You are on page 1of 153

. . , . .

2008

667(075.8)
C 65
C 65

. ., . .
: .
: - , 2008. 154 .
,
,
.

,
240401
.
667(075.8)

-

:
. .

,
;

. . ,

.

, 2008
2


................................................................................................................. 3
.........................................................................................................................4
1.
...................................................7

1.1. ...........................7
1.1.1. ...................................................... 8
1.1.2. ............................................ 8
1.2. ........................................................................... 10
1.3. ......................................................................... 18
1.4. ............................................................................ 25
2. ................................................... 28

2.1. .................................................................................. 28
2.2. .......................................................... 42
2.3. .............................................................................................. 50
2.4. ............................................................................... 57
3.
................................................................................ 62

3.1. ................................................................... 62
3.2. .................................................................................... 63
4.
..........................................................................66

4.1. ........................................................................................ 66
4.2. ..................................................................................... 72
5.
()....................................................................................................................... 76

5.1.
................................................................... 76
5.2. .......................................................................... 78
5.3. - ............................................... 78
5.4. ...................................79
5.5. ............................................................... 80
5.6. ............................................ 82
5.7. .............................................................. 83
6. .............................................................................85

6.1. ............................................................................................ 85
6.2. ................................................................................................ 88
6.3. ............................................................................................... 89
6.4. ............................................................................................... 90
7. - .................................................... 91

7.1. - ...................91
7.2. - .....92
7.4. -
.............................................................................................................................. 106

8. .......................................................................109

8.1. ....................................................... 109


8.2. ................................................................ 111
8.3. ........................................................... 112
8.4. ...............120
9. .............................................................123
10. ............................................................................... 131
11. ......................................................136
12. .............................................................143

12.1. -
......................................................................... 144
12.2.
.......................................................... 147
......................................................................151

. () . 1860 . , ,
, () . XIX . ,
, , -1,
.
19401960 . . , , , . XX .
.
.
,
4

, .
, 1925 1940 . 100 1 , 1967 . 49 .
40-
. , , . . , ,
.
: ,
, . (. . 1)
. , , 1 ,
200 . .

. 1.

:
5

1. () ,

,
. , , , ,
. .
2. ,
. , - , , , . .

,
:

,
;


, ;

, ;

, . . ;


, ;


.
,
, . , , ,
.
, , ,
50 , (. 1).
1

6



,
,
, 3


1992
337
394
647

1993
300
357
638

1994
250
327
620

,
2000
36


, ,
, .

1.


:
, , .
1.1.
. , . , .

1.1.1.

,
C16 18 :
H2C O CO R
HC O CO R1
R, R1, R2
H2C O CO R2
: CH 3 (CH 2 )16 COOH ,

()
CH 3 (CH 2 )14 COOH , H 3 (CH 2 ) 7 CH = CH(CH 2 ) 7 COOH .
1300 ,
(), - .

. ( )
. ,
, , D.
, , , -6,9.
(
) (
, , , ,
).
, , , , .
1.1.2.

.
,
. .
,
2030 %.
, ,
( 520 1 ).
8

.
,
.
, , . (. . 2): (, , ), , , , ,
, , .

. Hevea brasiliensis,
.
67 ,

13001700 . , ,
1970 . 2,9 ,
1980 . 3,7 .

. ,
, 3540 % 15
20 % , . . .
4852 % . ,
.

, ,
,

. 2. ,

. (, .)
,
:
(C6H10O5) n + n H2O

C6H12O6

n C6H12O6

2 C2H5OH + 2 CO2

, , , , , ,
, .
1.2.
, XXI . .
200 , , 10

, , , , .
,
,
(, , ,
) (, , ).
,

. ,
:
. (. 2).
2

, %

+ N, %

, %

50

44

5564

3935

57

6075

3417

48

7890

194

46

9498

31

13

100


. ,
.
, , ( ) (
, -, SC CNHC).
: ( ), , SR SH.
11

: , , , , .
.
(). . 3
, 7 .
3


,
%
42
35
3527
2718
2214
1719
9

615
1320
1420
613

, ,
.
( ) .
( 500580 ), (, ) ( ) , (
9001200 ), ,
. . 3 .
,

.

12


, , ,

(NH4)2SO4

H2SO4

. 3.


, : , ,
, , , , ,

: ( C n H 2n + 2 C m H 2m + 2 + C p H 2 p ), ( 3C n H 2n C n H 2n ), ( C n H 2n C n H 2n - 6 + 3H 2 ), (
2C 6 H 6 C10 H8 + C 2 H 4 ), .
(). . 4 .
4

( )
()

, /3
250450
80150
3040
813
10
640
0,52,5

13

()
(), . . 4 5
.

. 4.

CS2

H2SO4

NaOH

C6H4(CH3)2
, C6H4(CH3)2

-
Na2SO4

C6H6
C6H5CH3

, , C6H4(CH3)2

. 5.


200 , , , ,
14

.
, , .
.
() , 400560
2070 . ,
(, 3 + NiS ; + ; 12O3 ). ()
:

:
(C) n + nH 2 C n H 2n + 2
:
C n H 2n + 2 C n H 2 n + 2
:
C n H 2n + 2 C m H 2m + 2 + C p H 2 p C p H 2 p + H 2 C p H 2 p + 2
:
H2

H2

C2H 5

+ 2C 2 H 4

C2H 5

:
R + H2

CH3 CH CH2 CH2 CH3


R

75 %
, ,
810 % .
, . . .
(, )
.
/ 0,06 0,13 . .
()
15

. .
,
.
( ),
( ), ( ), ( ).
, ,
.
:
+ O 2 CO 2 H
H = 395
2C + O 2 2CO H
H = 218 .
:
C + H 2 O CO + H 2 + H
H = 136
C + 2H 2 O CO 2 + 2H 2 + H
H = 89.8
:
2C + O 2 2CO 2 C + H 2 O CO + H 2
, . : CO 2 + C 2CO ,
.

, . (
, 9001100 , ) . . 400 33,1 % 2 0,2 % ,
1000 0,3 % 2 49,5 % .
,
, , , .
.
,
: (
, , ) (
16

,
).

(),
1888 . . . . , , .
.
500 100400 . . , , (II)
(30004400 /3).
. ,
-, , .
,
, ,
.
.
1.
: ,
,
, .
2.
, : ,
, .
3.
.
4. , :
, ( )
, , .
17

1.3.
: 13 % , 19 %
, 46 % .
. - - , .
0,820,90 /3,
20 20 . . : 8487 %,
1214 %, 0,15 %, ( ) 1,0 %.
(: , -, , --, -, ),
( : , , ; : , ; : , ; ).
, 900 2300 .
9095 ,
250270 .
.
, , , , , , .
:
, -, -
, , , - , .
- 71 % , - 23 %.

50 % . 8090 % ( ,
), (),
.
.
,
(. . 6).
18

. 6.


, ,
.
, .

(),
. , .
.
(, ),
. -
, , , ,
, .

, . . :
,
; , , , , .
, .
,
. 19

-: ,
, .
420 550
5 , , -
.
.
1.
:
CmH2m+2 + CpH2p
CnH2n+2

CqH2q+2 + CxH2x
2.

n=m+p; m=q+x

, :

CnH2n+1 + 3H2

CnH2n+1


CpH2p+1 + CmH2m

CnH2n+1


CnH2n+1 + H2

CH3 CH2 CH CH2 CH2 CH3

CnH2n+1
3.
, :
,
nH2n
2n/2H2n

nH2n

mH2m+2 + H2p-2


R CH CH CH3

C2nH4n
CnH2n
20

R C CH2
CH3

, :
4.

