You are on page 1of 8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

A ordem do discurso
PorSergioGranjaem14denovembrode2009
Tweetar

Curtir

12

Enviarporemail

Numensaiodenso,intituladoARevoluoRussaeque,emvida,elanosedispsa
publicar,RosaLuxemburg(18711919)emiteopiniesdurassobrecertasopese
algumasdasconcepesdeLeninedeTrotskinaconduodoprocessorevolucionrio
dosbolcheviques.Acertaalturadotexto,arevolucionriapolacoalemexpressasecom
todasasletras:Liberdadesemprealiberdadedaquelequepensademododiferente
[SocialismoeLiberdadeno2,p.89].Anoserassim,alis,seriaomesmoquedizer,
comoodisseclaramenreMillorFernandesduranteaditaduramilitar,quelivrepensar
spensar.Emboraaquestodalivreproliferaodosdiscursos(agoracomosrecursos
dainternet)estejalongedetersidoresolvida,elacrucialparaumpartidoquesequerdo
socialismoedaliberdade.Arrisquemonos,pois,averificaremquemedida,ento,um
pensadorpsmodernocomoFoucaultpoderiaestimularanossareflexosobreamatria.
semelhanadeNietzsche,Foucaultopta
porumbrilhoatordoante,queaoleitor
deixaaescolhaentresentirsefascinadoou
reconhecerseumimbecil.
LuizCostaLima
Mmesis:DesafioaoPensamento
[CivilizaoBrasileirap.249]

Lordredudiscourssobessettulo,MichelFoucault
(19261984)1 pronuncia,em2dedezembrode1970,asua
aulainauguralnoCollgedeFrance,aoassumira
ctedraqueforaocupadaporJeanHippolite,aquem
rendecomovidahomenagem.
IOnde,afinal,estoperigo?
Foucaultcomeaexpondoashesitaes,ainquietao,o
malestarquenoapenasseu,masdooradorinstadoa
dizeraspalavrasiniciaisdequalquerdiscurso,a
introduziradiscusso,aabrirodebatedenoimporta
MichelFoucault(19261984)
qualtema,sobretudopeloqueesseatopossaterde
singular,deterrvel,talvezdemalfico.[p.6]Aisso,dizele,ainstituiorespondede
modoirnicopoisquetornaoscomeossolenes,cercaosdeumcrculodeatenoede
silncio,elhesimpeformasritualizadas,comoparasinalizlosdistncia.[p.7]
Odesejodooradoresquivarseordemarriscadadodiscurso,aoqueeletemde
categricoedecisivomasemvo:odiscursoestnaordemdasleis.Emais:lhefoi
preparadoumlugarqueohonramasodesarma.[p.7]Isto,odiscursonovaleporsi
mesmo,maspelopoderqueainstituiolheconferesubsunododiscurso
institucionalidade.
Foucaultaventaahiptesedequeessedesejodeesquivanosejamaisdoqueaoutraface
daaoprofilticadainstituiodesejoeinstituiocolocadosdiantedeumamesma
inquietaodesuporlutas,vitrias,ferimentos,dominaes,servides,atravsdetantas
palavrascujousohtantotemporeduziuasasperidades.Elanaorepto:Masoque
h,enfim,detoperigosonofatodeaspessoasfalaremedeseusdiscursosproliferarem
indefinidamente?Onde,afinal,estoperigo?[p.8]
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

1/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

IIOsprocedimentosdecontroledodiscurso
Foucaultexaminadequemaneiraaproduododiscursoaomesmotempo
controlada,selecionada,organizadaeredistribudaporcertonmerodeprocedimentos
quetmporfunoconjurarseuspodereseperigos,dominarseuacontecimentoaleatrio,
esquivarsuapesadaetemvelmaterialidade.[p.89]
Osprimeirosdessesprocedimentossoosdeexcluso,quepodemserdeinterdio(no
FUNDAO ARTIGOS LITERATURA PUBLICAES
setemodireitodedizertudo[p.9]),deseparaoerejeio(aoposiorazoe
loucura[p.10]),devontadedeverdade(oposiodoverdadeiroedofalso[p.12]).

