Professional Documents
Culture Documents
فصل دوم 3
Uploaded by
دهکردیCopyright
Available Formats
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this DocumentCopyright:
Available Formats
فصل دوم 3
Uploaded by
دهکردیCopyright:
Available Formats
همسايه ها
احمد محمود
فصل دوم3 -
با "عنكبوت" حسابي اخت شدهام .پنج سال است كه تو قهوهخانة امانآقا كار ميكند .عنكبوت ،هيچكس را
ندارد .خودش ميگويد
-خودم هسم و سايهم
راست و دروغش به من ربطي ندارد .خودش كه آدم بدي نيست .كوتاه و لغر است .شيرههم ميخورد.
وقتي نشئه باشد از خاطراتش ميگويد .اگر حرفهاش راست باشد ،زندگي پر دردسري داشته است .هشت
سال سربازي كرده است .سي دفعه بيشتر فرار كرده كه هي گير افتاده و دوباره روز از نو ،روزي از نو.
يك بارهم شوشكه را كشيده است به دنبال فرمانده گردان به قصد اينكه شقهاش كند ولي سربازها مثل مور
و مبلخ ريختهاند و شوشكه را از دستش گرفتهاند .سراين كار شش ماه زنداني كشيده است .دماغش آن قدر
گنده است كه آدم ،اول دماغش را ميبيند ،بعد ملتفت ميشود كه دو طرف قوز برجستة دماغ ،دوتا چشم هم
هست و ملتفت ميشود زير نوك دماغ -كه به اندازه يك سيبزميني به قاعده است – يك دهان هم هست
-خالد ،من به جاي پدرتم .خوبيتو ميخوام
-ممنونم عنكبوت ...خيلي ممنونم
عنكبوت قوز دماغش را ميخاراند
-خودت ميدوني كه تو اين بسته چي هس؟
بهتر دروغ ميگويم
-نه عنكبوت ،نميدونم
-پس كارخوبي نكردي ...شايد توش ترياك باشه
-اينو ميدونم كه ترياك نيس
پاپيام نميشود .بستة روزنامه را گذاشتهام زير لحاف تا شدة عنكبوت كه تو انبار قهوهخانه است .كاش
عنكبوت نفهميده بود
-عنكبوت ،به امانآقا نگيها
عنكبوت نشئه است .وقتي شيرهاش را خورده باشد آنقدر نوك دماغ گندهاش را ميخاراند كه سرخ ميشود.
تو دماغي حرف ميزند
-من چكار به كار تو دارم ...من اگه چيزي ميگم براخاطر خودته ...آخه تو هنوز خيلي جووني كه بتوني
مردمو خوب بشناسي
عنكبوت سردماغ است .هروقت حوصله داشته باشد از مشتريهاي قهوهخانه ميگويد
-اينو ميبيني؟ ...از اون آدماس كه برا صنار ،پستون مادرشو مي بره ...اوني رو كه اونجا نشسته و قليون
ميكشه ميبيني؟ ...بچه بازه .قبل از اينكه رانندة ديزل بشه ،دوچرخه ساز بوده
عنكبوت شناسنامه همة مشتريهاي قهوهخانه را دارد
-جان محمد خيلي نازنينه .قلبش مثه آينه صافه .نيگاش نكن كه گاهي ،اوقات تلخي ميكنه ...آدم بايد
بطونش خوب باشه
هرچه ساعت يازده نزديكتر ميشود ،دلم بيشتر ميزند .بيدار گفته است كه نبايد بفهمد .ولي وقتي خواستم
قايمش كنم ،عنكبوت ملتفت شد
-اين چيه خالد؟
-هيچي كه نميشه ...بالخره يه چيزي هس
-همينه كه ميبيني
-چرا قايمش ميكني؟
-ساعت يازده قرار يه نفر بياد بگيردش
نگاهم مي كند .بسته را از دستم ميگيرد و سبك و سنگين ميكند .بعد ميدهدش به دستم و ميگويد
-بذارش تو لحاف من
آسمان تيره است .اگر ببارد ،شايد نيايد .غرش شعلههاي گاز ،تا قهوهخانه ميآيد .امانآقا نشسته است پشت
دخل .منقل جلوش است .عنكبوت سركيف است .خودش به همه ميرسد و تازه مگر چند مشتري هست؟ از
بيست تا بال نميزند.
