Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen – Jubileum / 21-4-2010 / P.

1
<Kernwoord onderzoek + naam klant> / 21-4-2010 / P.1

Betaalbaarheid van pensioen in de toekomst

Onderzoeksrapportage

Amsterdam
April 2010

Projectnummer
M4830

Auteurs
Irene Zondervan
Rogier Roering Warmolts

<Plaats hier het logo

van de klant>

©©Motivaction
MotivactionInternational
InternationalB.V.
B.V.
 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.2

Achtergrond

Achtergrond In opdracht van Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen, in naam van Bram van

Els, heeft Motivaction International B.V. een onderzoek uitgevoerd naar de houding
Doel- en van Nederlanders van 25 t/m 65 jaar ten aanzien van de mogelijkheden voor de
probleemstelling betaalbaarheid van pensioen in de toekomst.

Methode en opzet

Samenvatting

Leeswijzer

Resultaten

Bijlage

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.3

Onderzoeksdoelstelling en probleemstelling

Achtergrond Onderzoeksdoelstelling:

Doel- en Vereniging Bedrijfstakpensioenfonds inzicht geven in de houding van

probleemstelling Nederlanders ten aanzien van de mogelijkheden voor de betaalbaarheid
van pensioen in de toekomst.
Methode en opzet

Samenvatting Probleemstelling:

Leeswijzer Aan welke van de vier knoppen, waar aan gedraaid kan worden om de
pensioenen betaalbaar te houden, geeft de Nederlander voorkeur.
Resultaten

Bijlage

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.4

Onderzoeksmethode en opzet

Achtergrond Methode
• Om antwoord te geven op de doelstelling en probleemstelling is een
Doel- en kwantitatief online onderzoek uitgevoerd.
probleemstelling • De kwantitatieve vragenlijst bestaat uit 7 vragen en een module waarin de
mogelijkheden (‘de knoppen’) aan elkaar gerelateerd zijn. Door antwoord op
Methode en opzet een van de dimensies te geven, wordt direct inzichtelijk wat het effect op de
uitkering is. (zie ook voorblad rapport)
Samenvatting • Deze tool is ontwikkeld door Ortec in samenspraak met de Vereniging van
Bedrijfstakpensioenfondsen en geïntegreerd in de vragenlijst van Motivaction
Leeswijzer • De dataverzameling heeft plaatsgevonden in week 4 2010 via Computer
Assisted Web Interviewing (CAWI). Daarbij ontvingen respondenten per e-mail
Resultaten een uitnodiging voor deelname aan het onderzoek met daarin een link naar de
online vragenlijst.
Bijlage
Doelgroep
• De onderzoeksdoelgroep voor dit onderzoek zijn Nederlanders van 25 t/m 65
jaar.
• Respondenten zijn geworven uit het eigen panel van Motivaction
(StemPunt.nu). Na afloop van het onderzoek is de steekproef propensity
gewogen zodat de steekproef representatief is voor de Nederlandse bevolking
tussen 25 en 65 jaar op de kenmerken; leeftijd, geslacht, opleiding,
nielsen-regio en mentality milieu.
• In totaal zijn 528 respondenten ondervraagd.

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.5

Leeswijzer

Achtergrond • De onderzoeksresultaten zijn gerapporteerd op totaalniveau. Waar er

significante verschillen zijn, worden deze gemeld en getoond in een extra
Doel- en sheet.
probleemstelling
• De significante verschillen tussen de groepen zijn in deze grafieken
Methode en opzet weergegeven met .

Samenvatting
• De leeftijdsgroep 25-45 jaar zal in de tekst worden aangeduid met ‘jongeren’
Leeswijzer en de leeftijdsgroep 46-65 jaar met ‘ouderen’.

Resultaten

Bijlage

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.6

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet

Samenvatting Resultaten
Leeswijzer

Resultaten

Bijlage

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.7

Liever verhogen van premie dan meer beleggingsrisico lopen

Achtergrond • Wanneer gevraagd wordt aan welke maatregel men de voorkeur geeft om de
pensioenen betaalbaar te houden, heeft het verhogen van de inleg de
Doel- en hoogste voorkeur en het nemen van meer risico de minste voorkeur. Kennelijk
probleemstelling is zekerheid van groter belang dan kosten en hoogte uitkering.

