Eval Continua C Naturales 6 GLLG

c
Presentacion
Un completo sistema de avaliacion

O proxecto Saber Facer ofrece un amplo conxunto de recursos para facilitar o labor do
profesorado e responder as suas necesidades, atendendo a todos os aspectos da avaliacion:
Avaliacions externas: introducion e probas

liberadas. Analise das avalia cions externas de
ambito autonomico, nacional e internacional,
destinadas aos alumnos de Educacion Primaria, e
mostras das probas de anos anteriores que se
encontran liberadas.
Avaliacion de contidos. Probas de control para cada unidade didactica e pro bas de
avaliacion
trimestrais e finais, para comprobar o nivel de adquisicion dos principais conceptos
e procedementos.
Avaliacion por competencias. Probas que

avalian o grao de adquisicion das competencias.
Rubricas de avaliacion. Documento en que se proporcionan, para cada uni dade didactica,
criterios
para
observacion e o rexistro do grao de avance dos alumnos, de acordo cos
estandares
de aaprendizaxe.
Xerador de probas de avaliacion. Ferramenta informatica que permite elaborar probas
de
avaliacion
personalizadas
de eactividades
a traves inclua
dun sistema
de
filtros.
Tamenpropia.
permite
editar emediante
modificaraasseleccion
actividades
que o profesorado
outras de
elaboracion
Xestor de avaliacion. Aplicacion informatica que esta conectada a un xestor de
programacion e que facilita levar un rexistro detallado das cualificacions dos alumnos.
Informes e estatfsticas. Ferramenta que permite elaborar informes de avalia cion, asi
como graficos comparativos a partir dos datos do xestor.
Recursos para a avaliacion de contidos

A
avaliacion
de contidos permite controlar
proceso dedos
ensinanza
aprendizaxe
efectuando
unha
comprobacion
do nivel deo adquisicion
contidos.e Como
apoio para
facilitar
este labor,
ofrecensepermanente
estes recursos:
1. Avaliacion inicial. Proba destinada a realizar unha valoracion da situacion de partida dos
alumnos ao iniciar o curso.
Ciencias da
Natureza 6
2. Avaliacion das unidades didacticas. Para cada

unidade proporcionanse os seguintes elementos:
Probas de control. Ofrecense tres probas de diferente
nivel:
- todos
Proba
B. deben
Proba de
nivel basico en que se avalian os contidos minimos que
os alumnos
adquirir.
- Proba A. Proba de nivel avanzado.
- Test. Proba composta de dez preguntas de tipo test.
Estandares de aprendizaxe e solucions. Nunha taboa relacionanse os

estandares
de actividades
aprendizaxedas
doprobas
curriculo
e os indicadores
de logro
unidade
didactica
coas
propostas.
Incluense, ademais,deascada
solucions
de
todas as actividades.
3. Avaliacions trimestrais. Para levar a cabo un

seguimento dos alumnos ao fi- nalizar cada
trimestre, proporcionanse estes recursos:
Probas de avaliacion trim estral.
destinadas a avaliar os contidos
importantes que se traballaron durante
trimestre. Facilitanse catro probas:
- Avaliacion trimestral B. Proba de nivel
- Avaliacion trimestral A. Proba de nivel
Estan
mais
cada
basico.
avanzado.
- Avaliacion trimestral E. Proba destinada a un

nivel de excelencia, que su- pon un maior reto
intelectual.
- Test. Proba composta de dez preguntas de tipo test.
Estandares de aprendizaxe avaliables e solucions.
4. Avaliacion final. Para realizar unha avaliacion global da aprendizaxe, incluense os seguintes
elementos:
Probas de avaliacion final. Desenadas para

avaliar o grao de adquisicion dos contidos
fundamentais do curso.
Proporcionanse tres
probas:
- Avaliacion final B. Proba de nivel
basico.
- Avaliacion final A. Proba de nivel avanzado.
- Test. Proba composta de vinte preguntas de tipo test.
Estandares de aprendizaxe avaliables e solucions.
5. Rexistro de cualificacions. Ofrecese un cadro

de rexistro para recoller as cualificacions que
obtiveron os alumnos nas diferentes
probas.
fadice
CONTROL E AVALIACION
Avaliacion in icia l...........8

Probas de control unidade 1
Proba de nivel basico (B) 12
Proba de nivel avanzado (A) 14


Avaliacion do primeiro
trimestre

Proba de excelencia (E)...28



Avaliacion do segundo
trimestre

Proba de excelencia (E)...46

Proba de nivel
Proba de nivel
ESTANDARES d e a p r e n d iz a x e
(B).......................... 52 E SOLUCIONS
basico
avanzado (A)......................54
Estandares de aprendizaxe 84
Avaliacion do terceiro trimestre
Proba de nivel
Proba de nivel
..........90
basico (B) 56 Avaliacion in icia l
avanzado (A)......................58
Unidade 1............................92
Proba de excelencia (E)............................ 60
Avaliacion final
Unidade 2............................94
Unidade 3............................96
Avaliacion do
Tests
trim estre .............................98

Unidade 4.........................102
Proba de nivel
Proba
de nivel
primeiro
basico (B) 62
avanzado (A)......................64
Unidade 1..............................69
Unidade 2....................................................70.............................Unidade
104
5
Unidade 3.................................................... 71............................
Unidade
Test
6 do primeiro trimestre..72
106
Unidade 4....................................................73 Avaliacion do segundo
Unidade 5....................................................74............................. trim
estre
108
Unidade 6....................................................75.............................
Unidade
112
7 do segundo trimestre. 76
Test
Unidade 7....................................................77.............................Unidade
8
114
Unidade 8....................................................78
Avaliacion do terceiro
Test do terceiro trimestre............................79...........................
estre
Test da avaliacion final.......80
116
trim
Avaliacion fin a l...........120
Rexistro de cualificacions
Avaliacin inicial
Nome
Data
1 Escribe o nome das partes do aparello dixestivo e contesta as preguntas.

Como se denominan os lquidos que se segregan no estmago, o pncreas e o fgado?
Cales son as tres fases do proceso dixestivo?
Contesta as seguintes preguntas sobre a respiracin.

Cal a funcin da caixa torcica? Cales son os sos que a forman?
Onde se produce o intercambio de gases? Que gases se intercambian?
Observa o debuxo e contesta.

Rodea en vermello os ventrculos e en azul as aurculas.
Cales son os vasos sanguneos que levan o sangue desde o corazn aos rganos? E
dos rganos ao corazn?
4 A funcin de excrecin lvase a cabo no aparello excretor e nas glndulas

sudorparas. Que substancias de refugo se producen?
Material fotocopiable 2015 Santillana Educacin, S. L. / Edicins Obradoiro, S. L.
Ciencias da Natureza 6
5 AVALIACIN INICIAL
6
5 Rodea en vermello as partes do corpo que cambian nos nenos durante a puberdade
e en azul as que o fan nas nenas. Despois, explica brevemente eses cambios.
Cambios nas nenas:
8
9
10
11
12
13
Cambios nos nenos:
14
15
16
17
18
19
20
Escribe a palabra adecuada para completar o texto.
21
22
23
sistema organismo vitais clula clulas

rgano tecido aparello pluricelulares niveis
24
25
funcins
Todos os seres vivos realizan as

e estn formados
26
27
seres
por
e no noso
28
. As persoas somos
29
organizacin,
distnguense varios
30
31
complexo, son:
que, do mis simple ao mis

,
,
32
33
34
35
7
Escribe das caractersticas propias de cada un dos cinco reinos.
36
Animais:
Plantas:
Protistas:
Fungos:
Bacterias:
37
38
39
40
41
42
8
de
Completa o esquema.
43
44
45
A
46
n
47
49
vertebrados m
48
ais
50
51
52
53
54 esponxas
55 AVALIACIN INICIAL
56
57 9 Relaciona mediante frechas.
58
59
60
62
61
plantas
musgos
63
con flores plantas

sen flores
64
65
66
anxiospermas
fentos
Non producen sementes.

Producen sementes.
ximnospermas
10 Marca cun X os cadros que correspondan a cada grupo.
Fun
Ani

gos
mais

Alimntanse doutros seres
vivos.
A
Fabrican o seu propio
alimento.
Desprzanse.
Non se desprazan.
Viven en medios acuosos.
Viven na terra.
11 Describe os tipos de bacterias das fotografas e contesta.
67
Plan
Alg
tas
as
Bacte
rias
Son todas as bacterias prexudiciais para o ser humano? Razoa a resposta e pon
algns exemplos dos usos que se poden dar s bacterias.
10
AVALIACIN INICIAL
12 Responde as seguintes preguntas sobre as propiedades da materia.
Que a masa?
Que o volume?
Explica como se mide cada unha delas.
13 Que a enerxa? Enumera catro propiedades da enerxa.
14En que se diferencian as fontes de enerxa renovables das fontes de enerxa

non renovables? Pon exemplos de cada unha delas.
15 Indica que tipo de corpo segundo o modo de comportarse ante unha forza.
16
17
CONTROL
B
A nutricin I: dixestin e respiracin
Nome
Data
1 Define os seguintes termos e responde a pregunta.
Nutricin:
Nutriente:
Respiracin celular:
Que nos proporcionan os nutrientes?
Pon dous exemplos de alimentos en que se encontren os seguintes nutrientes.
Hidratos de carbono ou glcidos:
Graxas ou lpidos:
Protenas:
Vitaminas:
Auga e sales minerais:
Enumera os procesos da dixestin e os rganos onde se produce cada un deles.
Marca cunha cruz os rganos onde se realizan as fases do proceso dixestivo.
Fase
Dixestin
Absorcin
Eliminacin de
refugos
Boca
Estm
Intestino
ago
delgado
Intestino
groso
13
5 Completa o texto.
sangue.
A absorcin o paso dos

O intestino
CONTROL B
do intestino
ao
moi rugoso no seu interior, xa que est
repleto de repregamentos chamados

, o que fai que haxa moita superficie
de contacto entre o
, que contn os nutrientes, e as
paredes do intestino.
Enche as caixas cos nomes dos rganos que aparecen no debuxo.
Escribe o nome dos procesos representados nas imaxes.
Sublia a palabra correcta en cada caso.
Durante o intercambio de gases, o osxeno / nitrxeno do aire pasa dos

bronquolos / alvolos ao sangue, e o monxido / dixido de carbono que hai
no sangue / na linfa pasa ao interior do alvolo e explsase coa inspiracin / expiracin.
9 Anota dous consellos para conseguir unha dieta equilibrada.
10 Sinala un efecto inmediato e outro a longo prazo do consumo de tabaco.
11
12
13
14 A
nutricin I: dixestin e respiracin
15
16
17 Nome
18
19
CONTROL A
Data
1 Que a nutricin? Explica o proceso de respiracin celular e o que se obtn dela.

20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
1
Cales son os diferentes nutrientes que existen? Pon dous exemplos de alimentos
onde se encontre cada un deles.
Enumera os procesos da dixestin e os rganos onde se produce cada un deles.
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
Escribe o nome dos diferentes rganos onde se dan as fases do proceso dixestivo.
53
Dixestin:
54
Absorcin:
55
Eliminacin de refugos:
56
57
1
Explica como se produce o proceso de absorcin de nutrientes.
CONTROL A
6 Fai un debuxo do aparello respiratorio e escribe o nome de todos os seus rganos.

3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
7 Anota o nome dos procesos representados nas imaxes. Explica brevemente
como se producen.
23
24
25
26
27
28
29
30
Describe como se realiza o intercambio de gases durante a respiracin.
Define dieta. Que significa que unha dieta saudable debe ser equilibrada?
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
10 Describe o que ocorre cos pulmns das persoas fumadoras.

45
Que o mellor que podemos facer fronte ao tabaco?
46
47
48
49
A
15
2
50
51
52
nutricin II: circulacin e excrecin
53
CO
NTROL B
54
55
56 Nome
57
58
1 Completa o seguinte esquema.
59
Data
60 Sangue
61
62
63
64
65
66
67
68
transporta
69
substancias
Une cunha frecha cada vaso sanguneo coa sa funcin.
73
74 ve
as
arterias
16
tipos
substancias
de outras
70
71
72
2
clulas
Levan o sangue desde o corazn aos rganos.
75
Conducen o sangue polo interior dos rganos.
76
Conducen o sangue desde os rganos ata o corazn.
capilares
Coloca correctamente no debuxo as palabras do cadro.
aurcula esquerda ventrculo dereito vlvula ventrculo esquerdo aurcula dereita
Que son a sstole e a distole?
17
CONTROL B
5 Completa as seguintes frases coas palabras axeitadas.

Entre o corazn e os pulmns, o sangue segue un circuto denominado
6
_____________________
_____________________
O percorrido que realiza o sangue por todo o corpo, excepto polos

pulmns, constite a
6 Nomea os rganos e aparellos do corpo humano onde se leva a cabo a funcin

de excrecin.
7
8
9
10
11
12
13
14
15
7 Escribe do 1 ao 4 nos cadros para ordenar os rganos polos que pasa a urina
desde a sa formacin ata a sa sada ao exterior.
16
18
19
17
urteres
riles
uretra
vexiga da urina
Le as seguintes afirmacins e determina se son verdadeiras (V) ou falsas (F).
20
Algunhas glndulas sudorparas forman suor e outras forman urina.
21
A suor est formada por auga, sales e substancias de refugo.
22
As glndulas sudorparas encntranse unicamente en axilas e inguas.
23
24
Constre oracins coas seguintes palabras.
25
endurecemento arteriosclerose graxa arterias interior
26
27
28
29
rega sangunea infarto de miocardio corazn
30
31
32
33
10 Cita dous hbitos que debemos levar a cabo para manter a

sade do noso aparello excretor.
11
12
13
16
17
14
15
NTROL A
2A nutricin II: circulacin e excrecin
18
CO
19
20
21 Nome
22
23
Data
1 Determina a que clulas sanguneas se refiren as seguintes definicins.

24
: encrganse de defender o noso corpo fronte s infeccins.
: cando se produce unha hemorraxia, axudan a pechar as feridas.
: transportan o osxeno no sangue.
25
26
27
28
2 Nomea os tipos de vasos sanguneos, describe as sas caractersticas e

explica brevemente a funcin de cada un deles.
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
3 Fai un debuxo esquemtico do corazn, indicando con rtulos as seguintes

partes deste: aurcula esquerda, aurcula dereita, ventrculo esquerdo, ventrculo
dereito, vlvula.
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
4 Nomea os movementos do corazn e explica a sa funcin e en que consiste

cada un deles.
CONTROL A
5 Explica as diferenzas entre os dous tipos de circulacin do sistema circulatorio

6
7
8
9
10
11
12
13
14
dos seres humanos.
6 Define substancias de refugo. Despois, nomea as que se producen no corpo

humano e especifica en que rgano ou aparello se produce cada unha
delas.
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
7 Escribe en orde os rganos polos que pasa a urina desde que se forma ata
a sa sada ao exterior.
26
28
29
8
27
Describe como unha glndula sudorpara, especificando as partes que a forman.
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
9 Pon un exemplo de enfermidade do aparello circulatorio e explica como podemos

previla.
41
42
43
44
45
46
47
48
49
10 Explica por que beber suficiente auga e manter a pel limpa nos axuda a manter a
sade do noso aparello excretor.
11
12
13
16
17
3A reproducin
14
15
19
20
21 Nome
Data
22
23
1 Escribe nos cadros P se se trata dunha carcter sexual primario e S se se
CO
NTROL B
trata dun carcter sexual secundario.
24
25 vaxina
28
26 tero
29 barba
30
mamas
desenvolvidas
32
33
cadeira
s anchas
27
peluxe corporal
31
34
pene
36
37
1
18
voz aguda
35
prstata
Escribe nos cadros os nomes dos rganos do aparello reprodutor feminino.
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
Escribe os nomes dos rganos do aparello reprodutor masculino que

cumpren as funcins enunciadas a continuacin.
: leva os espermatozoides ao exterior.
59
: fabrica un lquido que constite o alimento e o transporte

dos espermatozoides.
60
: onde se forman os espermatozoides.
: a travs do seu extremo desemboca a uretra.
61
62
63
64
Le os seguintes enunciados e indica nos cadros se son

verdadeiros (V) ou falsos (F).
As clulas sexuais masculinas son os vulos.
65
As clulas sexuais femininas son os espermatozoides.
66
Os espermatozoides frmanse nos testculos.

21
67
Os vulos son unhas clulas moito mis grandes ca os espermatozoides.
20
Responde as seguintes preguntas.
Que a fecundacin?
CONTROL B
Onde se ten que producir o encontro das clulas sexuais masculina e feminina para que se
poida producir a fecundacin?
Completa este texto sobre o desenvolvemento do embrin coas palabras correctas.
O embrin, ao adherirse parede do tero,

encntrase envolto nunha bolsa chea dun lquido denominado lquido
. Ademais, frmase
no tero un rgano
que se chama
o cordn
do tero e, cando alcanza os tres meses, recibe o nome de

7
, que est unido ao embrin mediante

. O embrin vai medrando dentro
.
Ordena as fases do parto escribindo nos cadros nmeros do 1 ao 4.
dilatacin
romper augas
libramento
expulsin
Observa a imaxe e responde as cuestins.
Como se chama esta etapa de crecemento do acabado de nacer?
Cal o alimento que proporciona a nai ao menio?
9 Escribe o nome dos mdicos definidos a continuacin.
o mdico encargado da sade dos rganos do aparello

reprodutor masculino.
o mdico encargado da sade dos rganos do aparello

reprodutor feminino.
10 Escribe as medidas de prevencin que se deben levar a cabo para evitar as
seguintes enfermidades: cancro de mama, cancro de prstata, cancro de colo do

tero.
11
12
13
16
17
3A reproducin
18
14
NTROL A
15
19
20
21 Nome
Data
22
23
1 Explica as diferenzas entre caracteres sexuais primarios e caracteres sexuais secundarios
24
25
26
27
28
29
30
31
32
CO
e indica en que etapa da vida aparece cada un dos tipos.
2 Realiza un debuxo esquemtico do aparello reprodutor feminino, indicando mediante rtulos

os nomes de todos os seus rganos.
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
3
Explica brevemente as funcins dos seguintes rganos.
51
Testculos:
Prstata:
Uretra:
Condutos deferentes:
52
53
54
55
56
4
As seguintes afirmacins son falsas. Escrbeas correctamente.
57
As nenas, ao naceren, xa teen todos os vulos maduros nos seus ovarios.
58
60
61
59
.
A menstruacin consiste na sada ao exterior dun ovario maduro xunto cunha pequena
cantidade de sangue.
62
.
63
Os espermatozoides son circulares e mvense mediante pseudpodos.
64
23
65
.
26
66CONTROL A
67
68
5 Responde as seguintes cuestins.

69
Que a fecundacin?
70
71
.
72
En que se diferencia o cigoto do embrin?
73
74
.
75
76
6 Describe as caractersticas que presenta o tero dunha muller cando queda embarazada,
especificando os elementos que permiten o desenvolvemento do embrin.
77
78
79
80
81
82
7
Explica en que consisten as fases do parto citadas a continuacin.
83
Dilatacin:
Libramento:
Expulsin:
Romper augas:
84
85
86
87
88
8 Explica por que o que est ocorrendo na fotografa tan importante

para o acabado de nacer e di os beneficios que lle achega.
89
90
91
92
93
94
95
96
97
9
Cales son os mdicos encargados da sade dos rganos sexuais masculinos e femininos?
98
Especifica cal se encarga de cada un.
99
100
101
102
103
104
105
10 Pon dous exemplos de enfermidades relacionadas cos caracteres

sexuais e escribe as medidas que existen para previlas.
11Avaliacin do
primeiro trimestre
12
TROL B
CON
13
14
15 Nome
16
17
Data
1 Relaciona cada nutriente coa sa definicin.

18
19
Son fundamentais e encntranse en
20
22
21
hidratos de
carbono
23
lpidos
protenas
vitaminas
24
auga
25
26
27
28
29
alimentos como as froitas, as verduras e o

leite.
Obtense ao beber e cos alimentos.

Necestanse para medrar e reparar o noso corpo.
Achegan enerxa dunha forma rpida.
Achegan moita enerxa, pero mis lentamente.
Son indispensables para o correcto
funcionamento do noso organismo.
sales minerais
2 Indica se as seguintes afirmacins son verdadeiras (V) ou falsas (F).
A dixestin comeza na boca, contina no estmago e termina no intestino groso.
A absorcin de nutrientes prodcese no intestino delgado, a

travs das rugosidades intestinais.
A eliminacin de refugos prodcese no intestino groso.
3 Marca o grupo de alimentos que corresponde a unha dieta equilibrada.
4 Escribe nos cadros nmeros do 1 ao 6 para indicar a orde dos rganos que atravesa
o aire ao percorrer as vas respiratorias.
traquea
farinxe
bronquolos
fosas nasais
larinxe
bronquios
5 Sublia a palabra correcta en cada caso.
O sangue ten dous compoentes: o lquido / plasma e as clulas sanguentas / sanguneas.

Existen tres tipos de clulas sanguneas: os glbulos / lbulos vermellos,
os glbulos planos / brancos e as placas / plaquetas.
CONTROL B
6 Escribe oracins coas seguintes palabras.
circulacin pulmonar pulmns sangue corazn
circulacin xeral pulmns sangue corpo
Rodea os rganos ou aparellos en que se produce a funcin de excrecin.
ano
pulmns
aparello circulatorio
glndulas sudorparas
aparello excretor
Completa a tboa.
Caracteres sexuais
Primarios
Definicin
Son caractersticas fsicas
que permiten distinguir as

mulleres dos homes e que non
son
os rganos reprodutores.
Desenvolvemento
Estn presentes
desde o nacemento.
Completa as oracins coas palabras do cadro.
ovarios femininas testculos masculinas
Os vulos son as clulas sexuais

e prodcense
nos
Os espermatozoides son as clulas sexuais

nos
e prodcense
10 Marca a medida que sirva para detectar precozmente enfermidades sexuais.
Lavar os rganos sexuais das veces por semana.
Acudir ao urlogo ou ao xineclogo ante calquera molestia, dor ou irritacin dos nosos
rganos sexuais.
25
Facer unha mamografa unicamente cando sintamos molestias.
Avaliacin do primeiro
trimestre
TROL A
Nome
CON
Data
1 Escribe a que nutriente se refire cada oracin.
. Necestanse para medrar e reparar o noso corpo.

. Obtense ao beber e cos alimentos.
. Son fundamentais e encntranse en alimentos como
as froitas, as verduras e o leite.
. Achegan enerxa dunha forma rpida.
. Achegan moita enerxa, pero mis lentamente.
. Son indispensables para o correcto funcionamento do noso
organismo.
En que rgano ou rganos se producen as fases do proceso dixestivo?
Dixestin:
Absorcin de nutrientes:
Eliminacin de refugos:
Completa o texto.
A dieta o conxunto de
que come unha persoa de
maneira habitual. Unha dieta saudable debe ser
necesaria de cada
26
.
.
.
, dicir, que achegue a cantidade
dependendo das necesidades de cada persoa en funcin
da sa
, do seu
, da sa
actividade fsica, etc.
Enumera os rganos que atravesa o aire tras entrar nas vas respiratorias.
Completa o texto escribindo as palabras que faltan.
O sangue ten dous compoentes: o

e as
.
Existen tres tipos de clulas sanguneas: os
__________________________
e as .
, os
27
CONTROL A
6 Explica o percorrido que realiza o sangue nos dous tipos de circulacin.
Circulacin pulmonar:
Circulacin xeral:
7 Nos seguintes rganos ou aparellos lvase a cabo a funcin de excrecin.

