Anong Balita?

Ang balita ay ang komunikasyon ng mga kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng
isang bansa na nakatutulong sa pagbibigay-alam sa mga mamamayan. Maaari itong ihayag
sa pamamagitan ng paglilimbag, pagsasahihimpawid, Internet, o galing sa bibig at ikalat sa
ikatlong partido o sa maramihang mambabasa, nakikinig o nanonood.
Ang mga mamamahayag ay may ganitong kasabihan: kapag ang tao ay nakagat ng
aso, hindi ito balita; ngunit kapag ang aso nakagat ng tao, ito ay balita.
Sa ibang pakahulugan, ang balita ay isang pangyayaring hindi pangkaraniwan. Ito ay
maaaring tungkol sa mga pangyayaring naganap o nagaganap na bago sa pandinig
ng madla.

Kahalagahan ng Balita
1. Nagpapayaman ito ng talasalitaan.
2. Nagbibigay ito ng dagdag na karunungan.
3. Nagpapalawak ito ng kaalaman tungkol sa paligid.
4. Nagpapabatid ito sa takbo ng panahon at kalagayan.
5. Nagpapatalas ito ng kakayahang mangatwiran batay sa mga tiyak na kaalaman.

Mga salik na mahalaga sa Balita

1. mga pangyayari o detalye nito
2. kawilihan
3. mambabasa

Uri ng Balita
1. Paunang paglalahad - Itinuturing na hilaw pa ang ganitong uri ng balita, subalit
inilathala na rin bunga ng pangangailangang maipaabot agad sa madla.
2. Tuwirang paglalahad - Sa ganitong uri ng paglalahad, tinatalakay ang
pinakamahalagang impormasyon tungo sa maliliit na detalye.

3. Balitang bunga ng pakikipanayam - Karamihan sa balitang nabasa, naririnig at

napapanood ay bunga ng pakikipanayam. Sa ganitong uri, ang pinakamahalaga lamang ang
dapat isulat.
4. Kinipil na Balita - Ang ganitong uri ng balita ay dulot ng kakulangan sa espasyo sa
pahayagan kung kaya ang buod ng maliliit na balita ay pinagsasama-sama.
5. Madaliang Balita o Flash - Ikinukulong sa kahon upang makatawag agad ng pansin.
6. Depth news o balitang may lalim - Kinakailangan ang masusing pananaliksik, upang
higit na matalakay ang mga ulat na nakapaloob dito.
7. Balitang Pangsensya - Tungkol sa mga makabagong imbensyon o pagtuklas sa mga
bagay na makakatulong sa pagpapadali ng mga gawain.
Iba pang uri ng balita
1. Balitang Panlokal - Mga balita tungkol sa isang lokal na yunit ng pamahalaan tulad ng
barangay.
2. Balitang Pambansa - Mga balitang mahalaga at nagaganap sa buong bansa
3. Balitang Pandaigdig - Mga balitang nagaganap na mahalaga sa buong daigdig.
halimbawa: Digmaan sa iraq
4. Balitang Pampulitikal - Tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa pulitika.
5. Balitang Pampalakasan - Tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa mga palaro
at kompetisyong pangkalakasan
6. Balitang Pang-edukasyon - Tungkol sa mga pangyayaring may kinalaman sa
edukasyon.
7. Balitang Pantahanan - Tungkol sa mga mahalagang pangyayaring may kinalaman sa
pamamahala ng tahanan.
8. Balitang Pangkabuhayan - Tungkol sa mga mahalagang pangyayaring may kinalaman
sa negosyo at takbo ng kabuhayan ng bansa.

9. Balitang Panlibangan - May kinalaman sa larangan ng telibisyon, radyo, pelikula,

tanghalan at iba pa.
10. Balitang buhat sa talumpati itoy buhat sa pinaghandaang okasyon tulad ng
palatuntunan, seminar, panayam o pulong.

Ang isang balita ay maaaring sumagot sa anim na pahiwatig

1. Ano itinatampok ang pinakamahalagang pangyayari.
2. Sino tinutukoy ang isang tanyag o kilalang tao.
3. Bakit tinatalakay ang sanhi o dahilan ng pangyayari.
4. Paano itinatampok ang paraan ng pagkakaganap ng pangyayari.
5. Kailan binabanggit ang petsa.
6. Saan itinatampok ang pook o lugar na pinangyarihan.
Mga Mungkahi sa Mahusay na Pagsulat
Isang ideya bawat pangungusap.
Limitahan ang bilang ng mga salita sa pangungusap. 23-25 na salita lamang.
Tiyakang maayos at lohikal ang pagkakahanay ng kaisipan.
Gumamit ng pandiwang nasa aktibong tinig.
Gumamit ng simpleng salita.
Iwasan ang paggamit ng parehong salita sa pangungusap.

