e ka zmadhuar pr 42. Pr sa
sht m i vogl numri q e ka fituar
Arditi nga numri i krkuar ?
Gjat llogaritjes t prodhimit113 21,

Arta, Blerina dhe Aida kan br nga
nj gabim.
Arta
113 21
Blerina
Aida
113 21
113 21
226
113
113
226
113
226
1 356
339
1 356
100
6.
SHUMZIMI ME NUMR DYSHIFROR 3 564 26
1.
Prkujtohu!
3 564 26 =

Q
1
6
7
Dh
2
Nj
7
Dhm
6
Dh
Nj
762
12 42
6
127 6
26
6 here 7 ht 42, shkruajm 2, 4

mbajm mend;
6 here 2 sht 12 edhe 4 q mbajm
mend sht 16, shkruajm 6, 1
mbajm mend;
6 here 1 sht 6 edhe 1 q mbajm
mend sht 7, shkruajm 7.
4
3 564 26
21384
+ 7128
92664
Praktikisht
Shumzimi me numrin dyshifror 26 transferohet n dy

shumzime me numrat njshifror 6 dhe 2.
- Numri 3 564 shumzohet me 6 dhe prodhimi 21 384 shnohet nn vij;
- Numri 3 564 shumzohet me 2 dhe prodhimi 7 128 shnohet nn numrin
21 384 nj vend anash majtas.
- Shuma 92 664 sht prodhimi i krkuar 3 564 26.
2.
Cakto vlern e shprehjes:

45 38 38 26 =
(228 35 192 35) + 655 35 =
(74 300 71 292) (12 400 12 346) =

3.
Llogarit prodhimin :
1 072 36 =
13 597 48 =
3 245 41 =
;
27 038 34 =
;
.
101
Mundem! Mirpo, prodhimin

me njshet do ta shnoj nj
vend anash n t djatht nga
prodhimi me djetshet.
A mundesh gjat shumzimit

me numr dyshifror s pari t
shumzosh me dhjetshe e pastaj
me njshet e numrit dyshifror ?
Pse gjat shumzimit me 41,

shumzimi sht kryer vetm
me djetshet ?
Dallo prodhimin
1072 36
+
3245 41
3216
6432
+12980
133045
38592
Shifra e njsheve n numrin 41

sht nj. N at rast shfrytzohet shumzuesi i par si mbledhs n shumzim.
Mendo se si m praktikisht do ta shfrytzosh shumzimin me numra dyshifror n t

cilin shifra e dhjetsheve e atij numri sht njsh. Numro shembull.
Duhet t dish
Kontrollohu!
T shumzosh numr t dhn me numr

dyshifror.
Llogarit prodhimin 167 58, nse e

ke t qart se
167 8 = 1 336 dhe 167 5 = 835.
Ti aplikosh vetit e shumzimit.

Ta respektosh rendin e operacioneve.
Mundohu t zgjedhish
Detyra
1.
1 076 38 =
13 502 69 =
9 874 67 =
2.
Prodhimin e numrave 648 dhe 74, Fatoni,

Arta, Besa dhe Mentori e kan zgjiedh n
mnyra t ndryshme.
Llogarit:
;
.
Llogarit n mnyr m t tjesht:

53 79 + 27 79 = ;
1 716 16 (70 + 16) =
3.
Numri, i cili sht 54 her m i madh

se numri 268 zmadhoe 26 her.
4.
Prej prodhimit t numrave 304 dhe 68

zbrite ndryshimin e numrave 56789
dhe 36117.
102
Zbulo se ku kan gabuar.

Faton
Arta
648 74
648 74
4536
2592
4536
2592
30456
47952
Besa
648 74
Mentor
648 74
2592
4536
2592
4536
47952
30456
7.
SHUMZIMI ME NUMR TRESHIFROR
1.
Prkujtohu!
63 100 = 6 300
3 516 200 = 703 200
Dallo se si sht prcaktuar prodhimi i

numrave 312 dhe 231.
312 231 =
= 312 (200 + 30 + 1) =
= 312 (1 + 30 + 200) =
= 312 1 + 312 30 + 312 200 =
= 312 + 9 360 + 62 400 =
= 72 072 .
Praktikisht
145 26 = 145 (20 + 6)

= 145 20 + 145 6
=
486 = 400 + 80 +
Nse zerot nga fundij i largojm, fitohet:

312 231
312
936
+ 624
72072
Prodhimi 312 = 312 1 1sht

shnuar i pari.
Prodhimi 936 = 312 3 sht
shnuar i dyti dhe nj vend anash
n t majt nga i pari.
Prodhimi 624 = 312 2 sht
shnuar i treti dhe nj vend anash
n t majt nga prodhimi i dyt.
312 231
312
9 360
+ 62 400
72 072
Pr tu caktuar prodhimi
312 231 duhet:
- Numri 312 t shumzohet me 200,
me 30 dhe me 1;
- Prodhimet e fituara t shnohen nj
pas nj dhe t mblidhen;
- Shuma 72072 e ktyre prodhimeve
sht i njejt me prodhimin 312 231.
Vlen dhe n prgjithsi

Shumzimi i numrave shumshifror me numr treshifror transferohet n tre shumzime
me numr njshifror, d.m.th.me shifrat e numrit treshifror. Prodhimet shnohen njpasnj pr nj vend anash n t majt, nse s pari shumzohet me njshet ose nj vend
anash n t djatht nse s pari shumzojm me shifrat e qindsheve. Shuma e numrave t shnuar paraqer prodhimin e atij numri me numr treshifror.
103
2.
Dallo se si Fatoni e ka caktuar prodhimin e numrave 2458 dhe 347.

2 458 347
17206
9832
+ 7374
852926
S pari kam shumzuar 2458 me 7. Fitova prodhimin

17206 dhe e shnova nn vij. Pastaj shumzova 2458
me 4 dhe fitova 9832 edhe kt prodhim e shnova nn
prodhimin e par nj vend anash n t majt. N t njejtn mnyr veprova edhe gjat shumzimit me 3.
Kontrollo me kalkulator.
3.
Fatoni, Arta dhe Blerimi sht dashur t llogarisin prodhimin e numrave 631 dhe 240
Fatoni ka llogaritur
Arta ka llogaritur
631 240
000
2524
+ 1262
151440
631 240
2524
+ 1262
15144
Pastaj kan provuar me kalkulator dhe kan fituar: 631 240 = 151 440.
Me ciln shifr t numrit treshifror nuk ka shumzuar Arta ?
Dallo se si ka llogaritur Blerimi .
631 240
25240
+ 1262
151440
Zeroja n fund nuk duhet t lshohet. Un shumzova 631 me 40. Pr at shkak prodhimi i par sht
25249, e t dytin e shnova dy vende anash n t
majt n krahasim me t parin.
Cakto prodhimin e numrave ashtu si ka llogaritur Blerimi.

382 350;
4.
4 063 240;
3 762 170.
Artani, Erza dhe Besari kan llogaritur prodhimin e 4 158 206:

4158 206
24948
0000
+ 8316
856548
Artani
4158 206
24948
+ 8316
856548
4158 206
24948
+ 8316
108108
Erza
Besari
Me kalkulator provo rezultatet q i kan fituar. Cili dhe ku ka gabuar?
104
Prov:
4 158 206 =
Dallo se si ka llogaritur Erza.

Rezultat t sakt sht rezultati i Artanit dhe Erzs. Erza ka llogaritur m shkurt.
Ajo nuk ka shumzuar me zero.
Si e ka shnuar Erza prodhimin gjat shumzimit me 6 dhe me 2 ?
5.
Llogarit vlern e shprehjeve, e pastaj provo me kalkulator.

328 262 153 328 =
60 000 227 230 =
6 25 730 730 105 =
;
;
115 384 + 4 384 + 384 =
;
.
Duhet t di!
T shumzosh nj numr me numr treshifror, tek i cili t gjitha shifrat jan t ndryshme
nga zero?
T shumzosh nj numr me numr treshifror, i cila ka shifr 0 n vend t njsheve?
T shumzosh nj numr me numr treshifror, i cili ka shifr zero n vend t dhjetsheve ?
KONTROLLOHU
Ku sht gabimi ?
235 124
235
470
+ 940
98935
419 630
1257
+ 2514
26397
1348 206
8088
+ 2696
35048
Provo me kalkulator.
Cakto shifra q duhet t qndrojn n vend t katrorve.
2 1 4 5263
4 3
8
0
+ 4
9
5 6
1
5
7 9320
8 0
1
+
2
7
2
+ 2
9 6 2306
5
2
6
3
105
Llogarit:
642 258 =
337 240 =
214 109 =
Me kalkulator provo se a jan t sakta prodhimet.
902 209
8118
+ 184
26518
Provo me llogaritje, e pastaj me kalkulator a sht vepruar n

mnyr t drejt gjat shumzimit t numrave 902 dhe 209
Detyra
1.
Llogarit:
2 4
1 126 324 =
246 370 =
2.
3.
;
;
548 208 =
2 006 206 =
;
.
4
Pa llogaritur prgjigju se cili prodhim

sht m i madh.
Provo a sht e sakt :

98 99 + 98 99 100 = 98 99 101;
894 420 ose 894 42?
27 27 + 27 73 27 100 = 0.
556 450 ose 556 540?
Zbrtheji barazimet duke i shfrytzuar

vetit e shumzimit.
Prej shtpis s Almirit deri ke shkolla

ka 256 m.
Sa do t kaloj pr 8 vite shkollore

nse mson n shkolln e njjt?
N mnyr t thjesht llogarit :
258 75 + 75 258 = ;
324 124 + 324 26 = .
5.
7.
1 247 102 ose 1 247 120?
Sa metra rrug kalon Almiri pr nj

vit shkollor i cili ka 189 dit shkolle
(duke llogaritur rrugn prej shtpis
deri n shkoll dhe anasjelltas) ?
4.
6 2 4
Zgjedhi barazimet :
Nga historia e matematiks

N sehkullin IX matematicienti arab Muhamed
ibn Musa al-Horezni shumzimin e numrave
shumshifror e ka paraqitur me rrjet katror.
Secili katror n rrjet e ka ndar me diagonale.
N pjesn e poshtme t katrorit ka shnuar
njshet, ndrsa n pjesn e lart dhjetshet
q fitohen me shumzimin e shifrave t atyre
numrave. N fund ka br mbledhjen e numrave q gjinden n diagonale. Dallo n praktik se si e ka br at n mnyr t sakt,
p.sh. gjat shumzimit t numrave:
) 638 42; ) 803 375.
)
x 1 165 = 214 159;

32 400 x = 234 130;
324 248 x = 123 456;
x 4 860 48 = 1 248 102.
6.
106
Cilat shifra duhet t shkruhen n

katror?
Llogarit prodhimet n kt mnyr dhe provo me kalkulator.

) 407 25; ) 986 723.
T
8.
1.
PUNIM ME
DHNA
PARAQITJA E T DHNAVE N DIAGRAM SHTYLLOR DHE LINEAR

N nj shitore pr pulovra jan sjellur
32 pulovra, 15 pal pantollona dhe 48
kapela.
Formo tabel n t ciln do ti
shnosh t dhnat pr numrin e pulovrave, pantallonave dhe kapelave
t sjellura n shitore.
Nga diagrami lexo t dhnat pr numrin e pulovrave, pantollonave dhe kapelave q
kan mbetur t pa shitura.
Me thyes shno t dhnat pr pjesn e pulovrave, pantallonave dhe kapelave t
mbetura n shitore.
P
r
o
d
h
i
m
e
t
Pulovra
Pantallonat
Kapelet
Sa prodhime nga secili lloj jan shitur ?

Vizato diagram me t cilin do ti paraqesish t dhnat pr numrin e xhemperave,
pantallonave dhe kapelave t shitura.
Pulovrat jan shitur nga 2 450 denar, pantollonat nga 1 860 denar, ndrsa kapelat
nga 325 denar.
Sa para jan fituar nga prodhimet e shitura ?
107
2.
Nj lop pr nj vit jep 1 200 litra

qumsht.
Plotso tabeln me sasin e qumshtit

q fitohet nga 2, 3, 4 dhe 5 lop.
Cilt numra duhet t shnohen n tabel ?
Numri i lopve
Litr qumsht n
vit
1200
Vshtro diagramin n vizatim. Ky lloj diagrami quhet diagram linear.
V
I
T
E
T
litra
Dallo n far mnyr jan paraqitur t dhnat pr sasin e qumshtit q do t fitohet nga nj lop pr periudh prej 1 deri m 6 vjet.
Vizato diagram linear n t cilin do ti paraqesish t dhnat pr sasin e qumshtit q

do t fitohet prej dy lopve t njejta pr periudh prej 1 deri m 8 vjet.
108
9.
1.
PJESTIMI I NUMRAVE DERI M 1 000

prsritje
Bje pjestimin me numr njshifror

) 69 : 3 =
b) 488 : 4 =
c) 866 : 2 =
Dallo
Vlera shifrore e secils shifr t numrit 69 pjestohet me 3, pa mbetje.
6 : 3 = 2, 9 : 3 = 3;
2.
sepse
69 : 3 = 23.
732 : 6 = 122
6
13
12
12
12
Llogarit:
) 732 : 6 =
; b) 822 : 3 =
c) 144 : 4 =
; d) 602 : 2 =
vshtro pjestimin ).
0
3.
Shumn e numrave 348+266 pjestoe me 2. Llogarite n dy mnyra.

Vshtro se si Fatoni dhe Arta kan llogaritur.
Fatoni: (464 + 288) : 2 = 752 : 2
752 : 2 = 376
6
15
14
12
12
0
Llogarit n dy mnyra:
4.
Arta:
(464 + 288) : 2 = 464 : 2 + 288 : 2 =
(Llogarit gojarisht!)
) (135 + 420) : 5 =
232 +
144 = 376
b) (693 270) =
N nj sall jan radhitur 855 karrige n 9 radh.