Escribe as substancias que excreta cada un.
Aparello excretor:
Glndulas sudorparas:
Pulmns:
8 Define os caracteres sexuais. Cando se desenvolven?
Caracteres sexuais primarios:
.
.
.
Caracteres sexuais secundarios:
Escribe debaixo de cada imaxe que tipo de clula e o rgano onde se produce.
A.
10 Contesta as seguintes preguntas.
Como deben estar os nosos aparellos reprodutores para se manteren sans?
B.
Que un xineclogo? E un urlogo?
Avaliacin do primeiro
trimestre
TROL E
Nome
CON
Data
1 Nomea os nutrientes, escribe a caracterstica principal de cada un deles

e pon un exemplo de alimento onde se encontre.
2 Enumera as tres fases do proceso dixestivo e especifica en que rgano ou rganos

se levan a cabo.
1.
2.
3.
3 Escribe tres consellos para conseguir unha dieta equilibrada.
4 Explica o percorrido que realiza o aire tras entrar nas vas respiratorias.
5 Cales son os compoentes do sangue? E os tipos de clulas sanguneas?
.
.
.
CONTROL E
7
6 Resume en que consisten os dous tipos de circulacin dos seres humanos.
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
7 Nomea os rganos en que se produce a funcin de excrecin e as substancias
que excretan.
19
20
21
22
23
24
25
8
Define os dous tipos de caracteres sexuais. Cando se desenvolven?
26
27
28
29
30
31
32
33
34
9 Debuxa os dous tipos de clulas sexuais, indicando cal a masculina e cal

a feminina, e os rganos onde se producen.
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
A.
B.
10 Describe brevemente o que debemos facer para manter a sade e a hixiene

49
dos nosos aparellos reprodutores e pon dous exemplos de medidas
preventivas que sirvan para coidar a sa sade.
50
51
52
55
56
4A organizacin dos seres vivos
53
54
58
59
60 Nome
61
62
57
CO
NTROL B
Data
1 Define os seguintes conceptos.

63
64
66
67
69
70
Clula:
65
.
Ser vivo unicelular:
68
.
Ser vivo pluricelular:
71
.
72
73
2 Observa a imaxe e explica cales son os aspectos das clulas
dun organismo que diferencian unhas doutras.
74
75
76
77
78
79
80
81
82
3
Nomea os compoentes principais de todas as clulas.
83
84
85
86
4 Determina o tipo de clula representada na imaxe e completa os cadros

cos nomes dos seus diferentes elementos.
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
Clula
31
5 Escribe en orde, de menor a maior complexidade, os niveis de organizacin dos seres vivos
pluricelulares.
30
CONTROL B
6 Relaciona ambas as columnas.

7
rg
Formado por varios rganos do mesmo tipo e coa mesma funcin.

Unin de todos os aparellos e sistemas.
ano
Unin de varios tecidos organizados para funcionar conxuntamente.
aparello
Formado por rganos diferentes ou por varios sistemas,

que funcionan de maneira coordinada para realizaren un
traballo.
organismo
tecido
Agrupacin de clulas do mesmo tipo.
sistema
8 Explica as diferenzas existentes entre un sistema e un aparello.
9 Unha bacteria non presenta nin tecidos, nin rganos, nin sistemas, nin aparellos.
Pode ser considerada un organismo? Razoa a resposta.
10 Observa as seguintes imaxes e escribe debaixo o nome do tecido ao que representa

cada unha.
11 Completa a tboa.
A.
D.
B.
Funcin
Protectora
C.
Tecidos animais
Sber
Tecidos vexetais
Almacn de
substancias
Transporte de
substancias
Tecido adiposo
Tecido condutor
CONTROL
A
A organizacin dos seres vivos
Nome
Data
1 Responde as seguintes preguntas.
Por que se di que as clulas son as unidades vivas mis pequenas que existen?
Como se clasifican os seres vivos en funcin do nmero de clulas que os forman?
2 Cales son os aspectos das clulas dun organismo que fan que se diferencien
unhas doutras?
3 Define as seguintes partes dunha clula.
Membrana:
Citoplasma:
Ncleo:
Orgnulos:
4 Indica o tipo de clula da imaxe e completa

os nomes dos seus elementos. Despois,
di cal ou cales dos elementos son
propios deste tipo de clulas.
Clula
.
Elementos propios:
5 Ordena do 1 ao 5 os niveis de organizacin dos seres vivos pluricelulares.

Despois, escribe debaixo de cada imaxe o nome do nivel a que corresponde.
.
.
.
.
35
36
A.
E.
B.
C.
D.
CONTROL A
6 Determina a que nivel de organizacin corresponde cada definicin.
: formado por varios rganos do mesmo tipo e coa mesma funcin.
: unin de todos os aparellos e sistemas.
: unin de varios tecidos organizados para funcionaren conxuntamente.
: formado por rganos diferentes ou por varios sistemas, que

funcionan de maneira coordinada para realizaren un traballo.
: Agrupacin de clulas do mesmo tipo.
Observa as seguintes imaxes e determina

A
se se corresponden cun sistema ou cun aparello.

Xustifica a resposta.
8 Cres que todos os seres vivos, para seren considerados como tales, deben presentar
todos os niveis de organizacin? Razoa a resposta.
9 Observa a seguinte imaxe e contesta.
un tecido animal ou vexetal?
Como se denomina este tecido? Cal a sa funcin?
10 Determina, en cada caso, os tecidos animais e vexetais que comparten as

funcins enunciadas a continuacin.
Funcin protectora:
Funcin de almacn de substancias:
Funcin de transporte de substancias:
.
.
.
clasificacin dos seres vivos
CONTROL
B
Nome
Data
1 Marca cun X os cadros correspondentes.
Anim
ais
Plant
as
Alga
Fung
os
Bact
erias
Fa
brican o
seu
alimento
To
man
alimento
do medio
Son
unicelulares
Son
Pd
Non
pluricelulares ense
poden
desprazar desprazarse
Escribe nos cadros verdadeiro (V) ou falso (F).
As bacterias mis grandes considranse pluricelulares.
Os fungos, igual ca as plantas, fabrican o seu propio alimento.
As plantas e as algas fabrican o seu propio alimento.
As plantas terrestres non se desprazan, pero as acuticas si.
Relaciona as tres columnas.
mamfero
polbo
golfio
ourizo de mar
tiburn
molusco
peixe
equinodermo
vertebrado
invertebrado
4 Escribe o nome do grupo de animais a que se refire cada unha

das seguintes descricins.
Son ovparos e respiran por branquias toda a sa vida:
Respiran por pulmns e teen a pel cuberta de escamas:
Carecen de patas e presentan un corpo brando e alongado:
O seu corpo xelatinoso e presentan tentculos para cazar:
.
.
.
.
Escribe as diferenzas existentes entre os anfibios e os rptiles.
CONTROL B
6 Escribe debaixo de cada fotografa o grupo de invertebrados a que representa.

7
8
9
10
11
12
7
A.
E.
B.
C.
D.
Que planta mostra a fotografa? Explica como chegaches a esa conclusin.
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
Que plantas se reproducen mediante sementes? E mediante esporas?
27
28
29
30
31
32
33
9 Nomea os rganos onde se encontran as esporas ou as sementes

nos seguintes grupos de plantas.
34
Fentos:
Musgos:
Anxiospermas:
Ximnospermas:
35
36
37
38
39
10 Completa o texto coas palabras axeitadas.
40
41
As plantas ximnospermas
presentan flores
e pouco
mentres que as das anxiospermas adoitan ser
42
43
As plantas ximnospermas non producen
, xa que
as sas sementes se forman en
, ao contrario que as anxiospermas, que si producen
44
, no interior das cales se encontran as sementes.
45
46
47
5A clasificacin dos seres vivos
48
49
53
54
55 Nome
56
57
52
Data
91 rias
92
93
2
94
68
Anim
Plant
CO
NTROL A
1 Completa a tboa escribindo as caractersticas de cada reino.

58
60
62
59
61
Alimentaci
63 Nmero de clulas
66
67
ais71
72
as76
77
81
82
os86
87
50
51
Algas
Fung
Bacte
78
83
88
70
74
Fabrican o seu
propio alimento.
Desprazame
nto
A maiora
desprzanse.
69
73
64
65
75
79
80
84
Algns son
unicelulares e outros,
pluricelulares.
89
85
90
As seguintes afirmacins son falsas. Escrbeas

correctamente.
As bacterias mis grandes considranse pluricelulares.
95
96
.
97
Os fungos, igual ca as plantas, fabrican o seu propio alimento.
98
99
.
100
As plantas terrestres non se desprazan, pero as acuticas si.
101
102
.
103
104
3 Determina se os seguintes animais son vertebrados ou invertebrados e
escribe o nome do grupo de animais a que pertence cada un.
4
5
Polbo.
Golfio.
6
7
Ourizo de mar.
Gamba.
Tartaruga.
Tiburn.
Describe as principais caractersticas dos seguintes grupos de animais.

Peixes:
Anfibios:
Equinodermos:
Artrpodos:
.
.
.
.
CONTROL A
5 Escribe as diferenzas e semellanzas existentes entre anfibios e rptiles.
6 Describe as caractersticas mis importantes dos animais invertebrados

e nomea os grupos en que se clasifican.
7 Describe as principais caractersticas dos musgos e escribe o nome do grupo

de plantas a que pertencen.
8 Nomea os elementos que empregan para reproducirse as plantas con flores

e as plantas sen flores e describe eses elementos.
9 Nomea e describe os rganos onde se encontran as esporas nos musgos

e os fentos.
10 Explica as diferenzas que existen entre anxiospermas e ximnospermas con

respecto s sas flores e aos rganos que conteen as sementes.
11
12
13
6Os fungos e outros reinos
14
15
19
20
21 Nome
22
16
17
18
NTROL B
Data
CO
23
1 Pon dous exemplos para cada un dos seguintes grupos de fungos.
24
Unicelulares:
25
Pluricelulares:
26
27
28
Contesta as seguintes
preguntas.
De que se alimentan os fungos?
29
30
.
31
Que organismo xorde a partir da asociacin dunha alga e un fungo?
32
33
.
34
35
36
1
37
Escribe os nomes das partes dos fungos con cogomelo que cumpren as
funcins enunciadas a continuacin.
: a parte do fungo que intervn na sa reproducin.
: xeran novos fungos.
: crece baixo a terra e encrgase de absorber o alimento.
38
39
40
41
42
43
Escribe nos cadros B, se se trata dun fungo beneficioso para as

persoas, e P, se se trata dun prexudicial.
44
fe
rmento
45
fung
o cndida
46
champin
48
de atleta
47
nscaro
mofo do pan
49
50
1
Observa estas imaxes e responde as preguntas.
51
53
54
55
56
52
57
A
A que reino pertencen
os organismos das imaxes?
58
59
60
Cal o nome de cada organismo?
Indica a que reino pertence e que tipo de organismo o ser vivo da fotografa.
Escribe as principais caractersticas destes seres vivos.
Reino:
Organismo:
CONTROL B
7 Determina se as seguintes afirmacins son verdadeiras (V) ou falsas (F).
Todas as bacterias provocan enfermidades ao resto de seres vivos.
Todas as partes do noso planeta estn habitadas por bacterias.
Algunhas bacterias fabrican o seu propio alimento e outras tmano do medio.
O corpo dalgunhas bacterias est formado por varias clulas.
No noso corpo viven millns de bacterias.
8 Indica a forma de cada tipo de bacteria.
vibrin:
coco:
espirilo:
bacilo:
9 Di se as seguintes relacins que se establecen entre as bacterias e as persoas

son de beneficio, de prexuzo ou de utilidade.
Algunhas bacterias provocan diarrea nas persoas:
Emprganse para producir algunhas mencias:
Na pel hai unha flora bacteriana que forma unha barreira protectora:
Utilzanse para a fabricacin do iogur:
10 Completa coas palabras necesarias os ocos que faltan no seguinte texto.
Os virus, como o da sida ou o da gripe,

non se consideran verdadeiros seres vivos, e por iso non se inclen en ningn
. A causa
disto que a sa nica forma
de
dentro dun organismo, ao que causan
A pesar de que os virus non poden desprazarse, pasan dunhas persoas a outras
polo
contraer algunhas enfermidades vricas mediante as
ou por
. A maneira de evitar
.
CONTROL
A
Os fungos e outros
reinos
Nome
Data
1 Nomea os grupos en que se clasifican os fungos e pon dous exemplos de cada un deles.
Contesta as seguintes preguntas.
Que dous organismos se asocian para formar un lique?
Que se proporcionan un a outro?
3 Escribe a funcin de cada unha dos seguintes elementos dos fungos con cogomelo.
Micelio:
Cogomelo:
Esporas:
4 Di se os seguintes fungos son beneficiosos ou prexudiciais para as persoas

e explica por que.
Mofo do pan:
Que protozoo mostra cada imaxe? Rodea os seus elementos de desprazamento.
.
.
.
Fermento:
41
40
A.
D.
B.
C.
CONTROL A
6 Cal a caracterstica das algas pluricelulares que se utiliza para clasificalas?
Escribe o nome dos tipos de algas pluricelulares que existen e

explica o uso que as persoas facemos delas.
As seguintes afirmacins son falsas. Escrbeas para que sexan verdadeiras.
Todas as bacterias provocan enfermidades ao resto dos seres vivos.
O corpo dalgunhas bacterias est formado por varias clulas.
As bacterias necesitan unhas condicins moi especiais para vivir, polo que
habitan en moi poucos lugares.
8 Escribe a forma que teen as bacterias citadas a continuacin.
Coco:
Bacilo:
Vibrin:
Espirilo:
9 Explica brevemente os tres tipos de relacins que se establecen entre as persoas

e as bacterias.
10 Por que os virus non se inclen en ningn reino? Razoa a resposta.
.
.
.
.
11Avaliacin do segundo trimestre
12
CON
TROL B
13
14
15 Nome
16
17
Data

18
Que teen en comn todos os seres vivos?
19
20
.
21
En funcin da resposta pregunta anterior, podemos considerar que unha clula est viva?
22
23
.
24
25
2
Observa as imaxes e escribe o nome do tipo de clula a que corresponde cada unha.
26
28
27
A.
29
B.
30
31
3 Escribe o nome dos tecidos animais ou vexetais a que se refire cada unha
das seguintes definicins.
32
: est especializado en acumular graxas.
: serve de almacn de substancias e nel realzase a fotosntese.
: encrgase do movemento nos animais.
: est nos talos e races vellas e cumpre unha funcin protectora.
33
34
35
36
37
4
Cita os reinos que comparten as seguintes caractersticas.
38
Non se desprazan:
39
Todos os seus representantes son pluricelulares:
40
Son todos terrestres:
41
42
5 Escribe debaixo de cada fotografa o grupo de animais a que pertence e se se trata

dun animal vertebrado ou invertebrado.
43
44
45
46
47
48
49
50
51
50
52
A.
E.
B.
C.
D.
51
53
CONTROL B
54
6 Explica as diferenzas entre as follas das plantas ximnospermas
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
7
e as das anxiospermas.
Elixe a palabra correcta en cada caso e sublaa.
66
67
Os fungos con cogomelo estn formados por unha rede de fos subterrnea
denominada raicia / micelio, que se encarga de absorber o alimento. Estes
filamentos, cando se dan as condicins axeitadas, dan orixe aos cogomelos /
fermentos, que son a parte que intervn na reproducin / dispersin do fungo. neles
onde se producen as sementes / esporas, que despois darn lugar a novos fungos.
68
69
8
Nomea os rganos que utilizan para desprazarse os seguintes tipos de protozoos.
70
Tripanosoma:
71
Ameba:
72
Vorticela:
73
Paramecio:
74
75
9 Observa as fotografas e escribe debaixo de cada unha delas o nome do tipo

de bacteria que aparece.
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
A.
D.
88
89
B.
C.
10 Explica coas tas propias palabras o que son os virus.
11Avaliacin do segundo
trimestre
13
14
15 Nome
16
17
12
TROL A
Data
CON
1 Explica o que unha clula e define os grupos en que se clasifican os seres

18
19
20
21
22
23
24
25
26
vivos en funcin do seu nmero de clulas.
2 Observa as imaxes e escribe o nome do tipo de clula a que

corresponde cada unha.
27
29
30
28
A.
31
B.
32
33
34
3
Define a funcin dos tecidos citados a continuacin.
35
36
Tecido seo:
38
Tecido nervioso:
40
Parnquima:
42
Sber:
37
39
41
43
44
4
Explica as diferenzas existentes entre os seguintes reinos.
45
47
49
51
53
55
46
acterias Fungos:
48
.
50
nimais Plantas:
52
.
54
ungos Plantas:
56
57
58
5
Nomea os grupos de vertebrados e invertebrados que existen.
CONTROL A
7
6 Explica como son as follas tanto das ximnospermas coma das anxiospermas.
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
7
Completa o seguinte texto coas palabras axeitadas.
19
20
21
Os fungos con cogomelo estn formados por unha rede de fos subterrnea denominada
22
, que se encarga de absorber o alimento. Estes
filamentos, cando se dan as condicins axeitadas, dan orixe aos

que intervn na
, que son a parte
do fungo. neles onde se producen
23
as , que despois darn lugar a novos fungos.
24
25
8 Nomea os catro tipos de protozoos que estudaches e cita os rganos que cada
un deles utiliza para desprazarse.
26
27
28
29
30
31
9 Fai un debuxo esquemtico dos catro tipos de bacterias que estudaches e escribe
o seu nome debaixo do cadro.
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
A.
B.
43
44
C.
D.
10 Escribe un texto coas palabras do cadro.
45
46
47
enfermidades seres vivos virus vacinas persoas autnticos
48
Avaliacin do segundo trimestre
49
CON
TROL E
50
51
52 Nome
Data
53
54
1 Explica o que unha clula e define os grupos en que se clasifican os seres vivos
55
56
57
58
59
60
61
62
63
2
en funcin do seu nmero de clulas. Pon ademais un exemplo de ser vivo

pertencente a cada un deses grupos.
Explica as diferenzas e semellanzas entre as clulas animais e as clulas vexetais.
64
65
66
67
68
69
70
71
72
Nomea dous tecidos animais e dous vexetais e define brevemente a sa funcin.
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
4
Explica as diferenzas e semellanzas existentes entre os seguintes reinos.
83
Bacterias Protistas:
84
85
86
Fungos Plantas:
87
88
89
90
5 Nomea os grupos en que se clasifican os invertebrados e pon un exemplo

de animal de cada un deles.
47
CONTROL E
7
6 Observa as imaxes e escribe debaixo de cada unha se a planta que aparece ximnosperma
ou anxiosperma.
10
A.
B.
11
12
7
C.
D.
Explica brevemente o proceso de formacin da cogomelo e o micelio dun fungo.
13
14
15
16
17
18
19
20
21
8 Fai un debuxo esquemtico dos catro tipos de protozoos nomeados a continuacin,

sinalando e nomeando na representacin o rgano que utilizan para desprazarse.
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
tripanosoma
paramecio
33
34
ameba
vorticela
9 Nomea os catro tipos de bacterias que estudaches e describe a forma que ten
cada unha delas.
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
10 Explica a relacin que se establece entre os virus e as persoas.
11
12
13
16
17
7A enerxa e os cambios da materia
14
15
19
20
21 Nome
22
23
18
CO
NTROL B
Data
1 Escribe o nome das formas de enerxa que se poen de manifesto nas seguintes situacins.
24
Os alimentos proporcinannos este tipo de enerxa.
Un submarino utiliza plutonio para navegar.
Acendo unha lmpada na mia casa.
Lanzo moi lonxe unha pequena pedra cun tiracroios.
25
26
27
28
29
2
A prata, o hidrxeno e o diamante, son mesturas ou substancias puras? Razoa a resposta.
30
31
32
33
34
35
Nomea os tipos de mesturas que existen e pon un exemplo de cada unha delas.
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
4 Determina o mtodo de separacin de mesturas a que se refire cada unha

das seguintes frases.
47
. Utilzase para separar, por exemplo, alcohol e auga.
. Emprgase para separar aceite e auga.
. Obtense as o sal nas salinas.
. Serve para separar dous slidos con distinto tamao.
48
49
50
51
52
5 Escribe debaixo das imaxes o cambio de estado que se est producindo

en cada unha delas.
53
54
55
56
A.
C.
B.
49
57CONTROL B
58
59
6 Contesta as seguintes preguntas.

60
Como se chama a temperatura que se alcanza cando o ferro pasa de slido a lquido?
61
62
63
E cando o alcohol pasa de lquido a gas?
64
65
66
67
7
As vas polas que pasan os trens estn compostas por barras de ferro.
68
Cando se constren, dixase un espazo entre barra e barra. Por
que cres que se deixa esta separacin entre barra e barra?
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
8
Considrase unha reaccin qumica o paso de auga lquida a vapor de auga?

80
Razoa a resposta.
81
82
83
84
85
86
87
88
89
9
Relaciona as columnas.
90
91
94
Arde un papel e transfrmase en dixido de carbono e cinza.
92
oxida
cin
fermentacin
combustin
95
Nela estn implicadas algunhas bacterias e fermentos

durante a producin dalgns alimentos.
96
Unha substancia combnase con osxeno e

transfrmase noutra substancia diferente.
93
10 Pon un exemplo de situacin da ta vida diaria en que se produza

unha reaccin qumica.
11
12
13
16
17
7A enerxa e os cambios da materia
18
14
NTROL A
15
19
20
21 Nome
Data
22
23
1 Escribe o nome das formas de enerxa que estudaches e pon un exemplo de situacin
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
CO
onde se manifeste cada unha delas.
2 Explica as diferenzas existentes entre unha substancia pura e unha mestura. Despois, pon
un exemplo de cada unha delas.
35
36
37
38
39
40
3
Contesta as preguntas.
41
Que son as aliaxes?
42
43
44
Por que son tiles para as persoas? Xustifica a resposta cun exemplo.
45
46
47
48
4 Pon tres exemplos de mtodos para a separacin de mesturas e explica en que consiste
cada un deles.
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
5 Determina, en cada unha das seguintes situacins, o cambio de estado que

se produce e se implica unha perda ou unha ganancia de calor.
60
Ponse unha pota na vitrocermica para ferver auga e, ao cabo dun anaco, est baleira.
61
62
63
As flores dun xardn teen gotas de orballo.
64
Un xeo sobre unha mesa acaba transformndose en auga lquida.
51
CONTROL A
6 Explica as diferenzas e semellanzas entre as temperaturas de fusin

e de ebulicin dunha substancia.
7 Explica a relacin que existe entre a calor, a temperatura dos corpos

e o cambio de volume destes.
8 Determina cal das seguintes imaxes
A
se corresponde cunha reaccin qumica
e explica por que.
9 Explica en que consisten as seguintes reaccins qumicas.
Oxidacin:
Combustin:
Fermentacin:
10 Que reaccin qumica se emprega xeralmente na industria alimentaria?