Methode en opzet
Kunt u aangeven welke van onderstaande maatregelen onder deze omstandigheden
uw voorkeur hebben? (n=528)
Samenvatting
Verhoging van pensioenpremie die u (samen met uw werkgever)
50% 33% 11% 6%
betaalt
Leeswijzer
Verhoging van leeftijd waarop u met pensioen kan 30% 26% 21% 23%
Resultaten
•Eendimensionaal Verlaging van de uitkering 13% 23% 40% 24%
•Multidimensionaal
•Combinatie Meer beleggingsrisico door meer aandelen 7% 19% 27% 46%

Bijlage 1 Grootste voorkeur 2 3 4 Minste voorkeur

• Ouderen hebben meer voorkeur voor het verhogen van inleg

• Jongeren hebben meer voorkeur voor het verlagen van de uitkering
• Verschillen tussen geslacht zijn gering; mannen meer dan vrouwen hebben
minste voorkeur voor verlaging uitkering.

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.8

Voorkeur naar leeftijd en geslacht

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling Kunt u onderstaande maatregelen rangordenen naar voorkeur? n=528
Verhoging van pensioenpremie die u betaalt
Methode en opzet 25 t/m 45 (n=340) 45% 34% 13% 8%
46 t/m 65 (n=188) 58% 30% 9% 3%
Man (n=293) 48% 33% 12% 6%
Samenvatting Vrouw (236) 51% 32% 10% 6%
Verhoging van leeftijd waarop u met pensioen kan
Leeswijzer 25 t/m 45 (n=340) 32% 24% 20% 24%
46 t/m 65 (n=188) 27% 29% 24% 20%
Man (n=293) 33% 26% 20% 21%
Resultaten Vrouw (236) 26% 25% 24% 25%
•Eendimensionaal Verlaging van de uitkering
•Multidimensionaal 25 t/m 45 (n=340) 15% 25% 37% 23%
•Combinatie 46 t/m 65 (n=188) 9% 20% 44% 27%
Man (n=293) 11% 22% 39% 28%
Vrouw (236) 15% 24% 41% 20%
Bijlage Meer beleggingsrisico door meer aandelen
25 t/m 45 (n=340) 8% 17% 30% 44%
46 t/m 65 (n=188) 6% 21% 23% 50%
Man (n=293) 7% 19% 29% 44%
Vrouw (236) 8% 18% 25% 49%
1 Grootste voorkeur 2 3 4 Minste voorkeur

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.9

Politieke maatregelen baren meeste zorgen

Achtergrond • De maatregelen die de politiek neemt over de betaalbaarheid van pensioenen

baart meer zorgen dan de persoonlijke financiële situatie na pensionering en
besluiten van de werkgever.
Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet

Samenvatting Kunt u op een schaal van 1 tot 5 aangeven in hoeverre u zich momenteel bezorgd maakt
over …..(n=528)

Leeswijzer De maatregelen die de politiek neemt over de

4%11% 28% 29% 28%
betaalbaarheid van pensioenen
Resultaten
•Eendimensionaal Uw persoonlijke financiële situatie na uw pensionering 15% 24% 31% 17% 13%
•Multidimensionaal
•Combinatie
De besluiten die uw werkgever neemt rond deze kwestie 14% 26% 40% 13% 7%
Bijlage
1 Lage mate van bezorgdheid 2 3 4 5 Hoge mate van bezorgdheid

• Met name ouderen maken zich zorgen over de politieke maatregelen.

Tussen mannen en vrouwen zijn er geen verschillen op deze aspecten

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.10

Bezorgdheid naar leeftijd en geslacht

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet Kunt u op een schaal van 1 tot 5 aangeven in hoeverre u zich momenteel bezorgd maakt over……..
(n=528)
Samenvatting De maatregelen die de politiek neemt over de betaalbaarheid van
pensioenen
25 t/m 45 (n=340) 4% 13% 32% 28% 24%
Leeswijzer 46 t/m 65 (n=188) 4% 8% 22% 30% 36%
Man (n=293) 3% 12% 29% 29% 26%
Resultaten Vrouw (236) 4% 10% 27% 28% 30%
•Eendimensionaal Uw persoonlijke financiële situatie na uw pensionering