buscarnosite

Osprocedimentosdeexclusoseexercemdecertomododoexterioreconcernem,sem
dvida,partedodiscursoquepeemjogoopodereodesejo.[p.21]
Formamumsegundogrupoosprocedimentosinternos.Estesfuncionam,sobretudo,a
ttulodeprincpiosdeclassificao,deordenao,dedistribuio,evisamsubmeter
outradimensododiscurso:adoacontecimentoedoacaso.[p.21]
Existeaindaumterceirogrupodeprocedimentosdecontroledosdiscursosquenotrata
dedominarospoderesqueelestm,nemdeconjurarosacasosdesuaapario,mas
dedeterminarascondiesdeseufuncionamento.[p.36]Foucaultprecisa:rarefao,
destavez,dossujeitosquefalam.[p.37]
IIIOpoderdodesejoeodesejodopoder
Foucaultindicatrstiposdeinterdies:tabudoobjeto[p.9]ritualdacircunstncia
[p.9]direitoprivilegiadoouexclusivodosujeito[p.9].Eapontaasregiesda
sexualidadeedapoltica[p.9]comoosseusalvosporexcelncia.
Dessemodo,asinterdiesaodiscursorevelamlogo,rapidamente,sualigaocomo
desejoecomopoder.[p.10]Enosemrazo.Deumlado,odiscursocomoa
psicanlisenosmostrounosimplesmenteaquiloquemanifesta(ouoculta)odesejo
,tambm,aquiloqueoobjetododesejo.[p.10]Deoutro,istoahistrianocessade
nosensinarodiscursonosimplesmenteaquiloquetraduzaslutasouossistemasde
dominao,masaquiloporque,peloqueseluta,opoderdoqualnosqueremosapoderar.
[p.10]
IVAloucuradolouco
Foucaultobservaqueeraatravsdesuaspalavrasquesereconheciaaloucuradolouco,
eque,portanto,elaseramolugarondeseexerciaaseparao.[p.11]Palavraque,
durantesculos,foiconsideradadeummodoparadoxal:oueranula,nopodendo
testemunharnajustia,nopodendoautenticarumatoouumcontrato,nopodendo
nemmesmo,nosacrifciodamissa,permitiratransubstanciaoefazerdopoum
corpo[p.11]ouerainvestidadeestranhospoderes,odedizerumaverdadeescondida,
odepronunciarofuturo,odeenxergarcomtodaingenuidadeaquiloqueasabedoriados
outrosnopodeperceber.[p.11]
Valesublinharaironiadoparadoxodoparadoxo:aolouconolheerapermitidosequer
fazerdopoumcorpodelrios,alucinaes
Segregao:apalavraslheeradadasimbolicamente,noteatroondeeleseapresentava,
desarmadoereconciliado,vistoquerepresentavaaopapeldeverdademascarada.[p.
12]Segregaoqueaindahojepersiste,bastapensaremtodooaparatodesaber
medianteoqualdeciframosessapalavra[p.12]mdico,psicanalistaEmesmoqueo
papeldomdiconofossesenoprestarouvidoaumapalavraenfimlivre,semprena
manutenodacesuraqueaescutaseexerce.[p.13]
VAvontadedeverdade
Foulcautsinalizaque,aindanospoetasgregosdosculoVI,[p.14]verdadeiroerao
discursoquepronunciavaajustiaeatribuiaacadaqualasuaparteeraodiscursoque,
profetizandoofuturo,nosomenteanunciavaoqueiasepassar,mascontribuiaparaa
suarealizao,suscitavaaadesodoshomensesetramavaassimcomodestino.[p.15]
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