Que produtos obtemos dela?
AB
CONTROL
B
A electricidade e o magnetismo
Nome
Data
1 Que a carga elctrica dun corpo?
2 Completa as seguintes frases coas palabras axeitadas.
Un corpo que presenta as mesmas cargas positivas ca negativas considrase electricamente
Cando un corpo presenta mis cargas positivas ca negativas, est cargado

.
Un corpo est cargado

cando ten mis cargas negativas ca positivas.
3 Os signos + e dos obxectos das imaxes que podes observar a continuacin

representan as sas cargas elctricas. Debuxa as frechas necesarias en cada
imaxe para indicar se se atraern ou se repelern.
4 Define imn e explica brevemente as sas caractersticas principais.
Escribe debaixo das fotografas o tipo de forza magntica que se dar en cada caso.
A.
B.
61
C.
62
CONTROL B
6 Que lles pasa s cargas elctricas cando se encontran cun material

condutor? E cando se encontran cun material illante?
7 Explica brevemente o funcionamento dun electroimn.
8 Escribe o nome do efecto que a corrente elctrica produce en cada un

dos seguintes aparellos.
Pantalla dun ordenador:
Calefactor elctrico:
Batera recargable:
Coche elctrico:
9 Relaciona as columnas.
Posen no seu interior substancias con enerxa
qumica que utilizan para producir electricidade.
alterna
dores
Producen enerxa elctrica grazas ao xiro de
batera
grandes imns que hai no seu interior.
s paneis
Transforman a luz en enerxa elctrica.
fotovoltaicos
10 Determina o nome dos elementos dun circuto elctrico que representan os

seguintes smbolos.
A.
C.
B.
.
.
.
.
D.
A electricidade e o magnetismo
Nome
CONTROL
A
Data
1 Por que tras refregar un bolgrafo contra un xersei de la, se o achegamos a uns
anacos de papel, estes quedan pegados a el?
2 Define os tres estados en que se pode encontrar un corpo en

funcin da carga elctrica que presente.
3 Se dous corpos se repelen, estarn cargados positivamente ou negativamente?

Razoa a resposta.
Que o magnetismo?
Por que o magnetismo terrestre tan til para as persoas?
Escribe un exemplo de situacin onde se dean os seguintes tipos de forzas.
Forzas magnticas de atraccin.

Forzas magnticas de repulsin.
CONTROL A
6 Explica en que consiste a corrente elctrica e pon dous exemplos de materiais

condutores e outros dous de materiais illantes.
7 Di o que un electroimn e un alternador. Explica como ambos relacionan

o magnetismo e a corrente elctrica.
8 Pon un exemplo de aparello para cada un dos seguintes efectos producidos

pola corrente elctrica.
Efecto mecnico.
Efecto calorfico.
Efecto qumico.
Efecto luminoso.
9 Determina os xeradores a que se refire cada un dos seguintes enunciados.
. Posen no seu interior substancias con enerxa qumica
.
.
.
.
que se utiliza para producir electricidade.
. Producen enerxa elctrica grazas ao xiro de grandes

imns que hai no seu interior.
. Transforman a luz en enerxa elctrica.
10 Fai un debuxo
esquemtico dun circuto
elctrico, especificando
nesa representacin o
nome
de cada un dos seus elementos.
Avaliacin do terceiro
trimestre
TROL B
CON

Nome
1 Relaciona ambas as
columnas.
enerxa
nuclear enerxa
luminosa enerxa
qumica enerxa
mecnica
Data
Unha pila fai funcionar un reprodutor de CD.
Un barco transatlntico utiliza uranio para navegar.
Un bloque de formign encntrase

suspendido a cen metros de altura colgado
dun guindastre.
Tras recibir un raio de sol, un panel

fotovoltaico xera enerxa elctrica.
Marca cun X as mesturas

2 heteroxneas.
mineral.
sopa de fideos.
vaso de auga con sal.
bote con lentellas e

garavanzos. rocha de granito.
3 Para cada un dos seguintes mtodos de separacin de mesturas, pon un exemplo

de mestura que separaras.
Decantacin:
Evaporacin:
Destilacin:
Filtracin:
4 Escribe nos cadros P se implica unha perda de calor e G se implica unha ganancia.
evaporaci
fusin
solidificaci
n
sublimacin
n ebulicin
condensacin
5 Explica a reaccin qumica que se produciu no obxecto da fotografa.
CONTROL B
7
6 Que o magnetismo?
8
9
10
11
12
13
14
7 Como se denomina o instrumento que utilizamos para orientarnos aproveitando
o magnetismo terrestre?
15
16
17
18
8 Observa os obxectos das seguintes fotografas e escribe debaixo de cada unha

delas o efecto da corrente elctrica que aproveitan para funcionar.
19
20
21
A.
B.
22
23
C.
D.
9 Escribe nos cadros os nomes dos compoentes do circuto elctrico representado

a continuacin.
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
10 Debuxa nos cadros os smbolos dos compoentes citados debaixo de cada un.
44
45
46
47
48
49
50
51
lmpada
cable condutor
pila
interruptor
52 Avaliacin do terceiro
trimestre
53
TROL A
54
55
56 Nome
57
58
Data
1 Escribe debaixo de cada imaxe a forma de enerxa que se d na situacin representada.

59
60
61
A.
62
63
B.
C.
D.
2 Explica as diferenzas existentes entre as mesturas heteroxneas e as

homoxneas e pon un exemplo de cada unha delas.
64
65
66
67
68
69
70
71
72
3 Observa as fotografas e escribe debaixo o nome do mtodo de separacin de mesturas

que empregaras con cada un dos aparellos.
73
74
75
A.
76
77
B.
C.
D.
4 Pon dous exemplos de cambios de estado que impliquen unha ganancia de calor e
outros dous que impliquen unha perda de calor.
78
Ganancia de calor.
79
Perda de calor.
80
81
5 Explica detalladamente o proceso que se d durante unha combustin e pon un

exemplo deste.
CON
CONTROL A
7
8
9
Que a magnetita?
10
11
Que propiedades ten?
12
13
14
15
.
16
17
7
Observa a fotografa e contesta.
18
Como se denomina o instrumento da fotografa?
19
21
20
En que consiste o seu funcionamento?
22
24
25
23
Escribe o nome dos efectos da corrente elctrica definidos a continuacin.
26
27
: a corrente elctrica emprgase para producir un movemento.
: a corrente elctrica, ao pasar por un material condutor,

fai que a temperatura deste aumente.
: a corrente elctrica converte en imns algns materiais

que antes non o eran.
28
9
Une mediante unha frecha cada compoente elctrico coa sa funcin.
29
interrupto
r
receptor
cable
xerador
10 Representa
graficamente un
circuto que funciona
cunha pila e permite
acender unha lmpada
ao accionar un interruptor.
Nel frmase a enerxa elctrica.

Conduce a corrente elctrica desde o xerador
cara aos outros compoentes do circuto.
Interrompe ou restablece a corrente elctrica.
Ao recibir a corrente elctrica, convrtea

en movemento, calor, luz

Avaliacin do terceiro
trimestre
TROL E
Nome
CON
Data
1 Pon un exemplo de situacin en que ocorran as seguintes formas de enerxa.
Enerxa mecnica.
Enerxa qumica.
Enerxa nuclear.
Enerxa calorfica.
2 Explica o que son as aliaxes. En que tipo de mesturas se engloban? Xustifica a resposta.
3 Explica brevemente en que consisten os seguintes mtodos de separacin de mesturas.
Decantacin:
.
.
.
Evaporacin:
Destilacin:
4 Pon un exemplo dos seguintes cambios de estado.
Sublimacin.
Condensacin.
Ebulicin.
5 Explica as diferenzas e semellanzas existentes entre a oxidacin e a combustin,

e pon un exemplo de cada unha delas.
.
.
.
61
CONTROL E
7
6 En que se parecen e en que se diferencian os imns naturais e os artificiais?
8
9
10
11
12
13
14
15
16
7 Explica o funcionamento dun comps e indica a propiedade do noso planeta
que utiliza para funcionar.
17
18
19
20
21
22
23
24
25
8
Explica en que consisten os seguintes efectos da corrente elctrica.
26
27
29
30
32
33
Efecto magntico:
28
.
Efecto calorfico:
31
.
Efecto mecnico:
34
.
35
36
9 Nomea os compoentes principais dun circuto elctrico e explica brevemente
a sa funcin.
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
10 Representa
graficamente un
circuto que funciona
cunha batera e
permite que soe un

timbre
47
e se acendan das
lmpadas ao accionar un
pulsador.
48
49
Avaliacin final
50
CON
TROL B
51
52
53 Nome
54
55
Data
1 Completa as seguintes oracins coas palabras axeitadas.

56
O proceso polo cal obtemos nutrientes dos alimentos denomnase
57
As glndulas anexas son o
eo
no intestino
o zume
, que segregan
ea
respectivamente.
58
A absorcin dos nutrientes prodcese a travs das

no intestino
intestinais
59
2
Nomea os rganos que forman parte das vas respiratorias.
60
61
62
63
64
65
66
Escribe nos cadros V se se trata dunha vea e A se se trata dunha arteria.
67
69
70
68
inferior
cava superior
xugular
aorta
cartide
cava
4 Rubn est experimentando no seu corpo cambios tanto fsicos coma emocionais
e mentais.
71
Como se chama este conxunto de cambios?
72
73
74
En que etapa da sa vida est Rubn?
75
76
77
78
5 Escribe nos cadros nmeros do 1 ao 6 para ordenar os niveis de organizacin

dos seres vivos pluricelulares. Despois, pon un exemplo de cada un deles.
79
81
83
85
74
80
rgano. Exemplo:
82
rganismo. Exemplo:
84
parello. Exemplo:
86
87
89
lula. Exemplo:
88
istema. Exemplo:
90
ecido. Exemplo:
75
91
CONTROL B
92
6 Escribe V se verdadeiro e F se falso.
93
Os rptiles, os anfibios e os peixes teen a pel cuberta de escamas.
94
Os mamferos e as aves respiran por pulmns.
95
Os artrpodos teen esqueleto, pero externo.
96
Todos os equinodermos estn cubertos de pugas.
97
Algns vermes teen patas.
98
99
7
Relaciona correctamente ambas as columnas.
100
As sas sementes frmanse en pias.

Reprodcense mediante sementes.
As sas flores adoitan ser grandes e vistosas.
Reprodcense mediante esporas.
As sas esporas encntranse dentro da cpsula.
O seu talo groso e subterrneo.
musgos
fentos
ximnospermas
anxiospermas
8 Escribe debaixo de cada fotografa o nome do reino a que pertence o organismo

que aparece nela.
A.
D.
B.
C.
9 Nomea as reaccins qumicas definidas a continuacin.
: despois de producirse este tipo de reaccin, desprndese

gran cantidade de calor e, xeralmente, prodcese dixido de carbono.
: estas reaccins prodcense pola accin de bacterias ou de fermentos.
: ocorre cando algns materiais, a mido metais, se

combinan con osxeno.
10 En que casos se repelen dous corpos electrizados? E cando se atraen?
12
11Avaliacin final
13
TROL A
CON
14
15
16 Nome
17
18
Data
1 Constre oracins coas seguintes palabras.

19
alimentos dixestin nutrientes
20
21
22
delgado bile pncreas glndulas anexas zume pancretico fgado
23
24
25
26
27
28
nutrientes pilosidades delgado absorcin
29
30
31
32
2 Explica a disposicin dos rganos que constiten as vas respiratorias dentro do

aparello respiratorio.
33
34
35
36
37
38
39
40
41
3
Explica a funcin das veas e das arterias e pon tres exemplos de cada unha delas.
42
43
44
45
46
47
48
49
50
4 Explica brevemente o que a puberdade e os cambios que se producen

durante esta etapa da vida.
51
52
53
54
55
56
57
5 Escribe en orde os niveis de organizacin dos seres vivos

pluricelulares e pon un exemplo de cada un deles.
58
1.
59
2.
60
4.
61
5.
62
6.
3.
7. CONTROL A
8.
6 Le as seguintes oracins, sublia a parte incorrecta e escrbeas correctamente.
9.
Os rptiles, os anfibios e os peixes teen a pel cuberta de escamas.
10.
11.
12.
Todos os equinodermos estn cubertos de pugas.
13.
14.
15.
Os mamferos teen plumas e as aves, pelo.
16.
17.
18.
19.
7 Completa a tboa.
20.
21.
27.
24.
r
22.
28.
23.
Repro
ganos que
dcense
conteen
mediante
as esporas
25. ou as
sementes
26.
29.
30.
Musgos
31.
soros
32.
Fentos
33.
34.
Ximnospermas
35.
36.
37.
38.
39.
Tipo de talo
Flores
leoso
Anxiospermas
grandes e vistosas
8 Explica as diferenzas e semellanzas entre:

40.
Algas e protozoos.
41.
42.
43.
Bacterias e fungos.
44.
45.
46.
47.
9 Nomea as reaccins qumicas que estudaches.
48.
49.
50.
51.
10 Representa esquematicamente os 3
casos de forzas de atraccin e repulsin
entre
52.
2 obxectos electrizados que se poden dar,
debuxando as frechas e signos + e
53.
que sexan necesarios.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
A nutricin I: dixestin e respiracin
Nome
TEST
Data
1 Que proceso biolxico empregamos para obter a enerxa dos nutrientes?

a. A inspiracin do osxeno.
b. A queima de graxas.
c. A respiracin celular.
2
Os grupos en que se clasifican os nutrientes son

a. azucres, aceites, protenas, vitaminas e auga mineral.
b. hidratos de carbono, lpidos, protenas, vitaminas, auga e sales minerais.
c. froitas, verduras, carnes, graxas, auga e sales minerais.
3 A papa con alimentos parcialmente dixeridos que se forma no estmago
denomnase
a. quimo.
b. bolo alimenticio.
c. quilo.
A absorcin de nutrientes durante o proceso dixestivo prodcese

a. nas glndulas anexas.
b. nas pilosidades intestinais.
c. nos pregamentos intestinais.
Cal dos seguintes rganos non forma parte das vas respiratorias?
a. Esfago.
b. Farinxe.
c. Larinxe.
Os pulmns estn protexidos

a. polo peito.
b. pola caixa torcica.
c. polos bronquolos.
Durante a expiracin, a caixa torcica e os pulmns

a. expndense.
b. diltanse.
c. contrense.
O intercambio de gases prodcese nos

a. bronquios.
b. bronquolos.
c. alvolos.
Unha dieta saudable debe ser

a. equilibrada.
b. sustentable.
c. deliciosa.
10 A actitude mis intelixente fronte ao tabaco

a. fumar cigarros electrnicos.
b. fumar s un ou dous cigarros ao da.
c. non empezar a fumar.
d.
e.
f.
g.
69
2
h.
A nutricin II: circulacin e excrecin
i.
j.
k.
l. TE
ST
m.
n.
o. Nome
p.
q.
Data
1 As clulas que defenden o noso corpo fronte s infeccins son
r.
a. os glbulos brancos.
b. as plaquetas.
c. os glbulos vermellos.
s.
2 Cales son os vasos sanguneos mis grosos e elsticos do noso sistema
circulatorio?
a. As veas.
b. Os capilares.
t.
As aurculas conctanse cos ventrculos mediante
u.
a. arterias.
c. As arterias.
b. cmaras.
c. vlvulas.
v.
O movemento de contraccin do corazn denomnase
w.
a. latexo cardaco.
b. sstole.
c. distole.
x.
Cales son os dous tipos de circulacin do sistema circulatorio humano?
y.
a. Circulacin pulmonar e circulacin xeral.
b. Circulacin pulmonar e circulacin cardaca.
c. Circulacin pulmonar e circulacin orgnica.

z.
Cales son os rganos ou aparellos que levan a cabo a funcin de excrecin?
aa.
a. O aparello excretor, as glndulas sudorparas e os pulmns.
b. O aparello excretor e o intestino.
c. O aparello excretor e o sistema circulatorio.

ab.
O tubo que comunica a vexiga da urina co exterior do corpo
ac.
a. o urinario.
b. o urter.
c. a uretra.
ad.
A funcin que cumpren os riles no aparello excretor consiste en
ae.
a. extraer a urina do sangue.
b. filtrar o sangue e reter as substancias de refugo que transporta.
c. expulsar a urina ao exterior do corpo.

af.
9 Cada glndula sudorpara comuncase co exterior a travs
ag.
a. dun pelo.
b. dun poro.
c. dun capilar.
ah.
10 Marca a opcin verdadeira.
ai.
a. O infarto de miocardio prodcese porque se deposita graxa no corazn.
b. O infarto de miocardio pode provocar a arteriosclerose.
c. A arteriosclerose pode provocar o infarto de miocardio.
70
d.
e.
f.
i.
j.
k.
A
reproducin
l. TE
g.
h.
m.
n.
o. Nome
p.
q.
ST
Data
1 Marca a resposta correcta.
r.
a. Durante a puberdade prodcense cambios no fsico e na forma de ser e de pensar.
b. A puberdade comeza coa adolescencia.
c. A adolescencia comeza coa puberdade.

s.
Durante o embarazo, o menio desenvlvese
t.
a. no tero.
b. na vulva.
c. na vaxina.
u.
Cal dos seguintes rganos unha glndula?
v.
a. A prstata.
b. A uretra.
c. O testculo.
w.
4 A sada ao exterior, a travs da vaxina, dun vulo maduro xunto a unha pequena
cantidade de sangue denomnase
a. menstruacin.
b. menopausa.
c. expulsin.
x.
Con que frecuencia se producen os espermatozoides nos testculos?
y.
a. Cada 28 das.
b. Cada 7 das.
c. Continuamente.
z.
6 Os espermatozoides chegan vaxina durante
aa.
a. a fecundacin.
b. a cpula.
c. a menstruacin.
ab.
7 Tras a unin do vulo e o espermatozoide, xrase unha nova clula chamada
ac.
a. embrin.
b. feto.
c. cigoto.
ad.
8 Cal a ltima fase do parto, na cal se expulsa a placenta?
ae.
a. A expulsin.
b. A dilatacin.
c. O libramento.
af.
9 Que un urlogo?
ag.
a. O mdico encargado da sade dos rganos sexuais do aparello urinario.
b. O mdico encargado da sade dos rganos sexuais do aparello reprodutor masculino.
c. O mdico encargado da sade dos rganos sexuais do aparello reprodutor feminino.
ah.
10 Marca a enfermidade que se pode previr cunha vacina.
ai.
a. Cancro de mama.
b. Cancro de colo de tero.
c. Cancro de prstata.
71
c.
e.
f.
d.
b.
Primeiro
trimestre
g. Nome
h.
i.
TEST
Data
1 Os grupos en que se clasifican os nutrientes son
j.
a. froitas, verduras, carnes, auga e sales minerais.
k.
b. glcidos, lpidos, protenas, vitaminas, auga e sales minerais.
l.
c. froitas, verduras, carne e peixe.
m.
2 Que aparello se encarga de expulsar os refugos dos alimentos?
n.
a. O aparello excretor.
o.
b. O aparello dixestivo.
p.
c. O aparello respiratorio.
q.
3 Durante a expiracin
r.
a. a caixa torcica contrese e sae o aire dos pulmns.
s.
b. a caixa torcica expndese e sae o aire dos pulmns.
t.
c. a caixa torcica contrese e entra o aire aos pulmns.
u.
4 As cmaras do corazn comuncanse por
v.
a. aurculas.
b. ventrculos.
c. vlvulas.
w.
5 Os glbulos brancos
x.
a. axudan a pechar as feridas cando se produce unha hemorraxia.
y.
b. defenden o noso corpo das infeccins.
z.
c. transportan o osxeno e son de cor branca.
aa.
6 Cal destes rganos non pertence ao aparello excretor?
ab.
a. Ril.
b. Uretra.
c. Intestino groso.
ac.
7 Cal das seguintes afirmacins non correcta?
ad.
a. Unha nena, ao nacer, xa ten todos os vulos nos seus ovarios.
ae.
b. Os espermatozoides fabrcanse nos testculos desde a puberdade.
af.
c. A fecundacin a unin do ovario e o espermatozoide.
ag.
8 Como se chama a primeira clula que se forma tras a fecundacin?
ah.
a. Cigoto.
b. Embrin.
c. Feto.
ai.
9 Ao embrin chganlle os nutrientes e o osxeno a travs
aj.
a. da placenta.
ak.
b. do lquido amnitico.
al.
c. do cordn umbilical.
am.
10 A expulsin da placenta ao final do parto chmase
an.
a. libramento.
b. dilatacin.
c. expulsin.
72
b.
c.
d.
g.
h.
i.
A organizacin dos seres

vivos
j. TE
e.
f.
k.
l.
m.
n.
o.
ST
Nome
Data
1 En funcin do nmero de clulas que tean os seres vivos, estes clasifcanse en

p.
a. unicelulares e multicelulares.
b. unicelulares e pluricelulares.
c. simples e complexos.
q.
Onde se encontran os orgnulos dunha clula?
r.
a. Dentro do ncleo.
b. No citoplasma.
c. Pegados membrana.
s.
Que elementos estn presentes nas clulas vexetais pero non nas animais?
t.
a. A parede celular.
b. Os cloroplastos.
c. a e b son correctas.
u.
Polo xeral, as clulas vexetais presentan unha forma
v.
a. prismtica.
b. circular.
c. ameboide.
w.
Como se chama a unin de clulas do mesmo tipo?
x.
a. organismo.
b. rgano.
c. tecido.
y.
6 A agrupacin de rganos diferentes ou de varios sistemas funcionando de maneira
coordinada para realizar un traballo denomnase
a. organismo.
b. sistema.
c. aparello.
z.
A unin de varios tecidos que funcionan de forma conxunta denomnase
aa.
a. aparello.
b. sistema.
c. rgano.
ab.
Marca a resposta correcta.
ac.
a. Todos os organismos presentan todos os niveis de organizacin.
b. Non todos os organismos presentan todos os niveis de organizacin.
c. Os seres vivos unicelulares non se poden considerar organismos.

ad.
9 Cal dos seguintes tecidos animais cumpre unha funcin protectora?
ae.
a. O tecido epitelial.
b. O tecido seo.
c. O tecido adiposo.
af.
10 Cal dos seguintes tecidos serve de almacn de substancias?
ag.
87
a. O parnquima.
b.
c.
d.
b. O sber.
c. O tecido epidrmico.
A clasificacin dos seres

vivos
e.
f.
k.
l.
j. TE
ST
Nome
m.
n.
o.
g.
h.
i.
Data
1 En cal destes reinos non hai seres vivos que sexan capaces de fabricar
o seu propio alimento?
a. Fungos.
b. Protistas.
c. Bacterias.
p.
Todas as bacterias
q.
a. fabrican o seu propio alimento.
b. son unicelulares.
c. vense a simple vista.

