Professional Documents
Culture Documents
KI N
L I
NGI M TT
h n 1
ngi th tt
, ,
T H I U
C N H GI I T U Y T D IU C A GIO DC - T N TM N H U N G KH NG
D U V T
Chu H c ng
Ti quen bit Don Kin Li khi c y n i hc S phm Bc Kinh hc thc s, khi
Hc vin Gio dc trc thuc i hc Bc Kinh va mi phn thy hng dn cho
nhng thc s gio dc bn h. C y la chn gio dc gio vin1 lm phong hng
nghin cu ca mnh, m mt trong nhng phong hng nghin cu ca ti va hay cng
l lnh vc gio dc gio vin ny, chng ti quen bit nhau nh th.
Tc phm u tin ca Don Kin Li m ti c chnh l th ca c y. Ln u gp
mt, c y tng mt tp th ca mnh cho ti. Th ca c y rt hay, c xong ti cm
nhn c c y l mt ngi rt tinh t, vit lch tt, nhng cng khin cho ti hi lo lng.
Mt nh th c th tnh tm nghin cu mt vn , v dng ngn ng hc thut hon
ton khc vi ngn ng vn hc hon thnh lun vn ca mnh khng? Thc t chng
minh s lo lng ca ti l tha thi, c y khng ch l mt ngi trn y thi cm m cn
l mt nghin cu sinh ht sc thc t. Lun vn ca c y rt cng phu, vit cng rt quy
phm, th thin c quan im ring ca mnh. ng thi, trong thi gian vit lun vn,
mt chuyn khc ca c y cn t gii nh trong cuc thi v hc thut ln u tin dnh
cho nghin cu sinh ca Hc vin Gio dc thuc i hc S phm Bc Kinh. Nhng iu
ny khin ti thm tin tng vo nng lc nghin cu hc thut ca c y.
Sau khi Don Kin Li ly c hc v thc s t trng i hc S phm Bc Kinh,
bt u bn rn cng tc; nhng hng nm vo dp ngy Nh gio c y lun lin lc vi ti.
L I T A
KHI TRN TAY CHNG TA C KHI NGC
Ti tng c mt cu chuyn ng ngn. Mt ngi nng dn c mt khi ngc,
mun iu khc n thnh mt tc phm tuyt p, nhng trong tay ng ta ch c mt dng
c l cy cuc. Chng my chc, khi ngc ny bin thnh khi ngc nh hcm, nhng
hnh dng ca n vn ging nh hn , ng thi cng ngy cng mt i gi tr.
Cc bc ph huynh tr cng c c mt khi ngc - a con ng yu - kt qu sau
nhiu nm l, mt s ngi c c tc phm rt hi lng, mt s ngi nhn s thay
i ca khi ngc v ngy cng tht vng. S khc bit gia hai kt qu ny, chnh l do
nhng ngi b, ngi m cng ngy cng tht vng kia thng s dng cy cuc ch
tc ngc.
Nhng c ai ngh mnh li ng ngn nh vy? Con ngi thi hin i u rt t tin.
Ti c quen mt anh bn tin s, d l trong lnh vc hc thut, cng tc hay i nhn
x th anh u rt xut sc. n tui trung nin mi sinh c mt mn con trai, anh yu
con hcm bu vt. Anh bit lm ngi quan trng hon lm hc thut, chnh v th c bit
ch trng n vn bi dng phm cht o c cho con. Cu con trai ca anh va mi
hai tui, thng xuyn t choi mt mnh, khng g n nhng li hi chuyn ca
ngi ln i vi cu. Ngi b cho rng, ngay t nh cn dy cho tr bit php lch s,
nhn thy con trai nh vy, rt st rut, lin bc n ging ly mn choi con ang choi,
nghim ging ni vi con rng, ngi ln hi chuyn con, con buc phi tr li. Cu b
khng h tm n nhng li dy ca b, khc mt hi, ln sau li ti phm; anh c ko
con ra khi tr choi, gio dc, ph bnh con tr ht ln n ln khc. Anh ni rt qu quyt
rng, ti buc phi sa cho con trai tt xu ny.
V tin s ny khng bit rng, mt a tr mi hai tui cha hiu khi nim giao tip.
Ni chuyn lch s vi mt a nh nh th ny, chng khc g n gy tai tru, khng
nhng tr khng hiu, m cn cm thy s. iu quan trng nht l, y l thi k quan
trng tr bt u nhn thc th gii xung quanh, hiu k trc tt c mi th, mt mu
giy nh, na iu thuc l cng c th khin tr dam m. Hot ng pht trin tr tu, bi
dng kh nng ch , pht trin nim say m cho tr u khng th tch khi nim dam
m . Nhng tr choi nhn c v nh v v ny chnh l cng tc chun b ca tr i vi
cng vic hc tp, nghin cu ch thc trong tong lai. Thng xuyn ph ri con tr mt
cch v c s khin tr mt i s ch , lm cho chng sau ny rt kh tp trung cng sc
lm mt cng vic, ng thi cng mt i nim hng th nghin cu i vi s vt.
Ngoi ra, gio dc php lch s thng xuyn gy ra mi xung t gia b m v con ci,
ng thi cn khin con tr khng bit u m ln trong vn nhn thc, o ln trt t
L I N G I D C H
Ti thc s cm thy may mn khi c dch cun Ngi m tt hon l ngi thy
tt ca tc gi Don Kin Li. Trong qu trnh dch, ti ch tic rng mnh khng c c
cun sch ny sm hon bi nu c c sm hon, ti s rt ra c nhiu kinh nghim
trong qu trnh nui dy con ca mnh. Nhung vn cn may mn bi con ca ti cn kh b,
hai chu ang tui cn c bit lu dy d, v cun sch ny em li cho ti nhiu
kin thc b ch. Ti c th cam oan rng, y l cun sch m tt c nhng ngi b,
ngi m c con trong tui t s sinh n khi mi tm tui v cc gio vin nn c.
Cun sch gm by chng, mi chng c mt ch , t cc gc tnh yu, vic
hc hnh, thi quen, tr tu ca ngi lm b lm m, chuyn nh trong gio dc gia nh,
nhng sai lm trong gio dc..., tc gi trnh by cho chng ta mt s nguyn tc gio
dc gia nh rt mi m, khin chng ta hc hi v ng ra rt nhiu iu tng chng nh
rt n gin nhng li rt t ngi lm c xung quanh vn gio dc con tr. Trong
cun sch ny, tc gi a ra rt nhiu quan im m khi suy ngm ti cm thy rt tm
c, v d nh trong vn c sch ca con, cch c sch tt l c ch, cch c sch
xu l c tranh. Hoc quan im khng nn vch r ranh gii gia cc mn t nhin v cc
mn x hi. Trn thc t, gia nhm ngnh t nhin v nhm ngnh x hi khng c ranh
gii, m ngc li, hai nhm ngnh ny lun h tr cho nhau. con hc lch l mt iu
rt ng tic, nh hng rt xu n tng lai ca con sau ny. Hoc nh vn nn nhn
nhn th no v thnh tch hc tp ca con, tc gi a ra mt quan im rt ng cc
bc ph huynh phi suy ngh: im ti a l gii hn cao nht ca thnh tch, rt nhiu bc
ph huynh yu cu con phi thi t im mi, iu ny ch khin con tr lun cm thy
mnh l k tht bi. Khi con t im tm hoc chn, b m cng c th khen ngi tr.
Ph huynh khng nn qu coi trng im s ca tr, iu ny s nh hng n ng c
hc tp ca tr. iu quan trng nht m b m cn bi dng cho tr l thi quen ham
c sch v nim hng th trong hc tp. Mun lm c iu ny, tc gi nhn mnh nn
tr c hc trong bu khng kh thoi mi, tuyt i khng nn dng vic hc trng
pht con tr, nh hng cho tr cm nhn c nim vui trong hc tp, ng dng nhng
kin thc hc vo cuc sng. Tc gi nm bt c tm l ca tr, vn dng phng
php t duy tri chiu, ra rt nhiu phng php ngc hn vi cch lm theo thi
quen ca chng ta nh khng km con hc mi bi dng cho con phng php hc tp
tt; pht con, khng cho con lm bi tp; hc tp khng nn cc kh, n lc; khng thi
t im mi; c im cao khng khen thng... Nhng quan im ny mi nghe th
cm thy rt ngc i, nhng c xong mi pht hin ra mt chn l rt n gin:
Mun con tr lm tt mt vic, hy tr thch lm vic trc.
Qu trnh c cun sch ny chnh l qu trnh ph huynh t kim im li mnh v
mi chng ta cn c qu nhiu ng nhn xung quanh vn gio dc con tr. Gio dc nm
ngay xung quanh chng ta, mi chi tit nh u l thi c gio dc tt nht, quan trng l
bn dng phng php no nh hng cho con tr. Gio dc con tr l mt ngh thut
cn phi hc hi, v ti hc hi c rt nhiu iu b ch qua cun sch ny.
By chng trong cun Ngi m tt hon l ngi thy tt ch yu tp trung vo ba
vn : Bi dng thi quen, gio dc phm cht v phng php hc tp. Tc gi chia
s vi c gi rt nhiu kinh nghim ca mnh trong qu trnh nui dy con gi. Ti cho
rng nhng kinh nghim ny rt thch hp vi tnh hnh thc t Vit Nam. ng nhin,
mi con ngi u l mt c th, gia con ngi vi con ngi tn ti s khc bit ln
trong tr tu v tnh cch, chng ta khng th da vo tt c nhng phng php m tc gi
a ra p dng i vi con mnh v k vng con em mnh cng thnh cng nh c b
Vin Vin - con gi ca tc gi. Nhng nhng phng php m tc gi Don Kin Li a
ra vn rt c tnh thuyt phc. Ti cm thy u im ni bt nht ca cun sch ny l va
c l lun, va lin h vi thc t, d p dng vo thc tin, khng nh nhiu cun sch v
gio dc tr em ch a ra l lun, c xong c gi khng bit nn bt u t u, nn p
dng th no.
iu cui cng m ti mun ni l, cm n tc gi Don Kin Li, ngi chia s vi
c gi rt nhiu kinh nghim ng qu trong mi su nm nui dy con ca mnh. Ngi
m tt hn l ngi thy tt thc s l mt cun sch ng c v suy ngm. M l ngi
bn, m l ngi thy, m l ngi dn ng ch li cho con, s khc bit trong phng
php gio dc ca ngi m s nh hng n c cuc i ca con.
Dch gi Trn Qunh Hng
cc cn c con mo con ny. B lin ch ngay ti con mo trn chic cc, qun c vic
mng va b tim. Hin gi ti ni phi i tim, c l b vn cn b m nh bi chuyn ,
lc ti bb i n ca bung tim, b t nhin ni: Con khng tim u. Ti dng li
ni vi b: Con ang b m, ho, li cn st na. Con thy b m c kh chu khng?. Vin
Vin ni kh chu. Th th con c mun nhanh khi m khng?. Vin Vin tr li Mun.
Ri b li ho, hai m bng v st. Ti thom ln m b, ni: Thuc bc s k s gip con
khi m, gip con thy d chu. Nu khng tim, bnh khng th khi c u.
Thc ra con tr rt hiu bit, ch cn ngi ln ni cho tr bit l do xc ng, tr s
nghe v hiu. Tr m kh chu trong ngi, chc chn cng mun nhanh khi m.
v l thuyt th Vin Vin chp nhn chuyn tim, nhng tri tim non nt ca b
vn cm thy s hi, nh mt l r v lo lng hi, Tim c au khng h m?. Ti mm
ci, bnh thn ni: , c au mt cht, nhung khng au qu u, ging nh hm trc
con ngi trn gh khng cn thn b ng dp mng . Vin Vin nghe xong, c v lo
lng hon. Ti hi b tip: Con thy hm b ng au lm hay ch au cht xu thi?.
Vin Vin tr li: au cht xu thi .
, ci au ca tim cng gn nh ci au hm , cng ch l au cht xu thi. Ti
ni vi b rt thng thn, sau li ni: Ng dp mng Vin Vin khng khc, tim cng
khng cn phi khc u, ng khng?. Vin Vin gt u.
Tuy nhin ti vn cm nhn c v lo lng v cng thng trong lng b. V th l ti
li khch l, ni: M thy Vin Vin rt dng cm, con th xem mnh c dng cm khng
nh. Nu chu c th ng khc, cn khng chu c, c khc cng khng sao. Li ti
ni khch l b, b cm thy mnh dng cm; ng thi cng to ng li cho b,
b thy rng nu khc cng khng sao.
Lc ni chuyn vi b, nt mt ti rt vui v, thoi mi, t ra rng i tim l chuyn rt
on gin. Vin Vin cng thoi mi hon nhiu, chc chn l b mun lm anh hng, ng
thi khng h nghi ng v nhng li m ni, bi m cha ni di b ln no, nu ch au
cht xu th cng khng c g ng s.
Lc tim b rt cng thng, ngi cng ra nh dy n nhung khng khc. Y t thy
Vin Vin rt hp tc nn khen b. Qua th nghim, Vin Vin cm thy ci au ca
tim ng l c th chu c, tm trng tr nn thoi mi.
n phng khm khm bnh my ngy khng nn phi nm vin. Trong phng
bnh c tm b, hu ht u ln hon Vin Vin, t hai n ba tui. Mi ln c ngi mc o
blouse trng i vo, d l y t hay bc s, c lc ch vo cp nhit hoc hi my cu,
trong phng bn tr li khc nh ri, chng s hi v cng, ta nh c si xng vo chung
d. Ch c mt mnh Vin Vin khng khc, b khng choi a na m ti b, nt mt
bun bun ch i. Mc d b cng khng thch tim, nhng b c th chp nhn mt
cch l tr. Trong qu trnh tim b khng bao gi giy gia, rt bit hp tc, ngy no cng
c cc c y t khen.
Do lc con cn ang qu nh, truyn nc khng tm c ven trn cnh tay m ch
c th tm ven trn trn, nhng mch mu trn trn cng rt nh, thng khng th chc
trng ven ngay c m phi chc hai, ba ln. Mt hm c c y t tr ly ven cho Vin Vin,
chc lin by ln m khng ly trng ven. Ngi ln b chc lin by ln cng khng chu
c, ti v b Vin Vin ng bn khng th chu c na. Vin Vin bt u khc,
nhng khng khc to, ch khc tht tht, nhng u th khng c ng m c nguyn
cho c y t ly ven. Nht th tm th trng ven, bng dnh va c nh kim truyn li, Vin
Vin lp tc khng khc na. Trong lng ti thm thn phc b.
Ti nhn thy mt s b m trong phng bnh, ngy no cng p dng bin php d
dnh, nh la, e da, p buc, mi kim tim vo nhng em b ny dng nh au n
gp nhiu ln so vi ngi khc. Cch lm ca b m khng nhng phng i s au n
ca con tr, m cng khng dy cho con tr bit cch phi dng cm i mt khi gp kh
khn.
Lc qu trnh iu tr ca Vin Vin cn phi c thm mt phong php tr liu l
xng, tc l cho tr ht vo mt loi hoi c pha thuc. Phong php rt on gin, tc l
a ng xng vo gn mt tr, tr th t nhin mi pht ng h.
Ln u tin xng, y t a my n, chng ti khng bit y l vt g, ch b b ln
theo yu cu ca y t. Cng vi ting cch ca my, hoi xng c ln mi thuc lp tc ph
ln mt Vin Vin, b git mnh, quay u trnh theo bn nng. Y t lp tc bo ti gi cht
con, ng c ng. Ti vi gi cht Vin Vin, c gng xoay mt b vo ng xng. Vin Vin
khng bit xy ra chuyn g, hai mt nhm cht, ra sc giy gia trn ln hoi ang ta
ra, ri b bt u khc, ti c gng khng b c ng. Y t cng ang iu chnh, mt
Vin Vin quay i u, c y t lin quay ng xng qua . Vin Vin giy gia mt lc khng
ging ra c, th l khc tong ln v bt u chng c kch lit. Mi xng c nm
pht, nhng b chng c gh qu nn nh phi thi.
So vi tim, phi ni rng xng khng c g l au n, ch ht mt cch t nhin kh
xng c ln mi thuc, nhng khng kh ngi. Do khng lm cng tc t tng trc cho
Vin Vin, trong lc b cha c s chun b g v mt tm l li bt p b phi xng, v th
tr thnh chuyn m Vin Vin s nht. My ngy sau Vin Vin u khng chu
xng, ch cn nhn thy y t y vt g ging my xng vo, b lp tc t ra cng thng,
khng bnh tnh, ung dung nh khi phi tim.
S vic ny qu ng l ngi ln lm khng c tt, khin con tr cm thy s hi.
i vi vic phi tr chu ng mt s ni au, b m cn c nhng nguyn tc sau:
Mt l bnh tnh, khng c t ra lo lng. Nu v mt ngi ln t ra lo lng trc,
tr s cm nhn c s nghim trng ca vn , s khin chng s.
Hai l v vn ti sao phi lm nh vy, cn phi gii thch cho tr bng nhng t
ng d hiu. V d ni vi tr rng hin gi con ang b m, cn phi tim, tim c th cha
khi bnh. Khng nn cho rng tr khng hiu nn khng ni.
Ba l cn phi ni trc v ni ng cho tr bit cm gic au n m chng phi chu
Lun c bit
u, chc chn b rt lo lng, bt an. Sau h li bt Vin Vin gi l ng ni, Vin Vin
khng gi, h lin gi v tc gin, ni c b ny khng bit th no l lch s, khin Vin
Vin khng bit phi lm th no.
B Vin Vin cng khng thch ngi khc tru con gi nh vy, nhng cng cm thy
y ch l a, c l v ngi nn khng ngn cn ng nghip.
Lc u ti khng bit chuyn ny, b vn cn nh nn cng khng kh nng k cho
ti nghe chuyn khng vui ca b. Kt qu l sau mt thi gian, t nhin ti pht hin ra
Vin Vin t ra khng t tin khi choi vi ngi khc, ni chuyn cng khng rnh mch
nh trc y na, thng xuyn mun ni nhng li khng dm chc, nh mt lng l
n trnh, c bit l khi ni chuyn vi ngi l. iu ny khin ti hoi st rut, nhng li
khng tm ra c nguyn nhn, nn t kim im li xem cch gio dc ca chng ti
i vi con c vn g khng, trong sinh hot lu nhiu hon b tip xc nhiu vi
mi ngi, bi dng s t tin cho con.
Mt hm, Vin Vin v b b t c quan v nh, ti pht hin ra Vin Vin va khc,
bn hi c chuyn g vy. Vin Vin ni: Ch Trong ni b khng yu con na. Ni xong
li chc khc. B b lin gii thch, trc khi ht gi lm vic anh n phng vin trng
hp, thi gian hp ko di hon d nh, n gi tan s ri vn cha kt thc. Anh bn ng
nghip h Trong lin ni vi Vin Vin rng: B m chu khng yu chu na, mun
tng chu cho ch, nh ch c mt b trai, khng c b gi, i nh, v nh vi ch nh. Ni
ri lm ra b chun b ko Vin Vin i. Vin Vin s qu a khc. n lc ny ti mi bit
h thng xuyn a ct vi b.
Lc ti rt bc mnh, trch ng x khng bit cch bo v con, gin qu ti ni s
khng ng x a n con na. Mc d ng x cng khng ng tnh vi cch lm ca
anh ng nghip, nhng khng cho rng iu ny s nh hng xu n Vin Vin, cm
thy ti nghim trng ha vn . Sau ti nhiu n ni chuyn ny vi ng x,
cng anh phn tch tm l ca tr. Qua thc t anh cng nhn ra s nh hng, c hai
ln ang ng th Vin Vin tnh dy khc tht, hi b nm m thy g, b u ni m thy
b n trng mm non n b v ri khng cn b na, mt mnh i mt. Mt cu a
lng nhch ca ngi ln gy ra ni s hi ln bit bao cho con tr.
Cui cng b Vin Vin thc c s nh hng ca chuyn ny i vi con, v
anh cng rt hi hn. Sau ti c gng i n con, tc ot quyn a n con ca
ng x tht, ch yu l do ti khng mun Vin Vin gp li hai v ng nghip ca
anh na, khng mun gi li iu khng vui cho b. ng x cng thc s ch n vn
ny, thnh thong v ti bn khng th n con c, anh lin n con v a v c quan
nhng cng khng cho php ng nghip a ct vi con na. Ti v ng x i n
thng nht, th mt lng ng nghip ch khng th c ti vi con. ng nhin,
anh bn ng nghip cng khng c c khi tru chc con tr, thy ph huynh khng ng
tnh nn t sau cng khng a nh th na, v th cng khng tn ti vn mt lng.
Tru tr v a ct vi tr l hai khi nim khc nhau. Tru tr tc l ly nim vui
ca tr lm tin . Thng l ngi ln t mnh vo th gii th v ca tr, bng phng
thc tr c th hiu v chp nhn, to ra nhng chuyn gip tr cm thy vui, trong bao
Ti nhn thy mt b m sau khi git xong tm ga tri ging phoi ln lin choi tr
choi c tn l o vi cu con trai hai tui. M v b ng hai u tm ga, khng nhn
thy nhau, sau ku mt ting a, hai ngi ng thi th u sang bn tri hoc bn
phi ca tm ga nhn i phng. Mc ch ca b l ln no th u ra cng chm trn
vi m, nhng mc ch ca m l mi ln th u ra khng b nhn thy. Nh th, c
th ln ny m va th u sang bn tri, ln a tip theo vn th u sang bn tri;
theo s phn on ca b, va ny m th u sang bn tri, ln ny chc s phi th u
sang bn phi, th nn chy sang bn phi, kt qu l khng bt c. Nh th my ln b
trt, n cui cng chm trn c vi m, b ci nh nc n. c bit l khi m gi
chin thut va th u sang pha bn tri, ln sau vn th u sang bn tri, v b cng
hc c cch phn on, thng qua phn on, hai ln cng th u sang mt bn, cui
cng o c vi m, b s cm thy v cng hng phn v thnh tch ca mnh.
a ct vi con tr l nhng hnh ng ngi ln li dng s ngy th ca tr, c
tnh tr phm sai lm, khc lc v s hi. Mc ch l tru cho ngi ln vui, bu
nhc tr, khin tr cm thy lo lng v ht hng. V d ngi ln cm trong tay mt vt
chun b a cho tr, nhng li khng vui v a ngay cho tr, m a ra mt iu kin, bt
tr phi ni mt cu ngt ngo ng mt, nu tr khng chu ni, ngi ln lm ra b ly
vt i, mi cho n khi tr ni ri, ngi ln mi a vt cho tr vi v hi
lng. C ngi ln cn ly vic da dm tr lm nim vui, nhn thy b trai lin lm cc
ng tc nh ly dao ct chim ca b. Hoc nhn thy mt b gi rt thch con bp b ca
mnh, lin giu bp b i, ni l mt ri hoc b ngi khc ly ri, b gi lin khc a,
ngi ln mi chu ly ra.
Ngi ln cm thy nhng tr ny rt th v, tng rng ch l tru cho tr cung ln
mt lc, khc mt lt, ci xong l ht chuyn. Thc ra nhng hnh vi ny s gy tn
thng cho tr v mt tm l. i vi tr, nhng tr a ny khng h th v, ch khin tr
cm thy bt an v khng c tn trng, lm tn thng lng t trng ca tr, khin tr
cm thy s hi trong quan h x giao v khng tin tng vo ngi khc. V th khi gp
nhng chuyn ny, b m cn ngn chn mt cch lch s nhng kin quyt. y khng
phi l chuyn nh, chuyn lin quan n con tr khng c chuyn nh, trong mt ngi
ln l chuyn nh, nhng i vi con tr li l chuyn ln.
Nh gio dc hin i ni ting ca Trung Quc Trn Hc cm kin quyt phn i
vic a ct vi tr, ng cho rng chi vi tr cng l qu trnh gio dc phm cht o c
cho tr, nhng a tr thng xuyn b a ct s xut hin nhng khim khuyt v mt
phm cht o c. V d ngi ln thng xuyn dng cch ni di tr, lm cho tr cung
ln, ngi ln lin ci ha ha, dn dn tr s rn c tnh xu khng tin ngi khc v
ni di.
Trong cuc sng th hin nay, nhng cch a ct con tr c th va ni trn c
th khng cn hay dng na, nhng phng thc t duy a ct con tr ca mi ngi vn
rt ph bin, trong rt nhiu trng hp tr vn l i tng b a ct. Nhn b ngoi
nhng hnh vi a ct ny khng th tc, nhng tnh man r ca n cng tng t nh
nhng hnh vi a ct nu trn, u bao hm s khng tn trng con tr, khng thu hiu
tm l con tr.
Ti ngy 2-1-2008, ti xem mt chong trnh trn i truyn hnh Bc Kinh, mi nm
ch em sinh nm t H Bc n, bn gi mt trai. Nm em b mi ch bn, nm tui ny rt
kho mnh, ng yu, ng trong phng quay m khng h rt r, s hi, tt c u t ra
rt ho hng, lp tc nm b ny thu ht s ch ca ti, ti lin ngi xung xem. Cu
hi u tin ca ngi dn chng trnh l Trong s cc b, b no thch mch ti nht.
Nm a tr nghe xong cu hi ny v mt ng ngc, bt u ch linh tinh, sau c b
nhn thy mi ngi ch vo ai, b cng ch theo, cui cng thng nht ch vo mt b, lp
tc em b b coi l ngi hay mch ti nht tr nn lung cung, chc chn em cng bit
c rng ti danh m mnh ang gnh khng tt p g, trng b rt m c, thm ch s
hi.
Cu hi th hai ca ngi dn chng trnh l Ai thch nh ngi nht. Lc u
nm a tr u ch linh tinh, gia chng cn t co nhau, cui cng li thng nht ch vo
mt ngi, em b thch nh ngi nht lp tc t ra rt kh x.
Cu hi th ba ca ngi dn chng trnh l Ai b b nh nhiu nht. Nm em b
vn ngn ng ch linh tinh, n cui cng li tp trung vo mt em b, em b va b ch lp
tc khng bit phi lm g, v mt rt ngng ngng.
Ngi dn chng trnh v khn gi u bt ci v dng v ca cc em, ch c cc em
l khng ci. Mi quan h gia cc em b chia r, trc mt vn v b quan b gn vo
mt ci mc xu no , chng khng cn cm thy thoi mi nh lc mi vo trng quay
m t ra cng thng, khng bit nn lm th no.
Tip theo, ngi dn chng trnh mang ra mt chic cp sch rt p, ni ch c mi
chic cp ny, hi nm em b xem nn cho ai. R rng l c nm em b u b chic cp
sch ny li cun, u t ra mun c c chic cp sch ny. Tuy nhin, va ny cc em
b gn mc xu, cc em u mun th hin tt, th l bt u nhng nhau, u ni cho
ngi khc, khng ai dm ni l cho mnh. Ch i ch li, cui cng quyt nh nhng cho
ch c, c nhn cp sch, ch c rt mng, v tht vng hin r trn gng mt ca bn
em b cn li. C l c b l ch c cng cm thy c g khng n, lin cn mi nhng cho
em t, iu ny c phn hi bt ng. ang lc ngi dn chng trnh khen ngi em, em
lin bt khc, v cng ht hng v tm tc. Ngi dn chng trnh t v kinh ngc hi b
ti sao li khc, b ch khc m khng ni c g.
Lc ny y, c b l ch th ba lanh li, mau mm mau ming lin ging ho ni: Ch
y thy em nm tt nn mi khc. Khn gi li mt ln na ci v li gii thch ca c
b th ba.
Chng trnh ko di n khi b no khc cng khc ri, ni nhng li gi di cng
ni ri, b no cng thp thm bt an. Lc ny ngi dn chng trnh mi ly ra bn
chic cp sch khc, cui cng my a tr mi nhon ming ci.
Mc ch ca chng trnh ny l g, dng khi h a ra nhng cu hi l g? Ti
thc s khng th hiu. Ti khng xem tip na m i lm vic khc. Nu khng ti cng
Tt bng v lng lun lun song hnh v&i nhau, mt c b bit xoa ch au cho
chic gh con, th s bit thu hiu v dnh nhiu tnh yu thcmg hem cho ngi khc,
gp phi vn g khng bao gi nng nc gi kin v li ch cho mnh. Li t duy ny
khng nhng gip c b cm thy vui v trong hin ti, m cn m bo cho c b sut
i khng phi chu thit thi.
Thng c tnh hung nh th ny, em b a nghch hoc ang i, khng may vp
vo vt g , au ri bt khc. an i tr, b m thng va d tr, va c tnh a tay
nh k gy s , trch n ti sao li lm tr b au, ra v tr th cho tr. Sau an i
tr ni, chng mnh nh n ri, n khng dm ng vo con na u. C th lc ny
con tr c an i phn no, ht khc v bt ci, b m cng cm thy rt hi lng. y l
cch lm khng hay, l mt hnh ng tr th. N dy cho tr khi gp chuyn g khng vui
s trch c ngi khc, dy cho tr tnh khng bit khoan dung v thch bo th, khng c
li cho s pht trin tm l ca tr.
C th ngi ln s ngh, ci bn lm tr vp ng, ti ch nh n thi, bn u c bit
au, iu ny c sao u, ti c dy tr nh ngi u. Thc ra, trong mt con tr, vn vt
u l vt, ni chuyn vi mt nhnh c cng ging nh ni chuyn vi ngi ln, thi
Vin Vin ngh c nh vy, chng ti cng rt mng. Tt bng v lng lun
lun song hnh vi nhau, mt c b bit xoa ch au cho chic gh con, th s bit thu hiu
v dnh nhiu tnh yu thong hon cho ngi khc, gp phi vn g khng bao gi nng
nc gi kin v li ch cho mnh. Li t duy ny khng nhng gip c b cm thy vui v
trong hin ti, m cn m bo cho c b sut i khng phi chu thit thi. Thc ra Vin
Vin khng phi l mu ngi va gp cm thy d gn, c b s cho hi mt cch lch
s, nhng khng hn huyn, cng khng ni nhng li khng tht vi lng mnh to
quan h, trong qu trnh giao tip khng bao gi c hnh ng ly lng mang li cho
mnh. iu ny thm ch khin cho mt s ngi mi gp c b ln u cm thy c mt
cht p lc hoc khng thoi mi, cm thy c b ny qu th , khng nhit tnh. Nhng
ch cn tip xc nhiu vi Vin Vin, s pht hin ra s trong sng, tt bng ca c b. T
trc n nay c b lun gi quan h tt vi bn b, ln cp ba, nh trng cng b danh
sch ng c vin l Hc sinh Ba tt cp thnh ph, tin hnh b phiu la chn trong c
khi. Vin Vin l mt trong s nhng ng c vin , c bn cn i vn ng hnh lang
kim phiu cho c b trong lc c b khng h hay bit.
K xo ca Vin Vin trong qu trnh quan h vi mi ngi chnh l khng c k
xo, mi hnh ng u hon ton t nhin, c b tht lng thn thin vi ngi khc, thi
gian tri qua, dn dn ngi khc cm nhn c mt cch rt t nhin, cng khin ngi
khc cm thy d chu.
Lp m Vin Vin hc khi ln cp ba l lp thc nghim u tin, tp trung ton hc
sinh gii ca trng. Thc ra mi ngi bn trong lp u l i th cnh tranh trong qu
trnh thi i hc. Hai thng trc khi thi i hc, trong qu trnh n thi, Vin Vin tng kt
ra c my trang ghi cc nhm t ting Anh cn phi hc thuc. C b cm thy ci ny
rt c ch, nu gii thiu cho bn b cng lp s rt tt, th nn nh ti in ra v mang ra
ngoi photo. Chng ti xp thnh tng tp, ghim li, Vin Vin cho vo ti xch mang n
lp, pht cho mi bn mt tp. Mc d l chuyn nh, nhng cng c th thy s trong
sng v v t ca c b.
Trit gia Erich Fromm4 cho rng, ch ngha v k v c c l t ng ngha, v con
ngi khng th thc hin c mc ch ca mnh trong bi cnh ct t mi mi lin h
vi th gii bn ngoi. Ch khi con ngi on kt nht tr, lin h mt thit vi ng bo
ca mnh, mi cm thy tha mn v hnh phc. Yu ngi khc khng phi l mt hin
tng vt ln trn con ngi, m l mt s ni ti no nm trong con ngi, ng thi
nhng th pht ra t tri tim l sc mnh ca chnh con ngi. Da vo lung sc mnh
ny, con ngi lm cho mnh v th gii lin h c vi nhau, ng thi bin th gii tr
thnh th gii ca anh ta mt cch thc th.5. Vong Tuyn, ngi pht minh ra k thut in
laze ni rng: Ngi no m ngh cho ngi khc nhiu nh ngh cho mnh th l ngi
tt. Chng ti cng tin rng, k xo lm ngi tt nht m b m c th dy cho con chnh
l lm ngi tt.
Tin s gio dc L Khai Phc - hc gi ang tp trung nghin cu vn gio dc t
tng lnh mnh cho thanh thiu nin c bit nhn mnh n lng thu hiu, tc kh
nng thu hiu c tinh thn v suy ngh ca ngi khc, hiu c lp trng v s cm
nhn ca ngi khc, ng thi t mnh vo a v ca ngi khc suy ngh v gii
quyt vn trong qu trnh giao tip vi mi ngi. iu ny cng ging vi khi nim
lng thng cm m nh gio dc ngi M John Dewey7 tng ni. John Dewey cho rng,
lng thng cm l mt phm cht tt, khng on thun l mt tnh cm. N l mt tr
tng tng cn dy cng tu dng, khin chng ta ngh c n nhng cng vic chung
ca nhn loi, chng li nhng th chia r con ngi mt cch v ngha8. Khi nhng th
nh lng thng cm hoc lng thu hiu tr thnh mt phn ca bn tnh con ngi,
anh ta s khng cn t coi mnh l trn ht, khng cn ngh mnh ang ng trn u
ngi khc, khng cn s th ch bi xch; c s thu hiu, c s tt bng, c s lng.
Gio dc tc l qu trnh bi dng phong cch. Dy cho con tr bit xoa ch au
cho chic gh con, ni l mt vn k xo s khng chnh xc bng vic coi l mt
quan nim gio dc hoc quan nim trit hc. B m nht nhit phi ch n s thng
nht hi ha trong quan nim gi tr n trong mi li ni v hnh ng ca mnh, ch c
nhng ci trc sau thng nht, mi c th ngm dn, nh hng dn ti con tr, ng
thi n nh trong tri tim tr, tr thnh phong cch lm vic ca tr.
Nu bnh thng tr s b ng, b m p dng c mt cch rt nh nhng l xoa
ch au cho chic gh con ; nhng mt ngy no con tr khng lm v chic l hoa
m bn thch, bn li khng km ch c v ni trn li nh vi con. Bnh thng lun
ni vi con tr rng phi thu hiu ngi khc, nhng khi suy ngh ca con tr khng ging
vi cch ngh ca bn, lin mng l tr khng bit nghe l i, bt p tr phi nghe li, ch
khng phi l thu hiu cm nhn ca tr - vy th hnh vi gio dc ca bn s khng thng
nht na, thc ra l bn bin thnh bc ph huynh khng thu hiu, khng lng, gi
tr quan khng thng nht. Giy pht ny tinh thn ca bn c th hin chn thc bit
bao, iu ny s li n tng su sc trong lng tr, quan nim gi tr ca tr cng b bn
o ln, phong cch cng s khng thng nht mt cch hon chnh.
Ti tng c gp mt s em b trong mt cha y v i ch, nhng em b rt
d ni cu, d dng tn cng ngi khc. C mt b m, ming va ku ca cu con trai ca
mnh hay nh bn, ni khng c nh bn, va hm hc gio hun chic bn va va
vo u cu con trai. Nhn thy con trai tm nh bn nh khc, ch cng nt qua loa, thi
hm cha s dung tng, c th l s con trai b thit; bnh thng cn thch nh a b
ca a tr, ly lm nim vui. Sau khi i hc mu gio, cu con trai ca ngi m ny
khng choi c vi bn, thng xuyn nh bn, khin c c gio v b m cc b khc
u c kin. C th t y lng cu b ny rt mun chi vi cc bn nh khc, nhng
trong qu trnh chi li lun lun c thc bo v mnh, ch s mnh b ngi khc bt nt,
hu ht l kt thc cuc chi trong s mu thun vi cc bn. V th cu b ny rt c c.
Mi ln nhn thy nh mt va c n va i ch , ti lun cm thy lo lng cho tng
lai ca cu.
Ti cng tng c gp khng t ngi ln cha trng thnh, li t duy ca h v
c bn l ch ngha n phng, mi ci l u ng v pha h, h khng h quan tm
n cng vic v s cm nhn ca ngi khc, cng vic v tm trng ca mnh l iu quan
trng nht, suy ngh ca mnh l ng n nht. Trong cng vic hng ngy v trong cuc
sng, lc no cng t ra hp hi, ch k. Khng nhng khin ngi khc khng vui, m cn
thng em li iu khng vui cho mnh. Khi h st sng bo v li ch cho mnh, mt s
li ch ch thc trong cuc i con ngi li lng l tri mt.
Khi tr cn nh, mi tnh tit trong cuc sng u c th tr thnh s kin hm cha
ngha gio dc quan trng, trong gio dc tr em khng c chuyn nh, mi chuyn nh
u l chuyn l&n, u c th pht trin thnh mt thi quen tt hoc c tnh xu & tr.
Khi tr cn nh, nhng chuyn va chm, vp ng s thng xuyn xy ra, mt mt b m
cn c bit ch n s an ton ca tr, mt khc khi xy ra nhng chuyn nh vy,
cng khng nn t ra ngc nhin qu mc. c gng nhn nhn s vic bng tm trng vui
v, thoi mi, tr cm nhn c rng chuyn ny rt bnh thng, thm ch c phn
th v. Nu ng mt cht l ngi l&n t ra hong ht, lo s, khng nhng khng th an
i c con tr, m cn lm cho chng s, ngoi s au m v th xc, v mt tm l
cng cm thy s hi.
K xo lm ngi tt nht m b m c th dy cho con chnh l lm ngi tt.
NG G I N O E L N M NO C N G N
Tr em khng phi sng trng thnh hoc thnh cng hay thnh ti, m
tr&c ht tr sng v tui th. Chng ta cn phi cho con em mnh c c nhng tri
nghim lm thin thn, ng chng sinh ra ch c lm ngi trn mt tht khng c
i cnh. L Ging sinh l mt ngy quan trng ca gia nh ti, & y ngy l ny khng
lin quan g n tn gio, m ch l mt ngy Tt thiu nhi khc ca Vin Vin.
Ngay t nm hai tui, nm no Vin Vin cng nhn c mt mn qu vo bui sng
Noel, mn qu ny c gi trong hp v bc giy rt p, m ra ton l nhng th m
Vin Vin thch, lc th l n, lc li l choi hoc mt cun sch. V nhng th ny li
do mt c gi cha tng gp mt na m lng l mang n, iu ny khin Vin Vin cm
thy v cng thn k, vui mng khn xit.
Ln u tin nhn c qu, chng ti tm nh ng gi Noel trong t bo nh v tm
thip, ni vi Vin Vin rng chnh c gi ny tng qu cho con, ng rt qu con, ni t
nay tr i Noel nm no cng s tng qu cho con. Vin Vin va xc ng, va c phn lo
lng, hi chng ti tt Noel nm sau, liu ng gi Noel c qun n hay khng. Chng ti
ni rng khng, nm no ng gi Noel cng nh tng qu cho cc bn nh, chc chn ng s
n.
Mt nm v c s mong i m tr nn di dng dc, cui cng ng gi Noel n,
Vin Vin xc ng n ni ni khng ngt li. Nm no c b cng on nm nay ng gi
Noel s tng qu g cho mnh. C b rt mun c mt con bp b Barbie mc vy cng cha,
khng bit trong ti qu ca ng gi Noel c mn qu ny hay khng.
Noel rng: Vin Vin l mt c b ng yu bit bao, hng nm xin ng ng qun tng
qu cho c b nh. Sau ni vi Vin Vin, con ni vi cc bn nh khc, bo cc bn y
v ni vi b m mnh, ng thi cng thng xuyn ni thm vi ng gi Noel nh vy,
ng gi Noel nghe thy, cc bn y cng s nhn c qu thi.
Ch cn b m b ra cht suy ngh v thi gian, s khin con tr c c s tri nghim
y th v, khin cuc sng v th gii ca tr trn ngp mu sc diu k. Tr em l thin
thn, ch trong th gii ca thin thn, ng gi Noel mi tn ti thc s; i n khi tr
trng thnh, bin thnh con ngi phm tc, ng gi Noel s bin mt v khng bao gi
quay tr li na.
Tr em khng phi sng trng thnh hoc thnh cng hay thnh ti, m trc
ht tr sng v tui th. Chng ta cn phi cho con em mnh c c nhng tri
nghim lm thin thn, ng chng sinh ra ch c lm ngi trn mt tht khng c
i cnh.
Mi ln sau khi ng gi Noel n, ti v ng x li phi suy ngh ln sau ng nn
mang qu g n. Chng ti lu tm n tng nguyn vng ca con tr, xem b thch g.
Bnh thng vo siu th hoc ni no cng ch xem c ci g c th lm qu Noel
c khng, nhn thy nhng th thch hp lin mua ngay. Nhng mang v n nh khng
Vin Vin nhn thy, u tin l giu chng i. C lc Vin Vin mun mua g , chng
ti ly c khng c thi gian i ra ca hng, liu c th i n Tt Dng lch c ngh
ri i mua hay khng; hoc l ly c mt vt g hi t, hay l n ch khc xem sao,
so snh gi ri hy mua. Kt qu chng ti cha kp mua, ng gi Noel mang n tng
roi.
Trong mt Vin Vin, chc chn ng c ny rt tuyt vi, bn lnh ca ng cng rt phi
thng.
C mt nm trong lc ang chi Vin Vin ni rng bp b Barbie khng c bn trai,
mun tm cho bp b mt anh bn trai. Ti dn Vin Vin i n my ni bn chi,
nhng khng tm c bp b trai Barbie.
L Noel li sp n, ti lin mua mt con bp b Barbie gi nhn trng rt khi ng, v
n nh ct tc bp b ngn i, lm mt chic m v mt b qun o con trai, i thm i
bt di, v th l bp b gi bin thnh bp b trai. ng nhin, cng vic ci to
ny u lm vo lc Vin Vin ng say, c b khng h hay bit.
Bui sng ngy l Noel, khi bn trai ca cng cha Barbie xut hin, Vin Vin mng
khng t xit. C b khng th ng rng ng gi Noel li mang n tng ci m mnh mun
nhng khng mua c.
Tuy nhin, chng my chc Vin Vin pht hin ra ming vi may chic m ca cu
bn trai trng vi vi chic vy c ca c b, vi may m v qun ca anh bn ny cng
ging nh vi chic vy mu nu m m va may ca hng may. Ti cng gi v kinh
ngc ni: nh, ti sao li trng hp nh vy nh.
Ti bit ngy cng c nhiu u mi tit l cho c b bit ng gi Noel l ai, nhng
khng sao c, c b bit khi cn phi bit.
Trn thc t, khi ln hon mt cht, Vin Vin bt u nghi ng v chn thc ca
ng gi Noel.
Nm Vin Vin hc lp mu gio ln, sau khi nhn c qu li ho hng i hi cc
bn nh khc c nhn c qu hay khng. C b thy rt l ti sao mnh dy cc bn
khc v nh ni vi b m, b m h cng thng xuyn ni thm vi ng gi Noel, ti
sao ng gi Noel vn khng chu tng qu cho cc bn. Kt qu l c gio trng mm
non ni vi c b rng: Khng c ng gi Noel u, l do m con la con. Vin Vin
ni: Khng phi, m con cha bao gi la con!. V n nh c b vn cn m c, hi ti
rt cc l c ng gi Noel hay khng, ti ni c ch, khng phi nm no ng cng n tng
qu cho con sao, lm sao m v b c th i mua qu vo lc na m c. Tui th
ca mt con ngi tht ngn ngi bit bao, ti mun ko di nim vui cho c b bit bao,
khng mun c b mt i th gii c tch sm nh vy.