+ 2H2

C2 H4 + C4 H6

+ CnH2n

CnH2n+1

+ 2H2

+ C 4H6

, - , .
, . . :
1. :
HAlO2 SiO2

HAlSiO4

H+ + AlSiO4

2.
:
R CH CH CH3 + H2
R CH2 CH2 CH3
3. :
R CH CH CH3 + H+

R CH CH2 CH3

4. :
:
+

R CH CH2 CH3

R CH CH2 + CH3

:
+

R CH CH2 CH3

R CH CH2
CH3

R C CH3
CH3
21

5.
, , :

+

R C CH3 + R H
CH3

R CH CH3 + R
CH3

R C CH2 + R CH CH3
CH3

R C CH3 + R CH CH2
CH3


, , , . .
:
1. , :
nH2n+2
CmH2m+2 + CpH2p
CpH2p + H2
CpH2p+2
CnH2n+2 + H2
CmH2m-2 + CpH2p+2
2. , , :
CnH2n + H2

CnH2n+2

3. :
-CnH2n+2

-CnH2n+2

4. , () , :
+ H2

C2H12

CnH2n+1 + H2

22

+ C nH2n+2

5. :
R

R + H2
CnH2n-1 + H2

+ CnH2n+2

, ,
, , . , ,
( ).

, .
,
, . ( , , ).
:
1. :
C6H13 R

R + 4H2

-CnH2n+2

-CnH2n+2

2.
:

CH2 R

R + 3H2
R + 3H2

3. :
23

C6H11 R

R + 3H2

4. :
+ CnH2n

CnH2n+1

+ 2C + 2H2

,
. . . .
(,
) (, ), , :
H2C CH2 + (CH3)2CHCH3
(CH3)3C CH2 + (CH3)2CHCH3

AlCl3
H2SO4

(CH3)2CHCH(CH3)2
(CH3)2CHCH2C(CH3)2

:
(CH3)2C CH2

(CH3)3CCH=C(CH3)2

(CH3)2C CH2

,
. ,
.
- . ,
, ,
:
24

_
[HAlCl
]
CH3CH2CH2CH2CHCH2CH3 +
3

CH3CH2CH2CH2CHCH2CH3
H
+ AlCl3
CH3
CH3CH2CH2CH2CH2CHCH3

[HAlCl3]

CH3
+
_CH3CH2CH2CH2CHCH2

, .
: ( -, ), ( ), .
1.4.

60 3,
200 3. , , , . 31 3. 75 %
,
.
,
, 0,1 5 .
:
, ; , .
,
; ,
.
,
, -.
.

25

, (IV), , .
. 5.
5
(% .)

H4

C 2 H6

C3H8

C4H10

C5H12

CO2, N2, H2, He

98,9

0,3

0,2

0,1

0,5

30,8

7,5

21,5

20,4

19,8

84,7

4,6

1,6

0,8

1,9

6,4

; , ,
, .
.
. :
,
,
. , . , .
,
-.
: ,
, .
,

.
.
,
- .
26

.
: ,
, , , , , , , , .
: , (),
(-), ,
( ); , , . . ( 600 ); , , ,
. . ( ); , , Cl4 ( , ).

: ,
, , , ,
, .

27

2.
, (),
. , , , .
. , , .
2.1.
. , , .
. ,
(. 7).
I

5 H2C CH2

II

CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2
1


CH2 CH2

. 7.
: I ; II
5 22

(22), , 5.
. , , , .

, .
28

, , .
, ,
. , ,
, , ,
. , ,
, .
, , .
, , . , ,
, ,
, .

.
800 % .
, . ,
, . .
() .

, .
.
, ,
,
.

. ,
, , ,
.

.
29

. ,
, . , , ,
.
, , , , :
I. .
II. .
III. .
IV. .
V. .

.
,
(), , . . , , ,
. , (), () () , () . .
, , , . .
, . ,
. ,
, , . , , . . . (), (), (), .
, . ,
, (
, , .).
( [PCl2=N]n 30

). , ( [Si(CH3)2O]n [PR2=N]n).
. , , . ,
, , .
. 8,
.

()

()


()

. 8.

,
, . , 31

,
.
(),
.
.
, , , .
, ,
, ,
. .

, , , (
), , , ( ),
( ).
, ( ). (, ) ,
( )
, .

. , ,
( 105).
,
. , , . .
- ().
, CH2 CH CH2 CH CH2 CH CH2 CH
.
.
,
1

CH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2


2
CH CH2 CH2 CH CH2 CH CH CH2
, . .
(1). 3
32

(2) (3).
, , .
, , .

. , ,
.

:
R
C

R
C

R
C

R
C

C
C
C
C
C

R
C

R
C

C
C
C
C
C
R
R

C

R
C

R
C

R
C

C
C
C
R

C

.
.
.
, 100%- . .

.

.
, ,
.
,
, (
70 100 ). , , .
, ( )
. .
33


, ,
.
.

.
, . ,
.
, - :
1. , :
H2C CH2

H2C H2C

2. ( ):

H2C CH2

hv

H2 C H 2 C

3. .
4. , , , , . , :

(C6H5COO)2

.
2 C6H5COO


.
R + CH2CH2

.
RCH2CH2

, . ,
.
, ,

.
(AlCl3, TiCl4, BF3, , . .).
34

[TiCl4] + CH=CH2

[TiCl4] CHCH+2 .... [TiCl4] + CH2CH2 CH CH2 nC=CH2

.
, .
.
( ).
.
, .
,
, . ,
.
- , - .
,
. , . . ,
.
-.
.
, , . , ,
.
.
, ,
.
.
,
,
.
35

,
, .
. , (
) .
,
. , , , ,
,
. .
( ).
.

.
(, , ).

,
, .
, .
, , ,
.

. ,
, - .

( ).
,

- .
, 36

, .
( ), - ( )
( ).
. ,
.
. - , . . - , .
, ,
, .
, : ,
COONa, SO3Na, NH2HCl NBr.
, ,
. , (. 9).

. 9.
: S ; Sm
; Sp , ; L
; ;
1 ;
2

37


.
. , , , . , .
- .
. ,
, .
,
, .
,
.
, . , .
,
, .
.
,
.
.
. ,
/ , . , .
,
, , , .
38

. ,
.
, ,
,
N2 O2 ,
, .

.
, , .
, , ,
.
, .
-6,6 .
. . , ,
.
, .
, - , .
,
,
.
.
.
, .
:
39

COCl + n H2N

n ClOC
Cl OC

NH2
NH H + (2n-1)HCl
n

CONH

,
. , .
l
.
, , .
-,
.
,
, .

.
.
. , - . .
.
:
O CH2
O
CH2
O CH2

CH2 O

n*


BF3. , , 40

.
,
:
C
C
C
C

C
C
C
C

C
C
C
C

C
C
C
C

C
C
C
C

C
C
C
C

C C C C C C
C C C C C C
C C C C C C
C C C C C C


.
. .

( ) 45 . -
--. . -
950 , . , , 600 1 . . . 50 --:
CH3

CH2

CH2

CH2

CH2

1 . . .

CH2
*

CH2

600 oC

950 oC

CH3

CH2

CH2

CH2 CH2 *
n


, , ,
- , , :
41

;
;

, .
2.2.
, :
*

CH2 CH2 *
n

, 1933 . ICI
.
: .
()
, , , . 1,5 108 180250 . . - :
1. CH2 CH2 + CH2 CH2 CH2 CH2 R

CH2 CH3 +
2.

CH2 CH CH2 CH2 R

CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2



CH2 CH2 CH2 CH2 CH CH2 CH3

,
,
.
, . . ,
42

. ,
. .
, ,
.
.
()
. ( ) .
5670 7 . ,
, ,
. ,
300 . 120150 .