r.
Marca o grupo de animais que non respiran por pulmns durante toda a sa vida.
s.
a. Aves.
b. Rptiles.
c. Anfibios.
t.
Que tipo de animal unha pntega?
u.
a. Un anfibio.
b. Un rptil.
c. Un peixe.
v.
Cal destes animais non un invertebrado?
w.
a. Ourizo de mar.
b. Serpe.
c. Caracol.
x.
Que grupo de animais presenta un esqueleto interno formado por placas?
y.
a. Os equinodermos.
b. Os artrpodos.
c. Os vertebrados.
z.
A cpsula un avultamento onde se encontran as esporas
aa.
a. dos fentos.
b. dos musgos.
c. das plantas sen flores.
ab.
Como o talo dos fentos?
ac.
a. Moi pequeno e sen vasos condutores.
b. Groso e con moitas ramas que saen superficie.
c. Groso e subterrneo.
ad.
A maiora das ximnospermas
ae.
a. son de folla caduca.
b. son de folla perenne.
c. carecen de follas.
af.
10 Cales son as plantas que producen froitos?
ag.
a. As rbores.
88
b. As plantas ximnospermas.
c. As plantas anxiospermas.
d.
e.
f.
g.
h.
m.
n.
i.
j.
k.
Os fungos e outros reinos
o. Nome
p.
q.
l. TE
ST
Data
1 Cales son os dous principais grupos en que se clasifican os fungos?
r.
a. Cogomelos e fermentos.
s.
b. Mofos e cogomelos.
t.
c. Unicelulares e pluricelulares.
u.
2 Como se denomina a asociacin dun fungo e unha alga?
v.
a. Lique.
w.
b. Fungo vexetal.
x.
c. Fungo acutico.
y.
3 O elemento dos fungos a partir do cal se xera un novo fungo
z.
a. o cogomelo.
aa.
b. a espora.
ab.
c. o micelio.
ac.
4 Na elaboracin do vio participan uns fungos chamados
ad.
a. nscaros.
ae.
b. mofos.
af.
c. fermentos.
ag.
5 Algns protozoos desprzanse mediante falsos ps ou
ah.
a. cilios.
b. flaxelos.
c. pseudpodos.
ai.
6 As algas verdes, as algas pardas e as algas vermellas son
aj.
a. algas cosmticas.
b. algas unicelulares.
c. algas pluricelulares.
ak.
al.
a. As bacterias non se consideran autnticos seres vivos.
am.
b. Todas as bacterias producen enfermidades nas persoas.
an.
c. As bacterias habitan todos os lugares do noso planeta.
ao.
8 As bacterias con forma de coma son os
ap.
a. cocos.
b. vibrins.
c. bacilos.
aq.
9 Os grupos de bacterias que viven no noso corpo reciben o nome de
ar.
a. antibitico.
b. fauna.
c. flora.
as.
10 Como se transmiten os virus dunhas persoas a outras?
at.
a. Polo aire ou por contacto fsico.
au.
b. Mediante cilios, pseudpodos ou flaxelos.
av.
89
c. Voando.
e.
g.
h.
f.
d.
Segundo
trimestre
i. Nome
j.
k.
TEST
Data
1 O requisito para considerar que un determinado ser est vivo que realice
as tres funcins vitais, que son:
a. nacemento, vida e morte.
b. alimentacin, expresin e emocin.
c. nutricin, relacin e reproducin.
l.
2 Cal destes elementos est presente nas clulas vexetais pero
non nas animais?
a. Membrana plasmtica.
b. Parede celular.
c. Ncleo.
m.
Que funcin cumpre o parnquima nas plantas?
n.
a. Protectora.
b. Transporte de substancias.
c. Almacn de substancias.
o.
4 Marca o reino en que todos os seus representantes sexan unicelulares.
p.
a. Protistas.
b. Fungos.
c. Bacterias.
q.
5 A que grupo de animais pertencen os polbos?
r.
a. Aos peixes.
b. Aos moluscos.
c. s medusas.
s.
6 En que grupo de plantas as follas adoitan ser en forma de agulla ou de escama?
t.
a. Fentos.
b. Ximnospermas.
c. Anxiospermas.
u.
7 Como se denomina a parte subterrnea dos fungos con cogomelo?
v.
a. Talo.
b. Raz.
c. Micelio.
w.
8 O tripanosoma desprzase mediante o movemento
x.
a. do flaxelo.
b. dos seudpodos.
c. dos cilios.
y.
9 Que forma presentan as bacterias de tipo bacilo?
z.
a. Forma de coma.
b. Forma circular.
c. Forma alargada.
aa.
10 Cal a forma de evitar contaxiarse por algunhas das
enfermidades producidas polos virus?
a. Non sar da casa.
b. Ir sempre con mscara e traxe protector.
c. Poer as vacinas oportunas.
90
d.
e.
f.
i.
j.
k.
A enerxa e os cambios da
materia
l. TE
g.
h.
m.
n.
o. Nome
p.
q.
ST
Data
1 A enerxa que, nas pilas, se transforma en enerxa elctrica chmase enerxa

t. s.
a. mecnica.
aa. b. nuclear.
ab. c.
u.x.
v.
y.
qumica.
w. z.
Marca a substancia pura.
r.
2 ac.
ad.
a. Cuarzo.
ah.
ag. ai.
unha mestura
3 al.homoxnea
a. a sopa de fideos.
ae. b. Aceiro.
aj.
af.
c. Auga
de mar.
ak.
am.
an.
ar.
as.
au.
av.
b. a auga de mar.
c. a macedonia de froitas.
ap.
ao. aq. As aliaxes son un tipo
4 at.de
a. mesturas heteroxneas.
b. disolucins.
5
c. mesturas homoxneas.
aw.
O mtodo mis indicado para separar unha mestura de auga e azucre a
ax.
a. filtracin.
b. evaporacin.
c. destilacin.
ay.
6 Que proceso ocorre cando unha substancia pasa de estado slido
a estado gasoso?
a. Vaporizacin.
b. Evaporacin.
az.
Cal a temperatura de fusin da auga?
c. Sublimacin.
ba.
a. 100 C.
b. 2 C. c. 0 C.
bb.
8 Marca a reaccin qumica.
bc.
a. Unha barra de ferro crtase pola metade e transfrmase en das
barras de ferro.
b. Quntase alcohol lquido nun cazo e convrtese en alcohol en estado gasoso.
c. A gasolina do motor dun coche que est funcionando transfrmase en dixido de carbono
e vapor de auga.
bd.
9 Unhas tesoiras feitas de ferro adquiriron unha cor avermellada. Que tipo de reaccin
qumica experimentou?
a. Fermentacin.
b. Oxidacin.
c. Combustin.
be.
10 Que tipo de reaccin qumica se leva a cabo na elaboracin da cervexa con fermentos?
a. Combustin.
b. Fermentacin.
91
c. Oxidacin.
d.
e.
f.
i.
j.
k.
A electricidade e o
magnetismo
l. TE
g.
h.
m.
n.
o. Nome
p.
q.
r.
ST
Data
1 Os corpos que presentan a mesma cantidade de cargas negativas e positivas

son electricamente
s.
a. igualados.
b. neutros.
c. isoelctricos.
t.
2 Que ocorrer se achegamos un obxecto cargado positivamente a outro cargado
negativamente?
u.
a. Os obxectos repeleranse.
v.
b. Os obxectos atraeranse.
w.
c. Non ocorrer nada, xa que as cargas positivas e as negativas se anulan.
x.
3 Os dous polos dun imn denomnanse
y.
a. polo positivo (+) e polo negativo ().
z.
b. polo leste (L) e polo oeste (O).
aa.
c. polo norte (N) e polo sur (S).
ab.
4 Por que o magnetismo terrestre resulta til para as persoas?
ac.
a. Porque nos podemos orientar mediante o comps.
ad.
b. Porque podemos pegar obxectos de ferro superficie terrestre.
ae.
c. Porque a forza que evita que saiamos voando cando saltamos.
af.
5 Cal destes un material condutor da corrente elctrica?
ag.
a. Madeira.
b. Plstico.
c. Aceiro.
ah.
6 Cal destes un material illante da corrente elctrica?
ai.
a. Cobre.
b. Cristal.
c. Ferro.
aj.
7 Unha barra de ferro arredor da cal se enrola un cable condutor chmase
ak.
a. alternador.
b. electroimn.
c. xerador.
al.
8 Cando conectamos un trade a un enchufe, prodcese un efecto
am.
a. sonoro.
b. calorfico.
c. mecnico.
an.
9 Nun circuto elctrico, o elemento que corta ou restablece a corrente elctrica
ao.
a. o interruptor.
ap.
b. o receptor.
aq.
c. o xerador.
ar.
10 Marca o xerador que transforma a luz en enerxa elctrica.
as.
a. Batera.
at.
b. Alternador.
au.
92
c. Panel fotovoltaico.
e.
g.
h.
f.
d.
Terceiro
trimestre
i. Nome
j.
k.
TEST
Data
Que forma de enerxa ten un tarro que cae desde unha terraza a 50 metros de altura?
l.
a. Enerxa qumica.
b. Enerxa trmica.
c. Enerxa mecnica.
m.
2 Un anel de ouro macizo est formado por
n.
a. unha mestura homoxnea.
b. unha aliaxe.
c. unha substancia pura.
o.
3 Marca a mestura que separaras mediante o mtodo de decantacin.
p.
a. Auga e alcohol.
b. Auga e aceite.
c. Auga con sal.
q.
4 A auga, cando alcanza os 100 C, comeza a ferver e pasa a estado gasoso rapidamente.
r.Como se chama este proceso?
s.
a. Evaporacin.
b. Ebulicin.
c. Vaporizacin.
t.
5 Cal das seguintes unha reaccin qumica?
u.
a. Un vaso de cristal cae ao chan e fai rudo, transformndose en anacos de cristal.
v.
b. Un anaco de tea quimase e convrtese en cinza e dixido de carbono.
w.
c. Tres litros de auga lquida conxlanse e transfrmanse en tres quilos de xeo.
x.
6 Un obxecto electricamente neutro aquel que
y.
a. non est composto por ningn tipo de carga elctrica.
z.
b. ten unha cantidade moi baixa de cargas elctricas, tanto positivas coma negativas.
aa.
c. ten a mesma cantidade de cargas positivas ca de cargas negativas.
ab.
7 Se ao achegar dous obxectos electrizados se repelen, estarn cargados
ac.
a. positivamente.
ad.
b. negativamente.
ae.
c. a e b son correctas.
af.
8 Un material a travs do cal as cargas elctricas se moven con facilidade un
ag.
a. material condutor.
ah.
b. material illante.
ai.
c. material electrizado.
aj.
9 Unha barra de ferro cun cable condutor enrolado, que sa vez est conectado
a unha pila, un
ak.
a. imn natural.
al.
b. alternador.
am.
c. electroimn.
an.
10 Nun ventilador, a electricidade xera un efecto
ao.
a. calorfico.
b. mecnico.
c. sonoro.
93
b.
d.
Avaliacin final
TEST
c.
e.
f.
g. Nome
h.
i.
Data
1 Cales dos seguintes nutrientes nos achegan enerxa de forma rpida?
j.
a. Os hidratos de carbono.
b. As vitaminas.
c. Os lpidos.
k.
2 Como se chama o zume que segrega o fgado?
l.
a. Zume gstrico.
m.
b. Zume intestinal.
n.
c. Bile.
o.
3 En que parte dos pulmns se produce o intercambio de gases?
p.
a. Nos bronquios.
q.
b. Nos bronquolos.
r.
c. Nos alvolos pulmonares.
s.
4 O aire sae dos pulmns tras a contraccin da caixa torcica e os pulmns,
o cal ocorre durante a
t.
a. inspiracin.
b. expiracin.
c. transpiracin.
u.
5 Cales son os vasos sanguneos encargados de levar o sangue desde os rganos
ata o corazn?
v.
a. As arterias.
b. Os capilares.
c. As veas.
w.
x.
a. Os riles encrganse de filtrar o sangue e reter os nutrientes que transporta.
y.
b. As glndulas sudorparas participan na funcin de excrecin.
z.
c. As uretras son os condutos que transportan a urina desde os riles ata a
vexiga da urina.
aa.
7 Durante a puberdade desenvlvense os caracteres sexuais
ab.
a. primarios.
b. secundarios.
c. terciarios.
ac.
8 Que son os vulos e os espermatozoides?
ad.
a. As clulas sexuais masculinas e femininas, respectivamente.
ae.
b. As clulas sexuais femininas e masculinas, respectivamente.
af.
c. Os rganos reprodutores feminino e masculino, respectivamente.
ag.
9 Cal dos seguintes elementos est presente nas clulas vexetais pero
non nas animais?
ah.
a. A parede celular.
b. A membrana celular.
c. O ncleo.
ai.
10 Marca o nivel de organizacin mis complexo.
aj.
a. Aparello.
b. rgano.
c. Sistema.
b. AVALIACIN FINAL
80
c.
TEST
d.
e.
f.
g.
h.
11 Todos os rptiles
i.
a. carecen de patas.
j.
b. teen a pel cuberta de escamas.
k.
c. respiran por branquias.
l.
12 Que animais presentan un esqueleto interno feito de placas?
m.
a. Os vertebrados.
b. Os equinodermos.
c. Os artrpodos.
n.
13 As esporas dos fentos frmanse
o.
a. nas cpsulas.
b. nos soros.
c. nas pias.
p.
14 As sas follas poden ser caducas ou perennes, e poden ser herbas, arbustos ou rbores.
q.
De que tipo de plantas estamos falando?
r.
a. Das plantas sen flores.
s.
b. Das ximnospermas.
t.
c. Das anxiospermas.
u.
v.
a. Todos os fungos son beneficiosos para o ser humano.
w.
b. Todos os protistas son unicelulares.
x.
c. Todas as bacterias son unicelulares.
y.
16 Cales destes organismos fabrican o seu propio alimento?
z.
a. Os protozoos.
b. Os fungos.
c. As algas.
aa.
17 En que procesos se produce a transformacin dunhas substancias noutras?
ab.
a. Nas reaccins qumicas.
ac.
b. Nos cambios de estado.
ad.
c. Na separacin de mesturas.
ae.
18As substancias pasan de estado slido a estado lquido cando alcanzan
a temperatura de
af.
a. vaporizacin.
b. ebulicin.
c. fusin.
ag.
19 A magnetita
ah.
a. un imn artificial.
ai.
b. un imn natural.
aj.
c. un mineral electrizado.
ak.
20 Nun circuto elctrico, o elemento encargado de producir a enerxa elctrica o
al.
a. cable.
b. xerador.
c. enchufe.
81
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
l.
m.
n.
o.
p.
q.
r.
s.
t.
u.
v.
w.
x.
y. Estnares
z. Estndares de aprendizaxe da rea de

Ciencias da Natureza para Educacin Primaria*
aa.
ab.
ac.
ad.
ae.
ah.
ai.
aj.
ak.
al.
am.
an.
ao.
ap.
aq.
ar.
as.
at.
BLOQUE 1. INICIACIN ACTIVIDADE CIENTFICA

af.
ag.
1.1. Busca, selecciona e organiza informacin concreta e relevante, analzaa,

obtn conclusins, comunica a sa experiencia, reflexiona acerca do proceso
seguido e comuncao oralmente e por escrito.
1.2. Utiliza medios propios da observacin.
1.3. Consulta e utiliza documentos escritos, imaxes e grficos.
1.4. Desenvolve estratexias axeitadas para acceder informacin dos textos de
carcter cientfico.
2.1. Manifesta autonoma na planificacin e execucin de accins e tarefas e ten
iniciativa na toma de decisins.
3.1. Utiliza, de maneira adecuada, o vocabulario correspondente a cada un dos
bloques de contidos.
3.2. Expn oralmente de forma clara e ordenada contidos relacionados coa rea,
manifestando a comprensin de textos orais e/ou escritos.
4.1. Usa de forma autnoma o tratamento de textos (axuste de pxina, insercin de
ilustracins ou notas, etc.).
4.2. Fai un uso axeitado das tecnoloxas da informacin e a comunicacin como
recur- so de lecer.
4.3. Coece e emprega as medidas de proteccin e seguridade persoal que debe
utilizar no uso das tecnoloxas da informacin e a comunicacin.
4.4. Presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa, en soporte papel e
dixital.
4.5. Utiliza estratexias para realizar traballos de forma individual e en equipo,
mostrando habilidades para a resolucin pacfica de conflitos.
4.6. Coece e respecta as normas de uso e de seguridade dos instrumentos e dos
materiais de traballo.
au.
av. 5.1.
Realiza experiencias sinxelas e pequenas investigacins: formulando

problemas, enunciando hipteses, seleccionando o material necesario, extraendo
conclusins e comunicando os resultados.
bb.
84
aw.
ax.
ay.
az.
ba.
* Real decreto 126/2014, do 28 de febreiro, polo que se establece o currculo bsico da Educacin
Primaria.
85
bc.
bd. 5.2. Realiza un proxecto, traballando de forma individual ou en equipo, e presenta
un informe utilizando soporte papel e/ou dixital, recollendo informacin de

diferentes fontes (directas, libros, Internet), con diferentes medios e comunicando
de forma oral a experiencia realizada, apoindose en imaxes e textos escritos.
be.
bf.
bg.
bh.
BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SADE
bi.
bj.
bk. 1.1. Identifica e localiza os principais rganos implicados na realizacin das
funcins vitais do corpo humano: nutricin (aparellos respiratorio, dixestivo,

circulatrio e excretor), reproducin (aparello reprodutor) e relacin (rganos dos
sentidos, sistema nervioso, aparello locomotor).
bl.
2.1. Identifica e describe as principais caractersticas das funcins vitais do ser

humano.
bm.
2.2. Identifica as principais caractersticas dos sistemas do corpo (aparellos

respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor) e explica as sas
principais funcins.
bn.
3.1. Recoece estilos de vida saudables e os seus efectos sobre o coidado e o

mantemento dos diferentes rganos e aparellos.
bo.
3.2. Identifica e valora hbitos saudables para previr enfermidades e mantn unha
conduta responsable.
bp.
3.3. Identifica e adopta hbitos de hixiene, coidado e descanso.
bq.
3.4. Coece e explica os principios das dietas equilibradas, identificando as

prcticas saudables para previr e detectar os riscos para a sade.
br.
3.5. Recoece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.
bs.
3.6. Observa, identifica e describe algns avances da ciencia que melloran a

sade (medicina, producin e conservacin de alimentos, potabilizacin da
auga, etc.).
bt.
3.7. Coece e utiliza tcnicas de primeiros auxilios, en situacins simuladas e

reais.
bu.
3.8. Identifica emocins e sentimentos propios, dos seus compaeiros e dos

adultos, manifestando condutas empticas.
bv.
3.9. Coece e aplica estratexias para estudar e traballar de maneira eficaz.
bw.
3.10. Reflexiona sobre o traballo realizado, saca conclusins sobre como

traballa e aprende e elabora estratexias para seguir aprendendo.
bx.
3.11. Planifica de forma autnoma e creativa actividades de lecer e tempo libre,

individuais e en grupo.
3.12.
3.13. 3.12. Manifesta autonoma na planificacin e execucin de accins e tarefas;
desenvolve iniciativa na toma de decisins, identificando os criterios e as
consecuencias das decisins tomadas.
3.14.
3.15.
3.16.
3.17. BLOQUE 3. OS SERES VIVOS
3.18.
3.19.
1.1. Identifica e explica as diferenzas entre seres vivos e seres inertes.
3.20.
1.2. Identifica e describe a estrutura dos seres vivos (clulas, tecidos, rganos,
aparellos e sistemas), identificando as principais caractersticas e funcins de
cada un deles.
3.21.
2.1. Observa e identifica as caractersticas dos seres vivos. Clasifica os seres vivos
(reino animal, reino das plantas, reino dos fungos, outros reinos).
3.22.
2.2. Observa directa e indirectamente, identifica caractersticas, recoece e
clasifica animais invertebrados.
3.23.
2.3. Observa directa e indirectamente, identifica caractersticas, recoece e
clasifica animais vertebrados.
3.24.
2.4. Observa directa e indirectamente, identifica caractersticas e clasifica plantas.
3.25.
2.5. Utiliza guas na identificacin de animais e plantas.
3.26.
2.6. Explica a importancia da fotosntese para a vida na Terra.
3.27.
3.1. Identifica e explica as relacins entre os seres vivos. Cadeas alimentarias.
3.28. Poboacins, comunidades e ecosistemas.
3.29.
3.2. Identifica e explica algunhas das causas da extincin de especies.
3.30.
3.3. Observa e identifica as principais caractersticas e compoentes dun
ecosistema.
3.31.
3.4. Recoece e explica algns ecosistemas (pradara, charca, bosque, litoral e
cidade) e os seres vivos que neles habitan.
3.32.
3.5. Observa e identifica diferentes hbitats dos seres vivos.
3.33.
4.1. Mostra condutas de respecto e coidado cara aos seres vivos.
3.34.
4.2. Usa a lupa e outros medios tecnolxicos nos diferentes traballos que realiza.
3.35.
4.3. Manifesta unha certa precisin e rigor na observacin e na elaboracin dos
traballos.
3.36.
4.4. Observa e rexistra algn proceso asociado vida dos seres vivos, utilizando os
instrumentos e os medios audiovisuais e tecnolxicos apropiados,
comunicando de maneira oral e escrita os resultados.
4.5.
4.6. 4.5. Respecta as normas de uso, de seguridade e de mantemento dos
instrumentos de observacin e dos materiais de traballo.
4.7.
4.8.
4.9.
4.10.BLOQUE 4. MATERIA E ENERXA
4.11.
4.12.
4.13.1.1. Observa, identifica, describe e clasifica algns materiais polas sas
propiedades (dureza, solubilidade, estado de agregacin, condutividade trmica).
4.14.
2.1. Utiliza diferentes procedementos para a medida da masa e o volume dun
corpo.
4.15.
2.2. Identifica e explica fenmenos fsicos observables en termos de diferenzas de
densidade.
4.16.
2.3. Identifica e explica as principais caractersticas da flotabilidade nun medio
lquido.
4.17.
3.1. Coece as leis bsicas que rexen fenmenos, como a reflexin da luz ou a
transmisin da corrente elctrica.
4.18.
3.2. Coece as leis bsicas que rexen os cambios de estado e as reaccins
qumicas (combustin, oxidacin e fermentacin).
4.19.
4.1. Planifica e realiza sinxelas experiencias e pred cambios no movemento, na
forma ou no estado dos corpos por efecto das forzas ou das achegas de
enerxa, comunicando o proceso seguido e o resultado obtido.
4.20.
4.2. Identifica e explica algunhas das principais caractersticas das diferentes
formas de enerxa: mecnica, lumnica, sonora, elctrica, trmica ou qumica.
4.21.
4.3. Identifica e explica algunhas das principais caractersticas das enerxas
renovables e non renovables, identificando as diferentes fontes de enerxa, as
materias primas enerxticas e a sa orixe.
4.22.
4.4. Identifica e explica os beneficios e riscos relacionados coa utilizacin da
enerxa (esgotamento, chuvia cida, radioactividade), expoendo posibles
actuacins para un desenvolvemento sustentable.
4.23.
5.1. Identifica e expn as principais caractersticas das reaccins qumicas de
combustin, oxidacin e fermentacin.
4.24.
5.2. Separa os compoentes dunha mestura mediante destilacin, filtracin,
evaporacin ou disolucin.
4.25.
5.3. Observa de maneira sistemtica, aprecia e explica os efectos da calor no
aumento de temperatura e dilatacin dalgns materiais.
5.5.
5.6.
5.7.
5.4.
5.4. Identifica, experimenta e exemplifica algns cambios de estado e a sa
reversibilidade.
5.5. Investiga, a travs da realizacin de experiencias sinxelas, sobre diferentes
fenmenos fsicos e qumicos da materia: formulando problemas, enunciando
hipteses, seleccionando o material necesario, extraendo conclusins,
comunicando resultados, manifestando competencia en cada unha das
fases, as como no coecemento das leis bsicas que rexen os fenmenos
estudados.
5.6. Investiga, a travs da realizacin de experiencias sinxelas, para achegarse ao
coecemento das leis bsicas que rexen fenmenos como a reflexin da luz,
a transmisin da corrente elctrica, o cambio de estado e as reaccins
qumicas (combustin, oxidacin e fermentacin).
5.7. Respecta as normas de uso, seguridade e conservacin dos instrumentos e
dos materiais de traballo na aula e no centro.
5.8.
5.9.
5.10.
5.11. BLOQUE 5. A TECNOLOXA, OBXECTOS E MQUINAS
5.12.
5.13.
1.1. Identifica diferentes tipos de mquinas e clasifcaas segundo o nmero de
pezas, a maneira de accionalas e a accin que realizan.
5.14.
1.2. Observa, identifica e describe algns dos compoentes das mquinas.
5.15.
1.3. Observa e identifica algunha das aplicacins das mquinas e aparellos, e a
sa utilidade para facilitar as actividades humanas.
5.16.
5.17. 2.1. Constre algunha estrutura sinxela que cumpra unha funcin ou condicin
para resolver un problema a partir de pezas moduladas (unha escaleira, unha
ponte, un tobogn, etc.).
5.18.
3.1. Observa e identifica os elementos dun circuto elctrico e constre un.
5.19.
3.2. Observa, identifica e explica algns efectos da electricidade.
5.20.
3.3. Expn exemplos de materiais condutores e illantes, argumentando a sa
exposicin.
5.21.
3.4. Observa e identifica as principais caractersticas dos imns e relaciona
electricidade e magnetismo.
5.22.
3.5. Coece e explica algns dos grandes descubrimentos e inventos da
humanidade.
5.23.
5.24. 4.1. Elabora un informe como tcnica para o rexistro dun plan de traballo,
comunicando de forma oral e escrita as conclusins.
5.25.
4.2. Valora e describe a influencia do desenvolvemento tecnolxico nas
condicins de vida e no traballo.
5.26.
4.3. Coece e explica algns dos avances da ciencia no fogar e na vida coti, na
medicina, na cultura e o lecer, na arte, a msica, o cine e o deporte, as como
nas tecnoloxas da informacin e a comunicacin.
5.27.
4.4. Efecta buscas guiadas de informacin na rede.
5.28.
4.5. Coece e aplica estratexias de acceso e traballo en Internet.
5.29.
4.6. Utiliza algns recursos ao seu alcance, proporcionados polas tecnoloxas da
informacin, para comunicarse e colaborar.
4.7.
4.9. AVALIACIN
Probas de
avaliacin
INICIAL
4.8.
4.10.
4.11.
4.12.
4.13. ESTNDA
RES DE
4.18.
APRENDIZAXE
4.19.
B2-1.1
4.23.
4.24.
B2-2.1
4.28.
4.29.
4.30.
B3-1.2
4.35.
4.36.
B3-1.3
4.41.
4.42.
B3-2.1
4.46.
B3-2.4
4.49.
4.52.
B4-2.1
4.53.
4.54.
B4-4.1
4.59.
4.60.
B4-4.2
4.65.
4.66.
B4-5.1
4.70.
4.71.
4.72.
4.73.
4.14.
4.15.
4.16.
4.17. Activida
INDICADORES DE LOGRO
des
4.20.
Identifica e localiza os principais rganos implicados na realizacin das

funcins vitais do corpo humano: nutricin, reproducin e relacin.
4.25.
Identifica e describe as principais caractersticas das

funcins vitais do ser humano.
4.31.
Identifica e describe a estrutura dos seres vivos (clulas, tecidos,

rganos, aparellos e sistemas), identificando as principais caractersticas
e funcins de cada un deles.
4.37. Recoece e describe a estrutura dos seres vivos, identificando as
principais
4.38.
4.43.
caractersticas e funcins de cada un deles.