بيدار گفت كه قدش كوتاه است .گفت كه دست راستش را با تنزيب بسته است ،از مچ تا كف دست .سبيل
زردرنگي هم دارد .موي سرش كوتاه است .پشت سرش پخ است
-سرساعت يازده مياد
دلم مالش ميرود .هيچوقت اين طور نبودهام .انگار تب دارم
-بيدار ،تو بسته چي هس؟
-فقط روزنومه
-مثه اوناكه شفق ميفروشه؟
-چندون فرقي نميكنه
عنكبوت وقتي نشئه باشد از مردم ميگويد
-تو هنوز جووني ...هميشه ميباس دوتا چشتو خوب واكني .منو ميبيني كه به اين حال و روزگار افتادم؟...
همهاش چوب مردمو خوردم ...اونو ميبيني كه چار زانو رو تخت نشسه و چاي ميخوره؟ ...تسبيحشو
ميبيني؟ ...ميبيني چه مظلوم و صاف و ساده بنظر ميرسه؟ ...اگه بگم به كلك جور كرد و صدهزار تومن
به جيب زد و يكي ديگه رو فرستاد زندون ،قبول نميكني...
غرش شعلههاي گاز ،زيرصداي پيدرپي رعد غفه شده است .بوي باران قهوهخانه را پر كرده است .بوي
زمستان .الن است كه ببارد.
-عنكبوت ،ساعت چنده؟
به ساعتش نگاه ميكند كه عينهو يك وصله به مچش چسبيده است
-يه ربع به يازده مونده...
بعد نگاهم ميكند .چشمانش رنگ گرفته است .صداش رگدار است
... -ولي خالد ،خوب چشاتو واكن ...ميبيني كه زندگي و مردم چه بلئي سرمن آوردن؟
باران شروع شده است .قطرهها درشت است.
حرفهاي بيدار ،مثل حرفهاي جان محمد است
-حرف ما فقط اينه كه چرا گشنهها بايد گشنهتر بشن و پولدارا پولدارتر.
پدرم معتقد است كه خدا رزاق است
-اينا همه مشيت پروردگاره .آدم وختي به دنيا مياد ،تموم زندگيش تو پيشونيش رقم زده شده
باران ،رگبار شده است .اگر اينطور ببارد ،سيلب خواهد شد .از پشت شيشة پنجره ،بيرون را نگاه ميكنم.
باران ،جادة اسفالت را ميكوبد .انگار از رو زمين دود بلند ميشود
-عنكبوت چقد مونده؟
-خيلي شور ميزني؟
-چقد مونده؟
-ده دقيقه
كاش قبول نكرده بودم .اگر باران همينطور ببارد؟ ...صداي بيدار تو گوشم است
-مياد .حتمًا مياد .اگه سنگ از آسمون بباره ،مياد.
نزديك در قهوهخانه ايستادهام .به آسمان نگاه ميكنم كه سياهي ميزند .عنكبوت از كنارم ميگذرد
-خودتو ،تو دردسر انداختي
حرفهاي عنكبوت مخصوص خودش است .مثل حرفهاي هيچكس نيست
-يه وخ چشاتو وا ميكني و ميبيني كار از كار گذشته.
حرفهاي پدرم ،مثل حرفهاي حاج شيخ علي است
-اگه خدا نخواد ،حتي به برگم از درخت نميفته.
حرفهاي محمد ميكانيك مثل رفهاي بيدار است
-همه چيزرو ميشه عوض كرد .همه چيزرو.
نفتكش بزرگي دارد ميآيد به طرف قهوهخانه .از طرف شهر ميآيد .سبز رنگ است .برف پاك كنهاش به
سرعت ميگردد .آب رو اسفالت را گرفته است .نفتكش ،گردش انحرافي اسفالت را دور ميزند و ميراند به
طرف قهوهخانه .ميآيد زير سايبان و ميايستد .رانند از اتاقك نفتكش ميزند بيرون .كوتاه است و چاق.