.
:
CH2 CH
n
CH3
, , .
( ) (AlR3 + TiCl3). 70 10 40
(, . .).
, .
- ( ) ( ).
,
() ( ). : , , , . .
43

, - . , , , ,
.
(), :
CH2 CH n
C6 H5
, - .
,
.
:
+ H2C CH2

AlCl3

Kt

CH2 CH3

CH CH2+ H2

113
, ,
, . 600 .
. ,
, . , . .
.
,
, , , ,
- , ,
. ,
.
(), , :
CH2 CH
n
CN

44

-
.
:
:
CH3CHO + HCN

CH2 CH C N + H2O

H3C CH CN
OH

H2C CH CH3 + NH3 + 3/2 O2

500 C

2 H2C CH CN + 3 H2O

, , .
220 .
. (
) .
() :
CH3
CH2 C n
COOCH3


. :
CH3COCH3 + HCN

+ CH3OH
H+

H2 C C

CH3

+
COOCH3

CH3
OH
C
OH
CH3
NH4

150 oC
. H2SO4

SO4

CH3
OSO2OH
C
CONH2
CH3

2-

, ,
,
. .
45

,
, , .
. ,
. , ,
, .
()
2
:
n HCHO

nO

BF3
H2O

CH2 O
CH2 O

CH2

HO CH2 O H
n
HClO4

OH CH2 O H
n



(n = 100 200), .

(, . .) ( , , . .) .
5080% - .
185 . .
, , .
() :
H2C CH2 + NaOH
O
HCl

HO CH2 CH2 O CH2 CH2 O Na

HO CH2 CH2 O CH2 CH2 OH + NaCl


n-1

46

n-1

,
; .
, .
:

CH2 CH n*
OCOCH3

,

CH3CHO + O

CO CH3
CO CH3

FeCl3

OCOCH3
CH3 CH
OCOCH3

H2C CH + CH3COOH
OCOCH3

, .
.
,
.
() :
CH2 CH
n
OH

CH2 CH
OCOCH3

+ -

CH2 CH
OH

12 . % .

. .
, . .

CH2 CH
n
Cl
47

().
:
CH2Cl CH2Cl
HC CH + HCl

500 oC

H2C CHCl + HCl

150 oC

H2C CHCl

- ( , ),
. ,
( 20 ), ( 5080 ). ,
.
68
4050 . -
.

.
, , , .
,
.
(),
, , :
CF2 CF2

,
, .
- , (II).
48

, ,
.
~ 330 .

100 +350 .
, , . .
, , .
,
, .
N-.
:
* CH2 CH n*
N

. , , . .

.
N- , ( ):
n H2C CH
N
CH2 CO
CH2 CH2

* CH2 CH n*
N
CH2 CO
CH2 CH2

. 2,3% -
.
.
, .
49

N--5--2-:
nH2C CH
N
H2C CO
HC O
CH3

* CH2 CH n*
N
H2C CO
HC O
CH3

-, ,

.
2.3.
,
.

.
() Hevea brasiliensis,
. -1,4-:
CH2 C CH CH2
CH3

- ,
(. 6).
6
-
,%

50

-
91,096,0
2,183,50
0,200,85
1,504,00
0,280,30
0,30,85
0,31,20


91,095,0
2,373,76
0,100,90
2,303,60
0,300,35
0,200,40
0,180,90

-. 15%- 1%- 0,5%-


.
34 .
, .
, , . , , .
.
.
. . , .
(12 ) , , 100 .
, , , ,
.
:


,
;

,
(-, -, -, -,
. .).
:
I. :
1. :
;
;
.
2. :
51

-;
;
, , (, , . .);
, .
3. :
();
, , ;
();
.
4. :
;
.
II. :
1. .
2. ().
III. () :
1. .
2. .
IV. ().
.
:
* CH2 CH CH CH2 n*

, 85 % 1,4,
-
, . 50
-, .

, 69 % -1,4, 15 %
-1,4-, 17 % 1,2-.
52


, .
, , :
CH3
* CH2 C CH CH2 *
n
- .
.
, , .
Cl
* CH2 C CH CH2 *
n

,
. , . 40 .
, .
- -.
5 - . ,
,
.
10
16.
-
, , , , . .
- () :
CH2 CH CH CH2

CH2 CH
m
CN
53

. , - .
,
, , -

, .
- , . .

, , :
CH3
CH2 CH
CH2 CH CH CH2 CH2 CH
CH2 C
COOH
CH n
CH m
CH2

( )

,
.
, , .
( 3 %) :
CH3
CH3
C CH2 CH2 C CH CH2
n
CH3

CH3
C CH2
m
CH3


(, ) (AlCl3 BF3).
, , ,
, . .

54

. 5 90 .
40 .
- (I) - (II),
( ):
CH2 CH
C O n
OC2H5

CH2 CH
CH2 CH
CN q
C O p
OC4H5
(II)
(I)

, - , ,
, . .
,
, :
CH3 CH3 CH3
Si O Si O Si O
CH3 CH3 CH3
CH2 CH
O
m
CH2CH2Cl

. .
( 350400 ) ( 180
200 ) .

( ) ( , .). .
,
,
55

, , - .

, (, ,
-1,4 . .).
( -)
( )
30 7 .
,
,
, .
, . ,
80120
210 .

, , , 200250 . .
, , , ,

. .
. :
, ;
;
.

, , , .

56

, , ,
, . .
.
.
.
6870 % 3032 % .
, .
.
2.4.
, , .
:
( );
( ).
,
(, , , ).

( 10000), :
( 10 );
( 500600 %);
;
, ;
() ;
.
:
57

, , ;
,
() ;
() .


- .
XX . . 7,
.
7

( )

1900
1960
1980
1990
1995
2000

3,2
10,1
14,6
18,7
19,0
1919,5

0,7
1,5
1,6
1,7
1,7
1,71,9

0
2,6
3,5
3,0
2,5
2,32,6

0
0,7
10,8
15,9
19,0
2729

3,9
14,9
30,2
34,0
42,2
5053

:
( );
() ;
;
( )
;
;

;
.
.
, (. 8).
. 9, 10.
8
58

, .

, , , .

, , , .

, .

, , .

,

,
,


,

,

,

,

10


,


,

. 10
59





, ,


-

()

,
, .
. , (, , . .).
,

,
, .
( 1 100000 ) , (), ()
.
().
, - .
, .
,
.

,
,
.
60

, , , , . .

.

, (, , , . .),
( , , . . ) .


, , , , ,
.

61

3.

3.1.
,
, , ,
, - , . , , , .
, ,
, () -
.
, , , . .
:

.
.


. ,
,
( ).
, ()
( );
62

( ).
, .
, .
:

()

.
+ ,
+
,
( )
.

+
( )

( )

+ ,


(, , )
. , , -, -, .
: ; ; ; .
40300 .

, , , .
3.2.
, () .
.
, ,
.

,
63

,
.
: , .
,
.
( , . .)
. , . -,
.
( , , ),
, ,
.
:
( ) - ( , - );
; -, -, .
( ,
), (
, , ,
) ( , ).
( ) , . : , , .
, . 64

()
.
, , ,
, , , - .
, , . , , .

65

4.

4.1.
, .
. , . . . ,
( , , , ,
, . .), - .

(),
,
.

:
H H H H
H H H H
C C C C
C C C C

R R R R
R
R
R _ H, Alk Ar

:
(0)
(1)
(2)
(3)
(3.1)
(3.2)
(3.3)
(4)
(5)
(6)

66

O2

RH
R
ROO
R + O2

ROOH + R
ROO + RH
ROOH
RO + HO

ROOH + RH
ROO + H2O + R

ROOH + R' CH CH2
RO + R' CH2 CH2OH
2 ROOH
ROO + H2O + RO
R + R
R R

R + ROO
ROOR
ROO + ROO
ROOR + O2


: ,
,
.


(4).
ROO, (2). (2) .
ROOH
,
(3) (3.3).
, , , .
, -, .
, InH ( ), :
(7) ROO + InH
ROOH + In
(7.1) R + InH
RH + In

(8) ROO + In
InH +
(8.1) ROO + In
(8.2) R + In
RIn
(9) In + In
In-In
(10) In + RH
InH + R
(11) InH + ROOH

(11.1) InH + ROOH

ROO (7), .
In.
, .

(10), .
k10/k2 (10) (2) , k7/k2
67

. (11) .