Mc d Vin Vin chng thc c qua ti v c phn yn tm, nhung thc t l t
lc , c l c b bt u nghi ng v chuyn ny. Sau c gng hi thm vi ln na,
chng ti ngh mi cch giu. i n khi c b vo cp mt, c th cng thc
c ng gi Noel l h cu, nn cng khng hi ng gi Noel c hay khng na. T tr
i, chng ti cng dn dn l l cnh gic, ni chuyn cng tu hn. Cn nh khi Vin
Vin hc lp hai, l Noel nhn c mt con bp b mc qun o cung nh rt p, ti
thy c b rt thch, lin c ni: Con bp b p nh th ny mi c tm mi nhn dn
t, con bp b trong siu th khng p bng con ny m bn mt trm hai mi nhn dn
t, xem ra trong tim nh li r hn.
t nhin ti mi sc nh ra rng mnh ni h, nn hoi ngi ngng. Vin Vin
khng vch trn s tht, m ch ci ni: ng gi Noel cn i cc ca hng so snh gi
na y.
K tch trong l Ging sinh xy ra nh th no, mc d sau ny Vin Vin bit rt r,
chng ti cng khng ni thng vi nhau v chuyn ny. ng gi Noel l nim vui chung
ca chng ti, l gic m chung ca chng ti, v th n l iu b mt m chng ti cng
phi bo v.
Nm Vin Vin chn tui, vo k ngh ti a c b v nh b ngoi. Mt hm bui sng
ti ang gi u trong nh tm, nghe thy Vin Vin cm ci g ni vi b ngoi: y l
qu ng gi Noel tng chu. B ngoi lin tru: ng gi Noel ny nm no cng tng qu
cho chu, rt cc ng y u nh?. Vin Vin ngp ngng ri ni: ng y ang gi u
trong nh tm . Mi ngi trong nh u ln ci.
Con tr s trng thnh, c tch ri s bin mt. Mc d ng gi Noel dn dn tri
qua cng vi tui th, nhng chng ti vn mun ko di nim vui ny.
My nm hc cp hai, Vin Vin ngy cng chn chn, l Ging sinh hng nm, chng
ti vn tng cho c b mt vi mn qu. ng nhin khng th l nhng tr con nh
vi bn y, khng hc cng lp, cng khng gp. Chng ti lin tru, Th con khng s ln
ln khng quen bn y na ?. Vin Vin ni khng lo. Xem ra c b thay lng, t
tr i qun hn M Hiu Phi.
Sau khi ln cp hai, Vin Vin bc vo giai on dy th v mt tm sinh l, lc ny,
vi vai tr l bc lm b lm m, chng ti mi thc s bt u quan st thi quan h
vi bn khc gii ca Vin Vin. C b cng k cho ti nghe mt s chuyn v bn trai v
bn gi trong trng ly lng nhau, v d mt cu b nh rt giu ni vi mt c b cng
lp Vin Vin rng, nu bn yu t, t s mua cho bn mn trang sc tr gi su moi
nghn t. Chng ti nghe xong, cng khng ch hay h thp nhng chuyn ny, ch ci, ni
cu b ny ngy th, ng yu tht. Nh ti thnh thong cng c in thoi ca cc bn trai
gi n, khi gp phi nhng c in thoi nh vy, chng ti rt t nhin gi Vin Vin ra
nghe my, ging nh khi bn gi ca Vin Vin gi in n cho c b, sau chng ti s
trnh i, con gi c ni chuyn thoi mi. C mt ln ti cn nht c mt t giy
di gm bn hc ca Vin Vin, c th l cuc trao i bng bt gia c b v mt c bn
gi khc trong gi hc, hai ngi nhit tnh tho lun v my cu bn trai trong lp, c th
nhn ra chng bt u c thin cm m h vi mt s bn trai. Ti ci, giu t giy ny
i, i sau ny Vin Vin ln ln s tr li cho c b.
Mi ngi b ngi m u tng tri qua tui dy th, nh li thi k chng ta l
nhng thiu nam, thiu n, s thy s ny sinh tnh cm ny hc sinh trung hc l bnh
thng bit bao. V th, khi con em chng ta giai on pht trin tnh cm, ti sao li
khng th thu hiu chng hn?
Thnh thong Vin Vin nhn c in thoi ca mt cu bn no , s ni chuyn
rt lu, lc t my xung, c b t ra nh c tm trng g . Ti s la chn mt thi gian
v a im thch hp, gi v v tnh ko cu chuyn v ch ny, ni vi Vin Vin rng,
con trai v con gi sau khi bc vo tui dy th s c thin cm vi bn khc gii, mong
mun c tip xc vi bn khc gii, y l iu bnh thng, cng l iu rt p. Nu
khng c th li l khng bnh thng.
Mc ch ti ni nh vy l xa i s bt an trong lng Vin Vin, c b bit rng
ha ra c thin cm vi bn trai, hoc ngi khc c thin cm vi mnh u l lnh mnh,
bnh thng.
Bt an v t trch l iu m mi a tr c thin cm vi bn khc gii trong tui
dy th u s c, thm ch c nhiu a tr cn cm thy mnh l ngi c ti. Cm gic
ny khng nhng s khng khin tr mt i hng th i vi bn khc gii, m cn kch
thch pht trin. Trc sc p ca ph huynh v nh trng, cm thy thch bn khc gii
l khng trong sng, khng o c, b ngoi chng s c nhng hnh ng bng bnh,
khng nghe li b m, nhng trong lng li bng hong, ng ngc, t khinh b mnh. Ch
khi con tr bit t tn trng mnh, t yu thng mnh, cm thy bnh thn, t nhin khi
chi vi bn khc gii trong tui dy th, mi c th cm thy t tin v l tr, mi hnh
ng mt cch oan trang, t nhin, mi c c sc mnh t lm ch mnh.
Ti c quen vi mt bc ph huynh, con gi ca ch y hc lp tm, rt xinh xn, thnh
tch hc tp cng khng ti, ch rt s con gi yu sm, nh hng n hc hnh, t khi
hiu con tr bng nim tin lnh mnh nh th no. Khng t tr em c phm cht o c
km, mt trong nhng nguyn nhn quan trng l chng khng ngng b li t duy rc
ri ca ngi ln xm hi. Li t duy rc ri ny ging nh mt s doanh nghip ch
ch trng n sn xut, mc sc th kh c v nc thi gy nhim ra mi trng, dn
dn lm nhim bu tri v mnh t vn rt trong sng ca tr, kt qu l tnh ph hoi
ln chim hon ton tnh sn xut. Khng ch trong vn yu sm, li t duy rc ri
trong cc phong din khc cng s khin t duy ca tr b bin d.
V d c mt v ph huynh, ngay t khi cn rt nh qun l con rt cht trong vn
tin bc, phng cu con trai nh phng k trm. Trong thc ca ch, dng nh ch
cn c c hi, cu con s tt mt ly tin. V vy nh ch giu tin vo mt ch rt kn,
khng cho con bit; v khi con i hc cn mua ci g, ch lun hi bng ging nghi ng:
Ci nhiu tin nh th , con phi ni tht nh. K c c ch ng , cu con
cm ti ca ch ln ly tin, ch cng phi ni: No, m xem xem con c ly tha hay
khng, khng c ly tha u y. Trc s khng tin tng v gim st cht ch ca
ngi m, cu con trai ca ch c hng th v rn c kh nng chng gim st. Sau khi
ln cp hai, cu con trai ny bt u ly trm tin ca nh. C mt ln i cng vi b ra my
ATM rt tin, lc b bm password, cu ta nh c, sau ly trm th ca b, mt
thng chia lm bn ln rt ra hai nghn t, tiu xi ht sch. Mi ln xy ra chuyn n trm
tin, ngoi vic nh cho cu con trai mt trn nh t, ph huynh ch cn bit nga mt ln
tri than th rng, ti sao mnh li sinh ra mt a con km ci nh vy. B m thc s
khng th hiu ni, t xa n gi lun phng con gi tr xu trong chuyn tin bc, s
cu h hng, ti sao cu li tr nn ti t ng theo chiu hng ?
Mt v d khc tri ngc vi v d trn l chuyn m mt ngi bn thn ca ti k
cho ti nghe.
Cu con trai hc lp ba ca ch v mt nguyn nhn no m khng tham gia c k
thi gia k ca trng, b cho con k thi ny, ch lin n trng tm thi gia k ca
cc mn, v nh bo con lm bi theo thi gian nh trng quy nh.
Lc a thi cho con ch cng hoi do d, ngh nn con t bm thi gian hay l
ch gim st; ng thi ch cn ngh rng, c nn thu ht sch v trong phng con i khng,
phng cu xem trm. Bnh thng thnh tch hc tp ca con ch khng cao lm, chc
chn s c mt s cu khng lm c, vy th liu cu c xem trm p n trong sch hay
khng?
Ch ngh mt lt ri quyt nh s tin tng con trai, ch ni vi con rng, con t bm
thi gian, ht gi khng c lm na. Ri ch khng ni g thm m ng ca i ra.
Mt iu khin ch rt mng l, cu b hc lp ba ny hiu c thi l phi nh th
no, cu hon ton da theo quy trnh thi ca trng qun l mnh, ht thi gian khng
lm thm bi na. v cu cng khng h bit c chuyn quay cp, qua quan st m cu b
bit c rng, khi gp phi cu khng lm c, cu cng khng ny ra nh ln gi
sch ra xem. Bt gic ch phi than ln rng: Ha ra con tr trong sng nh vy! Ch thy
may v s la chn ca mnh lc , thy may v mnh khng gieo rc vo u con tr
nhng khi nim xu ny: Thi c th xem trm sch, con khng ng c tin tng.
m.
Rt nhiu ngi bnh thng cng bit khi con c li cn phi ni chuyn vi con.
Nhng ch cn xy ra nhng chuyn t xut, theo phn x c iu kin lin ni cu vi
con, B nhc con t lu ri, m con vn..., Ti sao con li hu u nh vy..., ni ra
nhng li trch mng nng ny, sau li hi hn, nhng ln sau gp phi nhng chuyn
tng t, vn khng km ch c li ni cu. Mt s bc ph huynh thch dng nhng cu
nh ti nng tnh bin bch cho mnh, to s cn bng cho mnh. Nng tnh c
th ch l mt khuyt im nh ca b m, nhng n li em li hu qu rt xu cho con
tr. iu ny s khin cho li nh ca tr bin thnh mt ci tt. Hoc bin thnh ngi
tnh tnh nng ny, t ti c chp; hoc l dy d nhiu ln nhng khng thay i, ti phm
ht ln ny n ln khc.
B m buc phi nhn thc c rng, qu trnh trng thnh ca con tr cn c
nhng li lm. Bi hc v kinh nghim m con tr c rt c t cuc sng, s li n
tng su sc hon nhng iu hay l phi m bn ni ra bng li hng trm ln. Phm sai
lm l mn hc bt buc phi c trong qu trnh trng thnh ca tr, ch c hc mt
lng hc phn nht nh, tr mi rn c kh nng hc mt bit mi, t mnh kim
im bn thn, t mnh hon thin. Ph huynh phi hiu c gi tr ca li lm, nhn
thy trong qu trnh trng thnh ca tr, li lm v thnh tch c chc nng gio dc
nh nhau.
Cn v vic nhng sai st thnh thong xy ra gy thit hi v thi gian, tin bc cho
bn thn tr v b m, cn coi l khon hc ph buc phi np cho tr trng thnh, i
li tr s gt hi c s chn chn, thnh ti, thnh cng. Tr tho tung mt chic xe t
va mi mua, c th s kch thch tim nng v hng th ch to mt chic my bay. Hm
nay nu chy mt ni thc n, ngy mai c th cho ra l mt u bp c khi. Thit lp mt
quan nim ng n v con tr, nhn nhn nhng hnh vi gy tai ha ca tr bng nh
mt k vng, s cm thy ng l nhng c hi tt ch khng phi chuyn xu. Vi mt
tm trng nh vy, trong lng bn s cn ni cu na khng?
Ging ht nh Nevvton va l vn b m nn hiu con nh th no, ng thi
cng l vn nn ph bnh gio dc tr bng phng php g. Ngi ta thng ni mt
ngi bit ni chuyn hay khng, khng phi nm vn ni ci g, m l ni nh th
no. Chng ta c th ph bnh tr, nhng nht thit phi la chn cch ph bnh ph hp,
nhm vo mc ch bo v lng t trng, thit lp s t tin, bi dng nng lc cho tr. Tt
c nhng cch ph bnh gy tn hi n lng t trng, s t tin v nng lc ca tr u
khng hay, u l ci m b m buc phi t b.
Cch ph bnh ging ht nh Newton bin mt chuyn khng hay, mt chuyn ng
ra phi bc mnh thnh mt cu a, va gip cho tr bit mnh sai u, nhng ng
thi li khng lm tn hi n lng t trng ca tr, ngoi ra cn n cha s thu hiu tr,
thm ch bao hm mt li khen i vi mt ti nng no ca tr. Tr rt thch nghe
nhng li ph bnh nh th.
Cho d c nhng a tr mi mi khng bao gi t ra lanh li trong cuc sng, mi
mi c nhng nhc im ging ht nh Newton, ch cn khng phi l chuyn g qu
Nu s con tr c ci g suy ngh khng c chu ton, ngi ln s suy ngh thay
cho tr, theo di st sao tr, trc mt s thy l gip c con, nhng v lu di, iu
ch gy phn tc dng. Tt c nhng vic cn phi tr t mnh suy ngh, t mnh lm,
phm phi nhiu sai lm, dn dn m&i hc c cch lm cho tht tt.
Ging nh vic ct t tay s cm thy au, tr mc mt s li nh hoc gy tai ha,
khng cn bn phi ni, tr cng s cm thy ngi ngng, cm thy hi hn v au kh.
Lc ny nu b m khng ch n tm l ca tr, mt my cng thng ni nhng cu
gio hun, ni mt s cu nh nhc nh t lu, ch khin tr cm thy mt th din,
cm thy bc mnh. bo v th din cho mnh, th hin s khng hi lng vi li cu
nhu ca bn, con tr c th s c tnh ci li hoc lm ra v khng thm quan tm.
Mt s bc ph huynh thch dng nhng cu nh ti nng tnh bin bch cho
mnh, to s cn bng cho mnh. Nng tnh c th ch l mt khuyt im nh ca b
m, nhng n li em li hu qu rt xu cho con tr. iu ny s khin cho li nh ca
tr bin thnh mt c tt. Hoc bin thnh ngi tnh tnh nng ny, t ti c chp; hoc l
dy d nhiu ln nhng khng thay i, ti phm ht ln ny n ln khc.
Phm sai lm l mn hc bt buc phi c trong qu trnh tr&ng thnh ca tr, ch
c hc mt lng hc phn nht nh, tr m& c th rn c kh nng hc mt bit
mi, t mnh kim im bn thn, t mnh hon thin. Ph huynh phi hiu c gi tr
ca li lm, nhn thy trong qu trnh tr&ng thnh ca tr, li lm v thnh tch c
chc nng gio dc nh nhau.
Cch ph bnh ging ht nhNewton bin mt chuyn khng hay, mt chuyn ng
ra phi bc mnh thnh mt cu a, va gip cho tr bit mnh sai u, nhng
ng thi li khng gy tn hi n lng t trng ca tr, ngoi ra cn n cha s thu
hiu tr, thm ch bao hm mt li khen i vi mt ti nng no ca tr. Tr rt thch
nghe nhng li ph bnh nh th.
Tt c nhng sai st do khng c kinh nghim hoc khng chuyn tm, ch cn khng
lin quan n vn o c, u khng nn ch trch hoc ni cu, thm ch khng cn
nhc n, bn thn con tr s cm nhn c s bt tin hoc s tn tht trong qu trnh
ny, bit v sau cn phi lm th no.
TH C NUI DNG TM HN TR
hn ca, T b hnh...
Lc u hc thuc lng th di Vin Vin cm thy hi kh, chng ti p dng phng
php chia thnh nhiu on, mi ln hc thuc mt on. Lc Vin Vin ni tr
trng, mi ln cui tun v li chp vi cu vo s, sau mang n trng hc thuc,
khng ngng ni on mi hc v on hc t trc li vi nhau, mt bi th di
c gii quyt dn dn.
Trn thc t th ca cng hc thuc lng cng d hc, iu ny cng ging nh chm
lm s kho tay.
Thi gian u Vin Vin hc thuc lng mt bi th cng mt kh nhiu thi gian, sau
, mt bi th tuyt c ch cn b my pht c hai ba ln, xem ch gii, gp sch li l
thuc. K c hc thuc lng cc bi th di, vi nn mng hc thuc lng c t trc, c
b cng hc thuc kh d dng.
Trong thi gian hc cp mt v cp hai, Vin Vin hc th t c nhn hn nhiu so vi
bn b, mt mt nhng bi th bi t hc trong sch v c bn l c b hc thuc trc,
mt khc l do c b c kh nng hc thuc tt hn. Hi hc cp hai Vin Vin v nh ni
vi ti rng, gi Ng vn hc T b hnh, c gio yu cu mi ngi phi hc thuc lng,
khng t bn thy kh hc thuc qu, cn c bn trch Bch C D, ni ti sao ng li vit
b n noi, t xa nhn thy nc bin mu xanh. Khi chng ti t chn ln b ct, pht
hin thy nc bin mu xanh l cy, bi hm c mt t to bin; Vin Vin i chn t
chy vo, pht hin thy nc khng c mu. C b lin ly tay vc mt vc nc, ni v i
ti rng mnh nhn thy s bin i ca nc bin. Ti ni, con pht hin ra tho* ri. v n
nh, di s hng dn ca ti, Vin Vin vit ra c nhng cu sau:
Ti ng pha xa nhn bin Bin c mu xanh lam Ti ng gn h on nhn bin Bin
c mu xanh l Ti dng tay vc ln vc nc bin i, mu ca nc bin chy i u
ri?
y l bi th c b vit nm by tui. Sau khng lu, ti thay cho Vin Vin mt
chic v gi m i, mu xanh nc bin. Vin Vin ni ging nh mu ca bin. Ti ni a
rng, dng chic gi ny c th s m thy bin. Vin Vin tip li ti ni, thm mt tm ga
vng na l c th m thy bi ct. Ri c b li tng tng, nu i thnh mu xanh l
cy th c phi s m thy thm c khng m? Ti thm ln m con gi ni, l i ca con nh
l th vy, con vit li i. Sau Vin Vin vit mt bi th nh th ny:
Ti gi chic gi mu xanh lam Lin m thy bin Ti gi chic gi mu vng Lin m
thy b ct Ti gi chic gi mu Lin m thy hoa hng Ti gi chic gi mu xanh l
Lin m thy thm c xanh Ti gi chic gi nhiu mu Lin m gic m a mu
Nhng bi th ny khng phi l hay, cng ch l trnh ca hc sinh tiu hc; nhng
bit pht hin ra nhng th trong cuc sng, cuc sng ca Vin Vin v th m cng
khc. Sau khi ln cp hai, thnh thong Vin Vin cng lm th, c bi vit cng kh hay.
t lu Vin Vin rt c hng th v i th t c in, hiu cng rt su. C gio dy mn Ng
vn cp ba rt khen ngi c b, hai ln cho Vin Vin ging cho cc bn cng lp nghe
th c. Sau khi chun b cn thn, Vin Vin ging hai bi th c ny rt hay trc lp.
Nghe ni c bn nghe xong rt cm ng, ni rng ln u tin cm ng trc mt bi
th, pht hin ra v p ca th ca.
Trong qu trnh lm vn, Vin Vin thng xuyn trch dn mt vi cu th, nng cao
cht th cho bi vit, im mn tp lm vn cng rt kh. Nm 20 0 7 thi i hc mn
vn ca Bc Kinh l phn tch mt cu th c, cu th c l: T v thp y khan bt kin.
Nhn hoa lc a thnh v thanhT (Ma mong manh thm o nhn khng t. Hoa rng
xung t nh nhng nghe khng thu). Vi kh nng cm nhn ca Vin Vin v th t c
in lc bnh thng, c xong hai cu ny chn s d dng nhp tm. im thi mn ng
vn ca Vin Vin t mt trm bn mi im (im ti a l mt trm nm mi im),
chc l im bi vn ca c b kh cao. Vin Vin cm thy mnh rt m ay mn, ni thi
quen hc thuc lng th t c c duy tr by lu gip ch ln cho ln thi ny.
C bc ph huynh v bn thn khng c s thch hoc kh nng c th, ngh n vic
dy con c th, c th s cm thy kh. Ti ngh thc ra iu ny khng c lin quan g.
Phn trc ti c ni rng b m v con cng nhau hc, ch cn b m lm c iu ny,
v c bn vn c th gii quyt.
Hin nay c rt nhiu cun tuyn tp th t c in rt hay, thng thng u c l i
ch gii y , khng kh hiu. C th mua vi cun, chn mt cun no mnh thch, i
chiu hiu. C i cu tm thi cha hiu cng khng vn g, sau c nhiu s hiu
ngay. Hon na cng c nhiu cch hiu cho mt bi th, khng nht thit phi i tm cch
gii thch chun mc.
Ch cn b m c th thng xuyn c, hc thuc vi con tr, kh nng hc th, l
gii th s dn c nng cao. Kh nng cm th ca tr phn ln l tt hn b m, thng
qua vic c v hc thuc, cc em s c c nhiu thu hoch hn. B m v con cng hc
l mt chuyn rt th v, d to hng th cho tr, cng s khin hai bn u cm thy t ho
v t c kt qu cao.
Con tr hc th c nn bt u t lc cn nh, nhng c th con ca bn hc cp hai
ri. iu ny cng khng c vn g c, vic c sch bt u t bt c thi im no u
khng bao gi l mun, hc l chuyn ca c i, khng c ci gi l b l thi c. C l
bn cn ang ngi rng con bn hc hnh cng thng, khng c thi gian. iu ny i hi
chng ta phi o su suy ngh mt cht, gim mt cht thi gian hc thm cho con, tranh
th nhng lc ri ri, s tm c thi gian.
Hin nay trong x hi xut hin mt s lp hc, chuyn hc th t vn ph c in. C
nn ng k cho con hc cc lp ny hay khng, b m nn thn trng.
Nu gio vin ca nhng lp hc ny c trnh tng i kh v vn hc c in, bit
cch nh hng cho tr c, nhng lp nh th c th tham gia. Nhng ti e rng mt s
gio vin t chc nhng lp nh th ny thnh lp hc thm, ging th cho cc em, bt
cc em hc thuc lng th, nh th c th s khin cho con tr cm thy chn ght th ca,
mt i nim hng th hc tp.
C mt bin php kho st n gin nht, l hi mt s em tng tham gia lp
hc ny cm nhn ca cc em, hoc cho con em mnh i nghe th mt thi gian. Tr
thch hay khng l tiu chun nh gi quan trng nht.
Vit n y, ti on s c ngi ngh rng, mc d c th c nhiu ci li, nhng
thi i hin nay i hi cn c kin thc k thut chuyn ngnh, vn nn tranh th thi
gian hc bi th hn.
C th hiu c suy ngh ny, nhng cha chc n c l: cn phi bit c cu rng
Mi dao khng lm l thi gian ca tiu phu.
Tng truyn rng, ngay t nh, nh khoa hc Dng Chn Ninh - ngi tng t gii
Nobel bc l ra ti nng ton hc phi thng, va ln lp by hc ht sch ton ca
c my nm cp hai. C ngi gi ng nn hc nhng kin thc ton hc uyn thm hn,
b ng khng ng . B ca Dng Chn Ninh l mt gio s ton hc trong trng i
hc, yu cu m ng t ra cho Dng Chn Ninh li l, b ra my nm hc vn hc c
Trung Quc. Sau , rt nhiu ln Dng Chn Ninh ni n s cm ha ca vn hc c
Trung Quc i vi ng, cho rng s cm ha ny c nh hng su sc ti hot ng
nghin cu khoa hc ca ng.
Cng ging nh vy, Th tng n Gia Bo l mt ngi rt gii vn th c, trong mi
Nn trn trng vic hc thuc lng thi nin thiu, ng tr lng ph thi gian vo
nhng tc phm tm thng.
Hc th c cn phi trnh s gii thch qu mc. c v hc thuc lng nhiu bi
th l phng php kinh in nht hc th c, y l phng php dy ng vn
truyn thng ca Trung Quc, phng php ny n gin nht v cng c hiu qu nht.
S d con tr c hng th lu di vi vic hc th c, cng l do b m khng bao gi
coi hc thuc lng th c l mt nhim v n phng bt con phi hon thnh, m coi
nh mt s thch chung, cng nhau cm th.
Khng nn tr biu din c thuc lng th trc mt ngi khc, ng khoe vi
ngi khc trc mt con tr rng chu thuc c bao nhiu bi th ri, nh th
mi c th gip cho con tr c c tnh cm trong sng i vi th ca, ng thi mi c
th c c nim say m ch thc.
Hin nay c rt nhiu cun tuyn tp th t c in rt hay, thng thng u c li
ch gii y , khng kh hiu. C th mua vi cun, chn mt cun no mnh thch, i
chiu hiu. C i cu tm thi cha hiu cng khng vn g, sau c nhiu s
hiu ngay. Hn na cng c nhiu cch hiu cho mt bi th, khng nht thit phi i tm
cch gii thch chun mc.
Hon na, trong qu trnh ny, Vin Vin bt u bit c mt s ch, iu ny khin
ti cng tin vo ci li ca vic c sch. V th l nng ln mt bc cao hon, t ch
ti ch vo tng ch tng ch mt v c, i thnh cho b ch v ti c. B ch n u
ti c n . Dn dn, Vin Vin hiu c vai tr ca ch vit, lin h cu chuyn v
ch vit li vi nhau. Trong mt b ch vit khng h trng rng, kh khan, ch vit c ni
dung, ch vit chnh l cu chuyn th v v sinh ng.
ng thi, khi a Vin Vin n nhng noi cng cng, ti thng xuyn khng b l
c hi ch cho b xem mt s ch, v d ra ga ti c cho b Cm ht thuc, ni vi b
rng y ngi ng, khng kh ngt ngt, tm bin ny ni vi mi ngi rng khng
c ht thuc y; khi do choi vn bch th hai m con cng c bin ch ng,
sau chng ti s tm c cc con vt m mnh mun xem; vo siu th, trc ht l xem
s , i n cc tng m chng ti cn n.
Thi gian tri qua, Vin Vin rn c thi quen, nhn thy ch l c. Mi ln ti
a b i xe bus, b u chm ch c tn cc ca hng v bin qung co hai bn ng,
ch no khng bit lin hi ti, ti cng ho hng cng b c nhng tm bin , c n
tn ca hng no th v, chng ti cn bn lun mt lc.
Ti khng thng k thi im no Vin Vin bit c bao nhiu ch, theo nhng g
m ti nh, nm tui tr v trc, nhng ch Vin Vin bit u ri rc, khng bit t
mnh c sch, ton ti k cho b nghe. Sau nm tui, ch trong thi gian rt ngn - c
th l do mt nhn t ngu nhin no tc thnh, v d nh b mun m k chuyn,
nhng m ni khng c thi gian, con c t xem trc i, v th l b bt u t mnh c
sch. S t m i vi ni dung trong sch, khin b bt chp s b ng trc ch vit, c
mt cch khi qut, tr t m c tho mn. Ti kp thi khen b bit c nhiu ch
nh vy, bit t mnh c sch, sau c cho b nghe nhng ch b khng bit, cu
chuyn ny c b hp th - b tm c nim vui ln khi t mnh c sch, k t
cng c cng ham, cng c cng nhiu, cng cng bit c nhiu ch.
Sau khi Vin Vin ln lp hai, kh nng c ca c b tng ng vi trnh ca
hc sinh cp hai. Khi hu ht cc bn trong lp cn ang phi tp trung cng sc vo vic
hc nhng ch mi, Vin Vin bt u c ht cun tiu thuyt di ny n cun tiu
thuyt di khc. ng nhin c b cng thng xuyn c sai ch, n ni chng ti tru
c b l i vng c sai. Ti nhc nh con nu gp nhng ch no khng bit phi hi
b m, v mun c cho ht cu chuyn, nhng ch no khng nh hng n vic hiu b
thng khng hi chng ti, chng ti cng khng lu tm, mc b c. Trn thc t,
c nhiu ri, rt nhiu ch c sai t nhin s c gii quyt.
n khi tt nghip cp mt, Vin Vin c xong ton b tiu thuyt v hip ca Kim
Dung, mi bn b tng cng ba, bn mi cun; mt s sch dnh cho thiu nhi ca
Trnh Uyn Khit; ngoi ra cn c cc tc phm ni ting ca nc ngoi nh Jane Eyre 1,
Cuc phiu lun ca Robinson Crusoe2 v danh tc c in ca Trung Quc Hng lu mng,
nhng cun sch vn hc thiu nhi v cc loi bo, tp ch th khng m xu. Do Vin Vin
c nhiu sch, kh nng l gii tt, chnh v th cc mn hc u rt tt, hc hnh rt nh
nhng, khng vt v. Hc ht lp hai, Vin Vin nhy cc ln lp bn, vn l mt trong
nhng hc sinh c thnh tch hc tp tt nht trong lp. Trong lp c b t tui nht, nhng
mang tnh thc cht vi bt k quan nim no trong kt cu nhn thc ca con ngi, cch
hc ny hon ton l hc mt cch my mc. Do y l phong php hc tp hiu qu
thp3.
My hm trc ti c c mt bi vit trn bo, ni c mt em b bn tui nhn
bit c hai nghn ch Hn. Ha ra l do ng ni ca em b dn ch y nh, hng ngy
bo chu hc. Ngi hc ngoi ng u bit, nu hc t vng mt cch bit lp th s qun
rt nhanh, nhng nu a t vng vo trong ng cnh hc, hiu qu s rt cao. Chnh v
th nu tr nhn bit c rt nhiu ch, nhng li khng chuyn tm c mt cun sch
no th l chuyn rt khng nn. Nu tch vic hc ch v c sch ra, c th s nhanh
chng ph v nim hng th v s t tin khi hc ch ca tr.
Nu trong hc tp li c thm tnh hunh hoang l iu ti t nht, e rng ch l to
mt chm bong bng x phng p m thi.
Jean-Jacques Rousseau ni: Mi ngi ang vt c tm ra phcmg php dy c
sch, vit ch tt nht, c ngi pht minh ra cc tm thip ghp ch, phin m v thip
ch, c ngi bin phng ca con ci mnh thnh xng in. Tht l ng thong!4.
Phong php hi ha hp l bao gi cng p v hiu qu; phong php ti bin
nhng chuyn vn d on gin tr nn phc tp, khng hiu qu; trong qu trnh gio dc
tr em, cn c bit ch tm phong php tt, ng nn dy tr bng phong php ti.
Lu c bit
[Ngay t ln u tin ti cm mt cun sch ln k chuyn cho Vin Vin, ti khng
k m l c. Va khng chuyn ha ni dung cu chuyn thnh vn ni hoc ngn
ng thiu nhi, c hon ton nh trong sch, tng ch tng ch mt.
Dn dn, t ch ti ch vo tng ch tng ch mt v c, i thnh cho b ch
v ti c. B ch n u ti c n . Dn dn, Vin Vin hiu c vai tr ca ch
vit, lin h cu chuyn v ch vit li vi nhau.
Khi chng ti a Vin Vin n nhng noi cng cng, ti thng xuyn khng b l
c hi ch cho b xem mt s ch, v d ra ga ti c cho b cm ht thuc, ni vi b
rng y ngi ng, khng kh ngt ngt, tm bin ny ni vi mi ngi rng khng
c ht thuc y.
c nhiu ri, rt nhiu ch c sai t nhin c gii quyt.
Gn vic hc ch mi vo cuc sng thng nht, xy dng trn nn tng c nhiu
sch, l phng php gio dc rt c hiu qu. Khng nhng tr hc rt nh nhng, m
ngi ln cng thy nh nhng, mt cng i vic.
Nu tr nhn bit c rt nhiu ch, nhng li khng chuyn tm c mt cun sch
no th l chuyn rt khng nn. Nu tch vic hc ch v c sch ra, c th s nhanh
chng ph v nim hng th v s t tin khi hc ch ca tr.]r2
Nu bin vic hc thnh mt vin scla nhn ru, c tr no khng thch khng?
Nu bin vic hc thnh mt vin thuc ng, lm sao tr thch c?
Ti pht hin ra rng, chi tr m ca hng vi con l mt hot ng rt tt, thng
qua tr choi dy cho tr hc c cch cng tr nhn chia, c th gip tr rn luyn kh
nng tnh ton mt cch hiu qu, l phng php hc hc m chi, chi m hc thc
th.
Nm Vin Vin bn tui, c mt thi gian ti dy con hc ton, lc u l p dng
phng php m ngn tay lm cc php tnh nh 2 + 3 bng my. Lc u Vin Vin
cng rt thch, nhng chi mt thi gian di lin t ra chn. Ti lin ngh, c cch no
cho tr va hc c cch tnh ton li va c hng th?
Hi trong khu dn c cn cha xut hin siu th, thng thng ti cc im dn c
u c mt, hai ca hng nh, Vin Vin rt thch vo ca hng cng ti mua . Mi
ln i ti u cho Vin Vin ni vi ch ca hng cn mua g, ng thi a tin cho ch
ca hng. Lc ch l cho con hc c cch lm vic, hc c cch giao tip vi
ngi khc mt cch t nhin. Khng ng iu ny khin cho b c c khi nim v
tc dng ca ng tin ngay t khi cn rt nh.
Mt ln ti v Vin Vin i mua hng v, nh mt b l r v hm m, ni ln ln s
m ca hng. Ti hi ti sao, b lin ni chng ta mua phi tr tin, cn ngi bn hng
li khng phi tr tin. Sau ti pht hin ra con gi cng cc bn nh hng xm chi tr
m ca hng, ng vai khch hng v ch, ngi ng vai ch ca hng t ra rt c .
Xem ra b rt mun lm ch ca hng, v th ti ngh ra tr chi m ca hng vi b.
Vin Vin ng vai ch quy, cn ti v ng x ng nhin l khch hng. Chng ti
ly mt s dng quy thnh mt quy hng nhcho b, ng thi by ln cc loi
hng ha, hng ha c ci l tht, c ci ch mang tnh tng trng (v d loi kem m b
thch n nht th phi tm vt thay th), ch cn b hiu l c, sau chng ti thay phin
nhau gh thm ca hng ca b.
Chng ti chm ch ngm nhn hng ha ca Vin Vin, la chn s mua ci g, hi b
bao nhiu tin, c lc cn tr gi. Lc tr tin, thng thng u phi tm tin l tr li,
v d mua mt chic a su ho, thng thng chng ti s a cho b mt t, nh th b
s phi tr li bn ho.
Lc u u l b nh gi, tr nh nh gi, cho d ln hay nh u l s tin chn v
n gin, v d mt t , hai trm t. Thng thng Vin Vin khng thch dng nhng mc
gi nh mt t t hay hai trm l ba t lm kh mnh.
Sau nhiu ln chi, chng ti lin ln ko b v vi cc php tnh phc tp hn.
V d lc u mt que kem c gi mt t, chng ti gi rng, my ngy hm nay kem
ln gi ri, mi que mt t hai, y con c mun tng gi khng, tng gi mi que li thm
V th, ti sao hc tp c buc phi kh? Hc tp cng c th tin hnh trong nim
vui. Hon na, hc tp c tin hnh trong nim vui s gip tr hc tt hon. Chng ta u
mong mun con em mnh thch hc, nu bin vic hc thnh mt vin scla nhn ru, c
tr no khng thch khng? Nu bin vic hc thnh mt vin thuc ng, lm sao tr thch
c?
Trong tr choi m ca hng cn phi ch mt s vn sau:
Trc ht l khng nn ni cho tr bit dng ca mnh.
Choi tr choi ny, b m choi l cho tr hc c cch tnh ton, nu bn ni cho
tr bit mc ch ny, hoc b tr pht hin ra, tr s khng cn hng th choi na. cn
phi cho tr cm nhn c rng y ch l mt tr choi, ch l choi thi. Khi choi vi
tr, ngi ln cn chm ch v nghim tc, coi mnh l tr v choi mt cch say sa, trong
qu trnh ny khng nn thuyt gio iu g, cng khng nn trch mng tr nu con tnh
sai.
Hai l trnh tr cm thy ngi ngng.
Trong qu trnh chng ti choi vi Vin Vin, lc u Vin Vin khng c cm nhn g
vi vic nh gi cao hay thp cho vt no , hon ton l bo gi theo cm tnh. V d
c b p gi cho mt que kem l mt trm t, b c b lin ni vi ging rt khoa trong
rng: H, sao m t vy!. b Vin Vin l mun to bu khng kh, anh than nh vy v
bit r gi c th trng, nhng cu ni ca anh khin Vin Vin s. Qua cch ni ca b,
Vin Vin cng cm nhn c rng mnh a ra gi cao qu, nn b c phn lung cung.
Khi hi n gi ca mn tip theo, lc bo gi c b c phn e d, thp thm, ngn ng
a ra mt con s, sau ch i phn ng ca ngi ln, thm d xem mnh a ra gi
nh th c ng hay khng. C tip tc choi nh vy, s ch ca tr s khng th tp
trung vo tr choi na, thi gian di s cm thy cng thng v chn. Ti vi vng ng ra
xoa du, ni vi b Vin Vin rng que kem ny rt thom, nn ng gi nh vy.
Xong chuyn ti ni vi b Vin Vin, t sau bt k con a ra gi bao nhiu, u
khng t ra ngc nhin hay thc mc. ng ly kinh nghim sng ca bn can thip vo
t duy ca tr, tr khng c khi nim gi c th trng. Mc ch ca chng ta ch l tr
hc c cch tnh ton, khng phi l dy tr hc c cch lm n, chnh v th tr a
ra gi bao nhiu cng khng quan trng. Tr hon ton c th a ra gi cho mt kilogam
go l hai trm t, cng c th a ra mc gi bn ho cho mt chic nhn.
Th ba l khng php tnh lm kh tr.
Mt iu b m cn phi nh l, y l tr choi, ch khng phi gi hc ton. B m
c th thng qua vic mua bn pht trin kh nng tnh ton ca tr, nhng khng nn
vi vng. Trong qu trnh choi phi t nim vui ca tr ln hng u, vic hc t v tr
th hai. kh ca php tnh c th nng cao dn dn, nhng khng nn php tnh qu
kh nh hng n nim vui. Nu trong qu trnh mua bn tr lin tc cm thy php tnh
kh, tr s nn ch v mt hng th choi.
i c li nhng ch s ny, tr ch nghe thy nhng m tit, thc ra tr khng bit nhng
m tit ny i din cho ci g, cng khng hiu 1, 2, 3, 4 ny l ci g. Nu lc bn b tr
ln cu thang, mi ln u va i va m s bc cu thang; lc m mt hp ko scla,
trc tin nht thit phi m xem c bao nhiu ci sau mi n. Tm li, mi khi c
n 1, 2, 3 ,4 ..., lun lin h vi mt vic c th no , tr s nh nhanh hon, ng thi
hiu c khi nim v ch s.
Ti cn nh rt r khi Vin Vin hai tui ri, c mt n b b i cng tc v, mua cho
b 6 hp sa chua Wahaha. Bui sng b ung mt hp, ti b s cn li vo t. Bui chiu
t nhin Vin Vin hi: 5 hp sa u h m?. Khng ng b li bit cn 5 hp, ti
thc s ngc nhin. Lc b vn cha bit lm php tnh cng tr, lc ny b hiu
c khi nim v s c l l do ti thng xuyn cng b m cc vt 1, 2, 3, 4.
Sau khi tr vo trng, vn c th thng qua cc hot ng hc bi. Ti pht hin
ra rng tr lm c gio ging bi cho b m cng l mt hot ng rt hay.
Lc Vin Vin mi vo trng tiu hc, c gio dy cc em hc phin m, gip con
nhanh chng nm c, ti lin ni vi b, hi nh m khng chu kh hc phin m, qu
m ni ting a phong, ch phin m m c gio dy m cng khng ng vi tiu chun.
Con c hc cch vit phin m trng, ti v dy cho m c khng? Ti ni rt chn
thnh, Vin Vin nghe th rt mng, ni vng . Sau hng ngy c b lin em nhng
kin thc hc v nh dy cho ti, ti cng chm ch lng nghe, chm ch hc.
Lc choi tr lm c gio, ti lu c mt s vn sau:
Khi choi tr m ca hng vi tr, ngi &n cn chm ch v nghim tc, coi mnh
l tr v choi mt cch say sa, trong qu trnh ny khng nn thuyt gio iu g, cng
c G Y THN CHM VO C HC L c TT
li c th phng thn, nht c lng tin, ti khng bit m em s ly thi gian u cho
em na. V ti cn tm hiu c rng, my lp hc thm m Tiu Trng hc, c mt lp l
lp ng vn.
Khc hn vi Hiu Phi v Tiu Trng, Bc v Thnh vit vn rt tt, gn nh c bi
khng vit sai ch no hoc t cu sai. Bc vit ch rt gn gng thong ng, trong bi
vit lun c ci nhn v ti liu c o; mc d ch Thnh vit khng c p, trong bi
thnh thong li c ch gch xa, khng sch s, v cc bi vn ca em th hin trnh rt
khc nhau, c bi va c l bit khng tp trung vit, i ph cho qua chuyn, nhng c
my bi xem ra l em dnh nhiu cng sc ra vit, qua nt ch c th cm nhn c ci
hay, ci bay bng ca bi vn, khin ngi ta phi khen ngi.
Ti cng tng ni chuyn ring vi hai em ny, bit c cc em u thch c sch
ngoi gi hc. nh Bc c rt nhiu sch, em c rt nhiu, ch yu l cc tc phm vn
hc ni ting ca Trung Quc v nc ngoi, sch lch s, sch thuc lnh vc t nhin,
vt xa lng sch m tui ca em cn phi c. B m Thnh i lm n thng
khng nh, em sng vi ng b ni, nh ng b ni khng c my vi tnh, ti vi cng rt t
m, khng c vic g lm em nh mua rt nhiu sch v c. Thnh c rt nhiu loi
sch, ng vt, khoa hc vin tng, trinh thm, v hip, tm c cun no l c cun
.
Hai em ny khng nhng lm vn hay, cc vn khc u ng ph mt cch linh
hot. Bc l mt hc sinh gii nhng khng phi l mt sch, em thch bng, dnh rt
nhiu thi gian cho vic bng; Thnh mc d thnh tch hc tp khng tt lm, nhng
theo li c gio ch nhim ca em, em rt thng minh, thnh tch hc tp hin gi ca em
l do em nhm mt m ginh c, ch cn em tp trung hc ba ngy l lt c vo ba bn
c im cao nht lp.
Ti ri lp hc ny, li cho cc em a ch email ca mnh, hin gi ti vn gi lin
lc vi mt s em. Hin gi cc em hc lp chn, chun b phi thi vo cp ba. Bc khng
vit th cho ti, nhng m em thng xuyn lin lc vi ti, chng ti cha gp nhau ln
no, thng qua mng Internet trao i vi nhau cc vn trong lnh vc gio dc con tr.
Bc hc mt trng im ca thnh ph, theo li m em th hin ti em vn hc rt tt, v
c thnh tch hc tp tt v bng gii, em c tuyn thng vo trng cp ba tt
nht ca thnh ph. Hiu Phi vn lin lc vi ti, cp hai em hc mt trng bnh
thng, i ng gio vin v mi vn khc u khng tt. Nghe ni Tiu Trng v Thnh
cng hc trng ny, hin gi lc hc ca Hiu Phi v Tiu Trng ch t mc trung bnh,
chc chn s khng thi vo c trng tt; nhng sau khi ln lp chn, Thnh bt u
thy st rut, em hiu c tm quan trng ca vic hc, hin gi l mt trong my em
ng u ca khi, cn c bnh chn l Hc sinh Ba tt. Hiu Phi cn ni, hin gi
cng ngy em cng khng mun hc na, cm thy hc tht l kh. Xu th pht trin trong
vic hc ca my em hc sinh ny r rng.
Chc chn b m ca Hiu Phi v Tiu Trng rt tht vng v con em mnh, h lm
rt nhiu iu cho con, nhng thnh tch hc tp ca con li khng l tng, trong thi
im then cht, khng bit h s ngh ra cch g gip con, v c bn c th khng nh
rng, h cng khng cho con c sch ngoi gi hc na - t , c th d on rng, con
Khng con thua trn vch xut pht l cu ni ca ming ca gio dc gia nh
hin nay, mi bc ph huynh u ngh nh vy, mi bc ph huynh u ni nh vy,
nhng ti sao tr cng chy cng tt hu, ti sao s ph huynh tht vng li chim a s?
l do trong qu trnh gio dc tr em rt nhiu khi nim thng thua b hiu sai.