•Multidimensionaal 25 t/m 45 (n=340) 13% 26% 31% 19% 12%

46 t/m 65 (n=188) 18% 22% 31% 15% 14%
•Combinatie
Man (n=293) 16% 26% 30% 16% 13%
Vrouw (236) 13% 23% 32% 19% 13%
Bijlage De besluiten die uw werkgever neemt rond deze kwestie
25 t/m 45 (n=340) 16% 28% 38% 13% 6%
46 t/m 65 (n=188) 11% 22% 44% 13% 10%
Man (n=293) 14% 27% 37% 13% 9%
Vrouw (236) 14% 23% 44% 13% 6%
1 Lage mate van bezorgdheid 2 3 4 5 Hoge mate van bezorgdheid

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.11

Vertrouwen in pensioenfondsen wat betreft vermogensbeheer

Achtergrond • … mits de pensioenfondsen in hun beleggingbeleid weinig risico nemen

• … en de klant in het beleggingsbeleid kent (gevoel van controle geeft)
Doel- en • Zekerheid is een groot goed, te veel verzekeren is voor nagenoeg helft
Nederlanders geen probleem
probleemstelling

Methode en opzet Bent u het eens of oneens met de onderstaande uitspraken? (n=528)

Mijn pensioenfonds kan mijn pensioen beter regelen

Samenvatting dan ik zelf
76% 24%

Ik vind meer sparen de beste manier om mijn

Leeswijzer pensioengeld te beheren
73% 27%

Ik wil graag betrokken worden in het beleggingsbeleid

Resultaten van mijn pensioenfonds
59% 41%
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal Je kunt je beter te veel dan te weinig verzekeren 45% 55%
•Combinatie Pensioen is iets voor later, daar houd ik me nu niet
mee bezig
29% 71%
Bijlage Ik vind meer beleggen in aandelen de beste manier
om mijn pensioengeld te beheren
16% 84%

Eens Oneens
• Meer sparen heeft meer de voorkeur van jongeren en vrouwen; mannen
geven relatief meer voorkeur aan meer beleggen. Ouderen willen graag
betrokken worden in het beleggingsbeleid. Jongeren zien pensioen
sowieso als iets voor later waar ze zich nu nog niet mee bezig houden.
Tot slot zijn het met name jongeren die aangeven beter te veel dan te
weinig verzekerd te willen zijn.
© Motivaction International B.V.
 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.12

Stellingen naar leeftijd en geslacht

Achtergrond Bent u het eens of oneens met de onderstaande uitspraken? n=528

Doel- en Mijn pensioenfonds kan mijn pensioen beter regelen dan ik zelf
25 t/m 45 76% 24%
probleemstelling 46 t/m 65 76% 24%
Man (n=293) 77% 23%
Vrouw (236) 76% 24%
Methode en opzet Ik vind meer sparen de beste manier om mijn pensioengeld te
beheren
25 t/m 45 77% 23%
46 t/m 65 66% 34%
Samenvatting Man (n=293) 67% 33%
Vrouw (236) 81% 19%
Ik wil graag betrokken worden in het beleggingsbeleid van mijn
Leeswijzer pensioenfonds
25 t/m 45 54% 46%
46 t/m 65 68% 32%
Resultaten Man (n=293) 61% 39%
Vrouw (236) 57% 43%
•Eendimensionaal Je kunt je beter te veel dan te weinig verzekeren
•Multidimensionaal 25 t/m 45 49% 51%
46 t/m 65 39% 61%
•Combinatie Man (n=293) 43% 57%
Vrouw (236) 49% 51%
Pensioen is iets voor later, daar houd ik me nu niet mee bezig
Bijlage 25 t/m 45 38% 62%
46 t/m 65 13% 87%
Man (n=293) 30% 70%
Vrouw (236) 27% 73%
Ik vind meer beleggen in aandelen de beste manier om mijn
pensioengeld te beheren
25 t/m 45 16% 84%
46 t/m 65 16% 84%
Man (n=293) 21% 79%
Vrouw (236) 10% 90%
Eens Oneens

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.13

Helft Nederlanders nog geen idee over wanneer te stoppen met werken

Achtergrond
Voor langer doorwerken dan 65 jaar nog weinig interesse
Doel- en
probleemstelling
Op welke leeftijd bent u van plan te stoppen met werken? (n=528)
Methode en opzet

Samenvatting
18% Eerder dan 65
Leeswijzer jaar
65 jaar
Resultaten 51%
Later dan 65
•Eendimensionaal 20%
jaar
•Multidimensionaal Weet nog niet
•Combinatie
10%
Bijlage

• Ouderen en mannen hebben hier meer beeld bij dan jongeren en

vrouwen. En deze beide groepen zijn meer dan vrouwen en
jongeren van plan eerder dan met 65 jaar te stoppen.