.
,
(, )
(-, - ).
, ,
, , , .

(
)

,
.

-, , .
- -
:
OH O
OH
O
CR
CR
E
E1

( )
, .
-- - :
OH
O OH
OH O
OH
(CH3)3C
C(CH3)3 (CH3)3C C
S
C(CH3)3
S
CH3

CH3

CH3

CH3


. ,
68

, , :
O CO C2H5
OH
CO C2H5
R
R
, -,
, , .

, , .

.
, .
,

R + ON

RO N

, ,
ROOH + In
RO O + InH

. .
, :
RH + O N

HON

. .
,

(
, , ).
.
, 69

,
,
, , , .

-.
. . 11 (
)
. . 11 ,
, . - ,
,

.
11

N,N----
N,N---

N--N-

C8H17 NH

NH C8H17

840

C5H11 NH

NH C5H11

870

500

250

90

80

(CH3)2CH NH

70

NH

CH3

N,N----
N--


k 10 6 ,
, /( )

CH3

C NH

NH C
H

H
CH3
CH3O

NH C
H

CH (CH2)2 CH3
CH (CH2)7 CO OMe

, , .
( ) R, ROO.
ROO , .
. , , 7
.
1.
, .
2. , , .
3. C ( =S ) N=.
4.
.
5. . ,
, ( Alk).
6. - ,
2 2 COOR.
7.
, .
6 .
, .
1. , ,
.
2.
.
3. -
.
4. (
) .
71

5.
,
, .
6.
-.

.
.
, ,
, .


.
.
.
,
(-
, ).
- ,

( ).
4.2.
( . plasls , . facio
) ,
: , , . .
,
, , .

,
;
72


.

;
, ,
, .

:
.
, , .

,
.
, , .
. , ( 0,01 . .) .
. , , ,
, . .
. .
.
, ,
. ,
, , ,
, :
CO ,

OH ,

COOH , CONH2 ,

SO2NH2

. .

, .
. ( ) 73


, , .
.
-, -, - , , .

- , ,
. . -

, .

, (), , , 1,10- . . ,
, ,
. 7 9
2- . 7 9
(
), 2- , ,
2-, 2-.
.
. (, , -, 2-)
, , , .
( ), , , , - ( ). -.

: , ,
, , , ,
74

, ,
.
, .
,
- , .

( , -,
, ).
, - .

. .
. .
,
.
, ,
. , .

, ,
, , . .
, , 15000
50000 /.
75

5.
()
( )
, 1928 .
( -12).
.
- . 12.
12
-
/

, %

1
2
3
4
5

31
30
12
10
10


15 . .
. 100 . .
5.1.


, ,
. , . .
, .

,
:
RCOCl > C6H5CH2Cl > CH2 = CHCH2Cl > RCl > ArCl.
, (AgF, HgF2, SbF3). . , 76

.

.

.

, , , :
CHCl3 + HF CHCl2F + 2HCl.
, , .
- :
CCl4 CCl3F CCl2F2 CClF3
CHCl3 CHCl2F CHClF2 CHF3
CCl3CCl3 CCl2FCClF2 CClF2CClF2 CClF2CF3
.

,
(. 13).
13
( )


R21
R22
R23
R11
R12
R13

R113
R114
R115
R123
R124
R125
R142b


CHCl2F
CHClF2
CHF3
CCl3F
CCl2F2
CClF3

CCl2FCClF2
CClF2CClF2
CClF2CF3
CF3CHC12
CHCFCF3
CHF2CF3
CH3CClF2

.,
+8,9
40,8
82,2
+23,7
29,8
81,5

+47,5
+3,5
38
27,90
11,00
48,50
9,80

,
, 77

. ,
.

,
.
CCl3
100 ,
.
5.2.
,
, .
.
,
R ( -)
XYZ, Z , Y , , X , (
, X ).
, CF2Cl2 R12 ( ) -012, -12 ( ),
. . X = 0, Y = 1, Z = 2, 1,2--1,1,2,2-
R114.
,
, . ,
CBrClF2 R12B1, CBrF3 R13B1.
5.3. -

, ,
, . (

).
.
,
. - 78

. , (
).
5.4.

.
, , -, - , .
, (),
100150 13 (1030 ). , (-12) 100 3 .
CCl4, CCl3F HF
CCl2F2 ,
CClF3.

(250300 ) . CCl4 HF ,
,
.

CCl4 HF 400 , (, )
HF. , . CCl 4
R11 (CCl3F) R12 (CCl2F): 2CCl4 + 3HF CCl3F +
CCl2F2 + 3HCl. CClF3,
, .
, .

79

5.5.
. .

: ( , ) ( ), . .
.
( ).
(
, ). , .
(R12), , . (R22) .
:
CCl2F2 + CH3CHF CClF2F3+ CHClF2.
.

(, ). , , .
, ,
, , .
,
. (, ) , .
, , ,
, .
80

,
, , .
(, , , ). , CCl2F2 1,2-.
. , ,
. , ,
.
,
,
, ,
,
. ,
, .

.
,
.
. .

: CBrClF2, CBrF3, CBrF2CBrF2.
, CBrClF2.
, . .

,
.

81

5.6.
, -
.

1970 ., .
. -11 80 , -12
170 , 2000 . , 1990 .,
, 2010 . 39 %, 2030 . 7 %.
. . 1973 .
, , ,
, , . ,
100000 , .
, , , ,
, .
, :
R11, R12, R21, R22, R13, R113, R114, R115, R502, R142b, R12B2,
R114B2, R141b . (ODR). R11 R12 ODP = 1, R22 0,055.
ODP 10 (
).
.

:
1980 . ;
1987 .
1990 . 1986 ., 20 % 1994 ., 30 % 1999 .;
1990 . 50 %
1995 .
2000 .
1996 . -12. 2030 . -22.
2006 . , -12 2040 .
82

-22. ,
R22.
5.7.
,
, .
,
:
CFC , (, CFC-12);
F ,
( , , , , ), (, R-134), ;
FC ,
,
;
HCFC , , ; , HCFC-22, , , HCFC-123, .

HFA.
, HFC HCFC , ,
.
, .
,
. HFA CFC
;
(. . 14).
HCFC-123 CFC-11 ,
.
14
83


HFC-23
: CFC-13 R-503
HFC-125
: R-502
: R-502. , HCFC-22
.
: CFC-12. . HFC-134a

: -12 -500. ,
HFC-152a

HCFC-124 CFC-114. .
HCFC-123 CFC-11.

, HCFC-123 , CFC-11. HFC-134a


, . ,
HFC-134a CFC12 , , , CFC12. , CFC-12, F-134a.
,
HCFC-22, F-152a F-24, F-12 R-500.
R-12 , , , CFC-12 . .
,
-
. 1, 1, 101, , 101, 101 ( R401A, R401B, R402A, R406A).

, ODP: R134, R125 R404,
R407, R410, R507 R508.
84

6.
, , , , ,
.
(, ). , , , ,
, , .
, (, , ), ,
, ,
.
( ), (), () () ,
().
(), ,
( ) (
), ,
.
:
; () ,
;
;
; .
6.1.
, ,

,
, , ,
.

85

. , , .

. :
(CH3O)2 P SH
P

CH COOC2H5
CH COOC2H5

(CH3O)2 P S CH COOC2H5
CH2 COOC2H5
P

, .
.
80 % .
,
, ,

.
.
.

,
.
.
- .
.
,
XX .

: I (I), II (II),
I (III), II (IV), I (V), II (VI):

86

I R=

R'= CH=CH2

II R=

R'= CH=CH2

III R=

R'= 3

R
C

CH3 CH3
C
CH CH CH COO

H3C

IV R=

R'= 3

V R= CH3

R'= 2

VI R= OCOCH3

R'= 23

CH3
C
CH C CH2CH2CH2 R'
CH2 C O

() (
), - ( ,
). 25 % 10 % I, 9 % II, 3 %
I, 3 % II . , , ,
.

