LECZENIE REHABILITACYJNE SKOLIOZ

Opracowanie prof. zw. dr med. hab. Tomasza Karskiego.

Informacja zawarta na stronie internetowej www.karski.lublin.pl

lub

www.ortopedia.karski.lublin.pl
Informacja wstpna.
Skoliozy s jedn z czstszych wad u dzieci i modziey. Powoduj znieksztacenie,
oszpecenie, niewydolno ruchow, oddechow i kreniow, czsto ble. Do roku 1995
nie znano przyczyny tej deformacji, nie bya wic moliwa efektywna profilaktyka.
Nie byo te moliwe skuteczne leczenie rehabilitacyjne.
Skolioza tzw. idiopatyczna - boczne skrzywienie krgosupa - do niedawna tajemnicza
deformacja krgosupa i ciaa! Czy nadal?
Ju nie - a to dziki spostrzeeniom naukowym w Lublinie!
Oto wane informacje dla Lekarzy i Rodzicw!
Sowa kluczowe: czynniki biomechaniczne w etiologii na przykadzie rozwoju skoliozy "S"
- dwuukowej (I epg), progresujcej (postpujcej): stae stanie, od pierwszych lat ycia
"na spocznij" na PKD (na prawej nodze), zwizek z chodzeniem (w Mongolii dzieci nie
maj skolioz, poniewa nie chodz - a przewanie jed na koniach), pocztek kadej
skoliozy rozpoczyna si ok. 3-4-5 roku ycia.
Spis treci / rozdziaw (po lewej): wyjanienie etiologii, podanie nowego sposobu
badania, opis nowych wicze rehabilitacyjnych, podanie zasad profilaktyki przyczynowej
a take przedstawienie w szkicach, rysunkach i opisach, w rozdziale i w podrozdziaach
szczegw dotyczcych skolioz.
Do roku 1995 nie znano przyczyny tej deformacji, nie bya wic moliwa profilaktyka
przyczynowa. Nie byo te moliwe skuteczne leczenie rehabilitacyjne.
Wykrycie etiologicznych czynnikw biomechanicznych umoliwia nowe leczenie
rehabilitacyjne a co najwaniejsze - umoliwia profilaktyk przyczynow tej deformacji.
W nastpnych latach wiedza na temat skolioz tzw. idiopatycznych rozwijaa si
a dyskusje - przewanie za granic znacznie j wzbogaciy. Wanymi datami w opisie
etiologii i klasyfikacji skolioz byy lata: 1997, 2001, 2004, 2006.
Kluczowe daty w badaniach nad etiologi skolioz tzw. idiopatycznych:
1995 - podanie etiologicznych czynnikw biomechanicznych zwizanych z rnic ruchw
obu bioder.
1997 - spostrzeenie, i wszystkie dzieci ze skoliozami maj nawyk stania "na spocznij"
wycznie na prawej nodze (na pkd).
2001 - okrelenie I i II grupy etiopatogenetycznej (epg) skolioz-(I epg-"S"-skolioza
pierwotnie podwjna, z garbem, II/A epg - "C" - skrzywienie jednoukowe lewostronne,
II/B epg-"S"-skolioza podwjna- skrzywienie piersiowe wtrne, bez garbu.
2004 - okrelenie III grupy etiopatogenetycznej skolioz (III epg)-wada typu "I"- skolioza
bez skrzywie (lub z minimalnymi), bez garbu (lub ze ladowym), natomiast
ze sztywnoci krgosupa i czsto z blami krzya, okolicy ldwiowej i / lub plecw
u dorosych. Ten typ wady u modziey znacznie upoledza sprawno na lekcjach
wychowania fizycznego. Ta grupa dzieci wymaga specjalnych i intensywnych wicze
(szczegy dalej).
Od roku 2000 nasza "polska profilaktyka skolioz" jest ju wprowadzona na Sowacji.
Lubelskie leczenie skolioz" jest znane w wielu Orodkach Rehabilitacyjnych w Polsce
i dalej rozwija si.

Sprawa przyczynowej profilaktyki skolioz i wad postawy.

Proponujemy wzbogacenie zaj wychowania fizycznego o wiczenia "strechingowe" jak
rwnie o wiczenia typu karate, kung-fu, tai chi, taekwondo i inne, na lekcjach wf
w klasach I-V szk podstawowych w zakresie minimum 50 % czasu zaj.
Apel do rodzicw i opiekunw.
Skoliozom i wadom postawy mona zapobiega i skutecznie je leczy. Naley pilnie
zmieni system "wicze korekcyjnych", poniewa poprzednie w wikszoci byy wadliwe.
Rwnie skutecznie mona leczy inne choroby, wady i znieksztacenia narzdu ruchu
u dzieci i modziey.
Jak powstaje skolioza.
Skolioza "S" - skrzywienie ju pierwotnie podwjne/dwuukowe (I epg-I grupa
etio-pato-genetyczna) ze sztywnoci krgosupa i garbem - rozwija si od pierwszych lat
ycia (2-3-4 rok ycia), ma zwizek z chodzeniem i staniem na PKD (na prawej
nodze), jest wad postpujc (progresujc).
Skolioza "C" / jednoukowa - ldwiowa, ldwiowo-krzyowa lub ldwiowopiersiowa lewostronna (II/A epg)-bez sztywnoci i bez garbu-ma zwizek wycznie
ze staniem na PKD. Pocztek rozwoju-od pierwszych lat ycia, ujawnienie si deformacji
krgosupa ok. 10-13-14 r..
Skolioza
"S"
dwuukowa
(II/Bepg)-pierwotne
skrzywienie
ldwiowe,
wtrnie piersiowe-bez sztywnoci i bez garbu-take zwizek ze staniem na PKDwystpuje tylko u niektrych dzieci np. z wiotkoci wielostawow lub wskutek wadliwych
wicze. Pocztek rozwoju-od pierwszych lat ycia, ujawnienie si deformacji krgosupa
ok. 8-10-11 r..
Skolioza "I" (III epg)-ze sztywnoci krgosupa ale bez garbu (lub ze ladowym),
bez skrzywie (lub ze ladowymi). Przyczyna-zwizek z chodzeniem. Nie ma czynnika
"stania na spocznij" na pkd. Pocztek rozwoju-od pierwszych lat ycia, ujawnienie
w okresie modzieowym (trudnoci na WF) lub w wieku dorosym (ble plecw).
Jak powstaje skolioza - boczne skrzywienie krgosupa i garb? Informacja
oglna.
Wyjanienie biomechaniki powstawania deformacji: Mechanizm powstawania deformacji
jest "procesem biomechanicznym" i trwa wiele lat. Rozpoczyna si, kiedy dziecko zaczyna
sta i chodzi. Mimo, e skoliozy mog wystpowa w tej samej rodzinie (u matki, crki,
u rodzestwa) nie s deformacj uwarunkowan genetycznie i nie s dziedziczone.
To jedynie czynniki "prowadzce do skoliozy" mog wystpowa u wielu czonkw tej
samej rodziny, ale one rwnie nie s dziedziczone. Czynniki te, zwizane z "zespoem
przykurczw" (dokadny opis dalej) mog inicjowa rozwj skoliozy. A wic - "podobna
budowa ciaa", "podobna budowa miednicy" obserwowana w kilku pokoleniach w tej
samej rodzinie sprzyja powstaniu "zespou przykurczw", a ten moe prowadzi do
skoliozy.
Podkrelam jeszcze raz-skoliozy tzw. idiopatyczne nie s wad uwarunkowan
genetycznie, nie s wad dziedziczon, s deformacj kompensacyjn, powstajc
wskutek przyczyn biomechanicznych.
Patomechanizm rozwoju skoliozy omwienie biomechaniki rozwoju wady:
1/ U dzieci ze skoliozami istnieje rnica (asymetria) ruchw bioder. Ograniczenie
(zmniejszenie) ruchw dotyczy biodra prawego.
Zmniejszone jest - A/ przywiedzenie, B/ rotacja wewntrzna, C/ wyprost (ubytki ruchw
s rne co do zakresu).