Observa e identifica as caractersticas dos seres vivos. Clasifica os
seres vivos (reino animal, reino das plantas, reino dos fungos, outros reinos).
4.47.
Observa directa e indirectamente. Identifica caractersticas e clasifica

plantas.
4.50. Utiliza diferentes procedementos para a medida da masa e o volume dun
corpo.
4.55. Planifica e realiza sinxelas experiencias e pred cambios no
movemento, na forma ou no estado dos corpos por efecto das forzas ou
das achegas de enerxa; comunica o proceso seguido e o resultado
obtido.
4.61. Identifica e explica algunhas das principais caractersticas das diferentes
formas
4.62.
4.67.
de enerxa: mecnica, lumnica, sonora, elctrica, trmica ou qumica.

Identifica e expn as principais caractersticas das reaccins
qumicas de combustin, oxidacin e fermentacin.
4.21.
4.22. 1
, 3, 5
4.26.
4.27. 2
4.32. , 4
4.33.
4.34.
6
4.39.
4.40.
7, 10
4.44.
4.45.
8, 11
4.48.
9
4.51.
4.56.
12
4.57.
4.58.
15
4.63.
4.64.
14
4.68.
4.69.
13
4.74. Solucins
4.75.
1. R. G. Comprobar que se rotulan polo menos
estas partes: a boca, a farinxe, o esfago,
4.76.
o estmago, o intestino delgado,
o intestino groso, o ano. Tamn poden
rotularse
4.77.
o fgado e o pncreas.
4.78.
O estmago segrega os zumes

gstricos, o pncreas segrega o
zume pancretico
4.79. e o fgado segrega a bile.
O proceso dixestivo ten tres fases:
4.80.
a dixestin, a absorcin e a
eliminacin de refugallos.
2. A caixa torcica protexe os pulmns
4.81.
e o corazn. Est formada por

varios sos: o esterno, as costelas e parte
da columna vertebral.
O intercambio de gases
prodcese nos alvolos
pulmonares.
4.82. O sangue que pasa polos
pulmns crgase de osxeno e
queda libre de dixido de carbono.
3. R. G.
4.83.
As arterias conducen o sangue

desde o corazn aos rganos. As
veas levan
4.84. o sangue desde os rganos ata o
corazn.
4.85.
4. Nos riles prodcese a urina
4.86.
e nas glndulas
sudorparas, a suor. Tanto a urina
coma a suor conteen auga, sales e
substancias de refugallo.
91
4.87. AVALIACIN INICIAL

4.88.
4.89.
5. R. G.
4.90.
Cambios nas nenas: medran as

mamas, ensanchan as cadeiras,
aparece peluxe
4.91. na pube e nas axilas, mdrase en
estatura, aparece a primeira menstruacin,
maduran os rganos sexuais.
Cambios nos nenos: aparece peluxe na cara,
4.92.
na pube e noutras partes do corpo,

desenvlvese a musculatura, cambia a voz,
mdrase
4.93. en estatura, maduran os rganos
sexuais.
6. Todos os seres vivos realizan as funcins
vitais
4.94.
e estn formados por clulas.
4.95.
As persoas somos seres
pluricelulares
4.96.
e no noso organismo distnguense
varios
4.97. niveis de organizacin, que, do mis
sinxelo
4.98.
ao mis complexo, son: clula,
tecido, rgano, sistema e aparello.
7. R. M.
4.99.
Animais:
son
pluricelulares,
alimntanse doutros seres vivos e
a maiora pdense desprazar.
Plantas: fabrican o seu propio
alimento e non se desprazan.
Protistas: incle seres unicelulares
4.100. e pluricelulares. Algns, como as

algas, poden fabricar o seu alimento.
Fungos: toman o seu alimento do
medio e non se desprazan.
Bacterias: son unicelulares. Algunhas
fabrican o seu propio alimento e outras
tmano
4.101. d
o medio.
4.102.
8. De esquerda a dereita e de arriba abaixo:

vertebrados: peixes; anfibios; rptiles;
aves; mamferos
4.103. invertebrados: esponxas;

medusas; vermes; moluscos;
equinodermos; artrpodos
9. Plantas con flores anxiospermas
producen sementes; plantas con flores
ximnospermas
4.104. producen sementes; plantas sen

flores musgos non producen sementes;
plantas sen flores fentos non producen
sementes.
4.105.
10. Alimntanse doutros seres vivos:

fungos, animais, algas, bacterias.
4.106. Fabrican o seu propio

alimento: plantas, algas, bacterias.
4.107. Desprzanse: animais, algas,

bacterias.
4.108. Non se desprazan: plantas,

algas, bacterias. Viven en medios
acuosos: algas, bacterias. Viven no solo:
fungos.
11. A. bacterias tipo coco, son esfricas;
4.109. B. bacterias tipo vibrin, teen forma

4.110.
de coma; C. bacterias tipo

espirilo, teen forma de espiral; D.
bacterias tipo bacilo, son de forma
rectangular.
R. M. Hai bacterias beneficiosas e
bacterias prexudiciais para o ser
humano. Son prexudiciais as que
producen enfermidades, como a
bacteria da pneumona, da farinxite,
da salmonelose Son beneficiosas
4.111. as bacterias que usamos para
fabricar iogur, queixo e vinagre e as que
viven no noso intestino.
12. A masa a cantidade de materia que ten
4.112. un corpo.
O volume o espazo que ocupa un corpo.
A masa mdese con balanzas e
bsculas. O volume mdese con
probetas.
13. A enerxa a causante de que ocorran
cambios na materia. A enerxa transfrmase,
dicir, unha forma de enerxa pode pasar a
outra forma; a enerxa transfrese, dicir, pode
pasar duns corpos a outros; a enerxa
almacnase
4.113. e a enerxa transprtase, dicir,
pode viaxar dun lugar a outro.
14. As fontes de enerxa renovables son as que
non se gastan porque se producen
continuamente: sol, vento, etc. As fontes de
enerxa non renovables son recursos limitados
porque se poden esgotar: carbn, petrleo, gas
natural.
15. De esquerda a dereita: plstico,
elstico, indeformable.
Prob
16.
as de avaliacin
1
UNIDADE
17.
18.
19.
20.
21.
22.
ESTNDAR
ES DE
APRENDIZAXE*
36.
37.
38.
B2-1.1
49.
54. B2-2.1
55.
B2-2.2
63.
64.
72. B2-3.4
73.
74.
B2- 3.5
27.
23.
24.
25.
26. INDICADORES DE LOGRO**
39.
Recoece e nomea os diversos aparellos e rganos
que interveen na nutricin e explica os procesos que
ocorren en cada un deles.
50.
Describe as caractersticas das funcins de
nutricin.
56.
Describe as funcins dos rganos que
interveen nas funcins de nutricin.
65.
Identifica e expn as prcticas saudables

relacionadas coa nutricin e adopta e explica unha
dieta saudable.
75.
Comprende a necesidade de coidado do corpo
humano para sentirse saudable, evitando o consumo de
produtos nocivos.
28. Actividades
31. Niv
el bsico
Control B
40.
41.
42. 4
el
avanzado
43. A
Control
44.
45. 3
,6
,6
51. 1
57.
58.
3, 4,
5, 7, 8
66.
67. 2, 9
76.
77.
78. 10
Niv
32.
33.
34.
35. Te
st
46.
47.
48. 4,
5, 6
52. 1
59.
60.
3, 4,
5, 7, 8
68.
69. 2
,9
79.
80.
81. 10
53. 1
61.
62.
3,
4, 7, 8
70.
71. 2,
82. 9
83.
84. 10
85.
86.
87.
88. Solucins
89.
90.
Cont
rol B
3. Formacin do bolo alimentario, na boca.
91.
1. Nutricin: conxunto de procesos
mediante os cales obtemos a enerxa e
os materiais de construcin que
necesitamos.
Nutriente: substancia sinxela que forma
parte dos alimentos.
Respiracin celular: conxunto de
reaccins qumicas que ocorren nas
clulas. Nelas, os nutrientes
combnanse con osxeno
92.
e producen enerxa e substancias de
refugallo.
Os nutrientes proporcinannos enerxa
93.
94.
2. R. M.
ou srvennos como materiais de

construcin.
Hidratos de carbono ou glcidos: patacas, pan.

Graxas ou lpidos: manteiga, aceite de oliva.
Protenas: lentellas, sardias.
Vitaminas: maz, tomate.
Auga e sales minerais: uvas, cogombro.
95.
92
96.
Formacin do quimo, no estmago.
Formacin do quilo, no intestino delgado.
4. Dixestin: boca, estmago, intestino delgado
97. Absorcin: intestino delgado

98. Eliminacin de refugallos: intestino groso
5. A absorcin o paso dos nutrientes
99. do intestino delgado ao sangue. O intestino
100.
delgado moi rugoso no
seu interior, xa que est ateigado de
repregamentos
101.
chamados pilosidades
intestinais, o que fai que haxa moita
superficie de contacto
102.
entre o quilo, que contn
os nutrientes, e as paredes do
intestino.
fosas nasais, alvolos pulmonares, bronquio,

pulmn, farinxe, larinxe, traquea.
7. Esquerda, inspiracin, e dereita, expiracin.
103.
8. Durante o intercambio de gases, o osxeno
104.
do aire pasa dos alvolos ao sangue,
105.
e o dixido de carbono que hai
no sangue pasa ao interior do alvolo e
explsase coa expiracin.
9. R. M. Comer alimentos variados e
repartir as comidas ao longo do da.
10. R. M. Efecto inmediato: tose.
Efectos a longo prazo: danos nos
pulmns.
6. De arriba abaixo e de esquerda a dereita:

11.
12.
13.
14.
* Estndares de aprendizaxe do currculo oficial para a etapa de Primaria.
15.
16.
** Concrecin dos estndares de aprendizaxe para cada curso e unidade didctica.
93
17.
PROBAS DE AVALIACIN
18.
19.
20.
Control A
21.
1. R. M. A nutricin o conxunto de
procesos mediante os cales obtemos a
enerxa
22.
e os materiais de construcin que
necesitamos. A respiracin celular un conxunto
de reaccins qumicas que ocorren nas clulas.
Nelas,
23.
os nutrientes combnanse con
osxeno
24.
e producen enerxa e substancias de
refugallo.
25.
2. Hidratos de carbono ou glcidos.
Exemplos modelo: patacas, pan.
26.
Graxas ou lpidos. Exemplos modelo:
manteiga, aceite de oliva.
27.
Protenas. Exemplos modelo: lentellas,
sardias. Vitaminas. Exemplos modelo: maz,
tomate. Auga e sales minerais. Exemplos

modelo: uvas,
28.
cogombro.
29.
3. Formacin do bolo alimentario, na boca.
30.
Formacin do quimo, no estmago.
Formacin do quilo, no intestino delgado.
4. Dixestin: boca, estmago, intestino delgado.
Absorcin: intestino delgado.
6. R. G. Comprobe que estn rotulados estes

rganos: fosas nasais, alvolos
pulmonares, bronquio, bronquolo, pulmn,
farinxe, larinxe, traquea.
7. Esquerda, inspiracin; dereita, expiracin
33.
34.
Durante a inspiracin, a caixa
torcica expndese e con ela tamn os
pulmns. Isto fai que o aire entre nos
pulmns.
35.
Durante a expiracin, a caixa
torcica contrese e, con ela, os
pulmns. Isto fai que o aire saia deles.
8. O sangue que pasa polos pulmns crgase
de osxeno e queda libre de dixido de
carbono. O osxeno do aire pasa dos
alvolos pulmonares ao sangue. O dixido
de carbono que hai no sangue pasa ao
interior do alvolo e explsase coa
expiracin.
9. A dieta o conxunto de alimentos que unha
persoa toma normalmente, inclundo as
bebidas. Unha dieta saudable debe ser
equilibrada,
36.
dicir, dbenos achegar a cantidade
adecuada de cada nutriente.
10. R. M. O tabaco dana gravemente a
sade dos pulmns. O fume e as
substancias
37.
que contn irritan as vas
respiratorias, destren as clulas do pulmn e
poden producir cancro. Fronte ao tabaco, o
mellor evitalo totalmente.
Eliminacin de refugallos: intestino groso.

31.
5. R. M. A absorcin o paso dos nutrientes
do intestino delgado ao sangue. A
absorcin prodcese cando os nutrientes
que estn no interior do intestino delgado
pasan
32.
aos capilares sanguneos das pilosidades
intestinais. A travs do sangue os nutrientes
chegarn a todas
ESTNDARES
DE as clulas do corpo.
38.
APRENDIZAXE
39.
40.
41.
42.
Recoece e nomea as partes do aparello circulatorio
43.
45.
B2-1.1
44.
Test
e explica os procesos que ocorren en cada unha delas.
a circulacin
do c;
sangue
e como
1. c; 2. b; 3. a; 4.Explica
b; 5. a;
6. b; 7. c; 8.
9. a; 10.
c. sucede cada
B2-2.1
un dos procesos que forman parte dela.
55.
46.
56.
Explica en que consiste a excrecin e como sucede
47. B2-2.1
57.
cada un dos procesos que forman parte dela. 58.
48.
49.
59.
Describe as funcins do aparello excretor,
50. B2-2.2
60.
das glndulas sudorparas e dos pulmns.
51.
61.
52.
62.
Identifica, valora e explica os principais hbitos63.
53. B2-3.2
54.
saudables para coidar o aparello circulatorio. 64.
Probas de avaliacin
B2-3.2
Identifica, valora e explica os principais hbitos

saudables para coidar o aparello excretor.
Actividades
Nivel
bsico
Control B
Nivel
avanzado
Control A
Test
1, 2, 3
2, 3
1, 2, 3
4, 5
4, 5
4, 5
6, 7
6, 7
6, 7, 8
10
10
10
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
1.
UNI
DADE
87.
88.
89.
90.
91.
92.
76.
77.
78.
79. Solucins
80.
81.
86.
Control B
82.
1. De arriba abaixo e de esquerda a
dereita: plasma; nutrientes; refugallo;
glbulos vermellos; glbulos brancos;
plaquetas
2. veas Conducen o sangue desde os
rganos ata o corazn.
83.
arterias Levan o sangue desde
o corazn aos rganos.
84.
capilares Conducen o sangue
polo interior dos rganos.
3. R. G.
85.
4. Son movementos do corazn. A sstole
un movemento de contraccin e a
distole, de relaxacin.
5. Entre o corazn e os pulmns, o sangue
segue un circuto denominado
circulacin pulmonar.
O percorrido que realiza o sangue por
todo o corpo, excepto polos pulmns,
constite a circulacin xeral.
6. O aparello excretor, as glndulas
sudorparas e os pulmns.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
7. 2 urteres; 1 riles; 4 uretra; 3
vexiga da urina.
8. Algunhas glndulas sudorparas forman
suor e outras forman urina. F
A suor est formada por auga,
sales e substancias de refugallo.
V
As glndulas sudorparas
atpanse unicamente nas
axilas e na ingua. F
9. A arteriosclerose consiste no
endurecemento das arterias por
acumulacin de graxa no seu interior. O
infarto de miocardio prodcese
121.
cando unha parte do corazn queda
sen a rega sangunea.
10. Beber suficiente auga e manter a pel limpa.
122.
123. Control A
124.
1. Glbulos brancos: encrganse de
defender o noso corpo fronte s infeccins.
Plaquetas: cando se produce unha
hemorraxia, axudan a pechar as
feridas.
Glbulos vermellos: transportan
o osxeno no sangue.
PROBAS DE AVALIACIN
2. R. M. As arterias conducen o sangue desde

o corazn aos rganos; as veas levan o
sangue desde os rganos ata o corazn,
e os capilares conducen o sangue polo
interior dos rganos.
3. R. G.
4. Os movementos do corazn chmanse

sstole e distole. A sstole o
movemento de contraccin e a distole
o movemento de relaxacin.
5. A circulacin pulmonar o circuto que
segue o sangue entre o corazn e os
pulmns
e a circulacin xeral o percorrido do
sangue por todo o corpo, excepto os
pulmns.
7. Ril urter vexiga da urina uretra
8. R. M. A glndula sudorpara consiste nun tubo

longo que se enrola formando unha especie
de globo e que se comunica co exterior
por un poro polo que sae a suor.
9. R. M. Arteriosclerose; pdese previr tomando

unha dieta saudable sen excesos
de graxas.
10. R. M. Debemos beber suficiente auga

porque continuamente perdemos
auga a travs da urina, a suor, a
respiracin e a evaporacin a travs
da pel.
6. As substancias de refugallo prodcense

nas clulas e pasan ao sangue. Son
txicas e non se poden acumular no noso
corpo, polo que necesario expulsalas.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
18.
17.
19.
Test
1. a; 2. c; 3. c; 4. b; 5. a; 6. a; 7. c; 8. b; 9. b; 10. a.
Probas de
avaliacin
21.
22.
23.
24.
25.
26.
ESTNDAR
ES DE
APRENDIZAXE
40.
41.
B2-1.1
49.
50.
B2-1.1
58.
59.
30. INDICADORES DE LOGRO
42.
Recoece e nomea os caracteres sexuais

primarios e secundarios na muller e no home.
51.
Recoece e describe os rganos do aparello

reprodutor feminino e masculino.
60.
Explica en que consiste a fecundacin.
B2-2.1
68.
69.
B2-2.2
77.
78.
B2-2.2
86.
87.
B2-3.1
70.
Describe as clulas sexuais masculina e

feminina e explica as sas caractersticas.
79.
Explica as diferenzas entre embrin e feto, e

responde preguntas sobre o embarazo e o parto.
88.
89.
UNI
DADE
31.
27.
28.
29.
61.
20.
Identifica as funcins sanitarias do xineclogo

e do urlogo.
32.
Ac
tividades
35. Niv
36.
Niv
el bsico
el
Control B
avanzado
Control
43.
45. A
44. 1
46. 1
,2
,2
52.
53. 3
54.
55.
62.
63. 5
64.
65.
71.
72. 4
73.
74.
3
5
4
80.
81. 6, 7,
82.
83. 6, 7,
90.
91. 9
37.
38.
39. T
est
47.
48. 1
,3
56.
57.
5
66.
67. 4 ,6,
7
75.
76. 4
84.
85. 2
,8
92.
93.
94.
95.
96.
97.
105.
106.
98.
Valora as revisins peridicas para evitar

enfermidades nos aparellos reprodutores.
B2-3.2
Cont
rol B
109.
110.
1. vaxina P; tero P; peluxe corporal S; barba S;
mamas desenvolvidas S; voz aguda S;
cadeiras anchas S; pene P; prstata P
2. R. G.
111.
3. Conduto deferente: leva os
espermatozoides ao exterior.
Prstata: fabrica un lquido que constite
112.
o alimento e o transporte dos
espermatozoides.
Testculos: onde se
forman os
espermatozoides.
Pene: a travs do seu extremo
desemboca a uretra.
4. As clulas sexuais masculinas son os vulos.
F
As clulas sexuais
femininas son os
espermatozoides. F
Os espermatozoides frmanse nos testculos.
113.
Os vulos son unhas clulas moito

mis grandes ca os
espermatozoides. V
5. A fecundacin a unin do vulo
114.
cigoto.
116.
10
101.
103.
102. 10
104.
Solucins
107.
108.
115.
99.
100.
e o espermatozoide e d orixe a un
Na trompa de Falopio.
117.
6. O embrin, ao adherirse parede do tero,
encntrase envolto nunha bolsa chea dun
lquido denominado lquido amnitico.
Ademais, frmase no tero un rgano que se
chama placenta, que est unido ao embrin
mediante o cordn umbilical. O embrin vai
medrando dentro do tero e, cando alcanza
os tres meses, recibe o nome de feto.
7. 2 dilatacin; 1 romper augas; 3 expulsin;
118.
4 libramento
119.
120. 8 A etapa de crecemento do menio que
acaba de nacer a lactacin.
Leite materno.
121.
122. 9. Urlogo. o mdico encargado da
sade dos rganos do aparello reprodutor
masculino. Xineclogo. o mdico
encargado da sade
123.
dos rganos do aparello reprodutor
feminino.
124.
125.
126.
127.
128. 10. Cancro de mama: mamografas e

revisins peridicas; cancro de prstata:
probas especficas e revisins peridicas;
cancro
129.
de colo do tero: vacina e revisins
peridicas.
130.
131. Control A
132.
1.R. M. Os caracteres sexuais primarios
133.
son os rganos dos aparellos
reprodutores, aparecen no nacemento. Os
caracteres sexuais secundarios son
caractersticas fsicas
134.
que permiten distinguir os homes das
mulleres, e desenvlvense a partir da
puberdade.
2. R. G.
135.
3. Testculos: onde se forman
os espermatozoides.
Prstata: fabrica un lquido que constite
136.
o alimento e o transporte dos
espermatozoides.
Uretra: leva os espermatozoides ao exterior.
Condutos deferentes: conducen
137.
os espermatozoides desde os
testculos ata a uretra.
4. As nenas, ao naceren, xa teen todos
os vulos nos seus ovarios.
A menstruacin, cada 28 das,
consiste na expulsin dunha
pequena cantidade de sangue
pola vaxina da muller.
Os espermatozoides son
alongados e mvense
mediante un flaxelo.
5. A fecundacin a unin do vulo
co espermatozoide para formar o
cigoto.
141.
142.
143.
144.
145. Test
146.
147. 1. a; 2. a; 3. a; 4. a; 5. c; 6. b; 7. c; 8. c; 9. b; 10. b.
PROBAS DE AVALIACIN
O cigoto divdese orixinando das clulas