1020 % , , .
( )
:
CH3
O
CH2 CH CH CH3
CH3 C CH CH CH C O
CH3
C
O
CH CH3
3

( ).
Cl
. Cl
() , Cl
.
Cl
, Cl
Cl
.

87


99,5100 % - ( ).

.
6.2.
O
.
O CH2 C
OH
,
Cl
, 2, 4- (2,4-- ), 2-4 (2--4--- ) ,
Cl
2,4-
.


.
2,4-,

2,4--
:
O
O
CH
C
2
O Na
OH
Cl
Cl
+ NaCl
+ ClCH COONa
2

Cl
Cl

2,4-,
.
2,4-
.
. 2 2,4- 1
94 % ,
83 %. ,
2,4- , ,
2,4--,
. ,
88


2,4- 2,4-
.

2,4- .
2,4-

2,4- .

, , .
2,4-



.

,

-.
.
6.3.

.
, .
,
()
() :
(CH3)2NH + CS2 + NaOH

CH3

N C
CH3

CH3

N C
CH3

Na

H2O2 ;
Cl2

C N CH3
CH3
S

,
.

,
.

( 3,3--189

(1-1,2,4--1-)- 1-(4-)-2)
(

-1-[2-(2,4-)-1,3-2--]-1-1,2,4-).
6.4.

, 20 % .
.
2-
().
OH
Cl

CH2 CH2

P
O

OH

,
. .
, , ,
. ,
.

90

7. -
- , () ,
, .
7.1. -
- . ,
,
.

.
, ; , , ,
. ,
(F) (. . 10).

. 10.


. .
: ( , ),
- , .

91

7.2. -
, ,
. , , - , -
, .
, - , - .
. ,
, .
, .
: (, ), OSO2O(H, Me), SO3(H, Me).
, . - .
:
1) ;
2) , , ..;
3) - ,
- , ;
4) , , , ;
5) : , , , . .;
6) : ,
, - .
() VIII .
.
, , , . .
92


:
, , , ,
, , , , , , ; , , , , ;
( ) , , .
:
CH2OCOR
3RCOONa C 3H5(OH)3
CHOCOR
3NaOH
CH2OCOR

, , , 20 % . .
60 ,
100 . , 310 /.
( )
. .
.
.
, . ,
.
(), H2SO4 , ,
. (- ) ,
-,
- ,
.
,
.
- ,
93

. ,
( ,
).
- 1218 . , , , .

- . .
( )
R/

H
C

//

OSO 3Me

(Na, K) (-, - ).
2530 %-

RCH=CH2 + H2SO4 RCH(CH3)OSO3H
.
8 18 , -. , 3, 4, 5 . . .
. , . .
94

, , .
- , .
: RSO3Na RRCHSO3Na.
.
:
RBr Na2SO 3
RSO 3Na NaBr
. C8C18
:
RBr

NaHSO3

RSO3H NaBr


1936 .
( 2:1):
R/R//CH2

SO 2

CI2

hv

R/R//CHSO 2CI

HCI

2NaOH
HCI
NaCI

R/R//CHSO 3Na

H2O

.
,
, (RCH2COOCH2SO3Na) (RCH2COOCH2CHSO3NaCOONa).
, (, , ); , (, , , -, ).
. C10C16 . :
CH3(CH2)nCH2OH + H2SO4 CH3(CH2)nCH2OSO2OH + H2O
: ,
, ,
.
95

:
CH3(CH2)nCH2OSO2OH + H2O + NaOH CH3(CH2)nCH2OSO2ONa + H2O
CH3(CH2)nCH2OH + H2SO3Cl CH3(CH2)nCH2OSO2OCl + H2O
1 3040 . , :
1) :
CH3(CH2)nCH2OSO2OH + H2O CH3(CH2)nCH2OH + H2SO4
2) :
CH3(CH2)nCH2OH CH3(CH2)n-1CH=CH2 + H2O
3) :
2CH3(CH2)nCH2OH CH3(CH2)nCH2OCH2(CH2)nCH3 + H2O
4) :
CH3(CH2)nCH2OH CH3(CH2)nCOH CH3(CH2)nCOOH
5) :
CH3(CH2)nCOOH + CH3(CH2)nCH2OH
CH3(CH2)nCOOCH2(CH2)nCH3 + H2O
6) :
CH3(CH2)nCH2OSO2OH + CH3(CH2)nCH2OH
CH3(CH2)nCH2OSO2OCH2(CH2)nCH3 + H2O

. .
. :
CH3(CH2)n=CH(CH2)nCH2OH + H2SO4

CH3(CH2)nCH2CH(CH2)nCH2OH
OSO2OH

96

:
CH3(CH2)n=CH(CH2)nCH2OH + 2H2SO4

CH3(CH2)nCHCH2(CH2)nCH2OSO2OH + H2O
OSO2OH

200 %
7080 % . 60 % .
85 %.

( ), ( ). ,
.
(). , . , .
: RX(CH2CH2O)nH.
R ; X , ,
COO, CONH, C6H4O.
, (,
, , ), ,
:
CH2

ROH + nCH2

RO(CH2CH2O)nH

O
,
,
, :
1. , , ,
RO(CH2CH2O)nH.
2.

RCOO(CH2CH2)nH;

RC6H4O(CH2CH2O)nH RC10H8O(CH2CH2O)nH.
3. H(CH2CH2O)nRN(CH2CH2O)nH, RCONH(CH2CH2O)nH,

97

H(CH2CH2O)n
n N RC N CH2
CH2
4.

H(CH2CH2O)nRSO2N(CH2CH2O)mH

RS(CH2CH2O)nH.
5. ,

(H(CH2CH2O)y(C3H6O)x)2NCH2CH2N(H(CH2CH2O)y(C3H6O)x)2
H(CH2CH2O)x(C3H6O)n(CH2CH2O)yH).
6.

H(OCH2CH2)ORCRCCRCRO(OCH2CH2)H.
7. (RO)2POO(CH2CH2O)nH.
8. (RCOOCH2)yC(CH2O(CH2CH2O)xH)z; z + y = 4.
9. (, -

).
10. , .
:
H(OCH2CH2)n1OHC
CHO(CH2CH2O)n2H
H2C

CHCHCOOR
O

CH2CH2O)n3H


() : RO(CH2CH20)nH, R
, n .
. 140150 0,5 %
NaOH. SN2.
1016
.

(
).

RC6H4O(CH2CH2O)nH), R
610, n .
98



.
.

4050 . 90100 .
, , , H2SO4,
HCl. , , : , -2 (
), ( ).
(,
)
1934 .
:
CH2CH2OH
RNH2 + 2 CH2 CH2
RNH2
CH2CH2OH
O
, , , .

, .
6
.
. ,
, ,
.
:

RCOOCH3 NH2CH2CH2OH

RCOOCH3 NH(CH2CH2OH)2

RCONHCH2CH2OH

RCON(CH2CH2OH)2

CH3OH

CH3OH
99

N- , (, ) (3045 %- ), , .
.
(). ,
-
.
[RC6H4CH2N(CH3)3]+Cl (. . - ). ,
.
, : (1) (2),
(3), (4), (5):
+
+
R'
R'
R S
R S O
X
X
R"
R"
1

R
I

X
3

+
R X

R3As

R3P

+
R' X

:
.
- (6) (7) :
2+
+
R" R"
R'
2X
N R
R N R'
R N R"
X
R'" R'"
R'"
6

- (8) (9) :
2+
+
R" R"
R'
2X
N R
R N Ar
R N Ar
X
R'
R"
R'
100

:
+
+
R'
R'
RSO3N C3H4 N R'"
RCONH R'" N R'"
X
X
R"
R"
-
.
, , , , , , , , , ,
, , , .
,
:
H H
C CH

n+

nX
N

, 1935 .,
.
,
, , , ,
. .
.
,
, .
( )
CO

CO
RBr +

NR + KBr

NK
CO

CO

101

CO

COOH
NR + 2 H2O

+ RNH2

CO

COOH

( )
RX + (CH2)6N4 R(CH2)6N4+X RN2 + NH3 + HCHO


()
(
, ).

