You are on page 1of 10

Estetrabajotieneporpropsitotratardeofrecerallectoralgunoselementostericostilesparaanalizarcrticamentesi,

antelapresenciadelascausasdejustificacinesnecesarioonoindagarenlaesferainternadelindividuoqueacta
bajoloslineamientosdelpermiso.

Casoshipotticosquesesuelendarendoctrinaparaplantearlacuestin:

AUnsujetoarrojaunapiedracontralaventanadeunavivienda,conlanicaintencinderomperla,sinsaberqueenel
interiordelamismaunnioestabaapuntodemorirdeasfixiaporunafugadegas,elcualsesalvacasualmenteporla
roturadelvidrio

Bunamujergolpeaconunsartnaunladrnmientrassteentraaoscurassucasa,conlaconviccindequese
tratabadesumaridoquenuevamentevolvadeunajuerga

Eunsoldadoquierematarasusuperioraprovechandolasltimaslucesdeldaydisparaaladistanciaaunindividuo
conlaconviccindequeesste,peroloqueterminaconsiguiendoesdarmuerteaunsoldadoenemigoqueasechaba
ellugar.

Comopuedeverse,entodosestossupuestoselsujetoactivollevaacabounaconductaqueobjetivamentehablando
esconfigurativadeunaeximentedelaantijuridicidadlegtimadefensadelapropiapersonaodeterceros,estadode
necesidad,etc.msnosatisfaceningunaexigenciadesdelosubjetivo.

Elquerompelaventananosabequeestsalvandounavida,comotampocolosabenelchoferdeambulanciaoel
enemigo.Lapreguntaquenecesariamentesurgeentoncesescabeasignarresponsabilidadenestossupuestos?o
bastaconlasolaverificacindelospresupuestosfcticosquehacenalajustificacinparapronunciarsesobrela
impunidad?

Larespuestaaestosinterrogantesvaaestardirectamentevinculadaconlaposturadoctrinariaqueseelijarespectoal
tema.Unsectorsepronunciaafavordeverificarlaconcurrenciadelafazobjetivaysubjetivadelaconductajustificada
paraafirmarsuplenitudysusefectosexcluyentesdelaresponsabilidad,entantounasegundaposicinentiendequela
solapresenciadeloselementosquedescribenexteriormentelaconductabastaparaconfigurarlajustificacin.

Comopuedeverse,ladistincinnoesmenorynosetratademeradogmticasinodecienciaaplicada:enlosejemplos
brindados,segnlatesituraqueadoptemos,podremoshablardereprocheoimpunidadparasusautores.

PUNTOSDEPARTIDADELASTESISACONFRONTAR:

JavierdelaFuentepartedeunaconcepcinpersonaldelinjustoligadaalcometidodelasnormasdedeterminar
mandaroprohibirconductasfinales,esdecir,dotadasdeunafazobjetivaydeunafazsubjetiva.As,loilcitopenalse
construyeapartirdeundesvalordeaccin,referentealadecisindelautordealzarsecontralanorma,yundesvalor
deresultadoqueinvolucralacausacindeunaconsecuencianefastaparaelordenamientojurdico.

Enesteesquema,laesferainternadelautorsiempreactuarcomobaremotantodelatipicidadcomodela
antijuridicidadyporellolascausalesdejustificacinnecesariamentehandecontenerunaspectoconativoyuno
cognoscitivo.

Porsuparte,entiendeMaximilianoRusconiqueparaunDerechoPenalqueintervienelegtimamenteslocuandola
conductasometidaacontrollesionaunbienjurdicodemodorelevante(teoradelbienjurdico),nohayrazonesvlidas
parasancionaraaqullapersonaqueactudeunmodoobjetivamentepreferible,conprescindenciadetodaslas
motivacionesquemovilizaronsuconducta.

Deestaafirmacinsedesprendequeelautorabandonatodaconcepcindelbienjurdicoquebuscalaexpansindela
esferadeactuacinpenalapoyndoseenlafuturaproteccindebienesyquecomodiceJakobspuedellevaral
absurdodecombatirlospensamientoscomofuentesdepeligro(1).