Lm vic da theo khi nim sai, ong nhin l s khin s vic hng bt.
C mt cu chuyn lin quan n thnh ng bt php k diu n hoa, k v mt t
ti m thy u bt lng ca mnh n ra mt a hoa sen, sau khi tnh gic, vn chng
ca v t ti ny tr nn dt do, ma bt nh c php thn.
Cu thnh ng phn nh mt nguyn vng ca con ngi t xa n nay, cng l
mt vn kh m rt nhiu ngi ang tm cch gii quyt: Lm th no vit vn hay.
c bit l rt nhiu hc sinh cp mt, cp hai, cp ba hin nay, lm vn l chuyn cc em
au u nht. Gi nh c bin php g gii quyt c vn ny, th bin php ny chc
chn phi l nim m c ln ca cc em.
hng dn, hc sinh khng bit phi lm g c, va khng c t va khng c cu, sau khi
lp bi dng ny kt thc, trnh ca hc sinh vn gim chn ti ch.
Lm vn cng nh lm ngi, l mt qu trnh luyn tp trng k. p dng mt s k
xo, li dng vi ngy, chc chn khng th dy c hc sinh cch lm vn.
My ngy trc cn c mt ngi ba ngy hc c cch lm vn gi in thoi cho
ti, ti khng bit h bit c tnh hnh ca ti qua ai. H bit con gi ti Vin Vin c
im thi i hc mn vn cao, v bn thn ti tng l gio vin dy vn nhiu nm, ng
thi li bit vit lch, mun mi ti i trao i kinh nghim. Ti tr li, xin li, ba ngy con
gi ti khng hc c cch lm vn, c b phi dng mi my nm hc. Ti dy
hc hon mi nm, cng khng rn c bn lnh ba ngy dy c hc sinh bit cch lm
vn. y ti cn rt mun ni rng, lm vn khng ch on thun l chuyn ch ngha, n
cn l chuyn lin quan n t tng nhn thc. Ci m ch ngha cp chnh l suy ngh
ca mt con ngi. ngha ca vic c sch khng ch nm ch gip tr c c kh
nng ngn ng tt, m cn nm ch n c th lm phong ph th gii tm hn cho tr,
nng cao trnh nhn thc cho chng.
Mt a tr thng qua vic c sch, tri nghim c nhiu cuc sng x hi Trung
Quc v nc ngoi t c ti kim, tri qua qu trnh pht trin lch s lu di, lng nghe
nhiu ngn ng tr tu, chia s v s nhng thnh qu suy ngh, khng nhng gip tr chn
chn hon trong t tng, gi tr quan cng hon thin hon - y l gc r ca vic lm
ngi, cng l iu kin lm vn.
Nhng ngi c tm hn trng tri, t tng rng tuch, khng c gi tr quan chn
chn, k c trong u c v s nhng t hay p, anh ta cng khng c kh nng vit ra
mt tc phm c hn. Rt nhiu gio vin v bc ph huynh u ph bnh bi vn ca con
tr khng su sc, nhung s su sc trong bi vn l thc o trnh nhn thc v t
tng ca mt con ngi, nu tr khng bao gi hoc rt t khi c tri nghim nhng
kinh nghim sng, kinh nghim x hi, thnh qu t tng ca nhng ngi i trc qua
sch v, vi tui nh nh tr, lm sao c th su sc c?
Mi b sch u c th gip tr tri nghim c mt s iu, hc c mt s iu.
Cc nh gio dc v i nh John Dewey, o Hnh Tri... u c bit nhn mnh vic hc
t cuc sng. V cuc sng ca mi con ngi u l hu hn, ngi ta khng th ch
thn tham gia vo tt c mi s vic, thc cht ca vic c sch l gip tr c tham gia
vo cuc sng, gp phn to nn nhng tri nghim phong ph cho chng.
Phm l nhng tc phm kinh in t c ch kim ca Trung Quc v nc ngoi, bt
lun ni dung ca n l g, trong chc chn u bao hm nhng ci chn thin m.
Nhng ci chn thin m ny nh hng n quan nim gi tr v phong thc t duy ca
mt con ngi, ong nhin cng nh hng n cch vit ca mt ngi. Bn l ngi
nh th no bn s ni ra nhng li nh th, bn c t tng thc nh th no, bn s
vit ra nhng li nh th.
Ngi khng c sch l ngi mng mui, mt gia nh khng c sch l mt gia
nh v v, mt dn tc khng c sch l mt dn tc nng cn. Chnh ph Trung Quc
xng gio dc t cht, nhng hin gi va nhc n gio dc t cht, ngi ta thng
ngh n cc k xo nh nh cm k th ha, ti t nht l dng vic choi golf bi
dng phong lch lm, dng tr nhy tp th trong trng bi dng t cht ngh
thut.
Ti sao khng c ngi ngh n vic m rng ph cp c sch, c l l vic c sch
khng d to thanh th, khng d to nn nhng thnh qu m ngi ta c th nhn thy
mt cch nhanh chng. B gio dc Trung Quc quy nh ba moi cun sch ca Trung
Quc v nc ngoi m hc sinh cp hai v cp ba buc phi c, c trng no coi
trng vic ny cha? C bc ph huynh no bit chuyn ny cha?
D l t kt qu iu tra hay t vn kin thc ca chng ta u c th thy, hin nay
trn chn moi phn trm th vin ca cc trng cp mt, cp hai, cp ba u l p
chiu y. Cng c ngha l gn nh cc em khng th mn nhng cun sch m mnh
mun c t trng hc.
i vi chng ta con tr l duy nht, s trng thnh ca tr khng th ch i, v th
l hng ny buc phi gia nh nhanh chng b p. B m th vui v a con vo ca
hng sch hon l a con i n n nhanh Mc Donald; th thng xuyn t ln bn hc
ca con my cun sch hay, cn hon l trang b cho tr in thoi di ng, my nghe nhc.
c bit l nhng ph huynh ang ru r v con mnh khng bit lm vn, mun b nhiu
tin ng k cho con vo lp hc thm cp tc, hy dng s tin mua sch cho con!
Xin hy b cng sc v thi gian, nh hng cho tr pht hin c nim vui ca vic c
sch, tr coi c sch l chuyn th v nh xem ti vi, choi tr choi in t!
Qu trnh c sch ca tr chnh l qu trnh rn luyn tt nht, m thm bi dng
tim nng cho tr, n mt ngy no , bn s rt bt ng khi pht hin ra rng, cy bt
trong tay con tr khng bit ny mm t bao gi, n ra mt a hoa thom ngt.
Lu c bit
[S khc bit trong vn c sch khi cn nh mi l s khc bit thng thua quan
trng.
Hc sinh cp hai, cp ba khng thch c sch, y l vn c hnh thnh t khi
cn hc cp mt, hc sinh cp mt khng thch c sch, l do trc khi i hc v sau khi
vo lp mt, b m v nh trng khng to nim say m c sch cho tr. V d nu b m
kp thi bi dng c nim hng th c sch cho tr, vic c sch ging nh n
com, tr thnh mt phn tn ti mt cch rt t nhin trong cuc sng ca tr, n khi vo
cp ba c my triu ch l mt vic rt t nhin.
i vi nhng ngi c k nng lm vn cn kh non nt, c bit l i vi nhng
hc sinh lp thp, hc lm vn trc ht nht thit phi quay v vi vic c sch. Nhng
tc phm hay bn thn bao hm cc k xo vit cao siu, qu trnh c chnh l qu trnh
hc k xo lm vn.
Thng qua vic c sch nng cao kh nng vit vn, nhn b ngoi th c v nh y
l mt qu trnh di dng dc, trn thc t n l bin php kinh t nht, hu hiu nht, nh
nhng nht, l con ng tt ch thc.
Lm vn cng nh lm ngi, l mt qu trnh luyn tp trng k. p dng mt s k
xo, li dng vi ngy, chc chn khng th dy c hc sinh cch lm vn.
Cuc sng ca mi con ngi u l hu hn, ngi ta khng th ch thn tham gia
vo tt c mi s vic, thc cht ca vic c sch l gip tr c tham gia vo cuc sng,
gp phn to nn s tri nghim phong ph ca chng.]r2
"C CH C SCH T T" V "C CH C SCH X U "
tr qun c tn nhn vt chnh trong cun tiu thuyt c t ba thng trc, cng khng
th ni rng tr c ph cng.
Cn v vic hc thuc mt s on vn hay trong tc phm, cng khng c mi lin
h tt yu vi vic hc ngn ng. Nu on vn hay khin tr cm ng tht th tr s t
bit m phng v nh; nu on vn hay l do b m chn, cha chc tr tha nhn n
hay, vic hc thuc nh th s khng cn c ngha na. c sch l mt s nh hng m
thm, v mt ngn ng cng l nh vy. Hc thuc on vn ca ngi khc khng ng
ngha vi vic mnh c th vit ra c on vn ny, iu quan trng nht ca vic hc
ngn ng l hnh thnh kh nng t chc ngn ng v phong cch ca mnh, th tr
dnh thi gian vo vic c cun sch khc cn hon l bt tr hc thuc on vn m mnh
khng thch.
Tc ng ni snh si xem b quyt, ng nghch xem cho vui. Vic c sch ngoi gi
hc ca hc sinh giai on cp mt v cp hai gn nh u l giai on ng nghch, tr
xem cho vui cng l tt lm ri, khng tri qua giai on ny, cng kh c th t n giai
on snh si. Tt nht b m v gio vin khng nn nng lng bt tr phi nm c
ngha, pht biu c cm tng, nh c bao nhiu iu sau khi c xong mt cun
sch. Thi ca bn i vi vic tr xem ti vi, choi in t v t nh th no th i vi
vic c sch ca tr cng nn v t nh th.
Chc nng ca c nm s hun c ch khng phi l chuyn ch. C th trc
mt khng thy c g, nhng ch cn tr c c mt lng sch cn thit, nn tng
vng chc sm mun s hin ra tr.
Thc t l, b m cng t t ra nhng yu cu khng thch ng nh ghi nh v hc
thuc cho con tr th vn kin thc m tr nm c trong qu trnh c li cng nhiu.
Vasyl Olexandrovych Sukhomlynsky c nhng nghin cu k lng v vn ny, ng
pht hin ra rng: S lng kin thc m con ngi nm bt cng c quyt nh bi
mu sc tnh cm ca hot ng lao ng tr c: Nu s giao lu tinh thn vi sch v l
mt nim say m, khng t mc ch l phi ghi nh, th rt nhiu s vt, chn l v quy
lut s d dng n su vo thc ca anh tai5.
Cch c sch tt c ch, cch c sch xu c tranh.
C v ph huynh ni rng con mnh c sch sut ngy, tin anh cho con, con hu ht
l mang i mua sch, mt b my chc cun, ch my ngy m c xong, nhng trnh
vit vn ca cu con li rt km, khng hiu ti sao li nh vy.
Ti hi anh con trai anh thng c nhng sch g, anh ni v c bn u l truyn
tranh - tho no!
Ti ni vi v ph huynh ny rng, c truyn tranh khng gi l c sch, truyn
tranh khng phi l sch, truyn tranh ch l ti vi xut hin di hnh thc cun sch. Anh
ni con anh thng xuyn c sch, thc ra l em thng xuyn xem ti vi.
Hin nay x hi ang trong thi i c tranh. Ci gi l c tranh chnh l xem
phim hot hnh, tranh bim ha, ti vi hoc my tnh, l phong thc tip nhn thng tin ly
hnh nh lm ch. S xut hin ca thi i c tranh gy sc p cho hnh thc c sch
truyn thng. Mt a tr sinh ra trong thp k 1960, t nh sng trong mi trng thiu
thn thng tin, sau khi ln cp hai thnh thong c c mt cun sch, anh ta lin c
ngu nghin nh tm c ca qu, nim say m c sch ca anh ta c th hnh thnh
nh vy. Nhng mt a tr sinh vo thp k 1990, ngay t lc sinh ra b cc loi thng
tin kch thch, bao vy, nu hu ht thi gian trong tui thiu nhi ca em tri qua trc
mn hnh ti vi, em s c hng th vi hnh nh hon, hnh nh chim v tr quan trng
trong u c em, thi im tt nht to hng th c ch b b l, sau ny rt kh c
th to hng th i vi vic c sch.
Hin gi c qu nhiu tr em mc chng nghin ti vi, iu ny c lin quan n mt
s quan nim ca ph huynh. Mt s bc ph huynh mc d cng mun con mnh ln ln
tr thnh ngi ham c sch, nhng li khng tm n vic c sch khi tr cn nh,
coi vic c sch c cng c m khng c cng xong. C ngi cho rng trong ti vi cng
c kin thc, con tr xem nhiu ti vi cng tng thm c vn kin thc. C ngi cho
rng con tr cha bit nhiu ch, xem ti vi trc, i n khi bit nhiu ch ri s c sch.
Cn c ngi cho rng tr phi c sng mt cuc sng t do t ti, ch cn lm xong bi
tp, tr thch lm g th tr lm. H khng bit mnh ang b l thi c, nhng suy ngh
ny khin tr mt i mt thi quen tt. S tn tht ny phn ln s nh hng n c
cuc i.
c tranh khng thay th c vai tr ca c ch. S d c ch tt hn c
tranh l do cc nguyn nhn sau:
Ch vit l mt loi k hiu ngn ng tru tng, c th kch thch trung khu ngn ng
ca tr pht trin, ng thi k hiu ny chnh l k hiu m tr s s dng trong qu trnh
hc tp trong tng lai, trong qu trnh c sch tr c tip xc nhiu, n khi hc trn
lp s s dng c nhun nhuyn loi k hiu ny, y chnh l cch trn thut n gin
c ch c th khin mt a tr tr nn thng minh hn.
Cn truyn tranh, ti vi v my tnh u dng hnh nh li cun ngi khc, c bit
l ti vi, tn hiu kch thch ny khng cn bt k s hon chuyn no, ch cn tr ngi trc
mn hnh ti vi tip nhn mt cch b ng l c. ng nhin xem ti vi cng c th gip
tr hiu thm mt s iu, nhng so vi vic c sch, trong vn m mang tr tu, tc
dng ca phng thc c tranh gn nh l rt t. Nu cc em trc tui i hc dnh
nhiu thi gian cho vic xem ti vi, tr tu ca cc em s khng c m mang. Bt u t
khi vo cp mt, lc hc ca em s km hn nhng em thng xuyn c sch. Hn na,
nhng a tr quen vi vic c tranh quen vi cch tip nhn b ng, khng quen
vi cch tip thu ch ng, trong hc tp thng t ra thiu ch. Nh vn ha ni ting
ca i Loan L Ngao ch trch rt gay gt rng: Ti vi l c my sinh ra hng lot k
ngc.
Thi gian c ch ca tr nn bt u cng sm cng tt. Gia vic c sch v s
mt ch tr bit khng c mi quan h tt yu, cng khng c mi lin h vi cp hc
ca tr, lc no cng c th bt u. Cch c sch sm nht ca tr em l nghe b m k
chuyn, t giai on tr nghe b m k, dn dn qu sang giai on tr t c, t ch
Trong qu trnh gio dc, mun con tr tip nhn ci g, th phi d d tr; mun tr
bi xch ci g, th phi p buc chng - y l mt chiu rt c hiu qu. Tt c nhng bc
ph huynh khng t c mc ch, nguyn vng v kt qu hon ton tri ngc nhau,
chc chn l do p dng ngc phcmg php.
Khi Vin Vin va ln lp hai, ti cm thy lng ch v trnh c ca c b c
iu kin bc ln mt nc thang mi, lin gi c b c tiu thuyt di. Phn ng
u tin ca Vin Vin khi nghe thy li ngh ny ca ti l khng th tin c.
Vin Vin thng xuyn nhn thy ti c tiu thuyt, mt cun sch dy nh th,
nhiu ch nh th, gn nh khng c tranh minh ha. Theo bn nng, c b cm thy tiu
thuyt di rt kh c, cng khng th v, ch c th cho ngi ln c. Trong khi trc
nhng cun sch m Vin Vin c u l sch thiu nhi c nhiu tranh. Ti hiu c
ci kh ca con gi nn khng ni g na.
Xem xt thy trong nhng cun tiu thuyt trn gi sch ca ti khng c cun no
hp vi Vin Vin nn ti i mua cun Thin Long k ca Kim Dung. Trc ti
cha bao gi c tiu thuyt ca Kim Dung m ch xem cc b phim truyn hnh c ci
bin t tiu thuyt ca ng. Qua phim truyn hnh ti on chc tiu thuyt cng s th v,
chc s c tr em thch. Ti khng ni vi Vin Vin rng mnh mua sch l v c b, m
ging nh mi ln c tiu thuyt khc, lm xong mi vic lin mang ra c.
ng l cun sch rt hay, rt nhiu tnh tit hi hp, mi ngy sau khi c xong ti
u tin th khen mt cu rng cun sch ny rt hay, sau k cho Vin Vin nghe mt s
tnh tit mt cch v tnh hay hu , k n on gay cn nht lin ni m ang c n
y, ng sau cha bit s th no, i c xong m s k cho con nghe.
My ln nh vy, trong lng Vin Vin rt bt rt, thy c b st rut, ti lin tranh th
c hi ni, hay l con t c i, m khng c nhiu thi gian c mt lc nhiu nh vy,
l ang ra lnh. Ch quy nh cho con mi ngy t nht phi c c mt n hai bi, li
cn i kim tra xem con c hay cha, nh th vic c bo bin thnh nhim v
ri. Ch th t mnh vo a v ca con v ngh xem, cm nhn xem th no gi l d d;
nu ch ch ng trn gc ca b m xem xt vn , th rt d bin d d thnh ra
lnh, d mt i hiu qu.
Khng phi l tt c cc bc b m u thng thng nh vy, rt nhiu ngi sau khi
hiu c tm quan trng ca vic c sch, cng c th ng thi hiu c tm quan
trng ca vic d d, ng thi bit to ra mt s bin php d d. Nhng trong c
khng t bin php cng khng hiu qu, bi s d d m nhng bin php ny to ra
khng thng ni mt s d d khc: ti vi.
Nu mt a tr ngay t nh to c hng th c sch, th chng thng khng
ti vi cp i thi gian c sch ca mnh; nhng nu t lu con tr rt t tip xc vi
sch v, ln ln trc mn hnh ti vi, bn mun bt tr gia chng phi chuyn sang c
sch th l iu tong i kh, cn phi p dng nhiu bin php hon.
B m tuyt i khng nn dng bin php mnh tt ti vi bt con c sch. K c c
tt ti vi, cng khng th gip tr cam tm tnh nguyn cm sch ln; k c tr cm sch
ln, nhng cng khng th chuyn tm c. Mt s bc ph huynh hi ti rng tnh hnh
ny phi lm nh th no, ti gi cho h mt chiu c, mt s ph huynh p
dng v kt qu rt tt.
Ti gi cho h rt mt si dy no ca ti vi ra, hoc ly mt linh kin no ra,
khin ti vi khng xem c na. B m gi v ni ti vi hng ri, sau tm ra cc l do
ko di thi gian sa ti vi. t l mt hai thng, nhiu l na nm mt nm. Trong thi gian
ny, b m bt u c sch, sau la thi gian thch hp gii thiu cho con tr mt cun
sch th v, con tr pht hin c nim vui ca c sch trong lc nhn ri khng c
vic g lm. i n khi con tr bt u c ht cun sch ny n cun sch khc, b
m mi i sa ti vi.
phng sau khi ti vi c sa, con tr li quay v trng thi sut ngy vi u
vo ti vi, b m c th li dng c hi ny a ra quy nh xem ti vi. ng thi bn thn
mnh cng phi thc hin nghim tc.
v quy nh xem ti vi, ti cho rng khng nn quy nh thi gian, ch quy nh xem
chng trnh no th tt, nh th s d kim sot. Quy nh c a ra l phi thc hin,
trc ht b m khng c vi phm quy nh, cng phi t xem ti vi, b thi gian ra c
sch, y l cch gio dc khng li i vi con tr. v n then cht y cng l s d d
m thm, khng nn c xung t.
C l mt s ph huynh s ni chiu ny chui, thao tc qu rm r, khng bng
trc tip tt ti vi i. Cn c nhiu bc ph huynh, h khng mun con tr xem ti vi, nhng
mnh li xem mt cch thoi mi.
c mt s ngi m sau khi nghe li ngh ca ti lin ra sc lc u, ni mnh
bui ti khng c vic g lm, khng xem ti vi th xem ci g; hoc l ngi chng s
Khng nn c sch c ch, khng phi l ni khng nn chn sch hay cho tr, m
l trong qu trnh la chn phi ly nim hng th ca tr lm yu t then cht, khng
ly c ch lm tiu chun la chn.
C v ph huynh ca mt em hc sinh lp by phin mun v con mnh khng bit lm
vn, hi ti lm th no c th gip con hc c cch vit vn.
Sau khi tm hiu v nm c tnh hnh con ch rt t c sch ngoi gi hc, ti kin
ngh ch nn ch trng vo vn ny, ng thi gii thiu cho ch hai cun tiu thuyt. Ch
mua cho con hai cun tiu thuyt ny, con ch c, rt thch, c xong cn i mua
tiu thuyt khc v c. V chuyn ny m ch gi in thoi cho ti, t ra rt vui mng.
Nhng mt thi gian tri qua, khi ti gp li ch v nhc n chuyn c sch ca con, ch
li ru r ni hin gi con ch li khng thch c sch ngoi gi hc na, khng bit phi
lm th no.
Ha ra sau khi con ch c xong hai cun tiu thuyt ny, ch lin vi mua mt cun
tuyn tp cc bi vn mu ca hc sinh cp hai. Cch l gii ca ngi m ny l, c sch
ngoi gi hc l nng cao trnh vit vn, ch c mi tiu thuyt khng c tc dng g,
tui hc tin s khoa kin trc trng i hc Thanh Hoa. Khi mi ngi u nhn c b
nh nhn thin ti, b c b li ni rng, con gi mnh khng c tr tu phi thng, s khc
bit gia c b v bn b l: Khi nhng a tr khc ang ra sc b thi gian v cng sc ra
hc thuc mt s sch khng c g quan trng, cng lm ch c th lt ra xem (ch yu ch
sch ng vn) th ti khuyn con i c nhng tc phm kinh in nh Lun ng, Mnh
T, C vn quan ch...
B ca L L Kha kin tr yu cu con gi c rt nhiu sch ngoi gi hc, cho rng
thi nin thiu qu gi nht nn tp trung vo vic c cc tc phm kinh in. ng t ra
khng hi lng vi chng trnh gio dc ng vn trong nh trng hin nay, cho rng Li
nhi nhng cu ch khng cn thit, lng ph qu nhiu thi gian ch hy hoi cuc i ca
mt con ngi. Do suy ngh ny ca ng xung t vi chng trnh gio dc trong nh
trng, ng cho con gi ngh hc ba ln c b c th c sch mt cch t do, khng
c g cn tr. Lng sch c khng l em li cho L L Kha mt bc nhy vt v tr
tu v trong hc tp, khin c b trng thnh mt cch rt nh nhng.
Cch lm ca b L L Kha c th gi l lm tri vi xu th chung, to nn s i
nghch vi vic rt nhiu gio vin v ph huynh coi sch ng vn l thnh kinh hc ng
vn. y khng th khng thn phc dng kh v s hiu bit ca ng.
Ti tng c mt cun sch c tn l Chng ta nn hc ng vn nh th no, trong
c hon by moi nh khoa hc, hc gi vn ha, nh vn ong i vit v kinh nghim
hc ng vn ca mnh ngy xa, da vo nm sinh hoc nm i hc ca cc tc gi, t thp
k 19 20 ,19 30 n thp k 1960,1970, cun sch c chia thnh bn phn. Qua cun sch
ny ti pht hin ra mt hin tng th v.
Tt c nhng hc gi ni ting trc thp k 1950 u dnh nhng tnh cm p
nh li nhng nm thng hc ng vn ca mnh ngy xa. Ni dung hc mn ng vn ca
h, v c bn u l nhng tc phm kinh in c lu truyn t hng trm hng nghn
nm nay ca vn ha Trung Hoa; gn nh h u c gp mt hoc mt s gio vin ng
vn c vn kin thc su rng, ngn ng ca h c hon thin, tm hn h c nui
dng nh nhng nm thng hc ng vn u i. H u khng nh rng vic hc ng
vn trong nhng nm thng u i t nn mng vng chc cho s nghip v cch hc
lm ngi trong sut cuc i ca h. V d, c ngi hi Vin s Vin khoa hc x hi
Trung Quc Dng Thc T rng, ti sao ng li c th tr thnh vin s, c nhn t c
nhn g khng. Vin s Dng Thc T tr li rng: Mt trong nhng nhn t quan
trng nht l vn ha nhn vn, truyn thng vn ha tt p ca dn tc Trung Hoa, ng
vn Trung Quc ng mt vai tr quan trng, trc tip hoc gin tipi.
Tri ngc vi l mt s hc gi c tip nhn qu trnh gio dc mn ng vn
cp mt, cp hai, cp ba thp k 1970,1980, h lun ph phn phng php gio dc ng
vn m mnh tri qua, cho rng cht lng bin son ca sch khng cao, phng php
dy hc c k, thiu s gi m v mt t tng. V s d sau ny h thnh ti l do may
mn c c mt s cun sch ngoi sch gio khoa, chnh nhng cun sch ny gip
hi7.
Nh vn ng i ni ting Tt Phi V l ngi sinh ra trong thp k 1960, thi gian
lc bt tng tm, cui cng, ti k thi i hc quan trng nht, e rng cng kh c th t
c thnh tch cao. V mt hc sinh c trnh ng vn tt c th ung dung i ph vi
thi di bt k hnh thc v bt k trnh no, chc chn thnh tch ca hc sinh ny
cng khng ti.
Nh gio nhn dn ni ting Nguy Th Sinh khi dy mn ng vn cp ba, mc d trn
vai phi chu sc p ca vic thi c, ln lp ca hc sinh, nhng ng lun dy ht cc bi
trong sch gio khoa trong thng u tin, thi gian cn li l t chc cc hot ng c
sch v nhiu chong trnh c lin quan. ng cng l mt ngi rt khinh thng sch
gio khoa, nhng li c th dy cho mt lp yu mt trng bnh thng t c
thnh tch vt c lp thc nghim ca trng im. ng nm bt c vn then
cht ca vic hc ng vn, vic t c thnh tch cao cng l l ong nhin.
Hu ht cc bc ph huynh v gio vin khng th lm c nh b ca c b L L
Kha hoc nh gio nhn dn Nguy Th Sinh, c dng kh v kh nng con tr gt
sch gio khoa ng vn sang mt bn hc, nhng t nht chng ta cng khng nn coi
sch gio khoa l trn ht. Trc ht phi nhn thc c rng, hc ng vn khng phi l
hc sch gio khoa ng vn, sau mi c th mnh dn a vic c sch ngoi gi hc
vo chong trnh hc ca tr.
L u c bit
[C rt nhiu yu t c th hc tt mn ng vn, nhng phong php quan trng
nht, cn bn nht l c sch, trong qu trnh hc ng vn, khng c vn kin thc c
tch ly t vic c sch l khng th c.
Nu trong chong trnh gio dc ca nh trng khng to c iu kin c sch
cho hc sinh, vic c sch ngoi gi hc nht thit phi c b p gia nh.
Trc khi thi n i n li nhiu ln, ng l s gip hc sinh t c thnh tch tt
trong bi thi. Trn thc t, thnh tch ca khng t em ch l mt hin tng gi. Khng
phi cc em quay bi, m l nhng bi thi nh th khng th kim tra c trnh ng
vn ch thc ca hc sinh, n ch kim tra c trnh hc sch gio khoa ca cc em
m thi. Thng thng hin tng gi v im thi mn ng vn ch c th duy tr giai
on tiu hc, sau khi bc vo giai on trung hc, c bit l cp ba, mi lin h gia
thi mn ng vn v sch gio khoa cng ngy cng yu, mi tong quan gia thnh tch v
lng sch c s hin ra.]r2
K X O L N N H T L M V N
ra rng cu ngi cho ngi khc xem bi vit ca mnh. Mi cho n khi cu b i bng
vi bn, m cu mi ly trm v tp lm vn ca cu ra xem.
bi ca bi vn u tin l hy k v mt chuyn th v. Cu b rt thch bng ,
ngay t phn m bi cu ni rng bng l chuyn th v nht, sau miu t v nim
vui ca cu khi bng, mt s tnh tit hp dn trn sn bng, ngoi ra cn vit xen vo
hai ngi sao bng m cu hm m. Xem ra cu bit rt r nhng ngi sao bng ny
nn miu t rt ho hng, rt r rng.
Bi vn ny ca cu b vit kh di, li vn tri chy, tnh cm chn tht, li cn a ra
mt s php so snh sinh ng. C th thy c rng cu gi gm tnh cm ca mnh
vo bi vn. Mc d ni dung ca c bi vit v bi c phn khng n nhp vi nhau lm,
nhng xt v tng th vn l bi vit c cht lng. Ti c t u n cui nh khen hay,
bt ng nhn thy im m c gio cho l khng, ng thi ghi r yu cu cu phi vit
li.
Ti v cng kinh ngc, khng tin c rng bi tp lm vn cn c th cho im khng,
hon na l bi vn hay nh vy.
Ti vi lt ra ng sau xem, thy cu b li vit mt bi vit khc vi bi ging
nh trn. M cu ng bn cnh ni vi ti rng, y l bi vn do c gio yu cu vit li.
Ln ny, mt chuyn th v bin thnh nh th ny: Trong lc bng c mt bn
b thong chn, bn y lin thi khng na, a bn ny v n phng y t bng b vt
thong, sau li a bn v nh, cm thy lm c mt vic tt, cho rng y l mt
chuyn th v. s ch ca bi vn ny kh t, tng thut s si, l bi vit kh rn r. C
gio cho by mi hai im.
Ch bn ni vi ti rng, ni dung ca bi vn ny l do con trai ba ra, bi thc s cu
khng ngh ra c nn vit ci g. Tt c nhng chuyn th v m cu ngh ra c,
ngoi bng, u l nhng tr chi xu vi bn, cu cm thy c gio cng khng cho vit
nhng chuyn ny, nh phi ba ra mt chuyn th v.
Tim ti hi nhi ln, dng nh nhn thy mt ngi dng ba p nt mt ht trn
chu, sau cm mt vin ln ni vi tr rng, y l trn chu.
V ti khng th ngh ln nh trng cho nhng c gio nh th ngh vic, nh
phi cu mong cho cu b may mn, sau ny gp c mt c gio dy vn tt, l
iu rt c ngha vi cu.
Mt ln, ti n nghe gi dy ca gio s Lao Khi trng i hc S phm Bc Kinh,
chuyn gia lut gio dc ni ting ca Trung Quc. ng k mt cu chuyn: Hi nh m
a ng n Hng Chu, ln u tin nhn thy tu ha, ng cm thy v cng mi l, v
n nh lin ho hng lm mt bi vn, trong c mt cu ni rng tu ha b nh con
rn - mt cch so snh hnh tng bit bao, l cm nhn chn thc trong mt mt a
tr - nhng li b c gio ph bnh l so snh khng xc ng. iu ny khin ng rt
chn nn, mt thi gian di khng thch vit vn na. Mi cho n khi mt c gio khc
vin i vi bi vit, khin hc sinh cm thy e ngi i vi vic ni tht, chng c hun
luyn khi phi i mt vi mt vn, trong lng u l nhng tng, tnh cm gi to, i
u tm kim nhng tnh cm v suy ngh tht y?
Vn d ti o, vn chong c th phn nh t tng v phm cht o c ca mt
con ngi, dy hc sinh cp mt, cp hai, cp ba lm vn cng l gnh vc trch nhim gio
dc t tng o c cho tr. Chnh v l , vic dy hc sinh cp mt, cp hai, cp ba lm
vn trc ht phi dy cho tr cch biu t chn thc, biu t t do, sau mi c th
ni n vn trnh cu ch v trnh t tng. Hng con tr theo li biu t
khng chn thc, va khng th gip chng vit ra c bi vn hay, cng khng t c
mc ch gio dc t tng.
Khi tr bin li biu t chn thc thnh li biu t gi di, tr s bt u i ni
nhng li khng thc vi lng mnh; khi tr g b nhng li biu t t do vo khun kh
do ngi ln a ra, ni tm ca tr bt u ny sinh nhng t tng hn km; khi tr v
t im cao m ph ha ha theo, l lc chng t vi dp c tnh ca mnh... Nhng iu
ny l no khng phi l s ph hoi i vi t tng o c hay sao!
L Tn tng ni, lu manh chnh l khng c nhng kin gii c nh ca mnh,
hm nay c th th ny, ngy mai c th th khc. Cch hun luyn ngn ng lu manh t
nh, s nui dng ra k lu manh25.
Hot ng vit vn bnh thng thc ra l qu trnh t mnh suy ngh, chnh v th
cng l qu trnh t mnh trng thnh. Mt a tr khi i mt vi mt bi c th suy
ngh c lp, s suy ngh ca em l t do v thnh thc, em s tm thy ni dung m mnh
mun biu t, trong lng em s c rt nhiu iu mun ni, khng cn phi vit nhng li
so rng cho s ch, khi cm bt ln s khng thy u oi, chn chng. Nu mi
trng trng thnh ca mt ngi khng c nhn t khin anh ta sa a, chc chn anh
ta s khng v biu t t do trong bi vn m t tng tr nn khng lnh mnh; v s
chn chn ca t tng ong nhin c th khin bi vn tr nn sinh ng.
Trong qu trnh ph o Vin Vin lm vn, ti lun nhc nh Vin Vin phi thnh
thc, chnh v th trong cc bi vit ca mnh, c b lun by t c nhng tnh cm chn
thc.
Cn nh khi ang hc cp hai, mt ln nh trng t chc hot ng cm on m nhn
ngy L ca m, yu cu mi hc sinh cui tun v nh, ra chn cho m mt ln, sau
lm mt bi vn, ni cm ngh ca mnh khi ra chn cho m.
Dng ca vn ny rt r rng, n yu cu hc sinh vit ci g cng rt r rng.
Trc ti cng c bit nhng trng khc tng t chc nhng hot ng nh vy,
sau cng nghe ni c my trng khc ang thc hin.
Ti sao mi ngi li ho hng vi vic ra chn nh vy? Lin tng n my nm
trc, mi khi n ngy hc Li Phong2, lin c ngi ra ng nh giy min ph cho
mi ngi, ngi c phc v phn ln l nhng ngi n kim hi, ngi sng
bng ngh nh giy li ng thng ng nhn cng vic ca mnh b ngi khc cp
trong .
Khi bn yu cu tr em ni ra nhng suy ngh ca mnh, cn phi gi thi thn
trng v k lng... cn phi dy cho cho tr bit tri nghim v trn trng tnh cm ca
mnh, ch khng phi dy cho chng cch tm nhng cu ch trt by ra nhng tnh
cm khng tn ti28.
Ni nhng li tht lng trong bi vn lc u l vn thc, n cui cng s bin
thnh vn nng lc v thi quen. Nu mt ngi t nh b bao vy trong nhng ci
gi di, th anh ta c th mt i thi quen v kh nng ni nhng li chn thc, khng phi
anh ta khng mun ni, m l anh ta khng cn bit ni na. Mun khi phc nng lc
ny, cng cn phi mt rt nhiu cng sc. Nh vn ong i ni ting Tt Phi V ni, vit
vn trc ht l phong din dng kh, sau mi l vn k thut29. Khi chng ta
ang phi khn kh tm kim k xo vit vn, thc ra k xo on gin bit bao - khi vit
vn trc ht xin hy ghi nh ni nhng li chn thc. Dy cho con tr bit iu ny,
ngha ca n s vt trn c vic vit vn. Ging nh hc gi Tin L Qun ni, Bi
dng mt ngi vit vn nh th no, ni cch khc chnh l bi dng mt ngi lm
ngi nh th y30.
Lu c bit
[Ni tht c th khin ngi ta ny sinh cm hng vit vn, pht hin ni dung vit,
tc mun vit, ng thi c ci vit - khng c hai iu ny, vit vn l chuyn khng
tng.
Hin nay nguyn nhn ch yu nh hng n vic ni tht ca hc sinh bt ngun
t thc thuyt gio o c ca gio vin, ph huynh v x hi, thc ny khin chng
ta vi vng rt nhng ci cao thng vo u c con tr, vi vng bt chng hc cch ni
nhng ngn t theo tro lu chung, v khng bao gi dm cho chng c khng gian t
mnh suy ngh v t mnh biu t.
Khi vit vn, t bit l khi phi i mt vi mt vn, cn phi iu ng thnh
ca mnh. Bi bi l do c gio ra, va c bi, c th mnh cha tm c cm gic
ngay, khng bit nn vit g, vy th trc khi vit nht thit phi hi mnh rng: Vi bi
ny hoc ni dung ny, suy ngh chn thc nht ca mnh rt cc l g?
H cu v gi di trong vit vn l hai vn hon ton khc nhau, v thc cht n l
s khc bit gia giu tr tng tng v thiu tr tng tng] r2
Thi gian b m km con hc cng di, vai din m h ng cng ging gim st
vin. V tr s khng bao gi thch mt gim st vin, cng lm b ngoi chng t ra phc
tng, nhng trong lng li tuyt i khng chu nghe li anh ta. Chnh v th, km con lm
bi tp, khng th bi dng thi quen tt cho tr, m l ph v mt thi quen tt.
Mt ngi, trc ht phi l con ngi t do, mi c th tr thnh mt con ngi t
gic.
Km con hc bi, hin gi tr thnh bi tp ca rt nhiu bc ph huynh.
Sau khi con tr vo cp mt, li sng ca c gia nh u s b thay i. Cuc sng ca
tr bt u c mt ci gi l bi tp, dng nh n l qun c domino u tin, c th to
ra hng lot s thay i sau - bi tp lin quan n thnh tch hc tp ca con, thnh tch
hc tp lin quan n vic chn trng chn lp sau ny, chn trng chn lp li quyt
nh n tin s nghip... Mi bc ph huynh c tinh thn trch nhim vi con, lm sao
c th khng quan tm n chuyn ny c. V th l c rt nhiu ph huynh phi b
mt s cng vic ca mnh, ngy ngy km con lm bi tp, h mong mun ly ci bi
dng cho con thi quen tt ham hc, lm bi tp nghim tc.
Cch km con hc bi ca b m c phn khc nhau, c ngi b mt chic gh con
ngi bn cnh khi con lm bi tp, mt cch km rt hnh tng; c ngi th lin tc n
bn bn ng nghing, trc ht l tm hiu xem con phi lm g, sau c mt lc li
n theo di xem con lm nh th no, cui cng cn kim tra cn thn; d l cch km
no, u l s tham d t u n cui ca b m trong vic hc ca con, quan tm t u
n cui.
Con tr c cn phi km khng? Ti cho rng khng cn.
Khi Vin Vin mi vo lp mt, nh trng t chc bui hp ph huynh dnh cho
nhng ph huynh mi c con vo lp mt, a ra yu cu ph huynh cn thng xuyn
km con lm bi tp. Nhng chng ti khng lm nh vy. Ch trong my ngy u, khi con
tr cn ang kh l lm vi cuc sng trng v chuyn lm bi tp, ngi bn cnh con
nhc nh v hng dn mt s iu cn thit, gip con nhanh chng nm c mt s k
nng v cch lm c bn. Thi gian ny ch ko di khong mt tun, sau khng qun
con na - va khng km con lm bi tp, cng khng kim tra st sao bi tp con lm,
cng lm ch nhc mt cu: n gi hc bi ri con. y khng phi l b m khng
qun, m l cho con hnh thnh nn thi quen lm bi tp tt.
Thi gian u mi i hc, Vin Vin cm thy rt mi l trc vic lm bi tp, vic
u tin c b lm sau khi v nh l lm bi tp, v ho hng ging nh vic va c
mua con bp b u tin trong i. Thi gian tri dn, c b khng cn cm thy mi
m na. v n nh u tin l n ci g , a nghch, xem ti vi, f m khng chu i lm
bi tp. Khi pht hin ra my ngy ri, ch khi c li nhc nh ca chng ti, Vin Vin
mi chu i lm bi tp, chng ti lin quyt nh t nay tr i ngay c li nhc ny cng s
khng ni na. Ti v b c b ngm hiu vi nhau rng, chng ti gi v hon ton qun
chuyn lm bi tp, ch bn rn vi cng vic ca mnh, hng ngy mc c b choi chn
ri mi i lm bi tp.
Chng my chc, Vin Vin lm mi chuyn ri bung c ln. Mt hm sau khi v
nh, Vin Vin khng ng g n chuyn lm bi tp. u tin l xem phim hot hnh,
n com xong li choi choi mt lc, ri li c sch, xem ti vi mt lc. n khi nh rng
ra mt xong, ln ging nm chun b ng, mi sc nh ra hm nay qun lm bi tp ri,
qunh ln bt khc. Thc ra ti v b c b st rut t lu, nhng chng ti vn gi v
khng n chuyn lm bi tp ca con. Lc ny chng ti mi t ra st rut nh c b,
ni: Tht , hm nay con cha lm bi tp ?
Khi ni ra cu ny, chng ti ch t ra hoi ngc nhin, khng h t trch mc - lc ny
tuyt i khng c trch mc, con khc, chng t con bit mnh sai. Nu b m ni
vi ging t trch mc v ph bnh rng, Sao con li qun lm bi tp, gi th cung ln
ri ch!. Con tr s nghe c ra con tht l t, ng i n trong cu ni ca bn, v
qun i s t trch, bt u chng li li ph bnh ca ph huynh. Chng ti thom ln m
c b, ni vi ging nh nhng rng, con gi ng khc na, ai cng c lc qun lm mt
vic g . Gi th chng ta phi ngh xem nn lm th no. Nghe chng ti ni nh vy,
Vin Vin lin khng khc na. B m hiu c con nh vy, c l em li c nim
an i ln cho con, chnh v th c b bnh tnh hon rt nhiu.
B Vin Vin st rut t lu, lc ny but ming ni, th th ng mun i mt lc,
tranh th lm ngay i. Ti nhn thy lc Vin Vin bun ng ri, nghe thy b ni
nh vy, c b c v khng chu, nt mt t ra ru r.
Ph huynh trong lc st rut thng hay quyt nh thay con tr, y l iu sai lm.
Bn tnh ca con ngi l mun lm theo nhng suy ngh ca mnh, bi xch mnh lnh ca
ngi khc. Chnh v th trong qu trnh dy d tr, gip tr hnh thnh nn thc t
gic, cng l chng thc hin s quyt nh ca mnh mt cch tt hn, b m nn c
gng tr t mnh suy ngh v la chn. Cho d cng l mt s quyt nh, nu n khng
phi l mnh lnh t pha b m, m l nguyn ca chnh con tr, tr s sn lng thc
hin hn.
Ti vi ni vi Vin Vin, con mun hm nay lm th hm nay i ng mun mt cht
lm; nu mun sng mai lm th m s gi con trc mt ting ng h; nu sng mai
vn khng mun lm th ngy mai i hc gp c gio v ni rng hm nay con qun lm bi
tp, ln ny s khng lm na.
Lc Vin Vin phi i mt vi my s la chn ny. C b ngh mt lt, bit s la
chn cui cng khng thch hp, lin lp tc ph nh. Ti dm khng nh rng, tr mi i
huynh nn km con lm bi tp, khng bit ti sao h li ngh ra cch ni ny. Mt ngi,
trc ht phi l con ngi t do, mi c th tr thnh mt con ngi t gic.
Ti tng gp rt nhiu a tr xem ra thc s cn c ngi km hc, khng c
ngi ngi km khng th ngi yn mt ch, thm ch con tr cn t mnh a ra yu cu,
mong b m km lm bi tp - nhng s vic ny khng th nhn nhn mt cch bit lp.