روسينهاش نوار سفيد هست .سرو گونهها را با كله پشمي سياه رنگي پوشانده است .پشت سرش،كمك
راننده ميآيد بيرون .دست راستش را با تنزيب بسته است .نفس تو سينهام حبس ميشود .زل ميزنم به سبيل
زردش .كمك راننده لبخند ميزند .ميآيد به طرفم .دلم ميخواهد فرار كنم .صداي تپش قلبم را تو شقيقههام
ميشنوم .پشت سرم تير ميكشد .بايد شروع كنم .اولين جمله را من بايد بگويم .اگر نگويم از جلوم گذشته
است و رفته است و محال است كه بتوانم خودم را قانع كنم وبروم و باهاش حرف بزنم .روبرويم كه
ميرسد ،صدا از گلويم ميزند بيرون .انگار صداي خودم نيست .انگا بيدار است كه به جاي من حرف ميزند
-قصد رفتن به بندر داري؟
ميايستد .خودش است .لبخند ميزند .صداش به گوشم مينشيند
-بيتوقف تا بندر
حرف بيخ گلويم خشك شده است .دارم خفه ميشوم .آب دهانم را قورت ميدهم .صدام رگدار است
-خسته نميشي؟
-اينطور بهتره
اين بار راحتتر حرف ميزنم
-اگه مسافر سرراهي باشه؟
-سوارش ميكنيم
كمك راننده پنجة بزرگش را ميگذارد روشانهام و كمي فشار ميدهد .بعد ،راه ميافتد و ميرود دور از راننده
مينشيند .چابك ميروم به طرف دستگاه ،استكان چاي را از دست عنكبوت ميگيرم و تند برميگردم و
ميگذارم جلو كمك راننده
-ببر بذارش تو ماشين .الن با ميشم قايمش ميكنم
هردو لبخند ميزنيم.
*
*
كبوترهاي دم سفيد ،سربه نيست شدهاند .وقت تخم كردنشان بود .گمان كنم كه كار ،كار ابراهيم است.
بدجوري سرتق شده است .اين روزها،اصلَ زير بار حرف رحيم خركچي نميرود .كشتيارش ميشود كه
همراهش برود كوره پزخانه ولي انگار نه انگار .اگر بتواند خودش را به دل درد ميزند ،يا به سر دود ،يا
به دندان درد و وقتي هيچكدام از اين بهانهها فايدهاي نكرد ،ميايستد توسينة رحيم خركچي
-امروز نميتونم بيام .حسني كه مياد ،ديگه من بيام چه كنم؟
حسني سر به راه است .سرش را مياندازد پائين ،سوار "چرمه" ميشود و ميرود كورهپزخانه .پدرش
سوار "ديزه" ميشود.
امانآقا ،دو كبك كشته داده است كه بدهم به بلورخانم .با دوچرخة امانآقا ميرانم تا خانه .زين دوچرخه بلند
است،ولي سوار «لول» كه بشوم حسابي ميتوانم ركاب بزنم.
پيش از ظهر است .تو خانه قشقرقي به پا شده است كه بيا و ببين .ديشب آفاق نيامد خانه .خواج توفيق
دلواپس نشد .چون گاهي ميشود كه شبها نميآيد .ميرود دنبال قاچاق .گاهي با بلم و گاهي با اسب.
همسايهها ،همه ريختهاند تو خانه ما .از دو كوچه پائينتر و دو كوچه بالتر ،مفتشها ،آفاق را تو "باغ شيخ"
گرفتهاند با پنج قواره ساتن .از منزل شيخ شعيب ميآمده است .شب نگهش داشتهاند و حال ،همراهش
آمدهاند كه خانه را بگردند .بانو ،مثل لندوك سرما زده ميلرزد .ايستاده است كنار حوض و قوز كرده
است .به گمانم كه خمار هم هست .آفاق ككش نميگزد .دستهايش را زده است پركمرش و قامت بلند و
گرفتهاش را راست نگهداشته است و كركري ميخواند .موي شبق گونهاش رها شده است رو دوشش.
چادرش را محكم به كمر بسته است .مفتشها همه جا را با سيخهاي نوك تيز آهني سوراخ سوراخ كردهاند.
كف اتاق خواج توفيق را ،بستة رختخوابها را،كاهداني رحيم خركچي را و حتي گونيهاي تپالة صنم را.