Paralelamente,rechazalaposibilidaddeconstruirelinjustoapartirdeunameradesobedienciadelanormaimperativa
quenotomeencuentalacolocacindelbienjurdicoenjuegoenunaposicinmsventajosa.

Encuantoalcriteriointerpretativorectorparaloscasosdejustificacinexclusivamenteobjetiva,adoptalateoradela
imputacinobjetivacomobase.Paralelamente,sepronunciaencontradeaquellaspautasquebuscanformular
reprochesoconcederjustificacionesapartirdelarelacinventajadesventajaenlaadministracindelosbienes
jurdicosinvolucradosenelcaso.

Enesteesquema,loquehadetenertrascendenciaparalaexclusinonodelinjustovaaser,respectivamente,la
disminucinoelaumentodelriesgoquetraigaaparejadalaconductadeljusticiable.Estaponderacin,lgicamente,se
realizarexpost.

Rechazaasimismolalegitimidaddogmticadelaexigenciadeelementossubjetivosdejustificacincuandosostiene
queelniveldecomunicabilidadentrelanormaimperativaylapersonanoeselmismoqueenlanormapermisiva,cuya
funcinsecieaexcluirlaantijuridicidaddelaconducta.

Concretamente,aloqueseestrefiriendoelautoresquelanormaimperativaesunaformadeexpresindela
voluntaddellegisladorquien,estimandovaliososostenerlavigenciadeciertosderechosenlasociedad,envaun
mandatoalindividuoordenndolelarealizacinoabstencindeconductasquepuedantenerincidenciasobrestos.

Sedesprendedeelloquehayporpartedelparlamentariounapretensindeinfluirenladecisindelautor,

buscandomotivarloaquepreserveelbienjurdico.Esterazonamientotienedirectavinculacinconelprincipiode
culpabilidad,queexigeunjuiciodereprocheenlamedidadequeelautorhayasidoconscientedequesuconductafue
contrariaaderecho.

Lacomunicacinescompletamentediferenteenelmbitodelajustificacin:aqulanormanoestdestinadaala
motivacindelsujeto,sinoqueeslaexpresindeunaponderacindeinteresesencontradosqueellegisladorha
efectuado,delacualhaextradounaopcincomopreferible.

Estejuiciodevaloryavieneimplcitoenlanorma,demodoquesiguiendoelrazonamientodeRusconinoseexige
porpartedelindividuoningunaactividadintelectual,cognitivaovolitiva.

EllosepuedeutilizarcomoargumentoderespuestaaunadelascrticasquelatesisdedelaFuentelanzacontrael
objetivismo,alsostenerqueestaposturapierdedevistaquelanormaesmsqueunameravaloracindelinjusto,ya
queesantesesmotivacindeconductas.

LaposturadeRusconinoslonoseolvidadeello,sinoqueademsrealizaunadistincinadicional:lamotivacinse
dasloenlasnormasimperativas,noenlaspermisivas,quetienenuncontenidodiferencialenrazndesufinalidad(la
enunciacindeunapreferenciadellegisladorfrenteaunasituacindecolisindederechos).

MepermitoenestepuntoincluiralgunasdelasobservacionesdeZaffaroniAlagiaSlokar,quienesapuntanaqueel
problemaconlaexigenciadeelementossubjetivosenlasituacinjustificantevienedadoporquedesdeladoctrinase
sueletrazarunparalelismoentreelmbitodelatipicidadylajustificacin,dadalarelacinantinmicaqueuneambos
conceptos.

Comoconsecuenciadeestepuntodepartida,lajustificacinseconstruyedesdeloprohibido,comounaformade
derogacin,enlugardeserconcebidadesdelalibertaddelciudadano.Adoptarestaltimapremisapermitebrindarala
nocindepermisoelnecesariogradodeautonomaconceptualquedebeposeerrespectodelatipicidad.

As,todajustificacinvieneatenerelmismombitodeaplicacinqueunanormacualquieraytambinrepresentaun
espaciodelibertadsocial,pormsqueposeaunsignocontrarioalanormaimperativa.