2/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

Masque,entreHesodoePlato,decorridoumsculo,averdadesedeslocarada
enunciaoparaoenunciado,desvinculandosedoexercciodopoder:osofista
enxotado.[p.15]Essadivisohistricadeusemdvidasuaformageralnossavontade
desaber.[p.16]
Foucaultnosremetehistriadacincia(oempirismodossc.XVIeXVIInaInglaterra)
edizqueavontadedeverdade(comovontadedesaber)apoiaseeminstituiese
prticascomoapedagogia,ossistemasdelivros,deedio,debibliotecas,associedades
desbiosoutrora,oslaboratrioshoje,mastambmreconduzida,mais
profundamentesemdvida,pelomodocomoosaberaplicadoemumasociedade,como
valorizado,distribudo,repartidoedecertomodoatribudo.[p.17]
Essavontadedeverdadeexercesobreosoutrosdiscursosumaespciedepressoeum
poderdecoero[p.18]quesemanifesta:namaneiracomoaliteraturaocidentalteve
quebuscarapoio,durantesculos,nonatural,noverossmil,nasinceridade,nacincia
tambmemsuma,nodiscursoverdadeiro[p.18]namaneiracomoasprticas
econmicas,codificadascomopreceitosoureceitas,eventualmentecomomoral,
procuraram,desdeosculoXVI,fundamentarse,racionalizarseejustificarseapartir
deumateoriadasriquezasedaproduo[p.18]namaneiracomoumconjuntoto
prescritivoquantoosistemapenalprocurouseussuportesousuajustificao,primeiro,
certo,emumateoriadodireito,depois,apartirdosculoXIX,emumsabersociolgico,
psicolgico,mdico,psiquitrico:comoseaprpriapalavradaleinopudessemaisser
autorizada,emnossasociedade,senoporumdiscursodeverdade.[p.1819]
Avontadedeverdadeassujeitaosoutrosdoissistemasdeexclusoqueatingemo
discurso,asaber:apalavraproibidaeasegregaodaloucura.Estasbuscamsua
legitimaonaquela.E,chamandoaatenoparaesseponto,Foucaultsublinhaa
vontadedeverdadecomoprodigiosamaquinariadestinadaaexcluirtodosaquelesque,
pontoporponto,emnossahistria,procuraramcontornaressavontadedeverdade,l
justamenteondeaverdadeassumeatarefadejustificarainterdioedefiniraloucura.
[p.20]
VIOsprincpiosderarefaododiscurso
Hqueconsiderartambm,comoprocedimentosinternosdecontroleedelimitaodo
discurso,osprincpiosdeclassificao,deordenao,dedistribuio.[p.21]
RelacionadosaessesestooqueFoucaultchamadeprincpiosderarefaododiscurso:
ocomentrio,oautor,adisciplina.
VIIOcomentrio
Foucaultdistinguedoistiposdediscursos:osdiscursosquesedizemnocorrerdosdiase
dastrocas,equepassamcomoatomesmoqueospronunciou[p.22]osdiscursosque,
indefinidamente,paraalmdesuaformulao,soditos,permanecemditoseestoainda
pordizer[p.22]Dosegundotiposoosdiscursosfundamentaisoucriadoresdo
primeiro,osquerepetem,glosamecomentam.[p.23]Podeocorrer,noentanto,um
deslocamento:porvezes,comentriosvmocuparoprimeirolugar.[p.23]Nesse
sentido,valenotarqueumamesmaobraliterriapodedarlugar,simultaneamente,a
tiposdediscursobemdistintos:aOdisseiacomotextoprimeirorepetida,namesma
poca,natraduodeBrard,eminfindveisexplicaesdetexto,noUlyssesdeJoyce.
[p.24]
Odesnvelentretextoprimeiroetextosegundo,[p.24]permite:construir(e
indefinidamente)novosdiscursos[p.25]dizerpelaprimeiravezaquiloque,entretanto,
jhaviasidodito[p.25]erepetirincansavelmenteaquiloque,noentanto,nohavia
jamaissidodito.[p.25]Dessemodo,ocomentriopermitedizeralgoalmdotexto
mesmo,mascomacondiodequeotextomesmosejaditoedecertomodorealizado.
[p.26]
VIIIOautor
Oautorcomofocodecoernciadodiscursonovoganasconversascotidianas(logo
apagadas),nemnosdecretosoucontratos(tmsignatrios,noautores),nemnas
receitasdomsticasoutcnicas(annimas)etc.Masvigenosdiscursosdeautoria:
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