ابراهيم نشسته است رو كبورترخانه و زانوها را تو بغل گرفته است .چشمهاي نموكش تو كاسههاي
چشمش دو دو ميزند .اميد رفته است مدرسه .حسني رفته است كورهپزخانه.
بلورخانم رو عتابة در اتاق ايستاده است .از لبلي مردم ميروم به طرفش .دوچرخه را به كبوترخانه تكيه
ميدهم.
-بلورخانم ،اين كبكارو امانآقا داد .گفت تميزش كن و آبليموش بزن برا شب
بلورخانم ،كبكها را ميگيرد .دستش ميلرزد .رگش سفيد شده است
-بلورخانم چرا رنگت پرده؟
شده است عين همان روز كه از مرده براش حرف زدم
لبهاش تكان ميخورد
-چيزيم نيس
ميدانم كه دروغ ميگويد .حتماَ بايد خبرهائي باشد كه اينطور خودش را باخته است .رنگ بلورخانم بيخود
نميپرد .تنش اينطور بيخود نميلرزد.
-بلورخانوم قربون دستت،اين بستهرو بگير بذار تو اتاقت تا فردا اخم بلورخانم توهم ميرود
-اين دفهرو ميگيرم آفاق خانوم ،ولي اينو بدون كه اگه امانآقا بفهمه محشر بپا ميكنه.
حتمَا خبري هست .سرميكشم تو اتاق بلورخانم .چيزي نميبينم .آفاق بيجهت دلش قرص نيست كه اينطور
ايستاده است و دستهاش را به كمر زده است .لبد پارچهها تو اتاق بلورخانم است .قصد ميكنم بروم تو
اتاق .بلورخانم بازويم را ميگيرد
-نرو تو خالد
لبهايش سفيد شده است
-تو اتاق چيزي هس بلورخانوم
-هيس
-خب اگه خيلي ميترسي من ميرم تو كوچه پنجره رو واكن بده ببرم دكون شاطر حبيب تا مفتشا برن
گلوي بلورخانم خشك است .حرف كه ميزند ،صداش خفه است.
-نميشه خالد ...نميشه
حال يقين ميكنم كه گوئي پارچههاي قاچاق زير تختخوب بلورخانم است
-پس اقل خودتو نباز .اگه مفتشا نيگات كنن همه چيز دستگيرشون ميشه .برو تو آينه خودتو نيگا كن ببين
چي شدي.
مفتشها تمام اتاق خواج توفيق را به هم ريختهاند .تا حال چيزي پيدا نكردهاند .قصد ميكنند در هواخور
بالي سردر اتاق را كه مدتها پيش تيغه شده است خراب كنند .نور محمد با چشمهاي نينياش تيغه را نگاه
ميكند
-نه بابا ...گجش كهنهس .مگه نميبيني؟ مدتها پيش تيغه شده حال ،سيخهاشان را برداشتهاند و راه افتادهاند
كه بروند.
از وقتي كه آمدند و نخلهاي پشت خانه ما را بريدند و شاخههاي آب را پر كردند ،كار آفاق سخت شد.
پناهگاهش را از دست داد
-خدا ذليلشون كنه ...ديگه پناهگاهي نداريم
بعد از بريدن نخلها ،اين ،دفعة هفتم است كه آفاق را ميگيرند .پنج دفعهاش را جريمه داد و رهاش كردند.
يك دفعهاش هم يازده روز زنداني كشيد كه خواج توفق به فلكت افتاده بود براي ترياكش و براي سور و
ساتش.
اگر آفاق نباشد ،خراج توفيق و بانو ،دو روزه سقط ميشوند.
-راه بيفت
آفاق ،چادرش را دوركمر بازميكند و به سر مياندازد
-توفيق ،دست و پائي كن به كسي بياد ضامنم بشه .بلكه رفتي شيخ شعيبو ديدي
آب دماغ گندة خواج توفيق راه افتاده است .انگار فرصت نكرده است كه سير و پر ترياكش را بكشد .هوا
سرد است .ميچزاند .خواج توفيق دستمال قز يزدي را از جيب گشاد شلوارش بيرون آورد و آب دماغش
را ميگيرد.