EsprecisosealarquealparecerdeRusconisepuedellegaraconcluirenlameraexigenciadeunaspectoobjetivono
slodesdeelcasualismo(todoloobjetivoalinjustoytodolosubjetivoalaculpabilidad),sinotambinadoptandouna
posicinfinalista,yaqueestetipodecasosdondelajustificacinsedesconocenodeberanserotracosaqueerrores
deprohibicinsobrelospresupuestosobjetivosalrevsyporellouncasodedelitoputativoimpune.

FUNDAMENTOSDELASEXIGENCIAS:

Elsubjetivismohacesusdemandasenfuncindelcriteriodelanecesidad,elcualproclamaquelajustificacinslova
aserposibleenlamedidadequelaconductaseaunarespuestaadecuadaparalasituacinconcreta.

Enestainteligencia,elautordeunalegtimadefensaporejemplodebeconocerydimensionarlaamenazaqueenfrenta
yescogerelmediomenoslesivoparaneutralizarla.Todasestasoperacionesintelectualesvanaconducirlgicamente
aproclamarqueunaeximentedelaantijuridicidadnovaaestarcompletahastatantonoseverifiquelaexistenciade
unafazsubjetivaenlaconducta.

Desdeelobjetivismosedefiendequeaquelloqueimportaalahoradehablardelasnormasdepermisoesqueel
legisladorhaprevistounasituacinconflictivayeligicomosolucinlaconductajustificadaparaevitarelmalmayor.

DesdeelDerechoPenalloquesebuscaprevenireslaconcrecindeciertosestadosdecosassocialmentedaosos,
conindependenciadequeelindividuoparticipeonodeestosfines.Rusconitienedichoaesterespectoque(e)nltima
instancia,elilcitosiempredebeconsistirenunaaccinqueexposthubierasidomejorevitar.Todoilcitodebehaber
dejadoelmundounpocopeorqueelestadoquereflejabaantesdelaaccinuomisin(2).

Entonces,silaaccinhasidoendefinitivavaliosa,yaquehaevitadounperjuicioenelmundoreal,amndeestar
permitidaporellegislador,noseadviertedesdeesteprismalanecesidaddeindagarsobreelconocimientoylas
motivacionesquepudotenerelautorparallevaracabolaconductajustificada.

ELROLDELACASUALIDAD:

Entremltiplesrazonamientos,delaFuenteatacaalobjetivismoargumentandoqueesincorrectonoasignarleningn
valoralelementosubjetivocuandoelautorquesehaalzadocontralanormayhadecididoarremetercontraunbien
jurdicoaccidentalmenterealizaunacausadejustificacin.

Utilizandosuspropiaspalabras(a)scomolacasualidadnopuededarlugaralaconfiguracindeltipopenal,an
cuandosehayaproducidoelresultado,tampocolacasualidadpuedesersuficienteparaconfigurarunacausade
justificacin(3).

Deestemodo,lasolaconformacinconlospresupuestosobjetivosdelaconductajustificadavieneaserlomismoque
legitimarunresultadomeramenteazarosoalcualllegaelautorcondesconocimientoabsoluto,teniendoencuenta
exclusivamentesusconsecuenciasfavorables.

Rusconirespondeaestosargumentosafirmandolisayllanamentelainexistenciadelacasualidadenlaprovocacin
delresultadobeneficioso.Elsujetohadirigidosuconductahacialaafectacindeunbienjurdicoylohaconseguido.Sin
embargo,esasituacinyaestabaprevistadeantemanoporellegisladorquienefectuandounaponderacindelos

bienesenpugnalehaotorgadounpermisoparaactuardeesemodo.Esentoncesquenoadviertenadacasualen
todaestaecuacin,yaqueelindividuohaactuadoexactamentecomolaleyselohapermitido.

CONSTITUCIONALIDADINCONSTITUCIONALIDADDELAEXIGENCIADEELEMENTOSSUBJETIVOS
DEJUSTIFICACIN:

Rusconipartedeconsiderarquelaprohibicindepenarelpensamientoseextiendenosloaaqulloscasosenlos
quelasubjetividadeselnicobasamentodeunreproche(enlatipicidad),sinotambinalossupuestosenqueaqulla
noexista(enlajustificacin).