Ang mga sangkap ng balita

1. Kapanahunan/Napapanahon (Immediacy or Timeliness)--Kailangan ang
pagyayari'y kagaganap o katutuklas lamang. Napapanahon pa rin ang balita kung ang
pangyayari ay matagal nang naganap ngunit ngayon lamang nabunyag o natuklasan.
2. Kalapitan (Nearness or Proximity)--Higit na kinagigiliwan ng mga mambabasa ang
mga pangyayari sa kanilang paligid kaysa sa mga pangyayaring nagaganap sa malalayong
pook . Ang kalapitan ay maaring tumukoy rin sa kalagayang heograpiya (geographical
nearness), kaangkan (kinship), kapakanan (interest), atbp.
3. Katanyagan (Prominence)--Kung ang paksa ng balita ay bantog o tanyag, ito ay
nakaaakit at nakatatawag-pansin. Maaaring ito'y ukol sa isang pinuno ng pamahalaan, lider

ng purok, mgataong kilala o dakila o tanyag sa lipunan. Maaari ring paksain ang isang
matulaing pook.
4. Tunggalian (Conflict or Struggle)--Ano mang pangyayaring naglalarawan ng
paglalaban, pagpapaligsahan at pagsasapalaran ay balitang interesante. Ito'y maaaring
pagtutunggali ng katawng pisikal at mental; tao laban sa kapwa tao; tao laban sa hayop; tao
laban sa kalikasan; tao laban sa kanyang sarili.
5. Kahulugan o Kalabasan (Significance or Consequence)--Kung ang isang
pangyayari o bagay ay may ibubungang kabutihan o kasamaan ay nakatatawag-pansin, ano
ang kahulugan o kalalabasan kung ang Komunismo ay ating tatangkilikin?
6. Di-karaniwan, Pambihira (Oddity, Unusualness)--Mga bagay na pambihirang
mangyari gaya ng isang tao na napabalitang nagdadalantao, o ng isang taong patay na
nabuhay at nang nakita niyang nasa loob siya ng ataol, siya'y namatay uli dahil sa takot.
7. Pagbabago (Change)--Ano mag pagbabago, maging sa pag-unlad o sa pagsama ay
nakatatawag-pansin.
8. Pamukaw-Damdamin o Kawilihan (Human Interest)--Ito'y umaantig ng
damdamin at kaukulang reaksyon ng mambabasa upang siya ay paiyakin, patawanin,
pagalitan, pahangain, atbp.
9. Romansa at Pakikipagsapalaran (Romance and Adventure)--Ang romansa ay
hindi nauukol sa pag-iibigan lamang. Isang halimbawa nito ay ang romansa ni Hemingway
at ng karagatan; mga astronauts at ng kalawakan.
10. Hayop (Animals)--Magandang paksa sa balita ang mga hayop na may katalinuhan.
11. Pangalan (Names)--Kung marami ang mga pangalang nakalathala na nasasangkot sa
balita, dumarami rin ang mga mambabasa.
12. Drama (Drama)--Ang daigdig ay isang dulaan at ang mga tao ay nagsisiganap ng dula
ng tunay na buhay. Ang misteryo, pag-aalinlangan (suspense) o komedya ay nagbibigay ng
kulay sa isang kuwento.
13. Kasarian (Sex)--Ito'y nagbibigay ng kawilihan na karaniwang natutunghayan sa
romansa, pag-aasawa, paghihiwalay at pagdidiborsiyo. Nailalarawann rin ang mga kasarian,
halimbawa kung ang isang babae ang pinuno ng mga bandido o kung ang naihalal na
pangulo ng isang bansa ay babae gaya ni Gloria M. Arroyo.

14. Pag-unlad o Pagsulong (Progress or Advancement)--Magandang paksa ng mga

ito sa balita.

15. Mga Bilang (Numbers)--Marami ang mahilig magbasa ng mga estatistiks tulad ng
ulat sa pananalapi, kinalabasan ng eleksyon, panalong numero sa sweepstakes, vital
statistics ng dalaga, atbp.
Balitang Pambansa
Ito ay tumutukoy sa mga pangyayari sa loob ng bansa na mahalaga sa nakararaming mga
mamamayan gaya ng eleksyon, rebolusyon o pag-aaklas, at iba pang paglalahad maaaring
magdulot ng epekto o impluwensya sa mamamayan ng bansa.
Balitang Pangkaunlaran
Ito ay balitang kapupulutan ng mga aral at halimbawa tungo sa pagpapaunlad ng buhay.
Balitang Pandaigdig
Ang balitang tulad ng paglulunsad ng mga programa o pagpapasa ng mga batas na
sangkot ang iba't ibang bansa tulad ng United Nations, ASEAN, World Health Organization
(WHO) at iba pang organisasyong panrelihiyon at pampamahalaan.
Balitang Panlibangan
Ang ganitong balita ay tumatalakay sa mga libangan, hobbies o recreation na karaniwang
kinatatampukan ng mga sikat na personalidad at naglalayong makapagbigay ng
impluwensya o kasiyahan.
Balitang Pampalakasan
Ang mga halimbawa ng balitang ganitn ay mga ukol sa isports tulad ng basketbol, boksing,
bilyards dito man sa bansa o pandaigdig.
Balitang Pangkabuhayan
Ang mga balitang ukol sa hanapbuhay gaya ng pagbaba ng halaga ng piso, pagtaas ng
presyo ng mga bilihin at iba pang balita na may tiyak na epekto sa kaunlaran ng bansa.