3/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

literatura,filosofia,cincia.[p.27]
NaIdadeMdia,aautoriaeraindispensvelcomoindicadordeverdadenodiscurso
cientfico,enquantoasobrasliterriaspodiamcircularanonimamente.Emcontrapartida,
desdeosc.XVII,afunodoautorvemseenfraquecendonodiscursocientfico,ao
passoquefoisetornandoindispensvelnoliterrio:oautoraquelequedinquietante
linguagemdaficosuasunidades,seusnsdecoerncia,suainseronoreal.[p.28]
IXAdisciplina
Ocomentriolimitavaoacasododiscursopelojogodeumaidentidadequeteriaaforma
darepetioedomesmo.Oprincpiodoautorlimitaessemesmoacasopelojogodeuma
identidadequetemaformadaindividualidadeedoeu.[p.29]ParaFoucault,a
organizaodasdisciplinasseopetantoaoprincpiodocomentriocomoaodoautor.
[p.30]Umadisciplinasedefinepor:umdomniodeobjetos[p.30]umconjuntode
mtodos[p.30]umcorpusdeproposiesconsideradasverdadeiras[p.30]umjogo
deregrasededefinies,detcnicasedeinstrumentos.[p.30]Adisciplinaseopeao
princpiodoautor,poisconstituiumaespciedesistemaannimodisposiodequem
queroupodeservirsedele.[p.30]Eseopeaoprincpiodocomentrio:neste,um
sentidoqueprecisaserredescobertoouumaidentidadequedeveserrepetida
enquanto,nadisciplina,opontodepartidaaquiloquerequeridoparaaconstruo
denovosenunciados,postoqueelapressupeapossibilidadedeformular,edeformular
indefinidamente,proposiesnovas.[p.30]
Advirtase,noentanto,queumadisciplinanotudooquepodeserditodeverdadeiro
sobrealgumacoisa.[p.31]Eissoporduasrazes:asdisciplinassofeitastantodeerros
comodeverdades[p.31]umaproposio,antesdepoderserdeclaradaverdadeiraou
falsa,deveencontrarse,comodiriaM.Canguilhem,noverdadeiro'.[p.34]
Foucaultalinhadiversosexemplos:atosc.XVI,abotnicapreservaraosvalores
simblicosqueasplantastraziamdaantigidadeapartirdofimdosc.XVII,sera
botnicaoquedissesserespeitoestruturavisveldaplanta,aosistemadesuas
semelhanasprximasoulongnquasoumecnicadeseusfluidos[p.32]apartirdo
sc.XIX,aproposiomdicanopodiausarmaismetforascomoasdeengasgo,de
lquidosesquentadosoudeslidosressecadosmaspodiausarasnoesigualmente
metafricasdeoutromodelofuncionalefisiolgico:eraairritao,ainflamaooua
degenerescnciadostecidos[p.3233]atosc.XVIII,abuscadalnguaprimitiva[p.
33]eraumtemaperfeitamentelegtimodalingsticanasegundamtadedosc.XIX,j
setornarainadmissvelquandoSchleidennegaasexualidadevegetalemplenosc.XIX,
masconformeasregrasdodiscursobiolgico,noformulasenoumerrodisciplinado
[p.35]domesmomodo,quandoNaudinsustentaraatesedequeostraoshereditrios
eramdescontnuos,[p.34]emboraparecesseestranho,situavasecomoumenigmano
interiordodiscursobiolgicomas,quandoMendel(1865)destacouostraoshereditrios
daespcieedosexoqueostransmite,eosobservounodomniodeumasrie
indefinidamenteabertadegeraes,segundoregularidadesestatsticas,diziaaverdade,
masnoestavanoverdadeirododiscursobiolgicodeseutempo.[p.35]Econcluique
adisciplinaumprincpiodecontroledodiscursoacrescentando:elalhefixaos
limitespelojogodeumaidentidadequetemaformadeumareatualizaopermanente
dasregras.[p.36]
XArarefaodossujeitos
Foucaultobservaqueoacessoaalgumasregiesdodiscursorelativamentelivre,
enquantoaoutrasmuitorestringido.Nestasltimas,ningumentrarnaordemdo
discursosenosatisfizeracertasexignciasousenofor,deincio,qualificadoparafaz
lo.[p.37]
Ofiltrodeacessodossujeitossregiesmaisoumenosfechadasdodiscursosefazatravs
doqueFoucaultchamadeosgrandesprocedimentosdesujeiododiscurso,quais
sejam:osrituaisdapalavra,associedadesdodiscurso,osgruposdoutrinrioseas
apropriaessociais.[p.44]
XIOritual