Nga sa karrige ka n seciln radh nse numri i karrigeve t radhve sht i
njejt ?
Nga sa karrige duhet t plotsohen q n seciln radh t ket nga 100 karrige ?
109
5.
N pjestimet e mposhtme cakto shifrat q mungojn .

7 6 5 : 5 = 15
3 9 2:7=
3
0
6.
Provo se a sht llogaritur hersi sakt, pa e kryer pjestimin.

) 666 : 6 = 100;
b) 745 : 5 = 109;
c) 258 : 3 = 86;
d) 549 : 3 = 183.
Prcjelle zgjedhjen e detyrs ).

6 100 = 600 < 666. Do t thot, 100 nuk sht hersi i 666:6.
7.
Cakto hersin nse :

a)i pjestueshmi sht 432, ndrsa pjestuesi sht 6
b)pjestuesi sht 7, ndrsa hersi 123
c)i pjestueshmi sht 516, ndrsa hersi sht 4.
8.
Cakto shifrat q mungojn n katrort

a) 5 4 1 : 3 = 18
b) 214 = 4 53 +
c) 5 9 5 : 7 =
5 6
5
5.
9.
Llogarit dhe provo me shumzim.

) 449 : 7 =
10.
110
b) 354 = 8 4
Provo a sht plotsuar tabela sakt.
c) 338: 4 =
dhe mbetja
I pjestuesh- Pjestuemi
si
238
7
647
8
339
5
Hersi
Mbetja
304
80
66
0
7
9
11.
Sa sht :
) Gjysma e numrave 6, 14, 24, 188;
b) Nj e treta e numrave 12, 18, 36, 147;
c) Nj e katrta e numrave 8, 28, 272;
d) Nj e teta e numrave 32,56,392 ?
Prkujtohu n shembujt vijues :

- Gjysma e 6 paraqet 6:2=3
- Nj e treta e 12 paraqet 12:3=4
- Nj e katrta e 8 paraqet 8:4=2
12.
Cakto brinjn e trekndshit barabrinjs nse perimetri i tij sht :

) 78 cm;
13.
b) 156 cm;
c) 8 cm 4 mm.
Cakto brinjn e katrorit nse perimetri i tij sht :

) 56 cm;
b) 284 m;
c) 412 cm.
14.
Arta ka bler 7 fletore t njejta dhe ka paguar 161 denar. Sa kushton nj fletore ?
15.
Nse e din se 384=152, cakto hersin e 152:4.
16.
Sqaro si do ta prcaktosh numrin e panjohur x, e pastaj llogarit:

) 8 = 256;
17.
Llogarit :
b) 6 = 444;
) 424 : 4;
c) 315 = 5 .
b) (512 + 136) : 8;
c) 120 648 : 8.
Mundohu t zgjedhsh!
Artani me biikletn e tij ka kaluar 750 metra pr 3 minuta. Sa metra ka kaluar Artani
pr nj minut ?
Artani ka ecur 396 metra pr 6 minuta. Sa metra do t kaloj ai pr 10 minuta, nse
ec me shpejtsi t njejt?
Artani ka kaluar 260 metra duke ecur pr 2 minuta, e pastaj edhe 1000 metra pr 5
minuta me biikletn e tij.
Sa rrug ka kaluar Artani pr 7 minuta ?
Nga sa metra ka kaluar mesatarisht pr nj minut ?
111
10. PJESTIMI ME 10 DHE ME 100
1.
Prkujtohu!
Si shumzohet deri m 10?
Si shumzohet deri m 100 ?
6
10
21
100
14
256
4125
Me ndihmn e tabels pr shumzim

provo a sht e sakt:
30
3
x : 10
50
5
60
6
20
2
80
8
40
4
Sa her jan m t mdha

vlerat e x nga vlerat e dhna
x : 10?
700
7
: 100
Cakto numrin q duhet t qndroj n

katror.
3 000
30
340 :10 = 34, pr ate se 34 10 = 340.

2.
Cakto :
)Prodhimin;
10
96 500
965
Sa her jan m t mdha

vlerat e a nga vlerat e dhna
: 100?
80
42
420
105
700
: 10
1050
10 8 = 80.
80 : 10 = 8, at se 8 10 = 80.
42 10 = 420. Veprova n t njejtn mnyr si

shumzuam 8 me 10. Shnova 0 n fund t numrit.
Sa sht 42 10?
Sa sht 420 : 10?
b) hersin.
420 : 10 = 42. shifrn e fundit 0 t pjestueshmit nuk e mora parasysh.
Numri, i cili ka shifr t njsheve 0, pjestohet me 10 ashtu q shifra 0 menjanohet.

3.
Llogarit:
4.
) Pr qepjen e palltove t nxnsve sht bler 100 metra shtof nga 430 denar pr
nj metr. Sa kushton shtofi ?
b) pr shtof pr qepje t palltove t nxnsve sht paguar 43 000 denar. Sa metra
shtof jan bler ?
112
110 : 10 =
3400 : 10 =
60 020 : 10 =
5.
Cakto cilt numra duhet t qndrojn n vend t

katrorve.
Si do t logaritsh 800:100 ?
800:100=8. I anashkalova dy zerot e 800.

Numrat tek t cilt shifrat e fundit jan zero, pjestohen me 100 ashtu q ato dy zero
anashkalohen.
6.
Llogarit :
7.
Sa dhjetshe dhe sa qindshe prmban numri 50 100 ?
600 : 100 =
10 500 : 100 =
Duhet t dish !
100 100 : 100 =
Kontrollohu!
Numrat t cilt n pozitn e njsheve

kan shifr 0, pjestohen me 10 n at
mnyr q zeroja anashkalohet.
Llogarit gojarisht:
20 : 10 =
200 : 100 =
Numrat tek t cilt shifrat n pozitn e

dhjetsheve dhe njsheve jane zero,
pjestohen me 100 ashtu q kto dy
zero anashkalohen.
150 : 10 =
;
20 200 : 100 =
Cakto vlern e shprehjes:

) 32 10 320 : 10;
b) 422 4 220 : 10;
c) (3 400 + 1200) : 100;
d) 4 100 400 : 100.
Detyra
1.
2.
Sa her sht m i madh numri 300

se numri:
4.
Llogarit
) 100;
5.
Shpreh n metra:
Sa her sht m i vogl numri 50 se

numri:
) 500;
3.
b) 3?
b) 5 000?
Shpreh n metra:
) 50 dm;
b) 240 dm.
) 700 cm;
6.
24 730 : (38 28) =
b) 10 300 cm.
Prej 300 metra plhur mund t qepen

100 kostume.
Sa metra plhur nevojiten q t qepet
nj kostum ?
113
PJESTIM ME NUMR NJESHIFROR PA MBETJE
11.
1.
Prkujtohu!
Hersi 246:6 pa tabel praktikisht e
llogarisim n kt
mnyr:
Llogarit:
124 : 4 =
Gjithsej 2 486 libra jan t radhitura n

dy vitrina.
Sa libra ka n njrn vitrin?
246 : 6 = 41
24
06
6
0
342 : 3 =
Si do ta caktojm numrin e
librave n njrn vitrin ?
Do ta llogarisim hersin 2 486
: 2.
24:2=12; 2400:2=1200. Rreth 1200

libra n nj vitrin.
Bn vlersim pr numrin e
librave n nj vitrin.
2 486 : 2 = (2 000 + 400 + 80 + 6) : 2 = 2 000 : 2 + 400 : 2 +

+ 80 : 2 + 6: 2 = 1 000 + 200 + 40 + 3 = 1 243
2.
Cilt numra duhet t qndroj n vend t katrorve .

8 420 : 4 = (
3.
):4=
Llogarit hersin, e pastaj provo me shumzim

4 608 : 2 =
3 609 : 3 =
Praktikisht:
2486 : 2 = 1243
2
04
4
08
8
06
6
Pjestimi i numrave shumshifror me numr njshifror bhet n mnyr t njejt si

dhe pjestimi i numrave dyshifror dhe treshifror me numr njshifror.
Pr ta provuar pjestimin, duhet t shumzohet pjestuesi me hersin. Nse e fiton
t pjestueshmin, ather pjestimi sht i sakt. Kjo prov quhet prov e pjestimit
me shumzim.
4.
Llogarit hersin e numrave 3 654 dhe 9.

Llogarisim:
36Q : 9 = 4Q
5Dh : 9 = 0Dh
54Nj : 9 = 6Nj
Themi:
3I nuk mund t pjestojhet me 9.
3I 6Q=36: 36Q:9=4Q.
5Dh : 9=0 dhe mbetja 5Dh.
M
3
114
Q
6
Dh Nj
5
4
:9=
Q
4
Dh Nj
0
6
5Dh 4Nj=54Nj; 54Nj : 9= 6Nj.
Praktikisht
Themi
3654 : 9 = 406
36
05
0
54
54
0
3 pjestuar me 9 sht 0, mirpo 0 nuk shkruhet si shifr e par

35 pjestuar me 9 sht 4, shkruajm 4 tek hersi; 4 here 9
sht 36; 36 minus 36 sht 0, zbresim 5
5 pjestim 9 sht 0, shnojm 0(afr 4 tek hersi);0 here 9 sht 0, 5
minus 0 sht 5; zbresim 4
54 pjestuar 9 sht 6, shnojm 6 tek hersi, 6 her 9 sht
54,54 minus 54 sht 0
Cakto numrin e shifrave t hersit dhe prcaktoe:

a) 32 744 : 8 =
b) 247 356 : 9 =
c) 2 400 : 8 =
d) 78 000 : 6 =
Pastaj provo me kalkulator.

Shihe prcaktimin e shifrave t hersit ).
Numri i shifrave t hersit m s shumti mund t jet 5, respektivisht aq shifra sa ka edhe
i pjestueshmi. Pjestuesi 8 nuk bn pjes n 3, dhe pjestimi fillon me 32. Pr at shkak
hersi do t ket nj shifr m pak se sa numri i shifrave t pjestueshmit, respektivisht
do t ket 4 shifra.
Shihe zgjidhjen e detyrs d).
Numri i shifrave sht 5, aq sa ka shifra i pjestueshmi. Ktu pjestuesi 6 shkon n 7.
Si e kan llogaritur hersin 78 000:6 ?
Linda:
5.
78 mij : 6 = 13 mij
78 000 : 6 = 13 000
Llogarit vlern e shprehjeve:

3 216 : 6 + 2 004 : 6 =
6.
Afrim: 78 : 6 = 13
6
18
18
0
78000 : 6 = 13000
6
18
18
00
0
00
0
0
(15 372 6 147) : 9 =
Prcakto numrin e shifrave t hersit:

) 6 636 : 6 =
b) 60 327 : 9 =
c) 51 515 : 5 =
115
duhet t di!
Kontrollohu !
T pjestosh numra shumshifror me

njshifror.
Prcakto numrin e shifrafe t hersit

dhe llogarite hersin .
Ta prcaktosh numrin e shifrave t

hersit.
6 482 : 2 =
52 143 : 7 =
;
;
98 586: 9 =
45 000 : 5 =
Detyra
1.
2.
3.
4.
Kryje pjestimin gojarisht :

) 4 866 : 2 = ; b) 48 000 : 4 =
c) 3 600 : 6 = .
Llogarit hersin dhe provo me
shumzim dhe kalkulator.
) 43 720 : 5 = ; b) 62 001 : 9 =
c) 20 304 : 6 = .
Cakto shumzuesin e panjohur :

b) 7 = 47 474;
c) 6 = 50 004.
5.
116
Ndeshjen futbollistike n mes Vardarit

dhe Pelisterit e kan shikuar 12736
pal sy.
Sa shikues e kan shikuar at
ndeshje ?
7.
N nj shitor jan sjell 1 350 okolata t paketuara n 9 kuti.

Sa okolata ka pasur n nj kuti ?
) I pjestueshmi sht 231 651, ndrsa pjestuesi sht 3. Cakto hersin.

b) Sa her sht m i madh numri
62 008 se 8 ?
c) Cakto numrin q sht 5 her m i
madh se 40 080.
) 3 = 5 211;
6.
Prcakto numrin e shifrave dhe caktoe

vlern e prafrt t hersit :
) 6 300 : 4;
b) 86 400 : 9;
c) 1 250 : 5;
d) 57 000 : 7.
Mundohu t zgjedhish
Pr nj vit n fermen Busha prej

9 lopve kan fituar 36 864 litra
qumsht, ndrsa n fermn Shari
pr nj vit nga 8 lop kan fituar 40
960 litra qumsht .
) N ciln ferm kan fituar m
shum qumsht nga nj lop mesatarisht dhe sa ?
b) Ferma q ka fituar m pak qumsht
gjat vitit, do t fitoj njejt qumsht
sikur se tjetra. Edhe sa lop sikur ato
q i ka i nevojiten ?
PJESTIMI ME NUMR NJSHIFROR ME MBETJE
12.
1.
Prkujtohu !
Numri 6 nuk shkon plotsisht n 43 dhe
sht caktuar mbetja e pjestimit.
43 : 6 = 7
42
1
Shnoe t pjestueshmin me ndihmn
e pjestuesit, hersit dhe mbetjes.
43 =
Duhet t paketohen nga 6 lampiona

n seciln kuti. Gjithsej ka 800 lampiona t verdh dhe 700 t kuq. Ne do
kuti duhet t ket vetm lampiona me
ngjyr t njejt. Sa kuti nevojiten pr
lampionat e verdh e sa pr lampionat
e kuq ?
Si do ta caktosh numrin e kutiave me lampiona t verdh?
800 : 6 = 133
6
20
18
20
18
2
Numri i kutiave me lampiona t verdh sht

hersi i numrave 800 dhe 6.
Cakto sipas numrit t kutive, numrin e kutive pr lampionat e kuq. Cakto sa lampiona t
kuq do t mbeten t pa paketuara.
Shih se jan t nevojshme 133 kuti pr t verdhat e 116 pr lampionat e kuq .
Sa lampiona t verdh e sa t kuq
mbetn t pa paketuar?
Mbetn t pa paketuar 2
lampiona t verdh dhe 4
t kuq.
Provo a mundesh ti paketosh nga 6 lampiona n kuti, pa marr parasysh ngjyrn e tyre.
2.
Cakto hersin dhe mbetjen nga pjestimi dhe bn prov me shumzim.