.
, - .
, .

.
.
1.
, , :
ROH + HCl

ZnCl2

RCl + HN(CH3)2

RCl + H2O
RN(CH3)2 + HCl

2. .
:
RNH2 + 2HCHO + 2HCOOH

RN(CH3)2 + 2CO2 + 2H2O

3.
,
.
102

, :
RCOOH + HOCH2CH2N(CH3)2

RCOOCH2CH2N(CH3)2 + H2O

:
RCOOH + H2N4CH2N(C2H5)2 RCONHCH2CH2N(C2H5)2 + CH3OH

.
() (). , ,
.

.
. ,
, . : KRO+, R , 919; +
; .
, . . .
- -
(). , , . , ,
. . , , .

.
1. ():
,

RNH(CH2)nCOOH;
RNHC6H4COOH;
,
RCH(NH2)COOH, RCH(NHR/)COOH, RN(CH3)CH2COOH;
, , , , ;
103

- ;
.
2. ()
:
- N- RCH(N+(CH3)3)COO RN+(CH3)2CH2COO ;
RC6H4CH2N+(CH3)2CH2CH2OSO3 ;
RN+(CH3)2CH2CH2OSO2 ;
RN+(CH3)2CH2CH(OH)CH2OPO3;
RCONH(CH2)3N+(CH3)2COO ;
RN+((CH2CH2O)pH)
((CH2CH2O)qH)CH2COO.
3. . () ,
:
/

R OC2H4

CH2COO

CH2COO -

N+

C H OR/

2 4

R 7C17; R', Na, 2.


4,5--1,3-
4,5-. ,
(1,2), - (3,4)
(5,6).

CH2COONa
R
N

R/SO 3H

C2H4N(CH2COOH)2

N
1

HOC2H4 CH2(CH2)nCOO
N+

N
C 2H4N CHC 6H4SO 3H
4

104

N
5

HOC2H4 CH2CH(OH)CH2OSO3
N+

N
6


- - .
4. , - (). - , .
, , .
:
1 RN(R)RSO3Me;
2 RN(R)ROSO3Me;


RN(R)C6H4SO3Me;
NH
RC
N

SO3Na

: RN(R)ROP(O)(OH)2 ( R

; R' ; R" );
RN(CH2CH2SO3Na)2.

.
5. (), :
(, , );
( ; , , ; , - );
(
), :

105

CH2CH

CHCH2

CH2

N(CH2COOH)2

CH2N(CH3)2
CH2

NCH2CH2

COO(CH2)3SO3

CH2CRR'COOH n


. : , , .
,
.

. .
7.4. -
. , . - : , , , .

: , . ., .

, ,
,
(. 11).

106

. 11.
: ; , ;

- ,
. . ,
.
.
. :
(/) (/).
( ).
,

.
, (),
, ,
.
. . , , .
. , ,
.
. ,
. .
,
107

.
, ,
. . , . , , .
.
,
, , , .
. , . . , ,
, .

, .
, , - .
. (, , ), .
,
.

.

.

108

8.
,
,
( ,

) , , . (
30). 1771 . NO3
; 1843 .
, 1849 .
.

. . (1842 .)
.


.
8.1.

(
) .
,
(, ,
,
). 1908 . . .
-,

.
( )

,
,
.
400 760
,
, ()
, (. . 15).

109

15


()

390435
435480
480490
490500
500560
560580
580595
595605
605730
730780


()
-


(. . 11). , ( ).

. 11.

110

8.2.

,
,
:
1. .
2. () .
3. - .
4. .
5. .
6. .
7. .
8. .
9. .
10. .
11. .
12. .
13. () .
14. .
15. .
16. ,
17. .

,

.
,
, :

( : ,
; , , , : ,
; ,

. .).

(
: , .
. ).


( , ,
(. .
111

),
. .).
( ),
(, , , ), , .
( , , ).
8.3.
.

, , , . : , , .
. (2),
, (),

. , N,N-
(1), ZnCl2 (2):
M2N

NMe2

CO

NH4CI
-H2O

(1)
M2N

C
N

NMe2Cl
(2)

Me2N

NH2Cl


. .
, , - (6).
N,N- (3) 4-112

(4) 4,4'-() (5) ).


() 0,15 1 . 115120 48 70 .
.
OH
PhEt2

PhCHO, H2SO4

CH

Et2N

(3)

(4)
Et2N

CH
Ph

Et2N

- H2O

Ph
NEt2

PbO2, HCl

(5)
NEt2Cl

C
Ph

PhNEt2, H2SO4

(6)


2, 2, ( ). , ,
b2. b2.
10 1030 . , () .
40 -
.
,
Na1,
( 6070 ), Na1; NaSO4 ( 70
80 ). 113


; .
(11) N,N- -.
CH2O

2 Me2N

Me2N

- H2O

MnO2

CH2
2

(7)
+

Me2N

CHOH

Me

(8)

Me2N

CHO+H2
2

Me2N

- H2O

NMe2

CH
Me2N

C+H

NO2

Me

(9)

O2N
NMe2

Me2N

- H+

NMe2

Me2N

Cl
MnO2, HCl

CH

C
Me

O2N
(10)

Me

O2N

(11)

(7) (8)
b2 n2 (1020 ) 010 .
, . (9) . 100 . (10)
114

. (11)
.
: (12) 9- (13).
O

Ph
(12)

(13)

- . , , (, Zn12):
HO

OH

HO

HO

OH

OH

CO
C

O
- H2O

CO

O
CO

HO

(14)
O

HO

OH

- H2O

O
NaOH

C
O
CO

NaO

(15)

(16)

COOH

C
COO Na
(17)

115

105 ,
175195 . 2,2',4,4- (14), ,
(15), , (16).

( ) , 1:40000000,
. (17) -
,

.
. ;
, .
- . ,
. (21)
- :

116

Et2N

CO

OH

Et2N

OH

HO

Et2N
O

CO

O
(18)

CO
O

Et2N

Et2N

Et2N
NaOH

Et2N

Et2N
HCl
- H2O, - NaCl

C
OH

O
CO

COONa

(19)

(20)

N Et2 Cl

C
COOH
(21)

(18) 155160 ( 4 ), ( )
() 180185 (3 ). (19) ( ),
( ).

, .
3035 , (20)
6065 .
, , , . ,
.

117

(22) ( ) 9- (23).
5
6
7
8

N
3
2

C
H

Ph
(23)

(22)


,
, .

-, , . -
. ( ) N3
. . , (26)
- 2S4 4550 . (24) (25)
2S4 (150 , 7 ) 80 .
H 2N

NH2

CH2O
- H2O

Me

H 2N

NH2

H 2N

Me

CH2

NH2
Me

- NH3

(24)
H 2N

NH

Me

CH2
(25)

NH2
Me

O2, HCl
- H2O

H 2N

NH

NH2 Cl

Me

CH

Me

(26)

- . ()
-
.
118

.
() .
. , ,
. (27), 4--1,3,6- 50 .
OH

OH
SO3H

SO3H

HNO3

NO2

SO3H

(27)
NO2

SO3H

. - , - - .
70150 ( , ) ,
(, , . .). .
, (29) 5--2-1- ( ) (28)
2,4--1-.
Cl

NH2
NO2

NH

+
SO3H

NO2

NHPh
(28)

- HCl

NO2
O 2N

HO3S
NHPh
(29)

.
.
-
NNO2 0 . -
119

, :
N
OH

OH
O

OH

NaNO2, H+

(30)

1---(1--2) (30) - .
(31),
(=6)
(18 ):
N

OH
O

OH

OH

NaHSO3

SO3Na

OH

(31)

SO3Na


4060 . ,
.
, : , , - ,
.
8.4.