Omawiajc etiologi mwimy o: A/ przykurczu odwiedzeniowym prawego biodra

(lub zmniejszeniu przywiedzenia), B/ przykurczu pr. biodra w rotacji zewntrznej,
C/ przykurczu zgiciowym.
2/ Deficyt ruchw prawego biodra jest przyczyn asymetrii obcie strony prawej i lewej
w czasie chodzenia (potwierdza to komputerowa analiza chodu).
3/ Asymetria obcie, powoduje asymetri ronicia i rozwoju w obrbie miednicy
i krgosupa. Skolioza o ksztacie litery "S" (I grupa etiopatologiczna (I-epg)-patrz
dalej) ze sztywnoci krgosupa, z garbem ebrowym po stronie prawej (co jest
efektem "deformacji rotacyjnej krgosupa") - rozwija si jako wtrna wada powodowana
przez wyej opisane mechanizmy.
Natomiast skolioza o ksztacie litery "C" [II/A-epg] powstaje u dzieci majcych nawyk
stania na spocznij tylko na prawej nodze (!) co potwierdzono w badaniach dzieci
w Polsce, w Czechach, na Sowacji, w Niemczech, Anglii, Austrii, w Danii, w Chinach,
na Kubie, w Finlandii. Skoliozy-wszystkich typw-jak ju wspomniano wczeniejzaczynaj rozwija si od 2-3-4 roku ycia to jest od czasu - "kiedy dziecko zaczyna sta
i chodzi" (wicej w rozdziale "Typy skolioz").
W zwizku ze "staym staniem na prawej koczynie dolnej" u dzieci z pewnymi
"specyficznymi cechami budowy ciaa - jak na przykad cechami wiotkoci" lub po
wadliwych wiczeniach moe rozwin si take skolioza o ksztacie litery "S" (II/B-epg),
ale bez sztywnoci krgosupa, bez garbu (lub ze ladowym) i bez cech progresji. W tym
typie wady-lewostronne skrzywienie ldwiowe zwykle jest wiksze ni prawostronne
wtrne skrzywienia piersiowe. Ten typ wady w nowej klasyfikacji wpisany jest jako-II/B
grupa etiopatologiczna (II/B-epg).
4/ Skd bierze si asymetria ruchw bioder?
W czasie niektrych ci pody rozwijaj si asymetrycznie i tak powstaje zesp
przykurczw noworodkw i niemowlt.Std te - zwizana z "zespoem przykurczw"wrodzona dysplazja stawu biodrowego (czciej lewego), miniowy krcz szyi,
deformacje stp, wady postawy, skolioza niemowlca (scoliosis infantilis-inna ni
idiopatyczna) i pniej, wtrnie jako skolioza kompensacyjna-tzw. skolioza idiopatyczna.
5/ "Zesp przykurczw" czciej wystpuje u dziewczynek.
Przewanie jest "lewostronny" std staa, ta sama "geografia deformacji w skoliozach
tzw. idiopatycznych", a take czstsze wystpowanie na przykad wrodzonej dysplazji
lewego stawu biodrowego.
Typy skolioz / nowa klasyfikacja / informacja skrtowa (2001-2004/2006):
Skolioza o ksztacie "S" (I epg - I grupa etio-pato-genetyczna), ju pierwotnie ze
sztywnoci krgosupa i garbem - zwizek z chodzeniem i staniem od pierwszych lat
ycia na PKD (na prawej nodze), skolioza progresujca.
W pierwszych latach ycia brak jest w rtg. skrzywie. W badaniu lekarskim naley
poszukiwa "rnych form (stopni" sztywnoci krgosupa. Deformacja rotacyjna
i w paszczynie strzaowej jest) s pierwsz patologi w 3D (3-paszczyznowej)
deformacji krgosupa. Potwierdzenie w komputerowej analizie chodu.
Skolioza "C" (II / A epg)-bez sztywnoci i garbu-zwizek ze staniem na PKD.
Pierwotne, fizjologiczne odchylenie osi krgosupa w lewo zamienia si w utrwalon
skolioz po 8-10-12-13 latach; mylnie traktowana jako "skolioza poraenna" lub jako
"skolioza degeneracyjna dorosych" (tu wyjaniam-pierwsza jest skolioza, pniej-po
latach ycia, pracy i trudw-pojawiaj si zmiany degeneracyjne). Ten typ skoliozy bez
progresji.
Skolioza "S" (II/B epg)-bez sztywnoci i garbu-zwizek ze staniem na PKD.
Wystpuje w specjalnych warunkach, np. przy wiotkoci wielostawowej, po "wadliwym
leczeniu". Pierwotne jest skrzywienie ldwiowe, skrzywienie piersiowe jest wtrne.
Ten typ wady jest bez sztywnoci krgosupa, bez garbu (lub ladowy). Ten typ skoliozy
bez progresji.