138.
e prodcese un proceso de divisin
continua ata que se transforma nunha
pequena esfera de moitas clulas, o
embrin.
6. No tero da muller embarazada
frmase un rgano chamado
placenta. A unin entre a placenta e o
embrin o cordn umbilical. A travs
deste cordn pasan desde a nai os
alimentos e o osxeno que o embrin
necesita.
7. Dilatacin: o colo do tero brese
pouco a pouco.
Libramento: finaliza o proceso de dar
a luz coa expulsin da placenta.
Expulsin: O beb sae ao exterior.
Romper augas: ruptura da bolsa que
contn o lquido amnitico.
8. O neno est sendo alimentando pola nai
139.
co seu leite materno. Porque o leite
materno contn todo o alimento que necesita e
defensas contra moitas enfermidades.
9. O urlogo encrgase da sade dos rganos
sexuais masculinos e o xineclogo encrgase
da sade dos rganos sexuais femininos.
10. Cancro de mama: mamografa e revisins
peridicas; cancro de prstata: probas
especficas e revisins peridicas; cancro
140.
de colo de tero: vacina e revisins
peridicas.
Probas de avaliacin. Primeiro trimestre
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154. ESTND
ARES DE
APRENDIZAXE
169.
170.
B2-1.1
181.
182.
B2-2.2
194.
195.
B2-3.1
205.
206.
B2-3.4
159.
155.
156.
157.
158.
171.
Recoece e nomea os principais rganos

do corpo que interveen na nutricin e a
reproducin, e relacinaos coas actividades que
realizan.
183.
184. Describe as funcins dos rganos que
interveen nas funcins de nutricin e de
reproducin.
196.
I
dentifica e expn as prcticas saudables
relacionadas coa nutricin e a reproducin.
207. Adopta e explica unha dieta saudable.
Coece as propiedades dos nutrientes.
216.
217.
218.
219.
220. Solucins
221.
222. Control B
223.
1. hidratos de carbono Achegan enerxa
dunha forma rpida.
224.
lpidos Proporcionan
moita enerxa pero mis lentamente.
225.
protenas Necestanse para
medrar e reparar o noso corpo.
226.
vitaminas Son indispensables para
o correcto funcionamento do noso organismo.
227.
auga Obtense ao beber e cos
alimentos. sales minerais Son fundamentais
e atpanse en alimentos como as froitas, as
verduras
228.
e o leite.
229.
2. V A dixestin comeza na boca, contina
230.
no estmago e termina no intestino
groso.
231.
F A absorcin de nutrientes
prodcese
232.
no intestino delgado, a travs das
rugosidades intestinais.
233.
V A eliminacin de refugallos
prodcese no intestino groso.
3. Marcar o primeiro debuxo da esquerda.
234.
4. 4 traquea; 2 farinxe; 6 bronquolos
235.
1 fosas nasais; 3 larinxe; 5 bronquios
236.
5. O sangue ten dous compoentes: o plasma
237.
tipos
e as clulas sanguneas. Existen tres
160.
163.
Nivel 164. Niv
bsico Control
el
B
avanzado
Control
172.
174. A
Actividades
165.
Niv
el
excelencia
Control
176. E
173. 4, 5,
185.
175. 4, 5,
187.
177. 2, 5,
189.
186.
197.
188.
199.
190.
201.
198. 10
208.
200.
210.
202.
212.
209.
211.1,
213.
166.
167.
168.
Test
178.
179.
4, 5,
180.
191.
2, 3,
192.
7, 9,203.
204.
214.
215.
1
238.
de clulas sanguneas: os glbulos
vermellos, os glbulos brancos e as
plaquetas.
239.
240.
241.
6. R. M.
A circulacin xeral o percorrido que

realiza o sangue por todo o corpo,
excepto polos pulmns.
A circulacin pulmonar o circuto que
pulmns.
7. Glndulas sudorparas, aparello excretor.

242.
8.
Caracteres
sexuais
Definicin
Desenvolvemento
Primarios
Son os rganos Estn presentes

dos aparellos
desde o
reprodutores,
nacemento.
distintos
nas mulleres
e nos homes.
Secundarios
Son as
caractersticas
fsicas que
permiten
distinguir
as mulleres
dos homes
e que non
son os rganos
reprodutores.
Desenvlvense
a partir
da puberdade.
243.
PRIMEIRO TRIMESTRE
244.
245.
9. Os vulos son as clulas sexuais femininas
246.
e prodcense nos ovarios.
Os espermatozoides son as
clulas sexuais masculinas e
prodcense nos testculos.
10. Acudir ao urlogo ou ao xineclogo
ante calquera molestia, dor ou
irritacin dos nosos rganos sexuais.
247.
248. Control A
249.
1. Protenas Necestanse para medrar e reparar
o noso corpo.
Auga Obtense ao beber e cos alimentos.
Sales minerais Son fundamentais
250.
e atpanse en alimentos como as
froitas, as verduras e o leite.
Hidratos de carbono Achegan
enerxa dunha forma rpida.
Lpidos Achegan moita
enerxa pero mis
lentamente.
Vitaminas Son indispensables para
251.
o correcto funcionamento do noso
organismo.
252.
2. Dixestin: boca, estmago, intestino delgado.
Absorcin: intestino delgado.
Eliminacin de refugallos: intestino groso.
253.
3. A dieta o conxunto de alimentos que come
unha persoa de maneira habitual. Unha dieta
saudable debe ser equilibrada, dicir,
254.
que achegue a cantidade necesaria
de cada
255.
nutriente dependendo das
necesidades de cada persoa en funcin
da sa idade, do seu peso, da sa
actividade fsica, etc.
4. Fosas nasais, farinxe, larinxe,
traquea, bronquios, pulmns
(bronquolos).
5. O sangue ten dous compoentes: o plasma
256.
e as clulas sanguneas. Existen
tres tipos
257.
plaquetas.
6. Circulacin pulmonar: circuto que
pulmns.
Circulacin xeral: percorrido que
realiza o sangue por todo o corpo,

7. Aparello excretor: urina, que contn
auga e sales.
Glndulas sudorparas: suor, que contn
auga e sales.
Pulmns: dixido de carbono.
8. Caracteres sexuais primarios: son os

rganos dos aparellos reprodutores, que
son distintos nas mulleres e nos homes.
Estes caracteres estn presentes desde o
nacemento.
Caracteres sexuais secundarios: son
caractersticas fsicas que permiten
distinguir as mulleres dos homes e
que non son
258.
Desenvlvense a partir da puberdade.
9. A. un vulo, unha clula sexual feminina,
prodcese nos ovarios. B. un
espermatozoide, unha clula sexual
masculina, prodcese
259.
nos testculos.
260.
10. Os rganos sexuais deben estar limpos.
O xineclogo o mdico encargado da
sade dos rganos sexuais femininos.
O urlogo
261.
o mdico encargado da sade
dos rganos sexuais masculinos.
262.
263. Control E
264.
1. R. M.
265.
Protenas. Necestanse para
medrar e reparar o noso corpo. Peixe.
266.
Auga. Obtense ao beber e cos
alimentos. Uvas. Sales minerais. Son

fundamentais para
267.
o funcionamento do corpo, por
exemplo
268.
dos msculos. Tomate.
269.
Hidratos de carbono. Achegan
enerxa dunha forma rpida. Pan.
270.
Lpidos. Achegan moita enerxa
pero mis lentamente. Aceite de oliva.
271.
Vitaminas. Son indispensables para o
correcto funcionamento do noso organismo,
272.
por exemplo, o crecemento e
mantemento dos sos. Laranxa.
2. 1. Dixestin: boca, estmago, intestino delgado.
2. Absorcin: intestino delgado.
3. Eliminacin de refugallos: intestino groso.
273.
3. R. M. Comer verduras e froita cada da;
evitar a repostara industrial e as bebidas
azucradas;
274.
comer verduras cras, sen cociar;
beber auga abundante.
275.
4. O aire entra nas vas respiratorias polas
fosas nasais ou pola boca e despois
percorre
276.
a farinxe, a larinxe e a traquea. A
traquea divdese en dous bronquios e cada
un deles entra nun pulmn. No interior dos
pulmns os bronquios vanse dividindo en
bronquolos
277.
PRIMEIRO TRIMESTRE
278.
279.
280.
que son cada vez mis finos. Ao
final do bronquolo atpanse os alvolos
pulmonares.
281.
5. O sangue ten dous compoentes: o
plasma e as clulas sanguneas. Existen
tres tipos
282.
plaquetas.
6. A circulacin pulmonar o circuto que segue
o sangue entre o corazn e os pulmns.
283.
A circulacin xeral o percorrido
que realiza o sangue por todo o corpo,
7. Nos riles prodcese a urina, que
contn auga, sales e substancias de
refugallo.
284.
Nas glndulas sudorparas
prodcese a suor, que contn auga, sales e
substancias
285.
de refugallo. Nos
pulmns, o dixido de carbono.
8. Os caracteres sexuais primarios son os rganos
dos aparellos reprodutores, que son distintos
nas mulleres e nos homes. Estes caracteres
estn presentes desde o nacemento.
286.
son
295.
Os caracteres sexuais secundarios
296. Test
297.
298. 1. b; 2. b; 3. b; 4. c; 5. b; 6. c; 7. a; 8. a; 9. c; 10. a.
100
287.
caractersticas fsicas que permiten
distinguir as mulleres dos homes e que non
son
288.
Desenvlvense a partir da puberdade.
9. R. G.
A. O vulo a clula sexual feminina,
prodcese nos ovarios. B. O
espermatozoide a clula sexual
masculina, prodcese
289.
nos testculos.
290.
10. Os rganos sexuais deben estar limpos.
291.
Na ducha diaria debmonos lavar
todo o corpo e tamn os rganos sexuais
externos.
292.
Ante calquera molestia, dor ou
irritacin debe consultarse cun mdico, quen
dar
293.
un diagnstico e, se
necesario, indicar un tratamento. As
revisins peridicas
294.
e as mamografas son medidas
preventivas que serven para coidar a
sade do aparello reprodutor.
299.
300.
302. 4
Probas de
avaliacin
301.
304.
305.
306.
307.
308.
309. ESTNDAR
ES DE
APRENDIZAXE
323.
324.
325.
B3-1.2
336.
337.
338.
B3-1.2
350.
351.
359.
360.
361.
362.
B3-4.3
UNIDADE
314.
310.
311.
312.
313. INDICADORES DE LOGRO
326.
Coece e explica o que unha clula e as sas

partes, sinalando as semellanzas e diferenzas entre as
clulas animais e as clulas vexetais.
339.
Identifica a estrutura dos seres vivos e

describe os tecidos, os rganos, os sistemas, os
aparellos e os organismos, diferenciando entre os
tecidos animais e os tecidos vexetais.
352.
Observa imaxes sobre diferentes tecidos e

clulas, clasifcaas e debxaas.
315.
Ac
tividades
318. Niv
319. Niv
el bsico
el
Control B
avanzado
327.
330. A
Control
328.
331.
329.
340.
332. 1, 2, 3
343.
341.
344.
342. 5, 6,
353.
345. 5, 6,
355.
354. 2, 4, 9
356.
320.
321.
322.
333.
Test
334.
335. 1, 2,
346.
347.
348.
5, 6, 7, 8,
357.
358.
Solucins
363.
364.
365. Control B
366.
1. Clula: a unidade mis pequena que
forman os seres vivos e que, sa vez, est
viva.
Ser vivo unicelular: ser vivo
formado por unha soa clula.
Ser vivo pluricelular: ser vivo formado
367.
por un gran nmero de clulas.
368.
2. A forma, o tamao e a posicin do ncleo.
369.
3. Os compoentes da clula son a membrana,
370.
o citoplasma e os orgnulos.
371.
4. Clula animal.
372.
R.G.
373.
5. Clula, tecido, rganos, sistema,
aparello, organismo.
6. rgano Unin de varios tecidos
organizados para funcionaren
conxuntamente.
374.
aparello Formado por rganos
diferentes
375.
ou por varios sistemas, que funcionan
de maneira coordenada para realizaren un
traballo. organismo Unin de todos os aparellos
376.
e sistemas.
377.
tecido Agrupacin de clulas do
mesmo tipo. sistema Formado por varios
rganos
106
303.
378.
do mesmo tipo e coa mesma funcin.
7. R. M. O sistema est formado por varios

rganos do mesmo tipo que realizan a
mesma funcin e o aparello est formado
por rganos diferentes ou por varios
sistemas que funcionan de maneira
coordinada para realizar un traballo.
8. R. M. Si, a bacteria, malia que formada s
379.
por unha clula, un ser vivo
porque esta clula realiza todas as funcins
vitais do ser vivo.
9. A. Tecido epitelial; B. Tecido nervioso; C.
Tecido sanguneo; D. Tecido muscular.
10. De esquerda a dereita e de arriba a abaixo:
Tecido epitelial; Tecido epidrmico;
Parnquima; Tecido sanguneo.

380.
381. Control A
382.
1. Porque son as unidades mis pequenas
383.
vivas.
que forman os seres vivos e que estn
Unicelulares e pluricelulares.
384.
2. O tamao e a forma.
385.
3. Membrana: cuberta que rodea a
clula e a separa do exterior.
Citoplasma: est formada por
auga con numerosas
substancias disoltas. Constite
a maior parte da clula.
107
Ncleo: parte que controla o

correcto funcionamento da clula.
Orgnulos: estn no citoplasma.
Hainos de varios tipos e cada un
realiza
unha funcin diferente.
4. Clula vexetal.
R. G.
Elementos propios: parede
celular e cloroplastos.
5. A. Clula, 1; B. Ser humano, 5; C. Sistema
seo,
4; D. corazn, 3; E. Tecido epitelial, 2.
6. Sistema: formado por varios

rganos do mesmo tipo e coa
mesma funcin.
Organismo: unin de todos os
aparellos e sistemas.
rgano: unin de varios tecidos
organizados para funcionaren
conxuntamente.
Aparello: formado por rganos
diferentes ou por varios sistemas,
que funcionan
de maneira coordenada para realizaren
un traballo.
PROBAS DE AVALIACIN
B. o sistema nervioso, formado por varios

rganos, cerebro, cerebelo, bulbo raqudeo
que son do mesmo tipo e realizan a mesma
funcin.
8. R. M. Non, por exemplo as bacterias
s presentan clulas e non teen outros niveis
de organizacin e, anda as, son seres vivos
porque realizan todas as funcins vitais
na clula.
9. un tecido vexetal.
O parnquima. A sa funcin a de
almacenar substancias e tamn a de
realizar
a fotosntese.
10. Funcin protectora: tecido epitelial (en

animais) e tecido epidrmico e sber (en
plantas).
Funcin de almacn de substancias:
tecido adiposo (en animais) e
parnquima
(en plantas).
Funcin de transporte de substancias:
tecido sanguneo (en animais) e tecido
condutor
(en plantas).
Tecido: agrupacin de clulas do mesmo tipo.
7. A. o sistema muscular, que xunto co

sistema esqueltico forma o aparello
locomotor.
Test
1. a; 2. b; 3. c; 4. a; 5. c; 6. b; 7. c; 8. b; 9. a; 10. a.
Probas de avaliacin
Solucins
Actividades
Animais. Toman alimento do medio.
ESTNDARES
DE
Son pluricelulares.
Pdense desprazar.
Nivel
Nivel
APRENDIZAXE
Plantas. Fabrican o seu propio alimento.
bsico
avanzado
Control B
Son pluricelulares. Non se poden desprazar.
Control A
Algas. Fabrican o seu propio alimento ou
Obtn informacin sobre os seres vivos, clasifcaa

B1-1.3
1
1
toman alimento do medio. Son
e estrutraa, segundo uns criterios establecidos.
unicelulares
ou pluricelulares.Observa
Unhasdirecta
podene indirectamente e clasifica
B3-2.1
os
seres
vivos
en
diferentes
tipos,
segundo
2
2
desprazarse, outras non.
as sas caractersticas.
Fungos. Toman alimento do medio. Son
Coece as caractersticas
dos animais invertebrados,
unicelulares
ou pluricelulares.
Non se poden
B3-2.2
3, 6
3, 4, 6
explcaas e utilzaas para clasificalos.
desprazar.
Bacterias. Fabrican
o seu
propio alimento
Coece as
caractersticas
dos animais vertebrados,
B3-2.3
3, 4, 5
3, 4, 5
explcaas
e utilzaas
ou toman alimento
do medio.
Son para clasificalos.
unicelulares. Pdense
desprazar.
Coece
as caractersticas dos diferentes tipos
7, 8, 9, 10
B3-2.4
7, 8, 9, 10
de plantas,
explcaas e utilzaas para clasificalas.
2. As bacterias mis
grandes
considranse pluricelulares. F
Os fungos, o mesmo que as plantas,
fabrican o seu propio alimento. F
As plantas e as algas fabrican o seu
propio alimento. V
3. polbo molusco
As plantas terrestres non se
invertebrado golfio
desprazan, pero as acuticas si. F
mamfero vertebrado
UNIDADE
Control B
1.De esquerda a dereita e de arriba abaixo.
Test
1, 2
5, 6
3, 4
7, 8, 9, 10
ourizo de mar equinodermo invertebrado

tiburn peixe vertebrado
4. Son ovparos e respiran por

branquias toda a sa vida: Peixes.
Respiran por pulmns e a sa pel est
cuberta de escamas: Rptiles.
Carecen de patas e presentan un corpo
brando e alongado: Vermes.
O seu corpo xelatinoso e
presentan tentculos para
cazar: Medusas.
5. Os anfibios respiran por branquias ao
naceren e por pulmns de adultos, e os
rptiles respiran sempre por pulmns. Os
anfibios, de adultos, teen patas e os
rptiles poden ter patas (lagarta), aletas
(tartaruga de mar) ou carecer delas (serpe).
6. A. Equinodermos; B. Artrpodos; C. Vermes; D.
Esponxas; E. Moluscos.
7. Un fieito. R. M. Porque os fieitos teen
as esporas dentro dos soros.
8. As plantas con flores, anxiospermas

e
ximnospermas,
reprodcense
mediante sementes e as plantas sen
flores, musgos e fieitos, mediante
esporas.
9. Fentos: soros.
Musgos: cpsula.
Anxiospermas: froito.
Ximnospermas: pia.
10. As plantas ximnospermas presentan flores

simples e pouco vistosas, mentres que as das
anxiospermas adoitan ser grandes e vistosas.
As plantas ximnospermas non producen
froitos, xa que as sas sementes se forman
en pias, ao contrario ca as anxiospermas,
que si producen froitos, no interior das cales
se encontran as sementes.
Control A
1.De esquerda a dereita e de arriba abaixo.

Toman alimento do medio. Son
pluricelulares. Son pluricelulares. Non poden
desprazarse. Fabrican o seu propio alimento
ou toman alimento do medio. Son unicelulares
ou pluricelulares. Unhas poden
desprazarse, outras non. Toman alimento do
medio.
Non se poden desprazar. Fabrican o seu
propio alimento ou toman alimento do medio.
Son unicelulares. Pdense desprazar.
2. As bacterias son sempre

unicelulares, independentemente do
seu tamao.
Os fungos, do mesmo xeito ca os
animais, toman o seu alimento do
medio.
As plantas terrestres non se
desprazan e as acuticas
tampouco.
3. Polbo. Invertebrado. Molusco.
Golfio. Vertebrado. Mamfero.
Ourizo de mar. Invertebrado. Equinodermo.
Gamba. Invertebrado. Artrpodo.
Tartaruga. Vertebrado. Rptil.
Tiburn. Vertebrado. Peixe.
4. Peixes: son ovparos. A sa pel est

cuberta
PROBAS DE AVALIACIN
de escamas. Respiran por

branquias. Teen aletas.
Anfibios: son ovparos. Respiran por

branquias ao naceren e por pulmns
cando son adultos. De adultos teen
patas.
pequenas, viven en lugares moi hmidos.

Teen follas diminutas e un pequeno talo
sen vasos condutores. Suxitanse ao solo
por raicias. As esporas estn dentro
dunha cpsula.
Os musgos pertencen ao grupo das plantas
sen flores.
Equinodermos: teen un esqueleto interno

feito de placas. Algns estn cubertos de
pugas.
Artrpodos: teen esqueleto externo
e patas articuladas.
8. As plantas con flores reprodcense por

sementes e as plantas sen flores, por
esporas.
5. Diferenzas. Os anfibios respiran por

branquias ao naceren e por pulmns na
idade adulta,
e os rptiles respiran sempre por
pulmns.
R. M. As sementes conteen unha planta

en miniatura e substancias alimenticias
para facilitar o seu crecemento. As esporas
son clulas especiais que estn protexidas
por unha cuberta moi resistente.
Os anfibios, de adultos, teen patas e os

rptiles poden ter patas (lagarta), aletas
(tartaruga
de mar) ou carecer delas (serpe).
Semellanzas. Os anfibios e rptiles
son vertebrados ovparos.
9. Nos musgos as esporas encntranse

na cpsula, que unha estrutura que se forma
no extremo dun filamento que sae do pequeno
talo. Nos fieitos as esporas atpanse nos soros,
unha zona de cor escura que est detrs
das sas follas.
10. As ximnospermas teen flores simples e

pouco vistosas e as sementes atpanse nas
pias. As anxiospermas teen flores
grandes
e vistosas e as sementes encntranse
nos froitos.
6. R. M. Os invertebrados non teen

esqueleto de sos e carecen de
columna vertebral.
Os principais grupos de invertebrados son:
esponxas, medusas, vermes, moluscos,
equinodermos, artrpodos.
7. R. M. Os musgos son plantas moi
Test
1. a; 2. b; 3. c; 4. a; 5. b; 6. a; 7. b; 8. c; 9. b; 10. c.
Probas de avaliacin
Solucins
Control B
1. Unicelulares: fermentos e Candida albicans.

Pluricelulares: nscaro e mofo do queixo.
2. Os fungos toman o alimento do medio.

Da asociacin dunha alga e un fungo
xorde o lique.
3. Cogomelo: a parte do fungo que intervn
na sa reproducin.
Esporas: xeran novos fungos.
Micelio: medra baixo a terra e
encrgase de absorber o alimento.
4. fermento B; fungo cndida P; p de atleta P;
champin B; nscaro B; mofo do pan P
5. Ao reino protista.
A. Vorticela; B. Paramecio; C. Ameba;
D. Tripanosoma.
6. Reino protista. Organismo: alga. As algas
son seres vivos unicelulares ou pluricelulares.