) 4 721 : 5 =
b) 20 076 : 9 =
c) 610 531 : 4 =
Shihe zgjedhjen ).
4721 : 5 = 944
45
22
20
21
20
1
Hersi i pjestimit 4 721:5 sht 944 ndrsa mbetja 1

Shnojm: 4 721 = 944 5 + 1.
Prova:
944 5 ; 944 5 + 1 = 4 720 + 1 = 4 721, pjesti4 720 mi sht i sakt.
117
3.
Provo a sht sakt e plotsuar tabela.
Shprndar Pjestues
Hers
Mbetje
1 240
177
20 063
412
18 996
9
A sht 1 240 = 177 7 + 1?
177 7 ; 177 7 = 1 239; 1 239 + 1 = 1 240. E sakt.
1 239
211
Shihe provn n radhn e par.
Kontrollohu!
Duhet t dish!
Pjestim me mbetje kryhet
n mnyr t njejt sikur
se pa mbetje.
T bsh prova t pjestimit
me mbetje.
Cili nga numrat 1, 2 ose 4 nuk mund t jet mbetje

gjat pjestimit t ndonj numri me 3 ?
N shnimin e shkurtr 1 426 = 3 475 +
, cili
numr duhet t qndroj n vendin e zbrazt ?
ka paraqet ai numr n pjestimin e 1
426:3
Detyra
1.
2.
Llogarit e pastaj provo me shumzim :

) 200 017 : 7 =
b) 151 515 : 4 =
278 + 4;
c) 50040 = 7 7148 +
4.
118
6.
= 5 242 + 2;
b) 1672 =
A sht e mundur gjat pjestimit me

numrin 5 mbetja t jet:
) 4; b) 8?
Shno cili numr duhet t qndroj n

katror :
)
3.
5.
Shno nj numr katrshifror m t

vogl se 1 008, i cili gjat pjestimit me
8 ka mbetje 7.
Sa mund t jet mbetja gjat pjestimit
me 4 ?
7.
N pjestimet vijuese prcakto numrin

e shifrave n hersin dhe shno vlern
e prafrt t tij :
) 72 156 : 8;
b) 600 034 : 5;
c) 21 007 : 3;
d) 56 200 : 7.
Plotso tabeln q t jet sakt.
I pestueshmi
52 402
1 740
7 724
pjestuesi
6
5
9
hersi
mbetja
125
520
4
2
13.
PANDRYSHUESHMRIA E HERSIT
1.
Prkujtohu
Llogarit :
24 : 3 =
N hersin 20:4, i pjestueshmi dhe

pjestuesi t rriten dy her.
20 : 4 = 5
Zmadhoje t pjestueshmin 24 dy
her dhe numrin e fituar pjestoje
me 3. Si ndryshoi hersi? Sa her
u zmadhua?
40 : 8 = 5
Zmadhoje pjestuesin 3 dy her

dhe me numrin e fituar pjestoje
numrin 24. Si ndryshoi hersi? Pr
sa her u zvoglua?
I pjestueshmi 20 dhe pjestuesi 4 jan rritur dy her, por hersi 5 nuk ndryshoi.
Si do t ndryshoj hersi, nse
i pjestueshmi
dhe pjestuesi
zvoglohen dy
her?
Si do t ndryshoj hersi, nse

edhe t pjestueshmin edhe pjestuesin i zmadhojm pr dy her?
T pjestueshmin dhe pjestuesin

zmadhoi 3 her, e pastaj provo se a
sht ndryshuar hersi.
) 24 : 3 = 8
) 24 : 3 =
b) 15 : 3 =
3.
)156 : 6.
c) 60 : 2 =
:2
:3
:3
21 : 3 = 7
Hersi sht i njjt

ka dallove sipas detyrs q
e zgjidhe ?
:2
T pjestueshmin dhe pjestuesin

zvogloe 3 her dhe krahaso hersat
e fituar.
)
63 : 9 = 7
) 63 : 9;
) 24 : 6;
72 : 9 =
20 : 4 = 5
Hersi mbeti i njjt.
Pasi q llogarite ka dallove?

2.
Hersi sht i njjt

I pjestueshmi dhe pjestuesi jan
to zvogluar, respektivisht zmadhuar
numr t njjt her, e hersi mbeti i
njjt.
Nse i pjestueshmi dhe pjestuesi shumzohen, apo pjestohen me numr t

njjt, hersi nuk do t ndryshon.
Kt veti e quajm pandryshueshmri e hersit.
119
4.
Zbrtheje pjestimin q t jet me pjestues 10, por hersi t mos ndryshoj.

) 420 : 5;
b) 536 : 2;
c) 75 : 5;
d) 144 : 2.
Vshtro zgjedhjen ).
(420 2) : (5 2) = 840 : 10 = 84. Domethn, 420 : 5 = 84.
5.
Zbrtheje pjestimin q t jet me pjestues njshifror, por hersi t mos ndryshoj.

) 528 : 16;
b) 540 : 25;
c) 1 272 : 15.
Udhzim a) pjestoje t pjestueshmin dhe pjestuesin me 2,4 ose 8. Cili numr fitohet
si pjestues?
Duhet t dish!
Kontrollohu !
mnyra se si duhet t ndryshojn i pjestueshmi dhe

pjstuesi q hersi t mos
ndryshoj.
Ta shfrytzosh kt veti pr
detyra.
Llogarit :
) (250 3) : (5 3) =
; b) (480 : 2) : (8 : 2) =
Pjestimin 26:2, zbrtheje q t jet me pjestues

10 e hersi t mos ndryshoj.
Detyra!
1.
Shumzoje t pjestueshmin dhe

pjestuesin me 2 dhe llogarite hersin:
) 3 745 : 5;
b) 50 200 : 5;
c) 60005 : 5.
2.
Zbrdheje pjestimin 65:5 ashtu q

hersi t mos ndryshoj e pjestuesi
t jet :
) 10;
3.
b) 20;
c)1 500 : 60.
4.
Zbrtheje pjestimin n pjestim

me numr njshifror, por hersi t
mbetet i njjt:
)150 : 20;
b) 240 : 30;
c) 680 : 40;
d) 400 : 50;
e) 5 640 : 60;
f) 4 200 : 70.
Mundohu t zgjedhsh !
d) 100.
Pjestoje me 6 t pjestueshmin dhe

pjestuesin dhe llogarit hersin
) 360 : 60;
120
c) 25;
b) 720 : 30;
Llogaritje hersin e 5 040:120, por

s pari zbrtheje n shumzim me
pjestues njshifror, duke shfrytzuar vetin pr pandryshueshmri t
hersit.
14. PJESTIMI ME NUMR DYSHIFROR
1.
Prkujtohu !
Tregoje vetin e pandryshueshmris
s hersit.
Dallon se: 4 920 : 15 = 328, pr at

shkak se 328 15 = 4 920.
Shfrytzoje vetin e pandryshueshmris s hersit q ta kryesh pjestimin :

) 570 : 15 =
(pjesto me 5);
b) 327 : 24 =
(pjesto me 3).
Duke e ditur se 328 15 = 4 920,

llogarit 4920 : 15 = .
Zbrtheje pjestimin 4 920 : 15 duke

shfrytzuar vetin e pandryshueshmris s hersit.
2.
Llogarite: 3 290 : 14 =
Shih pjestimin me shfrytzimin e tabels s shumzimit me 14.

N tabel :
M Q Dh Nj
Q Dh Nj
3 2 9 0 : 14 = 2 3 5
2 8
Themi :
4 9
ZI nuk mund t pjestohet me 14;
4 2
ZI 2C = Z2C. n tabel krkojm
7 0
numr t shumzuar me 14, q sht
7 0
m i vogl dhe m afr numrit 32. Ai
sht numri 2.
0
:
Zbresim 9D dhe kemi 49D.
3290 : 14 = 235
28
49
42
70
12
N tabel 14 3 = 42.
Do t thot 49 : 14 = 3 dhe mbetja 7.
Shfrytzojm tabel
t shumzimit me 14
14 1 = 14
14 2 = 28
14 3 = 42
14 4 = 56
14 5 = 70
14 6 = 84
14 7 = 98
14 8 = 112
14 9 = 126
Zbresim 0 dhe kemi 70.

N tabel 14 5 = 70.
Do t thot 70 : 14 = 5.
0
Shfrytzoje tabeln e shumzimit me 14 dhe llogarit n mnyr m praktike :
) 87 :14 =
b) 1 111 : 14 =
c) 50 270 :14 =
121
3.
Formo tabel pr shumzim me 24 dhe llogarit :

) 6 312 : 24 =
4.
Llogarit :
b) 48 745 : 24 =
182 : 13 =
c) 50 0401 : 24 =
Zbrtheje pjestimin n mnyr t tjesht me shfrytzimin e tabels s shumzimit me

13, e pastaj trego hapat e pjestimit.
Tabela e shumzimit me 13
13 1 = 13
13 6 = 78
13 2 = 26
13 7 = 91
13 3 = 39
13 8 = 104
13 4 = 52
13 9 = 117
13 5 = 65
182 : 13 = 14
13
52
52
0
Prova:
13 14
52
+ 13
182
N t ardhmen do her gjat pjestimit me numr dyshifror ta shfrytzojm tabeln e

shumzimit me at numr. Pr at shkak shih pjestimin pa tabel t shumzimit
Shnojm :
182 : 13 = 14
13
52
52
0
5.
Themi:
1 pjestuar me 13 nuk mundet;

18 : 13 sht 1 dhe mbetja sht m e vogl se 13, sepse
13 1 < 18.
1 13 = 13; 18 13 = 5 - mbetja
Zbresim 2 dhe fitojm 52. Mendojm sa sht 52:13.
Nuk sht 5 sepse 13 5 = 65 > 52; 52 : 13 = 4, sepse
13 4 = 52. 52 52 = 0.
Llogarit pa formuar tabel shumzimi

) 3 567 : 29 =
b) 46 056 : 38 =
c) 157 769 : 13 =
Prcille zgjedhjen e detyrs ).

Shnojm:
3567 : 29 = 123
29
66
58
87
87
0
122
Themi:
3 pjestuar me 29 nuk mundet;

35 : 29 sht 1 dhe mbetja sht m e vogl s 29, sepse
29 1 < 35.
1 29 = 29; 35 29 = 6 - mbetja;
Zbresim 6 dhe fitojm 66. Mendojm sa sht 66:29.
Nuk sht 3, sepse 29 3 = 87 > 66; do t thot 66 : 29 = 2 dhe mbetje
m t vogl s 29; 2 29 = 58; 66 58 = 8 - mbetje;
Zbresim 7 dhe fitojm 87. Mendojm: 87:29=3.
Pr shkak se 29 3 = 87; 87 87 = 0.
6.
Llogarite hersin dhe cakto mbetjen gjat pjestimit:

) 7 710 : 25 =
b) 8 308 : 29 =
c) 63 898 : 49 =
Shnoje n vendet e zbrazta n katrort q t jet sakt:

) 7 710 = 25
b) 8 308 = 29
Duhet t dish!
T pjestosh me numr dyshifror me

shfrytzimin e tabels s shumzimit t
pjestuesit.
T pjestosh me numr dyshifror pa
shfrytzuar tabeln.
b) 384 : 43 =
c) 10 034 : 59 =
3.
Formo tabel t shumzmit me 17

dhe llogarit 5 372:17=
.
Pse nuk mundesh ta shfrytzosh
vetin e pandryshueshmris s
hersit ?
Llogarit (pa tabel)
6 123 : 26 = .
Pjestimet n vijim kryeji n at

mnyr, q e ke m leht dhe cakto
mbetjen:
;
Llogarit 1 296:24=
duke shfrytzuar vetin e pandryshueshmris s
hersit
Shno shifrat prkatse n katror, q

pjestimi t jet i sakt.
Llogarit:
) 3 213 : 21 = ;
b) 9 315 : 23 = ;
c) 27 162 : 27 = .
) 192 : 54 =
Prpiqu t zgjidhsh !
Detyra
2.
Kontrollohu!
T pjestosh me numr dyshifror, duke

shfrytzuar vetin e pandryshueshmris s hersit ku sht e mundur.
1.
c) 63 898 = 49
0 0
6 = 5
6
0 0
N nj shitore jan shitur 25 kmisha

t njjta pr 25 625 denar. Sa ka
kushtuar nj kmish?
123
15. EDHE NJ MNYR E PJESTIMIT ME
NUMR DYSHIFROR e pa obligueshme
1.
Prkujtohu
Cakto hersin e 192:4 pa

provuar dhe vlersim.
Cakto gojarisht sa her prmbahet 8 n 35.

Leht sht t prcaktohet se 8 n 35 prmbahet 4 her (8 4 = 32 dhe mbetja sht 3).
Do ta lehtsojm pjestimin
me numrin dyshifror 24,n
at mnyr q pjestuesin
24 do ta zvendsojm me
pjestues 3, respektivisht ne
do t pjestojm numr, i
cili sht pr 1 m i madh
se i shifrs s dhjetsheve.
Cakto gojarisht s sa her prmbahet 14 n 30.