Skolioza "I" (III epg)-ze sztywnoci krgosupa, bez garbu (lub ladowy), bez
skrzywie (lub ladowe). Zwizek z chodzeniem. O tych "skoliozach bez skrzywie" wiele
cierpicych osb nie wie, nie ma wiadomoci wady istnienia wady krgosupa. Problemy
modziey na lekcjach wychowania fizycznego (z powodu "sztywnoci" krgosupa) s
poczytywane tylko jako problemy wf, a nie problemy zdrowia. Doroli maj ble
zlokalizowane w rejonie "plecw"-wtedy szukaj porady internistw, kardiologw,
neurologw, reumatologw-a problem jest spraw ortopedyczn. Wyjaniam: kady
ubytek ruchw-kadego stawu-moe i czsto manifestuje si blami. Tacy pacjenci
potrzebuj wic leczenia ortopedycznego (rehabilitacyjnego) sanatoryjnego w pierwszym
rzdzie a nie leczenia farmakologicznego, kosztownego (!) i mao skutecznego (!).Ten typ
skoliozy (skolioza III epg) jest deformacj bez progresji.
Istnienie zwizek kadego typu skoliozy z "zespoem przykurczw".
Typy skolioz tzw. idiopatycznych-najnowsza klasyfikacja-opis powstawania
wady i charakterystyka poszczeglnych typw skolioz (2001 - 2004 / 2006).
1/ Skolioza podwjna-o ksztacie litery "S" (Karski-2001I epg). U dzieci z tym
typem deformacji istnieje-przykurcz odwiedzeniowy prawego biodra, plus w rotacji
zewntrznej i zgiciowy, rwnoczenie duy zakres tych ruchw w biodrze lewym.
Skrzywienie krgosupa ldwiowego lewostronne, piersiowego prawostronne, garb po
prawej stronie klatki piersiowej rozwijaj si jako deformacja kompensacyjna. Zwizana
jest ona z asymetri ruchw bioder i asymetri obcie w czasie chodzenia.
To powoduje asymetri ronicia miednicy i krgosupa-czyli skolioz.
Dodatkowym czynnikiem powikszajcym skolioz jest nawyk staego stania "na
spocznij" na prawej nodze. Wada zaczyna si ju w 3-4 roku ycia! Tak wic ten typ
skolozy (I epg) zwiazany jest z chodzeniem i ze staniem.
Pierwsz w acuchu deformacji 3D jest deformacja rotacyjna i w paszczynie
strzakowej powodujca sztywno krgosupa a pniej boczne skrzywienia widoczne na
zdjciu rentgenowskim. Te skoliozy progresuj (narastaj) szczeglnie w okresie
akceleracji ronicia. W tej grupie skolioz wane jest wczesne rozpoznanie i wczesne
postpowanie leczniczo-profilaktyczne. Badania profilaktyczne naley wic rozpocz ju
u dzieci 456 letnich. W tym te okresie naley stosowa profilaktyczne wiczenianajlepiej typu karate, tai chi, tae kwondo, aikido i inne opisane w Web Site.
2/ Skolioza o ksztacie litery "C" (Karski-2001II/A epg). U dzieci w tej grupie
istnieje jedynie zmniejszenie ruchu przywiedzenia biodra prawego.
W II grupie epg powstaje skrzywienie krgosupa ldwiowego lub ldwiowo-krzyowego
lub ldwiowo-piersiowego lewostronne (konieczne wykonanie zdjcia rtg wraz
z miednic!).
To skrzywienie (II/A epg) zwizane jest wycznie z nawykiem stania na prawej nodze.
Skolioza zaczyna si w 3-4 roku ycia i pierwotnie jest fizjologicznym, a wic
odwracalnym odchyleniem osi krgosupa.
Okoo 10-14 roku ycia skrzywienie jest ju utrwalone. Te skoliozy zwykle nie progresuj.
Daj jednak ble w pniejszych latach ycia. Przez niektrych ortopedw
okrelane s one jako "skoliozy degeneracyjne dorosych".
3/ Skolioza o ksztacie litery "S" (Karski-2001-2006II/B epg). W zwizku ze
"staym staniem na prawej koczynie dolnej" u dzieci z pewnymi "specyficznymi cechami
budowy ciaa - jak na przykad-przy oglnostawowej wiotkoci moe rozwin si take
skolioza o ksztacie litery "S" (II/B epg), ale bez sztywnoci krgosupa, bez garbu i bez
cech progresji. To rni j od skoliozy "S" w I-epg. W tym typie wady-lewostronne
skrzywienie ldwiowe zwykle jest wiksze ni prawostronne skrzywienia piersiowe.
Zwykle powstaje ono wczeniej. Ten typ wady w nowej klasyfikacji wpisany jest jako-II/B
grupa etiopatologiczna (II/B epg).

4/ Skolioza o ksztacie litery "I" (Karski-2004/2005skolioza typu III epg). Ten typ
wady to-skolioza z pogranicza I i II epg.
Jest to skolioza bez skrzywie (!) i bez garbu (!) lub z deformacjami minimalnymi! Cech
tej wady jest sztywno krgosupa ("stiff spine"). Dzieci i modzie maj trudnoci na
lekcjach wychowania fizycznego i w sporcie. Z powodu sztywnoci krgosupa nie mog
wykona przewrotw (zwykle przewrotu do tyu) i innych wicze. Ten typ skoliozy
(III epg) zwizany jest wycznie z chodzeniem. Brak tutaj istotnego "czynnika stania"
na prawej nodze. To rni ten typ deformacji krgosupa od skoliozy w I epg.
W pniejszym wieku pojawiaj si dokuczliwe i mczce ble plecw np. u kobiet
pracujcych w pozycji stojcej (zmywanie naczy). U tych pacjentw istnieje konieczno
diagnostyki rnicowej "blw plecw", blw klatki piersiowej"-zadanie w internie,
kardiologii, reumatologii, neurologii, ginekologii i innych dziaach medycyny.
Wyjaniam: przyczyn blw jest "sztywno krgosupa" przy rwnoczesnej
niemoliwoci zrealizowania - "codziennych potrzeb ruchowych czowieka".
5/ Inne typy skolioz-jak np. "z odwrotnymi kierunkami skrzywie", "potrjne" i inne-s
rzadkoci. Czsto s wynikiem/skutkiem "wadliwego leczenia". wiczenia wyprostne
(tzw. wzmacniajce)-mog "znieksztaca" klasyczny obraz skoliozy "S" lub skoliozy "C".
Jeszcze raz przypominam-lepiej dziecka nie leczy ni leczy wadliwymi wiczeniami.
6/ "Zesp stania na PKD" (na prawej nodze) (Karski 2006) prowadzi do zmian
w biodrze i w krgosupie.
Wyjanienie: nawyk stania, przez cae lata, "na spocznij" na PKD (w zwizku
z "zespoem przykurczw" i "mocniejsz" pkd) prowadzi u ludzi modych i w rednim
wieku do: 1/ ustawienia "ekspulsyjnego" prawej gowy udowej i zespow blowych
prawego biodra a nawet blw-czsto nietypowych, przemijajcych-caej prawej
koczyny dolnej, **u dorosych do 2/ koksartrozy prawego biodra (w materiale wielu
Klinik prawe biodro zajte jest u 70 % pacjentw), oraz do 3/ spodyloartrozy w rejonie
krgosupa ldwiowego.
7/ Inne obserwacje zwizane z "Zespoem stania na PKD" (Karski 2006)w ortopedii dziecicej-spraw bardzo czst a dotychczas niewyjanion bya-*wiksza
kolawo prawego kolana (przy genua valga bilateralis), *wiksza szpotawo prawej
goleni (przy crura vara-Morbus Blount utriusque). Nawyk stania na pkd wyjania te
zjawiska.
Jak rozpozna skolioz.
Jak rozpozna skolioz?-rady dla rodzicw.
*Krgosup dziecka traci zdolno do zgicia.
*W skonie-zamiast "uku" plecy s proste i usztywnione, nie s widoczne wyrostki
kolczyste.
*Podczas prostowania tuowia "ze zgicia"-obserwuje si "wspruch boczny" (dotyczy
niektrych dzieci 3-6 letnich).
*Pojawia si asymetria talii. Pogbienie prawej talii i spycenie lewej oznacza rozwj
skoliozy II grupy etiopatogenetycznej (skolioza "C"), pogbienie lewej talii i spycenie
prawej oznacza rozwj (lub ju zaawansowanie) skoliozy I grupy etiopatogenetycznej
(skolioza "S" z garbem).
*Dzieci maj trudnoci na WF, np. przy przewrotach (z powodu sztywnoci
krgosupa!). Nie s w stanie wykona "przewrotu do tyu".
*Cenny w diagnostyce jest "test stania na skrzyowanych nogach-prawa z tyu", "test
stania na lewej lub prawej nodze".
Wyjaniam: dzieci zagroone skolioz lub (ju) ze skolioz-stoj "na spocznij wycznie
na prawej nodze". Potwierdzono ponad wszelk wtpliwo w Polsce i wielu krajach,