Cn c b m km hc, y chc chn khng phi l mt nhu cu bm sinh ca tr, cng
khng phi l mt nhu cu bnh thng, iu ch c th ni l tr hnh thnh nn mt
thi quen xu. Trong qu trnh hc tp, trng thnh, tr gp phi hng lot nhng vp
vp, trc tr, khin tr khng th qun l mnh, to nn s bt lc v ni l loi trong ni
tm tr. Tr khng t tin vo kh nng t qun l ca mnh, nh phi cu cu s gip
t pha ngoi kim sot bn thn. Trn thc t, trong ni tm tr phn i s km cp
ny, chnh v th k c c b m ngi bn, tr cng khng th tp trung vo vic hc.
Trong tnh hung ny, b m c th km tr mt thi gian, nhng nht thit phi ngh
cch rt lui. Khng rt lui, tnh c lp ca tr s khng th hnh thnh, vy th tr s ngy
cng au kh, ngy cng khng t gic, hiu qu ca vic km cng cng ngy cng thp.
ng thi b m nht thit phi kim im li xem trong thi gian qua c sai st g trong
vic gio dc tr, s kim im ny cng s quyt nh n vic bn rt lui nh th no,
quyt nh s gip ca bn c to c tc dng tt cho tr hay khng.
Nguyn tc rt lui: Th nht cn phi kin nhn, khng nn st rut; th hai trong c
qu trnh cn c gng to dng nim vui v cm gic thnh cng cho tr, cho d lc u tr
lm khng c tt, tuyt i khng nn tr cm thy y ny v tht bi. Trc khi bn
rt lui phi cho tr hc c cch t mnh ng dy, nu khng tr s ng xung mt
ln na, ng thi ng s thm hi hon.
Nh gio dc ngi Lin X Vasyl Olexandrovych Sukhomlynsky cho rng, nu mt
ngi trong thi k nin thiu c tri nghim s tha mn do khc phc c nhng
nhc im ca mnh th anh ta s bit nhn nhn mnh bng thi ph phn. Chnh t
im ny, bt u s t nhn thc ca mt con ngi. Khng c s t nhn thc, va
khng th c s t gio dc, cng khng th c s t gi k lut. Mt ngi nh tui, bt
lun anh ta ghi nh c cu ni li bing l khng tt n u, hiu thu o n u,
nhng nu tnh cm ny khng thc p anh ta kim sot c mnh trong hnh ng thc
t, th anh ta mi mi s khng th tr thnh mt ngi c ch kin cng2. Nu nhc
im ca tr lun phi thng qua s thao tng ca ngi ln khc phc, th ci gi l
khc phc chnh l ci h o khng tn ti, ch c th gi l khut phc. Khut phc s
khng tr thnh mt phn ca s t chp nhn mnh, ch cn c c hi, tr s khng mun
khut phc na, s thot ra khi s tri buc.
Km tr lm bi tp cn c mt ci xu l, mt s ph huynh v km con hc m phi
b ra nhiu thi gian v cng sc, lin ny sinh tm l i n, khi thnh tch hc tp ca tr
khng tt hoc tr c thi quen khng tt, h s ni: M phi b ra bao nhiu thi gian
km con hc, th m con li hc hnh nh vy! Nhng cu ni nh vy cng khin tr mt
i lng tin t qun l mnh, ng thi cng cm thy c ti, iu ny khng c li cho s
pht trin o c tr.
Trong qu trnh gio dc con tr, s d ngi n thng xuyn p dng nhng
phong php khng thch hp , khin gio dc bin thnh mt hnh vi mang tnh ph
hoi, l do hai nguyn nhn cn bn nht: Mt l khng tin tng con tr, hai l qu tin
tng vo chnh mnh.
Trong cun Harvard Famly Instruction c mt cu chuyn nh sau: C ba thanh nin
tr tui nhn ri, nhng lc khng c vic g lm thng ly vic thng rc trong khu
Ti cn tng gp mt gio vin, i vi nhng hc sinh trong lp khng chu nghe li,
c gio ny khng nh cng khng chi, m ch l gi gii lao khng cho choi, gi ln vn
phng bt lm bi tp. Tt xu ca tr c trng tr, nhng nhng hc sinh b c x l
bng cch , gn nh khng bao gi thch hc na.
Mt trng tiu hc n Bc Kinh, yu cu trong v bi tp ca hc sinh khng c
php c mt ch vit sai, nu xut hin mt ch vit sai, khng nhng ch ny phi vit
mt trm ln, m ni dung ca c trang v cng phi vit li mt ln. Cch lm ny
khin hc sinh v cng thp thm khi lm bi tp, ch s vit sai mt ch, chng qun
mt vic ti sao phi lm bi tp t lu, chng ch lm bi tp khng mc li. Con tr
va mi bc vo con ng hc tp, bt u mt phong hng.
Li cn c mt v d thm thong hon. Ngy 25 thng 4 nm 2007, mt hc sinh lp
by ti mt trng cp hai n thnh ph Tng Thnh - Qung ng, v ni chuyn trong
gi thi ting Anh, b c gio pht vit t mi, t bi mt n bi mi bn, mi t pht
chp mi ln. Ti hm em hc sinh ny t t.
Rt nhiu ph huynh v gio vin, mt mt yu cu con tr say m hc tp, mt mt li
ly hc tp lm th on bo lc trng pht tr. Khi bi tp bin thnh mt dng c
tra tn, lm sao n khng tr nn ng s trong mt con tr, tr cn c th c thin cm vi
n na khng?
Xt cho cng, t nht c th nhn thy ba vn ca nhng ngi ln ny: Mt l trong
gio dc con tr khng hiu tm l ca tr, khng xem xt n vn hnh ng ca mnh
c i vo lng con tr hay khng, ch tha mn vi s khut phc b ngoi, tm thi ca tr;
hai l khng thch hc, trong tim thc coi hc tp l mt vic kh sai, mi khi tc gin cn
tm dng c tra tn lin ngh n vic lm bi tp; ba l thc quyn uy tr nn hung
hng trc con tr - nhng ngi khng c sc chng li, ci c trong nhn tnh v tnh
bc l ra.
Bi tp mang tnh cht trng pht, tt c u ni l v con tr, thc ra ng lc v
nguyn nhn u tin ca n ch l do ngi ln mun trt bc, n khng lin quan g n
gio dc. N hy hoi ch khng gip ch g cho vic hc tp ca tr. Xt v bn cht, n ch
l mt th on bo lc ca gio vin hoc ph huynh p dng i vi hc sinh.
Bn tnh con tr khng phn cm vi vic lm bi tp, s d sau ny mt s tr bin
thnh ngi khng thch lm bi tp l do trong qu trnh i hc, c bit l giai on tiu
hc, hng th lm bi bp b mt s vic ph hng. B pht lm bi tp, chnh l mt
chiu c hiu qu nht ph hng khu v. V d, Mn Hn ton tch3 ai cng thch n,
nhng nu chng ta i x vi mt ngi bng cch ngy ngy bt anh ta n Mn Hn ton
tch, ng thi quy nh anh ta mi ba buc phi n bao nhiu, n thiu mt ming th s
b pht bng cch bt n thm mt trm ming na - lm nh th mt thi gian th xem,
ngi ny sau ny khi nhn thy thc n khng nn mi l l.
Ti cn tng gp mt gio vin, i vi nhng hc sinh trong lp khng chu nghe li,
c gio ny khng nh cng khng chi, m ch l gi gii lao khng cho choi, gi ln vn
phng bt lm bi tp. Tt xu ca tr c trng tr, nhng nhng hc sinh b c x l
bng cch , gn nh khng bao gi thch hc na.
Mt trng tiu hc n Bc Kinh, yu cu trong v bi tp ca hc sinh khng c
php c mt ch vit sai, nu xut hin mt ch vit sai, khng nhng ch ny phi vit
mt trm ln, m ni dung ca c trang v cng phi vit li mt ln. Cch lm ny
khin hc sinh v cng thp thm khi lm bi tp, ch s vit sai mt ch, chng qun
mt vic ti sao phi lm bi tp t lu, chng ch lm bi tp khng mc li. Con tr
va mi bc vo con ng hc tp, bt u mt phong hng.
Li cn c mt v d thm thong hon. Ngy 25 thng 4 nm 2007, mt hc sinh lp
by ti mt trng cp hai n thnh ph Tng Thnh - Qung ng, v ni chuyn trong
gi thi ting Anh, b c gio pht vit t mi, t bi mt n bi mi bn, mi t pht
chp mi ln. Ti hm em hc sinh ny t t.
Rt nhiu ph huynh v gio vin, mt mt yu cu con tr say m hc tp, mt mt li
ly hc tp lm th on bo lc trng pht tr. Khi bi tp bin thnh mt dng c
tra tn, lm sao n khng tr nn ng s trong mt con tr, tr cn c th c thin cm vi
n na khng?
Xt cho cng, t nht c th nhn thy ba vn ca nhng ngi ln ny: Mt l trong
gio dc con tr khng hiu tm l ca tr, khng xem xt n vn hnh ng ca mnh
c i vo lng con tr hay khng, ch tha mn vi s khut phc b ngoi, tm thi ca tr;
hai l khng thch hc, trong tim thc coi hc tp l mt vic kh sai, mi khi tc gin cn
tm dng c tra tn lin ngh n vic lm bi tp; ba l thc quyn uy tr nn hung
hng trc con tr - nhng ngi khng c sc chng li, ci c trong nhn tnh v tnh
bc l ra.
Bi tp mang tnh cht trng pht, tt c u ni l v con tr, thc ra ng lc v
nguyn nhn u tin ca n ch l do ngi ln mun trt bc, n khng lin quan g n
gio dc. N hy hoi ch khng gip ch g cho vic hc tp ca tr. Xt v bn cht, n ch
l mt th on bo lc ca gio vin hoc ph huynh p dng i vi hc sinh.
Bn tnh con tr khng phn cm vi vic lm bi tp, s d sau ny mt s tr bin
thnh ngi khng thch lm bi tp l do trong qu trnh i hc, c bit l giai on tiu
hc, hng th lm bi bp b mt s vic ph hng. B pht lm bi tp, chnh l mt
chiu c hiu qu nht ph hng khu v. V d, Mn Hn ton tch3 ai cng thch n,
nhng nu chng ta i x vi mt ngi bng cch ngy ngy bt anh ta n Mn Hn ton
tch, ng thi quy nh anh ta mi ba buc phi n bao nhiu, n thiu mt ming th s
b pht bng cch bt n thm mt trm ming na - lm nh th mt thi gian th xem,
ngi ny sau ny khi nhn thy thc n khng nn mi l l.
Ti hi: Va ny b bo con vit cho cn thn, con khng chu, hai ln u vit xu
nh vy. M hi con, c phi con cm thy tp trung lm tt bi tp l iu khng tt, vit
xu mi l iu tt ng khng?. Cu tr li ca Vin Vin l khng phi, ni vit p mi
tt.
Ti li hi, C phi lm bi tp rt mt, vit khng cn thn s rt thoi mi khng?.
C b lc u ni khng phi. Ti ngh mt lt, ni mt cch thc s cu th vi con rng:
Vit cn thn v vit khng cn thn c th c mt cht khc bit, vit cn thn phi tp
trung hon, mt nhiu cng sc hon, c ng khng?. C b ni ng, lc ny tm trng
thoi mi hon.
Tip ti li hi: Con cm thy lm bi tp tht cn thn, gn gng trong lng s
thy vui hon hay l vit ba bi cu th trong lng s thy vui hon?. Vin Vin ni vit cn
thn, gn gng trong lng s thy vui hon.
Ti lin c tnh khch tng c b. Nhung vit gn gng khng thoi mi nh vit cu
th. Con xem, vit cu th ch cn cm bt ln gch vi ng trn v l c, vit cn thn
th phi ht sc chm ch, tng nt tng ch tng hng u phi nn nt. M thy vit cu
th s thoi mi hon. Vin Vin ngh mt lt ni: Khng ng, thoi mi nh nhau! Bi
v, bi v....
C b mun din t iu g , nhung khng bit phi dng li nh th no. Ti lin
hi c b: C phi con mun ni, vit p vit xu, u phi dng sc nh nhau. V d mt
ch c nm nt, vit xu vit p u l nm nt, khng t hon cng khng nhiu hon, c
phi nh vy khng?. Ti ni thay cho con nhng iu con mun ni, Vin Vin t ra
rt mng, nh mt sng ngi ni vng, thi t ra v cng thoi mi.
Ti b c b ln i ni: Nh th c ngha l, vit p vit xu u mt sc gn nh
nhau, vit p trong lng s thy vui hon, c ng khng?. Vin Vin ni ng. Cuc ni
chuyn ca chng ti n y rt vui v.
n y, qua cuc ni chuyn, ti gip Vin Vin ch ng din t ra suy ngh bi
tp cn phi lm cn thn. Sau khi t c mc ch ny, ci cn li ch l cng c li
suy ngh cho c b, ng thi cho c b mt nc thang xung.
Ti nhn hai trang giy b ng x x ra ni: Hm nay b cng khng ng, b khng
nn x v bi tp. Hm nay Vin Vin lm bi tp khng cn thn, ng lc c th th
nghim, bit lm bi tp cn thn v lm bi tp cu th phi mt sc nh nhau, nhng vit
cn thn trong lng s thy vui hon. Nu khng th nghim nh vy th lm sao bit c,
con bo c ng thkhng?. Vin Vin gt u, t mnh cng cm thy c l, hng h nhn
b mt ci. ng x ti vi xin li con gi, ni mnh khng nn lm nh vy.
Ti li ni: Chc chn t ngy mai con gi s vit bi cn thn, s khng lm cu th
na u, khin mnh khng vui, c ng khng con?. Vin Vin gt u mt cch khng
nh ni vng.
Ti nhn c b bng nh mt khen ngi v tin tng ni: Nu nh th th m s tr li
v cho con. Xem ra m cng trch nhm Vin Vin ri. Cun v bi tp tng mt, gi
li c nhn li, Vin Vin hon ton khng cn t ra chng i v phn cm trc vic
lm bi tp na, c b m v ra, t v nng niu.
Lc ny ngh n vic con tr d ti phm li c, ti lin tim thm mt mi tim
phng cho con, c gng con c tm trng tt khi i mt vi bi tp, khi xut hin tnh
trng trn c th t mnh iu chnh v mt tm l. Ti lin ni: Nu hm no con khng
mun lm bi tp cn thn th cng c th lm tht u, th th nghim mt ln na, xem
gia lm cn thn v lm u c g khc nhau, cm nhn xem ci no s tt hon. Vin Vin
ni, Khng cn th na u , lm cn thn s tt hon, ti c th nhn ra l c b ni tht
lng.
Ti khng ni g thm na, thom ln m con ri i ra. i sau khi con ln ging i
ng, chng ti mi len ln ly v bi tp ra xem, qu nhin l vit rt ngay ngn. T tr
i, Vin Vin lun lm bi tp cn thn, khng phi chng ti lo lng na.
Ti nghe thy rt nhiu v ph huynh phn nn rng con tr khng chu nghim tc
lm bi tp, lin trao i cch lm pht con khng cho con lm bi tp vi h. Trong
mt s v ph huynh va nghe xong lin lc u, ni: Con ti, nu nh b m pht khng
cho n lm bi tp, c m n mng cht i c, lm g c chuyn ging li v, n khng h
s hm sau b c gio ph bnh.
ng l cng c nhng a tr nh th, nhng hnh vi ny khng cn i din cho
bn tnh ca con tr, ch l mt hu qu khi bn tnh b bp mo nhiu ln. iu m n
phn nh khng phi l vn mt sm mt chiu, m l cn bnh trn ngi a tr
bc vo giai on kh nghim trng. Nguyn nhn gy ra cn bnh ny, phn ln l lc
u khi con tr i mt vi vn khng lm bi tp, gp phi nhng bc ph huynh hoc
c gio gii quyt vn nh b Vin Vin. Mc d cch lm c th c th khc nhau,
nhng tnh cht th bo l nh nhau, tc bt con tr i lm bi tp bng hnh thc pht.
Thi gian lu dn, va khin con tr mt hng th vi bi tp, va lm tn thong n
lng t trng ca tr, khin chng tr nn chn hc v l lm.
Trong qu trnh gio dc con tr s d ngi ln thng xuyn p dng nhng phong
php khng thch hp, khin gio dc bin thnh mt hnh vi mang tnh ph hoi, l do
hai nguyn nhn cn bn nht: Mt l khng tin tng con tr, hai l qu tin tng vo
chnh mnh. Tc trc ht khng tin rng bn nng ca con tr l t trng v c ch tin
th, lo ngi rng nu khng qun gio kp thi, con tr s theo trt xung dc; th hai
l cho rng nhng li ni ca mnh i vi con tr u l nhng li vng ngc, c th gip
con tr tr nn tt hon.
Trc vn ny, mt cu ni ca trit gia Erich Fromm ng cc bc ph huynh
suy ngm hng ngn ln: Mt i lp ca gio dc l thao tng, n xut pht t s thiu
lng tin i vi qu trnh pht trin tim nng ca tr, cho rng ch khi c s ch o ca
ngi ln, nh hng cho tr nn lm vic no, khng nn lm vic no, con tr mi pht
trin bnh thng. Tuy nhin s thao tng ny l sai lm3.
Chnh v vy trong qu trnh qun l tr, ph huynh v gio vin nht thit phi cn
lun lun rt t gic. Nhng sau mt thi gian, c b bt u t ra chn lm bi tp, phn
nn rng mt ch mi ti sao phi vit nhng ba dng, v ch mi ca bi ny hm kia
vit mt ln, hm qua vit thm mt ln, hm nay li phi vit thm mt ln na.
Mt hm, khi c b li t ra bc bi trong lc lm bi tp, ti lin quay sang tm hiu
ni dung bi tp ngy hm ca c b, cm thy c mt s th thc s khng cn phi
vit, hoc l khng cn phi vit nhiu nh vy. V d ch mi, c gio thng ly dng
lm on v giao bi cho hc sinh, gn nh khng ly s ch lm on v b tr bi
tp. Hoi mt t l hai dng, ba dng, thm ch nm dng.
Ti tin rng mt a tr nu mun ghi nh mt ch th cng khng cn phi vit nhiu
ln nh vy. V th l ti lin bn vi Vin Vin, con n lp gp c gio v ni, liu c th
cn c vo tnh hnh ca mnh, t mnh quyt nh mt ch nn vit my ln th vit, nu
nh con khng mun ni, m s n gp c gio ni. Nghe thy vy Vin Vin lin lc
u. Trc gic ca c b mch bo rng, c gio s khng ng .
Hin nay c ngi ku gi nn b tr loi bi tp c tnh ha cho hc sinh cp mt v
cp hai, nhng gn nh khng c gio vin no lm nh vy. Khng ch v nh th s kh
rc ri, m cn v rt nhiu ngi cho rng khng nn lm nh vy. Nu hc sinh no dm
ni vi gio vin rng em nm ht c cc ni dung ny, c th vit t i mt cht. Chc
chn gio vin s ni, mi ngi hc cng mt lp, ti sao em li c lm t bi tp - hc
tp l kh dch ch khng phi l phc li, vit t tc l c hi ri - quan nim rc ri
ny b rt vo u con tr nh vy, ng thi cng n su vo quan nim ca hc sinh.
Nu qu thc c mt gio vin no ng cho mt hc sinh no vit t i, cc hc
sinh khc cng s ng ln phn i, ti sao li chiu c cho bn y.
Ti hiu c ni kh x ca Vin Vin, cng ngh rng nh th thc s phi thc t.
y khng phi l vn ca mt mn hc, thc hin s v cng kh khn, rt bt tin. Ti
ngh mt lt, ri hi Vin Vin, c phi nhng ch ny con u nhn bit c ht ri, cng
vit c ht ri khng, cm thy khng cn phi vit nhiu ln nh vy ng khng? C b
tr li vng. Ti ni: Thth con ng nhn sch na, m s c cho con vit. Ch cn vit
ng, vit mt ln l c, nu vit khng ng, th vit ba ln, cn li m s vit thay cho
con, nh th c c khng?.
Thy ti ni nh vy, Vin Vin lin nhn ti bng nh mt phc tp, va t ra bt ng
va c v nghi ng, c b khng tin li ti ni lm. Tri tim nh b ca c b chc chn
ang do d, lm nh th c ng khng, nh th c phi l lm iu gi di khng?
Ti hiu c nh mt ca con gi, lin ni mt cch khng nh v bnh thn: Nh
th khng sao ht, hc bi mc ch l nm c bi, c gio bt vit nhiu ln nh vy
khng phi l cc con nm c bi sao, ch cn con nm c ri, th khng phi
vit nhiu nh vy na, con bo th c ng khng?. Vin Vin cm thy ti ni c l,
nhng c b vn lo lng, ni: Nu nh c gio pht hin ra l m vit, c s ph bnh con.
Ti ni: M s c gng vit theo ch ca con, gn nh l c th vit c ging con, chc l
c gio s khng pht hin ra u. Hay l hm nay chng ta th xem?.
Vin Vin va ho hng li va hoi ngi ngng gt gt u.
Vin Vin khng h b bng chuyn c sch ngoi gi hc, thi cp hai cn b ra rt
nhiu thi gian choi in t, vit trm tiu thuyt. Sau khi vo cp ba, mc d vic hc
rt bn, nhng vn khng gin on vic c sch ngoi, thm ch cn c c tiu thuyt
phin bn ting Anh, c truyn tranh - nhng vic ny u chim khng t thi gian ca c
b, nhng c b vn hon thnh c bi tp cc mn hc mt cch bnh thng, thnh
tch hc tp cng khng ti. C ngi thc mc, lm sao c b li c nhiu thi gian nh
th? Ti ngh, iu ny c lin quan vi vic ngay t nh c b nm bt c cch nhn
nhn vic no l quan trng, vic no khng quan trng, bit da vo tnh hnh thc t ca
mnh iu chnh k hoch hc tp. V vic c sch ngoi nhiu li em li s tin b v
mt kin thc v tr tu cho c b, khin lc hc ca c b ngy cng tt hon, hc cng thoi
mi, hiu qu hon. Tm li, c b lun iu ha rt tt hai cng vic t hc v hon thnh
bi tp c gio giao, bc vo mt vng tun hon tt. y l iu hnh phc hon nhiu so
vi nhng a tr b bi tp lm hng khu v hc, bi tp ch na ting ng h l lm
xong nhung li ko di n hai ting ng h.
y, ti mun nhc nh cc bc ph huynh rng, khi con tr cn ang trong giai
on hc tiu hc, cp hai, cp ba, c bit l giai on tiu hc, nht thit phi ch
con tr c c thi gian hot ng t do, khng nn nhng vic nh lm bi tp, hc
n, hc thm... chim ht qu thi gian ca tr. Hng ngy, cn phi cho tr c thi gian
t do, chng c th t mnh sp xp. Nh gio dc ngi Lin X Vasyl Olexandrovych
Sukhomlynsky cho rng, ging nh khng kh l ci khng th thiu i vi sc khe, i
vi hc sinh, thi gian t do l yu t khng th thiu. Ch khi khng hc sinh dnh ton
b thi gian cho vic hc tp, li rt nhiu thi gian c th t do chi phi, hc sinh ny
mi c th hc tp mt cch thun li. Thi gian ca hc sinh b cc loi bi tp chim cng
nhiu, thi gian tr c th suy ngh v nhng vn c lin quan trc tip vi vic hc s
cng t, vy th kh nng gnh nng qu ln, tt hu trong vic hc ca tr s cng 1T15.
y cn nhc nh rng, thi gian t do tuyt i khng th dng xem ti vi, ti vi
l mt s tri buc khc, i vi con tr thc s l mt cch tiu khin xu. Thi gian ny
c th tr c sch, tm bn choi, hoc chy b, choi bng, choi c cng b m. Bt k
hot ng no c li cho s pht trin v th cht hoc tm l ca tr u tt.
Lm bi tp h con l mt hnh ng khng bnh thng, chc chn s c rt nhiu
bc ph huynh t ra lo lng nh b ca Vin Vin.
Thc ra iu ny phn nh ngi ln c s ng nhn v mt nhn thc i vi con tr.
H khng tin rng bn tnh ca con tr l hng thin, t duy ca h c mt tin sai
lm, cho rng con tr khng c kh nng t kim sot, nu tch khi s gim st ca ngi
ln, cho tr thoi mi t do, con tr s hon ton mt kim sot, s sa a. Cn c bc ph
huynh ni, con ti khng ging nh con ch, con ti rt lu c, nu nh lm bi tp h n
mt ln, t sau khng bit n s ly ra bao ci c nh ti vit h.
Nu qu tht con bn th hin ra nh vy, th vn khng bt ngun t vic bn lm
bi tp h con, cng khng phi l bn tnh ca tr, m l trong thi gian di trc , b
m sng vi con v xy ra mt s vn g . vn ca mi gia nh khng ging
nhau, nhng tnh cht khc nhau khng nhiu, chc chn u do ph huynh thao tc khng
ng, lm tn hi n lng t trng v s t tin ca tr, thng xuyn to ra nhng chuyn
Ti thng thn ni vi anh rng, chuyn ny khng th trch ring con tr c. Thc
ra, trc ht l anh khng to dng c lng tin i vi cch lm ny. Ngay t lc u
anh thiu thnh , anh ch mun dng phoTig php ny th thi ca con th ng
hon l anh mun gip con. Th xem con mnh c c nh con ngi khc khng, ph
huynh va thay i phong php l tr s theo kp ngay. Chnh v th sau khi anh gip con
hon thnh bi tp, lin mun kim tra xem con nh c hay cha. ng thi, trong
tim thc, anh coi vic mnh lm bi tp h con l mt n hu i vi tr, yu cu con phi
dng mt kt qu khin ngi khc phi hi lng bo p mnh ngay lp tc, con ph
lng mong mi ca anh, khng ghi nh, anh lin tc gin, tip sau li s dng th on
trng pht, bt con vit ht ln ny n ln khc. nguyn lm bi tp h con ban u ca
anh l con thot khi ni kh ca bi tp bt hp l, nhng cui cng li bin bi tp
thnh mt cc hnh. Nh th, hnh vi ca anh trc sau mu thun vi nhau, con b
anh thao tng khng bit u m ln. Cu b khng nhng cng thy chn hc, m cn
phn ut trc hnh vi ca ph huynh. Cu b cng khng thch hc, cng khng chu nghe
li b m.
V ph huynh ny trong thi gian ngn rt kh chp nhn li phn tch v ph bnh ca
ti i vi anh, vn khng khng ni, con ti khng ging nh con ch, con ch chm ch,
thch hp vi phong php ny; thng con ti khng chu tm, khng thch hp vi
phong php ny.
Ti ni, ng l con anh khng ging con ti. Trong thi gian di va qua, con anh
phi giy gia kh s di s p bc ca bi tp v s gim st ca b m, cu b quen
vi vic i lp vi bi tp, i lp vi b m. Hin gi t nhin b m thay i cch lm,
nu khng lm tt cng tc t tng, chc chn con tr s c phn khng quen, thiu lng
tin vo vic hc, cng khng dm chc l hc mt lt s nm c ngay. Anh buc phi c
lng kin nhn khc phc tm l cho tr, i tr dn dn thay i.
V ph huynh ny vn ni vi ging rt bc bi rng, nhng sao thng con ti li ngu
nh vy, ti sao vit nhiu ln nh th m vn khng nh? Ti thy n vn khng chu
chuyn tm trong vic hc!
Ti ni, mt t mi vit my chc ln vn khng nh, y thc ra khng lin quan g
n vic con tr ngu hay khng, m lin quan n tinh thn ca tr. Cm gic chn ght s
chn ng mi con ng ca tr nh. Rt nhiu a tr nhn b ngoi rt thng minh lanh
li, ti sao c vo lc hc li n n n mc kh tin, nguyn nhn chnh l nm y.
Nhn t b ngoi, nhng a tr ny thc s khng chuyn tm vo vic hc, nhng vic
con tr chuyn tm hay khng, khng phi t nhin m c. Chuyn tm cng cn phi c
mt s nn tng pht trin, cng cn c mt qu trnh trng thnh v tch ly. K c l
ngi ln, mun chuyn tm vo mt ci g , tin cng buc phi l khng chn
ght, khng bi xch ci . Lm sao mt ngi c th va ght mt vic, li va chuyn
tm vi n c?
Ti thy v ph huynh ny khng ln ting na, dng nh ang suy ngh iu g ,
lin tip tc ni vi anh, trc ht anh phi lm cho con tr khng chn ght vic hc, dn
ti sao ch vit mt ln, con ni vi c rng m em khng cho em vit nhiu ln nh vy,
trch nhim ln m. Nu c gio ph bnh, con c ngoan ngon lng nghe, khng ni g c;
nu c bt ng pht, th con ng; nu c gio yu cu mi ph huynh n, con hy gi
in thoi cho m, m s n ni chuyn, gii thch cho c. Cho d th no, con cng khng
cn phi qu bn tm, bi v con khng lm sai iu g c.
Nghe ti ni nh vy, mc d vn cn bn khon, nhng v khng tm c cch no
tt hon, Vin Vin ng .
Trong hai s la chn con tr phi hon thnh bi tp mt cch kh s v b c gio
ph bnh, ti th chn cch la chn th hai. Trong thc t ti gp nhiu bc ph huynh,
r rng h bit c mt s gio vin b tr bi tp bo lc, nhng li va trch mc gio vin,
va khng ngng c thc con tr mau lm bi tp, s con tr vit khng xong ngy mai s
b c gio ph bnh. Lm nh vy thc ra l o ln gi tr quan ca con tr, coi ng c
gio ph bnh l s la chn hng u, coi s tri nghim c nhn v tinh thn thc s cu
th ca con tr l s la chn th hai.
Gi th din cho tr, tr khng b c gio ph bnh trc mt bn b trong lp - y
ong nhin l iu quan trng, nhng iu ny ph hoi tnh mc ch ca bn thn
bi tp, con tr dn dn tr nn gi di trong hc tp, mt i nim hng th trong hc
tp, li cn dy con tr cch bit ly lng quyn uy. Lm nh vy thc ra s tn tht nhiu
hon.
ong nhin trong lng ti rt khng mong mun con gi b c gio ph bnh, nhng
thc s khng ngh ra c cch no hay hon. Khng phi l ti khng th vit thay cho
con, nhung bi tp ny ngy hm nay khng ging nh nhng bi tp bnh thng m ti
vit h Vin Vin, bi tp ngy hm nay mang tnh trng pht r rt, ti khng mun vit.
Ti mun Vin Vin bit rng, khng th ly bi tp ra trng pht, phi ni khng
vi loi bi tp ny.
Vin Vin vn t ra cha yn tm, nhung thy ti rt bnh tnh, c b cng tin tng
vo m, ch vit mt ln. Lc ny ngh n vic lp con gi c bao nhiu bn nh, bn tay
nh nhn cm bt, phi vit nh l ht ln ny n ln khc, trong lng ti thy au
nhi. Hai, ba trm ch, i vi ngi ln khng c ngha l g, nhng nhng a tr mi
hc lp bn ny, vit ra mi ln vi mt tm trng s hi v chn ght, chc chn nh l
ny cng s khng th n su vo u c chng.
Hm sau ti c quan mt ngy, khng nhn c in thoi ca c gio gi n,
tng rng khng cn chuyn g na. Kt qu ti n va v n nh, va nhn thy ti
Vin Vin chc khc, ni hm nay va vo gi ton, cu u tin m c gio ni l Hm
qua ai cha vit mi ln nh l th ng dy!. Khng cho c b c hi gii thch
no. Vin Vin v by, tm bn khc ng dy, c gio khng nhng pht cc em ng mt
tit hc, m cn yu cu my em ny ngay ti hm v nh vit mt ln ton b cc nh
l trong c cun sch ton, ng thi ni nu nh khng vit , ngy mai s phi vit hai
ln, nu vn cha th phi vit bn ln.
Vin Vin ni vi v trch mc, th hm qua vit mi ln cn hon, hm nay phi
John Devvey cho rng, i vi con tr, vui choi v hc tp vn khng xung t vi
nhau, trong iu kin bnh thng tr c kh nng iu ha mi quan h gia hai yu
t ny. Nu mt a tr ch thch choi m khng thch hc, khin hai yu t ny xung t
vi nhau, iu chng t mi trng gio dc ca tr c mt ci g khng tt nh
hng n tr. ng pht hin ra rng, Phm l phi lm nhng cng vic cc nhc, hoc l
cn phi hon thnh nhng nhim v, cng vic do bn ngoi p buc, yu cu c vui
choi s tn ti. Chnh v th m i ni rng, do ngi ln m th vic hc l mt cng vic
cc nhc, hoc dng cc phng php khng ng ph hoi nim hng th i vi vic
hc tp ca tr, khin hc tp tr thnh mt cng vic cc nhc, con tr m i mun n
trnh, mi mun choi bi mt cch v v lng ph thi gian, tr nn khng bit th no
l hay l d na.
B m v gio vin nn nghin cu c im ca tr em, thu hiu tm l ca tr, ch
bi dng tinh thn hiu hc cho tr t tnh cm hc tp. Tr em rt yu ui v l loi,
ng nn coi tr l v anh hng c th khc phc mi kh khn v khng ngng yu cu tr,
ng nn ly s cc kh lm kh tr. Yu cu tr phi c tinh thn nm mt nm gai
ng ngha vi vic yu cu mt con chim non va mi thot ra khi v trng ct cnh bay
ln trn bu tri xanh; khng quan tm n yu t bi dng trong mi trng, ch yu
cu con tr c tinh thn chu kh theo kin ch quan ca mnh, iu ny v l nh vic
cho rng c th v c mt nm tin trong khng trung, y l cch lm ca ch ngha
duy tm in hnh.
Chu kh l mt phm cht hc tp chn chn, n khng t nhin m c, n c
pht trin trn mnh t ca l tr v nim say m. C nhng a tr ln cp ba, chun
b thi i hc ri m vn khng chu chm ch hc tp, chng t phm cht hc tp ca em
ch dng li giai on nh tui, s nh tr trong pht trin ny l do t nh n ln,
trong vic hc tr khng hnh thnh c nim say m, v mt t tng khng pht trin
c l tr. S nh tr trong vic pht trin ny, chc chn c lin quan n thi v
phng php gio dc ca b m.
Nhng mu thun ch yu m con tr phi gii quyt trong cc giai on hc tp khc
nhau s khc nhau, i vi th ch gio dc trong giai on hin nay ca Trung Quc, ti
cho rng giai on tiu hc ch yu gii quyt vn nim say m hc tp, giai on cp hai
ch yu gii quyt vn phng php hc tp, giai on cp ba m i l vn chuyn cn,
chm ch.
T nim say m, phng php n s chuyn cn, l mi quan h nhn qu, nu yu t
pha trc khng tn ti, yu t pha sau s khng th c thc hin mt cch tt nht.
Trong mi qu trnh hc tp, chng cng khng th tch bit nhau hon ton, m l cng
tn ti trong tng giai on; xt theo chiu ngang, cng l mt trnh t nh vy. Chnh v
th, trong mi hot ng hc, nim say m ng vai tr v cng quan trng, bo v v
chm sc tt nim say m, mi c th to ra c phng php, c c nim say m v
phng php, m i c th to ra tnh chuyn cn, chm ch.
L tr hc tp c hnh thnh dn dn, mu thun ch yu ca cc thi k khc nhau
c gii quyt n tha, phm cht hc tp mi tt c.
l c tht, nhng phng php c nu trong sch cng khng phi l gi, ch c iu do
s hn ch v chuyn ngnh hoc kh nng din t, ph huynh khng cht lc, khng
trnh by ra c nhng phng php thc s hiu qu, then cht, m li ch nu ra c
mt s ci vt vnh, phi bn cht. Nhng ci ny khng c ngha tham kho g nhiu i
vi cc bc ph huynh khc, thm ch cn c th b hiu sai i. Nu nh ph huynh ch hc
mt cht v b ngoi, quay v ch n gin ch trng n vn chm ch, ngay c thi
gian i v sinh ca con cng phi qun l, e rng cui cng s phi tht vng.
V cn c mt nguyn nhn khc khin ngi ta c bit mun ni chuyn chu kh
vi con tr, l do c qu nhiu v d chng t mi quan h nhn qu gia chu kh v
thnh cng.
Chng ta thng c c mt s cu chuyn ni v cc nh khoa hc, nh ngh thut
v i ni ting trong v ngoi nc lm vic, hc tp qun n qun ng nh th no,
nhng cu chuyn ny thng c coi l v d chu kh n lc khch l ngi i
sau. Chng khin ngi ta tin vo chn l phi nm ci kh trong nhiu ci kh, mi c
lm ngi trn c ngi khc.
Trn thc t, mt ngi hc tp v lm vic qun mnh, chc chn l do anh ta c nim
say m, c tinh thn trch nhim cao i vi hc tp v cng vic, nim say m v tinh thn
trch nhim ny v cng mnh m, n ni thng vt qu nhu cu sinh l. Ci m ngi
bnh thng nhn thy l ni kh ca h trong vn n ung ng ngh, khng nhn thy
c nim vui ca h khi h t mnh vo nhng cng vic m mnh yu thch, lin tng
rng h da vo ci kh m gt hi c thnh cng. Trn thc t, h khng kh, h ch
say m thi, ngi khc khng th cm nhn c nim say m ca h trong .
Ging nh vic mt s a tr t ra say m vi tr chi in t, ngi vo my l chng
cng c th khng n cm, khng ngh ngi - y gi l chu kh , c l nn gi l say
m th ng hn chng? Chu kh v say m u c ngha l phi b ra th lc v cng
sc, nhng cm gic m chng em li cho ngi trong cuc li hon ton khc nhau.
Mc d trong cuc sng chng ta khng cn phi phn bit im tng ng v khc
bit gia chu kh v say m, nhng trong gio dc nht thit phi thc c rng
cm nhn khc nhau s to ra s nh hng hon ton khc nhau i vi tr.
Mun tr lm tt mt vic, trc ht nht thit phi tr thch cng vic ny, t
nht l khng th phn cm, trnh pha tp nhng nhn t khin tr cm thy khng vui
trong vic ny - hc tp khng nn cc kh n lc chnh l mun ni n iu ny.
Lu c bit
[Bi dng cho con tr tnh cn c chm ch trong hc tp l iu cn thit, nhng
dng cch ni v li t duy cc kh yu cu con tr, th thng l ang lm vic hon
ton tri ngc nhau.
Do ngi ln m th vic hc l mt cng vic cc nhc, hoc dng cc phng php
khng ng ph hoi nim hng th i vi vic hc tp ca tr, khin hc tp tr thnh
mt mi no nhn ai na?.
V thong gia snh si ny tng rng b quyt thong mi ca anh c th ng dng
vo mi lc mi noi, c tin s mua tin cng c. Trn thc t so vi my v ph huynh
coi trng 100 im phn trc, nhn thc ca anh i vi vic hc cn nng cn hon.
Anh khng ngng t mc tiu ca vic hc vo thi c, khin tm nhn ca con ngn ngi;
khng ngng dng xp hng o ln ng c hc tp ca con tr; khng ngng khin
con cm thy y ny, xu h; khng ngng dng tin khinh mit kin thc, khin con
hc c li t duy dung tc; mt a tr c tm nhn ngn, khng c ng c tt, t duy
dung tc, thnh tch hc tp lm sao khng cng ngy cng tt li?
C ngi b ngi m no khng mong con mnh c 100 im, trong c c bn
thn ti, cng rt quan tm n thnh tch ca con. Chnh v ti v cng mong mun con
t c thnh tch tt, nn ti mi khng i hi im s con. Bt k hnh vi no ch
n thun coi trng im s u l nng cn, u mang tnh ph hoi. Vic m ti cn lm
l bi dng nng lng tr tu cho con tr, chnh l lng hiu k i vi tri thc, tinh
thn thch my m nghin cu, kh nng a ra vn , nim say m tm ti li gii,
phng php hc tp c hiu qu, ngh lc bn b do dai... Nhng yu t ny mi c th
gip con nng cao c thnh tch hc tp, mi l iu kin mang tnh quyt nh gip con
chin thng trong cc k thi. K thi quan trng nht - thnh tch tt trong k thi i hc,
cng ch c th xut hin t trong .
Bn tnh ca con tr l bit t trng, t i. Ganh ua hiu thng thc ra l mt bn
tnh bm sinh. Sau khi vo hc, k c b m khng ni g, bn thn con tr cng t mnh
ganh ua im s, tranh ginh xp hng. Trc bi thi, mi a tr u n lc ht sc
th hin mnh mt cch tt nht, chc chn khng c a tr no bit r cch lm, nhng
li c tnh lm sai, c tnh mnh khng ginh c thnh tch cao.
Ph huynh cn to dng mt nim tin nh th ny: Khng a ra yu cu v im s
hoc xp hng, s khng nh hng n thnh tch hc tp ca tr - qua thi ca b m,
con tr bit c rng, hc tp khng phi l v im s, khng phi l so snh vi ngi
khc, m l t mnh hiu c. Tr khng so b t nnh v mt im s, cui cng mi
t c thnh tch tt.
y l mt nh lut k l - mun t 100 im th ng yu cu con tr thi c 100
im - nghe ging nh mt nghch l, nhng n li l thc s.
Lu c bit
[Ph huynh cn nh hng cho tr i mt vi bn thn tri thc ch khng phi l
im ti a, tim lc ca con tr trong hc tp mi dn dn c bng pht. Gn nh
khng c a tr no cng tht bi li cng vn ln, chng cn c nhng tri nghim
thnh cng. Tri nghim thnh cng khng phi l s im cao thnh thong t c, m
l nim vui sau khi gii quyt c vn bng s n lc ca chnh mnh.
Ti khng bao gi t ra phn khi hoc tht vng v con c im cao hay thp. Lm
bi tt, con tr vui, chng ti cng by t nim vui nh bnh thng; lm khng tt, c th
con tr s hoi bun, chng ti lin ni: Lm bi khng tt, c th pht hin ra ch no
mnh nm cha chc, nu nh bi m c gio ra u l nhng ci m con bit, mc d
c im cao nhng li khng th pht hin ra vn ca mnh, nh th khng phi s rt
ng tic hay sao. Ni nh th c th gip con bnh tm tr li, tp trung vo vic hc tp.
Hm qua con cn mt cu cha bit lm, c 94 im, hm nay lm c ri, bin
thnh 100 im!.
Vic m ti cn lm l bi dng nng lng tr tu cho con tr, chnh l lng hiu
k i vi tri thc, tinh thn thch my m nghin cu, kh nng a ra vn , nim say
m tm ti li gii, phong php hc tp c hiu qu, ngh lc bn b do dai... Nhng yu
t ny mi c th gip con nng cao c thnh tch hc tp, mi l iu kin mang tnh
quyt nh gip con chin thng trong cc k thi.]r2
THI TT KHNG KHEN THNG
dng ph.
Trc ht, n lm thay i mc ch hc tp ca tr.
Mt a tr nu ch v mt i giy trt patin mi chu hc, th em s bt u tr
nn v li trong vic hc tp. Trong thi gian ngn c th s t c thnh tch cao,
nhng khi c c i giy ny, em s tr nn l l trong vic hc. S khen thng tm
thng ch c th em li ng c tm thng, n khin con tr khng th chuyn tm
trong bn thn vic hc, coi phn thng l mc ch, nhng li coi hc tp l mt th
on, nh mt mc tiu thc s.
Th hai, n lm h hi tinh thn hc tp thc s cu th ca tr.
Hc tp cn nht l nim say m tm ti, khm ph ngun tri thc v thi hc tp
thit thc, y l ng lc cn bn v phng php cn bn duy tr thnh tch tt. Coi
phn thng l mi d ca vic hc, l mt hnh vi hi l m ngi ln yu cu tr dng
thnh tch bo p mnh. N s khin tr khng cn c tri tim chn thnh i vi vic
hc, m li tp trung ch vo vn lm th no ly c phn thng, lm th no
ly lng b m. iu ny khin cho tri tim con tr lun l lng trong khng trung, suy hn
tnh thit, nng ni, trong hc tp rt kh t ti trng thi chuyn tm, thit thc.
Th ba, n khin tr ny sinh t tng i lp vi vic hc.
Bt k mt k thi no cng u c im s, khng ai c th dm chc chn mi ln thi
u t c thnh tch cao. Nu mt a tr t lu thch c c mt i giy trt
patin, ph huynh ni nu thi c vo top mi ca lp s mua cho cu. Kt qu l cu b
ng th mi hai, ph huynh lin ni i n k thi sau lt c vo top mi s mua.