http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

4/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

Oritualdefine:aqualificaoquedevempossuirosindivduosquefalam(equenojogo
deumdilogo,dainterrogao,darecitao,devemocupardeterminadaposioe
formulardeterminadotipodeenunciados)[p.39]osgestos,oscomportamentos,as
circunstncias,etodooconjuntodesignosquedevemacompanharodiscurso[p.39]a
eficciasupostaouimpostadaspalavras,seuefeitosobreaquelesaosquaissedirigem,os
limitesdeseuvalordecoero.[p.39]ParaFoucault,osdiscursosreligiosos,judicirios,
teraputicose,emparte,tambmospolticosnopodemserdissociadosdessaprtica.[p.
39]
XIIAsociedadedodiscurso
Foucaultdecalcaanoodesociedadedodiscursodomodeloarcaicodosgruposde
rapsodos.Elespossuiamoconhecimentodospoemasarecitaroueventualmenteafazer
variareatransformar.Amemorizaodessespoemasfaziaestaraomesmotempoem
umgrupoeemumsegredo.Eoquesignificativo:entreapalavraeaescutaospapis
nopodiamsertrocados.[p.40]
Modernamente,Foucaultvnainstituiodoescritorumasociedadedodiscursodifusa,
talvez,mascertamentecoercitiva,[p.4041]cujostraosso:adiferenadoescritor,
semcessaropostaporelemesmoatividadedequalqueroutrosujeitoquefalaou
escreve[p.41]ocarterintransitivoqueemprestaaseudiscurso[p.41]a
singularidadefundamentalqueatribuihmuitotempoescritura'[p.41]a
dissemetriaafirmadaentreacriaoequalqueroutraprticadosistemalingustico.[p.
41]
Hmuitasoutrasformasatuaisdesociedadedodiscurso:lembremososegredotcnico
oucientfico,asformasdedifusoedecirculaododiscursomdico,osquese
apropriamdodiscursoeconmicooupoltico.[p.41]
XIIIOgrupodoutrinrio
Contrariandoohermetismodasociedadedodiscurso,ogrupodoutrinrio(religioso,
poltico,filosfico)tendeexpansopeladifusodadoutrina.
Foucaultassinalaqueapertenadoutrinriaquestionaaomesmotempooenunciadoeo
sujeitoquefala,eumatravsdooutro[p.42]:questionaosujeitoquefalaatravsea
partirdoenunciado,comoprovamosprocedimentosdeexclusoeosmecanismosde
rejeioqueentramemjogoquandoumsujeitoquefalaformulaumouvriosenunciados
inassimilveis[p.42]questionaosenunciadosapartirdossujeitosquefalam,na
medidaemqueadoutrinavalesemprecomoosinal,amanifestaoeoinstrumentode
umapertena.[p.43]
Desseduploquestionamentotiraseumaduplalio:aheresiaeaortodoxiano
derivamdeumexagerofanticodosmecanismosdoutrinrios,elaslhespertencem
fundamentalmente[p.42]hsempreumapertenaprviapertenadeclasse,de
statussocialouderaa,denacionalidadeoudeinteresse,deluta,derevolta,de
resistnciaoudeaceitao.[p.43]
Assim,adoutrinarealizaumaduplasujeio:dossujeitosquefalamaosdiscursosedos
discursosaogrupo,aomenosvirtual,dosindivduosquefalam.[p.43]
XIVAapropriaosocial
Emescalamuitomaisampla,Foucaultreconheceosgrandesplanosemqueseda
apropriaosocialdodiscurso.[p.43]Nessaquesto,eleenfatizaosistemaeducacional:
aeducaosegue,emsuadistribuio,noquepermiteenoqueimpede,aslinhasque
estomarcadaspeladistncia,pelasoposieselutassociais.[p.4344]Paraele,todo
sistemadeeducaoumamaneirapolticademanteroudemodificaraapropriaodos
discursos,comossabereseospoderesqueelestrazemconsigo.[p.44]Foucault,
finalmente,identificatodososgrandesprocedimentosdesujeiododiscursonosistema
deensinocomoumgrandeedifcioque:umaritualizaodapalavra[p.44]uma
qualificaoeumafixaodospapisparaossujeitosquefalam[p.44]aconstituio
deumgrupodoutrinrioaomenosdifuso[p.44]umadistribuioeumaapropriao
dodiscursocomseuspodereseseussaberes.[p.4445]
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