مقتشها آفاق را جلو مياندازند و از خانه ميزنند بيرون .همسايهها دنبالشان راه ميافتند .بلورخانم نفس ميكشد
و رنگش سرجا ميآيد .مادرم صدام ميكند .ميپرسد كه چرا آمدهام خانه كه بهش ميگويم .ابراهيم از رو
كبوترخانه جست ميزند پائين .سينه به سينهاش ميايستم
-ابرام ،كفترا دم سفيد...
هنوز حرفم تمام نشده است كه ميدود تو حرفم
-يقين گم شدن ،آره؟
حال ترديد ندارم كه كار خودش است
-خب ،لبد تو ميدوني كجاس؟
شانههايش را بال مياندازد
-من از كجا بدونم؟
از جلوم كنار ميكشد كه برود .بازويش را ميگيرم .سر بزرگش رو گردن باريكش لق ميخورد .دستها را
چپانده است تو جيب نيمتنه .نيمتنه برايش گشاد است .تا زانويش ميرسد .چشمهايش نموك است .سرش
عينهو نمدكهنة سياه چرك آلود است
-ببين ابراهم ...من ديگه نميخوام كفتربازي كنم ...حتي اگر بتوني بفروشيشون ،ازت ممنون ميشم
ابراهيم ذوق ميكند .دور دهانش چين مينشيند
-خب ،اگه مشتري خوب واسهشون پيدا كردم ،چي به من ميرسه؟
-تومني دوزار
-خوبه
قرار ميگذاريم كه كبوترها را بفروشد .آخر به دردم نميخورد .من كه هميشه ميروم قهوهخانه و فرصت
هوا كردنشان را ندارم .تازه اگر فرصت داشته باشم ،كبوتربازي چه به دردم ميخورد؟
دندانهاي زرد ابراهيم بيرون ميافتد
-تا شب همهرو ميفروشم ...الن ميبرمشون پيش جاسم
هميشه دلم ميخواسته است كبوترهام مثل كبوترهاي جاسم باشند .عليالخصوص آن جفت "مسكي" كه وقتي
ميل ميكشند و اوج ميگيرند و بنا ميكنند به معلق زدن ،چه غوغائي تو دل آسمان بپا ميكنند
-اما ابرام ،حضرت عباس مابين
ابراهيم سرگندهاش را تكان ميدهد
-حضرت عباس مابين
تاخت برميدارد به طرف اتاق و باگوني برميگردد و تا چشم به هم ميزنم ،خم ميشود و ميرود تو
كبوترخانه .يكهو دلم ميگيرد .پشيمان ميشوم .انگام دلم نميخواهد كبوترهام را بفروشم .ميخواهم از خانه
بزنم بيرون .پاهام ياري نميكند .چندك ميزنم جلو در كبوترخانه .نر "حبشي" تو چنگ ابراهيم است .سياه
سياه است .مثل پركلغ ميماند .چشمهاش قرمز است .انگار نگاهم ميكند .انگار غمگين است .نوكش به
قاعدة يك گندم كاروني است .تو آسمان چه محشري بپا ميكند و چه برافاده ميشود وقتي كه سينه را پف
ميكند و دمش را مثل جارو باز ميكند و دور مادهاش ميگردد و بغبغو ميكند .حتي از كبوترهاي جاسم هم
بهتر است.
ابراهيم ،نر "حبشي" را مياندازد تو گوني .حيوان پرپر ميكند و آرام ميشود .غوغو تو گلويش شكسته
ميشود .صداش غمگين است .دلم ميخواهد بزنم زير گريه .بلند ميشوم ،به دوچرخه تكيه ميدهم و ابراهيم
را صدا ميكنم .صداي ابراهيم مثل جيك جيك چرخ ريسك است
-چيه خالد؟
-بيا بيرون بهت بگم
-بيام بيرون؟
-آره
-پشيمون شدي؟
از كبوترخانه ميآيد بيرون .دست ميگذارم روشانهاش
-ببين ابرام ،پشيمون شدم .حال بذا بمونن
ابراهيم بغ ميكند
-ولي ابرام ،من سر حرفم هسم .يعني كه ،منو ،تو شريك حسيم .تو آب و دونهشون بده تا هروخ كه
فروختيمشون ،نصف تو ،نصف من چهرة ابراهيم باز ميشود
-اما حضرت عباسيها
-حضرت عباسي
با هم دست ميدهيم .نرحبشي را از تو گوني بيرون ميآورم و رهاش ميكنم .حيوان بياينكه ناخن به زمين
بزند ،پرميكشد و بال ميرود .تق تق بالهاش غم را از دلم ميراند .نر حبشي بنا ميكند به اوج گرفتن و معلق
زدن .حال خيالم راحت است كه ديگر ابراهيم كبوترهام را نخواهد دزديد.