Shikoje pjestimin
192 : 24 = 8
192
0
Hersin e caktuam me an t vlersimit, e sipas nevojs edhe me prov, e ajo nuk sht
leht.
2 + 1 = 3.
Shihe pjestimin
Shnojm:
Themi:
3
192 : 24 = 6
144
1
48
+1
24
8
24
24
0
Pjestojm 192 njshe me 24. N vend se me 24 pjestojm me 3. 1 pjestuar me 3 nuk mundet. 19 pjestuar me
3 sht 6 e mbetja m e vogl se 3. Shnojm 6 njshe n
hers. Shumzojm 624=144; 192E-144E=48E. n vend
se t pjestojm 48 me 24, vazhdojm t pjestojm 48
me 3. 4 pjestuar me 3 sht 1. Shnojm 1E nn 6E, q
pastaj t mbledhim. Shumzojm 124=24;48-24=24; 24:24
= 1, shnojm 1E nn 1E dhe gjejm shumn e njsheve
6+1+1=8. Do te thot hersi sht 8.
Dallo se hapat gjat pjestimit jan m t gjata, por ajo sht e zbrthyer n pjestim
me numr njshifror.
2.
Llogarit n at mnyr q shifrn e dhjetsheve te pjestuesi zmadhoe pr 1 dhe

pjestoe me at numr.
) 192 : 24 =
3.
c) 558 : 93 =
Llogarit hersat n vijim duke pjestuar me numr njshifror, me shifrn e dhjetsheve n pjestues t zmadhuar pr 1.
) 5 712 : 42 =
d) 365 274 : 54 =
124
b) 756 : 84 =
b) 6 912 : 72 =
;
e) 143 254 : 28 =
c) 207 468 : 54 =
;
f) 3 500 091 : 76 =
;
.
Prcille pjestimin ):
Shnojm:
5
5712 : 42 = 135
42
+ 1
151
136
126
252
210
42
42
0
Themi:
Me 42, s pari, pjestojm me 57 qindshe, e pastaj dhjetshe
dhe njshe. N vend se me 42 pjestojm me 4+1=5
5 pjestuar me 5 sht 1Q. shnojm 1Q n hers;
1 42 = 42; 57 42 = 15; zbresim 1Dh, fitojm 151Dh.
15 pjestuar me 5 sht 3Dh; shnojm 3Dh n hers pas
1Q. 342=126; 151-126=25; zbresim 2Nj, fitojm 252Nj.
25 pjestuar me 5 sht 5Nj; shnojm 5Nj n hers pas

13D. 542=210; 252-210=42Nj;
42 pjestuar me 42 sht 1Nj; shnojm 1Nj pas 5Nj.
142=42; 42-42=0 hersi sht 135+1=136.
Dallo : Pjestojm me 5 (5:5=1) dhe hersin e fituar e
Prov me kalkulator:
shumzojm
me 42(pjestuesi). Nse nuk zbresim shifr,
136 42 = 5 712
e pjestuesi nuk prmahet n mbetjen,ather vazhdojm
t pjestojm me 5 dhe hersin e shnojm nn shifrn e fundit q sht shnuar n hers.
Si n rastin gjat zbritjes s 2 njsheve, kemi 5+1=6 njshe.
Prcille pjestimin d).
3
143254 : 28 = 4115
112
+1 1
31
5116
28
32
Prov me kalkulator:
28
5 116 28 = 143 248
45
143 248 + 6 = 143 254
28
174
140
34
28
6 - mbetja
2.
Ta shfrytzosh lehtsimin gjat pjestimit me numr dyshifror dhe ta zbrthesh

pjestimin me numr njshifror.
Kontrollohu !
Me cilin numr duhet t kryhet pjestimi 5 340:62, q t jet m leht?
Cilat shifra duhet t qndrojn n vendet e katrorve?
Detyra
1.
Duhet t dish!
Me cilin numr kryhet pjestimi me

lehtsim nse pjestuesi sht:
) 12;
b) 48;
c) 93?
Kryeji kto pjestime me lehtsim:
) 183 : 85;
b) 525 252 : 27;
c) 300 003 : 33;
d) 534 000 : 95.
2 3 4 : 36 = 5
+
5 4
3 6
- mbetja
125
16.
VLERA E SHPREHJES NUMERIKE.

CILSIT E SHUMZIMIT DHE PJESTIMIT
1.
Prkujtohu !
6 (7 + 3) 2
Shprehje numerike
Jonidi n drras ka shnuar gjasht

shprehje numerike.
58
348 : 8; 3 x 6;
vlera e shprehjes numerike
2 140 43;
(6 482 352) 4
6 x = 3 606;
Pikat shkojn para vizave
2;
466 5 (12 + 8)
Artani nuk sht pajtuar me

deklaratn e Jonidit. Ai ka fshir
dy nga shnimet e Jonidit.
Nse n shprehje ka operacione
mbledhje, zbritje, shumzim dhe
pjestim, s pari kryhen operacionet e shumzimit dhe pjestimit e pastaj t mbledhjes dhe t
zbritjes.
N shprehje numerike
me kllapa, s pari kryhen
operacionet n kllapa.
Pse Artani mendon se shnimet 3*x6 dhe 6*X=3600 mendon se nuk jan
shprehje numerike?
Llogarit vlern e shprehjes numerike
(6482-352)4-2
2.
Formo shprehje numerike sipas fjalive

n vijim:
Cakto numr, i cili sht katr
her m i madh se 1142.
Cakto numr, i cili sht 26 her m i madh se numri 2148.

Cakto numr, i cili sht pr 1040 m i vogl se numri 2040.
3.
Cakto prodhimin e numrave 134 210 dhe 6 me ndihmn e kalkulatorit dhe cakto
prodhimin e numrave 6 dhe 134 210.
Krahaso prodhimet e fituara. ka vrn ?
Cilsit e shumzimit dhe pjestimit, t cilat vlenin pr numrat deri m 1000, vlejn
edhe pr numrat shumshifror.
4.
126
Duke shfrytzuar vetin komutative llogarit 4 3 205 =

5.
Cili numr sht 9 her m i madh se shuma e numrave 3126 dhe 6231?
6.
Llogarit (136 + 40) : 8 =
7.
, n dy mnyra.
Mnyra e par:
mnyra e dyt:
(136 + 40) : 8 = 136 : 8 + 40 : 8 =
(136 + 40) : 8 = 176 : 8 = 22.
= 17 + 5
= 22.
Shuma pjestohet me numr n dy mnyra:
Gjith mbledhsat do t ndahen me at numr dhe hersat e fituar do t mblidhen.
Do t llogaritet shuma e numrave dhe ajo do t pjestohet me at numr.
Arditi ka pasur 240 denar, Blerimi ka pasur 456 denar, e Arta ka pasur 3 her m
pak se Arditi e Blerimi s bashku. Formo shprehje dhe llogarit n dy mnyra sa t holla
ka pasur Arta.
Kontrollohu!
Duhet t di!
Sipas cilit rend kryhen operacionet n
shprehje numerike me m shum operacione.
Cakto numr, i cili sht 8 her m i madh

se numri 8.
Prodhimin e 337 7, zmadhoje pr 7.
N shprehje numerike me kllapa, s

pari, kryhen operacionet n kllapa.
Shfrytzoje vetin komutative dhe llogarit

100 + 34 4 734.
Detyra
1.
4.
Llogarit n dy mnyra:
(664 + 1 021) 7 =
(234 + 1 728 612) : 18 =
Llogarit 2 187 83, e pastaj pa llogaritur prgjigju sa her sht rritur prodhimi nse:
Shumzuesi 2187 zmadhohet 3 here;
2.
3.
Cakto numrin i cili sht

) 6 her m i madh se prodhimi i numrave 1361 dhe 9;
b) 5 her m i vogl se shuma e numrave 136 dhe 5239.
Duke shfrytzuar vetin komutative
dhe asociative llogarit:
3 2 410 4 = ;
4 950 + 28 2 615 =
25 + 25 625 = ;
1 589 (42 5 + 42) =
Shumzuesi 2187 zvoglohet 2 here;

Secili prej shumzuesve zmadhohet 2
her.
5.
Nj autobus n nj vit t brisht ka

qen i prishur dy jav. Ditt tjera ka
bartur nga 52 udhtar. Autobusi tjetr
ka qen i prishur nj jav, e ditt tjera
ka bartur nga 48 udhtar. Cili autobus
ka bartur m tepr udhtar dhe sa?
.
127
17.
THYESAT
1.
Prkujtohu!
N vizatim jan paraqitur figura dhe

jan t ndara n pjes t njjta.
Gjyshja ka br kula dhe e ka ndar

n pjes t njjta: Jonidit, Fatonit,
Arts dhe Besarit.
Katror
N sa pjes ka qen
i ndar kulai ?
Nj pjes e katrorit sht nj

gjysm.
N sa pjes ta barabarta sht
ndar drejtkndshi? Shprehe me
thyes nj pjes t drejtkndshit.
Lexo thyesat :
1 , 3 , 2 , 10 , 1 .
2 6 15 18 9
3.
Shnoji thyesat :
- tre t katrtat;
- gjasht t tetat;
- pes t dymbdhjetat;
- nj e dhjeta.
vshtro vizatimin.
rreth
N sa pjes t barabarta sht

ndar katrori ?
Nga sa ka marr secili prej fmijve ?
2.
drejtkndsh
N sa pjes t barabarta sht

ndar rrethi ? shnoje me thyes nj
pjes t rrethit.
me thyes shprehe pjesn e ngjyrosur nga
vizatimi.
n sa pjes sht ndar katrori ?

Nj e katrta e katrorit sht ngjyrosur me t kaltr.
Dallo shnimin n thyesn nj e katrta.
1 numrues
viza e thyess
Trsia sht ndar
4 emrues
n katr pjes
Nj pjes e trsis
128
dallo se katrori sht nj trsi dhe sht ndar sipas siprfaqes n 4 pjes t barabarta,
respektivisht, sht caktuar sa sht1:4.
Mund t shnojm 1 : 4 =
1
.
4
Mund t themi se thyesa paraqet hers t dy numrave, e viza e thyess sht shenja
pr pjestim.
Q ta caktosh 1 t numrit 12, duhet t llogaritsh 12 : 3, .. 1 e 12 sht 4.
3
3
Q t prcaktosh 2/3 e numrit 12, duhet t marrsh dy pjes, t shumzosh
4 2, respektivisht 2/3 e 12 sht numri 8.
Cakto sa sht e numrit 6, 1/3 e numrit , e numrit 8. 1/5 e numrit 20.
4.
N vizatim ka 5 kulae. Cilt numra duhet t shnohen n katror?

5
2
Nga kulaet me vishnj.

Nga kulaet mo okollat.
Prej cileve kulae ka m tepr?

Cila prej shenjave <,= ose > duhet t shnohet n rrethin q t jet e sakt ?
3
5
5.
2
5
Shno me thyes pjesn e ngjyrosur te do drejtkndshi.
Radhiti thyesat, duke filluar nga m e madhja.

Duhet t di!
T prcaktosh cili numr sht numrues e cili emrues n thyes.
T sqarosh se ka tregon numruesi e ka emruesi n thyes.
T krahasosh dy thyesa q kan emrues t njjt.
129
Kontrollohu!
Shno hersat 1:2; 1:4; 2:5 si thyes.

ka paraqet numeruesi, e ka emruesi n seciln prej tre thyesave?
Paraqite me thyes pjesn e ngjyrosur n
secilin drejtkndsh.
Cila thyes sht m e madhe? Pse ?
Detyra!
1.
Cili numrues, respektivisht emrues

duhet t shnohet n vendin e zbrazt
q thyesa e fituar t prgjigjet pjess
s ngjyrosur?
b)
5.
Bekimi ka marr 2/3 e nj okollat e

Ardiani 1/3. Cili ka marr pjes m t
madhe t okollats ?
6.
Cila shenj duhet t shnohet n

rreth, respektivisht n katror q t jet
sakt ?
3
c)
2
6
d)
7.
2.
Vizato drejtkndsh dhe ngjyros me t

kaltr 5/6 e tij.
3.
Vizato segment AB, ashtu q AB=4cm.

sa centimetra ka e segmentit e sa
centimetra e saj ?
4.
Nj e katrta e nj shalqini ka 2 kilogram. Sa kilogram ka shalqini ?
130
4
;
6
2
>
.
5
5
) sa sheqerka paraqet e numrit

t plot t sheqerkave t gjyshes
Fatime?
b) gjyshja Fatime u ka ndar e
sheqerkave. Sa sheqerka kan mbetur?
18.
MBLEDHJA E THYESAVE ME
EMRUES T NJJT
1.
Prkujtohu!
Nna Arts i ka dhn 1/4 e nj
molle, e babai i ka dhn 2/4 e molls.
Vetoni ka ndar nj shirit letre t gjelbr n 6 pjes t barabarta. Nita ka

ndar nj shirit t kuq me gjatsi t
njjt n 6 pjes t barabarta.
Nga disa prej pjesve kan formuar figur si n vizatim.

Sa t gjashtat e letrs
s gjelbr ka n figur?
Sa t gjashtat e letrs
s kuqe ka n figur?
Sa t katrtat moll gjithsej ka marr Arta ?
3 t gjashtat
+ 2 t gjashtat
5 t gjashtat
Sa t gjashtat gjithsej kan shfrytzuar Vetoni dhe Nita pr ta formuar

figurn ?
+
3 2 5
+ =
6 6 6
Gjat mbledhjes s dy thyesave me emrues t njjt, numruesit mblidhen e

emruesi prshkruhet.
1 2 1+2 3
+ =
=
5 5
5
5
2.
3
8
11
+
=
12 12 12
Figura n vizatim sht formuar nga tet katror me ngjyr t verdh dhe t kuqe.
Cilat numra duhet t shnohen n
katror, q t jet e sakt?
Vizato figur q do t paraqet mbledhjen :
3 2 5
+ =
5 5 5
8
8
131
3.
Llogarit :
1 2
+ =
3 3
1 3
+ =
5 5
1 2 5
+ + =
9 9 9
Duhet t di!
Kontrollohu!
Shum e thyesave me emrues t njjt

sht thyes numruesi i s cils sht i
njjt me shumn e numruesve t thyesave e emruesi mbetet i njjt.
Cakto shumn:
3 2 3+2
+ =
=
;
7
7
7 7
2
4
+
=
.
19 19 19
Detyra
1.
3.
Llogarit :
2 1
+ =
6 6
15 16
+
=
31 31
5
1
4
+
+
=
13 13 13
.
Sa t dymbdhjetat kan t dy s
bashku ?
Cili numr duhet t shnohet n katror,

q t jet e sakt?
+
6 10
=
;
12 12
1
+
8
6
;
8
Sa t dymbdhjetat mungojn ?
4.
3
1 6
+
+ = ;
6
6
6 6
N nj shkoll n Va ka 24 nxns, e
n Vb ka 30 nxns. Numri i vajzave
n ato klasa ka qen : 3/6 ne Va, 2/6
n Vb.
4
2
+
=
19 19
Sa vajza gjithsej ka pasur n t dy

klasat ?
12
132
21
15
14
+
+
=
100
100
100
2.
Petriti ka 4/12 e nj okollate, e Dreni

ka 5/12 e okollats s njjt.
19. ZBRITJA E THYESAVE ME EMRUES

T NJJT
1.
Prkujtohu!
Rolandi ka pasur okollat t madhe

dhe e ka ndar n 8 pjes.
Drejtkndshi n vizatim sht ndar

n 11 pjes t barabarta.
Me thyes shno sat t njmbdhjetat

jan t ngjyrosura me t gjelbrt.
Sa t tetat gjithsej ka okollata e

Rolandit?
Sa t njmbdhjetat nuk jan t

ngjyrosura?
Rolandi i ka dhn Elss 5/8 e okollats. Sa t tetat i kan mbetur ?
8 t tetat
5 t tetat
5
85
3
8
8
8
8
8
3 t tetat
Gjat zbritjes s dy thyesave me emrues t njjt, numruesit zbriten, ndrsa

emruesi prshkruhet.
4 1 41 3
=
=
6 6
6
6
2.
7
4
3
=
15 15 15
Figura n vizatim sht e formuar nga 7 figura.