5/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

XVAfilosofia
Foucaultquestionasecertostemasdafilosofianorespondemereforamessesjogosde
limitaeseexcluses.[p.45]Arespostadafilosofiasedaria:propondoumaverdade
idealcomoleidodiscursoeumaracionalidadeimanentecomoprincpiodeseu
desenvolvimentoereconduzindoumaticadoconhecimentoquesprometeaverdade
aoprpriodesejodeverdadeesomenteaopoderdepensla.[p.45]E,oreforo,por
umadenegaoquerecaidestavezsobrearealidadeespecficadodiscursoemgeral.[p.
46]
Foucaultconsideraquedesdequeforamexcludososjogoseocomrciodossofistas,
desdequeseusparadoxosforamamordaados,deuseumaelisodarealidadedo
discursonopensamentofilosfico.[p.46]E,noobstante,odiscursonadamaisdoque
umjogo:deescritura,deleitura,detroca.Umjogodeescritura,emumafilosofia
dosujeitofundante.Umjogodeleitura,emumafilosofiadaexperinciaoriginria.
Umjogodetroca,emumafilosofiadamediaouniversal.[p.49]
Foucaultdizqueessatroca,essaleituraeessaescriturajamaispememjogosenoos
signosconcluindoqueodiscursoseanula,assim,emsuarealidade,inscrevendosena
ordemdosignificante.[p.49]Eseriadessemodoporque,sobumaaparentevenerao
dodiscurso,sobessaaparentelogofilia,vicejariaumaprofundalogofobia,umaespcie
detemorsurdo.[p.50]
Paraanalisaressaquesto,Foucaultprope:questionarnossavontadedeverdade
restituiraodiscursoseucarterdeacontecimentosuspender,enfim,asoberaniado
significante.[p.51]
XVIOmtodo
Foucaultformulaummtododeanlisequeexigequatroregras:inverso,
descontinuidade,especificidade,exterioridade.Inverso:nessasfigurasqueparecem
desempenharumpapelpositivocomoadoautor,dadisciplina,davontadedeverdade,
precisoreconhecer,aocontrrio,ojogonegativodeumrecorteedeumararefaodo
discurso.[p.5152]Descontinuidade:osdiscursosdevemsertratadoscomoprticas
descontnuas,quesecruzamporvezes,mastambmseignoramouseexcluem.[p.5253]
Especificidade:noimaginarqueomundonosapresentaumafacelegvelque
teramosdedecifrarapenasdeveseconceberodiscursocomoumaviolnciaque
fazemosscoisas,comoumaprticaquelheimpomosenestaprticaqueos
acontecimentosdodiscursoencontramoprincpiodesuaregularidade.[p.53]
Exterioridade:apartirdoprpriodiscurso,desuaaparioedesuaregularidade,
passarssuascondiesexternasdepossibilidade'quiloquedlugarsriealeatria
dessesacontecimentosefixasuasfronteiras.[p.53]
Dessasregrasdeduzemseasquatronoesqueservemdeprincpioreguladordaanlise:
anoodeacontecimentoadesrieaderegularidadeeadecondiode
possibilidade.Eosquatroparesopositivos:oacontecimentoseopecriaoa
srieseopeunidadearegularidadeseopeoriginalidadeacondiode
possibilidadeseopesignificao.[p.54]