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.14

Stoppen met werken naar leeftijd

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet
Op welke leeftijd bent u van plan te stoppen met werken? n=528
Samenvatting
25 t/m 45 (n=340) 14% 16% 11% 60%
Leeswijzer

Resultaten 46 t/m 65 (n=188) 27% 29% 10% 34%

•Eendimensionaal
•Multidimensionaal Man (n=293) 26% 22% 13% 39%
•Combinatie
Vrouw (n=236) 9% 18% 7% 65%
Bijlage
Eerder dan 65 jaar 65 jaar Later dan 65 jaar Weet niet

Bijna alle verschillen zijn significant.

Niet significant is het verschil tussen mannen en vrouwen met als antwoord ‘65 jaar’
Niet significant is het verschil tussen jongeren en ouderen met als antwoord ‘later dan 65 jaar’

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.15

Pensioenleeftijd afhankelijk van plezier en hoogte uitkering

Achtergrond • Plezier in het werk is de voornaamste factor in de keuze van pensioenleeftijd

• Voor jongeren wegen de volgende factoren zwaarder mee dan voor ouderen:
Doel- en • plezier in het werk, parttime kunnen werken en het inkomen van de partner
probleemstelling • Voor vrouwen is het inkomen van de partner hierbij van meer belang dan voor
mannen
Methode en opzet

Samenvatting

Leeswijzer Welke van de volgende zaken hebben invloed op de leeftijd waarop u het liefst met pensioen gaat? (n=528)

Plezier in het werk 72%

Resultaten
•Eendimensionaal De hoogte van de uitkering op het moment van stoppen 60%
•Multidimensionaal De lichamelijke belasting die de uitoefening van mijn beroep met zich
56%
•Combinatie mee brengt
Parttime kunnen werken 34%
Bijlage
Het inkomen van mijn partner 28%

De leeftijd van mijn partner 18%

Geen van deze 6%

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.16

Invloed op pensioenleeftijd naar leeftijd en geslacht

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling
Welke van de volgende zaken hebben invloed op de leeftijd waarop u het liefst met pensioen gaat?
Methode en opzet
75%
Plezier in het werk 67%
73%
Samenvatting 71%
59%
De hoogte van de uitkering op het moment van stoppen 63%
Leeswijzer 62%
58%
54%
De lichamelijke belasting die de uitoefening van mijn 59%
Resultaten beroep met zich mee brengt 54%
59%
•Eendimensionaal 38%
•Multidimensionaal Parttime kunnen werken 26%
33%
•Combinatie 35%
34%
Het inkomen van mijn partner 18%
21%
Bijlage 37%
19%
De leeftijd van mijn partner 16%
15% 25 t/m 45 (n=340)
21% 46 t/m 65 (n=188)
5% Man (n=293)
Geen van deze 9%
7% Vrouw (n=236)
5%

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.17

Vraagtekst module

Achtergrond Met onderstaande vraag willen we in kaart brengen wat uw keuzes zijn om het pensioen ook in de verre
toekomst betaalbaar te houden.
Doel- en Onderstaand ziet u vier schuifjes. Deze zijn aan elkaar gekoppeld. U kunt op de schuifjes gaan staan en
probleemstelling deze naar links en rechts bewegen. Ook als u een schuif op de huidige plaats wilt laten staan, moet u deze
even aanraken en heen en weer schuiven.
Methode en opzet Door de schuiven te verplaatsen kunt u keuzes maken in drie zaken:
- De leeftijd dat het pensioen start
Samenvatting - De hoogte van de premie
- Het risico dat met de beleggingen van het pensioenfonds wordt genomen.