Shno numra n katror q t jet e sakt.
7
=
7
7
7
3.
=
7
7
7
Llogarit :
26 12
=
26 26
16 15
=
31 31
134
92
=
134 134
27
11
=
350 350
133
4.
N ditlindjen e Altinit kan qen t qerasur me 3/16 e

nj torte. Pastaj kan ardhur vajza dhe kan qen t
qerasura me 4/16 e torts.
Ndihmoi Altinit dhe Artit q t prcaktojn sa t

gjashtmbdhjetat e terts kan mbetur
Altini
Arti
( 1616 163 ) 164 =
16
3
4
=
16
16 16
Duhet t di!
Kontrollohu !
Ndryshimi i thyesave me emrues t

barabart numruesi i t cilv sht i
barabart me ndryshimin e numruesve,
e emruesi mbetet i njjt.
Cakto ndryshimin e thyesave 9/11 dhe

3/11, e pastaj provo me mbledhje.
Cili numr duhet t shnohet n katror,

q t jet e sakt.
6
13
8
;
=
15 15 15
Detyra
1.
Llogarit:
2.
13 5
=
13 13
15 5
=
15 15
Cakto zbritsin, nse i zbritshmi

sht 11/11 e ndryshimi 6/11.
35 12
7
=
37 37 37
4
6
2
=
19 19 19
27
5
12
=
42
42 42
134
Sa sht ndryshimi, nse i zbritshmi

sht 12/17 e zbritsi 7/17 ?
Cila thyes duhet t shnohet n

katror, q t jet e sakt ?
.
17 3
=
.
23 23
T
20.
1.
PUNIM ME
D H N A
PARAQITJA DHE LEXIMI I T DHNAVE N DIAGRAM

SHTYLLOR DHE FIGURATIV
N vizatim jan dhn katr katror.

Me thyes shnoje pjesn e ngjyrosur t secilit
katror.
Vizato tabeln vijuese dhe shnoji t dhnat q
mungojn.
Kaltr
gjelbr
4
6
2.
1
4
N nj pjat ka pasur 15 qershi. Blerimi ka marr 3/15 e qershive, Kujtimi ka marr

4/15, e Shpresa ka marr 7/15 e qershive.
Paraqiti t dhnat n tabel.
Cili prej fmijve ka marr m s shumti qershi ?
Sa qershi kan mbetur n enn?
3.
Katr fmij kan marr nga nj okollat t madhe dhe secila ka pasur nga 16 pjes.
N diagram jan paraqitur t dhnat pr ate se nga sa pjes ka ngrn secili fmij
nga okollata e tij.
Mirjeta
Agron
Valon
Linda
cop
Formo tabel se sa t gjashtmbdhjetat ka ngrn secili prej fmijve.
Cili prej fmijv e ka ngrn gjith okollatn?
Sa t gjashtmbdhjetat nga okollata i kan mbetur Arbenit?
Cilit prej fmijve i kan mbetur 11/15 e okollats ?
135
4.
N klasn e V ka pasur 32 nxns. Vajza kan qen 17, e t tjert djem.

Cila pjes e nxnsve kan qen vajza? Shno me thyes.
Cila pjes kan qen djem ? shno me thyes.
Cili numr duhet t shnohet n katror q t jet sakt?
32 17
=
32 32 32
Vizato tabel dhe plotsoji me t dhnat.

Gjithsej n klas t V
vajza
djem
N fletore me katror vizatoje diagramin n vijim dhe paraqiti t dhnat.
Djem
Vajza
Nxns 32
5.
Sipas t dhnave pr numrin e djemve dhe vajzave n klasn tnde formo tabel dhe
diagram. Me thyesa paraqiti pjesn e djemve dhe vajzave n klas.
6.
Hulumto sa fmij ka n klasn tnde q lnd t dashur e kan matematikn, sa

gjuhn amtare e sa asnjrn nga lndt.
) Sipas numrit t t dhnave, formo tabel dhe diagram.
b) Me thyes paraqiti pjest e fmijv, t cilt lnd t dashur e kan matematikn,
gjuhn amtare apo asnj prej ktyre.
136
7.
Nxnsit: Ardiani, Blerimi, Teuta, Agimi dhe Erzana kan mbledhur fotografi pr albumet e veta. Numri i fotografive, q secili prej tyre e ka mbledh. sht dhn n diagram, kshtu q nj shenj paraqet 10 fotografi
Emri
Ardiani
Blerimi
Teuta
Agimi
Erzana
Numri i fotografive t mbledhura
N fletoren tnde formo tabel dhe shnoje numrin e fotografive, q i ka mbledhur

secili prej fmijve.
Ardiani
Blerimi
Teuta
Agimi
Erzana
110
Sa fotografi gjithsej kan mbledhur kta fmij ?

Q t plotsohet nj album nevojitn 240 fotofrafi. Nga sa fotografi i mungojn
scilit fmi q ta plotsoj albumin vet?
Sa fotografi kan mbledhur gjithsej vajzat ?
Sa fotografi kan mbledhur gjithsej djemt ?
Edhe sa fotografi duhet t mbledhin vajzat, q t ken numr t njjt t fotografive me djemt ?
137
MSOVE PR SHUMZIM DHE PJESTIM DERI M 1 000 000.

KONTROLLOJE DITURIN
1.
Ndryshimin e numrave 241526 dhe

110504 zmadhoje 5 her.
8.
Llogarit dhe provo me kalkulator:

) 757 224 : 24 =
b) 10 200 : 23 =
2.
b) 115 + 115 223 =
6.
7.
b) 71 224 : 69 =
10.
Llogarit 486125:54 kshtu q pjestimin me numr dyshifror do ta zbrthesh

n pjestim me numr njshifror.
11.
Llogarit:
(84 200 200 50) : 25 =
Prodhimin e numrave 5402 dhe 34

zvogloje pr hersin e numrave 9504
dhe 36.
Llogarit 32151:21, duke shfrytzuar

vetin e pandryshueshmris s
hersit.
12.
Sa sht 1/5 nga 600 ?
13.
Cili numr duhet t shnohet n katror

q t jet sakt?
3
5
13
.
=
14 14 14 14
Numrin q sht 82 her m i madh se

numri 5940 zvogloje 90 her.
14.
138
) 50 023 : 60 =
Llogarit n mnyrn m t tjesht:

245 112 + 245 118 =
5.
Prcaktoje numrin e shifrave t hersit:
Cakto vlrn e shprehjes:

) (42 320 38 400) 34 =
4.
Llogarit dhe kryeje provn me kalkulator 32140 26.

9.
3.
Llogarit 7 3 1
8
8 8
Tema 4: Matja
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Matja e syprins ........................... 140

Njsit matse t syprins............ 143
Syprina e drejtkndshit ............... 146
Syprina e katrorit........................... 148
Syprina e kuadrit ........................... 150
Syprina e kubit .............................. 152
7. Paraqitja dhe leximi i t dhnave

nga diagrami vijor ......................... 154
8. Msove pr Matje.
Kontrollo diturin........................... 156
1.
1.
SYPRINA. MATJA E SYPRINS
N vizatim sht paraqitur tabela dhe

drejtkndshi ABCD.
Dallo se n tabela sht vendosur n
mur, por n t ka edhe nj vend t
zbrazt.
Themi se: tabela ka syprin m t
vogl se muri. Drejtkndshi ka
syprin m t vogl se tabela.
a) Vizato katror dhe rreth kshtu q katrori t ket syprin m t madhe se syprina e
rrethit.
b)Vizato drejtkndsh, i cili ka syprin m t vogl se syprina e katrorid dhe e rrethit.
2.
N vizatim jan dhn drejtkndshat

A dhe B, nse i vendosim njrin mbi
tjetrin ato mbulohen.
Sipas madhsis far jan drejtkndshat A dhe B?
Dy figura gjeometrike, t cilat gjat lvizjes mund t bashkohen quhen figura t prshtatura.
Figurat e prshtatura jan me syprina t njejta.
3.
Me shabllon vizato dy katror t prshatshm.
4.
Prej letre preji dy figura t prshtatshme. Prcilli hapat sipas vizatimit.
far jan sipas madhsis syprinat e tyre? Sqaro.
140
Matja
5.
n vizatim jan dhn katror dhe drejtkndsh, kshtu

q gjat lvizjes nuk mund t prshtaten.
A mundet ti krahasojm katrorin dhe

drejtkndshin sipas syprins?
Sikurse krahasonim deri tash, nuk mundet. Duhet t gjejm mnyr tjetr.
Nse i kthejm dy figurat nga ana e mbrapme do
t shohim se dy figurat jan t ndara n katror E
t barabart.
Katrori sht i ndar n 25 katror E, e drejtkndshi n 24 katror t njjt.
Mundohu ti krahasosh katrorin dhe drejtkndshin sipas

syprins.
Pr shkak se 25>24, katrori ka

syprin m t madhe se drejtkndshi.
Prej ktu mund t shnojm se syprina e katrorit sht

P1 = 25E, e syprina e drejtkndshit P2=24E
Syprinat e katrorit dhe drejtkndshit jan t shprehura me numr dhe afr atij numri
sht shnuar masa, respektivisht katror E.
6.
Krahaso syprinat e katrorit dhe drejtkndshit.

A mund t sillen n prshtatshmri katrori dhe drejtkndshi gjat lvizjes.
Si ti krahasojm syprinat e drejtkndshit dhe katrorit?
Me numrimin e katrorve t vegjl prej t

cilve jan t prbr. Un numrova. Katrori
ka 25 katror t vegjl. Ai sht pr 1 katror m
i madh se drejtkndshi. Por mu duk se drejtkndshi sht m i madh.
Matja
141
Syprina sht numr. Pr shembull, numr i katrorve E.

Syprina e katrorit sht 25 katror E, ndrsa e drejtkndshit 24 katror E.
Syprina shnohet:
E katrorit: P = 25 katror ose P = 25 .
E drejtkndshit: P = 24 katror ose P = 24 .
7.
N vizatim sht dhn rrjet katror, me katror t njjt dhe n t figurat A,B,C dhe
D. Cakto:
Cila figur ka syprin m t vogl ?
Cila figur ka syprin m t madhe?
Cilat dy figura kan syprin t njjt?
Duhet t di!
Kontrollohu !
T
krahasosh
dy
figura
gjeometrike sipas syprins sipas
prshtatjes apo me ndamjen e
figurave n katror.
Dy figura gjeometrike jan t prshtatshme.

far jan ato sipas syprins?
Syprinat e dy figurave gjeometrike jan:
P1=36E dhe P2=32 E. Cila figur ka syprin m
t madhe dhe pr sa ?
Detyra
1.
Cila prej figurave n vizatim ka

syprin m t madhe ?
2.
Shprehe syprinn e secils figur nga

vizatimi, sipas numrit t katrorve E.
Vizato njrn figur n letr t

tejdukshme dhe provo prshtatshmrin.
142
K1
K2
Matja
2.
NJSI MATSE T SYPRINS
1.
Prkujtohu!
1. Numroji njsit matse pr gjatsi,
q i ke msuar deri tash.
2. Shno numr n katror q t jet e
sakt:
2 dm =
cm;
7m=
dm;
4m=
cm;
5 dm 8 cm =
cm.
Shno syprinn e katrorit sipas numrit

t:
) katrorve t vegjl E;
b) katrorve t mdhenj S.
E
Dallon se madhsia e katrorve te t cilt

sht ndar katrori sht i rndsishm
pr matjen e syprins.
Katrort A dhe B n vizatim, nse vendosen njri mbi tjetrin, do t prshtaten. Mirpo,
nse kthehen nga ana tjetr, ata jan t ndar n numr t ndryshm katror.
A sht e mundur, q sipas katrorve, t thuhet se katrori B ka syprin m t madhe

se katrori ?
Nse nuk mundet, trego pse.
Me siguri e vrejtt q katrort n t cilt sht ndar katrori A jan m t mdhenj se katrort me t cilt sht ndar katori B., pr shkak se katrort jan t
prshtatshm,respektivisht me vendosjen e njrit mbi tjetrin ata prshtaten, ather
katrort A dhe B kan syprina t barabarta.
Q mos t vij deri n situata t ktilla, sht pranuar q gjat matjes s syprins t
figurave gjeometrike t prdoret katror me krah 1 centimetr, i cili emrohet nj
centimetr katror dhe shenohet me 1cm2.
1 cm2
Matja
143
2.
Secili katror nga skema koordinative n vizatim ka syprin 1cm2. Cakto syprinn e
secils nga figurat n vizatim.
: P = 12 cm2.
Njsi m e madhe se nj
centimetr katror sht
nj decimetr katror dhe
shnohet 1dm2.
N vizatim nga ana e djatht sht dhn 1dm2
1 dm2 = 100 cm2.
1dm2 sht syprina
katrorit me krah 1dm.
3.
144
shdrroje n centimetra katror:

) 2 dm2 =
cm2;
c) 7 dm2 =
b) 4 dm2 =
cm2;
d) 10 dm2 =
Matja
cm2;
cm2.
Njsi matse m e madhe pr syprinn sht metri katror, dhe shnohet 1m2.
Nj metr katror sht syprina e katrorit me krah 1m.
1 m2 = 100 dm2;
4.
5.
1 m2 = 10 000 cm2.
Shndrro n decimetra katror:

) 3 m2 =
dm2;
c) 8 m2 =
b) 6 m2 =
dm2;
d) 10 m2 =
dm2;
dm2.
Shndrroji n centimetra katror:

) 2 m2 =
cm2;
c) 7 m2 =
b) 5 m2 =
cm2;
d) 10 m2 =
Duhet t di!
cm2;
cm2.
Kontrollohu!
Cilat jan njsit matse pr syprin

dhe ta sqarosh madhsin e tyre.
Cili katror ka syprin 1dm2 ?