Foucaultconsideraqueestasquatroltimasnoes(significao,originalidade,unidade,
criao)demodogeraldominaramahistriatradicionaldasidiasonde,decomum
acordo,seprocurava:opontodacriaoaunidadedeumaobra,deumapocaou
deumtemaamarcadaoriginalidadeindividualeotesouroindefinidodas
significaesocultas.[p.54]
XVIIAconcepodahistria
Foucaultpropearticularaanlisedodiscursoaoseucontexto,oquepressupeuma
concepodaHistria,naqualeleexplicitaoquetalvezsejaoseutraopsmoderno
maismarcante:abandonaosconceitosfundamentaisdesujeitoecontinuidade,comseus
correlatosdeliberdadeecausalidadenosequerestruturalista,descartandoosignoea
estruturadizqueoacontecimentoeasriequesoasnoesquepermitema
abordagemhistrica.Oacontecimentosingularoelementoconstitutivodasrie
histricadasvariaescotidianasdepreochegasesinflaesseculares[p.55],a
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

6/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

qualapresentaostraosderegularidade,casualidade,descontinuidade,dependncia,
transformao.[p.57]
XVIIIOacontecimentodiscursivo
Foucaultdizqueosacontecimentosdiscursivosdevemsertratadoscomosries
homogneas,masdescontnuasumasemrelaosoutras.[p.58]Equeaanlisedo
discursofocadanoacontecimentodiscursivoconsisteemtratarnodasrepresentaes
quepodehaverportrsdosdiscursos,masdosdiscursoscomosriesregularesedistintas
deacontecimentos,implicandooacaso,odescontnuoeamaterialidade.[p.59]
IXXOconjuntocrticoeoconjuntogenealgico
Aanlisedodiscurso,paraFoucault,sedispeemdoisconjuntos:conjuntocrtico
(princpiodeinverso)econjuntogenealgico(princpiosdedescontinuidade,
especificidade,exterioridade).Oconjuntocrticofazaanlisedasinstnciasdecontrole
discursivo.Oconjuntogenealgicoanalisaaformaoefetivadosdiscursos.Acrtica
analisaosprocessosderarefao,mastambmdereagrupamentoedeunificaodos
discursosagenealogiaestudasuaformaoaomesmotempodispersa,descontnuae
regular.[p.6566]MasFoucaultadvertequeadistinoapenasmetodolgica:noh,
deumlado,asformasdarejeio,daexcluso,doreagrupamentooudaatribuioe,de
outro,emnvelmaisprofundo,osurgimentoespontneodosdiscursosque,logoantesou
depoisdesuamanifestao,sosubmetidosseleoeaocontrole.[p.66]Entreo
empreendimentocrticoeoempreendimentogenealgico,adiferenanotantode
objetooudedomniomas,sim,depontodeataque,deperspectivaededelimitao.[p.
6667]Assim,asdescriescrticaseasdescriesgenealgicasdevemalternarse,
apoiarseumasnasoutrasesecomplementarem.[p.69]
FOUCAULT,Michel.AOrdemdoDiscurso.10.e.,SoPaulo:Loyola,2004
Nota:
1 OfilsofofrancsMichelFoucaultnasceuemPoitiers,em15deoutubrode1926.