*
*
يك هفته بيشتر است كه امان آقا راديو خريده است .يك راديو (جي-ئي-سي) كه از يك يخدان كمي كوچكتر
است .عجب برق ميزند .روزي چند دفعه پاكش ميكند .قهوهاي سير است ،گاهي هم انگار آلبالوئي ميزند.
بلورخانم ،لبههاي پارچة حرير آبي رنگي را تورسفيد دوخته است كه بيندازد رو راديو .رنگش اصلَ با
رنگ راديو نميخواند.
از آن وقت كه راديو آمده است تو قهوهخانه وضع كلي فرق كرده است .حبس صوت از اعتبار افتاده
است .جعبة‌حبس صوت را با بوق بزرگ سبز رنگش گذاشتهايم تو اتاق خلوت امان آقا كه ديوار به ديوار
انبار است .حال كارگران نفت بيشتر ميآيند قهوهخانه كه به خبرهاي راديو گوش بدهند .گاهي ،وقتي
خبرها تمام ميشود ،دور هم مينشينند به گفتگو كردن .آتش جان محمد از همهشان تيزتر است .حال ،پولش
ل حال ديگر ميدانم كه «استعمارگر» چه معني ميدهد و ميدانم يواش دارم از حرفهايش سردر ميآورم .مث َ
معنياش آنطورها نيست كه من و ابراهيم فكر ميكرديم .به حرف ابراهيم خندهام ميگيرد
-نفت بخوره كه بهتره تا خون آدميزاد بخوره
بيدار ،همة كلماتي راكه به ذهن سپرده بودم تا از شفق بپرسم ،برايم معني كرده است
-ببينم بيدار ،نوشتة رو اون كاغذا چه معني ميده؟
برايم با حوصله شرح ميدهد
-خب ،پس اينا كه رو ديوارا نوشته شده ،چه معني ميده؟
باز برايم شرح ميدهد
حرفهاش عجيب و غريب است .نه كه خيلي عجيب و غريب؟ ...من تا حال اينها را نفهميدهام .بايد خيلي
حواسم را جمع كنم تا ملتفت شوم چه ميگويد .تازه بعضي از حرفها را دوباره و سه باره هم برايم ميگويد.
-مجلس از رئيس دولت پرسيده كه چرا انگليسيا نصف پول نفتو بايد بابت ماليات كم كنن؟ رئيس دولت
جواب داده ،خب حقشونه ،بايد كم كنن ...و بعد ،بازم گفته ،حال فرض كنين به جاي خمس كم ميكنن.
به بيدار ميگويم
-ولي به گمون من ،فقط اولداي پيغمبر هسن كه بايد خمس بگيرن ...انگليسيا كه تازه كافرم هسن
بيدار ،لبخند ميزند و برايم شرح ميدهد .از حرفهايش دستگيرم ميشود كه رئيس دولت با انگليسيا ساخت و
پاخت كرده است
ل اين رئيس دولت كي هس كه اينجوري شلتاق ميكنه و هيچكسم نيس كه از پسش برآد -ببينم بيدار ،اص َ
باز برايم حرف ميزند كه تا حسابي شيرفهم شوم
حال ،از حرفهاي جان محمد سردر ميآورم .اگر پاش بيفتد باهاش اختلط هم ميكنم
-ببينم جان محمد ،شنيدم كه انگليسيا ميخوان به ما كمك كنن
چشمهاي جان محمد باز ميشود .زل ميزند به چشمهام
-انگليسيا؟
و بعد يكهو حرفش را برميگرداند
-كي اينارو به تو گفته؟
باورش نميشود كه از اين حرفها بزنم
-بيا جلوتر ببينم
جلوتر ميروم
-هميشه يادت باشه كه انگليسيا سرفبر پدرشونم بدون منظور فاتحه نميخونن.