Shndrroji n centimetra katror:
T shndrrosh njsi m t mdha t

syprins n m t vogla.
7 dm2 =
cm2;
4 m2 =
cm2.
Detyra
1.
Sqaro ka sht 1m2.
2.
Shndrro n cm2 :
) 3 dm2 =
Syprina e murit n t cilin qndron tabela sht 18m2, e syprina e tabels

shkollore sht 3m2. Pr sa metra
katror sht m e madhe syprina e
murit prej syprins s tabels?
4.
Nj pllak druri ka syprin 1m2. Prej saj

sht prer nj pjes prej 48dm2. Sa
sht syprina e pjess s mbetur ?
cm2;
b) 5 dm2 18 cm2 =
c) 4 m2 =
3.
cm2;
dm2;
d) 17 m2 25 dm2 =
dm2.
Matja
145
SYPRINA E DREJTKNDSHIT
3.
1.
Prkujtohu!
Numro njsit matse t syprins q
i ke msuar deri tash.
N vizatim sht dhn drejtkndshi

ABCD, i cili sht i ndar n katror
prej 1cm2. Caktoje syprinn e ktij
drejtkndshi.
Shndrroji:
) 4 dm2 =
b) 35 dm2 =
c) 18 m2 =
cm2;
cm2;
dm2.
Sa centimetra kator sht syprina e

pjess s ngjyrosur t rrjets ?
Numrova 15 katror.
D.m.th. syprina e drejtkndshit
sht S=15cm2
1 cm
2.
Artani duhet t llogarit syprinn e drejtkndshit

KLMN, por macja e ka derdhur ngjyrn mbi drejtkndsh. Tash Artani nuk mund ti numroj
katrort. Ndihmoni Artanit q ta zgjidh detyrn.
Un e zgjidha n kt mnyr:
n gjatsi t drejtkndshit ka
5 katror dhe ka 4 radh nga 5
katror dhe S=5 4=20cm2.
3.
1 cm2
Pr shkak se gjatsia sht

5cm, e gjrsia 4cm, syprina
sht: 5 4 = 20 cm2.
Llogarit syprinn e drejtkndshit ABCD n vizatim.

Sa sht gjatsia a, e sa sht b e drejtkndshit
ABCD? Cakto prodhimin e gjatsis dhe gjrsis.
146
Matja
Tek drejtkndshi ABCD, gjatsia a=4cm, e gjrsia b=3cm., syprina sht

4 3=12cm2. S=12cm2.
4.
Me ka sht e barabart syprina e drejtkndshit

EFGH n vizatim, me gjatsi a dhe gjrsi b ?
Gjatsia dhe gjersia quhen dimensione t drejtkndshit.
Syprina e drejtkndshit sht prodhimi i gjatsis dh
gjrsis
b
A
S = a b.
5.
Llogarit syprinn e drejtkndshit nse :

a) a = 8 cm, b = 5 cm;
b) a = 10 dm, b = 7 dm.
6.
Fushe me form t drejtkndshit e gjat 50m dhe e gjr 30m sht e mbjellur me
patate. Sa patate jan nxjerr nga fusha nse n 1m2 jan nxjerr nga 4kg patate?
7.
sht dhn syprina e drejtkndshit dhe njra nga dimenzionet. Llogarit dimenzionin
tjetr t drejtkndshit.
) P = 48 cm2;
48 = 8 b
b) P = 180 cm2;
c) P = 240 dm2;
a = 8 cm
b = 48 : 8
a = 12 cm
b = 8 cm
b=?
b = 6 cm.
b=?
a=?
P=ab
Duhet t di!
Kontrollohu !
Formuln pr llogaritjen e syprins s

drejtkndshit.
Ta shfrytzosh formuln pr zgjidhjen e
detyrave.
Cila sht formula pr llogaritjen e syprins s drejtkndshit ?

Cakto syprinn e drejtkndshit me
dimensione: a = 15 cm dhe b = 9 cm.
Detyra
1.
2.
Llogarit syprinn e drejtkndshit me:

) a = 24 cm, b = 15 cm;
b) a = 35 cm, b = 2 dm.
Llogarit gjrsin e drejtkndshit me:
) P = 180 cm2; a = 15 cm.
b) P = 252 cm2; a = 18 cm.
3.
Nj fush e hendbollit sht e gjat

40m dhe e gjr 20m., llogarit syprinn
e fushs.
4.
Nj livadh me form drejtkndshi me

gjatsi 60m dhe gjrsi 40m sht
i mbjell me jonxh. Sa jonxh do t
fitohet nga livadhi nse 1m2 jep 3kg
jonxh ?
Matja
147
4.
SYPRINA E KATRORIT
Tani m e di se si ta llogaritsh syprinn

e drejtkndshit. Po ashtu e di se katrori
sht drejtkndsh tek i cili t gjitha ant
i ka t njjta. Ajo do t ndihmoj q m
leht t msosh ta llogaritsh syprinn e
katrorit.
Prkujtohu !
Llogarit syprinn e drejtkndshit
nse:
) a = 9 cm, b = 6 cm.
b) a = 2 dm, b = 15 cm.
a) ka sht drejtkndsh?
b) a sht katrori drejtkndsh?
1.
Llogarite syprinn e katrorit ABCD n

vizatim.
Dallo se a = 4 cm.
Gjatsia dhe gjrsia tek katrori sht e njjt. Pr at

shkak, nse gjatsin e krahut t katrorit e shnojm me a
ather syprina e tij
S = ose S = 2.
Lexohet: syprina e katrorit sht e barabart me a n katror.
Shembull : Syprina e katrorit me krah 6cm sht:
S = 6 6, respektivisht S = 36 m2.
2.
Llogarit syprinn e katrorit me krah :
3.
Perimetri i nj katrori sht P=24cm. llogarit syprinn e atij katrori.
4.
Syprina nj katrori sht: a) S=25cm2

Llogarit krahun e atij katrori.
) = 8 cm; b) = 6 dm.
b) S=36dm2
c)64cm2
Shqyrtoje zgjidhjen a).

) P = 25 cm2,
=?
5.
148
P = ,
25 = ,
= 5 cm
Cili numr sht shumzuar me

vetveten dhe jep 25 ?
Nj banj sht e shtruar me pllaka katror me krah 20cm. Jan shfrytzuar 200
pllaka. Sa metra katror sht syprina e dyshemes s banjos ?
Matja
6.
Nj luadh me form katrori me krajh 45m sht mbjellur me detelin. Sa detelin

sht fituar nga luadhi nse nga 1m2 fitohen 4kg detelin ?
7.
Sa her do t zmadhohet syprina e nj katrori, nse krahu i tij zmadhohet 2 her ?

(pr shembull, le t jet a=5cm)
Duhet t di!
Kontrollohu!

katrorit.
Sipas cils formul llogaritet syprina e

katrorit ?
Ta shfrytzosh formuln gjat zgjidhjes

s detyrave.
Llogarit syprinn e katrorit me krah

a=9cm.
Detyra
1.
Llogarite syprinn e katrorit me krah:

) =15 cm;
b) = 12 dm;
c) = 2 dm 4 cm; d) = 3m 2 dm.
2.
Llogarite syprinn
perimetr 32dm.
3.
Nj figur sht e formuar prej 3

katrorve t prshtatshm, me krah
8cm. Sa sht syprina e asaj figure ?
katrorit
4.
Sa sht gjatsia e krahut t katrorit

syprina e t cilit sht 49cm2 ?
5.
Sa litra ngjyr di t shfrytzosh q t

ngjyroset nj mur me form katrori me
krah 4m, nse 1l ngjyr shfrytzohet
pr ngjyrosjen e 4m2 t murit ?
6.
Cila ka syprin m t madh: katrori

me krah 2dm., apo drejtkndshi me
dimenzione 25cm. dhe 16cm. ?
me
Mundohu t zgjedhsh !
Llogarit sa metra katror qilim sht i

nevojshm q t mbulohet dhoma ku
fle.
Sa centimetra katror plhur sht
shfrytzuar n nj fotografi q e ke n
shtpi ?
Matja
149
5.
SYPRINA E KUADRIT
Prkujtohu !
n vizatim sht dhne nj kuadr.
Sa mure ka kuadri ?
Muret e kuadrit jan drejtkndsh.
A jan t njt muret e kuadrit ?
Cilat mure t kuadrit jan t prshtatshm mes veti ?
2.
1.
N vizatim sht paraqitur kuadri

ABCDEFGH. Me dimensione a,b dhe
c.
Me ka sht e barabart syprina e murit

ABCD ?
Me ka sht e barabart syprina e murit
ABFE ?
N vizatim jan dhn muret e

kuadrit n nj rrafsh. Ai quhet rrjet
i kuadrit.
N rrjet jan shnuar dimensionet e kuadrit a,b dhe c.
Nga vizatimi dallo se S1=ab,
ku a dhe b jan kraht e drejtkndshit t kaltrt.
Me ka sht e barabart S3 dhe S5 ?
Krahaso muret e kuadrit dhe vrteto cilt prej tyre jan t prshtatshm.
Syprina e kuadrit sht shuma e syprinave t mureve S1,S2,S3,S4,S5 dhe S6.
Ta shnojm syprinn e kuadrit si mbledhje e syprinave t mureve.
S = S1 + S2 + S3 + S4 + S5 + S6
S=b+b+c+c+bc+bc
150
Matja
Ekzistojn dy drejtkndsh me syprin b, ate e shkruajm 2 b. ngjajshm

sht edhe pr drejtkndshat me syprina b c dhe c. pr at shkak shkurtimisht
shkruajm
S = 2 b + 2 c + 2 b c;
S = 2 ( b + c + b c).
3.
Llogarite syprinn e kuadrit me dimenzione :

) = 8 cm, b = 6cm, c = 10 cm; b) = 12 dm, b = 5 dm, c = 15 dm.
4.
Caktoji dimenzionet e kuadrit n vizatim e pastaj llogarit

syprinn e tij.
5.
Prej pllaks s kartonit me syprin 60dm2 sht formuar

kuti kartoni me form kuadri me dimenzione 40cm, 30cm
dhe 20cm. llogarit sa karton ka mbetur i pashfrytzuar
pas prpunimit t kutis.
Duhet t di !
Kontrollohu !
Cila sht formula pr llogaritjen e syprins s kuadrit.
Llogarite syprinn e kuadrit

dimensione:15cm, 9cm dhe 10cm.
me
Ta shfrytzosh formuln pr zgjedhjen e

detyrave.
Detyra
1.
Llogarite syprinn e kuadrit me dimensione :

) = 8 cm, b = 6 cm, c = 12 cm;
b) = 2 dm, b = 15 cm, c = 6 cm.
3.
2.
Vizato n karton rrjet t kuadrit me

tehe: 7cm, 5cm dhe 4cm e pastaj preje
dhe prej saj formo kuadr.
4.
sht br ark druri me dimensione

10dm, 8dm dhe 6dm. T gjitha muret
e jashtme, prve bazs, jan t ngjyrosura. Sa ngjyr sht harxhuar,
nse pr 1dm2 nevojiten 2g ngjyr?
sht br kuti metali me form kuadri
me dimensione: 12cm, 8cm dhe
6cm.,sa metal sht prdorur pr prpunimin e kutis ?
Matja
151
6.
SYPRINA E KUBIT
1.
Prkujtohu !
N vizatim sht dhn kub me tehe

= 3 cm.
n vizatim sht
dhn kubi.
Sa mure ka kubi ?
far lloji jan ant e
kubit ?
N far raporti jan mes veti ant e kubit ?
2.
Llogarite syprinn e murit t kubit t

ngjyrosur verdh.
N vizatim sht dhn rrjet i kubit, respektivisht muret jan shtrir n rrafsh.
Me ka sht e barabart syprina
S1, e me ka sht e barabart
syprina S2 ?
dallo se S1 = S2 = .
t gjitha gjasht ant e kubit jan
katror t prshtatshm mes veti.
Pr kt shkak syprina e kubit sht
S=++++
+ Ose shkurtimisht
S=6
S = 6 2.
3.
Llogarit syprinn e kubit me tehe:
4.
Prej kartoni sht formuar kub me tehe a=15cm. Sa karton sht harxhuar pr prpunimin e kubit ?
5.
Llogarit syprinn e kubit shuma e gjatsive t t cilit sht 60cm.
152
Matja
) = 3 dm;
b) = 5 dm.
Kujdes:
Sa tehe ka kubi ?
Si do ta caktosh gjatsin e tehut, nese e ke t dhn shumn e teheve ?
6.
Llogarit gjatsin e teheve t kubit me syprin:

) 24 cm2;
b) 150 cm2;
c) 216 cm2;
d) 6 dm2.
Dallo zgjedhjen a):

S = 6 a a;
6 a a = 24;
Do t thot, a = 2 cm.
a a = 24 : 6;
a a = 4. Sa sht a, nse a a = 4?
Duhet t di!
Kontrollohu!

kubit.
Llogarit syprinn e kubit me tehe a =

10 cm.
Ta shfrytzosh formuln gjat zgjedhjes s detyrave.
Sa metal sht shfrytzuar pr prpunimin e kutis n form kubi me tehe

3dm ?
Detyra
1.
Llogarit syprinn e kubit me teh :

a) a = 8 cm; b) a = 6 dm.
2.
Llogarit syprinn e kubit me tehe :

a) a = 2 cm 5 cm;
3.
b) a = 1 m 8 dm.
A sht m e madhe syprina e kubit

me teh a=8cm prej kuadrit me dimenzione:
a = 8 cm, b = 5 cm dhe c = 10 cm?