EstudounaEscolaNormalSuperiordeParis,diplomandoseempsicologiae
psicopatologia.
FiliouseaoPartidoComunistaFrancs,juntocomLouisAlthusser(19181990),em1950,
maslogoemseguidatornouseumdissidente.
Nadcadade60,lecionounaUniversidadedeClermontFerrandeeminstituiesde
ensinosuperiordaAlemanhaedaSucia.Em1970,assumiuumactedranoCollgede
France.
Pensadorpolmico,fascinadoporNietzsche(18441900),procuroumostrar
reinterpretandocriticamentetesesdeKarlMarx(18181883),deSigmundFreud(1856
1939)edeoutrosgrandestericosmodernoscomoasverdadessobreanatureza
humanaeasociedade,tidascomopermanentes,constroemsehistoricamente.
EmHistriadaLoucuranaIdadeClssica(1961),observacomoopensamento
moldadopelahegemoniadeumdiscursoeumaprticasocialdeterminados.
EmVigiarePunir(1975),umdeseusprincipaislivros,analisacomoopodereas
condiespolticasespecficasafetamaproduodoconhecimento.
De1976a1984trabalhounaredaodaHistriadaSexualidade,daqualpublicou
apenasostrsprimeirosvolumes.
FoiofilsofodosculoXXquealcanouumaaudinciaeumprestgioto
extraordinriosquestmparaleloemJeanPaulSartre(19051980).
VisitouoBrasilvriasvezeseexerceunotvelinflunciaemnossosmeiosintelectuais.
Transgressor,homossexualassumido,morreucomAIDSem25dejunhode1984.
SergioGranjapesquisadordaFundaoLauroCampos
http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

7/8

19/05/2016

AordemdodiscursoFundaoLauroCampos

0comentrios

Classificarpor Maisantigos

Adicionarumcomentrio...

FacebookCommentsPlugin

ArtigosRelacionados
Aperdade
confianana
ordematual

Anomenklaturadodiscurso
oficial

ODiscursoea
Prtica

porLcioFlvioPinto

porPauloPassarinho

porLeonardoBoff

Odiscursoque
Tsiprasdeviater
feito

Ordemsem
choque
porEliomarCoelho

porTariqAli

Ocinismodo
discurso
econmico
porEmmanuelZ.C.
Nakamura

A Fundao

Artigos aleatrios

QuemfoiLauroCampos

TVSocialismoeLiberdade

SobreaFundao

Rededelinks

Diretoria

PginanoFacebook

Estatuto

Faleconosco

GuilhermeBouloseassadasesquerda
Porem19deabrilde2016

FundaoLauroCamposinauguraGrupodeTrabalhosobre
Conjuntura
PorFundaoLauroCamposem16dejunhode2015

Marina,oPSB,omeioambienteeoPSOL
Ocontedodestesite,excetoquandoprovenientede
outrasfontesouondeespecificadoocontrrio,est
licenciadosobaCreativeCommonsbysa3.0.

PorAlexandreArajoCostaem29deoutubrode2013

Royalties:umoutrodebate
PorMarceloFreixoem19demarode2010

Aconversopolticatambmtemimpactomoral
PorRobertoRobainaem23dejaneirode2013

http://laurocampos.org.br/2009/11/aordemdodiscurso/

8/8

You might also like