6500, 1500. 1914 .
,
( )
90 % , 150,3 . /. 1937 .
18
, 235 ./. 80- . XX .
770860 . /.

.

120

, ,
, ,
- .

. ,
,
.
:
(
),

,
( 10
).
, .


( ),

;
,

;


,
, , .
.
: , ,
;
, (,
) ; ,
, , ,
;
(, ).
, , ,
, , , , .
-
, ,
( , ),
,
,
.
121


,
. ,
,
.

122

9.

(, .), , , . , , ,
(,
). , (, ).
.

, - .
. . (, ), , . ,

. ,
, , , ,
.
. ,
. -, . , , ( )
.
, 123

N
.
(), , , N
.
N
.
N
,
, . -
,
. . (, . .), . ( , . .), (, ),
(. 16).

16


1. -
, , , ,
,
(Mg, Zn, Hg, Ag . .)
2. -

,
, . 140 :
25 + 2SO4 C2H5OSO2OH + H2O
C2H5OSO2OH + 25 (25)2 + 2SO4
, 1899 .,
. () :
6CH2O + 4NH3 C6H12N4 + 6H2O
124

,
, , . , .
.

.
1763 ., ,
,

COOH
. . (18141865)
OH
.
.


.
1897 . , ( [CH3COO] ). . .

:
COOH
+
OH

H3C C O C CH3
O
O

COOH

+
O C CH3

O

CH3COOH


150160 ,
;
. ,
,
.

.
125

,
.
COOH

COOH
+
O C CH3
O

Ca(OC 2H5)2

Ca

CH3CH2OH

O C CH3
O

-. ,
. - ().
-NH2, H2N SO2
,
, .
.
NH2


, .

.
- . - .

- n-RHNC6H4COO(CH2)nN(R')2. (
- - - ). - -, - - .
-

-,

. - 120 .
-

:

126

O2N

COCl + HOCH2CH2N(C2H5)2

O2N

COOCH2CH2N(C2H5)2
Fe, HCl

H2N

COOCH2CH2N(C2H5)2

() 9,13--7-(1,1,5---5--6)--7,9.
,
:
CH3

CH3

CH CH C

ClCH2COOC2H5

CH CH C
CH3

CH C

NaOH

O CH2 CH3

CH3

CH3
CH2 CH C CH O
CH3

CH3

CH3

CH3

CH3
CH3

CH3

CH3

CH3

H2O2 , H2 /Pd

Br Mg C C C CH CH2 O Mg Br
CH3

OH

CH2 CH C CH CH CH C CH CH2 OH
CH3
CH3
CH3
CH3

H2O

CH3
CH CH C CH
CH3

CH CH C CH CH2 OH
CH3

CH3

( )

1--2,3---5 1--3--5 .

, . ( 1--2,3--4---5-N- ) ():
CH3

CH3
CH
O C
N

C CH3
N CH3

C6H5

SO3Na

CH3

H3C N C

N CH3

O C

H2C N C
O C
N

C6H5

C
N

CH3

N CH3

C6H5

127


, , ,
.
:
1. 70
. :
C6H6

C6H6
H3C N

N
C O

NaOH

CNHSO3Na

H3C C

H3C N

N
C O

CNSO3Na

H3C C

H2O

Na


.
2.
( ) .
5 90100 .

C6H6

C6H6
H3C N

N
C O

CNSO3Na

H3C C

H3C-SO4-CH3

H3C N

H3C C

C O

H3C-SO4-Na

CNSO3Na
CH3

Na


:
C6H6

C6H6
H3C N
H3C C

N
C O
CNSO3Na
Na

H3C-SO4-Na

H3C N
H3C C

N
C O

Na2SO4

CNSO3Na
CH3

3.
,
90 2 :

128

C6H6

C6H6
H3C N

N
C O

H2O + H2SO4

H3C C

CNSO3Na

H3C C

H3C N

N
C O

+
CNHH2SO4

NaHSO4

Na

Na

4.
,
.
.

.
,
, .
.
,
1,3,7-.

,
, , ,
.
,
:
O
HN
O C

NH

N
H

N
H

C O

+ HCONH2

HN
O C

O
HN
O C

C
N
H

NH
N

CH

H3C N
O C

C
N
H
O

NH
N
H

C
N
CH3

C O NH2
CHO

N CH3
N

CH

89
3035 90 %:
. ,

:

129

C
O

N
H

H
C

H S
C

CH3
CH3

HO

C
H2 COOH

H2C
O

NH2 CH

CH2

CH3 CH

CH2


-:
HOOC
HS

CH

NH2

C CH3

H3 C
H 3C

NH

HOOC
H3 C
H3 C

-HCl

COO(CH3)3

HOOC
H3 C
H 3C

NH2 NH2

NH

H3 C
H3 C
(C2 H5)3N

CHNH2

HOOC

CNHCHO

CH3
HOOC

CH3 COOH

COOC(CH3)3

CHN

-HCl

COO(CH3)3

NH
S

CHOCH2OC6H5
COOH

N C O
S

NHCOCH2OC6H5

d- -
,

.
;
, -
.
, 20
25 N,N'-
. 75 %.
, , ,

.

130

10.

() ,
, .
, XIX .,
.
XIX .
,
(. 17).
17

1832
1846
1847
1863
1887
1894
1897
1890

.
.


X . ,
.
,
.
.
.
() ,
. , , .

131

, .
: (, , , , , ),
(, ), (), (, , ), , (),
(, , ), .

( ),
, .
.
:
, , .
,
. ( , ),
( , , ,
) (
).
,
, , ,
. : Hg(ONC)2 , Pb(N 3)2 ,
C6H(O2Pb)(NO2)3H2O .

.
(, , . .).
.
(-, ) ( ,
).
, ,
: -, N- C-.
( O NO2)
, :
132

H2C OH
HC OH

H2C O NO2
+ 3 HNO3

H2C OH

H2SO4

HC O NO2

3 H2O

H2C O NO2

-, - . , 50 % .
12 % :
35(NO2)3 + H2O 35(NO2)2OH + HNO3
35(NO2)2OH+ H2O 35(NO2)(OH)2 + HNO3
:
35(NO2)3 + 3H2SO4 35(SO3H)3 + 3HNO3
9294 %.
( O NO2) 20
86 % () () 5560 :
)
CH2 OH
HO H2C C CH2 OH
CH2 OH

CH2 O NO2
+ 4HNO3
O2N O H2C C CH2 O NO2
CH2 O NO2

+ 4H2O

(2)4 + nH2SO4
(2)4-x(CH2OSO3)x + H2O + (n-x)H2SO4
(2)4-x(CH2OSO3)x +4NO3
(2NO2)4 + (4-x)H2O+xH2SO4


( , )
.
( NNO2)
(
):

133

N
O2N
N

HNO3

N
H2C

O2N

CH2
N NO2
CH2
N NO2

CH2

( 1
): (98 %) 57; 3,5;
1011; 0,270,54.

.
44 .
, 98
.
, ,
. 3040 % 60
70 % .
( NO2)
, :
NO2

NO2

HNO3, H2SO4, t

HNO3, H2SO4, t

-H2O

-H2O

NO2

( NO2) . -
:
NO2

NO2

NO2

HNO3, H2SO4, t

-H2O

NO2

, -, .
5 %.
2,4,6- ( NO2) ( + ).
134

, :
CH3

CH3
HNO3, H2SO4, t

NO2

O2N

-H2O

NO2

, , ,
.
.
, . ,
.
.
, ( , ),
( , - , , ).
, , , , ,
.

135

11.

, ,
.
.
. XIX .

, , ,
, , ,
.
.

- .
(. 18), , .
18


. , 1 30 . . , .
136

() ,
,
, ,
.

.

.
:
(1), (2), (3):
C(OH)
1

C
2

C
3

O
OR

.

,
(. 19).
19

. ,
, 1718 ,
, .
; ,
,
,
.
137


, ,
.
,
,
. , ,
, ,
,
.
, .