As sas clulas son parecidas s das plantas,
son capaces de fabricar o seu alimento e viven
en medios acuticos.
UNIDADE
7. Todas as bacterias provocan
Actividades
enfermidades ao resto de seres vivos. F
ESTNDARES DE
Nivel
Nivel
APRENDIZAXE
bsico
avanzado
Test
Control B
Control A
Coece a importancia e as caractersticas dos fungos,
explcaas e compara os fungos cos cogomelos

B3-2.1
1, 2, 3, 4
1, 2, 3, 4
1, 2, 3, 4
e cos animais.
Describe os seres pertencentes ao reino dos protistas,

sinala as diferenzas e as semellanzas entre protozoos
B3-2.1
5, 6
5, 6
5, 6
e algas, e explica a relacin entre os protistas
e as persoas.
Coece as caractersticas do reino das bacterias,
B3-2.1
7, 8, 9
7, 8, 9
7, 8, 9
explcaas e analiza a sa relacin coas persoas.
Describe as caractersticas xerais dos virus e os seus

B3-2.1
10
10
10
efectos nas persoas.
Todas as partes do noso planeta

estn habitadas por bacterias. V
Algunhas bacterias fabrican o seu
propio alimento e outras tmano do
medio. V
O corpo dalgunhas bacterias est
formado por varias clulas. F
No noso corpo viven millns de bacterias. V
8. vibrin: forma de coma; coco: forma

circular; espirilo: forma en espiral; bacilo:
forma alongada.
9. Algunhas bacterias provocan
diarrea nas persoas. Prexuzo
Emprganse para producir
algunhas mencias. Utilidade
Na pel hai unha flora bacteriana que
forma unha barreira protectora.
Beneficio
Utilzanse para a fabricacin do iogur.
Utilidade
10. Os virus, como o da sida ou o da gripe,

non se consideran verdadeiros seres
vivos, e por iso non se inclen en ningn
reino.
A causa disto que a sa nica forma de
vivir dentro dun organismo, ao que lle
causan enfermidades. A pesar de que os virus
non poden desprazarse, pasan dunhas persoas

a outras polo aire ou por contacto fsico.
A maneira de evitar contraer algunhas
enfermidades vricas mediante as vacinas.
Control A
1. Unicelulares: lvedos e Candida albicans.

Pluricelulares: nscaro e mofo do queixo.
2. Unha alga e un fungo ascianse para

formar un lique.
O fungo proporcinalle humidade
alga e a alga achgalle alimento ao
fungo.
3. Micelio: medra baixo o solo e
encrgase de absorber o alimento.
Cogomelo: a parte do fungo que
intervn na sa reproducin.
Esporas: xeran novos fungos.
4. Mofo do pan: prexudicial para as

persoas porque forma sobre o pan unha
peluxe que pode producir diarreas.
Fermento: beneficioso para as
persoas porque se poden elaborar
con el distintos alimentos, como a
cervexa e o pan.
5. A. vorticela, cilios; B. paramecio, cilios;
C. ameba, pseudpodos; D.
tripanosoma, flaxelo.
11.
12.
13.
14.
16.
15.
Test
1. c; 2. a; 3. b; 4. c; 5. c; 6. c; 7. c; 8. b; 9. c; 10. a.
PROBAS DE AVALIACIN
6. As algas pluricelulares clasifcanse segundo

a sa cor. A alga verde sase en
alimentacin, como nori ou ulva, e en
medicamentos.
A alga vermella utilzase para elaborar
produtos cosmticos. A alga parda
consmese
na alimentacin, como a laminaria.
7. Todos os virus lle provocan

enfermidades ao resto de seres vivos.
O corpo de todas as bacterias est
formado por unha soa clula.
As bacterias habitan en todos os
lugares do planeta.
8. Coco: forma circular.
Bacilo: forma alongada.
Vibrin: forma de coma.
Espirilo: forma de espiral.
9. Bacterias que nos son tiles, como das

que se obteen o iogur e o queixo. Bacterias
que poden causarnos enfermidades, como
a pneumona. Bacterias que son
beneficiosas, como as da nosa flora intestinal.
10. R. M. Os virus non se inclen en ningn
reino porque non se consideran autnticos
seres vivos. S se poden reproducir dentro
dalgn organismo, ao que lle causan
enfermidades.
17.
Probas de
avaliacin
SEGUNDO TRIMESTRE
18.
19.
20.
21.
22.
23.
ESTND
ARES DE
APRENDIZAXE
38.
39.
40.
54.
55.
56.
B3-1.2
70.
71.
72.
Coece e explica o que unha clula e

as sas partes, e sinala as semellanzas e
diferenzas entre as clulas animais e as clulas
vexetais.
57.
Identifica a estrutura dos seres vivos e
describe os tecidos, os rganos, os sistemas, os
aparellos e os organismos, diferenciando entre os
tecidos animais e os tecidos vexetais.
73.
B3-2.1
86.
87.
B3-2.2
89.
B3-2.3
108.
109.
B3-2.4
120.
121.
122.
B3-2.1
136.
137.
138.
B3-2.1
152.
153.
B3-2.1
163.
164.
B3-2.1
Observa directa e indirectamente e

clasifica os seres vivos en diferentes reinos,
segundo as sas caractersticas.
de plantas, explcaas e utilzaas para

Coece a importancia e as
caractersticas dos fungos, explcaas e
compara os fungos cos cogomelos e cos
animais.
139. Describe os seres pertencentes ao
reino dos protistas, sinala as diferenzas e as
semellanzas entre protozoos e algas, e explica
a relacin entre os protistas e as persoas.
154.
Coece as caractersticas do reino das

bacterias, explcaas e analiza a sa relacin
coas persoas.
165. Describe as caractersticas xerais
dos virus e os seus efectos nas persoas.
174.
175.
176.
177.
178.
,2
,2
58.
59.
60.
61.
62.
63. 3
64.
65.
66.
74.
75.
76.
67.
68.
69.
77.
78.
79. 4
80.
81.
82.
96.
97.
98.
99. 5
100.
83.
84.
85.
Coece as caractersticas dos diferentes
111.
123.
Activi
dades
35.
33.
Niv 34.
Nivel
36.
el
excelencia 37.
T
est
avanzado
Control E
45. A
48.
51.
Control
46.
49.
52.
47. 1
50. 1
53.
29.
,2
92.
93.
94.
95.
90.
Coece as caractersticas dos
animais invertebrados, explcaas e
utilzaas para clasificalos.
91.
Coece as caractersticas dos
animais invertebrados, explcaas e
utilzaas para clasificalos.
110.
tipos
Ni
vel
bsico
42. B
Control
43.
44. 1
32.
27.
INDICADORES DE
LOGRO
41.
B3-1.2
88.
28.
24.
25.
26.
101.
102.
112.
114.
103.
116.
113.
124.
125.
115.
127.
128.
117.
130.
131.
126.
140.
129.
143.
132.
146.
141.
144.
147.
142.
155.
145.
157.
148.
159.
156.
166.
158.
168.
160.
170.
167.
169.
171.
104.
105.
106.
107.
5
118.
119.
6
133.
134.
135.
7
149.
150.
151.
8
161.
162.
9
172.
173.
10
179. Solucins
180.
181. Control B
182.
1. Os seres vivos teen en comn que
realizan as tres funcins vitais e, ademais,
que estn formados por clulas.
R. M. Si, xa que a clula a unidade
mis pequena dos seres vivos.
2. A. Clula vexetal. B. Clula animal

183.
3. Tecido adiposo: est
especializado en acumular graxas.
Parnquima: serve de almacn
184.
de substancias e nel realzase a
fotosntese.
185.
186.
187.
188.
Tecido muscular: encrgase do
movemento nos animais.
Sber: est nos talos e races vellas e cumpre
unha funcin protectora.
4. Non se desprazan: reino dos fungos e
reino das plantas.
Todos os seus representantes son
pluricelulares: reino dos animais e
reino das plantas.
Son todos terrestres: reino dos fungos.
189.
5. A. artrpodo, invertebrado; B.
equinodermo, invertebrado; C. mamfero,
vertebrado; D. anfibio, vertebrado; E.
rptil, vertebrado
6. R. M. As follas das ximnospermas son
duras e perennes e as das anxiospermas
son caducas, non son duras e cambian de
cor
190.
no outono.
191.
7. Os fungos con cogomelo estn formados
192.
por unha rede de fos subterrnea
denominada micelio, que se encarga de
absorber o alimento. Estes filamentos, cando se
dan as condicins axeitadas, dan orixe aos
cogomelos, que son
193.
a parte que intervn na reproducin.
neles onde se producen esporas, que
despois darn lugar a novos fungos.
8. Tripanosoma: flaxelo
Ameba: pseudpodo
Vorticela: cilios
Paramecio: cilios
194.
9. A. Vibrin; B. Coco; C. Espirilo; D. Bacilo
195.
10. R. M. Os virus non se consideran seres
vivos, xa que s se poden reproducir
dentro dalgn organismo, ao que lle
causan enfermidades como a gripe, a
varicela ou a sida.
196.
197. Control A
198.
1. R. M. A clula a unidade mis pequena
que forman os seres vivos e que, sa
vez,
199.
estn vivas. En funcin do nmero de
clulas, os organismos divdense en
pluricelulares
200.
se teen moitas clulas e
unicelulares se s estn formados por
unha clula.
SEGUNDO TRIMESTRE
2. A. Clula vexetal. B. Clula animal.

201.
3. Tecido seo: funcin de soporte, en animais.
Tecido nervioso: a sa funcin levar
informacin ao cerebro e respostas ao
resto do corpo, en animais.
Parnquima: ten das funcins: nel

realzase a fotosntese e tamn
almacena substancias, en plantas.
Sber: ten funcin protectora, nas plantas.
202.
4. Bacterias Fungos. As bacterias son todas
unicelulares e unhas fabrican o seu propio
alimento e outras tmano do medio. Os
fungos son pluricelulares e toman o alimento
203.
do medio.
Animais Plantas. Os animais
toman o alimento do medio e
desprzanse,
204.
e as plantas fabrican o seu
propio alimento e non se desprazan.
Fungos Plantas. Os fungos son
unicelulares e pluricelulares e toman o
alimento do medio, e as plantas son
pluricelulares e fabrican
205.
o seu propio alimento.
206.
5. Vertebrados: mamferos, aves, rptiles,
anfibios e peixes. Invertebrados: esponxas,
medusas, vermes, moluscos,
equinodermos, artrpodos.
6. R. M. As follas das ximnospermas son
duras e perennes e as das
anxiospermas son caducas, non son
duras e cambian de cor
207.
no outono. As ximnospermas
engloban rbores de gran tamao, e as
anxiospermas rbores, arbustos e herbas.

7. Os fungos con cogomelo estn formados
208.
por unha rede de fos subterrnea
denominada micelio, que se encarga de
absorber o alimento. Estes filamentos, cando se
dan as condicins axeitadas, dan orixe aos
cogomelos, que son
209.
a parte que intervn na
reproducin do fungo. neles onde se
producen as esporas, que despois darn
lugar a novos fungos.
8. ameba: seudpodos; tripanosoma:
flaxelo; paramecio: cilios; vorticela:
cilios.
9. R. G. A. Coco; B. bacilo; C. Vibrin; D. Espirilo.
210.
10. R. M. Os virus non son autnticos seres
vivos, xa que s poden reproducirse dentro
doutro organismo, como as persoas, s que
lles causan enfermidades. Estas
enfermidades poden previrse con vacinas.
211.
212.
213.
214. Control E
215.
216. 1. R. M. A clula a unidade mis
pequena que forman os seres vivos e que,
sa vez, est viva. En funcin do nmero de
clulas, os organismos poden ser
unicelulares
217.
218.
219.
220.
221.
e pluricelulares. Os unicelulares
estn formados por unha soa clula, como as
bacterias
222.
e os protozoos, e os pluricelulares
estn formados por moitas clulas, como os
animais e as plantas.
2. R. M. As clulas animais e as clulas
vexetais teen en comn que estn
formadas
223.
pola membrana, o
citoplasma, o ncleo e os orgnulos.
Diferncianse en que
224.
a clula vexetal ten ademais
parede celular e cloroplastos; adoitan ser
mis grandes
225.
e teen forma regular, normalmente
prismtica. Non obstante, as clulas animais
presentan gran variedade en canto sa forma
e tamao.
3. Tecidos animais modelo:
Tecido seo: Ten funcin de soporte.
Tecido muscular: Encrgase do
movemento. Tecidos vexetais modelo:
Parnquima. Almacena
substancias e nel realzase a
fotosntese.
Tecido condutor: Transporta substancias.
226.
4. R. M. O reino das bacterias
caracterzase por seren todas
unicelulares e o reino
227.
dos protistas presenta individuos
unicelulares e tamn pluricelulares. En ambos
os reinos hai individuos que toman o alimento
do medio
228.
e outros que fabrican o seu alimento.
229.
As bacterias desprzanse e no reino
protista hai uns individuos que se poden
desprazar
230.
e outros que non se desprazan.
231.
Hai fungos unicelulares e fungos
pluricelulares; todas as plantas son
pluricelulares. Os fungos deben tomar os seus
alimentos do medio, mentres que as plantas
fabrican o seu propio
11.
12.
13.
14.
15.
16.
18.
17.
110
Test
1. c; 2. b; 3. c; 4. c; 5. b; 6. c; 7. c; 8. a; 9. c; 10. c.
SEGUNDO TRIMESTRE
232.
alimento. Nin os fungos nin
as plantas se desprazan.
5. Esponxas. Exemplo modelo: esponxas.
233.
Medusas. Exemplo modelo: medusa
aurelia. Vermes. Exemplo modelo: mioca.
Moluscos. Exemplo modelo: polbo.
Equinodermos. Exemplo modelo: estrela de
mar. Artrpodos. Exemplo modelo: araa.
6. A. trigo, anxiospermas; B. abeto,
ximnospermas; C. laranxeira,
anxiospermas;
234.
D. teixo, ximnospermas.
235.
7. R. M. A partir das esporas frmanse filamentos
moi finos; estes filamentos de signo sexual
contrario fndense e dan lugar a un novo
micelio. Del frmase o cogomelo, que se
desenvolve e medra ata que madura.
236.
No sombreirio frmanse as esporas.
237.
8. R. G. De esquerda a dereita: tripanosoma,
flaxelo; ameba, pseudpodos; paramecio,
cilios.
9. Coco: forma esfrica
Bacilo: forma alongada
Vibrin: forma de coma
Espirilo: forma espiral
238.
10. R. M. Os virus s poden reproducirse dentro
dalgn organismo, como as persoas, s que
lles causan enfermidades como a gripe, a
varicela Para evitar algunhas enfermidades
causadas por virus, vacinmonos.
19.
20.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
Identifica, cita e explica situacins en que interveen
80.
as diferentes formas de enerxa.
81.
82.
Explica o que a materia, substancia pura, mestura
83.
heteroxnea, mestura homoxnea e aliaxe.
84.
85.
Explica o proceso que cmpre seguir para separar
86.
os compoentes de distintas mesturas, que se dan
87.
na vida coti, mediante os mtodos adecuados. 88.
89.
Describe os cambios de estado, experimntaos, 90.
explica as diferenzas entre os distintos cambios 91.
e pon exemplos para cada caso.
92.
93.
Busca informacin e explica os resultados sobre 94.
aplicacins prcticas dos efectos de dilatacin 95.
e aumento de temperatura que produce a calor 96.
97.
sobre os corpos.
98.
99.
Investiga, realiza hipteses e experiencias sinxelas,
relacionadas coa vida coti, nas que se producen100.
101.
reaccins; expn as sas conclusins, explicndoas
102.
con argumentos e xustificndoas.
60. Solucins
61.
62.
Control B
63.
1. Os alimentos proporcinannos este
tipo de enerxa: enerxa qumica.
Un submarino utiliza plutonio para navegar:
64.
enerxa nuclear.
Acendo unha lmpada na mia casa: enerxa

lumnica.
Lanzo moi lonxe unha pequena
pedra cun tiracroios: enerxa
mecnica.
2. A prata, o hidrxeno e o diamante son
substancias puras porque estn
formadas por un s tipo de materia.
3. As mesturas poden ser heteroxneas,
como unha sopa de fideos, ou
homoxneas,
65. como a auga de mar.
66.
4. Destilacin. Utilzase para
separar, por exemplo, alcohol e
auga.
112
67.
Probas de avaliacin
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
ESTNDARES
DE
28.
APRENDIZAXE
29.
30.
31.
32.
33. B4-4.2
34.
35.
36. B4-4.5
37.
38.
39.
40. B4-4.5
41.
42.
43.
44. B4-5.4
45.
46.
47.
48. B4-5.3
49.
50.
51.
52.
53.
54. B4-5.5
55.
2.
56.
57.
58.
59.
68.
UNIDADE
Actividades
Nivel
bsico
Control B
Nivel
avanzado
Control A
Test
2, 3
2, 3
2, 3, 4
5, 6
5, 6
6, 7
8, 9, 10
8, 9, 10
8, 9, 10
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
Decantacin.
Emprgase para
separar aceite e
auga.
Evaporacin. Obtense as o sal nas salinas.
Filtracin. Serve para separar dous
slidos con distinto tamao.
5. A. Condensacin do vapor de auga en
auga; B. Fusin de slido a lquido; C.
Ebulicin
111.
de lquido a gas.
112.
6. Temperatura de fusin
Evaporacin
113.
7. R. M. Dixase esta separacin entre
barra e barra porque, cando os corpos
aumentan de temperatura, se produce
un aumento
114.
de volume, dicir, diltanse.
115.
8. R. M. O paso de auga lquida a vapor de
auga non unha reaccin qumica porque
a auga
113
9. 7
11.
12.
13.
14.
non se transforma noutra substancia,
s cambia dun estado a outro.
9. oxidacin Unha substancia combnase
15.
con osxeno e transfrmase noutra
substancia diferente.
fermentacin Nela estn
implicadas algunhas bacterias e
fermentos durante a producin
dalgns alimentos.
combustin Arde un papel e
transfrmase en dixido de carbono e
cinza.
10. R. M. No aparello dixestivo
prodcense reaccins qumicas que
transforman
16. os alimentos en nutrientes.
17.
18.
Control A
19.
1. R. M. Enerxa mecnica: un corpo ao caer
ao chan desde unha altura concreta;
enerxa qumica: os alimentos; enerxa
elctrica:
20.
os raios; enerxa luminosa: a
luz; enerxa trmica: un prato de sopa a
40 C; enerxa nuclear: combustibles
como o uranio.
2. Unha substancia pura est formada por un
s tipo de materia. Exemplo modelo: o
diamante. Unha mestura est formada por
varias substancias puras diferentes.
Exemplo modelo: o granito.
3. As aliaxes son un tipo especial de
mestura homoxnea en que unha ou
varias
21.
das substancias son metais.
Son tiles porque teen diferentes
propiedades das dos compoentes
puros sen mesturar. Por exemplo, o
aceiro moito mis resistente ca o ferro
puro.
4. R. M. Filtracin: serve para separar
mesturas heteroxneas formadas por un
slido
22.
e un lquido, ou por dous slidos de
distinto tamao; evaporacin: serve para
separar mesturas homoxneas formadas por
un slido e un lquido; decantacin: serve
para separar
31.
32.
33.
10.
PROBAS DE AVALIACIN
23.
mesturas heteroxneas de
substancias con distinta densidade.
5. Ponse unha pota na vitrocermica para
ferver auga, e ao cabo dun anaco est
baleira:
24.
de lquido a gas con perda de calor.
As flores dun xardn teen gotas de
orballo: de vapor de auga a lquido con
ganancia de calor.
Un xeo sobre unha mesa acaba
transformndose en auga lquida: de
slido a lquido con perda de calor.
6. R. M. A temperatura de fusin dunha
substancia a temperatura cal pasa de
estado slido
25.
a estado lquido, e a temperatura
de ebulicin dunha substancia a
temperatura cal pasa de estado slido a
estado gasoso.
7. R. M. Canto maior a temperatura dun
corpo, maior a sa enerxa calorfica. A
enerxa calorfica pasa dun corpo que est
mis quente a outro que est mis fro.
Cando un corpo aumenta de temperatura,
aumenta tamn
26. de volume e, se dimine a temperatura,
dimine tamn de volume.
8. A B unha reaccin qumica porque se
produce unha transformacin dunhas
substancias noutras.
9. Oxidacin: unha substancia combnase
27.
con osxeno e transfrmase noutra
substancia diferente.
Combustin: un tipo de oxidacin
28.
que ocorre moi rapidamente. Unha
substancia combnase con osxeno, prodcese
unha lapa e desprndese moita calor e,
normalmente, tamn dixido de carbono.
Fermentacin: estn implicadas bacterias
29.
e fermentos on lvedos e producen
reaccins qumicas que ocorren nos seres
vivos.
10. Na industria alimentaria prodcense
normalmente fermentacins. Delas obtemos
produtos como
30. o iogur, a cervexa, o pan, o vio e o vinagre.
34.
35.
37.
36.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
1.
72.
73.
74.
Test
1. c; 2. a; 3. b; 4. a; 5. a; 6. c; 7. c; 8. c; 9. b; 10. b.
Probas de avaliacin
75. Solucins
76.
77.
Control B
78.
1. A carga elctrica a propiedade dos
corpos de atraeren obxectos pequenos.
2. Un corpo que presenta as mesmas
cargas positivas ca negativas
considrase electricamente neutro.
Cando un corpo presenta mis
cargas positivas ca negativas
est cargado positivamente.
Un corpo est cargado negativamente
79.
cando ten mis cargas negativas ca
positivas.
80.
3. R. G. A: das cargas positivas
repeleranse; B: das cargas negativas
repeleranse; C:
81. unha carga positiva e outra negativa
atraeranse.
82.
4. Un imn un obxecto capaz de atraer
outros obxectos metlicos, sobre todo os
que estn fabricados con ferro. Unha
propiedade
83.
dos imns que teen dous polos,
un positivo e outro negativo e que, ademais,
non se poden
84.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
ESTNDARES
DE
92.
APRENDIZAXE
93.
94.
95.
96.
97. B4-4.2
98.
99.
100.
101. B4-4.2
102.
103.
104.
105. B4-4.2
106.
107.
108. B5-3.2
109.
110.
111.
112.
113. B5-3.1
114.
115.
116.
117. B5-3.1
118.
119.
120.
121.
122.
123.
85. UNIDADE
124.
125.
separar. Se se parte un imn,
obtense dous imns mis pequenos, cada
un cos seus
Actividades
126.
dous polos.
127.
5. A. ForzaNivel
de repulsin;Nivel
B. Forza de
bsico
avanzado
atraccin; C. Forzas de atraccin. Test
Control B
Control A
6. R. M. Se as cargas elctricas se encontran
Explica o que a carga elctrica, os tipos de cargas cun material condutor, mvense con
elctricas que existen e o comportamento dos corpos
1, 2, 3, 6
1, 2, 3, 6
1, 2
facilidade a travs del. Se as cargas
segundo a carga que teen.
elctricas se atopan cun material illante,
Explica o que o magnetismo e o comportamento non se moven a travs del.
4, 5
4, 5
3
dos corpos magnetizados.
7. R. M. Un electroimn consiste nunha

barra de ferro arredor da cal se enrola
7
7 pasa a 5, 6, 7
un cable condutor.
Cando
corrente
128.
polo cable, a barra de ferro
Explica o que a corrente elctrica, como se transmite
8, 9
8, 9
8
e algns efectos da electricidade.
convrtese
Relaciona o magnetismo co funcionamento
de instrumentos como o comps e cos polos
magnticos da Terra.
nun imn. Cando deixa de

Identifica e representa os elementos dun circuto129.
pasar a corrente, a barra perde o seu
elctrico, diferenciando entre circuto aberto e pechado
e os seus efectos consecuentes; relaciona estesmagnetismo. 10
9, 10
conceptos coas sas aplicacins prcticas na vida
8. Pantalla dun ordenador: efecto luminoso.
coti.
Constre un circuto elctrico sinxelo.
Calefactor elctrico: efecto calrico.
10
Batera recargable: efecto qumico.

Coche elctrico: efecto mecnico.
9. alternadores Producen enerxa

elctrica grazas ao xiro de grandes
bateras Posen no seu interior
substancias con enerxa qumica que
utilizan para producir electricidade.
paneis fotovoltaicos Transforman a
luz en enerxa elctrica.
10. A. lmpada; B. cable condutor; C. pila;
D. interruptor
Control A
1. Porque ao refregar un bolgrafo contra un

xersei pasan cargas negativas do xersei ao
bolgrafo.
2. Neutro, se ten o mesmo nmero de cargas
positivas e negativas; cargado
negativamente, se ten mis cargas
negativas ca positivas; cargado
positivamente, se ten mis cargas positivas
ca negativas.
3. R. M. Se dous corpos se repelen, ambos
ESTNDARES
teen o mesmo tipo de cargas, sexan
DE
negativas
APRENDIZAXE
ou positivas. S se atraen os
corpos que teen distinto tipo de
Identifica, cita e explica situacins en que
cargas.
B4-4.2
interveen as diferentes formas de enerxa.
4. O magnetismo unha propiedade que teen

algns obxectos
Explica
de atraer
o que obxectos
a materia,
metlicos.
substancia pura,
Forzas magnticas de repulsin.