4.
sht br kuti metali pa kapak me

form kubi me the 30cm. sa metal
sht shfrytzuar ?
5.
Llogarit syprinn e kubit shuma e

gjatsive e cila n t gjitha thekt
sht 42 cm.
Mundohu t zgjedhsh!
Marimanga lviz
npr muret e
kubit(shikoje n
vizatim).
Caktoje rrugn m t
shkurtr q t arrij deri te miza.
Sqaro .
Matja
153
T
7.
1.
PUNIM ME
D H N A
PARAQITJA DHE LEXIMI I T DHNAVE NGA DIAGRAMI LINEAR
Nj metr shirit i larm kushton 4 denar.

Shno n tabel mimet pr: 2m, 4m dhe 5m shirit t larm.
N diagram jan paraqitur t dhnat pr ate se sa denar jan shpenzuar pr
1m,2m, 3m dhe 4m nga shiriti i larm.
Den.
D
E
N
A
R
Den.
Me ndihmn e diagramit linear

n mnyr m t thjesht jan
paraqitur t dhnat e njejta.
Den.
Metrat
DENART
Den.
N diagram linear jan dhn t dhna

pr mimin e 1m shirit t larm.
Lexo t dhnat nga diagram dhe prgjigju
n pyetjet.
Sa denar duhet t shpenzohen pr
gjysm metri shirit t larm ?
Sa denar duhet t shpenzohen pr e
metrit shirit t larm ?
Me shumzim llogarit sa denar nevojiten pr
5m, 7m respektivisht 10m nga shiriti i larm.
154
Matja
Den.
2.
Fatimja ka mbjell domate. Ajo ka mbjell 20 rrnj pr 40 minuta.

Sa koh sht dashur q t mbjell 40 rrnj domate?
Pr sa koh ajo do t mbjell 80 rrnj domate ?
Shrbeju me diagramin linear q t prgjigjesh n pyetjet:
- sa minuta i nevojiten Fatimes q t mbjell 10 rrnj domate?
- Pr sa minuta Fatimja do t mbjell 50 rrnj domate ?
R
r
n
j
t
e
d
o
m
a
t
e
v
e
minutat
Sa rrnj domat do t mbjell Fatimja pr 1 or ?

Sa rrnj do t mbjell pr 2 minuta ?
Mundohu t zgjedsh!
Ndihmoje Fatimen t mbjell 12 rrnj domate n 6 radh, e n seciln radh t ket

nga 4 rrnj. Formo vizatim.
Matja
155
MSOVE PR MATJE. KONTROLLO DITURIN
1.
2.
Plotso fjalin q t jet e sakt.

Katori me krah ________ e ka syprinn nj decimetr katror.
10.
Llogarit perimetrin e drejtkndshit

me syprin S=120cm2 dhe gjatsi
15cm.
11.
Llogarit syprinn e figrs n vizatim

sipas dimensioneve t dhna.
Shndrro n centimetra kator:

1 dm2 =
2
cm2.
2
4 dm 5 cm =
2 m2 =
3 cm
2
cm .
cm2.
3 cm
3.
2 cm
Sndrro n decimetra katror:

1 m2 =
dm2.
6 m2 =
dm2.
4 m2 25 dm2 =
6 cm
dm2.
12.
Llogarit syprinn e kuadrit me dimensione:

= 10 cm, b = 5 cm c = 8 cm.
Fush me form t drejtkndshit me

krah 48m dhe 35m sht e mbjellur
me misr. Sa misr do t fitohet ns
nga 1m2 fitohen 5kg misr?
13.
Sa karton sht shfrytzuar q t

bhet kuti me form kuadri me dimensione:
= 25 cm, b = 1 dm, c = 3 dm?
6.
Llogarit gjatsin a t drejtkndshit

me syprin S=375cm2 dhe gjrsi
15cm.
14.
Sa metra katror pllaka me krah a=2dm

nevojiten q t mbulohet banjo me
form katrori me krah 2m4dm?
7.
Llogarit syprinn e katrorit me krah

a=8dm?
15.
Llogarit syprinn e kubit me teh =

8 dm.
16.
Shuma e gjatsive t t gjitha teheve

t nj kubi sht 96cm. llogarit syprinn e atij kubi.
4.
Llogarit syprinn e drejtkndshit me

dimensione:
= 2 dm b = 15 cm.
5.
8.
9.
Llogarit syprinn e
perimetr P=72cm.
Llogarit syprinn e
pjess s ngjyrosur
sipas dimensioneve t
dhna.
katrorit
2 cm
6 cm
156
Matja
me
PRGJIGJE DHE ZGJIDHJE

DETYRAVE
T
Tema 1: numrat deri m 1 000 000. Mbledhje dhe zbritje deri m 1 000 000
2.
1.
3.
A = {2, 4, 6, 8, 10}.
{e hn, e mar-
t, e mrkur, e enjte, e premte, e shtun e diel}.

4.
3.
1.
2.
A \ B = {d, e, f, g}.
7.
1.
c) 90 000.
4.
g31
3.
B
7
9
B = {5, 6, 7, 8}.
1 000 9 000.
2.
a) tridhjet mij; b) gjashtdjet mij;
a) katrqind mij; b)gjastqind mij; c)tetqind
500 000, 600 000, 700 000, 800 000.
6.
) 300 000; b) 500 000; c) 700 000; d) 900 000.

Pesdhjet e dy mij e treqind e dyzet e
shtat; njzet e gjasht mij shtatqind e njzet e

tet; gjashtqind e ojashtdhjet mij e treqind e
2.
nnt.
17 236; 80 128; 63 082.
3.
njqind e njzet mij e treqind e pesdhjet e

gjasht; dyqind e dyzet e tet mij gjashtqind e
katr; katrqind e tridhjet e tet mij shtatdhjet e
dy; gjashtqind e gjasht mij e gjasht.
4.
9.
238 176; 378 068; 532 005.

1.
gjashtdhjet e katr mij.
12.
40 000, 500 000.
) 6 888; b) 7 888.
1.
3.
) 5 223; b) 5 234.
6.
1 235 kg.
13.
4.
4.
2.
5 895.
4 523.
5.
) 7 603, b) 9 000.
1.
4 669.
Shifra 1 ka vler prej 100 000. Shifra 3 ka vlern

m t madhe n numrin 83 526,
M s shumti dhjetshe ka numri 96 432.
Shifra 3.
2.
4.
5.
1.
2.
3 575 kg.
5 744.
6.
a) 7 347; ) 4 463.
) 3 663, b) 4 655.
5.
3 342.
6.
3.
6 350.
Fabrika ka
2.
3 620.
3.
3 155.
) x = 3 760; b) x = 5 523.
Lng borovnice 3 640 l, e lng maline
3 640 - 984 = 2 656 l. Gjithsej 6 296 l.
15.
3.
1.
16.
1.
2.
) 78 758, b) 757 878.
45 876.
4.
76 566.
5.
686 959.
4.
6.
34 460 Pula.
49 777 Banor.
74 655.
2.
) 631 595, b) 832 461.
3.
17.
5.
<; <; >; <; =; >.
3.
2 000;
a + b = 545 867.
338 423.
5.
581 801.
80 000.
n numrin 524 865.
1.
4.
2.
3.
10.
2.
8 000; 90 000; 700 000.
200 000.
14.
5.
1.
99 999, 100 000.
bler 7 141 kg perime.
mij; d)nj million
8.
4.
a) 40 000; b) 70 000;
c)njzet mij; d)tetdhjetmij.

4.
1.
60 000 400 000.
4
F = 3.
5.
Shifra 9.
11.
A = 6,
B = 8 C = 3.
3.
5.
M = 5, N = 6 (M N) = 2.
4.
{32 656, 32 657,
32 658, 32 659, 32 660, 32 661}. 3. 192 500,

238 146, 386 540; 386 450; 725 368; 804 264.
1.
3.
45 243 kg.
5.
332 433.
18.
3.
1.
2.
) 32 244, b) 56 437.
4.
6.
) 463 231, b) 364 136.

362 434.
7.
530 110.
) 48 452, b) 275 236.
43 407.
4.
22 724.
225 973.
5.
2.
78 295.
112 428.
PRGJIGJE DHE ZGJIDHJE T DETYRAVE
157
19.
1.
= 428 356.
2.
28 500 + 64 000 = 92 500.
3.
5 300 + (2 100 + 1 420) = 9 820.
5.
<.
= 26 384.
Nse zbritshmi dhe zbritsi zmadhohen
pr numr t njjt, ndryshimi nuk ndryshon.

2.
1.
Shuma do t zmadhohet pr 1 350.
7 600 + 200 = 7 800.
3.
= 32 846 + 154 = 33 000.
( + 154) + b =
3.
) x = 140.
Edhe zbritshmi duhet t

4.
4.
5.
x = 300.
x = 500.
21.
1.
5.
hohet pr 846.
Edhe zbritsi duhet t zmad-
) 26 vjet.; b) njjt 26 vjet.
(26 530 650) (12 684 650) = 13 846.
6.
+ (b 154) = 29 480 + 154 = 29 634.
6.
1.
zmadhohet pr 800.
20.
2.
4.
24.
25.
1.
VI - gjasht; IX - nnt; XIV - katrrmbdhjet;

2.
XIX - nntmbdhjet.
Ora tregon ora 8.
Shuma nuk do t ndryshohet.
2.
5 684 + 3 966 = 9 650.
4.
N ark ka 3 600 denar.
3.
3.
4.
7 - VII; 16 - XVI; 19 - XIX.
x = 940.
5.
jan dy zgjidhje: 14, 13 dhe 19.
22.
1.
b) 758.
VII + VI = XIII VIII + V = XIII.
2.
1.
) x = 96, b) x = 178.
3.
Ndryshimi do
4.
x = 200.
) 5 600 (2 400 + 200) = 3 200 200 =
= 3 000; ) 5 600 (2 400 128) = 3 200 128 = 3072.

2.
) 18 600 (12 400 200) = 6 200 + 200 = 6 400;
b) 18 600 (12 400 400) = 6 200 + 400 = 6 600.

3.
T shnuar numrat:
6.
X + II = XII.
Ndryshimi do t zmadhohet pr ) 1 250,
t zvoglohet pr: ) 492, b) 1 835.
23.
Jo t rregullta
x = 150.
4.
Test:
1.
1 ; 4 B; 7 ; 6 A.
7, 9}.
3.
{c, e, d}.
6.
M i madh: 864 310.
8.
M i madh: 124 500.
10.
12.
7.
M i vogl: 103 468,
14.
63 115.
6 095.
+ 29 383 = 49 383.
) 6 242; b) 2 524.
a) 61 163;
a) 403 940; b) 385 012.
= 22 364.
19.
M i vogl: 98 495,
11.
13.
15.
32 580.
17.
9.
176 538.
a) x = 1 632; b) x = 3 583.
b) 52 725.
{1, 3, 5,
A \ B = {5, 10 , 15, 20}.
a) 5 767; b) 7 264.
16.
+ 300.
5.
2.
18.
(11 111 + 8 889) +
20.
x = 375.
724.
Tema 2: Forma n rrafsh
2.
2.
Pikat n drejtz jan t prbashkta;
Nuk ka pika t prbashkta;
3.
1.
nj pik e prbashkt;
) drejtze shtrihet n rrafsh apo sht
paralele me te; b) drejtza e shpin rrafshin; c) drejtza e shpon rrafshin.
4.
1.
et priten n drejtz t njejt.
5.
1.
2.
) po; b) po; c) po.
Dy;
tre.
3.
2.
2.
4 cm.
7.
1.
2 15 + 2 19 = 68 mm; 4 15 = 60 mm;
3.
2 11 + 2 20 = 62 mm.
Mundohu t zgjedhsh:
1 fije;
4.
16 cm.
2.
a) 14 cm; b) 11 cm.
2 cm.
3.
25 cm.
nga 3 fije;
4 fije n gjatsi dhe dy n gjersi;
T gjitha rrafsh-
) po; b) po; c) po.

shtatkndsh.
15 + 21 + 15 + 14 + 13 + 9 +18 = 105 mm.
158
6.
9.
1.
) 2 cm; b) 32 mm.
3.
) Pika
shtrihet n rreth; b) Pika B sht jasht rrethit; c)

Pika C sht jasht rrethit; d) Pika D sht n vijn
rrethore.
10.
1.
2.
Shkums.
3.
Nj.
Nj;
Test:
3.
1.
Trekndsh, rreth, katrkndsh, knd.
Vertikale, horizontale dhe drejtza t pjerrta.
rreth. Mendo dhe sqaro: nga numri i teheve t

murit bazik.
4.
11.
6.
8cm; 10 cm.
9.
4 her.
1.
6 mure, 12 tehe dhe 8 kulme.