ParadelaFuente,indagarenlaesferainternadelindividuofrenteaunacausaeximentedeantijuridicidadnoespredicar
underechopenaldeautor.Sucedelomismoqueconloinjustotpico:seconsideranosololaexteriorizacindela
conducta,sinotambinaquelloqueelsujetoactivotuvoencuenta(conocimiento,intencin)alllevarlaacabo.

Quelapersonalidaddeljusticiablenoseamateriadejuzgamientonoesigualaafirmarquesuconductadebapasarpor
lostamicesdelaobjetividadylasubjetividad.Lasnormasjurdicasestnconcebidasparafomentarodesmotivar
conductas,ylosresultadosquesedesprendandebenposeerunaconexinobjetivaysubjetivaconstaspara
sostenerlajustificacin.

Rusconirechazaestapostura,yaqueasuentenderladiferenciaentreestoscasosylosdejustificacinexitosaestriba
justamenteenqueenlosextremossubjetivosenlosprimerosnoestnsatisfechosyenlosotross.Parales
indudableque,deadoptarseestaconcepcin,laausenciadeciertospensamientoshacesurgireljuiciode
antijuridicidad,violandoabiertamenteelprincipiocogitationispoenamnemopatitur.

INTERPRETACINLITERALDELALEYPENAL:

Latesissubjetivistasostienequeatenindosealostrminosestrictosdelanormativavigentesepuedeconcluirla
necesidaddeuncomponenteanmico,entantoelordenamientoutilizaexpresionestalescomopor,enypara
cuandodescribelassituacionesdeneutralizacindelpeligro(ej:art.34delC.P).

Paraestateora,proposicionescomoestasaludenconmeridianaclaridadalaexigenciadecausasomotivosque
guenlaconductaeximente.Porponerunejemplo,aqulqueactaporevitarunmalmayorextraoesquienha
conocidodelaamenazaalbienjurdicoyhareaccionadoenconsecuencia,dirigiendosuactuarhacialalesindeun
derechodeinferiorjerarqua.

EstoseexplicaporcuantoelDerechoPenalseocupadeprohibiroautorizaracciones,noresultados.Lasnormas

estasdestinadasamotivarconductasfinalesyporellodebeexistirunaconexinobjetivaysubjetivaentreelresultado
reputadovaliosoylaaccinquelohaoriginado.Entonces,lasexpresionesempleadasenlospreceptospermisivos
necesariamentevanaaludiralaactuacinfrentealasituacindecolisindebienesyalaexigenciapreviadeuna
actividadintelectualdeevaluacinporpartedelautor.

Desdeelobjetivismosellegaaunaconclusindiferenteaesterespecto.ZaffaroniAliagiaSlokarestimanquelas
preposicionesempleadasenlasjustificaciones,comoenopor,noaludenaningunaintencionalidaddelautor,sino
quelocolocanenunadeterminadacircunstanciaprevistaporladisposicinlegal.Quienactaenlegtimadefensaes
aqulquesevecolocadoensituacindecausarunmalpararepelerunaagresinextraa,noquienacta
reconocindoseenesasituacin.

Rusconiseenrolaenestapostura,agregandoque()esposiblesostenerunainterpretacingramaticalperoa
contrariosensu,esdecirdeaquelloqueellegisladorpodrahaberredactadoparaquefueraclaralaexigenciadeese
elementosubjetivo.Lamerareferencia,porejemplo,alactuarconmotivodelaagresin,hubieraconducido,sindudas,
alaesterilidaddeldebate,peronadadeestohasucedido(4).

ACERCADELBINOMIODESVALORDEACCINDESVALORDERESULTADO:

ParadelaFuente,correspondeadscribiralateoradualistasegnlacualtodanormadederechopenaltieneun
componentededeterminacinyunodevaloracin,porloqueelinjustoseintegraporundesvalordeaccinyun
desvalorderesultado(conexcepcindelosdelitosimperfectoscasosdetentativainidneaodelitosdepeligro
abstracto,dondeeldesvalordeaccinvaaserlanicaraznfundantedelreproche,aunquemenorclaroest).