e *dzieci ze skoliozami maj nawyk staego stania na spocznij na prawej nodze (pkd),
nie stoj lub rzadko stoj na lewej nodze.
Stanie na pkd to czynnik narastania skrzywie w skoliozie "S" z garbem (I grupa
etiopatogenetyczna) i jedyny czynnik w rozwoju skoliozy o ksztacie litery "C"-(II/A grupa
etiopatogenetyczna (II epg) a take skoliozy o ksztacie litery "S" (II/B epg).
Uwagadziewczta, ktre maj nawyk stania na skrzyowanych nogach nie maj
skolioz lub wada jest minimalna.
Wany jest sposb siedzenia. Upominanie dzieci - "sied prosto" to ju historia!!
Wszystkie dzieci powinny siedzie w sposb swobodny. Nasze polskie spostrzeenia goszone ju od 12 lat-ostatnio s potwierdzane przez lekarzy z Aberdeen w Wielkiej
Brytanii.
Inne cechy pocztkowej skoliozy wskae lekarz. Kady ortopeda powinien:
1/ sprawdzi zakres addukcji bioder w pozycji wyprostnej stawu, ew. istnienie przykurczu
w rotacji zewntrznej prawego biodra, wspistnienie przykurczu zgiciowego
biodra/bioder,
2/ powinien sprawdzi ksztat plecw w skonie (test Adamsa i test "lubelski"-bardziej
czuy),
3/ powinien sprawdzi ruchy rotacyjne bioder w pozycji stojcej (nowy test - 2006)
4/ okreli czynniki ryzyka takie jak:
a/ asteniczna lub pikniczna budowa ciaa,
b/ wspistnienie wiotkoci lub subspastycznoci,
c/ wspistnienie ewentualnych chorb (np. krzywicy-co susznie zauwaa ju przed laty
Prof. Adam Gruca),
5/ istnienie nieprawidowoci anatomicznych (rozszczep krgosupa utajony, klatka
lejkowata) oraz powinien zawsze
6/ sprawdzi "postaw" / ch dziecka do sportu. Wyjaniam: kada forma sportu jest
korzystna. Najlepsze s wiczenia typu karate, kung fu, joga i inne.
Przed skolioz I grupy (I epg-skolioza "S" ze sztywnoci krgosupa i garbem
ebrowym prawostronnym) chroni-nadmierna "fizjologiczna" kifoza piersiowa, plecy
okrge (dorsum rotundum) o rnej etiologii czy te choroba Scheuermanna).
Wyjaniam - deformacja, w ktrej dominuje "nadmierna kifoza piersiowa" chroni przed
deformacj, czyli przed skolioz, ktrej pierwotn cech jest "zanik kifozy piersiowej" lub
nawet "lordotyzacja" krgosupa piersiowego. Std te oczywiste, e wiczenia
"kifotyzujce" s skuteczne w leczeniu skolioz, za wiczenia "wyprostne (przeprostne)"
s szkodliwe! Dzieci wic winny siedzie "swobodnie" (fizjologicznie) a nie "prosto".
Ostatnio polska prasa przekazaa identyczn informacj z Wielkiej Brytaniicyt: "...Lekarze z Aberdeen infomuj, e siedzenie prosto jest szkodliwe...". Tak, to
prawda-my z Lublina mwimy o tym od 12 lat. Dzieci winny siedzie "swobodnie", a nie
"prosto". Pozycja "swobodna" chroni przed rozwojem skoliozy (podwjnej "S" I/epg, lub
"I"/III epg).
Tzw. "ki(y)foskoliozy" to osobne zagadnienie - wymagajce dyskusji specjalistw. Tutaj
jedynie wyjaniam, e powstawanie skoliozy to proces wielu lat (pocztek kiedy dziecko
zaczyna sta i chodzi!) i obraz kliniczny skoliozy ulega na przestrzeni lat "rnorodnym
przeobraeniom".
Przypominam-zwalnianie dziecka z zaj wychowania fizycznego jest/byo bdem.
Bdem jest rwnie stosowanie w leczeniu wicze wyprostnych, "wzmacniajcych".
wiczenia wyprostne (inaczej "korekcyjne", inaczej-wzmacniajce, inaczej-"poprawnej
postawy")-s wiczeniami bardzo szkodliwymi. S one przyczyn "jatrogennego,
szybkiego powikszania si skoliozy (skrzywie), przykurczu wyprostnego krgosupa
i garbu".

Tak wic: "korektywa" z poprzednim zestawem wicze jest szkodliwa!!!

Jak leczy skolioz?
Nastpia olbrzymia zmiana koncepcji leczenia.
Poprzednie wiczenia rehabilitacyjne jak: unoszenie tuowia do poziomu stou
rehabilitacyjnego, wiczenia na brzuchu, wiczenia z autokorektorem, wiczenia z pik,
z drkiem, wiczenia na aweczce, wiczenia wzmacniajce i tzw. "tworzce gorset
miniowy", pywanie abk w powietrzu, wykonywanie "koyski", "wiczenia przy
drabinkach", "wiczenia korekcyjne" wg starych zasad-okazay si wiczeniami
skrajnie szkodliwymi.
Po tych wiczeniach "usztywnienie" krgosupa utrwalao si, skolioza i garb powikszay
si. Informowa o tym Zesp Ortopedw Lubelskich (Prof. Tomasz Karski / Lublin, 1995
2006).
Jednak pierwszym, ktry w Polsce mwi o szkodliwoci wicze "wyprostnych"
("napdzajcych skolioz") i to wiele lat przed pracami lubelskimi, by Pan Prof. Stefan
Malawski z Warszawy/Otwocka.
W Lublinie - w obserwacjach klinicznych i wyliczeniach matematyczno-fizycznych (Prof.
Marek Malicki - PAN / Lublin) potwierdzono wielk szkodliwo tych wicze.
Ostatnio o szkodliwoci wicze wyprostnych pisali take-Prof. Andrzej Szulc i Dr med.
Tomasz Kotwicki z Poznania, Prof. Kazimierz Rpaa z Otwocka/Warszawy i Prof. Krystyna
Dobosiewicz ze lska.
Lepiej dziecka nie leczy, ni leczy zymi wiczeniami.
Nowe wiczenia w skoliozie.
Podstawowym celem wicze jest zniesienie przykurczw bdcych czynnikiem
etiologicznym, utrwalajcym i pogbiajcym skolioz. Dzieci i modzie ze skoliozami lub
z zagroeniem skoliozami winny by zachcane do aktywnoci ruchowej, do lekcji
wychowania fizycznego i winny uprawia sport we wszystkich formach.
Najlepsze s wiczenia typu Karate, Taekwon-do, Aikido, Tai chi, Kung-Fu, Joga,
wiczenia akrobatyczne, taniec. Pywanie w basenie jest mie i korzystne, lecz nie leczy
skoliozy.
Zestawy wicze dla dzieci ze skolioz powinny zawiera:
wiczenia pokonujce przykurcz biodra prawego (przykurcz odwiedzeniowy, zgiciowy
i w rotacji zewntrznej).
Redresje w pozycjach/uoeniach pokonujcych przykurcze biodra prawego/przykurcz
zgiciowy obu bioder.
wiczenia przeciwdziaajce usztywnianiu si krgosupa.
wiczenia skonowe do prawej i lewej nogi w pozycji stojcej przeciwdziaajce
przykurczom tkanek po prawej i lewej stronie kregoslupa.
Zachcanie do stania na lewej koczynie (prawa koczyna "na spocznij")-w kadej
sytuacji-po uprzednim sprawdzeniu bioder!Nastepuje wtedy korekcja pocztkowego
lewostronnego skrzywienia ldwiowego.
U dzieci II grupy etiopatogenetycznej czsto stosujemy wkadk pod lew koczyn
doln (lkd).
wiczenia
typu
"pszpagatw"
(jak
w
karate).
wiczenia
w
pozycji
lecej-"pprzewroty do tyu".
Siedzenie w sposb swobodny, nigdy prosto!
Informacja dla nauczycieli: kade dziecko siedzce "nazbyt prosto" jest zagroone
skolioz! Powinno by pilnie skierowane do ortopedy znajcego "nowe zasady leczenia

skolioz tzw. idiopatycznych". Rozpoczcie poprawnego leczenia u dzieci 1-2-3 klasy