Ph huynh cho rng lm nh th c th khuyn khch con tr tip tc c gng. Con tr v
c giao ko trc vi b m, cng ng i ln thi sau c gng lt vo top mi ngi
ng u, nhng trong lng cu s cm thy lo lng v k thi sau. Ln sau cu lt vo c
top mi, s c cm gic vui v tm thi, nhng chng bao lu na, chc chn ph huynh
li a ra iu kin mi trong t thi tip theo. Mi k thi u l mt ci ngng cao, i
hi tr phi vt qua, nu thc hin khng c nh mong mun, tr s thy mnh tht
bi. Dn dn, tr s phn cm vi vic hc, cm ght thi c.
Vic s dng nhng bin php khch l con tr trong hc tp, nht thit phi xem xt
mi quan h ni ti gia phng thc v hc tp, khng nn hai yu t ny xung t vi
nhau. Cng l chuyn mua i giy trt patin, nu thay bng cch lm khc, hiu qu s
tt hn nhiu.
Nu trc khi tr thi, ph huynh bit tr mun c mt i giy trt patin, ng thi
chun b mua cho tr, tt nht trc khi thi khng nn ni g c, cng khng t ra bt c
yu cu g v xp hng. Khi tr mang v s im ng th mi hai, b m ni vi tr bng
ging tn thng rng: Khng ti, sp lt vo top mi ri. Sau chuyn sang ch
khc, hi tr c phi mun mua mt i giy trt patin khng, ng dp ngh h c thi
gian chi.
[p dng chnh sch thi tt khng khen thng, ng nhin cng c chnh sch i
km l thi km khng ph bnh. C ngha l, trong gia nh ti, vic c b thi tt hay
khng tt u l iu bnh thng, khng phi v c b lm bi thi tt m chng ti t ra
ho hng phn khi, thi khng tt lin bc mnh, tht vng, li cng khng c cc bin
php thng pht c lin quan.
Thi th ca b m trong vn thnh tch, chnh l to th cn bng trc
hin tng x hi, nh trng tuyn truyn qu nhiu v thnh tch hc tp, ko con tr v
vi vic hc thc s, trnh chng c p lc trong hc tp hoc bin thnh con ngi
nng ni.
S khen thng tm thng ch c th em li ng c tm thng, n khin con tr
khng th chuyn tm vo bn thn vic hc, coi phn thng l mc ch, nhng li coi
hc tp l mt th on, nh mt mc tiu thc s.
i vi tr, mt khi cm thy mt vic no l nhim v, tr s ng thi cm thy
kh s khi phi hon thnh.
Ch trong tnh hung khng tin vo kh nng ca mnh, tr mi cn c li khen ngi v
s khng nh t bn ngoi cng c s t tin cho mnh. Bt lun trong chuyn g, ch cn
tr hnh thnh c nng lc tng i xc nh, th khng cn phi thng xuyn khen
ngi tr, nu khng tr s cm thy gng p v khng ng trn trng na, t li khin
tr nghi ng mnh.]r2
Chng 5: Vn tr tu cn phi c
nhng ngi lm b lm m
MNH KHNG T NUI CON L KHNG LM TRN BN PHN
[Nu b m c th cm nhn c tm quan trng ca mi ngy thng, mi cnh ng
trong qu trnh trng thnh ca con tr, bit nhng cnh ng ny s c nh hng ln i
vi con tr, th kh nng v bin php b m va chm con va i lm t nhin s c.
Mun lm mt vic g s lun c l do, khng mun lm mt vic g cng lun c
ci c.]r2
Khi Vin Vin mi lm thng tui, b c b xin ngh khng long c quan c, v H
Mn cng tc. Lc ti vn cn ang i lm on v c, mt mnh nui con, phi i mt
vi rt nhiu kh khn. Trong khi lc ng b hai bn khng th n gip.
B ngoi ca Vin Vin sng mt huyn bn cnh, cch thnh ph Tp Ninh thuc
khu t tr Ni Mng c m chng ti ang sng hi by, tm ting ng h xe chy, hn
na lc ng ngoi c b phi sinh hot ti ch, cn c ngi chm sc. B ni c b
cn sng mt huyn xa hn, nh cng rt nhiu vic, khng th b m i. Nhng khi
Vin Vin cha cho i b ni b ni vi chng ti rng, nu nh cng vic bn th a
con v qu b trng nom. Hin gi bit b Vin Vin chun b i cng tc xa, b li cng
st sng bo ti a con v qu, ni b chc chn s chm sc Vin Vin chu o.
Ti bit m chng l ngi va sch s li va nhanh nhn, cng rt nhn hu, chc
chn chm sc vic n ung ng ngh ca Vin Vin chu o hn ti. Nhng ti t chi,
ti mun t mnh chm con.
Lc chng ti tm mt b c gn nh, bui sng trc khi i lm em con n
gi, bui tra v bui ti n con v nh, mt ngy a i n v bn ln. Sau khi ng x i
H Mn, ti li thng lng vi b c, gi thm cho b t tin, bui tra khng n con v
na.
Nhng khng v th m ti c rnh ri hn. T khi c con, vic nh dng nh tng
ln gp ba ln. Trc y c b Vin Vin nh, hai chng ti mt ngi lm, mt ngi
trng con, m cn bn b u, hin gi mt mnh ti va lm va phi trng b, cm thy
vic nh gi li bn thm gp i.
Lc Vin Vin va mi bit i, giai on trng vt v nht, b chp ch chp chng
i ht gc n n gc kia, khng ngh pht no. cng l tui y tnh hiu k, ci g
Giao con cho ngi khc nui h thnh ph khng nht thit u l gi tr n khu
vc khc, phn ln l sng chung vi b m; ch c iu ngi chm sc chng l ng b
hoc ngi gip vic. Xt v mt ngha khng gian l tr sng cng vi b m, ngy ngy
c th gp hoc mt tun gp mt ln. Nhng thc cht l, do b m khng quan tm nhiu
n chng, chng c cnh ng ging nhng tr sng xa b m nng thn. Tnh trng ny
cng cn phi c quan tm, ch .
Ba nm trc ti c tip xc vi trng hp, mt c b mi tui, tnh tnh rt k
quc, thnh tch hc tp khng tt. Mt mt t ra rt quyn luyn vi b m, rt quan tm
n thi ca b m i vi c; mt khc li ngy ngy ci nhau vi b m, xung t
khng ngng, khng bao gi chu nghe li b m. B m c b u rt gii giang, u l
ngi c v tr quan trng trong c quan, iu kin kinh t gia nh rt kh gi, ngay khi con
va cho i thu mt ngi gip vic n nh chm sc con. Ngi m sau khi sinh
con ba thng lin i lm, giao ton b vic chm con cho ngi gip vic.
Nhn t b ngoi con tr lun sng cng b m, nhng do b m cng vic bn rn,
hng ngy i sm v khuya, v thng xuyn i cng tc, con tr t sng n ti u vi
ngi gip vic, ngay bui ti cng ng cng ngi gip vic, con tr sng nh mnh,
nhng li ging nh mt a tr sng cuc sng tm gi, thiu c hi chuyn tr, tm s
vi b m. C nh vy, con tr ngy cng t ra l thuc vo ngi gip vic, ngi gip vic
cng rt yu qu c b, tnh cm gia hai ngi rt gn b. Mi ln ngi gip vic v qu
thm nh, c b u khng mun cho v, cn bun hn c khi m i cng tc. Nhng khi c
b bn tui, b m c v ngi gip vic ny sinh mu thun xung quanh vn tr
lng, h kin quyt cho ngi gip vic ngh vic v tm mt ngi gip vic khc. C
b v ngi gip vic mi khng hp nhau, hai bn lc c vi nhau sut ngy, b m c li
thay ngi gip vic khc, vn khng hp, nh phi thay ngi khc.
Sau vi ln thay i ngi gip vic, c b cng ln thm vi tui, c khng cn gy
chuyn na, nhng bt lun ngi gip vic no n nh, u t chi ni chuyn vi ngi
gip vic. Nh th, thc t l c b hng ngy ch nh mt mnh. B m c vn bn rn
vi cng vic, rt t khi c thi gian chuyn tr vi con. Thnh thong c dp, lin hi con thi
c th no hoc a con ra ngoi n ba cm. Mi cho n khi nh trng thng bo vi
ph huynh con h b hc ra ngoi gp ngi bn quen qua mng, b m c b mi st
sng, lo lng.
B m a con n gp ti, nhng li ni ca ch khng h t g l kim im li
mnh, ch cho rng bn thn con tr c vn , mong ti lm cng tc t tng cho c b,
chnh v th trc quan im m ti a ra l tnh trng ca con ch c lin quan n thi
nui dng ca b m, ch t ra khng ng tnh.
Khi ti nhc nh ch khng nn hon ton giao con tr cho ngi gip vic, v ng
thi li coi nh mi quan h gn b hnh thnh t lu gia con tr v ngi gip vic u
tin, ch c v khng vui, ni rt nhiu con ca cc gia nh khc u do ngi gip vic
trng coi, c nh no khng thay i ngi gip vic, con ngi ta cng khng c vn g.
Khi ti ngh hng ngy ch nn dnh thi gian chuyn tr, chi a, c sch cng con,
ch c phn tc gin, ni ti cng vic bn nh th, lm sao c thi gian cho n c, ng
thi ni hi nh b m cng khng qun ti, khng phi cng vn trng thnh nh ai
thm mt con vt nh nui trong nh, nhng li khng cn phi tri qua qu trnh nui
con t m qun ct t i; khng th cho h mc d lm b lm m, nhng v mt tm
l vn mt nm v v khng ngh c rng, i vi sinh linh b nh ny, ngoi vic mnh
phi c trch nhim m bo s y v mt kinh t, cn phi c trch nhim to dng
tnh cm v gio dc. Chnh v th trong chuyn ny c bc nn lm t i mt cht, y
nhiu vic cho con ci c bc t lm, trong qu trnh hc lm b lm m, h cng tng
bc tr nn chn chn. iu ny u l chuyn ht sc quan trng, ht sc c ngha i
vi hai thh ca h.
L u c bit
[Mt vn rt ln trong gio dc gia nh hin i l, b m c th hy sinh cuc i
cho con, nhng li khng chu hy sinh thi gian v cng sc cho con.
Khng nn ty tin a con nh v qu, ng b hoc ngi thn chm sc h. Phi
c gng ngh cch gi con tr bn cnh mnh, tt nht l c th ngy ngy c nhn
thy con. Nu c kh khn, nn b m t khc phc, khng nn con tr phi ng ra
gnh vc.
K c khi sng cng vi con, cng phi ch rng, khng nn ch t cng vic v
nhng vn lin quan n cc mi quan h x giao trong u, ng thi dnh ra lng
thi gian v cng sc cn tha rt t cho con. Khng nn th trc nhng nhu cu ca
con, nn nghim tc nhn nhn v chuyn gn gi vi con, khng nn con ca bn thui
thi trong gian phng m bn dy cng trang tr, nhng li bin thnh a tr b gi
nui v mt tinh thn.
Nu xut pht t nguyn nhn khch quan, buc phi thng xuyn xa con, cng nht
thit phi ngh cch c gng gim bt s ht hng v mt tnh cm tr, v d cho tr
v ng b hoc ngi chm sc tr tm thi to dng c tnh cm trc, thi gian xa tr
nn thng xuyn gi in thoi cho tr, ni chuyn nhiu vi tr, nh k v thm tr,
tr cm nhn c rng b m rt quan tm n tr, c gng gim bt cm gic hng ht
cho tr.
y trch nhim dng dc sang cho ngi khc, phong thc dy d ny tc ng
xu n con tr nh th no s khng c th hin ra ngay, nhng con tr s khng hy
sinh v nhng b mt cch khng phi tr gi, bt k qu trnh trng thnh khng tt
no u s li du vt trong cuc i chng, tr thnh mt bnh trng nh hng n
cht lng cuc i ca tr sau ny, ng thi cng gy ra rt nhiu rc ri cho gia nh.]r2
MI NH HNH PHC L KHCH SN NM SAO
Lp sghi cng l mtphong php tong i tt, chng ti cha bao gi dng
tin th&ng cho Vin Vin, phn thng ca b m chnh l nhng bng hoa trong
cun s ny, n khng th dng tin tnh ton gi tr, nhng li v cng qu gi, h tr
cho chng ti bi dng rt nhiu phm cht tt & con tr.
K t khi Vin Vin bn tui, ti mua cho c b mt cun s nh, chuyn ghi li nhng
vic tt m c b lm. Cun s khng ln lm, mi trang ch ghi mt chuyn, nhng vic
st ca mnh. Suy ngh ny thc s khng hiu c im ca con tr. Hcm na, tt c cc v
khch n choi nh ch u nhn thy t giy ny, bao nhiu khuyt im ghi trn , cng
s lm tn thong n lng t trng ca tr.
Chnh v th ti nhc nh ngi bn ny rng, sao phi ghi nhng ci tr khng mun
l ra ln tng. Trn giy ch ghi u im, khng ghi khuyt im, ch ghi cng khng
ghi ti, hiu qu s tt hon.
Ch hi ti vi v lo lng, con ch c rt nhiu tt xu m ch mun con phi sa, th th
lm th no, l no vit ra nh th nhc nh c b khng tt hay sao? Ti ni, d nhin l
c th nhc nh, nhng phi thay bng mt cch ni khc, bin ht mi ci ti ca tr
thnh cng ni, tc trc ht ph huynh phi thc c rng ch lp s ghi cng,
khng lp s ghi ti.
V d mt a tr khng chu chm ch luyn n, b m phi nhc nh mi chu
luyn, bn khng nn ghi khng t gic luyn n, m phi nhn thy rng t nht con tr
ngy no cng luyn, lin ghi kin tr luyn n hng ngy; tip sau c b vn li
bing, khng mun luyn mt ting ng h, bn khng nn vit khng choi mt
ting ng h, m ghi mc d ch luyn c bn moi pht, nhng choi rt tin b; c
b pht hin ra rng choi bn moi pht bn cng c th chp nhn c, thi gian sau
ch luyn bn moi pht. V th l trc ht bn hy trnh vn thi gian, ghi luyn n
rt chuyn tm, trnh ang dn dn c nng cao - Cng c ngha l, trong nhng mt
khng tt ca con tr, lun tm ra c im ng biu dong, lun to s m th v
kch thch tt cho tr. C nh th, con tr s dn dn cm thy mnh cng khng ti, thay
i cch luyn cho thi gian thnh cch luyn cho ng k nng. Khi tr khng cn
chng i li b m, trong lng thc s mun luyn tt mt bn nhc, tr s khng tm
n vic choi lu mt cht hay choi t mt cht na; hon na nu choi na ting ng h
m chuyn tm, nghim tc s tt hon l choi ly l mt ting ng h. Ngi bn ca ti
vn cn i cht lo lng, hi ti, khng nn vch ra khuyt im ca tr ? Khng ch ra th
tr s khng th sa c, tnh hnh s cng ngy cng nghim trng, nh th th lm th
no?
Ti ni, mt s bc ph huynh s d thng xuyn ph bnh gio dc con tr, chnh l
do c mt suy ngh sai lm n su vo mu rng, nu mnh khng ni, khng thng xuyn
nhc nh, con tr s khng bit sa khuyt im, cng ngy cng sa a. Thc t l, mi
a tr u c lng t trng, ch tin th l bn tnh ca tr, ch cn khng b bp mo, chc
chn s pht trin bnh thng. i vi mt khuyt im no tr, c th nhc nh mt
cch thch ng, khi pht hin ra khuyt im ny lp i lp li nhiu ln, th phi suy
ngh n vic p dng phong php khch l, lng l gip tr khc phc, ch khng nn ph
bnh mt cch trc tip v nhiu ln, ng ni nhng cu nh M nhc con bao nhiu
ln ri m con khng chu sa. Ph bnh lp li nhiu ln ging nh cun s ghi ti dn
trn tng, s c nh khuyt im ca tr. Khin tr kh c th dt b khuyt im .
cho ngi bn thn ny ca ti hiu hon, ti li a ra mt s kin ngh cho ch.
V d con bui sng ng dy chun b i hc nhng lun l m chm chp, lun phi c
ch thc gic mc qun o, n com, cm cp sch, phi ch ko chy ra ngoi mi khng
cng nhiu, bn s em li cng nhiu nim vui v s t tin cho tr, iu ny s khin tr
ngy cng tr nn tt hon.
Mt s bc ph huynh s d thng xuyn ph bnh gio dc con tr, chnh l do c
mt suy ngh sai lm n su vo mu rng, nu mnh khng ni, khng thng xuyn nhc
nh, con tr s khng bit sa khuyt im, cng ngy cng sa a. Thc t l, mi a tr
u c lng t trng, ch tin th l bn tnh ca tr, ch cn khng b bp mo, chc chn s
pht trin bnh thng.
Ph bnh lp li nhiu ln ging nh cun s ghi ti dn trn tng, s c nh
khuyt im ca tr, khin tr kh c th dt b khuyt im .
Khng qun l bin php qun tt nht]r2
"KHNG QUN" L BIN PHP "QUN" TT NHT
kh nng thot khi n. Khng phi ngi ln chng ta cng thng xuyn c cm
gic ny sao?
Ch bn ni, ng vy, nghe em phn tch nh vy, cm thy ng l nh th. Xem ra
t sau phi qun con tr t i thi.
Ti gt u ni ng l phi nh vy, chnh v th, chng ta c th tng kt nhng suy
ngh trn thnh mt cu ni: Khng qun l bin php qun tt nht.
Ch bn ti ci, ni cu ny tng kt hay qu, ng thi ni mnh phi ghi nh cu
ny khi gio dc con tr, v ch cng s ni c bn ng nghip ghi nh iu ny. Ti
ni, ch c th phn tch cho c bn nghe cu ni ny, nhng khng nn k vng chc chn
c y s tip nhn. Ti tng ni vi khng t ph huynh, khng hiu ti sao, mt s ph
huynh va nghe n t khng qun lin t ra phn cm.
Thy ch bn c v kinh ngc, ti lin k cho ch nghe cu chuyn di y.
My hm trc ti gp mt v ph huynh gio hun cu con trai ca mnh rng, hi
nh nh ng b ni ng con, ng b li bn, c ai qun b u, b c nh ngy hm
nay, khng phi da vo tnh t gic ca mnh sao. B v m con quan tm n con nh
vy, hng ngy b ra bao nhiu thi gian km con hc hnh, nhng con li khng h c
gng, ti sao con li thiu t gic nh th?
V ti v v ph huynh ny bit nhau kh r, nn ti ni thng vi anh rng: Anh ni
ng, chnh v hi nh khng c ai qun anh, nn anh mi hc c tnh t gic; con trai
anh khng t gic, chnh l do chu b qun mt cch thi qu. Nhng vic m ng l chu
phi ngh, th u c b m ngh thay ri; nhng iu m chu cn phi t mnh cm nhn,
th c b m nhc nh cho ri, vic g chu cn phi t mnh nhng chuyn ny
na, chu lm g c c hi hc cch t qun l mnh na? Ngi b ny khng hi lng
vi cu ni ca ti, bn phn bc Nu ni nh ch, khng qun con tr, l c th lm trn
bn phn ca ngi lm b lm m , s ht lng ca chng ti l sai ?!. V chuyn ny
m mt thi gian di anh khng thm chuyn tr g vi ti.
Phn ng ca v ph huynh ny khng c g l bt ng. Ti gp khng t bc ph
huynh qun thc con qu nhiu, lun mun thuyt phc h cho tr mt t khng gian v
thi gian t do, cho tr c c hi phm mt s sai lm, lin ngh h t sau qun l con
tr t thi - y l con ng buc phi kinh qua c th gii quyt vn ny. Tuy nhin
li ngh ca ti phn ln vp phi nhng li cht vn ca ph huynh. Trong mt h,
ph huynh khng qun con tr ng ngha vi vic bt h t b quyn nui dng con,
h cm thy rt chi tai v phn cm. Thc t l h khng mun i l gii ci khng qun
m ti ni y l g - n khng phi l b bt trch nhim ca b m, m l mt phng
thc gii quyt vn , mt phng thc t duy tn trng con tr m ph huynh cn phi
to dng trong lng.
Ch bn ti gt u, ph huynh lun yu cu con tr phi sa khuyt im ny khuyt
im n; nhng i vi nhng khuyt im m ngi khc ch ra cho h, h li khng chu
chp nhn, trong lng khng chu tha nhn mnh c khuyt im ny. Ti cng gt u,
y chnh l l do v sao lm cng tc t tng cho ph huynh v cng kh, cng l nguyn
nhn cn bn khin rt nhiu vn tr kh c gii quyt.
Chng ti trm ngm trong giy lt, ch bn ni, nhng iu em ni ch hiu ht ri.
Tuy nhin, ch c mt vn c th. Gi d con tr chun b thi n noi ri, v d sp thi
vo cp ba hoc thi i hc, m con vn khng chu hc, hoc l chun b phi thi ht hc
phn mn n piano ri, m con vn khng chu tp trung luyn n, th th ph huynh
nn lm th no, l no cng khng ni g ?
Ti ni, i vi mt a tr, sp c k thi quan trng n noi m vn khng chm ch
hc tp, y thc s l mt vn kh nghim trng. Nhng s khng t gic ny ch l
hin tng bn ngoi, ng sau phn nh mt lot vn , v d khng l tr, chn ght,
kh nng t kim sot km, gi tr quan khng chn chn, thiu lng t trng, t ti... Ni
tht l hng lot vn ny c mi quan h nhn qu nht nh vi cch qun l khng ph
hp ca ph huynh t lu nay. Nu b m mun qun, th nht thit phi thay i phong
php, dng phong php trc y chc chn l khng n, bi tnh trng hin nay ca tr
chnh l kt qu ca bin php qun m bn p dng t lu nay. Cn v chuyn dng
phng php g qun, ti khng th a ra mt bin php c hiu qu ngay lp tc, ch
c th ni phi da vo tnh hnh c th ca tng a tr, bnh nh tr nh, bnh nng tr
nng, vn ca tr cng nghim trng, b m cng phi thay i phong php gio dc
mt cch cn bn, cng phi c kin nhn, tm cch bi dng thc t gic ca tr.
v im ny, ti vn mun nu ra kinh nghim ca mnh. C th s l mt s gi cho cc
bc ph huynh.
Khi con gi Vin Vin ca ti vo lp mi, nhn dp l Ging sinh chng ti tng
cho c b mt chic my CD b ti, nh ca chng ti l mun con nghe nhc sau
nhng gi hc cng thng. Nhng c b thng xuyn va lm bi tp va nghe nhc, cch
vi ngy li i mua a, thuc nh lng bn tay nhng ca s, ca khc ni ting thi . Theo
kinh nghim ca chng ti, hc nh vy chc chn s b phn tm. Nu cn ang giai
on tiu hc, c b lm nh vy chng ti cng khng st rut. Nhng gi ln cp ba,
thi gian qu gi nh vy, cnh tranh khc lit nh vy, ch cn l l mt cht, ngi khc
s vt ln trc mnh ngay. Ti v ng x c phn st rut, lin nhc nh con trong lc
hc tt nht khng nn nghe nhc, gii thch cho con rng, bi tp cp ba v cp mt
khng ging nhau, khng phi l hon thnh, m l suy ngh v l gii vn trong
qu trnh lm.
Ln u chng ti ni, Vin Vin p rng con bit ri, ng thi ni c b cm thy
khng nh hng n vic hc. My ngy sau, chng ti nhn thy con gi ngy ngy vn
va eo tai nghe va lm bi tp, khng km c, li nhc con. Ln ny c b t ra hoi
bc, trch chng ti ni nhiu, ni c b t bit nh th no mi l tt, bo chng ti ng
qun c b na.
Mt thi gian rt di sau , mc d ming chng ti khng ni g, nhng trong lng
vn v cng st rut. Khng ch mi chuyn nghe nhc, ch yu l thi l l trong hc
tp m c b th hin ra khin chng ti lo lng. Lc ny, rt nhiu ln chng ti cng
ny ra nh qun, nhng cui cng vn km li. Sau khi bn bc, ti v ng x quyt
nh, chuyn ny khng qun c b na, mc k con.
con, phi b ra nhiu thi gian gn gi vi con, qun l con. Thng qua bui ni chuyn
ngy hm nay ti mi bit rng, thc ra hin nay, vn ca rt nhiu tr khng phi l do
b m qun t, m ngc li l v b m qun qu nhiu.
Ti ci ni, ch chm n im mu cht ca vn ri. Ph huynh phi nhn
thc c gii hn ca mnh, bit rng mt giai on pht trin v phong din pht
trin no ca tr, ch s khng th lm c g, hoc l khng cn phi lm g c - im
ny, nu ch khng s lm mt lng ngi khc, th ch nn v kin ngh vi ngi bn
ng nghip ca ch rng, vi tnh hnh nh ch y hin nay, khng lm g c mi l bin
php tt nht, khng qun chnh l bin php qun tt nht.
Lu c bit
[Mt biu hin in hnh nht ca s khng tn trng tr chnh l qun thc tr qu
nhiu, hay cng chnh l ch o hoc can thip qu nhiu, rt nhiu trnh t pht trin bnh
thng ca tr b o ln.
Nhng ph huynh qun con qu k lng, qu nghim khc, phn ln u l nhng
ngi rt chn chu trong cng vic, trong cuc sng, ng c thnh cng ca h rt mnh
m, kh nng t qun ca h rt tt, trong cng vic hoc s nghip u l nhng ngi t
u cng lm tt, t c nhng thnh tu nht nh. Cng chnh v th, trong vic gio
dc con tr, h cng kht khao thnh cng hon, cng rt t tin, mang m hnh qun l mnh
p dng vo con tr. Tuy nhin, v c bn h u tht vng.
Mnh lnh v gim st l gio dc ? Khng phi! Nu gio dc m n gin nh vy,
v ph huynh no cng c th tha lng c nguyn th th gii khng cn nhng li
than th rng con khng thnh ti na. Thnh phn ch yu ca mnh lnh v gim st l
qun thc, kim sot.
Khng ni l mt chuyn cn kh lm hn c ni. Hnh vi ca con tr hng ngy
u l s thch thc v tm l i vi bn, iu ny thc s i hi ph huynh phi c l
tr v lng nhn ni gii quyt chuyn ny.
Tr em l mt th gii tn ti c lp hon m, trong c th b nh ca chng n cha
sc sng mnh m v bin, trong qu trnh trng thnh chng c mt tim lc biu t t
mnh nho nn, t mnh thnh hnh, ging nh bn trong mt ht ging c n cha r, l,
hoa, trong iu kin thch hp, t nhin s pht trin. Nu ph huynh c nim tin ca
ngi nng dn v s qun l ph hp, con tr chc chn s trng thnh tt hn.]r2
HY LM NHNG NGI B M BIT "NGHE LI"
Yu cu con tr phi bit nghe l i l chuyn ht sc bnh thng trong cuc sng ca
chng ta. Nghe li hay khng, ngoan hay khng, tr thnh mt tiu chun rt on gin
ngi ta nh gi mt a tr. Nhng trong gia nh ti, c l l do ti v ng x lun c
thc, chnh v th chng ti rt t khi s dng t nghe l i vi Vin Vin; ngc li,
chng ti li mun lm ngi b ngi m bit nghe l i hon.
Khi Vin Vin khong hai tui, mt ln ti v mt ngi b con a c b n qung
trng Thin An Mn choi. Trn ng n bn xe bus phi i qua mt cy cu b hnh.
Vin Vin khng i trn bc thang, m li i i trn b xi mng hai bn lan can c nh
ch rng khong mi centimet, c b lun thch i nhng con ng c o nh vy.
Ngi b con ni, chng ta ng i ci ny, i ln bc thang c c khng, mau cn ln xe
bus. Vin Vin khng nghe. Ti ni vi ngi b con rng, k con b, b thch i nh vy c
k b.
i bn tay nh ca Vin Vin nm vo lan can, chm chm l bc ln trn, ti ng
bn cnh trng c b, phng trt ng.
Lc ny, li c mt cu b ln hon Vin Vin mt cht i n, thy Vin Vin i nh
vy, lin i sang ng trt bn cnh men theo lan can i, m cu b ni i cn thn,
nghe li no!. Ri ko cu b i.
Phi mt rt nhiu cng sc Vin Vin mi leo c ln trn cu, c b rt phn khi,
vn mun men theo lan can i t u cu bn ny sang u cu bn kia. Ngi b con ni,
Vin Vin ngoan no, mnh cng nghe li nh bn nh va ri nh, khng i ng ny
na, c khng. Ngh n thi ca ngi b con, ti cng ni vi Vin Vin rng:
Xung y i con, mnh i nhanh ln mt cht c khng, i nh th chm lm . Vin
Vin khng chu, li bm vo lan can, l tng bc mt. Nhn thy c b rt ho hng, ti
cng khng qun na.
Cui cng qua ht mt cu, n lc i xung, Vin Vin vn hiu k mun th cm
gic men theo lan can i xung. i c na ng c b hnh nh khng thy mi l na,
cng cm thy thc s khng tin, mi chu xung.
i qua cy cu ny ng l ch mt mt pht by gi phi mt khong mi pht. Ti
c th cm nhn c s st rut ca ngi b con. C y ci ni vi ti rng, ch tht l
mt ngi m tt, con khng chu nghe li nh vy m ch vn c kin nhn, em thy
ch lun nghe li con, con b i lm g ch u b lm nh vy.
Ti rt hiu c y, lc c y cn cha c con, khng bit mi a tr u khng
bit nghe l i. Ti nh phi thm xin li c y. Gia li ch ca ngi ln v li ch ca
con tr, trc tin ti s la chn li ch ca tr, cho d lc ngi m ti dn i khng
phi l con gi ti, l con gi ca c y, ti cng sn lng cng tr chm ri i qua cu chng ta a tr i choi, ti sao c nht thit phi coi vic n qung trng Thin An Mn
mi l c ngha, coi vic qua cu l v ngha, con tr choi u chng l choi. C l trong
mt Vin Vin, cu b hnh cn th v hon nhiu so vi qung trng Thin An Mn.
Trong mt ngi khc, vic ti v b Vin Vin lm ngi b ngi m bit nghe l i c
lc hoi thi qu. Tt nm Vin Vin mi hai tui, chng ti t Bc Kinh v Ni Mng c
n Tt. Khoch ban u l mng tm i, n sng xong xui, chng ti xch ti ln ti b
chun b ln ng, Vin Vin l m mc qun o, t ra khng mun i, ni nh ng b
ni bao nhiu ngy, nh b ngoi mi c hai ngy, cha c choi tha thch vi hai
ngi ch phi i. Nhn thy v lu luyn gia c b vi hai ngi ch, c ba nh mun
khc. Chng ti ngh v mun mt hm cng khng c g ng ngi, ch c iu ti v ng
x v n Bc Kinh khng c thi gian ngh ngoi, ngy hm sau phi i lm ngay. Th l
chng ti quyt nh khng i ngy hm na, ci bt qun o ra, c chuyn ln
xe li b xung. Ba a tr mng r nhy tng tng. B ngoi Vin Vin s chng ti lm
nh th quay v s rt mt, thy chng ti qu nung chiu con.
Nhng s nung chiu ca chng ti khng phi Vin Vin bin thnh mt ngi
coi mnh l trn ht, m hon ton ngc li, c b rt hiu ngi khc, tt c nhng ngi
tng gp Vin Vin u ni c b va hiu bit va chn chn. Thc s c b pht trin
ton din hon b m. Chng ti thc s rt tn trng suy ngh ca con, c bit l khi c b
ln dn ln, ngy cng tr nn hiu bit, c vn g khng bit cch gii quyt, chng ti
li bn bc vi con, nghe kin ca con, trc mt con bin thnh nhng v ph huynh
bit nghe li thc s.
L ph huynh, ong nhin khng phi chng ti chuyn g cng u nghe li, trong
qu trnh trng thnh ca Vin Vin cng c rt nhiu xung t vi c b. Nhng hin gi
ngh li, dng nh tt c mi xung t u phn nh ln vn ca ph huynh, hay c
ngha l u bao hm s khng thu hiu hoc phong thc gii quyt vn khng thch
ng ca ph huynh i vi con tr.
Nm Vin Vin bn tui, ti v ngi bn Tiu Vu a Vin Vin v c con gi ca Tiu
Vu l Huyn Huyn n cng vin ni Long H choi. Chng ti leo ni trn con ng t
nh, hai c b chy ng trc, c hai u mc qun o sch p, gn gng. Ti v Tiu Vu
i sau, va ni chuyn va mt n con.
Hai c b i trc t nhin b ra t. Ti v Tiu Vu nhn thy, vi gi con ng dy.
Hai a tr khng chu nghe, vn c b nh vy, chng ti lin chy n, ko chng dy,
phi t cho chng, ph bnh chng lm bn qun o. C hai c b u t ra khng vui.
Chuyn ny cng ging nh bao chuyn nh khc trong cuc sng, chng my chc m
ti lng qun. Mi cho n sau ny, khi Vin Vin hc lp bn, lp nm, c mt ln c b
ph bnh ti khng hiu c b, t nhin li nhc n chuyn ny.
Vin Vin ni ln hnh nh l ln u tin c b leo ni, lc c b v Huyn
Huyn i ng trc, t nhin li cm thy hiu k, y r rng l ang i ln ni m, ti
sao gi l leo ni. Chng cm thy t leo ny rt th v, mnh c leo ni thc
s, chng quyt nh dng t chi b. Kt qu l chng va mi bt u b, chng ti
lin gi chng ng dy, khin c hai u ct hng.
Nghe Vin Vin ni vy, ti mi nh ra hnh nh ng l c chuyn nh vy. Ti va
thong con va hi hn, hi: Ti sao lc con khng ni ra suy ngh ca mnh, nu m
bit cc con ngh nh vy, chc chn s khng ngn cn cc con, suy ngh ca cc con rt
ng yu. Vin Vin ni hi bn con cn b, trong lng ngh nh th, nhng khng th
din t ra bng li ngay c. Nu nh m t t hi con ti sao li lm nh vy, c th
chng con s ni ra c. Tip Vin Vin li ph bnh, ngi ln thng xuyn khng
chu ng no, ch thch ch huy tr con, li cn lun ming trch tr con khng chu nghe
li.
Li ph bnh ca Vin Vin khin ti tm phc khu phc, ng vy, ti sao leo ni li
khng th b, b l mt chuyn th v bit bao. Qun o bn c th git, nu b rch
cng khng c g nghim trng. V mt l do rt nh l s lm bn qun o, m ph hoi
mt cuc th nghim y nim vui nh th ca tr, tht ng l sai lm.
C bao nhiu iu sai lm nh th, ti cng ngi nh li. Gi nh thi gian c th quay
tr li, chc chn ti s lm tt hon, s khng i x vi con mt cch c on nh vy
na.
S pht trin ca thc v kh nng din t ca con tr thng khng ng b, rt
nhiu th ngh n nhng li khng ni c ra, hoc l nhng iu ni ra c mt
khong cch rt ln so vi nh ban u ca chng. Phong thc biu t m chng s
dng nhiu nht l nghe li hay khng nghe li, phc tng hoc chng i, ci hoc khc.
Ngi ln khng nn on gin cho rng c nghe li, phc tng hay ci l tt, khng nghe
li, chng i hoc khc l khng tt, khng nn khng phn bit trng en phi tri m
bt con tr phi nghe li. Nht thit phi thng qua cc cch biu t ca chng, pht
hin ra nguyn vng ca tr. V cn phi ngh cch gip chng dng ngn ng trnh
by suy ngh ca mnh.
Ti nh n mt cu chuyn khi Vin Vin ba tui ri.
Hi b b ang cng tc a phong khc, my thng mi v mt ln. C b rt
nh b, thng xuyn hi bao gi b v, ti sao b ca bn Trit hng xm li khng i
cng tc xa.
Lc ti vi ang chiu mt b phim truyn hnh c tn Ch cn em sng hnh phc
hom anh. K v cu chuyn mt ngi m lng SOS tn tm chm sc my em b m ci,
yu mt chng trai nhng khng n c vi nhau. Vin Vin cng xem b phim ny vi
ti tuy thnh thong cng c lc b gia chng.
Tp phim hm c ni dung nh sau, cc con khng chu nghe li, m bc qu b
nh ra i, my a tr khng c ai chm sc, khng c n com, li nh m, rt ng
thong. Dng nh Vin Vin xem tp phim ny rt chm ch.
Sau khi xem xong, n gi i ng, ti bo c b ung mt cht nc trc ri i
nh rng. C b va khng cm cc nc, cng khng n li ti ni, m hi lin
mm v cc tnh tit trong phim, ti nghe ra c l c b mun bit ti sao ngi m
li b nh ra i, ti sao li khng cn cc con ca b na, m c cn quay v na khng? B
hi nhiu qu ti cng bc, ni ng hi na, mau ung nc i ng i. Vin Vin min
cng cm cc nc, nh ni g xong li thi, ri t nhin a khc.
l tri tim non nt suy lun rng - ngi nh c chu mu , b s khng nh, m s
b nh ra i - chnh v th c b v cng lo lng.
Sau khi hi chuyn, gi cho c b t t ni ra suy ngh ca mnh, qu nhin ng l
nguyn nhn ny.
Ti lin dng nhng li c b c th hiu an i c b, cui cng khin c b tin rng,
m s mi mi khng bao gi b nh ra i, sau ny hng ngy b cng s sng cng b,
nhng iu ny khng lin quan g n chic chu .
Sau khi trt c gnh nng, Vin Vin vui v i ng. Ngm nhn gong mt thanh
thn ang ng rt ngon ca con gi, ti cm thy hiu c suy ngh ca tr tht v cng
quan trng. Gi d ngi ln cm thy tr nh khng bit g, khng chu gn hi xem tr
mun ni g, d dnh hoc mng vi cu cho qua chuyn, ni thc mc trong lng tr khng
c tho g, tr s au kh v bt an trong bao lu na.
Trong cuc sng ng l thng xuyn gp phi mt s a tr thc s khng chu
nghe l i.
Mt hm ti v my ngi bn i n com, mt ch bn a cu con trai by, tm tui
n. Thc n b ln ri, mi ngi ang chun b cm a, t nhin cu b i m a
ra ngoi mua mt mn choi g , ngi m ni mun mua cng phi i n com xong
hy i. Cu b khng chu, i i ngay, bm rit quy ry m, khin mi ngi cng khng
c thoi mi.
Cu b ny xem ra ng l khng chu nghe li nh ngi m ni, dng nh cu
khng bit thu hiu v thng cm vi bt k ai. Mi ngi dng mi cch khuyn cu
n com xong hy i, mun tru cho cu vui, mun cu n t com, nhng cu khng chu n
ming com no, khng chu nghe theo li khuyn ca ai. B m khng ng n cu con
na, bo mi ngi c mc cu.
Sau c mt ch tru mun chm cc vi cu, tin tay vi ly mt lon Coca Cola
a cho cu, cu b n ly, xem ra cng ng bng. ang lc con tr chun b m lon
Coca, m cu lin vi ngn li ni ng ung Coca Cola, ung nc hnh nhn i. Cu b
ni mun ung Coca Cola, ngi m lin ging ly lon Coca, a mt lon nc hnh nhn
cho con, ni, ung ci ny m i tt. Cu b khng chu, hm hc ni: M chng bao gi cho
con ung Coca Cola, ngy no cng bt con ung sa chua v nc hnh nhn! Ngi m
ni: ni vi con bao nhiu ln ri, Coca Cola khng b bo g c, ung ci lm g!
Bn cnh c ngi khuyn ngi m, hay l hm nay ph l mt ln, cho con ung
Coca Cola, ung t thi, v mt ngi m t ra rt kin quyt, ni khng th con tr thch
lm g th lm, tuyt i khng c ung ngm Coca Cola no. Ni ri bt lon nc hnh
nhn ra, rt mt cc t xung trc mt cu con, ni: Nghe li m no, ung ci ny i!.
Cu con li hm hc khng chu ung.
Ti thm than trong lng, c mt b m khng chu nghe l i nh th, c a con trai
chu nghe li mi l l!
Hin nay c mt thc t khin ngi ta phi au lng l, rt nhiu hc sinh tiu hc,
cp hai, cp ba rt s hp ph huynh, ngy nh trng t chc hp ph huynh thng
tr thnh ngy kh s& ca con tr, c bit l mt s hc sinh nam c thnh tch hc tp
khng tt lm, bui hp ph huynh thc s l lnh trng pht ging xung u tr.
Trong knh nghim ca chng, bui hp ph huynh chnh l bui hp nghe im phy v
bui hp mch ti ca c gio. Hu qu l, sau bui hp ph huynh, nh th b mng,
nng th n n.
Nm Vin Vin hc lp bn, c mt ln ti i hp ph huynh cho chu. C gio ch
nhim biu dong my em hc sinh, nhc n Vin Vin, ni c b nhy cc t lp hai ln,
tui nh nht lp, nhng vn l mt trong nhng hc sinh hc gii nht ca lp. im cn
lu l trong gi hc c lc khng tp trung nghe ging, c gi cho ti sau khi hp xong
n gp c gio dy cc mn khc trao i. V th l sau khi hp xong, ti lin ln vn
phng gp cc c tm hiu tnh hnh ca con.
Trong c gio dy mn o c ni Vin Vin hc rt tt, ch c iu trn lp
khc, i mua cho con tr cc luyn thi khc nhau, quy nh mi ngy con tr phi lm
my cu; c bc ph huynh li t ra mc tiu bt con mi ngy hc mi t mi ting
Anh, mt thng hc thuc c ba trm t, mt nm hc thuc ba nghn t...
Chnh v th ti mun nhn mnh mt n na rng, l ph huynh, khng nn coi mnh
l nh thng thi, nu khng nm c ton b vn , ng nn ch o ba bi trong vic
hc hnh ca con. iu m b m cn lm chnh l bo v nim say m hc tp ca tr, to
dng lng tin cho tr trong vic hc. C c nim say m v s t tin, bn cn s tr
khng hc tt , cn s tr khng tm c phong php .
Thc t chng minh rng, trong thi gian sau , Vin Vin c s khi sc rt
ln trong mn ton, thnh tch cng ngy cng n nh. ong nhin gia chng cng c
lc thi khng tt, c b s t ra hoi chn nn, chng ti lin ngm cho c b bit, c b c
tim nng ton hc. Ni vi con rng thi c lun mang tnh ngu nhin, hon na bn thn
vic pht hin vn chnh l thu hoch, c b c th bnh tm trong vic hc. C gio
dy ton ca Vin Vin cng khch l c b. T tin v bnh tm chnh l lp hc thm
tt nht, c b c s tin b ln trong vic hc mn ton, thnh tch t tp di ca lp
vt ln tp u.
Ph huynh v gio vin chuyn tr, trao i v tnh hnh hc tp ca con l mt bin
php tm hiu con tr c hiu qu. Nhng b m nn truyn t nh th no th phi ng
no mt cht, khng nn vn no cng u truyn t mt cch chn thc ton b tnh
hnh cho con nghe. Nht thit phi n cch t vn v ngn t m bn s dng khi
truyn t s nh hng nh th no n con tr, mang tnh xy dng, hay mang tnh ph
hoi, c tc dng khch l hay c ch i vi con tr.
Hin nay c mt thc t khin ngi ta phi au lng l, rt nhiu hc sinh tiu hc,
cp hai, cp ba rt s hp ph huynh, ngy nh trng t chc hp ph huynh thng tr
thnh ngy kh s ca con tr, c bit l mt s hc sinh nam c thnh tch hc tp
khng tt lm, bui hp ph huynh thc s l lnh trng pht ging xung u cc em.
Trong kinh nghim ca chng, bui hp ph huynh chnh l bui hp nghe im phy v
bui hp mch ti ca c gio. Hu qu l, sau bui hp ph huynh, nh th b mng,
nng th n n.
Nhng ph huynh nh mng con sau bui hp ph huynh chc chn l nhng ngi
b, ngi m th bo, on gin. Phn ln trong s h bnh thng khng ch ng tip
xc, tm hiu qua thy c, ch khi n ngy hp ph huynh hoc gio vin mi b m, mi
nghe c mt s tnh hnh trng ca con. Gio vin phn nh vi h mt s vn ca
con nh khng chp hnh k lut, thnh tch hc tp khng tt..., u l l do khin h tc
gin, h khng suy ngh xem vn ca con nn gii quyt nh th no, khng kim im
li trong qu trnh gio dc mnh c g sai st khng, khng suy ngh xem nn gip con
tr nh th no cho c hiu qu, h ch mun nhanh chng tm con tnh s. Nhng v
ph huynh nh thbnh thng i x vi con mt cch th bo, on gin, hp ph
huynh xong v n nh lin trng tr con tr, lm nh th khng phi l gio dc tr
m ng hon l h ch mun trt con thnh n ca mnh, mun h gin m thi. Nhung
hnh ng ny ch c th khin cho vn ca tr cng thm ti t.
n nim hnh phc ca con. v c ca ch khng chn thc, cng s khng th ko di.