Encuantoasucontenido,distingueeneldesvalordeaccin:a)dolo(directo,deconsecuenciasnecesariaso
eventuales)b)culpac)elementossubjetivosespecialesdeciertosdelitosd)infraccindebienesespecficosque
obliganalautorendelitosespecialese)modoyformaogradoenlarealizacindelaaccin(peligrosidadexante).
Sobreeldesvalorderesultado,queeslalesinopuestaenpeligrodelbienjurdico,haceelautoralgunassalvedades:
a)noeslomismobienjurdicoqueobjetodelaaccinb)seprescindedestesolamenteenlatentativainidneayen
losdelitosdepeligroabstractoc)desvalorderesultadonoeslomismoqueresultadojurdicamentedesvalorado.

Conformelateorapersonaldefendidaporelautor,enelmbitodeexclusindelaantijuridicidadserequiereunvalorde
accinyunvalorderesultadoquevengaaneutralizarlosdesvaloresdelinjusto.

Elprimeroestintegradoporloscomponentessubjetivosqueexijalacausadejustificacin.Porcuestionesderespeto
alaextensinpautadaparadesarrollareltrabajo,melimitaradecirqueelautorentiendeestafazcomounasuertede
contracaradeldoloyqueenconsecuenciarequiereunconocimientodeloselementosobjetivosquehacenala
justificacinyunaintencindedirigirlaconductaafavordelbienjurdicodefendido.

Sobreesteconocimiento,aclara:a)loselementosquedebenconocersevaransegnlacausadejustificacindeque
setrateb)noesnecesarioqueconozcalaconformidadaderechodelaaccin,bastaconquesuconocimiento

abarquelascircunstanciasdehechodelaeximentec)noexigelaconcienciadelanecesidadjurdicadelaconducta
justificada(noimportaqueelindividuohayacredoqueelordenamientoleexigaunmediomenoslesivo)d)abarcalos
elementosnormativosdelacausadejustificacin(comoporejemplo,lailegitimidaddelaagresinenelcasodela
legtimadefensa).

Ladecisinafavordelbienjurdicosignificaquelaaccinjustificanteyaconocidadebeestardirigidaalaconsecucin
delresultadovaliosoinherentealacausadejustificacin,esdecir,alsalvatajedelbienjurdicoreputadoms
trascendente,siendoirrelevantequeelautortengaadicionalesmotivosconlaaccinjustificada.

Rusconitieneunavisindiferentedeltema.Enprincipiosepreguntasiesnecesarioqueeltiposubjetivodela
justificacinvengaacancelareldolodelatipicidad.Ylarespuestaesunafirmenegativa,agregandoquealcontrario
supresenciavieneareforzareldolo.

Entiendequeloquetransformalaconduccindolosadelcursolesivonoesningncomponentesubjetivodela
eximente,sinolosdatosobjetivosquepermitensubsumirelriesgoenunasituacinjustificante.Eldolodeltipo,eneste
esquema,vieneaaumentarlaschancesdequeelautoracteenelsentidosealadoporlacausadejustificacin.

Estimaademsquesesuelepartirdelaposturadequehayalgomaloeneltiposubjetivodelatipicidadque
necesariamentedebeserneutralizadoporalgobuenoqueesteneltiposubjetivodelajustificacin.Eldolonoesmalo
yenlajustificacinmeramenteobjetivavieneasignificarladireccinconscientedelautordelcursolesivoqueel
legisladorhaconsideradovaliosoopreferente.Deexistiralgnelementosubjetivodelajustificacin,stenovendraa
neutralizareldolo,sinoaconfirmarloencuantorefuerzaladireccindelaconducta.

Rechazaenconsecuencialarelacindeequivalenciayneutralizacindelosbinomiosdesvaloraccindesvalorde
resultadoyvalordeaccinvalorderesultado.Asuentender,noseprecisaningnvalordeaccinparaneutralizarel
injusto,bastaconlasituacinobjetivamenteconsiderada.Unhechonopuedeserantijurdicocuandoobjetivamentees
valorableporlasolacircunstanciadequeelautortengamalasintenciones.