Exemplo modelo: ao achegar dous
imns polos mesmos polos.
6. A corrente elctrica o movemento das
cargas elctricas a travs dun material.
Exemplos modelo de materiais condutores: o
cobre
e o ferro. Exemplos modelos de
materiais illantes: a madeira e o plstico.
7. R. M. Un electroimn consiste nunha barra
de ferro arredor da cal se enrola un cable
condutor. Cando pasa a corrente polo
cable, a barra de ferro convrtese no seu
imn.
Se deixa de pasar a corrente, a barra perde
o seu magnetismo. Se un imn se move
cerca dun cable, no cable prodcese corrente
elctrica. Un alternador unha mquina
en que se fai xirar un imn no interior dun rolo
de cable condutor para conseguir unha corrente
elctrica.
8. Efecto mecnico. Un trade elctrico.
Actividades
Efecto calorfico. Un ferro de pasar.
Nivel
Nivel
Nivel
Efecto qumico. Unha batera.
bsico
avanzado
excelencia Test
Efecto
Unha
Controlluminoso.
B
Control
A lmpada.
Control E
9. Bateras. Posen no seu interior

1
1
1
1
substancias con enerxa qumica que se
utiliza para produciren electricidade.
mestura heteroxnea,
B4-4.5
Porque o magnetismo
terrestremestura
nos homoxnea
e aliaxe.
permite orientarnos grazas ao comps.
2Alternador. Producen
enerxa
2
2
elctrica grazas ao xiro de grandes
Explica o
que hai que seguir para
5. Forzas magnticas
deproceso
atraccin.
separar os compoentes de distintas mesturas,

B4-4.5
Exemplo modelo:
ao
achegar
dous
imns
que se dan na vida coti, mediante os mtodos
polos seus polos
diferentes.
adecuados.
10. R. G.
11.
Describe os cambios de estado, experimntaos,
12.
explica as diferenzas entre os distintos cambios
13. B4-5.4
e pon exemplos para cada caso.
14.
15.
16.
18.
17.
Test
B4-5.1
PROBAS DE AVALIACIN
Explica as reaccins qumicas sinxelas,

analizando as diferenzas entre oxidacins e
combustins.
Paneis fotovoltaicos. Transforman a

3
3
luz en enerxa
elctrica. 3
6, 7,
8, 10
9, 10
9, 10
9, 10
1. b; 2. b; 3. a; 4. a; 5. c; 6. b; 7. b; 8. c; 9. a; 10. c.
30.
31.
32.
Relaciona o magnetismo co funcionamento
33.
34.
de instrumentos como o comps e cos polos
35.
magnticos da Terra.
36.
37.
Explica o que a corrente elctrica, como se
38.
transmite e algns efectos da electricidade.
39.
Identifica e representa os elementos dun circuto 40.
41.
elctrico, diferenciando entre circuto aberto
Explica o que o magnetismo
Probasede
avaliacin
o comportamento
dos corpos magnetizados.
19. B4-4.2
20.
21.
22. B4-4.2
23.
24.
25.
26. B5-3.2
27.
28.
29.
B5-3.1
e pechado e os seus efectos consecuentes;

relaciona estes conceptos coas sas aplicacins
prcticas na vida coti.
115
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
1.
74. TERCEIRO TRIMESTRE

75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
67.
68.
69. Solucins
70.
71.
Control B
72.
1. enerxa nuclear Un barco
transatlntico utiliza uranio para
navegar.
enerxa luminosa Tras recibir un raio de
sol, un panel fotovoltaico xera enerxa
elctrica.
enerxa qumica Unha pila fai
funcionar un reprodutor de CD.
enerxa mecnica Un bloque de formign
encntrase suspendido a cen metros de altura
colgado dun guindastre.
73.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
2. sopa de fideos, bote de lentellas e
garavanzos, rocha de granito
3. Decantacin: auga e aceite
Evaporacin: auga e sal
Destilacin: auga e alcohol
Filtracin: auga e area
127.
4. evaporacin P; fusin P; solidificacin
G; condensacin G; sublimacin G;
ebulicin P
116
5. TERCEIRO TRIMESTRE
6.
7.
8.
5. R. M. Ocorreu unha reaccin de oxidacin.
9. O cravo, en contacto co osxeno,
oxidouse e formouse xido de ferro.
6. O magnetismo a propiedade que teen
certos obxectos de atraeren outros obxectos
metlicos, principalmente de ferro.
7. O comps o instrumento que nos
permite orientarnos porque aproveita o
magnetismo terrestre.
8. A. Efecto sonoro; B. Efecto calorfico; C.
Efecto qumico; D. Efecto magntico.
9. R. G. De arriba abaixo e de esquerda a
dereita; pila, cable, interruptor, lmpada.
10. R. G.
10.
11.
Control A
12.
1. A. Enerxa lumnica; B. Enerxa mecnica;
C. Enerxa qumica; D. Enerxa elctrica.
13.
2. Na mestura heteroxnea
distnguense os seus compoentes,
por exemplo,
14.
o granito; en cambio, na mestura
homoxnea non se distinguen os seus
compoentes, como o aire e a auga.
3. A. Evaporacin; B. Destilacin; C.
Decantacin;
D. Filtracin.
15.
4. Ganancia de calor. Exemplo modelo:
condensacin. Exemplo modelo:
sublimacin. Perda de calor. Exemplo
modelo: fusin. Exemplo modelo:
evaporacin.
5. Unha combustin un tipo especial
16.
de oxidacin que ocorre moi
rapidamente. Unha substancia, por exemplo
un anaco
17. de madeira, combnase con osxeno.
Prodcese unha lapa, desprndese moita
calor, a madeira transfrmase en dixido de
carbono e cinza.
6. A magnetita un mineral, un imn
natural que se atopa na natureza.
A de atraer obxectos de ferro; a de non
poder separar os seus dous polos.
7. Comps.
unha agulla imantada montada sobre
18.
un eixe para que poida xirar
facilmente. O polo norte da agulla indica o
polo norte terrestre

19.
e o polo sur indica o polo sur terrestre.
20.
8. Efecto mecnico: a corrente elctrica
emprgase para producir un movemento.
Efecto calorfico: a corrente elctrica,

21.
ao pasar por un material
condutor, fai que a temperatura deste
aumente.
Efecto magntico: a corrente elctrica
converte en imns algns materiais que
antes non o eran.
9. interruptor Interrompe ou
restablece a corrente elctrica.
receptor Ao recibir a corrente
elctrica, convrtea en movemento,
calor, luz...
cable Conduce a corrente elctrica
desde o xerador cara aos outros
compoentes
22.
do circuto.
xerador Nel frmase a enerxa elctrica.
23.
10. R. G.
24.
25.
Control E
26.
1. Enerxa mecnica. Exemplo
modelo: unha maz que cae
dunha rbore.
Enerxa qumica. Exemplo
modelo: a que conteen os
alimentos.
Enerxa nuclear. Exemplo
modelo: a que contn o
uranio.
Enerxa calorfica. Exemplo
modelo: a que proporciona un

radiador.
2. R. M. Unha aliaxe unha mestura homoxnea
en que unha ou varias substancias son
metais. unha mestura homoxnea porque
non se poden distinguir os seus compoentes.
27.
Por exemplo, o aceiro unha
aliaxe de ferro e carbono.
3. Decantacin: utilzase para separar
mesturas heteroxneas de substancias con
distinta densidade.
Evaporacin: utilzase para separar
mesturas homoxneas formadas por un
slido
28.
e un lquido.
Destilacin: un tipo de evaporacin en
que o vapor se recolle e se condensa.
Separa
29.
disolucins de slidos en lquidos e de
lquidos con distintas temperaturas de
ebulicin.
4. Sublimacin. Exemplo modelo: a
naftalina que se pon na roupa para
gardala
30.
no armario.
Condensacin. Exemplo modelo: as
gotas de orballo da ma.
Ebulicin. Exemplo modelo: a auga
que se pon a ferver para cocer
pasta.
TERCEIRO TRIMESTRE
5. R. M. A oxidacin unha reaccin qumica

en que unha substancia se transforma
noutra ao combinarse co osxeno, e a
combustin
un tipo de oxidacin na cal se forma
unha lapa e se desprende moita calor e
dixido
de carbono. Exemplos: unha lata
intemperie oxdase, e a lea arde co lume.
6. R. M. Os imns naturais e os artificiais
son capaces de atraer obxectos
metlicos, especialmente os fabricados
con ferro.
A magnetita un imn natural, e os imns
artificiais estn feitos con diferentes materiais
e son mis potentes ca os naturais.
7. R. M. Un comps unha agulla
imantada montada sobre un eixe para
que poida xirar facilmente. O polo norte
do comps apunta
ao polo norte terrestre, e o polo sur do
comps, ao polo sur terrestre. A Terra
comprtase coma se fose un imn xigantesco.
Os polos norte
e sur magnticos encntranse cerca dos
polos xeogrficos sur e norte,
respectivamente.
8. Efecto magntico: a capacidade da
corrente elctrica de xerar magnetismo.
11.
12.
13.
14.
15.
17.
16.
Efecto calorfico: cando a corrente

elctrica pasa por un material
condutor, este quece.
Test
1. c; 2. c; 3. b; 4. b; 5. b; 6. c; 7. c; 8. a; 9. c; 10. b.
Efecto mecnico: nos motores

elctricos a corrente elctrica
utilzase para producir
movemento.
9. Cable condutor: conduce a corrente elctrica.
Interruptor: interrompe ou
restablece a corrente elctrica.
Lmpada: receptor; a enerxa
elctrica pasa a enerxa luminosa.
Pila: xerador; a enerxa qumica
pasa a enerxa elctrica.
10. R. L.
18.
19.
Probas de
avaliacin
AVALIACIN FINAL
20.
21.
22.
23.
24.
25.
ESTND
ARES DE
APRENDIZAXE
30.
26.
27.
28.
29.
31. Actividades
Ni
34.
Niv
35.
36.
37.
38. T
est
46.
47.
vel
bsico
Control
42. B
43. 1
el
avanzado
Control
44. A
45.
50.
51.
52. 2
53.
54.
59.
60.
61. 3
62.
63.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.B2-3.4
76.
77.
78.
80.
81.
82. 4
83.
84.
85.
1
86.
87.
88.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
102.
105.
108.
103.
106.
109.
104.
115.
107.
118.
110.
121.
116.
119.
122.
117.
127.
120.
129.
123.
131.
128.
136.
130.
138.
132. 11,
140.
137.
145.
139.
147.
141. 13,
149.
146.
155.
156.
148.
158.
159.
150.
161.
162.
157.
168.
169.
160.
171.
172.
163.
174.
175.
170.
180.
173.
182.
176.
184.
39.
40.
B2-2.2
48.
49.
B2-2.2
57.
58.
B2-2.2
B2-2.1
89.
90.
B2-2.1
98.
99.
100.
B3-1.2
111.
112.
113.
B3-1.2
124.
125.
B3-2.1
133.
134.
B3-2.4
142.
143.
B4-5.1
151.
152.
153.
B4-5.4
164.
165.
166.
B4-4.2
177.
178.
B4-4.2
41.
Identifica e explica as caractersticas dos

distintos aparellos que interveen na nutricin.
Describe as funcins dos aparellos e dos diversos
rganos que interveen na nutricin.
Describe as funcins do corazn, dos vasos
sanguneos e das clulas do sangue.
Identifica e expn as prcticas saudables
relacionadas coa nutricin.
Describe as caractersticas da puberdade
79.
e da adolescencia, sinalando os cambios que se
producen nestas etapas.
Describe as clulas sexuais masculina e feminina e
explica as sas caractersticas.
101.
Identifica a estrutura dos seres vivos e describe os

tecidos, os rganos, os sistemas, os aparellos e os
organismos, diferenciando entre os tecidos animais e os
tecidos vexetais.
114.
Identifica a estrutura dos seres vivos e describe os

tecidos, os rganos, os sistemas, os aparellos e os
organismos, diferenciando entre os tecidos animais e os
tecidos vexetais.
126.
Observa directa e indirectamente e clasifica os

seres vivos en diferentes tipos, segundo as sas
caractersticas.
135. Coece as caractersticas dos diferentes tipos de
plantas, explcaas e utilzaas para clasificalas.
144.
Explica as reaccins qumicas sinxelas,

analizando as diferenzas entre oxidacins e
combustins.
154. Describe os cambios de estado, experimntaos,
explica as diferenzas entre os distintos cambios e pon
exemplos para cada caso.
167.
Explica o que a carga elctrica, os tipos de

cargas elctricas que existen e o comportamento dos
corpos segundo a carga que teen.
179.
Explica o que o magnetismo e o

comportamento dos corpos magnetizados.
181.
1
2
55.
56. 2, 3,
4, 6
64.
65.
183.
185.
121
186.
187.
188.
189.
AVALIACIN FINAL
Solucins
190.
191.
192. Control B
193.
1. O proceso polo cal obtemos nutrientes
dos alimentos denomnase proceso
dixestivo.
As glndulas anexas son o fgado e
194.
o pncreas, que segregan no
intestino delgado o zume pancretico
e a bile, respectivamente.
A absorcin dos nutrientes prodcese a
travs das pilosidades no intestino
delgado.
2. Fosas nasais, farinxe, larinxe,
traquea, bronquios e bronquolos.
3. V cava superior; A aorta; A cartide; V
cava inferior; V xugular.
4. Puberdade.
Adolescencia.
195.
5. 3 rgano, so; 6 organismo, persoa;
196.
5 aparello, aparello locomotor; 1
clula, clula sea; 4 sistema, sistema
esqueltico; 2 tecido, tecido seo.
6. Os rptiles, os anfibios e os peixes
teen a pel cuberta de escamas. F
Os mamferos e as aves respiran por
pulmns.
197.
V
Os artrpodos teen
esqueleto, pero externo.
V.
Todos os equinodermos estn
cubertos de pugas. F
Algns vermes teen patas. F
198.
7. musgos Reprodcense mediante esporas.
199.
As sas esporas encntranse
dentro dunha cpsula.
fentos Reprodcense mediante
esporas. O seu talo groso e
subterrneo.
ximnospermas As sas sementes
frmanse en pias. Reprodcense
mediante sementes.
anxiospermas Reprodcense
mediante sementes. As sas flores
poden ser grandes e vistosas.
8. A. Protistas; B. Bacterias; C. Fungos;
200.
D. Protistas.
201.
9. Combustin: despois de producirse este
tipo de reaccin, desprndese gran cantidade
202.
de calor e, xeralmente, prodcese
dixido de carbono.
Fermentacin: estas reaccins

prodcense pola accin de bacterias
ou de fermentos.
Oxidacin: ocorre cando algns
materiais, a mido metais, se
combinan con osxeno.
10. R. M. Dous corpos electrizados replense se
teen o mesmo tipo de carga e atrense
cando teen dous tipos de carga distintas,
dicir, unha positiva e outra negativa.
203.
204. Control A
205.
1. R.M.
206.
Grazas dixestin dos alimentos,
obtemos
os
nutrientes
que
necesitamos para realizar as nosas
funcins vitais.
207.
As glndulas anexas son das, o

fgado e o pncreas; o primeiro
segrega bile
e o segundo, zume pancretico, que van
208.
ao intestino delgado para facilitar a
dixestin.
209.
Os nutrientes absrbense a
travs das pilosidades do
intestino delgado.
2. R. M. O aire entra nas vas respiratorias
polas fosas nasais ou pola boca e despois

percorre a farinxe, a larinxe e a traquea. A
traquea divdese en dous bronquios e cada
un deles entra nun pulmn. No interior do
pulmn,
210.
os bronquios vanse dividindo en
bronquolos cada vez mis finos.
3. As veas levan o sangue desde os rganos
ata o corazn e as arterias levan o sangue
desde o corazn ata os rganos. Exemplos
modelos.
211.
Veas: xugular, subclavia, cava superior.
Arterias: aorta, cartide, subclavia.
4. Na puberdade maduran os rganos do
aparello reprodutor e desenvlvense os
caracteres sexuais secundarios.
5. 1. Clula. Exemplo modelo: clula muscular;
2. Tecido. Exemplo modelo: tecido muscular;
3. rgano. Exemplo modelo: msculo;
4. Sistema. Exemplo modelo: sistema muscular;
5. Aparello. Exemplo modelo: aparello
locomotor; 6. Organismo. Exemplo
modelo: persoa.
6. Os rptiles, os anfibios e os peixes
teen a pel cuberta de escamas. Os
rptiles
212.
e os peixes teen a pel cuberta de
escamas.
213.
214.
215.
216.
Todos os equinodermos estn
cubertos de pugas. Algns
equinodermos, como
217.
os ourizos de mar, estn cubertos de
pugas.
Os mamferos teen plumas e as aves,
pelo. Os mamferos teen pelo e as
aves, plumas.
7. De esquerda a dereita e de arriba abaixo:
esporas; cpsula; talo sen vasos
condutores; sen flores.
218.
esporas; soros; talo groso; sen
flores. sementes; pia; pequenas e pouco

vistosas. sementes; froito; leoso e herbceo.
8. Algas e protozoos. Ambos pertencen ao
reino protista e viven en medios acuticos. As
algas son capaces de fabricar o seu alimento;
219.
os protozoos alimntanse doutros
seres vivos. As algas poden ser unicelulares
220.
e pluricelulares; os protozoos son
unicelulares.
11.
12.
13.
14.
15.
17.
18.
16.
122
Test
1. a; 2. c; 3. c; 4. b; 5. c; 6. b; 7. b; 8. b; 9. a; 10. a; 11. b;
12. b; 13. b; 14. c; 15. c; 16. c; 17. a; 18. b; 19. b; 20. b.
AVALIACIN FINAL
Bacterias e fungos. As bacterias son

unicelulares e os fungos poden ser
unicelulares ou pluricelulares.
Algunhas bacterias fabrican o seu
propio alimento
221. e outras tmano do medio e os
fungos deben tomalo do medio; as bacterias
habitan
222. en calquera parte do noso planeta e
pdense desprazar; os fungos non se
desprazan.
9. Nas reaccins qumicas, unha substancia
transfrmase noutra. Oxidacin, combustin
e fermentacin.
10. R. G. Dous obxectos cargados positivamente,
forzas de repulsin; dous obxectos cargados
negativamente, forzas de repulsin; un
obxecto cargado positivamente e outro
cargado negativamente, forzas de atraccin.
19.
20.
Rexistro de cualificacins
Alumnos
124
Unidade
1
Unidade
2
Unidade
3
Avaliacin
1. trimestre
Unidade
4
21.
Unidade
5
Unidade
6
Avaliacin
2. trimestre
Unidade
7
Unidade
8
PROBAS DE AVALIACIN CONTINUA
Avaliacin
3. trimestre
Avaliacin
final
Notas
Notas
Direccin de arte: Xos Crespo.

Proxecto grfico: Estudio Pep Carri.
Fotografa de portada: Leila Mndez.
Xefa de proxecto: Rosa Marn.
Coordinacin de ilustracin: Carlos Aguilera.
Xefe de desenvolvemento de proxecto: Javier Tejeda.
Desenvolvemento grfico: Ral de Andrs, Rosa Barriga, Olga de Dios, Jorge Gmez e Julia Ortega.
Direccin tcnica: Jorge Mira Fernndez.
Subdireccin tcnica: Jos Luis Verdasco Romero.
Coordinacin tcnica: Francisco Moral.
Confeccin e montaxe: Hilario Simn e Victoria Lucas.
Asesoramento lingstico: Ramiro Combo, Antonio F. Guiadanes e Antn Palacio.
Documentacin e seleccin fotogrfica: Maril Rodriglvarez.
Fotografa: ARQUIVO SANTILLANA
2014 by Santillana Educacin, S. L. / Edicins Obradoiro, S. L.

Entrecercas, 2
15705 Santiago de Compostela
Printed in Spain
CP: 672316
A presente obra est protexida polas leis de dereitos de autor e a sa propiedade intelectual correspndelle a Santillana / Obradoiro. Aos seus lextimos usuarios s lles est permitido realizar fotocopias para o seu uso como material da
aula. Queda prohibida calquera utilizacin fra dos usos permitidos, especialmente a que tea fins comerciais.

Eval Continua C Naturales 6 GLLG

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Eval Continua C Naturales 6 GLLG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

c

Un completo sistema de avaliacion

Avaliacions externas: introducion e probas

Avaliacion por competencias. Probas que

Recursos para a avaliacion de contidos

2. Avaliacion das unidades didacticas. Para cada

Estandares de aprendizaxe e solucions. Nunha taboa relacionanse os

3. Avaliacions trimestrais. Para levar a cabo un

- Avaliacion trimestral E. Proba destinada a un

Probas de avaliacion final. Desenadas para

5. Rexistro de cualificacions. Ofrecese un cadro

Avaliacion in icia l...........8

Probas de control unidade 2

Probas de control unidade 3

Proba de nivel basico (B) 24

Probas de control unidade 4

Probas de control unidade 5

Probas de control unidade 6

Proba de nivel basico (B) 42

Probas de control unidade 7

Probas de control unidade 8

Proba de excelencia (E)............................ 60

trim estre .............................98

Avaliacion fin a l...........120

1 Escribe o nome das partes do aparello dixestivo e contesta as preguntas.

Cales son as tres fases do proceso dixestivo?

Contesta as seguintes preguntas sobre a respiracin.

Onde se produce o intercambio de gases? Que gases se intercambian?

Observa o debuxo e contesta.

4 A funcin de excrecin lvase a cabo no aparello excretor e nas glndulas

Material fotocopiable 2015 Santillana Educacin, S. L. / Edicins Obradoiro, S. L.

Cambios nas nenas:

Cambios nos nenos:

Escribe a palabra adecuada para completar o texto.

sistema organismo vitais clula clulas

Todos os seres vivos realizan as

que, do mis simple ao mis

Escribe das caractersticas propias de cada un dos cinco reinos.

con flores plantas

Non producen sementes.

10 Marca cun X os cadros que correspondan a cada grupo.

Fabrican o seu propio

Viven en medios acuosos.

11 Describe os tipos de bacterias das fotografas e contesta.

Material fotocopiable 2015 Santillana Educacin, S. L. / Edicins Obradoiro, S. L.

12 Responde as seguintes preguntas sobre as propiedades da materia.

Explica como se mide cada unha delas.

13 Que a enerxa? Enumera catro propiedades da enerxa.

14En que se diferencian as fontes de enerxa renovables das fontes de enerxa

A nutricin I: dixestin e respiracin

1 Define os seguintes termos e responde a pregunta.

Que nos proporcionan os nutrientes?

Pon dous exemplos de alimentos en que se encontren os seguintes nutrientes.

Hidratos de carbono ou glcidos:

Auga e sales minerais:

Enumera os procesos da dixestin e os rganos onde se produce cada un deles.

Marca cunha cruz os rganos onde se realizan as fases do proceso dixestivo.

Material fotocopiable 2015 Santillana Educacin, S. L. / Edicins Obradoiro, S. L.

A absorcin o paso dos

moi rugoso no seu interior, xa que est

repleto de repregamentos chamados

Enche as caixas cos nomes dos rganos que aparecen no debuxo.

Escribe o nome dos procesos representados nas imaxes.