Leeswijzer U ziet in de grafiek direct wat er gebeurt met de hoogte van het pensioen. U ziet dat alle keuzes die u maakt
invloed hebben op het uiteindelijke pensioen.
Resultaten
De grafiek laat drie lijnen zien. De middelste lijn is het verwachte pensioen, bruto per maand inclusief AOW.
•Eendimensionaal De bovenste lijn is het pensioen bij een erg goede economische ontwikkeling. De onderste lijn laat zien wat
•Multidimensionaal het pensioen wordt bij economisch slechte tijden. Bij een groter beleggingsrisico, wordt het verschil tussen
•Combinatie de goede en slechte pensioenuitkomst groter.

Bij de berekeningen gaan we uit van een gemiddelde werknemer, die 40 jaar pensioen opbouwt met een
Bijlage gemiddeld salaris. Meer informatie over de uitgangspunten bij de berekening vindt u hier.

Wilt u langer doorwerken, of neemt u genoegen met een wat lager pensioen? Wilt u meer zekerheid, of
liever een lagere premie? De keus is aan u.

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.18

Lay-out modulevraag

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet

Samenvatting

Leeswijzer

Resultaten
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal
•Combinatie

Bijlage

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.19

Verdeling van clusters

Achtergrond • Uit de reacties op de modulevraag komen drie segmenten naar

voren. Deze zijn ingedeeld op hun voorkeursdimensie. Op de
volgende sheets worden deze clusters nader toegelicht.
Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet

Samenvatting Maximale
uitkering; Risicomijd
ers; 39%
Leeswijzer 28%

Resultaten
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal Vroeg
•Combinatie stoppen;
33%

Bijlage

Risicomijders Vroeg stoppen Maximale uitkering

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.20

Risicomijders: kopen zekerheid af met lagere uitkering

Achtergrond
Kunt u aangeven welke van onderstaande maatregelen onder deze omstandigheden
uw voorkeur hebben? (Basis: Cluster 'Risicomijders' n=206)
Doel- en
Verhoging van pensioenpremie
probleemstelling die u betaalt
43% 36% 11% 10%

Verhoging van leeftijd waarop u

Methode en opzet met pensioen kan
35% 22% 22% 21%

Samenvatting Verlaging van de uitkering 13% 23% 36% 27%

Meer beleggingsrisico door

Leeswijzer meer aandelen
8% 20% 30% 42%
1 Grootste voorkeur 2 3 4 Minste voorkeur
Resultaten
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal
•Combinatie

Bijlage
Risicomijders

-1,00 -0,50 0,00 0,50 1,00

Leeftijd Premie Risico

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.21

Maximale uitkering: door hogere inleg

Achtergrond • Zijn meer dan risicomijders bereid meer inleg te betalen, langer door te
werken en risico te lopen
Doel- en Kunt u aangeven welke van onderstaande maatregelen onder deze omstandigheden
probleemstelling uw voorkeur hebben? (Basis: Cluster 'Maximale uitkering' n=146)

Verhoging van pensioenpremie

54% 31% 12% 3%
Methode en opzet die u betaalt

Verhoging van leeftijd waarop u

30% 27% 18% 25%
Samenvatting met pensioen kan

Verlaging van de uitkering 10% 26% 43% 21%

Leeswijzer
Meer beleggingsrisico door
6% 16% 26% 52%
Resultaten meer aandelen

•Eendimensionaal 1 Grootste voorkeur 2 3 4 Minste voorkeur

•Multidimensionaal
•Combinatie

Bijlage
M a x i ma l e ui t k e r i ng

-1,00 -0,50 0,00 0,50 1,00

Leef ti j d Pr emi e Ri si co
© Motivaction International B.V.
 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.22

Vroeg stoppen met werken: hogere premie-inleg icm gemiddeld risico

Achtergrond
Kunt u aangeven welke van onderstaande maatregelen onder deze omstandigheden
uw voorkeur hebben? (Basis: Cluster 'Vroeg stoppen' n=177)
Doel- en
Verhoging van pensioenpremie
probleemstelling die u betaalt
54% 30% 11% 4%

Verhoging van leeftijd waarop u

Methode en opzet met pensioen kan
24% 29% 24% 23%

Samenvatting Verlaging van de uitkering 14% 21% 40% 24%

Meer beleggingsrisico door

Leeswijzer 7% 20% 25% 48%
meer aandelen
1 Grootste voorkeur 2 3 4 Minste voorkeur
Resultaten
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal
•Combinatie