, . .
, .

. , ,

(), (), ,
, ,
,
:
O C
CH2
HC
CH2
C O
HC
CH2
(CH2)2 CH CH3


. ,
,
,
.
.

, .
, ( -), .
, ,
, . ,
,
,
, ,

,
138

, ,
, .
,

(4);
2,4,6 (5); (6):
CH3
N O2

O2 N

O CH3
H3C

CH2 OH

CH3
HC
CH3

C CH3
CH3

CH3

CH3

CH3

CH3

CH CH3

CH
CH2

CH3

CH3

CH3

CH CH3



.
,

-
:
CH3

CH3
+

(CH3)COCl

AlCl3

(CH3)3CCl

CH3
C
CH3 CH
3

CH3
CH3

CH3
C

CH3
C
CH3 CH
3

CH3

CH3
O2 N

HNO3

CH3
CH3 C
CH3

CH3

CH3

NO2

CH3

,
, 4--3-.

:
CH N Ar
CH3
+
O
OH

O
CH2

CH O
H2O

ArNHOH

O CH3
OH

O CH3
OH

ArNH2

139

.
, , .
.
.

:
OH
CH3 C CH CH2 CH2 C CH CH2
CH3
CH3

CH3 C CH CH2 CH2 C CH CH2 OH


CH3
CH3

, ,
.
:
H

C + H C
O
H

OH -

OH H

- H2O

C
O


(
)
( ).

:

RCOOH + R'OH

H2SO4

RCOOR' + H2O


, ,
,
: , ,
;
.
,
, , ,
.
,
140

. ,
(, , , , ,
.),
(, ). ,
, , , ,
, ,
, , , .
,
( , ).
,
,
.
Micoderma
aceti. 80 %-
.

.
CH3COO ,
.
60
(CH3COO)2Mn. 9597 % .
(2--1,2,3- -)
,
(, , ), (
68 %), ().
.

,
().

:
O
O
O
O
O
CH2 C O +
O
O
O

O
(HOOCCH2)2C(OH)COOH

141

,

.
( 2- ).
CH3

CH3

CH3

ClHSO3

NH3

+
ClSO2
C

O2SCl

OH

CH3

KMnO4

H2NO2S

O
NH

H2O

SO2

H2NO2S

, ,
-
. 550
().

. :
OH
OH
OH

142

H2/Ni

O
OH

OH

HOCH2(CHOH)4CH2OH

12.
160-
.

, . (, , , ) .
,
.
,
, .
. , ( AgBr), , , , .
, . , , (, ), (
) - (
).

143

12.1. -

,
- , , . , . , , , .

104 /2, AgHal 56 . (Ag )
R

hv

R* + CO 2 + Ag

OAg

R*=CH3(CH2)6-21.



R C

O +
OAg

RedH

Ag

Ag +

RCOOH +

Ox

RedH Ox () .
() 130160 1030 . ,
- (RedH), ,
O

OH
2AgHal +

Ag

OH

+ 2HHal

2Ag +
O

HHal
. 144



OH

OH

OH

CH2

CH 2 CH 2C

O
C18 H37

, - , ( ),
O

OH
+
CH 2 CH 2C

AgHal

Ag

Ag +

CH 2 CH 2C

C18 H37

HHal

O
C18 H 37

. , .
3 (Minnesota Mining Manufactoring Co.) (dry silver). .
( 10 % ), :
nAgHal

hv

nAgHal*

Ag x


, 1,0 10
145

/2. 12 /2 0,10,2 /2.


130160 . :
RCH 2CH 2 COOAg

Ag

RCH 2CH 2 COOAg + RedH

Ag + CO2 + RCH 2 CH 2*
Ag + RCH CH 2 COO + Ox
2

Ag

.
. ,
. , ,
,
, . , :
2RCH 2CH 2*

RCH 2CH 2CH 2 CH 2R

-- -- :
2RCH CH *
2
2
RCH CH *2
2RCH
H

R* +
RCH

CH2

CH2

CH2 + R CH

CH

.
, (
), 146

.
- .
3. . - ,
- :
4
3
2
1

1 ( ), 2 ,
3 ,
4

, , ,
, ,
. , , .
12.2.


.
()
() , .
,
. , (Eastman Kodak) . :
,
; -; .
()
147

, .
,
. ,
- ,
, . ,
, .
- , , :
hv
nAgHal
Ag x
nAgHal*
:
N +H 3 C NH2
NH

CCl 3 COO

HCCl

+ CO2

+ NH

NH2
NH2

.

:
OH

OH
+
+

NH

NH2

NH2

HN C

NH3 HSO4
NH2

NH2

NH3 HSO4

, - :
Ag

OH

H
N

N
N

+
Ag

N
NH2

Ag

O
N

2
N

+
NH

,
148

, :

OH

Cl

Cl
+

NH

OH

-HCl

Cl


N
CH2
O C
R

CH R* +

NH

CH

O C
CH R* +
N N
R

NH

N N

OH
2Ag + 2
N

C CH2 C NH

NH

R
O

C C

C NH

OH

NH

C CH C NH

Ag

N
R

O
+

NH
F

2
N

OH

O
R:

CH O
2


,
. , , 2,6--4-.
(21H43COOAg).
:
149

Cl
HO
Cl

2 C2143Ag

NHSO2

Ag

Cl
O

N SO2

2Ag

2 C2143H

Cl

Cl

CH3

Cl
N SO2

+ HC
2

HO

O
O

Cl

OCH3

N CH
SO2
O

Cl

+ 2 C2143Ag

CH3

OCH3

O
Cl
2Ag +

2 C2143H

CH3

HO

Cl
O
OCH3

.
, . ,
. (Fuji)
,
, - . :
R

O
C

NH

R*
O

:
R

O
C

NH O

R*
O

R, R' C6H5 .

150

O
C OH


1. ., ., . . .: , 1977. 702 .
2. . . : . : , 2002. 671 .
3. . .
. .: , 2001. 568 .
4. . . :
. .: , 2003. 367 .
5. . . . . .: , 1990. 396 .
6. . .
: . 2- . .: , 1987. . 1. 518 .;
. 2. 343 .
7. . ., . ., . . .
.: , 1981. 374 .
8. . ., . ., . . . .: , 1981. 368 .
9. . ., . ., . .
. .: , 1982. 200 .
10. . . : / . . . . . . .: , 2002. 196 .
11. . .
/ . . . . .: , 1990. 206 .
12. . . . .: , 1988. 588 .
13. . . . .: ,
1992. 300 .
14. - : / . . . , . . . .: , 1979. 376 .
15. . ., . ., . . - . , , , :
/ . . . . .: , 1988. 200 .
16. . . . ., 1973.
150 .
17. Huggins J. Frigorigenes perdues // Australian Journal of Refrigeration, Air
Conditioning and Heating. 1974. 28 8. . 28, 3739, 50.
18. Calm J. M., Domanski P. A. R-22 Replacement Status // Ashrae Journal.
2004. 46 8. . 2939.
19. . .
// . 1999. 1. . 4146.
20. . . - // . 2001. . 7. 6. . 4855.
151

21. . . . :
//
. 2004. 3. . 116124.
22. . . . : . // . 2003.
6. . 411.
23. . . .: , 1965
390 .
24. .. . .: , 1987. 712 .
25. . .. . ., 1987.
26. . . . .: , 1979. 304 .
27. . . . . .
.: , 1953.
28. . ., . . . .: , 1979. 544 .
29. . . . .: , 1991.
30. . . . .: , 1986.
31. . ., . . .
.: , 1991. 240 .
32. . ., . ., . . //
. 1991. 3. . 1218.
33. . . . .: , 1984.
34. . . . .: - , 1956.

152


, . .
. .

6084/16.
.
RISO. ... 9,01. .-.. 8,16.

.
.


NATIONAL QUALITY ASSURANCE


ISO 9001:2000
. 634050, . , . , 30.

153

You might also like