Szkoy Podstawowej-bdzie skutecznie chroni przed skrzywieniem i garbem!
Spanie na boku w pozycji podowej (ta pozycja przeciwdziaa sztywnoci krgosupa).
U ok. 20 % pacjentw z I grupy etiopatologicznej (skoliozy podwjne o ksztacie litery
"S") istnieje potrzeba stosowania gorsetw ortopedycznych.
Dokadnie rodzaj i liczb wicze winien zawsze wskaza lekarz znajcy etiologi skolioz
i zasady nowego leczenia.
Wyniki leczenia rehabilitacyjnego wedug nowych zasad.
Skuteczno leczenia podano w procentach na podstawie prac naukowych podanych
poniej. Ogem oceniono 434 dzieci (praca 1) i 629 dzieci (praca 2).
W I epg (skoliozy podwjne typu "S" z garbem):
1/ uzyskanie poprawnej osi krgosupa - 18% dzieci ( scoliosis incipiens i skrzywienia
I stopnia, mae dzieci, nie leczone wyprostnymi wiczeniami),
2/ zmniejszenie skrzywienia-60% dzieci (skrzywienia I/II stopnia, mae dzieci, nie
leczone wyprostnymi wiczeniami),
3/ zatrzymanie progresji skrzywienia - 9% dzieci (skrzywienia II stopnia, mae dzieci,
bardzo krtko leczone wyprostnymi wiczeniami),
4/ progresja skrzywienia - 13% dzieci (skrzywienia III stopnia, starsze dzieci, wczeniej
leczone wyprostnymi wiczeniami duszy czas).
W II/A epg lub II/B epg - skoliozy typu "C" lub "S", bez deformacji rotacyjnej,
bez garbu:
1/ uzyskanie poprawnej osi krgosupa-39% dzieci (skrzywienia I stopnia, dzieci nie
leczone wyprostnymi wiczeniami),
2/ zmniejszenie skrzywienia-32% dzieci (skrzywienia I/II stopnia, dzieci nie leczone
wyprostnymi wiczeniami),
3/ zatrzymanie progresji skrzywienia-26% dzieci (skrzywienia II stopnia, dzieci bardzo
krtko leczone wyprostnymi wiczeniami),
4/ progresja skrzywienia-3% dzieci (skrzywienia III stopnia, dzieci wczeniej leczone
wyprostnymi wiczeniami duszy czas).

Kada prawda przechodzi trzy, czasami cztery etapy - cytujemy t informacj znalezion
w Internecie, aby powiedzie, e w Polsce jest ju faza ostania, faza akceptacji
i wdroenia nowej wiedzy w codziennej pracy szk . Oto informacja z Internetu
o prawdzie naukowej:
*
najpierw jest wyszydzana,
** potem gwatownie zwalczana,
*** czsto przemilczana
****a w kocu zostaje zaakceptowana jako oczywisto.
Skolioza - informacja dla lekarzy prosimy o przekazanie tej czci Lekarzom
Szkolnym, Pielgniarkom i innym pracownikom Suby Zdrowia.
Etiopatogeneza
skolioz
tzw.
idiopatycznych.
Wyjanienie
wpyww
biomechanicznych. Nowa klasyfikacja - trzy grupy etiopatogenetyczne. Nowe
leczenie rehabilitacyjne. Neo-profilaktyka (praca wydrukowana w r. 2006).
Prof. Tomasz Karski (tekst z lutego/February 2006).
Uzupenienia-Sierpie/August, Padziernik/October 2006.
1. Wstp. Wyjanienie oglne rozwoju skolioz.
Wszystkie poprzednie (stare) koncepcje etiologii skoliozy tzw. idiomatycznej upady.
Boczne skrzywienie krgosupa powstaje wskutek dziaania czynnikw biomechanicznych
zwizanych z chodzeniem i staniem na prawej koczynie dolnej (PKD). Oto skrtowe

wyjanienie rozwoju skoliozy o ksztacie litery "S" z garbem ebrowym po stronie prawej:
(A) - asymetria ruchw bioder prawego i lewego w czasie chodzenia (wykrywa specjalny
sposb badania i potwierdza komputerowa analiza chodu), (B) -powoduje asymetri
obcie prawej i lewej strony, (C) -powoduje asymetri ronicia i rozwoju w rejonie
miednicy i krgosupa, (D) -powoduje rozwj skoliozy tzw. idiopatycznej (I epg) jako
deformacji 3D [w 3 paszczyznach -osiowej (rotacyjnej) -jako pierwszej, w paszczynie
strzakowej i czoowej]. Przykurcz abdukcyjny prawego biodra (Karski 1995-2006)
i czsto -dodatkowo przykurcz zgiciowy i w rotacji zewntrznej prawego biodraProf. Hans Mau opisuje to jako "Haltungsschwche".
2. Skd przykurcz odwiedzeniowy prawego biodra.
Asymetria ruchw bioder i przykurcz biodra prawego zwizane s z "zespoem siedmiu
przykurczw" opisanym przez wielu autorw a najdokadniej przez Prof. Hansa Mau
z Tybingi (Siebener Syndrom). Zesp ten obejmuje: plagiocefali, krcz szyi, przykurcz
przywodzicieli lewego biodra (w nastpstwie czsto dysplazj stawu biodrowego),
skolioz niemowlc (nie ma nic wsplnego ze skolioz idiopatyczn (!) a przez wielu
ortopedw traktowana jest jako idiopatyczna), przykurcz odwodzicieli biodra prawego
(Karski) za Prof. Mau opisuje to jako "Haltungsschwche", skone ustawienie miednicy,
deformacje stp.
3. Materia.
Poczwszy od roku 1980 do standardowego badania pacjentw ze skoliozami dodano
testy na wykrycie rnicy addukcji obu bioder w pozycji wyprostnej stawu. W zalenoci
od wartoci zakresu przywiedzenia 709 dzieci ze skoliozami leczonych w naszej Klinice
zostao podzielonych na dwie grupy etiopatogenetyczne (I i II)-2001. Zakres wady waha
si od 5 stopni do 15-25 stopni (I i II epg-50 % w materiale); skoliozy 25-40-50 stopni
(I i II epg-45 % w materiale). Osoby z III grupy epg (2004) stanowiy 5% badanych
(grupa okrelona w roku 2004-w przyszoci prawdopodobnie ta grupa bdzie wiksza).
4. Pierwsza grupa etiopatogenetyczna skolioz (I epg-skolioza "S" dwuukowa
z garbem - 2001).
*Przykurcz abdukcyjny biodra prawego 5-10 stopni lub ruch addukcji 0 stopni, addukcja
biodra lewego od 35 do 45-50 stopni powoduje wczesny rozwj skoliozy-to jest od
momentu rozpoczcia chodzenia. Deformacja u dzieci maych w wieku 4-6 lat jest mao
widoczna lub zupenie ukryta i polega na usztywnianiu si krgosupa (wykrywaj jedynie
nowe testy skriningowe). Rozwj skoliozy zwizany jest z chodzeniem i staniem
wycznie lub prawie wycznie na prawej koczynie dolnej. Pierwsz jest deformacja
rotacyjna (tutaj klinicznie trzy stopnie rozwoju deformacji). Krgosup ulega
usztywnieniu, obserwujemy paskie plecy w skonie. Pojawia si uniesienie okolicy
ldwiowej po stronie lewej i garb piersiowo-ebrowy po stronie prawej. W rtg jest
widoczny shifting L5 w lewo. Ten typ skoliozy cechuje dua progresja.
5. Druga grupa etiopatogenetyczna skolioz (II epg/A-skolioza "C"-jednoukowa,
bez garbu-2001). *Addukcja biodra prawego 15-25 stopni, addukcja biodra lewego
35-45-50 stopni. Dzieci te, poczwszy od pierwszych lat ycia, stoj wycznie lub prawie
wycznie na prawej koczynie dolnej (PKD). Pierwotnie fizjologiczne odchylenie
krgosupa ldwiowego w lewo zamienia si po latach w utrwalone skrzywienie-widoczne
wyranie w wieku 10-12-14 lat (rtg). Obserwuje si skrzywienie ldwiowe, ldwiowopiersiowe lub krzyowo-ldwiowe lewostronne (ten typ skoliozy mylnie okrelano
mianem "skoliozy poraennej" lub okrelano j mianem "skoliozy degeneracyjnej
dorosych").
Kompensacyjna skolioza piersiowa prawostronna wystpuje bardzo rzadko.
W nowej klasyfikacji (padziernik 2006) ten typ wady zosta zakwalifikowany jako II/B
epg-skolioza o ksztacie litery "S"-z wtrnym skrzywieniem piersiowym.
Rnice ze skolioz "S" w I epg:
1/ skrzywienie piersiowe powstaje wtrnie
2/ nie ma deformacji rotacyjnej krgosupa a wic nie ma sztywnoci,
3/ nie ma garbu lub jest ladowy