Bijlage
V r oe g s t oppe n

-1,00 -0,50 0,00 0,50 1,00

Leef ti j d Pr emi e Ri si co

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.23

Profiel clusters

Achtergrond • Risicomijders zijn meer vertegenwoordigd onder vrouwen, ouderen en laag

opgeleiden dan de maximale uitkering groep.
Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet Risicomijders Vroeg stoppen Maximale uitkering

Leeftijd 25 t/m 45 59% 68% 67%

Samenvatting
46 t/m 65 41% 32% 23%

Leeswijzer Geslacht Man 53% 55% 59%

Vrouw 47% 45% 41%

Resultaten
•Eendimensionaal Inkomen <modaal 12% 14% 16%

•Multidimensionaal modaal 15% 16% 14%

•Combinatie
>modaal 42% 41% 47%

Bijlage Onbekend 30% 30% 24%

Opleiding Laag 27% 21% 16%

Midden 40% 37% 36%

Hoog 32% 42% 47%

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.24

Pensioenleeftijd

Achtergrond

Doel- en
Pensioenleeftijd Totaal
probleemstelling

Methode en opzet Individuele vraag (n=260)* 37% 42% 21%

Samenvatting

Leeswijzer Context vraag (n=528) 17% 40% 44%

<65 jaar 65 jaar >65 jaar

Resultaten
•Eendimensionaal
Op welke leeftijd bent u van plan te stoppen met werken? *
•Multidimensionaal
•Combinatie Totaal (n=260) 37% 42% 21%

Bijlage Risicomijders (n=91) 35% 44% 21%

Vroeg stoppen (n=96) 43% 38% 20%

Maximale uitkering (n=73) 32% 44% 23%

Eerder dan 65 jaar 65 jaar Later dan 65 jaar

* Omde ‘individuele’ vraag te vergelijken met de ‘context’ vraag is de groep die ‘weet niet’
hebben geantwoord buiten beschouwing gelaten
© Motivaction International B.V.
 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.25

Pensioenleeftijd uitsplitsing naar leeftijd

Achtergrond
Pensioenleeftijd Leeftijd
Individuele vraag*
Doel- en
probleemstelling 25 t/m 45 (n=136) 34% 39% 27%
46 t/m 65 (n=124) 41% 44% 15%
Methode en opzet Context vraag

25 t/m 45 (n=340) 16% 41% 44%

Samenvatting
46 t/m 65 (n=188) 20% 38% 42%

Leeswijzer <65 jaar 65 jaar >65 jaar

Resultaten
•Eendimensionaal
•Multidimensionaal
•Combinatie

Bijlage

* Omde ‘individuele’ vraag te vergelijken met de ‘context’ vraag is de groep die ‘weet niet’
hebben geantwoord buiten beschouwing gelaten
© Motivaction International B.V.
 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.26

Achtergrond

Doel- en
probleemstelling

Methode en opzet

Samenvatting Achtergrondgegevens
Leeswijzer steekproef
Resultaten

Bijlage
-Steekproef

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.27

Steekproef

Achtergrond

Doel- en
Bouwt u momenteel pensioen op bij uw werkgever?
probleemstelling (n=866)
Leeftijd gecategoriseerd (n=866)

Methode en opzet 4% 21%

26% 25 t/m 35
36 t/m 45
35%
Samenvatting 46 t/m 55
61% 23% 56 t/m 65
29%
Leeswijzer
Ja Nee Weet niet
Resultaten

Bijlage
-Steekproef Wat is uw geslacht? (n=866) Nielsen-regio (n=866)

4% 11% 3 grote gemeenten

West
24% Noord
Oost
50% 50% 28%
Zuid
Randgemeenten
21%
11%

Man Vrouw

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.28

Auteursrecht
Het auteursrecht op dit rapport ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van
de naam Motivaction in publicaties op basis van deze rapportage, is echter
schriftelijke toestemming van de directie van Motivaction nodig.

Voor de opdrachtgever is op aanvraag beschikbaar: een exemplaar van de

gehanteerde vragenlijst en/of gedetailleerde onderzoekstechnische informatie.

© Motivaction International B.V.

 Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Jubileum / 21-4-2010 / P.29

Motivaction International B.V.

Marnixkade 109
1015 ZL Amsterdam

Postadres:
Postbus 15262
1001 MG Amsterdam
T +31 (0)20 589 83 83
F +31 (0)20 589 83 00
www.motivaction.nl

© Motivaction International B.V.