Ti cn quen mt c gi, rt xinh xn, hc hnh xut sc, nng lc cng tc tt, xem ra
tnh cch cng si ni, hot bt. Dng nh c khng tm c khuyt im g. Ch c
iu l t trc n nay ng rut v d dy ca c khng tt, nm hai mi tui ang
hc i hc th b thng d dy cp tnh, sut na th mt mng, d dy phi ct i mt
phn ba. T lu y hc pht hin ra rng, bnh d dy mn tnh c lin quan n tinh
thn tiu cc v sc p ca con ngi. T cn bnh ca c gi v mt s c im tnh cch
thnh thong bc l ra, ti on rng chc chn hi nh c phi chu sc p tm l rt ln,
c vt thng tm l. Qu nhin, sau c mt ln chng ti ni chuyn vi nhau, c gi
bo t nh m c nh c, nh rt quyt lit. V d c mt ln sau khi tan hc c n c
quan m ly cha kha nh, lc v qun cho c bn cng phng vi m. Ch v chuyn
nh ny m m c na m i lm v, li c t chn ra, nh mt trn toi bi. C ni lc
c ang ng rt ngon, t nhin li b nh, khng bit l v sao, v nhng chuyn tng t
nh th xy ra rt nhiu ln.
C l l do mun gi th din cho m, c gi ni khng trch g m, thm ch ni chnh
v s nghim khc ca ngi m m c mi c nh ngy hm nay. Ti pht hin ra c gi
n lin tc cc loi n vt, c bit l nhng n kh tiu ha. Sau khi ct d dy khng
lu, bt chp li dn ca bc s, c vn n ung v , li chy mu d dy, mt thi di
khng c n cm, n khi kh hn c mt cht, li bt u n v . Ti khuyn c
nn gim n vt, c lin ni mnh thng xuyn khng vui, n vt gim bt c sc p
tm l, chnh v th cng mc k - c gi rn ri ny, thc s mnh gnh ht mi s au
kh, n vt bin thnh liu thuc gim au v tm l cho c t by lu nay. Ti khng
bit sau khi m c bit c mi quan h nhn qu gia cc s vic ny, khi ngh n sc
khe ca con gi, c cn t ho c na hay khng?
Rt nhiu ngi qu quyt rng cn phi nh con tr, l do l bn thn mnh t nh
cng b nh, v mnh pht trin khng n ni ti. Trong cc ti liu, cng thng xuyn
gp mt s ngi thnh t ni rng v b nh m h tr nn hiu bit hn. Ti khng
nghi ng tnh chn thc ca vic h b nh v tnh chn thc trong s thnh cng ca h,
nhng khng cho rng gia hai yu t ny c mi quan h nhn qu.
ng l c nhng ngi sau khi b nh mt trn c rt nhiu thay i, nhng ng
lc to ra s thay i khng phi l chuyn anh ta b nh, m l mt s yu t c
tch t lu ngy v tng i ton vn, s d trn nh chi ny t c kt qu nh mong
mun, khin mt ngi thc tnh, cng chnh l do s ngu nhin ny, nu hnh vi nh
chi din ra thng xuyn, cn c tc dng na hay khng?
Trc y ti tng c c mt bi bo, vit rng mt a tr sau khi cho i
mi vn khng bit ni, mt hm a tr ny khng may b ri xung mt ci ging kh,
lp tc ku ln cu vi, t tr i th bit ni - mt s trng hp ngu nhin cng phi
c mt s iu kin g mi thc hin c. Ni nh chi c th gip mt ngi nn
ngi s chng khc g ni y ngi xung ging kh c th cha c bnh cm - iu
ny khng th thnh lp m l s quy kt nguyn nhn khng c cn c.
Gio dc bng bo lc c th khin con tr tr nn phc tng, nhng khng gip tr
tr nn thng minh v hiu bit; c th khin tr tr nn nghe li, nhng s khng th gip
chng tr nn t gic v c ch tin th - gio dc bng bo lc c th thu c mt s kt
qu tm thi, b ngoi, nhng n phi tr gi bng s sa a v suy sp ca con tr. Dng
bin php nh chi bt con tr tin b trong hc hnh, kt qu ch c th khin tr chn
ght vic hc; dng hnh vi nh chi bt tr nghe li, con tr s tr nn l lm, c chp
hon; dng th on nh chi bt tr lm ngi tt, tm l ca tr s tr nn bt
thng, bin thi m thi.
Khi phn tch s thnh cng v tht bi ca mt ngi, ngi ta thng quen vi vic
bt tay t gc v bi cnh v m. Trn thc t, nhng a tr ln ln trong mt hnh thi
vn ha chung v chu s nh hng ca mt phong chm gio dc chung, s d sau khi
trng thnh, gia chng c s khc bit ln v mt o c, nhn cch v nng lc, l do
mi trng sinh hot quan trng nht ca chng - gia nh, thi nui dy ca b m ngi thy v lng u tin trong cuc i chng khng ging nhau.
Mt ngi c phm cht o c tt, chng ta khng ph nhn l do s n lc ca c
nhn anh ta v s o to ca x hi, nhng chng ta cng ng qun trao cho ngi nui
dng anh ta t nh mt tm huy chong.
Ngc li vi iu ny, mt s ti phm, c bit l nhng ti phm hnh s, b m
ca anh ta khng c l do g ng c thng hi. Mc d v mt ch quan, b m anh
ta khng c c dn con mnh vo con ng ti li, cho d l k xu cng vn mong con
mnh tr thnh mt ngi tt. Nhng phng php nui dy th bo ca h bp mo
tm hn con tr, li ni v hnh ng ca chnh bn thn h dy cho con tr cch i x
t bc vi ngi khc nh th no.
Nu ch quy kt hnh vi phm ti ca mt s ngi no cho x hi, thi i, hoc
nh trng, th chng khc g tung roi vo khng kh, khng th tm ra cn nguyn ca vn
, khng th c thc ph huynh kim im li hnh vi ca mnh. Xt v tnh k tha v
tnh tip ni ca s pht trin nhn cch, b m ca mi mt phm nhn u nn sm hi
trc con mnh, sm hi trc x hi v nhn loi.
ng nn v con tr bit nghe li mi yu con, ng nn v tr t c mt thnh tch
no mi khen ngi tr, cng khng nn v chng khng lm mnh toi nguyn m nh
chng. Tnh yu ca b m cn phi v iu kin, s tn trng i vi con tr cng phi l
v iu kin.
Qua sch v v nhng ngi xung quanh, chng ta c th thy c rng, ph huynh
ca nhng a tr xut sc, thng l nhng ngi rt dn ch, gp chuyn g u c th
bnh tnh, n ha cng tr bn bc cch gii quyt, h rt coi trng phong php - thi
c bn nht l tn trng con, tm cch hiu con. K c khi con phm li cng ch bn ring
n vic , khng li ra cc vn khc, ng nhin, cng khng th nh chi. Kt qu
m h t c chnh l, con ci h dng nh rt hiu bit, khng cn h phi lo lng,
mt nhiu cng sc.
Nh gio dc kit xut ngi Lin X Makarenko ni: Ngay t u, ch sinh hot
gia nh c pht trin mt cch hp l, x pht s khng cn cn thit na. Trong gia
Ti ang thc mc th nghe thy ng x t phng khch bc ra, tru con gi: Con k
iu b mt ca con cho b nghe, ch c hai ta ni thm vi nhau thi, khng cho m nghe
thy. t nhin Vin Vin ni cu, hai gt chn p vo gh sofa, Haizz, con va mi
qun b li nhc li, khng nhc n chuyn ny na, c khng !.
Ti thy Vin Vin c v ni cu, bc n, m c b, nhn vo mt con hi: Chuyn
ring t ca con l chuyn khin con va ngh n l cm thy khng vui ?. C b ngh
mt lt, kh lc u. Ti hi: Vy th, l chuyn vui ?. C b cng lc u, trng c phn
nng n. Ti ni: Nu con cm thy khng vui, ni ra s thoi mi hon. C b ni: Bnh
thng con cng khng sao c. Nhng lc con i hc, hoc l trong lc choi, hoc l lc c
sch s khng nh n n. Lc no nh n th con s mau chng lm vic khc.
Ti v ng x a mt nhn nhau.
Ti c gng ni bng ging thoi mi nht: C ba chng ta u ni ra chuyn ring t
ca mnh nh. Mt gia nh khng nn gi b mt vi nhau. B c b cng ha theo ti.
Nhn thy hai chng ti v mt phe, Vin Vin lin giy gia thot ra khi lng ti, chy n
mt gc cch chng ti xa nht, va chy va ht Con khng ni, b m ng hi na,
sau li quay u nhn chng ti nh b git mnh. Nt mt, ng tc ca c b khin ti
hoi git mnh, tr t m li ni ln.
Mt tun sau , chng ti vn bn khon khng bit c nn lm r chuyn ring t
ca con gi hay khng. Va s xt hi ro rit qu lm tn thong lng t trng ca con,
nhng ri li lo ngi nu c chuyn g cn s gip ca b m th sao. Ti c linh cm
rng, chuyn ny khng ni c vi b m, nhng li khin c b phi tm, ng thi
l chuyn ring t rt ln khin c b cm thy nng n, c sc p v tm l i vi c
b. Ti li thm d nhc li mt ln na, va pht hin ra ti c nh hi g , Vin Vin
lin chy i ngay. iu ny cng khin chng ti coi trng hon. Ti v ng x bn vi nhau
my ln, vn cm thy khng yn tm, lin ngh cch ging by hng d con khai ra.
Mt hm, trong ba n tra, chng ti ni chuyn vi nhau, ti ni vi Vin Vin rng:
M v b trao i chuyn ring t vi nhau ri. C b trn trn mt, Tht ? ri
nhn sang b, b gt u. Vin Vin c v ghen t, Ch c b m ni thm vi nhau, khng
cho con bit. Ti ni: B m ang chun b ni vi con. Mt c b sng ln, ho hng, st
sng hi ti: M, chuyn ring t ca m l g ?. Ti lin k chuyn ring t ca mnh
ra mt lt. Trc yu cu ca con gi, ng x cng ni ra chuyn ring t ca mnh.
Nghe xong, Vin Vin t ra kh hi lng, ni vi v y n : Chuyn ring t ca b m
u l chuyn tt.... Chng ti lin tranh th c hi tn cng lun, Nh mnh khng nn
gi b mt g c, nu c nh khng c lng tin vi nhau, th chng ta cn tin tng c ai
ch, con bo c ng khng? Ai c chuyn vui, ni ra mi ngi u vui; nu c chuyn
bun, ni ra chia s vi nhau, cng nhau gii quyt, con bo th c ng khng?. Vin Vin
nghe ra c dng ca chng ti, lm bm: Nu nh con ni vi b m, cng s khng
tt cho b m. Chng ti vi ni: B m khng s, quan trng l s con b tn thng.
C b ni: Con khng ni s khng b tn thng, ni ra mi b tn thng. Chng ti hi
v sao, c b ngn ng trong giy lt, t nhin li ni cu, Hai ngy hm nay con ang
khng ngh v chuyn ny, b m va nhc, con li phi nh n.... Ri c b khng chu
n cm na, tha li na bt cm ri ri bn. iu ny khin ti v ng x cng thy
n com xong, ti khng ra bt ngay m b Vin Vin ang ngi trn gh sofa ln i
mnh, ni bng ging nghim tc vi c b: M cm thy, iu b mt ca con khng phi
l chuyn tt, m rt s n s lm tn thong n con, con ni ra c c khng?. C b
lng l lc u. Ti ni: Con ch ni vi mt mnh m thi, khng cho ngi khc bit na
c khng?. ng x vi gi v i vo phng ln ging ng. Vin Vin vn lc u. Ti
ni: Con cn qu nh, rt nhiu chuyn cha kh nng x l, nu nh con c chuyn
m khng ni ra cho m nghe, chng may chuyn ny lm tn thong con th con lm th
no, m khng bit s khng c cch no gip con c.
Vin Vin ni: Ni ra mi l gy tn thong m , khng ni s khng sao c. Ti hi,
ti sao? C b tr li vi v bt lc: D th no cng khng th ni ra. Va ni va i
thot khi lng ti, ti lin m cht con gi, dn c b n nc khng k khng c,
ng thi va nh nhng, va nghim ging ni: Ni ra i, ni cho m nghe, c c
khng?.
Vin Vin ci u im lng, vn v cc ty trong tay, c th nhn ra c b ang u tranh
t tng rt quyt lit. Ti khng dm ln ting, lng l ch i. Bu khng kh v cng
cng thng, ti ch mong s cng thng ny c th gip con gi trt ra c b mt ca
mnh. C b dng cc ty gim bt sc p, ko di thi gian im lng, n khi cm thy
bu khng kh du i i cht, c b li tm cch giy ra, ti li m cht c b, li ging
gii cho c b hiu vn . Trc s kin tr ca ti, my ln c b nh ni g xong li thi,
nhn nh chun b ni ra ri, li ngp ngng dng li. Ti khng hiu c b gp phi
chuyn g m kh m ming nh vy. S ngoan cng ca c b khin ti v cng kinh
ngc.
Chng ti c ging co nh vy ht n ny n ln khc, mt ting ng h tri qua.
C b hng xm n g ca, gi Vin Vin i hc. Vin Vin nhy ngay xung t, va
ni M oi con i hc y! va chy ra ca. Mt ni lo lng tro dng trong lng ti. Trong
lc quay u cho ti, chc chn l c ci g trong mt ti lm c b cm ng, khin c b
cm thy khng n lng, trong tch tc cui cng, t nhin c b li tho hip, ni: M oi,
ti i hc v con s ni cho m bit c khng?. Ti gt gt u. C b tung tng chy
xung di, ng x t phng ng i ra, thc mc, Ngi b bng bn tay, c chuyn g m
b him nh th nh?.
Bui chiu ti n trng gp c ch nhim tm hiu tnh hnh hc hnh thi gian gn
y ca Vin Vin, bit mi vic trng ca c b u rt tt, khng c chuyn g c.
Nhng ti vn lo lng, thm ch lo bui chiu hm nay khng bit c chuyn g xy ra hay
khng. i mi mi n gi Vin Vin tan hc, ti quan st thy tinh thn ca con khng c
g khc vi ngy thng, mi yn tm c phn no. Nhng dng kh xt hi ca ti
voi i rt nhiu, v nhng b m Vin Vin th hin ra lc tra khin ti cm thy xu h,
chnh v th ti khng st sng hi con, vn cho con nh bnh thng ri vo bp. C b
cng bt ti vi ln xem phim hot hnh nh mi bn.
Trc gi n ti c cht thi gian trng, xem xong ti vi Vin Vin choi choi. Ti gi
ni ra, kim s m thng bng con. T ny n gi, khng phi l khng c chuyn g xy
ra sao. C b s vo bng mnh, t an i ni: V sau chc chn cng khng sao c.
Ti cm thy xu h, do hi cn nh chng ti qu thiu truyn c tch, nn lun mun
to cho con mt th gii c tch, nhng li qun rng c tch c th gy ra hiu ng ngc,
xem ra sau ny phi lu tm hon, b sung thm cho con mt s kin thc v cuc sng,
c b khng b ln ln gia th gii c tch v th gii i thng.
Ngh vy, ti lin tip li con gi: No, m xem c b m thng d dy khng no,
ri a tay c bng c b. Vin Vin ci ngt ngho.
L u c bit
[Khng phi tr em c ngy v lo v ngh, chng thng xuyn c tm s v nhng
iu thc mc ca mnh, thm ch kh s v bun ru. B m nn ch quan st con, pht
hin vn qua nhng chi tit, bng phong php kho lo ch dn tng bc, gi con
ni ra vn , ng thi gip tr gii quyt bng bin php ph hp.
Khng nn ly nhng kin thc ca ngi ln ch nho s ngy th ca tr, khng
nn ly li t duy chn chn ca ngi ln ph bnh s u tr, nc ci trong suy ngh
ca con tr. Mi chi tit khi sng chung vi tr u l mt bi hc gio dc o c, cng l
mt tit hc ph o v tm l.]r2
LM TH NO CON KHNG LI N
khuyn ch khng nn ngy ngy p con nh vy na, cho php con n t i mt cht. V
ph huynh ny lin lp tc phn bc, n l con trai, khng cao ln th lm th no, v
chuyn ny m c nh st rut cht i c, khng n lm sao m ln c!
Ti hiu c ni st rut ca ch, nn rt mun ch hiu rng, tinh thn ca tr v
cm gic thm n c quan h rt ln vi nhau, trc ht phi gii quyt c vn chn
n ca tr, sau mi gii quyt c vn n nhiu hay n t, v cn nguyn ca chng
chn n chnh l do b m qu so b t nnh v chuyn n ung ca con.
Ngi m ny khng c hng th vi nhng g ti ni, ging ch t ra l ti khng hiu
g v dinh dng thc phm, khng bit mt a tr ang trong tui n tui ln mi
ngy cn nhng loi dinh dng no, buc phi t n s lng no. Ch cho rng trong
vn ny m chng ch hiu r hon ai ht, cm thy khng cn ngi khc phi ch bo.
Trc nhng bc ph huynh nh th ny, ti cng b tay.
Mt hm, ti lu quan st cu b ny trong gi n tra trng. a com ca cu
ch ly rt t thc n, gn nh khng n ming no, sut ba n cu ch ra v nh ang n
m thi, khu khu vi ming, nhng khng a vo ming ming no. n khi cc bn
n xong, cu lin tt c com v thc n vo thng rc ri ra khi nh n. C gio ch
nhim ni cu b ny gn nh ngy no cng vy, khng bao gi n com trng. Trc
y c tng phn nh vi ph huynh, ph huynh lin yu cu c gio phi gim st cu
n com, ng thi t trch mc c gio. C gio phi qun l c lp, lm sao c th ngy
no cng gim st cu c, chnh v th by gi cng khng phn nh vi ph huynh
chuyn ny na.
Nhn thn hnh gy g, nh mt v nh v v i ch ca cu b, trong lng ti cm
thy v cng ng tic. B m k vng nhiu vo em, khng nhng mong em c c thnh
tch hc tp tt, tong lai vo c trng i hc ni ting; h cng mong em c c
tm l lnh mnh, c sng hnh phc; ng thi cn mong em c mt sc khe tt, khi
ng tun t. Nhng ch ring chuyn n ung lm khng ng s c bao nhiu tc ng xu
n cc phong din ny. T chuyn n ung ny c th on c cch lm ca b m em
trong mt s chuyn khc, e rng cng cng nhc v thiu s thu hiu con. Nu ng l
nh vy th bao nim mong mi ca h, e rng cng s ch l con s khng.
Ging nh trong vn hc tp, ti ni vi cc bc ph huynh can thip qu nhiu
rng khng nn qun con tr, thng khin mt s ph huynh t ra phn cm, trong vn
n ung ni vi nhng bc ph huynh quan tm tng t mt rng ng qun, cng s
b ngi khc lm ngut. Trong mt rt nhiu bc ph huynh, khng qun l mt vic
rt kh thc hin. Nguyn nhn l do h khng cho rng s qun ca mnh l tha, cng
khng tin y c gi l can thip, h tin rng y l quan tm v ch bo. Chnh v th
nu c ngi bo h khng nn qun con tr, h s thy kh chu nh vic bt h t b
quyn v trch nhim lm b lm m.
Nhng thc t l, ging nh vic cng qun cng ti t trong vic hc, p dng bin
php mnh trong vn n ung ca con, khng c ngi b ngi m no l khng tht
bi4-
cu v l bt cht b m.
Thng 4 nm 2008, ti c xem mt chng trnh nui dy con ca i truyn hnh a
phng H Nam, ni n vn con tr li n th lm th no.
Cu b trong chng trnh ch nm, su tui, b m rt mong con cao ln, nhng
con tr rt li n, ng b ni, b m cu u rt phin mun v iu .
i truyn hnh mi mt v gio s trng i hc n n hng dn cch gii
quyt, v gio s a ra mt phng php tr liu bng bi ve. Tc l chun b mt ci l
v hai mi hn bi ve, trong l t trc mi vin bi ve, hm no con tr chu n s cho
thm mt vin, li n s gim i mt vin. Lc con tr ang nng lng mun mua mt
a phim siu nhn, nhng trong bnh buc phi tch c hai mi vin bi mi c i
mua.
i truyn hnh coi y l phng php hay gii thiu cho khn gi - nhng y
l mt li gi ti in hnh, l mt cch d d d dng - n khin cho con tr coi n cm
l mt hnh vi v li, dy tr cch dng chuyn n cm ng gi vi b m. Chng trnh
ny khng nu ra hiu qu ca cch lm ny th no, nhng ti c th khng nh, cng lm
n ch t c hiu qu trong thi gian ngn, tc ko di n khi a phim siu nhn
mua c v nh. Tip theo ng nhin l ph huynh c th tip tc li dng nhu cu
mi ca con tr, t ra yu cu n cm i vi tr. Nhng con tr s khng c c ngh
lc ln nh vy, chng s khng kin tr m nhanh chng thy chn chi tr chi ny.
Phng php ny khng nhng khng gii quyt c vn li n mt cch cn
bn ca tr, m cn khin tr lun cm thy tht bi v kh c th tch c s lng bi
ve, t cng cm ght chuyn n cm hn.
C bc ph huynh khng p con, nhng li thng xuyn c nhng ngn t m ch,
cng s gy ra hin tng li n hoc kn n tr.
Ti c mt ngi bn, khi con ch cn nh, ch thng xuyn t ra lo lng, phn nn
vi ngi khc trc mt con rng con ch li n. Ti nhiu ln nhc ch khng nn ni
nh vy, k c c mun ni, cng nn ni sau lng tr, ng tr nghe thy. Nhng ch
khng chu , hoc l thnh thi quen, lun ng trc mt con cu nhu chuyn con
khng chu n cm. Hin gi con ch hn mi tui, nhngvn khng th t gic trong
chuyn n ung.
Ti cn nghe c ngi bn ni rng, hi nh con trai ch vn rt thch n tht d, nhng
chng ch li khng thch n. Sau c hai ln nh nu tht d, con tr ang nh n, v tnh
ngi b lin nhc l tht d y, hm mun ni rng Con c dm chc l mnh n
c khng?. Qua li ca b con tr bit c b mnh bi xch tht d, cm nhn c
ca b l Ci kh n lm , t cu b khng cn chu n tht d na.
Chnh v vy khi con tr t ra khng thch n cm hoc khng thch n th khc, bn
khng nn ni ra chuyn ny, cng khng nn v chuyn ny m trch mng tr, cng khng
nn vi vng tm mn khc thay th. Coi nh khng bit g, vn bng ra bn n nh bnh
n vic n ung ca con, qu min cng trong vn ny. Cm gic thm n bnh thng
ca tr b lng tt ca ngi ln - nhng ngi kh di do v vt cht v thi gian ph
hoi.
p dng bin php mnh trong vn n ung ca con, khng c ngi b ngi m
no l khng tht bi.
Khi con tr t ra khng thch n cm hoc khng thch n th khc, bn khng nn ni
ra chuyn ny, cng khng nn v chuyn ny m trch mng tr, cng khng nn vi vng
tm mn khc thay th. Coi nh khng bit g, vn bng ra bn n nh bnh thng;
thm ch nn tm c hi c tnh dng li ni m ch rng tr rt thch n ci ny.]r2
NG KHNG S N o, HC KHNG s N o
Cn phng v khun khng th to ra nhng con ngi mnh m, cng trng, cch
lm mun loi b tt c cc m thanh bnh thng xung quanh gip cho vic hc
ca con cng s khng kh thi. Mt a tr b nh h&ng trong mi trng bnh thng,
trong mi trng yn tnh cng s b nh h&ng, yu t nh hng n tr khng phi l
m thanh , m l thi quen tm kim m thanh ca tr.
My nm qua ti thng xuyn n thm h hng, bn b hoc ng nghip mi sinh
em b, pht hin thy khng t ngi chm lo rt cn thn cho gic ng ca em b. Ni
chuyn ging thm th, rt in thoi ra, s c ting ng g lm con tr thc gic. S
quan tm sn sc ca b m l iu c th l gii, nhng lm nh vy l sai lm, c th s
gy rc ri cho gic ng sau ny ca tr.
Ti rt may mn khi c c mt cun sch c tn l Bch khoa ton th nui con
mi, cun sch ny rt hay, do mt bc s nhi khoa, nh tm l hc tr em ni ting ca M
vit. Lc ti cng mua my cun sch v nui dy con do ngi Trung Quc vit, sau
khi c xong, mi thy cun sch nhp khu ny lun theo ui ci gi l t nhin,
nhng li khoa hc khch quan, rt ph hp vi khu v ca ti. V d trong vn gic ng
ca em b, lc ti thy my cun sch do ngi Trung Quc vit u ni rng, sau khi
em b cho i, cn c gng to cho b mt mi trng yn tnh, b c gic ng ngon.
Trong khi cun sch ny li vit nh sau:
Trong nh c mt vi ting ng thng khng nh hng n gic ng ca tr. B
m i li trong phng khng cn phi rn ra rn rn, ni chuyn khng cn phi th thm,
nu khng tr s quen vi mi trng yn tnh, t nhin nghe thy mt ting ng g s
rt d git mnh, tnh gic. Cho d l tr s sinh hay tr nh, ch cn bnh thng quen
vi mt s ting ng v ting ni chuyn trong nh, k c c ting ci ni ca khch n
thm, hoc radio, ti vi vn ang bt, thm ch c ngi bc vo phng ng ca tr, tr vn
c th ng rt ngon lnh5.
Mt on vn ngn khin ti hc hi c rt nhiu iu.
on vn ny nhc nh ti rng, gic ng ca con tr hon ton khng b nh hng
bi cc hot ng bnh thng ca ngi ln, mt mi trng c mt vi ting ng cn c
li cho vic gip tr hnh thnh nn thi quen tt i ng khng s n o. Chnh v th sau
khi Vin Vin cho i, chng ti phi lm g vn lm nh bnh thng, ting ni chuyn,
volume ca ti vi bnh thng th no vn gi nguyn nh th. V dng nh em b s
sinh trn ging ny cng t ra khng h s ting ng. Nhng biu hin ca Vin Vin
trong bc nh chp c b y thng cng li n tng su sc trong ti.
Hi nh ti vn cha c my nh, khi Vin Vin y thng, ti nh mt th chp
nh n chp cho con. Th chp nh n ri nhung c nng vn ang ng. V sau anh
th chp nh vn cn phi i chp nh cho mt nh khc nn khng chu i, chng ti
quyt nh s gi con dy.
u tin ti s ln m b, gi b bng ging nh bnh thng, kt qu khng c phn
ng g.
V thl ti lt chn ra, va nn chn nn tay cho b va ni chuyn vi b bng ging
to hn, b vn lm ng.
ng x ng bn cnh ni, bln chc l s tnh y. Ti lin bln, v vo mng v
lng b, v bn n v bn kia, u b ta vo ngc ti ng cng ngon hn.
Mi ngi va thy l va bun ci, ngay c anh th chp nh cng ni l tht, sao
gi m khng chu tnh nh. Sau chng ti li ly tay c vo c b, u v c b ch hi
nhc nhch mt cht, li cn mm ci, nhp th vn u n, vn tip tc gic m p ca
mnh.
Cui cng, b ngoi lin a ra tuyt chiu, ly mt chic khn mt ra mt cho b,
chic khn mt lau trn ln da non nt, nhng c nng ch hi chun mi mt ci, sau
vn bnh thn say sa gic nng.
Vn i vn li na ting ng h m vn khng gi c c b, khng cn cch no
khc, chng ti nh phi th chp nh n nh khc chp trc, quay v s chp cho
chng ti. Nhng anh th va i cha y mi pht, Vin Vin tnh gic, u tin c b
hi vn ngi, m mt ra, sau ngoc ming ra khc, i ti. Chng ti va tc va bun
ci - qu ng tht.
Chuyn ny khin chng ti pht hin ra rng, con tr u phi khng s n o, m l
thc s khng s n o. Bi v bnh thng ngi ta khng cn thit phi gi mt em b
s sinh ang ng say dy, chnh v th hin tng ny cng khng d b pht hin. T
tr i, chng ti cng khng lo ngi c ting ng g c th lm nh hng n con, v
thc s c b cng c th ng say trong bt c m thanh no.
Trn thc t, sau khi ln ln mt cht Vin Vin rt d dng b nh thc. T khi hn
mt tui, my n chng ti phi i tu lc na m, ch cn chng ti kh gi mt ting, c
b lin tnh dy ngay, khng khc lc g, rt ngoan. Nhng bnh thng, c b lun ng rt
su gic, ch cn m thanh khng phi gi c b, th s khng lm c b tnh gic c.
Dng nh tai c b c mt chc nng c bit, c th lc ht nhng m thanh khng c
lin quan.
Khi Vin Vin khong hai tui, mt bui ti ti v ng x ln ting tranh lun vi nhau
mt chuyn no trc khi i ng, lc Vin Vin cng phng vi chng ti, ng
say ri. Lc u chng ti vn lo lm tnh c b, nhng pht hin thy c b ng rt say,
khng h c du hiu g cho thy b lm phin, th l ging chng ti mi lc mt to hon,
ci nhau mt trn thoi mi. B m ln ting vi nhau nh vy, th m t u n cui,
Vin Vin vn ng ngon lnh nh ang c nghe ht ru.
C mt s em b, khi ng chng dng nh thc s s ting n, tnh hung ny, ngoi
nhng em b c bit nhy cm, thng thng l do thi quen xu rn trong thi gian sau
khi sinh vi thng. Cn c mt s em b trong ba thng u thng d b au bng, iu
ny cng s khin chng t ngt tnh gic v khc tht ln, v ngi ln thng lm
tng l chng b nh thc. Cho d l tnh hung no, b m cng khng nn chng c
thi quen s ting ng trong lc ng, nn ngh cch tr dn dn thch nghi vi ting n
ca cuc sng, hc c cch i ng khng s ting n.
Mt vn sinh l on gin nu c gii quyt trong s ng nhn, cui cng c th s
bin thnh mt vn tm l.
Ti nghe mt c bn ang hc nghin cu sinh ni, phng k tc x ca c c mt
ngi bn, ng rt s ting n. Trong phng c bn ngi, mc d ba ngi kia rt gi ,
nhng ngi bn ny lun phn nn rng nhng ting ng m ba c bn cng phng gy
ra khin c khng th ng ngon; khi ba ngi kia u khng trong phng, c li ku ca
rng ting ni chuyn ca mi ngi ngoi hnh lang lm nh hng n c; n lc na
m hnh lang khng cn ngi na, c cng vn khng ng ngon c, bi ngoi ca s
vn thnh thong c ting ng g . vn ng ca c dng nh ch n khi lm
Robinson mi gii quyt c.
C th tng tng c rng c bn ny gy ra rt nhiu rc ri cho bn b cng
phng, v ngi kh s nht chnh l c. Nghe ni m ca c bn ny cng rt s ting n
khi ng, t nh rt gi gn cho con gi trong vn ny. Nhng s gi gn ny khng
em li iu tt cho con, m l em li nhng rc ri c th bm theo c sut cuc i.
Ging nh trong mi trng ng thng c yu cu phi yn tnh, mi ngi cng
quen vi vic phi yn tnh trong mi trng hc. Nhng cng nh vic nhng tp m ph
hp c li cho vic rn ra thi quen ng tt, nhng ting ng ph hp cng c th bi
dng cho tr kh nng chng chi vi s n o trong hc tp. Chnh v th trong vn
hc tp ca tr, cng khng nn coi trng qu mc s yn tnh, trnh thi qu bt cp.
Hin nay c mt khuynh hng kh phin h l, trong nh trng hoc gia nh,
chng ta lun c gng to ra mi trng hc yn tnh, ngoi vic lp hc ly yn tnh
lm tiu chun thm m, coi n o l hin tng xu, thm ch ngay c gi sinh hot ca
hc sinh tiu hc cng yu cu hc sinh khng c ln ting. Trong vn ny thng
lm hoi qu .
Ti thy ti mt trng tiu hc n Bc Kinh, thi gian hot ng trc khi tan hc
l thi gian t qun, thi gian ny vn l thi gian hc sinh t do hot ng, nhng
thc t n li bin thnh gi t hc. Mi lp u c mt gio vin qun hc sinh, nu c em
no ni chuyn, lin b gio vin ph bnh mt hi. C lp k lut khng tt, gio vin phi
lin tc qut nt hoc g bn duy tr trt t - thc ra hin tng nh trng yu cu
phi gi yn lng t sng n ti rt ph bin, t khi ti hc cp mt nh vy, hin gi
dng nh cn nghim ngt hon.
K t khi ln lp hai, Vin Vin bt u c thi quen t hc vo bui chiu, khng phi
c gio lc no cng trong lp, hu ht thi gian l do cn b lp duy tr trt t. Hi
Vin Vin l lp trng, c gio yu cu c b gi tt k lut cho gi t hc. Con tr b
qun mt ngy, lc ny mi c c gio th lng, lm sao chu nghe li lp trng, gi t
hc lc no cng nh ch v. Vin Vin qun bn ny, bn kia li bt u ni chuyn, c
bit l khi c b va ci u xung lm bi tp, lp hc li nh c tho khon, c b li
phi ng dy duy tr trt t. Ting n o trong lp thng nut chng ting ca c b,
Vin Vin li phi h ht, mi gi yn lng c mt lt.
Cch lm ny thc s khng ph hp vi bn tnh ca Vin Vin, trong khi c gio li
lun yu cu c b phi c trch nhim i vi vn k lut trong gi t hc, iu ny
khin c b rt kh x. Mt thi gian sau, khng ng c b li vit on xin t chc, xin
c thi lm lp trng, mun lm qun ca. Ti hi ti sao, Vin Vin ni lm qun ca
khng cn phi qun ngi khc trong gi t hc. S vic p con tr n mc khng mun
lm quan na!
Trng tiu hc l mi trng hot ng ca tr em, bn tnh ca con tr l hot bt,
hiu ng. n o th c sao, l no n c th nh hng n vic hc ca ai ? Khng t
nhng ngi cng tc trong ngnh gio dc u hnh thnh nn s thch thch yn tnh,
thm ch s thch ny n mc lm tn thong con tr.
Ti nghe mt ngi bn ni, trng tiu hc m con ch hc mun phn u tr thnh
trng vn minh, thc hin mc tiu ny, trng pht ng phong tro thi ua to
hnh lang khng c ting n. Tc l sau khi ht tit hc khng cho php hc sinh gy n
o hnh lang. Hng ngy nh trng c cc cn b lp nh tui tun tra hnh lang, tm
gn k gy chuyn. Cc cn b lp nh tui khng nm r tiu chun, thng xuyn l bn
nh no khng ni hoi to lin b ghi li, sau s tr im thi ua ca lp. Kt qu l
v mun trnh lp b tr im, sau khi ht tit hc, cc c gio ch nhim nht hc sinh
trong lp, khng cho hc sinh ra ngoi hnh lang, ai mun i v sinh trc ht phi xp
hng trong lp, ngi ny i xong quay v, ngi khc mi c i. Nghe ni hng lang
ca trng ny thc s rt yn tnh, kinh nghim cn c ph bin sang cc trng
khc...
Nhng a tr ln ln trong hnh lang khng ting n, nhng iu m chng cm
nhn c, thc cht l s d man ca gio dc nh trng, hot ng xy dng trng
vn minh nh th ny, s khin trong lng con tr pht trin thnh mt nn vn minh
nh th no?
Gio dc cn bi dng cho hc sinh lm vic theo thi quen, khng nn theo ui s
chnh t b ngoi v ha theo mt s thch tiu cc no . Trong mi trng hc tp, va
khng cn thit phi c tnh to ra s n o, cng khng nn qu i hi phi yn tnh, t
nhin mi l tt nht. Nu mi trng hc tp ph hp vi bn tnh ca con tr, tr s hnh
nh c th.
Khng nn tr s ci g . Khng s ng vt, khng s si xm , cng khng s
cnh st, khng s ma - l do cng u ging nhau.
L u c bit
[My kinh nghim m ti rt ra c trong vn ny l:
Th nht, ngi ln s ci g, khng nn th hin ra trc mt con tr, c bit l khi
tr cn nh.
Th hai, nu con tr t ra s ci g , cn to c hi tr dn dn c tip xc
vi ci . Tip nhn tng cht mt, nu ngh ra cch b tip nhn c ln u, v sau
s ngy cng d dng.
Th ba, khng nn xut pht t s bo v con tr m nhn mnh ni s hi ca tr i
vi mt ci g , ch cn thay i s ch l .
Th t, khng nn ng trc mt con tr v ni vi ngi khc rng chng s ci g
. S bnh phm ny ca ngi ln cng khin tr thm s hi.]r2
LM TH NO TR GIM BT VIC XEM TI VI MT CCH T GIC
Sau khi cn nhc, ti bn vi Vin Vin rng, sau khi v n nh, liu con c th luyn
n trc, sau hy lm bi tp. C ngha l, luyn n trc khi c phim, luyn n
xong, ti vi cng chun b chiu phim, sau va xem ti vi va lm bi tp - c th trong mt
nhiu ngi, li gi ny ca ti thc s l in r, lm sao c th xi gic con va lm bi
tp va xem ti vi, vi con tr iu ng s nht l hc bi khng chuyn tm, t nh nn
rn cho chng thi hc tp tt.
Ti th ngh nh th ny: Bi tp bc tiu hc phn ln l hnh thc lao ng th lc,
khi hon thnh bi tp, tr khng cn phi ng no qu nhiu, khng cn phi o su suy
ngh, con tr ch cn ch mt cht l c th hon thnh bi tp; v bn thn vic xem ti vi
l vic khng phi b ra bt k s n lc no cng c th hon thnh. Hai vic lm bi tp
v xem ti vi ny u tong i on gin, cng khng nghim trng, cn nhc thy vn l
bin php tt.
Va nghe xong li ngh ca ti, Vin Vin t ra rt sn lng, nh th c b c th
hon thnh c hai cng vic quan trng nht l lm bi tp v luyn n, nhng li khng
b l vic xem phim. Do c s tin tng ca b m, trong lng con tr khng c g y ny,
qu nhin c b iu ha rt tt hai vic ny. Trc khi c phim bt u luyn n, sau
va xem ti vi va lm bi tp.
Trn thc t, trong qu trnh chiu phim, Vin Vin thng xuyn qun lm bi tp v
xem qu say sa, nhng ch cn n lc c qung co hoc ca s ht bi ht u phim, cui
phim, c b lin tranh th thi gian vit mt lc. Tc lm bi ca c b tng ln r rt.
ng thi c b cng cng bit cch tranh th thi gian khi trng. ti v nh c th
xem ti vi tin hom, trng c b bit cch tranh th nhng lc ri, sau khi v n nh
li li dng mi lc c thi gian vit thm cht na, bi tp u c hon thnh.
My thng sau hoc mt nm sau, ti vi li bt u chiu Hon Chu cch cch phn hai,
Vin Vin li bt u cao tro xem ti vi. Ti khng nh sau khi v n nh c b phn b
thi gian c th nh th no, v ti cng khng phi nhng tay hoc hi han v chuyn ny,
ch bit c b khng b l tp no, cng hon thnh bi tp, ngy no cng luyn n nh,
li cn mua mt b tiu thuyt Hon Chu cch cch ng b vi b phim truyn hnh,
hnh nh mi hay hai moi tp, trc khi phim kt thc cng c xong. Mt s ph
huynh c th lo lng ni rng, con ti khng chu nghe li, nu ti th lng nh vy, n
s khng th qun c mnh, n s mi mi va lm bi tp va xem ti vi, xem ht b
phim ny n b phim khc, chc chn iu ny s nh hng n thnh tch hc tp.
Ti hiu c ni lo lng ca nhng bc ph huynh ny, trong mt ph huynh, nhng
a tr ny dng nh rt khng hiu bit, khng h t gic. Ti mun ni vi nhng bc
ph huynh ny rng, khng nn nhn nhn mt cch ring l mt s vic hoc mt hin
tng no , c rt nhiu nguyn nhn to nn s khng t gic tr, phn ln n phn
nh nn vn gio dc c tch t t lu trong gia nh. iu ch yu nht, chnh l
khi gp vic g, ph huynh u t r thi gia trng trong cch x l, khng quan tm,
ch n suy ngh, th din, kh nng, nguyn vng ca tr, phn ln l p dng phomg
php ni trc tip dy d hoc ph bnh tr. V d trch mc con tr xem ti vi qu nhiu
thi gian, ra lnh bt tt ti vi, yu cu con v phng hc bi...
Nhng bc ph huynh p dng nhng phng php gii quyt ny th ngh m xem,
tt ti vi ng ngha vi vic tt c nguyn vng xem ti vi ca tr ? tr ri khi mn
hnh ti vi v ngi vo bn hc, th tr s i hc ? Nu khng xut pht t s t gic, t
nguyn, khng nhng bi hc ngy hm khng th chuyn tm, m nhng ngy tip
theo tr cng khng mun ch tm vo chuyn hc hnh. Trong s c ch, nguyn vng
xem ti vi ca tr cng mnh lit hn, ni tm ca tr trn y mu thun v kh s gia
vic xem hay khng xem - nh th khng phi l ang gio dc tr, m ch l lm tn
thng s t gic v lng t tin ca tr ht ln ny n ln khc.
Xin hy tin rng con tr l mt cy m non, s gio dc lng l, m thm s c ch nht
i vi tr.
Trong con ngi tr vn c mt bn tnh tch cc l t hon thin mnh, nu mt s
khng ch khng lm tn thng c tnh v ch ca tr, m gip tr thch ng vi mt
s s vic mt cch tt hn, tr s pht trin mt cch lnh mnh hn bn tnh ca mnh
trong s thch ng ny, ng thi chng s c c lung sc mnh t khng ch - y
chnh l ngun gc ca s hiu bit, t gic tr.
Chnh v th, s dung tng ca ti ch l nh hng, nh hng cng l mt kiu
khng ch, n l mt s khng ch khng lm cho tr kh chu. Vin Vin cha bao gi ru
r v chuyn xem ti vi, gia nh ti cha bao gi xy ra chuyn xung t vi con v chuyn
xem ti vi.
Cn nh khi Vin Vin hc cp hai, ti vi c chiu mt b phim truyn hnh tn l Ly
chng chu Phi. K v mt c gi Thng Hi yu mt lu hc sinh chu Phi, vt qua
mi tr ngi, cng chng trai sang chu Phi, sau tri qua mt qu trnh t khng thch
nghi n thch nghi vi mnh t ny. Cu chuyn ny rt c bit, chng ti v tnh xem
c trong mt ngy ngh cui tun, sau cng b cun ht. B phim mi ngy chiu
hai tp, nhung hi Vin Vin ni tr trong trng, ch c th v nh xem vo hai ngy
ngh. Ti pht hin ra nh mt c b t v tic nui, lc chng ti cng cha c thit b
quay li, v th l ti lin ngh ra mt cch, ti s ghi li ton b ni dung t th hai n th
su ra s, cui tun v nh c b s c c li ton b ni dung m mnh b l.
Mc d khng mun con xem phim, nhng khi xem ri, ti rt hiu suy ngh mun
c xem tip ca con, bn thn mnh cng vy thi, ang xem mt b phim, gia chng b
t on cng rt kh chu, chc chn con tr cng nh vy. Th l hng ngy ti va xem ti
vi va ghi chp vo s, mi tnh tit, li i thoi gia cc nhn vt, thm ch l mt s
cnh, ti u c gng ghi li. Cui tun v nh, Vin Vin xem my tp trong s trc, sau
cng ti ngi trc mn hnh ti vi xem. Cng hai cch xem li vi nhau, khng b l
tp no.
Trong mt Vin Vin, cch lm ny ca ti rt bnh thng, c b quen vi nhng
kiu dung tng ca m, nhng khng bao gi li dng s dung tng . Ni tm li,
Vin Vin kim sot mnh rt tt, chuyn nn xem ti vi vo lc no, thi gian no khng nn
xem. c bit l khi ln lp cao, c b ngy cng bit qu trng thi gian, cng khng
ti vi lm lng ph thi gian ca mnh mt cch v li na.
con tr, t ra vui v thoi mi; giu s cng thng v ni lo lng trong lng.