4/ powstanie skoliozy jest zwizane jedynie z nawykiem "stania na spocznij na pkd"podczas gdy skolioza "S" w I epg zwizana jest z "chodzeniem" i "nawykiem stania na
pkd". Ten typ skoliozy jest bez istotnej progresji.
6. Trzecia grupa etiopatogenetyczna skolioz (III epg-"Skolioza bez skrzywie
(!)"-2004). Pocztkowo rozwj skoliozy obywa si jak w I grupie epg. Pierwsz jest
deformacja rotacyjna (patrz grupa I epg), to prowadzi do usztywnienia krgosupa,
zaniku lordozy ldwiowej i kifozy piersiowej, pojawiaj si "paskie plecy". Nastpuje
jednak zatrzymanie progresji wskutek zmiany sposobu ycia-ju w dziecistwie
i w okresie modzieowym, rozpoczcia aktywnego uprawiania sportu, zmiany sposobu
stania "na spocznij"(ten czynnik jest rozstrzygajcy), pewnych czynnikw anatomicznych
i innych dalej badanych i ocenianych. Z ostatnich obserwacji wynika, e ten typ skoliozy
jest zwizany z chodzeniem, a w powstawaniu deformacji nie ma czynnika stania na
prawej nodze (szczegy w Internecie www.karski.lublin.pl - i dalej w Zdjcia/Fotos/
Photos, a tam w podrozdziale RECENT KNOWLEDGE on SCOLIOSIS).
Skrzywienia-ldwiowe lewostronne i piersiowe prawostronne s mae (ladowe), brak
garbu lub jest on ladowy.
Klinicznie ten typ wady objawia si u dzieci i modziey trudnociami w czasie
wicze WF. Dzieci i modzie-nie s w stanie wykonywa przewrotw-szczeglnie do
tyu oraz innych wicze. Te dzieci powinny mie specjalny program wychowania
fizycznego, o czym dyskutowano w Ministerstwie Zdrowia. U osb w wieku rednim
lub pniejszym pojawiaj si intensywne ble plecw ("back pain"), co bywa
przyczyn
szukania
pomocy
u
kardiologw,
internistw
oglnych,
neurologw, reumatologw, ginekologw i innych lekarzy. Klinicznie jest to choroba, ktr
mona okreli jako: "bolesny sztywny krgosup" z promieniowaniem nieraz do
koczyny grnej, do rejonu opatki- z rnorodnymi innymi objawami i niekiedy
trudnociami diagnostycznymi (serce, krenie, choroba gocowa, nowotworowa
a nawet psychiatryczna-bowiem "pacjent podaje uciliwe ble a klinicznie
w dotychczasowych badaniach brak jakiejkolwiek przyczyny"!). Te trudnoci
diagnostyczne dotycz szczeglnie osb 40-50 letnich a szczeglnie z nadwag-bowiem
u nich klinicznie "trudnej stwierdzi patologi krgosupa". Dotyczy to ok. 5% pacjentw
(modzie, osoby dorose). By moe grupa ta bdzie wiksza (jednostka chorobowa
okrelona w roku 2004).
7. Zasady nowego skriningu w neoprofilaktyce:
a/ wykrycie asymetrii ruchw bioder szczeglnie addukcji. Badanie w pozycji wyprostnej
stawu,
b/ wykrycie przykurczw zgiciowych bioder zwaszcza prawego (test Elly-Dunkan,
lub Thom, lub Staheli),
c/ ocena osi krgosupa w zgiciu (w tecie Adamsa/Meyera "bending test for scoliosis"),
d/ ocena osi krgosupa i rejonw przykrgosupowych ldwiowych i piersiowych
w "testach fleksji krgosupa ze skrceniem" - "side bending test for scoliosis"
(Karski/Lublin),
e/ ocena nawyku stania na spocznij na prawej lub lewej nodze,
f/ ocena nawyku spania (np. na brzuchu, w pozycji podowej, inne),
g/ budowa oglna ciaa (asteniczna, pikniczna, atletyczna),
h/ towarzyszce anomalie-np. spina bifida, pectus infundibuliforme,
i/ towarzyszce choroby-np. krzywica, minimal brain damage,
j/ sport-tak, nie,
k/ test porwnania ruchu rotacji zewntrznej i ruchu rotacji wewntrznej oby
bioder-wykonanie w pozycji stojcej, przy zczonych stopach. Test ten-wskazuje na
ubytek rotacji wewntrznej prawego biodra a wic informuje o "stopniu zagroenia
postpem skoliozy (padziernik 2006).
8. Zasady nowego programu wicze rehabilitacyjnych i redresji w leczeniu
skrzywie pocztkowych i w ramach profilaktyki przyczynowej:
a/ usunicie przykurczw rejonu prawego biodra,
b/ usunicie przykurczw zgiciowych obu bioder/prawego biodra,