2.
Muret jan drejtkndsh.

3.
7 mure.
12 tehe.
Vija rrethore.
N gjaste tehe.
5.
7.
10.
30 + 28 + 15 = 73 mm.
8.
240 m tel.
=;
>;
<.
6 cm.
13.
6 mure,
12 tehe dhe 8 kulme.
Tema 3: Shumzimi dhe pjestimi deri n 1 000 000
3.
1.
4 500.
4.
a) 5, 25, 3 000, 4 500; b) 3, 40, 600,
2.
1 150 denar.
26 000 blet.
111 zero;
4.
1.
3.
2 400 shishe.
Mundohu t zgjedhsh:
2 893 shifra.
1 710.
2.
>, =, <.
3.
a) 5 120;
4.
a) 0, 0;
5.
b) 2, 8, 1; c) 4, 8, 3, 0; d) 0, 3, 2, 7, 6.
6.
38 920,
3 375, 7 480, 14 350, 25 502.
7.
2 895 m, 3 220 m, 4 510 m.
8.
9.
735 km. Mundohu t zgjedhsh:
2 496, 23 940.
5.
4.
1.
3 780;
6.
2.
6 320;
7.
1.
40 888;
3.
931 638;
3.
340.
364 824;
413 236.
64 913.
2.
661 558.
376 272.
113 984;
I dyti;
4.
4.
38 700;
x = 35 191;
i pari;
x = 360 576.
6.
0.
5.
1.
) 3 her; b) 100 her.
11.
3.
1, 0, 1, 6, 2, 4, 6, 2, 4, 6, 3, 0, 2, 4.
2.
6.
c) 10 her;
4.
2473.
3 m.
) 8 744; b) 6 889; c) 3 384.
6.
b) 6 782; c) 8 334.
7.
150 okollata.
4.
) 1 737;
6 368 shikues.
Mundohu t zgjedhsh:
) n Shar 1 024 l; b) 1 lop.
12.
1.
) Hersi 28 573 dhe mbetja 6.
Prova: 28 573 7 + 6 = 200 011 + 6 = 200 017;

b) Hersi 37 878 dhe mbetja 3. Prova:
37878 4 + 3 = 151 512 + 3 = 151 515.
2.
) 1 212; b) 6; c) 4.
5.
) po; b) jo.
7.
i pjestueshmi
pjestuesi
hersi
mbetja
52 402
8 733
629
125
1 740
520
180
7 724
858
13.
2, 0, 3, 7, 2, 4, 8, 8, 7;
) 5 m; b) 24 m.
2.
) 77 217; b) 7 751 her; c) 8 016.
774 km dhe
x = 24 264;
3.
) 7 m; b) 103 m.
i dyti;
48 600.
x = 1 980;
10.
91 020;
96 769 m ose 96 km dhe 768 m;
144 m;
5.
3.
67 296.
pr 8 199.
1.
c) 180 m.
4 zgjedhje:
602 2 = 1 204; 704 2 = 1 408; 795 2 = 1 590; 897

2 = 1 794.
) 250 m; b) 66 m;
Mundohu t zgjedhsh:
b) 100 her.
b) 53 530; c) 770 336; d) 639 920.
155 680.
9.
2.
1.
3.
1007.
4.
0, 1, 2 ose 3.
) 749; b) 10 040; c) 12 001.
) shumzo hersin me 2; b) shumzo hersin
me 4; c) shumzo hersin me 5;
d) shumzo hersin me 20.
159
3.
) 6; b) 24; c) 25. 4. ) Pjestohet me 4, me

5 ose me 10; b) pjesto me 6 ose me 10; c) pjesto me 8
ose me 10; d) pjesto me 10; e) pjesto me 10; f) pjesto
me 10.
Mundohu t zgjedhsh:
Pjesto me 10, e pastaj
5.
6.
Arbeni.
18.
1.
2.
4;
3
;
6
5
;
8
hersin e fituar pjesto me 2, 3, 4 ose 6.

4.
14.
1.
) 153; b) 405; c) 1006.
) Hersi
2.
19.
3 dhe mbetja 30; b) hersi 8 dhe mbetja 40;

3.
c) hersi 170 dhe mbetja 4.
1 025 den.
Mundohu t zgjedhsh:
8 096 : 16 = 506.
15.
2.
1.
) 2; b) 5; c) 10.
2.
) 2 dhe mbetja 13;
b) 31; c) 19 453 dhe mbetja 21; d) 5 621 dhe mbetja 5.
16.
1.
11 795;
2.
75.
a) 73 494; b) 1075.
3.
) 28 920; b) 78 170; c) 15 650; d) 1 337.
4.
a) 3 her; b) 4 her.
17.
3.
1.
5.
I pari.
2 cm, 1 cm.
3.
2.
a) 5; ) 5.
10
;
13
50
;
100
6
.
19
2;
31
.
31
9
3
;
.
12
12
3.
N Va 12, n Vb 10. Gjithsej kan qen 22 vajza.

8 10
;
;
13 15
5
20
;
.
11
23
1.
5
;
17
1.
16 8 10
;
;
.
37 19 42
2.
524 088.
835 640.
a) 133 280; b) 25 760.
+ 118) = 56 350.
5.
4.
245 (112 +
6.
183 404.
: (21 : 3) = 10 717 : 7 = 1 531 .
7.
(32 151 : 3) :
5 412.
8.
) 32 551; b) hersi 443, mbetja 17.
9.
) 4; b) 5.
14.
3
.
8
6.
1.
10.
11.
mbetja 17.
) 2; b) 4; c) 5; 8; d) 7; 9.
4.
Test:
7.
<; 1.
Pjesto me 6. Hersi 9 002,
2 968.
12.
130.
13.
5.
8 kg.
Tema 4: Matja
1.
1.
a) 1; b) .
2.
1.
Katror me krah 1m2.
2.
3.
b) 518; c) 400; d) 1 725.
3.
2.
1.
a) : 8; : 7.
2.
15 m2.
) 300;
4.
52 dm2.
2
a) 360 cm ; b) 700 cm = 7 dm .
a) 12 cm; b) 14 cm.
3.
800 m2.
4.
1.
= 5 dm2 76 cm2; d) 1024 dm2 = 10 m2 24 dm2.

64 dm2.
6.
jan t njejta.
5.
1.
3.
4.
7 cm.
a) 432 cm2; b) 1 020 cm2.
592 g ngjyr.
160
192 cm2.
4.
5.
3.
Kubi (384 cm2 > 340 cm2).
Mundohu t zgjedhsh: Rruga e marimangs kalon

nprmjet mesin e teheve t cilat nuk kan pik t
prbashkt me pikn n t ciln shtrihet marimanga.
7 200 kg.
a) 225 cm ; b) 144 dm ; c) 576 dm =
2.
a) 3 750 cm2 = 37 dm2 50 cm2; b) 1 944 dm2 =
= 19 m2 44 dm2.
s:
4.
3.
2.
a) 384 cm2; b) 216 dm2.
4l
ngjyra.
1.
a) 100; ) 405; ) 20 000.
2.
1 dm.
3.
a) 100; ) 60; ) 425.
5.
8 400 kg.
8.
324 cm2.
6.
9.
10.
46 cm.
14.
144 pllaka.
432 cm2.
11.
25 cm.
4.
7.
3 dm2 = 300 cm2.

64 dm2.
36 cm2 4 cm2 = 32 cm2.

15 cm2.
15.
13.
384 dm2.
2 600 cm2.
16.
384 cm2.
SHQYRTIMI I SHPREHJEVE
B
Bashksia
- dallimi n
D
Decimetr
- katror
Diagram
- i Venit
Drejtkndshi
- perimetri n ...
144
4
75
H
Hersi
- pandryshueshmria...
110
119
I
I pjestueshmi
110
K
Katrkndshi
Katrori
- perimetr...
Klasa
- njshe
- njshe mijshe
- dhjetshe mijshe
- qindshe mijshe
71
75
15
15
16
16
Metri - katror,
Milion
145
16
P
Pika
Pjestuesi
60
110
Pozita
- horizontale
- vertikale
- e pjerrt
Prodhimi
Rr
Rrafshi n
- vertikal
- horizontal
Rrethi
- diametri n ...
- rrezja n...
64
65
Sh
Shifra
- rromak
Shumkndsh
- perimetri n...
- kndi n ...
Shumzues n
Trekndshi
- perimetri n ...
Trup gjeometrik
- Tehor
- rrotullues
- muri n...
- tehu n ...
- kulmi n ...
Th
Thyesa
V
Vetit
- asociative n
- komutative
vler
- shifra n
- pozicion
- vend
Vija rrethore
Vija
- e thyer n
- Kulmi n
- faqja n
- e hapur n
- e mbyllur n
54
70
71
70
88
71
73
88
81
83
83
84
128
41, 90
40, 89
20
21
21
78
69
69
69
69
69
88
60
65
65
78
78
78
161
PRMBAJTJA
1: Numra deri m 1 000 000. Mbledhja dhe zbritja deri m 1 000 000
2: Forma n rrafsh
59
3: Shumzimi dhe pjestimi deri m 1 000 000
87
4: Matja
139
Prgjigje dhe zgjedhje e detyrave
157
Shqyrtim i shprehjeve
161
162
Autor:
Jovo Stefanovski,
dr. Dushko Aovski
Recensent:
dr. Valentina Mijovska - kryetare
Daniella Nacev - antare
Shaban Alija - antar
Redaktor i botimit
Jovo Stefanovski
Lektor i botimit n maqedonisht:
Suzana Stojkovska
Prkthyes:
Xheljan Rusten,
Fikrije Qerimi
Redaktim profesional:
Prof. dr. Ilir Spahiu
Prof. dr. Agim Poloska
Lektor i botimit n shqip:
Roland Poloska
Prpunimi kompjuterik dhe dizajni:
Dragan Shopkoski
Korrektur:
Autort
Prgatitje pr shtyp:
Jovo Stefanovski,
Dragan Shopkoski
Botues: Ministria e Arsimit dhe Shkencs e Republiks s Maqedonis
Shtyp: Qendra Grafike shpkpv, Shkup
Tirazhi: 8.000
Me vendim t ministrit t Arsimit dhe Shkencs t Republiks s Maqedonis nr. 222404/1 dat 6.04.2010 lejohet prdorimi i ktij libri
CIP -
. ,
373.3.016:51 (075.2)=163.3
,
: / ,
. - :
, 2010.
- 164 . : . ; 30
ISBN 978-608-4575-90-0
1. , []
COBISS.MK-ID 84081674
163

Matematika 5 Alb

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Matematika 5 Alb

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nxns i dashur!

Ti tani je n klasn e pest dhe t dshirojm sukses n msim.

Me kto shenja jan shnuar aktivitetet, pyetjet dhe detyrat q do ti

Ajo q sht kryesore te msimi sht paraqitur n form

Nse do t hasish n vshtirsi n t msuarit t matematiks mos u largo, vazhdo t

Tema 1: Numrat deri m 1 000 000

1. Bashksit prsritje ........................4

15. Mbledhja e numrave deri n

Paraqite me diagram t Venit:

N lidhje me bashksine C n vizatim cakto cila sht e sakt:

Paraqite me diagram t Venit bashksin e shkronjave me t cilat sht formuar fjala

Cakto na nse elementet e bashksise A jan shkronjat me t cilat sht shnuar

Emrto bashksin A dhe bashksin

Elementet e bashksis R jane shkronjat P, R,

Paraqiti me diagram t Venit kto dy bashksi. Prerjes te ktyre dy bashksive i

Ato jan shkronjat L, E dhe T. Ato jan

N njrn pjes t shports nga vizatimi ka molla t kuqe,

Bashksin molla t kuqe dhe

T gjith mollat n shport paraqesin bashksi.

Bashksia e t gjith mollave n shport quhet union i bashksis s mollave t kuqe

Sipas vizatimit emrtoji bashksit A, B dhe

Si shkruhet bashksia C me ndihmn e

Cakto: nA, nB dhe nC.

Shkruaje simbolikisht bashksin C me

Krahaso: nA + nB dhe n (A U B).

N vizatim me diagram t Venit sht paraqitur

Bashksia A mundet t shkruhet edhe n mnyr tjetr:

Pr paraqitjen e bashksis n kt mnyr themi se sht e

Sipas vizatimit t dhn , shnoi n mnyr tabelare bashksit A, B dhe C.

Shnoje n mnyr tabelare bashksin P t numrave tek t dhjetshes s dyt.

Shnoje n mnyr tabelare bashksin M numrat e s cils jan t dhjetshes s

Shnoje n mnyr tabelare bashksine N elementet e s cils jan numra m t

Shnoje n mnyr tabelare

Paraqite me diagram t Venit

Shnoje n mnyr tabelare

Cakto numrin e elementeve t

Cakto numrin e elementeve t

Vre bashksit A dhe B n vizatim

N vizatim me diagram t Venit jan

N vizatim me diagram t Venit jan

Bashksia C elementet e s cils

N vizatim jan dhn bashksit M

Shkruaje n mnyr tabelare ndryshimin

Jan dhn bashksit: A={1,2,3,4,5,6,7,8} dhe B={2,4,6,8}.Cakto bashksin A \ B.

jan dhn bashksit A = {10,15, 20,

Jan dhn bashksit:

Me diagram t Venit paraqiti

Bashksia F sht ndryshim i

sht dhn bashksia

NUMRAT DERI N 1 000-prsritje

Lexoji numrat q jan t paraqitur n vizatim pastaj shkruaji edhe me shifra.

Shkruaji me fjal numrat: 526,826 dhe 607.

Shkruaji me shifra numrat:

a) treqind e gjashtdhjet e tet, b) pesqind e tetmbdhjet, c) shtatqind e shtat.

Shkruaji t gjitha numrat treshifror q mundet t shnohen me shifrat:

Radhiti numrat sipas madhsis duke filluar prej m t voglit:

Cili prej numrave:256,254,265 ose 266 sht pasardhsi i numrit 255?

Cakto pasardhsin e donjrit prej numrave:154, 360, 400 dhe 699.

Shkruaji n formn e zhvilluar numrat:725 dhe 846.

Shkruaji numrat q jan dhn ne form t zhvilluar:

Shkruaji numrat tek q gjenden ndrmjet numrave 224 dhe 234.

MBLEDHJA E NUMRAVE DERI N 1 000-prsritje

5Nj + 3Nj = 8Nj

Cakto numrin q sht pr 8 m i madh se numri 721.

Cilat mijshe mungojn n vargun:1 000; 2 000; 3 000;;;