Trn thc t, chuyn i ca Vin Vin rt thun li, mc d c hai u u c ngi
a n, nhng chuyn i xa mt mnh ny vn khin c b cm thy t ho, c lng tin i
vi mnh.
Nm sau khi c b mi tui, chng ti chuyn nh n Bc Kinh, ngh h c b li
mun t Bc Kinh i Thanh o thm mt ngi bn choi thn t nh tn l Tiu Trit,
cng l t i t v mt mnh. Khi chng ti a con ra ga Bc Kinh, c b ni lt v b m
khng cn phi ra ga n con u, c b mun t mnh i t ga v nh. Lc ti ng
, nhng vn c phn khng yn tm. T ga Bc Kinh v nh u tin phi ngi tu in
ngm, sau li phi i xe bus, ln xung xe bus u phi i mt on kh xa, qung
ng ny thc ra cn phc tp hon so vi on t Bc Kinh i Thanh o. Chnh v th
hm c b t Thanh o v, ti vn ra ga n. Ngoi vic khng yn tm, cn c mt
nguyn nhn khc na l my ngy khng c gp ti cng rt nh con, mun c gp
ngay, tng rng nh th cng s to cho con mt nim vui bt ng. Kt qu, t trn tu
xung nhn thy ti, Vin Vin t ra rt bt ng, mc d c v vui, nhng nhiu hcm l v
trch mc. Trch ti ti sao li ra ga n c b. Trn ng v nh, ti pht hin ra con
nm bt c ht vn nn i xe v nh nh th no, v cng rt ch n vn an
ton. V d khi xung tu in ngm, ngi ng, c b s lp tc men theo tng i, li
cn nhc ti i vo trong. Chnh v th hon ton s khng c vn g nu c b t i mt
mnh.
Ti rt hi hn v chuyn ny, s nhit tnh ca ti ph v cm gic trn vn ca
con khi c b mun mt mnh hon thnh mt chuyn du lch. Ti ch quan tm n tm
trng ca mnh, m khng xem xt n nguyn vng ca con gi. Ti ngh, nu thc s lo
lng cho s an ton ca con, ti n ga ri np pha sau c b, khng c b nhn thy,
ri bm ui v nh, nh th c th s tt hon.
Nm hc cp hai, Vin Vin cn cng bn i mua sm my ln, ton l by, tm gi
sng i, choi n nm, su gi chiu mi v. Ni thc lng l ti khng mun cho con i,
ng ph lon nh vy, my a tr mi mt, mi hai tui i vi nhau c lo c cho
mnh khng? Nhng sau khi cn nhc tnh hnh, ni ht cc vn v an ton vi Vin
Vin, cm thy thc an ton ca con cng kh n, lin vui v ng . Thc ra mi ln con
i choi c ngy, ti cm thy mnh nh ngi trn ng la. c bit l c lc c b cn qun
gi in thoi v nh, ti v cng lo lng, ng ngi khng yn, gn nh khng th lm bt
c vic g, iu m ti c th lm ch l thm cu nguyn. ng thi cng s tc gin, chun
b i con v s mng cho con mt trn. Nhng mi ln va nghe thy ting chung ca,
nhn thy c b choi a thoi mi mt ngy bnh an tr v, trong lng ti li cm thy v
cng bit on v vui v, con gin bay bin i u mt. Ln sau c b mun i choi, ti li vui
v ng .
ng trn gc ca ph huynh, bung tay con t mnh lm vic, thc ra l th
thch chnh mnh hon l rn luyn tr. B m nn dng cm hon mt cht, c can
m tip nhn s th thch ny.
Ti c mt ngi bn, con ch hc lp tm, k ngh ng nh trng t chc mt
tri ng, do c gio dn hc sinh i Cp Nh Tn ngm bng ng, trt tuyt. Con ch
mun ng k tham gia, ngi m v cha bao gi xa con, cho rng kh nng t chm sc
mnh ca cu con trai cn km, khng yn tm nn khng cho cu i, ni l i m xin ngh
php, m s ch thn a con i, v th m cu con trai rt khng vui. Ngi m cho rng
ng no cng l i Cp Nh Tn, u l i ngm bng ng, trt tuyt, thi gian khong
mt tun, m a con i cn c th chm sc con, c g l khng tt.
S lo lng ca ngi m ny d nhin l c l, v ph huynh no khi phi i mt vi
vn ny, u s ngh n cc vn nh con tr i xa c bit chm sc mnh hay khng,
c an ton khng. Nhng s sp t ny c my sai lm sau:
Mt l b m khng ngh rng con tr c nhu cu x giao, mun i cng vi cc bn
cng trang la. Xem bng ng, trt tuyt ch l my hot ng trong c t t chc tri
ng, trong khi nim vui ca con tr li nm trong c qu trnh i xa cng bn b ny. Hai l
b l c hi rn luyn ca con tr. Kh nng t chm sc mnh ca con km khng
phi l do tr thiu cc c hi rn luyn nh th ny ; kh khn lm mi c c c
hi bi dng kh nng t chm sc mnh ca con trai, b m li cp i mt; ba l v
chuyn ny m b m vi con xung t vi nhau, ng thi cui cng bt tr phi phc
tng trc s sp t ca b m, iu ny khin tr cm thy kin ca mnh lun khng
c tn trng; iu ny s khin cho tr hoc l c tm l i ch, hoc l khng h c
chnh kin, hn na cng rt d hnh thnh nn li t duy ch quan tm n mnh, khng
ch n cm nhn ca ngi khc.
Bi v mt s lo lng no , lin kin quyt ngn cn hnh ng ca con tr, b m
lm nh vy thc ra l kh ch k, ch ngh n s lo lng ca mnh, cn c a ra quyt
sch l mnh yn tm, ch khng phi l tr vui v c c hi rn luyn.
Bung tay khng phi l mo him, m l tr thng qua cc c hi thc tin, rn
luyn lng can m v kh nng, t cng hc c cch phng trnh nguy him. Nu b
m lun s rng c chuyn g ngoi mun xy ra i vi tr, lun bo v con cht ch,
tng lai nu qu tht tr gp chuyn g , c th vn cha c kh nng v dng kh
i ph. iu ny cng ging nh vic s con tr vp ng, nn khng cho php tr hc i,
kt qu l sau ny tr s bc i cng kh khn hn. Xt theo ngha ny, s bao bc mt
cch qu cng li tai ha ngm cho s an ton ca tr.
v vn an ton, b m nn tho lun cng vi nh trng, nghin cu cn thn
phng n i xa, cn nhc tng chi tit, m bo cho hot ng c din ra thun li;
ngoi ra bnh thng b m cng nn gio dc an ton cho tr, tr hc c cch t
chm sc mnh, bo v mnh. Trn c s ny, cn c gng tr sm c c lp hot
ng. Mt khi cm thy kh thi, th hy nn vui v tr lm.
Ti c quen mt i v chng, h u rt thnh t trong s nghip, cu con trai ca
h cng rt gii giang. T nh n ln thnh tch hc tp ca con rt xut sc, nng lc
cng tc tt, lun m nhn cc chc v quan trng nh lp trng... Trong giai on hc
cp ba, mc d vic hc rt bn rn, nhng cu b ny khng nhng gnh vc rt nhiu
cng vic ca trng lp, m cn n cc cng ty xin ti tr, t chc cho lp mnh xut
bn t ni san. Ti tm mt c hi ni chuyn vi m cu, qua li ca ch pht hin
ly chng ti.
Khng c chuyn g xy ra c, c l nu chng ti i v sinh cng s khng sao. Nhng
thc s l qu mo him. Cho d chuyn xy ra rt lu ri, nhng mi ln nh n n,
ti vn cm thy s hi, hon na lun t trch mnh, khng hiu ti sao lc mnh li lm
cm nh vy. ng thi cng v cng cm on con gi Vin Vin ca ti, mt a tr mi c
tm tui, th m li cao cnh gic nh vy, ti thc s khm phc c b.
Cuc sng chnh l ging ng tt nht, mi s tri nghim u l mt ti sn qu
gi. Chng ta cn cho tr cm nhn s tt p ca cuc sng nhiu hem, nhng cng nn
cho tr bit cuc sng vn cn nhng ci ti tm, nguy him. Nh th, chng mi c th
bo v mnh mt cch tt hon.
L u c bit
[Xem trn bo hoc ti vi c chuyn mt s ngi b la, nht thit phi k cho con tr
nghe. Cc v n gy tn thong cho tr em, s d xy ra, l do ngi ln v tr em thiu
nhng kin thc c bn v cuc sng, khng cao cnh gic.
Ti ni vi Vin Vin rng, khng c k la o hoc k xu no c c im nhn
dng c, h ging nh ngi bnh thng, thm ch c lc cn khin ngi ta cm thy h
l ngi tt, chnh v th, trong tnh hung khng hiu g v ni tnh, trong lng vn phi
phng mt s ngi v mt s chuyn.]r2
Vin Vin hiu k t mt ngn tay xung hng, n&c chy qua ngn tay. Nc
chy xung ht ri, c b ngng u ln trm tr: N&c khng c mu g c!.
Khi Vin Vin cn hc mu gio, c mt hc k nh trng m mt s lp bi dng
nng khiu, mi tun hc hai bui, mi hc k np ba trm t, ai thch hc th hc. Cc bn
nh trong lp u thi nhau ng k, ngi ny ng k lp ma, ngi kia thch hc ht.
T nh Vin Vin thch hc v, c b ni mun hc lp v, chng ti lin ng k cho
con.
Sau khi lp nng khiu c m ra, mi tun Vin Vin mang t trng v hai bc
tranh do c b v, u l nhng bc tranh v cc con vt nh bng bt ch. Nhng bc tranh
ny u da vo nhng hnh c gio v mu bt chc, c gio chm im ngay trn
. Qua nhng bc v ca c b ti bit, tiu ch cho im ca c gio l v ging hay khng,
v cng ging, im s cng cao.
T tr i, khi v tranh, Vin Vin bt u c gng theo ui ci gi l ging. C b
rt thng minh, trc yu cu ca c gio, tranh do c b v cng ngy cng ging, im
cng cng ngy cng cao. Nhng ti cng hoi tic khi pht hin ra rng, ng nt trong
bc tranh c b v cng ngy cng rt r. v cho ging, Vin Vin phi lin tc dng ty
xa, chnh sa ht ln ny n ln khc. So vi nhng bc tranh phng khong, t nhin
m c b v ngy trc, c cm gic cu n v thiu phng khong.
Mt thi gian sau, lp li bt u hc v bt mu, Vin Vin v cng phn khi. C b
thch v tranh mu. Mt hm, c gio giao mt bi tp v nh cho tr, yu cu mi ngi v
mt bc tranh mt bui i choi d ngoi, ni s chn mt s bc treo phng trin lm
tranh ca trng mm non.
Va t trng v, Vin Vin lin st sng ly ngay bt mu ra, tm mt trang giy to
v. C b v rt say sa, cm cy bt ny ln ri li t cy bt kia xung, n khi chng ti
gi ra n com, c b cn khng mun ra. C b ch n qua loa vi ming, ri li quay ra v.
i n khi ti ra bt xong, Vin Vin mi v xong, c mang ra cho ti xem.
Cm gic u tin ca ti l c b v rt chuyn tm, phi mu cng rt p. ng mt
tri mu ta nh nng rc r, ging nh mt a hoa. Ly nn trng ca giy lm bu
tri, bn trn c my ng my mu xanh nht; pha di l thm c xanh, trn thm c c
Dng sng khng phi mu hng, l mu xanh, con v sai ri . Ti hi c b, sao li bit
dng sng c mu xanh ch khng phi mu hng?
Ti bit trn thc t c b cha bao gi nhn thy dng sng c, kinh nghim ca c b
bt ngun t mt s bc tranh trong sch v v quan im ca c gio ngy hm nay. Vin
Vin khng tr l i c cu hi ca ti, c b ngh mt lt, ni bng ging h oi cu: Kiu g
th cng l mu xanh m m .
Ti ni, no, chng ta s i xem nc c mu g, ri ti ng dy, dt c b vo bp.
Ti ly ra mt chic bt s mu trng, m vi hng ly mt bt nc, t trn bn, hi
Vin Vin l mu g. C b nhn mt lt, c v kh tr li, ri li nhn ti, khng bit nn ni
l mu g. Ti hi c b c phi l mu xanh khng, c b lc u. Ti hi rt cc l mu g,
c b ngh mt hi lu, p ng ni ra hai ch mu trng .
Ti li tm mt chu nha nh mu , nc vo, hi c b: C phi mu trng
khng con?. C b nhn chu nc , ngng ngng, ri li nhn ti, hi v i v ranh
mnh M bo l mu g c? .
Ti ci, b chu nc ln, nc t t vo bnh, va va ni: Con xem,
nc trong sut, khng c mu g c, ng khng? . Nghe ti ni vy, Vin Vin hiu k t
mt ngn tay xung hng, nc chy qua ngn tay. Nc chy xung ht ri, c b
ngng u ln trm tr: Nc khng c mu g c! , v nh hiu ra vn . Ti ni, con
ni ng ri, v li quay v v i ch chnh, a c b tr li v i bc tranh ca mnh.
Ti b c b ln, cm bc tranh ln, hi, th con bo, dng sng nn v mu g? Vin
Vin khng ngh ngi g m tr l i ngay: V khng c mu g c . Ti hi: T h con nn
dng cy bt no v? . C b ang nh ni, nhng lp tc li ngc ng, khng tr l i
c.
Ti ci, Khng c cy bt no l khng c mu c, ng khng con? . Vin Vin gt
u. Ti tip tc hi, T h con bo, rt cc nn v dng sng nh th no? . Vin Vin chp
chp mt, nhn ti v i v kh hiu, khng bit phi tr l i nh th no. n y, khng th
v dng sng c na. Thy c b ng ngc nh vy, ti bn thm ln m con.
tr li cho con mu sc ca dng sng, ti buc phi xa i mu ca dng sng
trc. T h l ti li chm ri ni vi Vin Vin rng: Khng ai c th quy nh dng sng
buc phi v mu xanh, bn thn dng sng khng c mu. Nhng khi v dng sng, chng
ta lun mun dng mt mu g v. Nu v tranh ch c th v mu sc chn thc, th
chng ta s mi mi khng bao gi tm c mt cy bt c th v dng sng, ng khng
con? Vin Vin gt u.
Ti tip tc ni: V cn rt nhiu th khc na, khng th tm ra c mu sc ca
chng trong hp bt mu ca chng ta, nhng chng ta vn c th v ra c chng. Chnh
v th con nn nh rng, mt bc tranh ch c p hay khng p m thi, khng c ng
hay sai u. Con c th mnh dn s dng cc loi mu sc - dng sng c th v mu hng,
ch cn con thch, n c th c v bng bt c mu g.
Gii thch xong vn mu sc ca dng sng, Vin Vin vui v quay ra choi. Trong
lng ti va lo lng va cm thy bt lc, ti mun dng quan nim ny gy nh hng
cho con gi, bo v tr tng tng ca c b. Nhng ti u dm dn mt a tr non nt
i nghnh chin vi nhng iu bt cp trong gio dc. on gin nht l vn sau ny c
cho con tip tc theo hc lp hc v ny na hay khng.
Nu tip tc hc, th phi nghe li c gio, khng th v dng sng thnh mu hng.
Mi ln ln lp, c gio u ra mt ci khung cho con tr, tr tng tng ca tr s b bp
nght dn dn. Nhng lp hc v nh th ny, ch c th khin tr tng tng ca tr ngy
cng tr nn ngho nn. Nu khng hc na, khi cc bn nh khc u c hc gi nng
khiu, con gi ngi trn gh thm thung nhn cc bn i ra, chc chn c b s rt ti thn,
lm sao c b c th hiu c l do t nhin li bt c b ngh hc gia chng? Lm sao c
th gii thch cho c b hiu s lo lng ny ca ti?
Ti than thm, trong lng ch mun trng mm non xa lp hc v, nu nh th, d
cho c phi np thm ba trm t na ti cng sn lng.
Lu c bit
[Khng ai c th quy nh dng sng buc phi v mu xanh, bn thn dng sng
khng c mu. Nhng khi v dng sng, chng ta lun mun dng mt mu g v.
Nu v tranh ch c th v mu sc chn thc, th chng ta s mi mi khng bao gi tm
c mt cy bt c th v dng sng.
Mt bc tranh ch c p hay khng p m thi, khng c ng hay sai u. Con c
th mnh dn s dng cc loi mu sc - dng sng c th v mu hng, ch cn con thch,
n c th c v bng bt c mu g.]r2
KHNG VO LP TIN TIU HC
v mt hnh thc, gio dc v lng tt phi mang tnh tr choi, khng c g tri buc,
phong ph, lin quan vi cuc sng. Trong ni hm cn c hng lot chc nng khai sng
tr tu nh hun luyn k nng, pht trin ngn ng, gi m tr tng tng... Nhng cng
tc dy hc lp tin tiu hc hin nay nng vi trong vic mun tr nm c cc kin
thc trong sch v v kin thc thi c. Bn hc hn ch s t do ca tr, ni dung hc
mang tnh khp kn tri buc tr tng tng ca tr, phong thc dy hc i ngc
li vi bn tnh ca tr, nhng bi tp v v lm tr mt i lng nhit tnh i vi vic
hc - l mt cch hc mang tnh v li, mang tnh n dch, n khin tr cch xa hun
luyn tr tu, i v mt tri ca gio dc tr tu, l hnh vi phn gio dc tr tu, cng lm
n ch c gi l hc trc, ch khng th gi l gio dc v lng.
Ngi h hng ca ti im lng u bn kia in thoi, c l ch ang suy ngh iu g.
Mt lt sau, ch ni, ln u tin ch c nghe thy cch phn tch nh th ny, ch cn
phi c tiu ha t t. Ch c iu vn cn mt vn - ch ngp ngng mt lt, sau
ni: Khng ch l nghe ngi khc ni, bn thn ch cng c tn mt nhn thy mt s
em tng hc lp tin tiu hc, sau khi vo hc, cc em vn gii hon nhng em khng i
hc.
ng l c chuyn nh vy, y chnh l iu m ti chun b ni vi ch.
Ti ni, em hiu ci gii m ch ni y l nhn bit mt ch, tnh ton v thi,
nhng s phn on ny rt phin din. Hin nay vn ln nht tn ti trong gio dc
tiu hc l m hnh dy hc v khuynh hng la chn gi tr. T nh trng n gio vin
v cui cng l ph huynh, mi ngi u khng hiu r phong php v mc ch, l gii
mt cch b mt cc vn gio dc, hnh thnh nn mt s cch phn on gi tr d dng
v nng cn trong gio dc tr em. V cng tc dy hc lp tin tiu hc ha theo
khuynh hng la chn gi tr sai lm ny, tr sm t ra thnh tho trong vic lm bi
tp, thi c hoc gi k lut. Nhng l gii ?
Tm thi khng ni trong s thnh tho ny bao hm bao nhiu hnh vi phn gio
dc, li bao nhiu hu ha, ch ring nhng ci gi l th mnh trong hc hnh m tr
biu hin ra cng ngn ngi, trng tri khng duy tr c bao lu. Chin lc bi dng c
i mt con ngi cng nh chin lc chy di, ngi lc u chy trc khng c ngha
s mi mi dn u. Nu khng tin c th vo cc lp ba, lp bn iu tra, s khc bit
v thnh tch hc tp ca cc em c mi quan h nhn qu vi vn c tham gia lp hc
tin tiu hc hay khng.
Nhng li phn tch ca ti c th lm ch ng lng, ch ni, , hnh nh ng l
nh vy, ti sao li nh th nh?
Ti ni, trong gio dc c pht hin nh th ny t lu, nu trong qu trnh hc, tr
em khng thng qua s n lc ca mnh gii quyt mt s vn , khng cm nhn c
nim vui ca vic khc phc kh khn, m ch nhai i nhai li nhng ci bit, s khin
chng tr nn lnh m v c thi khinh mit i vi tri thc. Nhng em tng hc
lp tin tiu hc s nm trc c mt s kin thc so vi cc em khc; vy th cc em
tp bo lc.
Bi tp bo lc ch yu gm ba loi sau.
Loi th nht l s lng ln.
Xin hy nhn mt ln bi tp ng vn rt bnh thng ca mt em hc sinh lp mt.
Nm ch mi cng vi phin m, mi ch vit hai moi ln, v A, B mi cun vit mt ln,
tng cng phi vit hai trm phin m, hai trm ch Hn. Ngoi ra cn t ba cu. Nu
ngy u tin trong v vit ch mi c ch vit sai, li phi vit ba dng ch vit sai na,
tc l vit sai mt ch s phi vit thm ba moi phin m, ba moi ch Hn, ngy u
tin sai hai ch, th phi vit su moi phin m, su moi ch Hn - y ch l bi tp
mn ng vn. Bi tp mn ton, ting Anh cng khng t, v s lng khng h km cht
no. Th ngh xem mt bui ti tr phi vit bao nhiu thi gian trong khi tr mi hc lp
mt.
Loi th hai l mang tnh trng pht.
Ti tng nhn thy bi kim tra mn ng vn ca mt em hc sinh lp tm, trn
c mt s ch sai, bi tp ca ngy hm l sa li cho ng tt c nhng ch sai trong
bi kim tra, mi p n ng phi vit hai moi ln. V d mt ch vit khng ng, phi
vit li hai moi ln ch ny, th vn cn l tt, nu gii thch sai mt thnh ng, th phi
vit li thnh ng ny hai moi ln. V d trong mt on vn m gio vin c cho hc
sinh chp c hai cu tr ln khng vit ng, hoc vit sai nm ch tr ln, th b coi l sai
ton b, phi chp li on vn ny hai moi ln.
Lng bi tp ca nhng hc sinh c im cao v hc sinh c im thp cch bit nhau
rt ln. R rng, dng ca gio vin l hc sinh bit, lm bi khng tt, s khng c
yn thn.
Th ba l s nh gi c .
Khi Vin Vin hc cp hai, mt c gio ting Anh ca c b, mi ln kim tra t mi,
ch cn hc sinh vit sai mt t, lin cho o im. Vin Vin cng khng t ln b im o.
C th c gio mun thng qua cch ny hc sinh bit rng, nu khng mun n im o
th ch c th ginh OO im. y l no khng phi l mt li t duy rt nc ci hay sao?
Nh gio dc ngi Lin X Vasyl Olexandrovych Sukhomlynsky ni: Ch khi mi quan h
gia gio vin v hc sinh c xy dng trn nn tng tin tng ln nhau v c tt, vic
cho im mi c th tr thnh yu t kch thch, thc y hc sinh tch cc lao ng tr
c5. Kiu nh gi c ny ch khin cho hc sinh cng khng nghim tc trong bi kim
tra. Hc sinh pht hin ra rng, bi kim tra kiu ny, vit sai mt t mi v ch vit ng
mt t mi c s im nh nhau, mi ngi cng khng cn quan tm n vic ng my
t hoc sai my t na.
Ba kiu bi tp bo lc ny thng i lin vi nhau, ging nh ba thi tham lam, ch
k, k thng song hnh vi nhau vy. N khng nhng khin tr au kh trong cuc
sng hin ti, m cn ph hoi nim hng th v ch hc tp ca tr, nh hng tiu cc
nh c nhng ch m mnh vit, trong bi kim tra s t thnh tch tt, khin ph
huynh rt phn khi. Trong khi mt c gio khc li t chc hot ng c sch trong lp,
hng ngy giao rt t bi tp, hc sinh v nh c sch, trong qu trnh c, hc sinh va
nng cao c trnh ng vn, ng thi li cm thy vui v. Cch lm ca c cho d l
bo v nim hng th ca hc sinh, hay nng cao lc hc, u c nh hng tt v lu di.
Nhng v thi m nh trng ra u ch kim tra ni dung trong sch, v c bn u
l nhng kin thc hc thuc lng, im thi ca hc sinh lp c gio ch trng c sch
thng km hn c gio tch ch. Ngoi sc p t pha nh trng, cn c sc p t pha
ph huynh.
Mt s ph huynh ng gp kin vi c gio ch trng c sch l giao bi tp
qu t v hc sinh v nh c nhiu sch lng ph thi gian. C gio ny vn c gng chu
sc p v tip tc lm nh vy. Hc sinh ca c giai on u ca bc tiu hc khng thy
c im g ni bt, n nhng nm trn ca tiu hc, c bit l trong cc bi kim tra
kin thc t cp mt ln cp hai, vt tri hn hn so vi nhng hc sinh ch chi u vo
hc sch gio khoa. C ni tin hnh cuc iu tra vi mt s hc sinh ca mnh, nhng
hc sinh m c dy u c lc hc kh tt trong giai on hc trung hc c s, gn nh
khng c ci gi l hc sinh c bit. Trong khi thnh tch ca cc hc sinh do c gio tch
ch dy li rt mng lung, sau ny gp rt nhiu vn , khng t hc sinh ln n khi lp
ln ca bc tiu hc t ra chn hc, sau khi vo trung hc c s, cc yu t nh thnh
tch hc tp, phm cht o c, s pht trin v tm l u xut hin khng t vn . Kt
qu iu tra cng khin c vng tin hn. Tuy nhin c cng phi than th rng, sau khi
bc vo trung hc c s, thnh tch hc tp ca hc sinh cao hay thp, c hng th vi
vic hc hay khng, ai quy cng cho c gio tiu hc? Ngi ta ch ni mt a tr no
cng ngy cng hiu bit hoc cng ngy cng khng hiu bit. Ngi ta ch c th ngh
rng, sau khi vo trung hc c s tr gp c c gio tt, hoc gp phi c gio km.
Ti cng tng ni chuyn vi c gio tch ch, khng phi c gio ny khng bit
nhng mt xu khi c lm nh vy. C ni, ng no th ti cng ch dy cc em my nm
m thi, nhng nm thnh tch hc tp ca cc em cao hn lp khc l c ri, sau ny
th no, khng phi l vic ca ti na. C gio bt hc sinh ung thuc c gii kht
trong qu trnh ging dy ny l gio vin gii ca trng, ph huynh lun thi nhau tm
mi cch a con vo lp c. Ci m mi ngi nhn thy l, trong thi gian c ging
dy, s hc sinh trong lp t 100 im mn ng vn thng vt qu na lp.
Hai nguyn nhn gy ra bi tp bo lc phn nh ln hai vn v m trong gio dc
hin nay Trung Quc, mt l vn nh hng nh gi ging dy; hai l vn t cht
gio vin. Ti cho rng y l hai vn then cht trong cng tc ci cch gio dc hin nay
Trung Quc gii quyt hng lot vn . Nhng hin nay mi trch nhim u cho
thi i hc, thi i hc tr thnh ti gy ra mi vn trong gio dc; v mi ci gi
l ci cch gio dc u ch l bnh mi ru c, hoc l au u cha - y l mt ch
rt ln, khng th mang ra bn lun y.
Nu con tr gp phi bi tp bo lc, nhng li khng ni vi ph huynh, khng tm
kim s gip t pha ph huynh, th vn cn tm nguyn nhn t pha ph huynh.
nhng cun sch dy, kinh nghim ca nh gio u t ny tht on gin, bnh d, nhng li
gi tr bit bao. Ch tic rng, thnh qu khng c ph bin rng ri, ngi c hng
li qu t.
Cn c quan hnh chnh gio dc lun dng t tng hnh chnh qun l nh
trng, rt t khi xem xt n vic dng phng chm khoa hc gio dc phc v nh
trng. iu ny khin cho mt s bin php hnh chnh gio dc khng nhng khng t
c kt qu g, m cn tr thnh gnh nng mi cho gio vin v hc sinh.
Nm 2007 ti c trn bo thy ni rng mt c quan hnh chnh gio dc n cho
ra i phng n gim bt gnh nng cho hc sinh tiu hc, yu cu cp sch, ba l i
hc ca hc sinh tiu hc khng c vt qu ba kilgam. H a thng bo n nh
trng, ng thi c nhn vin xung cc trng kim tra. iu ny khin hc sinh
nh phi ngh cch i ph, trc ht l eo chic cp nng hai kilgam vo lp ri t
xung, sau li ra cng trng n ly mt chic ba l nng hai phy nm kilgam vo
na. Thc ra gim bt trng lng cp sch cho hc sinh l mt cch ni mang tnh v
von, cp sch y ch l mt s tng trng cho hc tp. Trng lng thc t ca cp
sch v gnh nng bi tp ca hc sinh c mt s mi lin h b ngoi, nhng khng c
ngha l tng ng, cn dng suy ngh v phng chm thc hin chng trnh
gim bt gnh nng, lm sao c th dng ci cn thc hin? Nu gio vin ch ngh
n vic lm th no bt p hc sinh dnh nhiu thi gian hn cho vic ngi gm sch
gio khoa, lm th no c th ko hc sinh t b cc hot ng khc v chi mi vo vic
hc, th khng th trnh khi hin tng gnh nng qu nng6. Cu ni ny ca Vasyl
Olexandrovych Sukhomlynsky cho chng ta thy ngun gc v phng n gii quyt vn
gnh nng ca hc sinh qu nng, ti sao khng suy ngh vn t y.
Ngn nga v chm dt hin tng bi tp bo lc cc mc khc nhau mi l
hnh ng gim bt gnh nng quan trng nht. Coi bi tp bo lc l tai nn, c th
khin cho ngi ta nhn thy sc ph hoi ca n, mi ngi cao cnh gic.
ngn chn v chm dt tnh trng tai nn lao ng xy ra cc ngnh ngh khc
nhau, chnh ph Trung Quc khng ngng xy dng v ban hnh cc tiu chun qun l
v thc thi nhng bin php tng ng nh khng c php khai man tai nn hm m,
ng thi s truy cu trch nhim ca nhng ngi c lin quan. Nhng hng ngy c
nc xy ra bao nhiu v tai nn bi tp bo lc, li vn c tn ti mt cch hp l, bnh
thng.
Ai s l ngi vch trn ra s vic ny, c bao nhiu ngi nghe thy ting rn r ca
hng triu tr em? Ni nh i mt cht, l n s ph hoi vnh vin lng nhit tnh v nim
hng th i vi hc tp ca rt nhiu hc sinh; nu ni nng hn, l n ang n mn v
bp mo tng lai ca dn tc v quc gia. Bao gi mi c th ban hnh mt b bin
php khoa hc nh th ny, cc em khng phi chu s bc hi ca bi tp bo lc?
Lu c bit
[Dng mt khi lng bi tp nng c nh c th tr vo bn gh. Hu qu ca vic
lm ny l trong lng tr s xy ra mt phn ng ha hc, s sinh ra mt cht gi l chn
hc.
iu m ngi ph huynh tt v ngi gio vin tt cn ch nht l trnh khng
tr gp k th chn ght ny, chnh v th iu h dc ton b cng sc lm l bo v
nim hng th hc tp cho con tr.
iu quan trng nht l bn thn ph huynh phi c nhn thc ng n v bi tp
bo lc, nu bn thng xuyn c thc, dy cng bo v nim say m hc tp ca con tr,
th ng nhin s c bin php i ph vi loi bi tp ny.
Ngn nga v chm dt hin tng bi tp bo lc cc mc khc nhau mi l
hnh ng gim bt gnh nng quan trng nht.]r2
KHNG PHI LI CA TR CHI IN T
lm, chc chn chng s t thi gian vo vic xem ti vi. Th Vin Vin lng ph thi gian
vo vic choi in t, cn hon l c b chi u vo ti vi. C qu t chong trnh thch
hp vi c b, xem ti vi li hon ton l s tip nhn b ng, xem thng xuyn s khin
i no con ngi tr tr; tr choi in t li l s tham gia ch ng, trong qu trnh choi
mnh phi u t tr tu; hon na tr choi in t c th gip c b lm quen vi my tnh.
Mt vn khc na l, bn b cng trang la vi Vin Vin u ang choi, nu c b
khng choi, s thiu mt ch quan trng giao lu.
Cn v chuyn c b c nghin hay khng, khng phi l ti khng lo lng, nhung
khng mun v s nghn m b c ba n. Ni tm li l ti c lng tin, lng tin ny bt
ngun t s nhn thc ca ti i vi tr choi in t v nhng g m ti hiu v con gi.
Tr choi in t cng chnh l tr choi, khng phi l ma ty, v bn cht, n khng c
g khc nhng tr choi m chng ta choi hi nh, ch c iu tr choi ny th v hon, phc
tp hon. Th ngh m xem, c tr em no khng nghin tr choi? Hi nh chng ta cng
bn b choi nh trn hoc choi trn tm, thng xuyn mi choi n mc qun v nh n
com, qun i ng, mi cho n khi ngi ln n, li c chng ta v. Lc chng ta cng
khng mun gii tn, thm ch b n mt trn n mi chu v. Trong khi hin nay con em
chng ta khng th tm c nhiu bn b choi di sn khu chung c, nh phi
choi vi cc bn choi o trn my tnh. Chng cng s thng choi say sa n mc qun
thi gian, lun cm thy choi khng . Hai cch choi ny khng c g khc nhau.
Nim say m tr choi v con nghin bnh hon l hai trng thi khc nhau. Ti tin
rng hu ht ch l say m tr choi, ch c mt s t tr s pht trin thnh trng thi
nghin. Nghe ni Diu Minh7 cng thch choi game, ngoi ra cn c mt s thanh nin tr
tui rt thnh t trong s nghip v hc hnh cng thch choi game. Chnh v th khng
phi l bn thn tr choi in t c vn , m do con tr thiu kh nng lm ch mnh,
khin s vic tr nn ti t. y l mt quan nim m trc ht b m cn phi xc nh.
Nghin tr choi in t thc ra cn phn nh mt vn khc ca con tr nm ngoi
tr choi. Nu mt a tr chi u vo tr choi in t mt thi gian di khng chu thot
ra, n ni tr thnh bnh hon, l v th gii bn ngoi tr choi in t khin tr cm
thy v v, khng hp dn hoc t ti. Mt a tr nu v tr choi in t m l mt tin
ca mnh, th k c tr sng trong thi i khng c my tnh in t, cng s c nhng
th khc cm d tr. Ti tin rng ci khin ngi ta tr nn sa a khng phi l bn thn
tr choi in t, m l s trng tri trong tm hn, hoc thiu mt s t cht no .
Nhng ngi sa a trong tr choi in t k c khng c tr choi in t cng s c
nhng ci khc khin h ln su vo v khng th thot ra.
Trn thc t, tr choi in t tr thnh mt phn khng th thiu trong cuc sng
ca tr em ong i. Cho d ph huynh c thch hay khng, cui cng chng vn s choi,
chnh v th, trong vn c nn cho tr choi tr choi in t hay khng, v c bn ph
huynh khng cn phi a ra quyt sch na. Tro lu chung mun ngn cng khng
ngn c. Ci m ph huynh cn phi suy ngh l lm th no tr va c choi in
t li va bit cch lm ch mnh, lm th no mi c th va c vui v, va c
trng thnh?
Tht l vn s khi u nan. Sau khi Vin Vin bt u choi in t, cng ging nh
nhng a tr khc, c b rt say m. Gn nh khng c thi gian c sch, n gi luyn
n nh cng khng mun tt my, vn c mun choi tip; gi c b n com, mi cho n
khi ti v ng x n xong ht, com ngui ht ri vn khng chu ra. Nhng biu hin ny
ca c b khin ti cng st rut, nhc vi ln, nhng sau khi pht hin thy khng n thua
g, ti ni vi con rng nn sp xp hp l thi gian, lm ht nhng vic cn phi lm, sau
khng ni g na. My ln con ra n com, chng ti u n xong, bn n cng dn ri,
ti ni vi rng com trong bp, mun n th t i m hm nng. Khi ni nhng iu ny
ti vn t ra vui v, khng h t trch mc.
Trong lng cng st rut li cng khng th hm hm qut mng con, cng phi ng
v pha con, tuyt i khng c ng v pha i lp vi con. Chng ti thng vui v
hi con gi mt s chuyn lin quan n tr choi in t, chia s vi con mt cch chn
thnh nim vui khi con choi; l Noel chng ti cn tng c b a tr choi mi. Ti bit can
thip s ch khin c b choi cng v hon, ci m c b cn l phi hc c cch lm
ch bn thn. Chnh v th ti c kin nhn c b tri nghim cc cm gic khc nhau
trong qu trnh t mnh phn b thi gian.
V bnh thng Vin Vin ni tr trong trng, ch n cui tun mi v nh luyn
n nh. Ngy th nht lm bi tp xong c b lin choi in t, choi qun ht tri t,
qun luyn n nh, lin ni ngy th hai s luyn thm mt lc. Ngy th hai n khi buc
phi tt my mi nh ra, li qun luyn n nh, th l nh phi i n tun sau
luyn. Lc ny c b cng t ra y ny - y thc ra l thi im bt u t iu chnh ca
mt a tr. Tun th hai qu nhin c nh luyn, nhng thi gian rt ngn, kt qu n
nh c gio hc, choi rt t, lc ra khi nh c gio, c b t ra rt ru r, ni xem ra phi c
gng luyn cho tt. Ti khng trch con, ch ha theo ni, c gng luyn cho tt.
Tip sau , v c bn Vin Vin c th dnh thi gian cho vic luyn n nh trc
kia. c thi gian choi in t, c b ch nhiu hn n nng sut cng vic. ng
nhin cng c lc ti phm, thnh thong c mt, hai ngy phn b thi gian rt t, nhng
ti vn khng gy xung t vi con, c lc bnh tnh ni vi c b chuyn ny, a ra nim
mong mi ca ti.
Thi gian mi bt u chi in t, cng c mt s nh hng n thnh tch hc tp
ca c b, nhng ti tin rng, con tr phi c chi; tin rng trong lng con gi mnh bit
rt r hc v chi ci no quan trng hn, ch cn ti khng can thip linh tinh, khng cu
nhu, chc chn c b s dn dn iu chnh c mnh. Hn na, cng cha n gn thi
gian thi i hc, thnh tch ca c b ln xung mt cht cng khng c g ng ngi. Ch
cn khng tr chi in t xung t vi vic hc, khng c b mt hng th i vi
vic hc, ti tin rng lc cn phi hc chc chn c b s bit cch hc mt cch chuyn tm.
Hn mt nm sau khi chi in t, Vin Vin vn rt say m nhng tr chi ny,
nhng dn dn c b hc c cch t kim sot mnh, lm ht nhng vic cn phi
lm, hn na nng sut cng cao hn - ti cho rng, y l thu hoch quan trng nht ca
c b, quan trng hn c vic ch n thun l thi c im cao.
Nhng nm trung hc c s, Vin Vin ch chi tr chi in t trong my tnh, khng
choi game Online. Sau khi ln lp chn, vic hc hnh tr nn cng thng hon. Mt ngy n
ca nm lp chn, c b cho tt c cc a in t vo mt hp giy, ni trc khi thi vo
cp ba s khng choi na. Ti khng ni g, mc d y l hnh ng m ti mong ch t
lu, nhng ti khng t ra xc ng, cng khng khen ngi con, ch t ra ng tnh, gip
con vui v dng bng dnh dn hp giy li, t di gm ging.
Sau khi k thi vo cp ba kt thc, ng l Vin Vin t ra rt nhiu k hoch: c tiu
thuyt, luyn ch, luyn n. Nhng sau khi hp ng a tr choi in t c m ra, c
b li dnh nhiu thi gian nht cho vic choi in t, kt qu k hoch ban u v c bn
khng c thc hin.
Mc d ti thy hoi tic v con gi lng ph thi gian nh vy, nhng cng khng ni
g. Ti ngh k thi vo cp ba gy p lc ln cho con tr, tip sau li l giai on hc
cp ba cn cng thng hn, chnh v vy k ngh ny nn cho c b chi tho thch, ti
sao ti li phi bt con ti hc trong k ngh ch.
Ch khi k ngh kt thc, ti c mt cuc chuyn tr vi Vin Vin, n li k hoch
t ra lc u h, hi con c cm thy chi tr chi in t lng ph thi gian hay khng, s
ph v hon ton k hoch ca mt ngi hay khng. Ti li phn tch vi con rng, qu
thi gian ch c nh vy, lm vic ny s khng th lm c vic khc. Ba nm hc cp ba
ti l ba nm quan trng nht trong cuc i con ngi, chnh v th chng ta nn s dng
tt ba nm ny, y thc ra cng l tng lai c iu kin chi tt hn.
Mt k ngh tri qua, thy mnh khng thc hin c theo khoch, Vin Vin cng
t ra rt hng ht, hn na cn nghin chi in t cng vi i kh nhiu, lc ny c b
hiu c li ca b m, khng ci li ti na. Ni ln trung hc ph thng chc chn
hc hnh s rt bn, nn s phi chi t thi. ng l c b ni l lm, ln trung hc ph
thng c b c chi my ln, chng ti cng khng ni g. n nm lp mi mt, Vin
Vin lin cho tt c cc a in t vo hp, ni thi i hc xong s chi. Hai nm sau
khng ng g n tr chi in t na.
i n khi k thi i hc kt thc, hu ht thi gian Vin Vin dnh cho vic c sch,
xem a, ln mng Chat vi bn b, i chi cng bn b. Thnh thong c chi in t mt
lt, l nhng tr chi mi mn c ca bn b. Hp giy cng khng m ra na, c l
c b thy nhng tr chi qu c hoc qu tr con. Hin gi trong trng i hc,
ngoi vic hc tp cng thng, Vin Vin cn tham gia hai cu lc b, khng b b vic c
sch, cuc sng rt phong ph cng rt bn rn, nghe ni thi gian ln mng chat vi bn
cng rt t. Thnh thong cng c chi in t, nhng nu bt c b chi in t trin min,
c cng khng chu.
C th c ph huynh s ni, con ch t gic, lc no khng nn chi s khng chi na.
Con ti nu qu thc m th lng nh vy, n s khng chu lm g c, mi mi khng bao
gi chu dng li.
Gi thit ny s khng thnh lp.
S d s th lng ca cc bc ph huynh ny khng c tc dng. Nguyn nhn th
nht l bnh thng b m quen vi vic qun con tr trong rt nhiu chuyn, ch ring
chuyn choi in t khng bit ni bao nhiu ln, xy ra bao nhiu cuc xung t. Vy
th mt ngy no t nhin bn th lng (thc ra ch yu l np mt gc lm trinh
thm), ong nhin l tr s choi cho tht ri. t nhin vng ch nh, g khng vc
niu tm hay sao; cnh st ngh vic ht, k trm khng honh hnh hay sao? Tt nht gia
b m v con khng nn hnh thnh nn mi quan h qun thc v b qun thc ny, thi
gian thit lp mi quan h ny cng di, cng vng chi, tnh t gic ca tr s cng km.
Nguyn nhn th hai l ph huynh thiu kin nhn, ch mong mnh va thay i, con
tr cng s thnh anh hng ngay, ch cn my ngy l mi chuyn s tt p; nu trong mt
thi gian con tr khng chu thay i, ph huynh s khng chu ni na. Tt xu cng l
bnh, bnh n nh ni , bnh i nh ko t8. Ch cn mt mt ngy l c th nhim
tt xu, nhng sa c th s phi mt ba ngy, hung chi tr nhim tt xu trong my
nm, lm sao bn th lng ba ngy l tr thay i ngay c.
Ging nh cch v von ca hc gi o Hnh Tri, c ngi bt u tip nhn mt quan
nim, bit chim chc s pht trin tt hon trong mi trng t nhin, lin kim mt t hoa
c, cnh cy t vo lng chim, tng lm nh vy chnh l to mi trng t nhin cho
chim. Ti sao li khng m lng chim ra? B m mun sa mt tt xu no ca con, th
nht phi c thnh , th hai phi c lng kin nhn.
Cn c mt s ph huynh, bnh thng qun con rt cht, khng cho ln mng
Internet, n khi tr t c im cao hoc lm tt mt vic g , thy vui qu, b m lin
ly vic cho tr ln mng hoc ln mng qu gi lm phn thng - mt mt ph huynh rt
cm hn game Online, mt mt li coi vic ln mng Internet l phn thng tng cho
con. V nhng th c coi l phn thng, lm sao c th l xu c - v th l con
tr b o ln trong nhn thc, nim hng th choi game ca chng cng c kch
thch mnh hon.