c/ usunicie przykurczw po stronie wklsej kadego ze skrzywie,

d/ usunicie przykurczu wyprostnego w sytuacji sztywnego krgosupa ("stiff spine"pocztek skoliozy I epg) w czci piersiowej lub caego krgosupa,
e/ aktywny sport w szkoach kadego dnia (zwaszcza wiczenia rozcigowe jak
w: Taekwondo, Karate, Aikido, Tai chi, Yoga),
f/ siedzenie "swobodne" nie za "prosto" (!) w szkole i w domu,
g/ spanie na boku w pozycji podowej,
h/ stanie na obu nogach (bez wpywu), stanie na spocznij na lewej nodze-korzystny
wpyw na o i rozwj krgosupa.
9. Wnioski.
1/ Wieloletnie obserwacje potwierdzaj biomechaniczn etiologi skolioz tzw.
idiopatycznych (pierwszy wykad 1995-Karski- potwierdzenie-Grill, Cheung, Luk, Ding Yu,
Leong, Marik, Kokavec, Rehak, Neff, Schlenzka, Cheneau, wielu autorw polskich).
2/ Asymetria ruchw bioder > asymetria obcie w czasie chodzenia > asymetria
ronicia i rozwoju > prowadzi do powstania skoliozy (I epg). Permanetny nawyk "stania
na prawej kd" pogbia skolioz I epg. Pierwotn przyczyn przykurczu abdukcyjnego lub
deficytu addukcji prawego biodra jest "zesp przykurczw" (Mau i inni).
3/ Istniej trzy grupy etiopatogentyczne-diwe podgrupy (II/A i II/B) skolioz tzw.
idiopatycznych-rne morfologicznie, rne prognostycznie, ale o tej samej "etiologii
biomechanicznej".
4/ Skolioza I epg (podwjna-"S") zwizana jest chodzeniem i staniem na pkd (p.w),
skolioza II/A epg ("C) i skolioza II/B epg ("S") zwizana jest z nawykiem staego
"stania na prawej nodze (pkd)" od pierwszych lat ycia, skolioza III epg ("I")to "zatrzymana" skolioza I epg na "etapie deformacji rotacyjnej". Zwizana jest jedynie
z chodzeniem.
5/ Skrzywienia u dzieci pierwszej grupy etiopatogenetycznej (I epg) s deformacjami
progresujcymi. Pocztek "rozwoju skoliozy"-2-3 rok ycia.
6/ Progresja tego typu skrzywie (skolioza "S" z garbem ebrowym po stronie prawej)
bya w sposb wyjtkowo niekorzystny zwizana take z "wiczeniami wyprostnymi"
inaczej "wiczeniami wzmacniajcymi", inaczej "wiczeniami tworzcymi gorset
miniowy" i wadliwymi zaleceniami dla codziennego ycia dziecka. Olbrzymim bdem
starej terapii skolioz byo/jest te zwalnianie dzieci ze skolioz z zaj ychowania
fizycznego (Malawski, Karski, Kotwicki i wsp.)
7/ U duej grupy dzieci, skoliozy byy deformacjami jatrogennymi, wynikajcymi jednak
nie z "ksikowych" bdw leczenia ale z niewiadomoci etiologii skolioz i zej koncepcji
leczenia.
8/ Znajomo etiologii skolioz tzw. idiopatycznych umoliwia nowe skuteczne leczenie
wedug zasad "rehabilitacji ortopedycznej" a take profilaktyk przyczynow, co jest
podstawowym zadaniem kadego lekarza, nie tylko ortopedy, ale take pediatrw,
internistw, lekarzy rodzinnych, magistrw i technikw rehabilitacji.
9/ Katedra i Klinika Ortopedii i Rehabilitacji Dziecicej AM w Lublinie podejmuje
rnorodne dziaania i inicjatywy zmierzajce do powszechnego wprowadzenia w Polsce
"profilaktyki przyczynowej" skolioz tzw. idiopatycznych (patrz "Wykady / Lectures m.inn. rozmowy z Ministerstwem Zdrowia i Ministerstwem Edukcji Narodowej)
10/ Pimiennictwo w rozdziale Scoliosis in English.
11. Inne choroby (oprcz skolioz tzw. idiopatycznych) leczone w Gabinecie
Ortopedycznym w Lublinie-Prof. Tomasz Karski. Adres: Lublin (dzielnica Sawinek),
ul. Urocza 19. Rejestracja: 081 / 742 63 71.
Miniowy krcz szyi (Torticollis myogenes)-trzy typy krczu miniowego: a/ po
traumatycznym porodzie, b/ w "zespole przykurczw", c/ krcz z "tumor neonatorum".
Skuteczne leczenie bezoperacyjne-redresyjno-skrtne-noworodkw i niemowlt. Leczenie
operacyjne dzieci starszych. Wane wczesne postawienie diagnozy (ju u noworodkw
5-l5 dniowych) i wdroenie leczenia uoeniowo-redresyjnego. Jest ono atwe i bardzo
skuteczne.