Sostieneinclusoquepuedellegarainferirseracionalmenteunvalorenlaaccinsalvadora,porcuantostaobjetivay
subjetivamentesedirigiarealizarunaconductaqueimplicasalvaguardarunbiendemayortrascendencia.Sepermite
hacerestaclasedereflexinporcuantoessuopininquelacategoramismadedesvalordeaccinpecade
imprecisin,agregandoquefrenteaestainconsistenciaelestadonopuedefundarunreprochesinexcedersuslmites.

Retomandolaideaexpuestaprrafosarriba,puededecirsequeparaRusconilaexigenciadelestadodederechode
quelavoluntadyelresultadodisvaliosocoincidanenlafundamentacindelilcitonosignificaqueestaecuacindeba
reproducirseenlaesferadelaantijuridicidad.Ambosestratosdelateoradeldelitosenutrendeespaciosnormativos
distintos(latipicidaddelDerechoPenalylaantijuridicidaddelDerechoengeneral)ytienenespaciospolticocriminales
distintosyporellounpermisopuederesponderaunsinfndenecesidadesqueexcedenlaextincindelpeligro.
Sentenciaentoncesquelapredicadasimetraentrevalorydisvalornoesnecesaria.

ACERCADELASOLUCINQUEOFRECENLOSAUTORESPARALOSCASOSDECONDUCTAS
JUSTIFICADASSLOOBJETIVAMENTE:

DelaFuente,queconsideraimportantelaexistenciadeelementossubjetivosenlacausasdejustificacin,seinclina
porsostenerlgicamentequenoesposibleconcluirvalidamenteenlaimpunidaddelaconducta.Luegodeanalizar
extensivamentelosproyloscontradecadaunadelasrespuestasposiblessegnladoctrinasubjetivista(comola
aplicacindelatentativaodelafiguraespaoladelaeximenteincompleta)sepronunciaafavordelaconsumacin.

EnigualsentidosepronunciaDonna,quienelcompararestasolucinconladelatentativaexpresaquesostener
queexisteundelitotentadoexcedelalgica,yaqueelsujetohaactuadocondolo,manejandolacausalidadhaciaunfin
queeseldaoalbienjurdico,demaneraquecarecedesentidohablardetentativa,cuandoelsujetobuscotracosay
ademslogrelresultado(5).

Elloporcuantoconcibequesinlaconcurrenciadeelementossubjetivosyobjetivosnohayefectoqueexcluyael
injustotpico,demodoquelaactuacincontinasiendoantijurdica(teoradelacongruencia).

EmpleandopalabrasdeMaurach,argumentaqueenlajustificacinelresultado(elementoobjetivo)debecorresponder
alavoluntaddelautordeactuarsocialmenteautorizado(elementosubjetivo)yque(l)afaltadecualquieradeestasdos
caractersticasproducelaincongruenciaentrevoluntadyresultado,yexcluyelaposibilidaddeunjuiciofavorablesobre
elacto(6).

Paralelamente,indicaqueanteeldesconocimientoylafaltadevoluntadporpartedelautor,laaccinquestellevea
cabolesivadeunbienjurdiconopuedereportarleconsecuenciasfavorables(conclusinalaquesepuedearribar
postulandoladependenciadelvalorderesultadorespectoalvalordeaccinobienlacomunicacindeambas
categoras,segnlaposturadoctrinariaqueseelija).

Aestanocindedelitoconsumadolacomplementarecurriendoalasolucinqueofrecenlascausasgenricasde
atenuacindelaspenas,previstasporlosartculos40y41delCdigoPenal,todavezquelaantijuridicidadesun
conceptograduableylaexistenciadecondicionesobjetivasdejustificacinendefinitivadebeteneralgunarelevancia
enladeterminacindelsignificadodelinjusto.