Ti thng ngh, s vic c th lm ngc li, coi ln mng l nhim v hoc bin
php trng pht, ch khng nn coi l phn thng tng cho tr, phi chng s t
c hiu qu khng ch tt hon? V d, con tr rt thch choi in t, vy th mi ln con
tr lm sai mt chuyn g , b m lin ni s trng pht tr, ln mng i, buc phi choi
mi ting ng h, khng s pht tip mi ting na, cho n khi no tr mt qu
xin tha. Nh th, dn dn tr s cm thy ln mng khng cn l mt th vui, m l mt s
trng pht. Nhiu ln nh vy, c th s khin tr ny sinh tm l i nghch vi mng
Internet.
Hin nay game Online dng nh tr thnh mt vn x hi, cc c quan chuyn
cai nghin mng Internet ang mc ln nh nm. C bnh vin m dch v cha tr bnh
nghin mng Internet, coi con tr nh bnh nhn bnh thng v phi nm vin, iu tr
bng phng php ung thuc, tim. Cng c ni t chc trng qun s hoc tri hun
luyn, khng thiu th on no - y thc s l phng php au u cha .
Tiu chun cha nghin thnh cng m cc c quan ny tuyn truyn l mt tiu
chun nh th no? Rt cc l game ch khng phi l ma ty, h theo di nhng a
tr ny bao nhiu thi gian, nhng a tr ny sau ny th no? Nhng c quan hoc sn
phm ny khin b m phi mt tin oan cn l chuyn nh, nghim trng hon l khng
nhng khng gii quyt c vn g, m cn gy tn thong cho con tr.
Nm 2007 bo ch phanh phui v vic trng i ng Phong ca T Xuyn tuyn
truyn c th gip tr cai c chng nghin Internet. Nhng n u phi l trng hc,
m chng khc g mt l gch en. Nhn vin c t cht thp, hnh vi gio dc khin
ngi ta v cng phn n; gio vin ca h ty nh chi, s nhc hc sinh, bin nh
trng thnh tri tp trung, cui cng buc hc sinh phi nhy lu t t. N khng nhng
gy tn thng v mt th xc cho con tr, m cn lm tn thong v mt tinh thn. S
vic ny c tnh cht hon ton ging vi v vic l gch en9 m bo ch phanh phui thi
im , cui cng cng vn b lm ng cho qua chuyn, khng thy ngi no b x pht.
S th ny, c th l do nhng ngi b hi ny u l cc thiu nin h hng, h
khng th c ngi khc cm thng, thng xt nh cc cng nhn ng thng trong
l gch en.
C ngi nng v vic l gch en ln tm cao ca an ninh quc gia, nhng khng c
ai pht hin ra nhng hnh vi nh trng i ng Phng mi l s kin an ninh quc
gia thc s - s ngu dt ca b m, hnh vi bo lc ca gio vin gieo mm th hn
trong lng con tr, tm l ca chng b bp mo. Nhng a tr hc t trng ny ra ngy
cng m mnh vo game Online, v cn c em th s git v hiu trng - y mi l
qu bom hn gi, thc s khin ngi ta phi lo lng.
B m tuyt i khng nn nh d c tin vo cc qung co cha tr bnh nghin game
Online, ci gi l nghin mng Internet l mt vn gio dc, khng th gii quyt b
ni nh vy.
Chng ta thng xuyn c c nhng bi bo ni v thanh thiu nin say sa vi tr
chi in t khng th dt ra c. Nhn t b ngoi vn u nm thanh thiu nin v
cc tr game, nhng qua mi bi bo u c th nhn thy hoc cm nhn thy nhng
khim khuyt trong gio dc gia nh. Cc hnh ng tch cc m rt nhiu bc ph
huynh p dng cho thy h ht lng vi con ci bit bao, ch tic rng cc bin php ny
cha y yu t phn gio dc, phn khoa hc - tc l nhng hnh vi phn gio dc, phn
khoa hc ny khng nhng khin s c gng ca b m khng t c kt qu g (cng
lm ch t c hiu qu tm thi, b ngoi), li cn khin tr cng ln cng su.
Ti cho rng, mun gii quyt mt cch cn bn vn nghin mng Internet ca tr,
ch c th bt u t gio dc gia nh. i hi b m phi thay i phng chm gio dc
v phng php gio dc ca mnh mt cch cn bn. Khng c s thay i ca b m, s
khng th c s ci thin ca con tr.
Mt l b m phi c thi ng n vi game Online, bnh thn tip nhn n ch l
mt tr chi ca con tr, l mt phng thc vui chi gii tr. Khng nn tr cm thy c
ti hoc y ny khi chi game, khng nn thi ca bn kch ng tm l i nghch
tr. Tm l i nghch ch khin tr cng ham chi hn.
Hai l tr c hot ng c sch ngoi gi hc phong ph. Cho d l tr em hay
ngi ln, bt k s bung th no u c lin quan vi s trng tri trong tm hn v suy
hc thng xuyn b cu lm cho no lon, khin gio vin khng th ging bi. Cu lun
tn cng bn b mt cch v c, t n mc n u bn vo bn cu, chm hng mui vo
bn. Cn nhng chuyn co cu bn b try da xc tht l chuyn thng ngy. S vic ny
vp phi s phn i ca rt nhiu ph huynh, trng tiu hc u tin thc s khng
c cch no khc, yu cu cu phi chuyn trng. Ln lp hai cu lin b chuyn n
trng tiu hc hin nay.
Nhng sau khi chuyn trng tnh hnh vn khng c g thay i, trng hc mi cng
khng c bin php no, nh phi cho ngi nh cu b i hc cng cu. Hng ngy b
ni cu b theo st cu nh hnh vi bng, khng ri na bc. Trn lp ngi cng bn vi
cu, n cht khng cho cu ng dy gy mt trt t; ht gi tm cht tay cu ng hnh
lang, khng cho cu choi vi bn b cng lp, s cu gy chuyn vi bn. trng cu b
ny rt ni ting, ngay c hiu trng cng rt ru r, khng bit phi lm g vi cu.
Ln u tin ti gp cu b ny l ngoi hnh lang lp hc, sau khi n gi gii lao,
cc bn u tm nm tm ba tung tng vui a. Ch c cu, hai tay b b ni km cht,
khng c lm g c. Nhn cu lc no nh cng mun giy ra, nhng li khng giy c;
nh mt nhn bn b va t ra thm mun li va t ra bt lc, km c s i ch, ging
nh mt t nhn nh.
C gio ch nhim lp cu b ni mt cch qu quyt rng hc sinh ny mc bnh tng
ng, c ni vi ti rng, ngi nh cu b a cu n khoa tm thn ca bnh vin
khm bnh v c bc s chn on nh vy. Bc s yu cu cu phi ung thuc, ng
thi ni t nht phi ung ba nm. Cu ung c ba thng, khng c kt qu g, v thuc
li rt t, c l ng b ni cu suy ngh n vn kinh t nn cho cu ngng ung
thuc. Hai ng b ch c mt ngi c long hu.
Sau khi ni chuyn vi cu on gin vi b ni ca cu b, khng hiu sao, trc gic
mch bo ti rng cu b ny hon ton l mt a tr bnh thng. Sau khi tm hiu mt
cht v hon cnh gia nh cu, v c bn ti c th khng nh c rng, nguyn nhn
gy bnh chnh l vn gio dc gia nh ca cu.
B m cu b sng chung vi nhau khi cha kt hn, sau khi cu cho i h lin chia
tay. M cu b l mt c gi ngi min Nam i lm thu, sau khi quay li min Nam th
khng c tin tc g na; b cu khng bit lang thang u, khng cho gia nh bit a ch,
na nm hoc mt nm mi v nh mt ln, khng h quan tm n con. ng ni cu b l
ngi tnh tnh nng ny, nm xa thng xuyn nh chi con trai, hin gi li p dng
phng php dy d con trai vo gio dc chu, c bit l thng xuyn trt ln u
chu s bt mn ca mnh i vi con trai. B ni cu th sut ngy lm thay cho chu tt
c mi vic, ng thi li mun sm gt hi c thnh qu, ch mun nui dy chu nn
ngi, b p li nhng ni xu h m con trai em li cho gia nh, chnh v th sut
ngy yu cu cu b phi nh th ny nh th kia, cn thng xuyn qu trch cu.
a tr ln ln trong mi trng hoang di ny, lm sao c th khng l mt ngi
rng? Nhn thy cu b nh nh vy m phi sng nh mt k xu v ti phm, ti rt
lo, cm thy nu khng ngh cch ci thin, tng lai cu ch c th c hai ni i, nh t
hoc bnh vin tm thn. V th l ti lin tin hnh cng tc tr liu tm l ko di gn mt
nm cho cu.
Nhng ti khng lm cng tc t tng trc tip cho cu b, m bt u t vic xa
b ngun gc cn bnh, tp trung cng sc vo vic ci thin mi trng sng cho cu b.
Ngi gim h v nui dng cu b l ng b ni cu, chnh v th i tng cng tc ch
yu ca ti cng l hai c gi ny. Thi gian u, ti thng xuyn ni chuyn vi hai c,
sau nh k tip xc vi hai c. Thc ra mc ch ca ti rt on gin, l yu cu h
khng nh chi chu, tn trng chu, khng gy sc p cho chu. Yu cu nhn th rt on
gin, nhung thc t l hai c gi ny rt kh thc hin c, h quen vi phong php
gio dc trc y. Ti ni i ni li rt nhiu ln vi h, h hiu rng phong php
gio dc th bo c mi lin h nhn qu vi hnh vi gio dc tr, ng thi bng hnh thc
quy tc a ra mt s nguyn tc hnh vi c bn. ng thi hng dn t m cho h cch
gn gi vi con tr, ni chuyn vi con tr nh th no.
Thay i ngi ln kh khn hn nhiu so vi vic thay i tr em, nhng nu khng
thay i ngi ln, con tr s khng th thay i. Trong c qu trnh, ti c bit ch n
vic nm bt tinh thn ca h, trc ht l h chp nhn ti, khng c thnh kin vi
ti, tip l chp nhn quan im ca ti. Dn dn hai c bt u tin tng ti, cng vi
cng vic m ti lm, cui cng khin h tin rng phng php gio dc ca mnh c
mi quan h nhn qu tt yu vi vn ca con tr, dn dn thay i quan nim gio dc,
t b phng php th bo ban u, khng cn chi nh chu na, sau cu b c s
thay i rt ln.
ng thi, ti cng thng xuyn tm n c gio ch nhim ca cu b, c gng lm
thay i cch nhn ca c gio ch nhim i vi cu b, c ch nhim tin rng cu
khng c bnh m l mt a tr bnh thng. Ti v c gio ch nhim cng nhau ngh
cch, cu b c lm mt s vic cho lp, gip cu cm thy mnh l mt ngi c ch,
gt hi c nhiu thnh cng, to nn s khch l v khng nh i vi cu. Khi c gio
ch nhim khng nhn cu vi nh mt khc l na, cc bn cng lp cu b cng bt u
thay i thi .
Ti cng c my ln ni chuyn vi cu b ny, ni dung ca cc cuc ni chuyn
gia ti v cu b ch yu l phim hot hnh v v tranh, bi cu thch hai th ny; ngoi ra
cn k chuyn. Ti cn mi cu v b ni cu n nh ti chi, ng thi dn tranh m cu
v ln tng nh ti. Ch cn n nh ti, ti lin cu b cm thy mnh l mt a tr
ht sc bnh thng, tinh thn cu vui v v thoi mi. C nh th, sau vi ln ni
chuyn, gn gi vi ti, cu b khng nhng khng cn t v i ch, m thm ch cn t
ra da dm v mt tnh cm. Khi ti tin rng gia ti v cu b xy dng c mi quan
h thn thin, tin tng, ti lin la chn thi im thch hp v a ra yu cu khng
c nh bn, trong gi hc khng c ri khi ch ngi. Khi chp nhn kin ca ti,
cu b khng h t ra min cng, nh mt cu l r v vui v v hnh phc.
Cng tc ca ti t c hiu qu rt r rt. Bn thng sau, cu b khng cn cn
ngi i hc cng na, cu bt u lm ch c mnh, khng ch ng tn cng ngi
khc na. Mt nm sau, cu b khng cn nh nhau na. Mc d cu b khe hn ngi
khc, nhng dng nh cu c thc n trnh xung t hn cc em hc sinh khc. C hai
ln c hc sinh khc nh cu, cu li c th ngi thp xung t m cht u.
Chn on: Cch tnh im: Khng c - khng im; c mt cht - mt im; kh
nhiu - hai im; rt nhiu - ba im; tng s im trn mi im l dong tnh, tc mc
bnh tng ng.
Bng im hnh vi ca tr mc bnh tng ng do nhm nghin cu bnh
tng ng thnh ph" Thng Hi xy dng
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
)
10.
11.
12.
13.
14.
Chn on: Cch tnh im: Khng c - khng im; c mt cht - mt im; kh
nhiu - hai im; rt nhiu - ba im; tng s im trn mi im l doTLg tnh, tc mc
bnh tng ng.
Tiu chun chn on do Hip hi bnh tm thn ca M a ra
1.
Tay chn thng xuyn hot ng khng ngng hoc lin tc ng ngoy trn gh ngi
(thiu nin c th ch biu hin s ng ngi khng yn v mt ch quan) ()
hnh chn on. So snh cc nc cng c th pht hin ra rng, vic gn mc bnh tng
ng cho tr tht l chuyn ty bit bao. Theo nghin cu, Brazil c 5,8% tr em mc bnh
tng ng, Phn Lan 7,1%, rp X-t 14,9%. Ti sao li c s khc bit ln nh vy? Ai
bit? Hng ngy tr em phi ung thuc mt cch m qung nh vy, nhng ngi ta t ra
rt m h, khng bit mnh ang chng chi vi cn bnh no. Ci mc bnh tng ng
nng n thng cn c vo n tng ch quan ca bc s; mt s nguyn tc chn on
hnh vi tng ng cng c th c tm thy a s nhng tr em khe mnh, v d
thng khng th tp trung lng nghe ngi khc ni, lm bi tp v t chc hot ng
thng xuyn gp kh khn, tr li cu hi thng khng suy ngh. y l nhng triu
chng ? Hoc ch l hnh vi khin (mt s) ngi ln kh chu?n .
Bng im chn on bnh tng ng, ci lin quan n s phn v sc khe ca
hng triu tr em ny ra i nh th no, ai lp ra n, n c kim nghim v
lun chng nh th no? Ci th th thin, ngu xun ny li c coi l cng c kim tra
ch yu s dng cho tr em. N u ch l mt bng im, m thc s l ci by chn
on!
3. Nguyn nhn gy bnh khin ngi ta hoa mt
Thc ra ng sau s chn on v trch nhim c n cha mt thc t kh ni, mt
cn bnh chung ph bin ny, c ch hnh thnh ca n rt cc l nh th no, nguyn
nhn no khin tr mc bnh? Sau hn mt trm nm nghin cu, ngy cng c nhiu
cch gii thch, nhng cho n nay khng ai c th ni r c.
T nhng ti liu hin c, c my thuyt ni v nguyn nhn gy bnh nh sau:
Th nht, tn thng nh t chc no - im ny ch yu tp trung xung quanh cch
cho i ca tr d on. Trc khi sinh m ph bin th ngi ta cho rng do trong
qu trnh sinh, no b ca tr b chn p; sau khi hnh thc sinh m ph bin th ngi ta
li ni rng do sinh m gy ra. Ngoi ra cn mt cch gii thch na l trong qu trnh mang
bu, ngi m b mc bnh truyn nhim, cao huyt p, hoc qu trnh cho b v cc hot
ng khc khin no b b tn thng. Tm li, mi tnh hung trong thi k mang bu,
trong qu trnh trng thnh u b d on l kh nng gy bnh, dng nh ch cn con
ngi tng cho i, tri qua thi k thai nhi v thi k s sinh, no ca tr u b tn
thng. Mt iu rt kho l, nhng s tn thng ny v c bn u l khng th d
on.
Th hai, hin tng trng c ch do tnh trng nhim mi trng trong thnh ph
gy ra - nguyn nhn ny nghe th c v rt c l. Nhng trong c my im ng ng:
im ng ng th nht l, hn mt trm su mi nm trc khi vn c a ra,
vn nhim mi trng thnh ph chc l cha tn ti; iu ng ng th hai l, tr em
mi thnh ph u ht th ngun khng kh chung, ti sao ch c mt s em mc bnh;
iu ng ng th ba l, nhng em sng cc lng qu xa xi khng mc cn bnh ny ?
Th ba, nhn t sinh l di truyn - cch ni ny dng nh l rt chuyn ngnh, nhng
sau khi phn tch c th thy, di tin khng c c chng c y , ly mt s khc
bit nh v mt ch tiu sinh ha no ca i no gii thch mt nguyn nhn gy
Mi quan h nhn qu gia bnh tng ng v nhn cch phn x hi hnh thnh
nh th no, mi quan h logic gia bnh tt v phm ti c suy on nh th
no, c ch chuyn bin gia chng l g, khng ai c th gii thch c. Tuy nhin, nhng
thng tin y t c lin quan u ni nh vy.
Mt trng thi tinh thn ca con ngi c th s nh hng n mt s ch tiu sinh l,
ng thi mt s thay i v sinh l cng c th s gy ra nhng thay i trong trng thi
tinh thn. Tuy nhin bnh tt sinh l v o c nhn cch c th hnh thnh nn mi quan
h nhn qu trc tip , chng ta c th ni nhng ngi mc bnh cao huyt p v gin
ph nang cui cng hu ht u bin thnh k xu ? Thc t l nhng bnh nhn tng
mc bnh v no nh vim mng no, u no, teo no..., s pht trin v o c ca h
khng h lin quan n bnh tt, ti sao ch mi cn bnh tng ng li gy ra s bin d
trong o c?
Li mt bc ni, gi d nhng iu ny u l s tht, mt cn bnh bt ngun t
yu t di truyn hoc mi trng xut hin thi k th u, cui cng li chuyn ha thnh
mt din mo o c sau khi trng thnh, vy th phi chng ngi bnh khng cn phi
chu trch nhim v hnh vi phn x hi ca anh ta sau khi trng thnh, v bn thn anh ta
chnh l mt ngi b hi ca bnh tt. Khng phi nhng ngi mc bnh tm thn nu
git ngi u b min ti cht sao? Nu suy lun nh vy, mt tn ti phm ch cn
chng minh c rng, thi u th mc bnh tng ng, phi chng c th min gim
trch nhim hnh s?
5. Ti sao ngy cng c nhiu ngi c chn on l mc bnh
Cho n nay, vn cha c cch gii thch no ng tin cy v nguyn nhn gy bnh
tng ng, vy th rt cc l nguyn nhn no khin s ngi mc bnh tng ng cng
ngy cng nhiu. L no ch l s chn on sai ?
Thc ra hn mt th k k t khi Heinrich Hoffmann pht hin cho n nay, bnh
tng ng khng c mi ngi c bit quan tm, ch , mi cho n khi
Methylphenidate (hay cn gi l Ritalin) xut hin, sp xp li lch s pht trin ca
Methylphenidate, v c bn c th hiu c s tht ti sao bnh nhn cng ngy cng
ng.
Nm 1944, cng ty Ciba (cng chnh l nh sn xut Methylphenidate hin nay) sn
xut ra Methylphenidate. Thi gian u, loi thuc ny ch k n cho ngi ln, chuyn
tr cc chng bnh nh mt mi qu , tm trng c ch, ri lon sinh l ngi cao tui.
Hn hai mi nm u, loi thuc ny khng ni ting, lng tiu th cng khng nhiu,
v chng bnh thch ng c th ca n khng r rng. Nm 1961, C quan qun l an ton
thc phm v dc phm M cho php s dng Methylphenidate cha tr cho nhng tr
em c vn trong hnh vi. Loi thuc ny tng c a n hai ngi trng ca tr
em da en bang Maryland, sau khi hc sinh ung, hin tng chen ln n o trong
trng gim i i cht. iu ny khuyn khch mt nhm bc s M s dng rng
ri loi thuc ny cho tr em, pht hin ra nhng ngi no cn phi ung thuc. Thi
gian u s dng thuc l kim tra tr c mc bnh hay khng. Nu ung vo, hnh vi c
nhiu thay i tc l c bnh, ngc li, nhng em no khng c phn ng g vi thuc tc
l khe mnh. Sau c coi l mt loi thuc tr bnh c s dng trn din rng tr
em. Nm 1970 M c khong hai trm nghn n ba trm nghn tr em ung
Methylphenidatei3; n gia thp k tm moi th k XX, c mt triu tr em ung
Methylphenidate; n u th k XXI, s tr em M ung loi thuc ny ln ti su phy
su triu em, trong c gn mt na dng n cha bnh tng ng thiu ch i4.
Nu rt nhiu nm v trc v tr khng ngoan nn bt chng ung thuc, th chc
chn l mt iu khng th tng tng, Methylphenidate bin khng ngoan thnh mt
cn bnh cn phi iu tr bng thuc.
Hin nay c rt nhiu loi thuc iu tr bnh tng ng, c th chia thnh thuc kch
thch trung khu thn kinh, thuc chng trm cm, thuc chng bnh tm thn, thuc chng
ng kinh, nhng Methylphenidate vn c s dng nhiu nht. Mt iu cn lu l gi
bn ca cc loi thuc ny u khng r.
Ti liu cho thy, th trng dc phm v iu tr cho tr em mc bnh tng ng
M ln ti ba t USD mi nm. n nm 2012, th trng dc phm v iu tr cho tr em
mc bnh tng ng Anh cng s ln ti mt trm l mt triu Euro. V mi nm, cc
cng ty sn xut thuc ln cn u t mt lng kinh ph ln cho i ng vn ng hnh
lang, yu cu chnh ph ni lng qun l i vi thuc cha bnh tng ng tr em. Hin
nay thuc cha bnh tng ng tr em cn c tiu th sang cc nc trn th gii,
bnh ADHD cng bt u ph bin Trung Quc. Mt website y t n Trung Quc
vit nh sau: Methylphenidate iu tr bnh tng ng tr em rt c hiu qu, khuyt
im duy nht ca Methylphenidate l khng th iu tr tn gc cn bnh ny, ch c th
ung trong thi gian di. Trn mng Internet bn mi l t ba trm by moi t n ba
nghn bn trm t. nc ngoi, nu trong nh c tr phi ung thuc, y cng l mt
khon chi khng nh.
Bnh ngon ai cng mun ct mt ming. Cng ty dc phm ni ting c vn u t
nc ngoi ti Trung Quc l Yangsen Ty An tuyn b h nghin cu v ch to ra
mt loi thuc c hiu qu lu di trong vic iu tr bnh tng ng - Methylphenidate
Hydrochloride Controlled Release, cch tuyn truyn ca h cng rt i vo lng ngi.
Ma h nm 2007, hai t bo c nh hng ln nht Bc Kinh l Bc Knh bui ti v
Thanh nin Bc Kinh u a tin, thuc kch thch trung khu thn kinh do cng ty Eli Lilly
ca M sn xut Atomoxetine Hydrochloride chnh thc c mt th trng Trung Quc.
Cc bi bo ny tuyn truyn rng, Cha bnh bng thuc l s la chn hng u iu
tr bnh tng ng tr em. Sang n ma ng, li xut hin mt bi bo tuyn truyn
khc, ngy 30-11, t Thanh nin Bc Knh li ng ti bi vit Bnh tng ng & tr em nu
khng kp thi iu tr s nh hng n sut i, nhc nh b m khng nn th i
vi cn bnh ny, nht thit phi iu tr, cha bnh bng thuc l s la chn hng u,
sau ni vi mi ngi c mt loi thuc tn l Atomoxetine Hydrochloride, mi ngy
ung mt vin c th kim sot bnh tt khng gin on trong c ngy, thch hp cho vic
ung lu di nhng li khng l thuc vo thuc.
Ngy 5-7-2008, t bo ny li ng ti bi vit Kh nng tp trung ca con tr, b m
bnh tng ng sau khi c gio vin gi hoc ngh. Bi hnh vi ca tr trng
hoc trng mm non khng ph hp vi yu cu, gy phin h cho gio vin. Gio vin
khng mun b mt s hc sinh gy phin h qu nhiu, khng mun hoc khng kh
nng tm kim mu cht ca vn trong gio dc, v th l lin tm bin php gii quyt
on gin nht l cho ph huynh a con i khm bc s. Ch cn a tr n bc s
kim tra, rt nhiu tr lin tr thnh bnh nhn, chng phi ung thuc hng ngy. Nh
th gio vin lin c th c gii thot mt cch nh nhng trc s quy ri ca mt s
hc sinh.
Khng t ph huynh cng mun quy kt mt s vn ca con tr cho nguyn nhn
khch quan, li suy ngh ny khng i hi b m phi t trch mnh, thc hin cng gin
tin nht. Thm ch ti cn gp ph huynh ca mt em hc sinh cp ba, con ch khng chu
hc hnh chm ch, khng thch ngi trc bn hc, ch mun i bng hoc xem ti vi, ch
cho rng con mnh mc bnh tng ng, lin bt con i khm bc s khoa tm thn, ngy
ngy bt con ung thuc. V vi t cch l ph huynh, ch khng h mun kim im li
nhng sai lm trong phong php gio dc ca mnh bao nhiu nm qua, cng khng
mun thay i phng php gio dc ca chnh bn thn mnh.
Nhng ph huynh hoc gio vin c con hoc hc sinh mc bnh tng ng, nu bit
quan tm v thu hiu con tr, chm ch lng nghe ngn ng hnh vi ca tr, mi th ca
tr u tr nn bnh thng. Trn lp tr khng ch nghe ging l v khng thch cch
ging bi ca gio vin hoc khng c hng th vi ni dung bi ging; thnh tch hc tp
km, l v tr khng hc cc ni dung trong bi thi; tn cng bn b, l v tr mun bo v
mnh hoc cm nhn c nim vui trong ; c nhng hnh ng nguy him, l v
chng mun th hin mnh hoc khng bit nguy him l g - hng triu tr em khc nhau
s c hng triu thc v mnh khc nhau, hnh vi ca chng cng c nhng biu hin khc
nhau. Chng vn cha c c quan nim o c, quan nim gi tr, kh nng chu ng
v kh nng d on c hu qu nh ngi ln, chnh v th chng rt kh dng nhng
ci ny kim sot mnh.
Ngi ln tip nhn mt a tr mc nh th no, c quyt nh bi anh ta
hiu c li tm s ca a tr ra sao.
Ph huynh v gio vin u yu tr, nhng ch c tnh yu thi th cha . S khc
bit trong phong chm gio dc, cch x l vn s dn n s khc bit ln ca cht
lng ca tnh yu. Ch khi hiu con tr, mi c th gio dc tt tr, mi c th yu tr mt
cch c cht lng.
8 . Rt cc tr mang bnh tng ng mc chng bnh g?
Nu ni qu tht con tr biu hin ra mt s vn trong hnh vi hoc phm cht nhn
cch, v c bn nhng vn ny u c th dng gio dc hc gii thch.
Mt phn do ph huynh hoc gio vin coi s hiu ng, hot bt bnh thng ca tr
l c vn , khng c chuyn g m gy chuyn. Phn ln do trong cuc sng gia nh tr
phi chu sc p tm l ln, khi chng li sc p, tr ny sinh v pht trin ra nhiu
hnh vi d dng. ng nhin nhng hnh vi d dng ny s khin ngi ta cm thy kh
chu, mun tm nguyn nhn gy ra n, buc phi quay tr v vi mi trng trng thnh
trong gia nh.
Ngy cng c nhiu tr mc bnh tng ng ch c th chng minh mt iu rng,
ngy cng c nhiu vn tn ti trong gio dc gia nh hin nay.
S theo ui i vi s tiu chun ha ca x hi hin i khin x hi ny sinh tm l
a dua trong mi phong din. B m lun mong con mnh pht trin theo hng tm
gong, ch khng pht trin theo hng m tr mun. Ngi ln t ra qu nhiu tiu
chun cho con tr, cho rng o to tr trong khun mu tiu chun, tong lai mi c th
thnh cng. V d ham hc, l php, gi k lut, a ti a ngh... Tr t ra nghe li
trong nhng phong din ny, lm theo yu cu ca ph huynh, tc l tt, nu chng
khng nghe li, khng t theo yu cu ca ngi ln, lin b trch mng, nghim trng
hon l chi nh. C bc ph huynh gp phi nhng cnh ng khng c nh mong
mun hoc c khim khuyt v mt nhn cch, thng s khng nh ca mnh vo
con tr, giao l tng ca mnh cho con tr thc hin.
Thi ca nhng ngi ln ny i vi tr th hin cm gic lo lng v khng an
ton ca ngi ln. N t s pht trin thnh mi xung t xy ra lin tc gia ngi ln
v tr em. B m ca nhng em mc bnh tng ng thng c nhn cch qu khch, mt
mt h dng m hnh t duy ca mnh can thip mt cch lu di, khng tt vo c
tnh t nhin ca tr, ly danh ngha tnh yu khng ngng o ln nhp iu sinh
trng vn c tr, khin chng sa vo ni bun kh v s hi; mt khc thc bo v ci
ti ca h rt mnh, ngi ln mun va vp phi th thch, lin a ra phn ng ngay,
thng i x vi tr mt cch h khc. Phong php gio dc ny c li cho vic gip
ngi ln trt b tm trng, nhng khng c li cho s pht trin ca tr, gy tn thong
v mt tm l cho tr.
Phn tch mi triu chng trong bng im chn on, u phn nh s iu chnh
ca tr em i vi mi quan h gia bn thn chng v th gii. Chng dng cc triu
chng khc nhau trt by nhng tri nghim t ti, bt an, chn ght, tht vng, th ,
cm hn, nghi ng... sau khi khng ngng b tn thoiig v mt tm l. vt thong tm l
s khin tr chu sc p ln v mt tinh thn, hnh vi tr nn bin thi, hoc l tr thnh
mt a tr ngang ngnh, kh bo; hoc l tr thnh mt k b nhn hon ton nh mt
chnh mnh; hoc s tr thnh mt con ngi c c, qu khch, khng th sng chung vi
ngi khc - ng sau tt c nhng iu ny u l do tr mt cm gic an ton, mt t tin.
Con ngi l sinh vt nhy cm bit bao, ngay t khi cn rt nh tr em c cm
nhn mnh m v tnh yu v s tn trng. Bt k cnh ng no trong cuc sng u c th
to nn nhng thay i trong cc ch tiu sinh ha trn c th tr, k c trong i no ca
nhng tr c gi l mc bnh tng ng c thiu Dopamine lm cho tr yn tnh, ai c
th ni r y l nguyn nhn hay kt qu? Chnh v vy nguyn nhn gy bnh thc s
ca bnh tng ng l hai sai lm m ngi ln mc phi: Quan nim sai lm v tr em v
phong php gio dc sai m.
Ni nh th ny khin rt nhiu ph huynh v gio vin cm thy khng vui, thm ch
phn cm. H quen quy kt vn cho mt nguyn nhn khch quan, ng thi i tm
Cuc sng x hi tr nn tinh t nh vy, bit sinh con khng ng ngha vi vic bit
lm b m, ph huynh thi hin i cn phi hc mt cch ngoan o cch lm b m. Nu
trong gia nh bn c mt a tr mc bnh tng ng, mun thay i con tr, trc ht
v quan trng nht l phi thay i b m. Bc th nht l kin quyt vt ngay thuc vo
thng rc, dng cm tha nhn vi con tr rng, b m sai. Ngy ny chnh l khi u
mi cho cuc sng ca b m, cng l khi u mi cho cuc sng ca con tr!
Lu c bit
[Tui th tri qua s khng bao gi tr li, nhng thuc tng ung cng s li
vt tch trong c th; b gn ci mc bnh tng ng cng s li du vt trong tm hn
tr.
Nhng khim khuyt v mt tm l v bnh tinh thn tr ch yu l vn gio dc
ch khng phi l vn y hc, hun luyn gio dc s c hiu qu hn l hun luyn y t.
vt thng tm l s khin tr chu sc p ln v mt tinh thn, hnh vi tr nn bin
thi, hoc l tr thnh mt a tr ngang ngnh, kh bo; hoc l tr thnh mt k b nhn
hon ton nh mt chnh mnh; hoc s tr thnh mt con ngi c c, qu khch khng
th sng chung vi ngi khc - ng sau tt c nhng iu ny u l do tr mt cm gic
an ton, mt ttin.]r2
Nu ni tht s c mt loi thuc c th cha c bnh cho tr, th c l gim thiu
can thip v bu khng kh t do l hai loi thuc tt nht.
L I K T
Mt v ph huynh thng xin ti liu mi ca ti, khi cun sch ny cha c xut
bn, ch c ht mi bi vit trong .
Ch ni: Trc ti cng c mt s cun sch v gio dc gia nh, nhng
thng xuyn cm thy tht vng. Lc c thy cu no cng c l, sau khi t sch xung
li cm thy khng bit lm g c. C cun sch thm ch ch khoe khoang s thnh cng,
khin ngi ta cng c cng cm thy t ti, cng c cng khng bit nn lm b m nh
th no. c nhng bi vit ny ca ch, ti mi thc s bit khi phi i mt vi con tr th
nn suy ngh g v lm th no. Hin gi con ti ln cp hai, ti ch tic rng khng c
c nhng bi vit ny sm hon, ti sao ch li khng cho chng ra i sm hon !.
Ti vit tong i nhanh, b ra gn mt nm vit c cun sch di hai trm
nghn ch ny, nhung qu thc l ti chun b trong mt thi gian rt di, t nht phi
mi my nm, t cng tc n nghin cu, v cui cng l ch thn nui con tng ngy.
Ti bit, c rt nhiu bc ph huynh kht khao c hc hi. Nhng nm qua trn th
thng khng thiu sch v gio dc gia nh, iu ny cng phn nh c nhu cu ca
mi ngi trong vn ny. K t khi c con, bn thn ti cng c khng t sch v
gio dc gia nh. C cun do chuyn gia vit, c cun do nhng bc ph huynh thnh cng
trong vn nui dy con vit, cng c cun dch t sch nc ngoi ra, thm ch c c
ba m ra. Nhng cun sch ny, c cun khin ngi ta thu hoch c kh nhiu iu,
nhng phn ln li lm cho ngi ta tht vng, thm ch cn c nhng cun rt s si, c
m thy tc. Mi ln ng trong ca hng sch, nhn thy bao nhiu sch v gio dc gia
nh, hoa ht c mt, ti lun than thm rng: Gio dc gia nh quan trng bit bao, ng
l b m thc s rt cn mt s cun sch hay nh hng cho hot ng gio dc con
ca mnh, nhng mun chn c mt cun khng da dm tinh thn ngi khc, khng
la di ngi khc, khng ni nhng li so sng, khng gy hiu nhm, va khoa hc li
va thc dng, thng tc d hiu, li mang tnh kh thi tht khng d cht no!
L mt bc ph huynh, ti bit cun sch no cn thit vi mnh. Chnh v th, sau mt
thi gian thai nghn v chun b rt di, khi ti bt u vit cun sch ny, trong lng v
cng thnh khn. Ti buc phi lm th no khi cc bc ph huynh mua sch ca ti, h
cm thy rng cun sch ny cn thit, c tc dng vi h, nu khng, th khng vit cn
hn.
Mt s bn b h hng xung quanh ti, v nhiu hn l h hng ca h hng, bn
ca bn, sau khi c c nhng bi vit ny, c nhng phn hi rt tch cc. iu ny
cng khch l ti chuyn tm vit cho tt tng bi vit.
Cm n Nh xut bn Nh vn to iu kin cun sch ny c chnh thc xut
bn, cho cng nhiu bc ph huynh bit n n hon na. Nu cun sch ny khin nhiu
bc ph huynh cm thy rt thc dng, th l iu m ti vui nht.
Ci tn Ngi m tt hon l ngi thy tt, khng h c nh so snh ngi m vi
ngi thy, cng khng c coi nh chc nng gio dc con ngi ca ngi thy.
y ch mun nhn mnh tm quan trng ca gio dc gia nh - mi a tr l mt c th
c lp, gia nh l mi trng gio dc u tin ca tr, cng l mi trng gio dc quan
trng nht, b m chnh l ngi thy, ngi c u tin nh hng su sc nht n tr.
Mt ngi nu khng c c nn tng gio dc gia nh tt, gio dc nh trng phn ln
rt kh c th thc hin mt cch bnh thng h - Xt trn ngha ny, tm quan trng
ca ngi m s ln hon c ngi thy.
Trong cun sch ny ni rt nhiu n con gi Vin Vin ca ti, th hin nhiu u
im ca c b. Ti khng c xy dng mt tm gong in hnh, m ch mun thng
qua trng hp gio dc con gi ti, trnh by mt s phong chm gio dc ng n,
chia s vi cc bc ph huynh mt s kinh nghim gio dc c hiu qu. Con gi ti l
mt a tr bnh thng, bn thn c b cng c rt nhiu khuyt im v thi xu. Do
cun sch ny khng phi tp trung vit v c b, chnh v th nhng ni dung khng c lin
quan s c b qua. ng thi, cng xut pht t suy ngh con gi ti khng phi l mt
tm gong, m ch l nhn vt chnh trong trng hp ny, cun sch ny ch gi c b
bng tn gi nh, mt s thng tin khng c lin quan b lc i - y cng l v mun
tn trng kin ca con, ti tin rng mi ngi c th thng cm. y ti mun cm cm
con gi mnh, chnh c b gip ti c c rt nhiu kinh nghim c lin quan.
ng thi, ti cng rt cm on li gii thiu ca gio s Tin L Qun trng i hc
Bc Kinh v gio s Chu Thng ng trng i hc S phm Bc Kinh, c c s khng
nh v ng h t pha h, ti cm thy v cng vinh hnh. c bit l gio s Tin L
Qun, mc d ng khng quen bit ti, cng khng c ai gii thiu, nhng gio s vn tranh
th thi gian c bn tho m ti gi i. Gio s khng nhng gp ti chnh sa mt
vi ch bt hp l, m cn vui v ng gii thiu cun sch ny, tiu chun duy nht
ng a ra s la chn ca mnh l cht lng ca bn tho. Sau khi v hu, gio s vn
dnh rt nhiu thi gian cho s nghip cng ch gio dc, lc ny, ti tr thnh ngi
c trc tip hng li; ti bit, gio s nhit tnh v gii thiu cun sch ny mt cch
rt v t, thc s l v trong lng ng lun cha ng nhng vn v gio dc Trung
Quc, mc tiu phc v ca ng l nhm vo ng o cc bc ph huynh v gio vin. Ti
y ti mun t lng knh trng v cm on ng mt ln na! Nu cc bn c gi cm thy
nghi ng hoc c quan im tri ngc vi nhng quan im ca ti trong cun sch ny,
hoc c iu g cn t vn, phn hi, rt mong cc bn hy lin lc vi ti qua a ch email
v blog ca ti in trong li gii thiu v tc gi. Ti rt mun trao i, giao lu, hc hi vi
cc bn trong kh nng cho php.
Chc tt c tr em trong x hi u c hng mt nn gio dc tt, chc tt c cc
bc ph huynh u cm nhn nhn c ci p v nim hnh phc trong qu trnh gio
dc con.
Chc cho cuc sng ngy cng toi p hon, ngy mai s toi p hon!
Bc Kinh, thng 10 nm 2 0 0 8
v v n g i o d c gi*i tn h
1. Lm th no ni chuyn v mi quan h vi bn khc gii vi con tr? 56
2. C c nhng kin thc v gii tnh s khng phm nhng sai lm v gii tnh ?
190
3. Nn gio dc gii tnh cho con tr nh th no? 190
PHT TRIN TR TU V B i DNG NNG L
HC TP
V v n g i o d c v* l n g
376
8. Hc thuc lng th c c li g cho con tr, tr nn hc thuc lng th c t khi no?
77
9. Trong qu trnh dy tr hc th c nn ch vn g? 77
V v n c s c h n g o i gi h c
v vn hc ng vn
1. Trnh ng vn c vai tr quan trng nh th no i vi s pht trin ca con
ngi? 77,165
2. Ti sao ni hc ng vn ch khng phi l hc sch gio khoa ng vn? 165
3. Lm th no hc tt mn ng vn? 12 5 ,15 4 ,16 5
4. Lm th no bi dng kh nng vit vn ca tr? Lm th no nng cao k xo
lm vn? 12 5 ,15 4 ,17 8
5. Lp lm vn siu tc c nng cao c trnh vit vn cho tr hay khng? 125
6. Lm th no bi vn ca tr th hin c tnh cm chn thc, c chiu su? 125,
178
7. Ti sao ni khuyn khch tr c sch l mt trong nhng bin php thc dng nht
ca gio dc t cht? 2 2 4 ,112 ,12 5 , 499
8. K xo ln nht trong khi vit vn l g? 154 ,178
9. Con ng t phi kinh qua nng cao trnh vit vn cho tr l g? 12 5 ,15 4 ,17 8
VN BI DNG THI QUEN
Thi quen trong hc tp
1. Lm th no bi dng cho tr thi quen tnh tm hc bi trong s n o? 423
2. Lm th no bi dng cho tr thi quen tt t gic hc bi? 246, 258, 291, 302,
354, 439
3. Lm th no tr thch hc? 100, 258, 291, 302, 475, 489
4. Ti sao c nhng a tr khng thch hc? 91, 258, 268, 281, 291, 302, 312
5. u l thi quen tt trong hc tp? 246, 291, 302
6. Thi quen xu trong hc tp ca tr c hnh thnh nh th no? 246, 268, 302, 489
1. Lm th no tr khng s tim? 21
2. Nguyn nhn khin tr li n l g? 4 11
3. C nn bn com cho tr ? Lm th no tr chng kn n? 4 11
4. Ti sao ni thi quen tt khi i ng phi bt u thc hin t khi cn trong thi k
s sinh? 423
5. Lm th no bi dng cho tr thi quen tt ng khng s n o? 423
6. Khi bi dng cho tr mt thi quen no lm th no trnh nhng li nhc nh
tiu cc? 4 11, 423
PH LC
MT S THNG TIN V H THNG GIO DC CA TRUNG QUC
1. Cc thng tin chung
Trung Quc thc hin ch gio dc gm bn giai on: Gio dc trc tui i hc,
gio dc s cp, gio dc trung cp v gio dc cao cp.
Gio dc trc tui i hc hay cn gi l gio dc mm non dnh cho tr em t ba n
su tui.
Gio dc s cp hay cn gi l gio dc tiu hc (cp mt) dnh cho tr em t su n
mi hai tui.
Gio dc trung cp ly nn tng l gio dc s cp, gm c hai b phn: gio dc trung
cp ph thng v gio dc trung cp chuyn nghip. Trong gio dc trung cp ph thng
l b phn ch yu. Gio dc trung cp ph thng hay cn gi l gio dc trung hc chia
lm hai giai on l s trung v cao trung (tng ng vi trung hc c s v trung hc
ph thng ca Vit Nam). Gio dc trung cp chuyn nghip nhn hc sinh tt nghip s
trung vo cc trng trung cp chuyn nghip, thi gian hc l ba nm (hai nm hc v
mt nm thc tp). Hin nay cc trng trung cp chuyn nghip thng thng bao gm
trng k thut, trng s phm v cc trng v ngh thut, y dc, th dc, ti v.
Gio dc cao cp hay cn gi l gio dc cao ng, i hc v sau i hc l gio dc
chuyn nghip da trn nn tng gio dc trung cp, gm hai b phn: Gio dc cao cp
chnh quy v gio dc cao cp theo ch ti chc. Gio dc cao cp chnh quy tuyn sinh
hc sinh tt nghip cao trung vi phng thc hc tp ton thi gian. Gio dc cao cp
theo ch ti chc dnh cho nhng ngi i lm theo ba hnh thc sau: tm ngh vic
i hc, va lm va hc v hc hm th.
2. Gio dc trc tui i hc
Gio dc trc tui i hc hay cn gi l gio dc mu gio l nn tng v cng quan
trng cho c qu trnh gio dc sau ny. Theo quy nh trong Lut gio dc ca Trung Quc,
tr em trn ba tui tr ln mi c i hc mu gio. Trng mu gio c ba khi lp:
nh, nh v ln. Lp nh dnh cho cc em t ba n bn tui, lp nh l cc em bn n
nm tui, lp ln l cc em t nm n su tui.
3. Gio dc ph thng