Wrodzona dysplazja, podwichnicie i zwichnicie stawu biodrowego-Dysplasia

coxae congenita, subluxatio coxae congenita, luxatio coxae congenita (wada
bioder wiotkich i wada w "zespole przykurczw"). Leczenie bezoperacyjne
wycigowe z zabiegiem doreponowania (zabieg wykonywany jedynie w Lublinie od
stycznia 1982). Nastawienie zwichni trudnych, nieskutecznie leczonych wczeniej.
Skuteczne czynnociowe leczenie aparatowe dzieci do 4 roku ycia. Zabiegi operacyjne
u dzieci starszych. Dziki czynnociowemu leczeniu wrodzonej dysplazji stawu
biodrowego -liczba operacji u naszych pacjentw (leczonych w Lublinie) zmalaa o 80 %.
Golenie szpotawe-Crura vara-M. Blount (w chorobie Blounta)-leczenie
bezoperacyjne dzieci w wieku od l roku do 3 lat zgodnie z koncepcja zawart w publikacji
o etiologii znieksztacenia (praca w j. niemieckim-patrz rozdzia "Publikacje/
Publications"-T. Karski-Web Side-Biblioteki Akademii Medycznej w Lublinie). Wyjaniam:
golenie szpotawe w przebiegu choroby Blounta-nie s martwic aseptyczn
przyrodkowej czci chrzstki wzrostowej bliszej nasady piszczeli!! Przyczyna zwizana
jest z: a/ nadmiern szpotawoci goleni noworodkw, b/ niedoborami wit. D3,
c/ nadwag, d/ przedwczesnym staniem i chodzeniem niemowlt (prace-T. Karski).
Leczenie operacyjne dzieci starszych.
Kolawo kolan - Genua valga - leczenie aparatowe i "rehabilitacja przez gimnastyk
lecznicz wg zasad ortopedii". Proste zabiegi operacyjne u dzieci starszych i modziey
(pooperacyjne leczenie bezgipsowe). Nowy zabieg - fascjotomii przykurczonych pasm
"tractus iliotibialis" (wprowadzony w Lublinie ok. 1997 roku, wykonywany take w Klinice
Ortopedycznej w Drenie/Niemcy od 2004 r.-Prof. K.P. Gunther, Dr med. Falk
Thielemann).
Nawykowe zwichnicie rzepki - Luxatio patellae habitualis - rne typy dysfunkcji.
Przyczyny. Rozpoznawanie. Leczenie operacyjne zgodnie z koncepcj zawart
w publikacjach (szukaj "Publikacje/Publications Kliniki"-Jacek Karski-"rola przykurczu
tractus ilio-tibialis w dysfunkcjach stawu rzepkowo-udowego, kolawoci kolan
i nawykowym zwichniciu rzepki).
Wady postawy-Contractura brachii in antepulsione, hiperlordosis lumbalis,
hiperkyphosis thoracalis-barki antepulsyjne, plecy okrge, przykurcze w rejonie
miednicy (przodopochylenie miednicy, wystajcy brzuch, hyperlordoza). Redresje, kinezyi termoterapia. Wnioski sanatoryjne do Uzdrowiska Krasnobrd k. Zamocia i do
Rymanowa Zdroju (Opieka Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji Dziecicej AM w Lublinie).
Stopa kosko(ekwinalno)-szpotawa-pes equino-varus adductus congenitus leczenie bezoperacyjne, redresje gipsowe, aparaty, leczenie operacyjne wg metody
Codivilla (Codivilla's technique)-Turco, Ponsetti. Modyfikacje lubelskie. Koncepcja
leczenia-na podstawie dowiadcze "Lubelskiej Szkoy Ortopedii Dziecicej"-Prof.
S. Pitkowskiego i Prof. I. Woko.
Wady, znieksztacenia i choroby stp (stopy kolawe, stopy pitowe, stopy
przywiedzione, stopy wydrone, stopy neurogenne, stopy wraliwe)-leczenie
"gimnastyk lecznicz". Redresje, kinezy-i termoterapia. Zaopatrzenia ortopedyczne
(ortezy, wkadki). Wnioski sanatoryjne do Uzdrowiska Krasnobrd k. Zamocia i do
Rymanowa Zdroju (opieka Kliniki Ortopedii i Rehabilitacji Dziecicej AM w Lublinie).
Leczenie operacyjne.
Choroba Perthesa i inne martwice aseptyczne w rejonie biodra - leczenie bezoperacyjne
(wg koncepcji lubelskiej zbienej z koncepcj Prof. Herringa (New York)
i Zespou Ortopedw w Heidelbergu)-metoda: 1/ "czynnociowej centracji" biodra,
2/ kinezyterapii, 3/ termoterapii i 4/ laseroterapii. Aparatownie. Operacje w wybranych,
zastarzaych przypadkach.

Martwice aseptyczne w rejonie stopy-M. Khler II (zespoy blowe stp

u dziewczt)-diagnostyka rnicowa, leczenie wg wasnej metody. Dowiadczenie 30 lat.
Dua skuteczno leczenia, konieczna jednak "dobra wsppraca pacjenta".
Modziecze zuszczenie gowy koci udowej-Epiphyseolisis capitis femoris
juvenilis-skuteczne leczenie wg metody wasnej (konieczna dobra wsppraca
z rodzicami), leczenie operacyjne-postaci "acuta" i "lenta".
Mzgowe poraenie dziecice - Paresis cerebralis infantum - leczenie wg metody
RAO (metoda opracowana w Lublinie w latach 1980-1999)-noworodkw, niemowlt
i dzieci starszych. Zapobieganie wtrnemu zwichniciu biodra (!). W tym celu wane
kompetentne badanie ortopedy, dziaania leczniczo-profilaktyczne i zdjcia rtg.
wykonywane
co
roku.
Zapobieganie
przykurczom
i
deformacjom
wtrnym
kompensacyjnym bioder, kolan i stp. Ochrona krgosupa przed skolioz. Leczenie wg
zasad "rehabilitacji ortopedycznej". Leczenie operacyjne wg metody Prof. Haralda Thoma
(Heidelberg).
Dysfunkcje neuro-miniowe stp, kolan, bioder, krgosupa, koczyn grnych
w niemowlt i dzieci 2-6 letnich a take starszych-leczenie wg metody wasnej.
Diagnostyka rnicowa dysfunkcji biodra-czsto mylne rozpoznawanie "rnych chorb
biodra"-i nieskuteczne leczenie.
Spina bifida occulta i spina bifida aperta cum myelomeningocoele-leczenie
redresyjne, gipsowe, aparatowe. W wybranych przypadkach leczenie operacyjne.
Paresis plexus brachialis (okooporodowe uszkodzenie splotu ramiennego)leczenie aparatowe, termoterapia, kinezyterapia wg metody Prof. Degi i Prof.
Pitkowskiego. Uwaga: 1/ wane natychmiastowe, tu po urodzeniu badanie oraz
2/ poprawne postawienie diagnozy, 3/ wane poprawne leczenie (j.w) ju od pierwszych
dni ycia noworodka. Tak zwane "nowoczesne leczenie rehabilitacyjne"-jest szkodliwe,
prowadzi bowiem do pogbienia poraenia, dysfunkcji koczyny i ostatecznie do
kalectwa. Wczesne leczenie operacyjne jest nieuzasadnione (obserwacje autora Web Side
z pobytw w Szpitalu-Invalid Foundation, Helsinki w roku 1994).
Poraenne deformacje stpkinezyterapia, redresje, aparaty, operacje.
"Biodra niedoskonae" bolesne i niewydolne u modziey i dorosych
(z drtwieniem koczyn, blami w pachwinie, blami krzya i innymi objawami)diagnostyka rnicowa, leczenie wg metody wasnej.
Konsultacje i leczenie-modziey i dorosych z problemami blw,
z niewydolnoci , utykaniem, znieksztaceniami i innymi nieprawidowociami
koczyn grnych, dolnych i krgosupa.
Wane w ortopedii/ortopedii dziecicej /.
Ten rozdzia w przygotowaniu
Bd podane zalecenia profilaktyczne dla noworodkw i niemowlt, a take dla
modziey i dorosych w wielu dziedzinach ortopedii:
1/ w sprawie profilaktyki wrodzonej dysplazji bioder,
2/ w sprawie zapobiegania/leczenia miniowego krczu szyi,
3/ w sprawie profilaktyki przed przykurczami i zwichniciem biodra u dzieci z mzgowym
poraeniem dziecicym,
4/ w sprawie leczenia bezoperacyjnego szpotawoci goleni (choroby Blounta),
5/ w sprawie zapobiegania kolawoci kolan (i chodzenia ze stopami do wewntrz),
6/ w sprawie zapobiegania kolawoci stp (stpw) wskutek skrcenia Achillesw,

7/ w sprawie ochrony dzieci przed chorob Perthesa (martwic aseptyczn gowy koci
udowej),
8/ w sprawie choroby Osgood-Schlattera, choroby Haglunda, choroby Kohlera II i innych
tzw. martwic aseptycznych. Ju teraz informuj, e choroba Osgood-Schlattera nie jest
martwic aseptyczn ale "endezopati" ligamentum teres patellae wskutek przecie
(przez sport, bieganie, sprinty, skoki) dajc ble i "przerost" (pogrubienie) guzowatoci
piszczeli,
9/ w sprawie ochrony modziey przed modzieczym zuszczeniem gowy koci udowej,
10/ w sprawie prostego / bezoperacyjnego leczenia wielu jednostek chorobowych
w ortopedii dziecicej,
12/ w sprawie ochrony bioder u modziey i osb w rednim wieku przed blami,
niewydolnoci i przedwczesn artroz