LarespuestaqueofreceRusconieslaimpunidaddelaconducta.Anivelintrasistmico,llegaaestaconclusin
argumentandoquesielerrordeprohibicinimplicaunasuposicinerrneareferidaalapresenciadelospresupuestos
objetivosdeunacausadejustificacin,esinevitableconsiderarquelapresenciaobjetivaydesconocidadeestos
presupuestosimplicaelcasoinversoyporlotantosetratadeundelitoputativogeneradoporunerrorsobrelailicitudde
laconducta.

Enapoyoaestasconsideraciones,elautormencionaenunpasajedesuobraelarticulo59.1delCdigoPenalItaliano
(derechosobreelcualreconoceciertoascendiente)quedispone:lascircunstanciasqueexcluyenlapenasevaloran
afavordelagente,inclusosinolasconoceoporerrorlasconsiderainexistentes,solucinstaquelesirvepara

defenderlaviabilidadpolticocriminaldelasolucinescogida.

AMANERADECONCLUSIN:

Enlanecesidaddepronunciarmeafavordealgunadeestasdosposiciones,humildementedebodecirquemeinclino
msporlasolucindelaimpunidaddelaconductajustificadasloobjetivamente.

Meheconvencidodeelloenprimerlugarporcuantoamientendernoseadvierte(almenosnoconlaclaridadque
predicaelsubjetivismo)lanecesidaddetrazarunarelacindeequivalenciaentrelaleypreceptivaylapermisiva,de
modoquenoestarafueradelugarhablardeuncontenidodiferencialparaambasclasesdenormasysostenereneste
marcoqueelniveldeexigenciasesdistintoenuncasoyotro.

Lanormasobrelacualsehadeencuadrarlaconductajuzgadanecesariamenteporelrolmotivadordeconductas
queposeedebecontenerelementosobjetivosysubjetivos.Noaslapermisiva,quenicamentevieneadescribiruna
situacindedisputadebienesjurdicossobrelacualellegisladorhamanifestadosupreferencia.

steyahatomadoladecisinsobrequderechoesmsvaliosoyporelloalindividuonolecabehacerningn
razonamientoadicional,sinoquelebastaconactuardelaformayaprevistaenelmandato.

Sevuelveentoncessuperflualanecesidaddeunrequisitosubjetivoenelautorenlajustificacin.Aquelloquepaspor
suintelectooqueincidiensudisposicindenimoalmomentoderealizarlaaccineximentedereprochenopuede
veniraquitarleefectividadasusefectosyaquecomobienfueravistoconanterioridadellopuedeacercarse
peligrosamentealprincipiocogitationispoenamnemopatitur.

Lapredicadarelacindecancelacindelosbinomiosvalor/desvalordeaccinyvalor/desvalorderesultadoquedaas
fueradelanlisis,bastandoconqueelindividuohayarealizadoelresultadosocialmentetilparaeximirlode
responsabilidad.

Adems,sielindividuoquecreeestarjustificadocuandonoloestpuedellegaraversebeneficiadoconlaimpunidad
Qurazoneshayparanoeximirloderesponsabilidadcuandoloselementosobjetivosdelajustificacinsestn
presentes?.Larespuestanuevamentemeaproximaalaelementalprohibicindepunirelpensamiento.

MegustaraconcluireldesarrollodeestasideascitandoporltimavezaZaffaroni,quientienedichoque:nadietiene
porquconocerenqucircunstanciasactacuandoestejerciendounderecho,pueselejerciciodelosderechosno
dependedequeeltitularsepaonosepaloqueesthaciendo.Enrigor,elqueseimaginaqueestcometiendoundelito
sloincurreenundelitoensuimaginacin,porquenohabrnuncauninjustoenelmundoreal(7).

Merestaaadirqueamiparecerestasolucinseajustamejoraloscriteriosdeproporcionalidaddelapenaqueexige
nuestroordenamientojurdico.Enefecto,enlaaplicacindelasancinpenal,eloperadornopuededesconocerqueel
autorhaproducidounresultadovaliosoparaelderechoyqueeldaoprovocadoporelestadonuncapuedeser
superioraldelactojuzgado,demodoquelarespuestapenal(aunmnima)dejaradeserproporcionalyporende,
racionalanteunaaccindegravedadnulacomoocurreenloscasosplanteados.

You might also like