بيدار معلم است .آنطورها كه فكر ميكردم ،كم سن و سال نيست .دو سالي هست كه معلم است .سربازي هم
رفته است .يعني كه افسر احتياط بوده است .سنش از بيست و چهار بال ميزند ،ولي جان به جانش كني،
قيافهاش از بيست بيشتر نشان نميدهد .نشاني مدرسهاش را دارم .نشاني خانهاش را هم دارم .كلس سوم و
چهارم درس ميدهد .تو هركلس هفتاد نفر بيشتر چپاندهاند
-ببين خالد ،آئيننامه ميگه كه هركلس بايد سي تا شاگرد بيشتر نداشته باشه
يك بار رفتم مدرسه ببينمش .باهم رفتيم سركلس .بچهها مثل خرما به هم چسبيده بودند .بعضيها تو تاقچه
نشسته بودند .بعضيها رو زمين چندك زده بودند و رو هر ميز ،به جاي سه نفر ،شش نفر به هم چسبيده
بود .سر و وضع هيچ كدامشان از ابراهيم يا حسني بهتر نبود
-من بعضي از اين بچهها رو ميشناسم كه صبح چيزي نميخورن و ميان مدرسه ،فوقش به چاي شيرين با
يه تكه نون بيات ،اونم اونائي كه دستشون به دهنشون ميرسه
بيدار زير بازويم را ميگيرد و از كلس ميزنيم بيرون
-خالد امشب بيا كارت دارم
تو فكر آنوقتها هستم كه ميرفتيم مدرسه
-شنيدي چي گفتم؟
-ساعت چند؟
-ساعت هشت
هنوز آفتاب هست كه از قهوهخانه ميآيم بيرون .تا برسم خانه غروب ميشود .شام ميخورم و بلند ميشوم.
مادرم ميپرسد
-كجا ميري خالد؟
-زود برميگردم
مادرم جلو لمپا نشسته است و سوزن ميزند .هيچوقت تمامي ندارد .جميله دارد با چاي شيرين نان
ميخورد .انگار مادرم دلواپس است .كمتر اتفاق افتاده است كه شبها از خانه بروم بيرون .نگاهم ميكند و
بازسرش را مياندازد پائين و سوزن ميزند.
هوا سرد است .گونههام را تيغ ميكشد .بيدار تو دكان «جگركي» چلب منتظرم است .چهارنفر نشستهاند و
با اشتها جگر ميخورند با پياز و ترشي فلفل .بيدار لقمه را قورت ميدهد و ميگويد
-بيا تو خالد
ميروم تو دكان و كنار بيدار مينشينم .دكان آنقدر فسقلي است كه پنج – شش نفر بيشتر جا نميگيرد .ولي تا
دلت بخواهد تميز است .سينيها ،ليوانها و بشقابها همه برق ميزنند .تو دكان فقط يك نيمكت هست با دو
صندلي و دوميز كوچك .يك ميزهم زير منتقل آتش هست .هرم آتش به آدم كيف ميدهد؛ چلب ريزه نقش
است .سبيلش از دو طرف دهانش پائين ريخته است .نگاهش تيز است .مثل دو حبه آتش ميسوزاند .بازهم
او را ديدهام .تو بزن بهادري اسم و آوازهاي دارد .فرز و چابك است .دل شير دارد.
-جگر ميخوري؟
بيدار است كه ميپرسد
-نه ،شام خوردم
رو نيمكت زيلو انداختهاند .لب زيلو به زمين نميرسد .نگاهم ميافتد زير نيمكت .چند قوطي رنگ هست و
چند قلم مو .بيدار ملتفت ميشود
-به چي داري نيگا ميكني؟
اشاره ميكنم به قوطيهاي رنگ .بيدار لبخند ميزند
-اينجا پاتوق بعضي از بچههاس .رنگ و قلم مو ميذارن برا آخر شب
همه چيز دستگيرم ميشود
-تعجب كردي؟
سرتكان ميدهم .نميدانم كه تعجب كردهام يانه .تنها به نظرم رسيد كه چلب بايد آدم تو داري باشد .از بيدار
ميپرسم
-لبد اينام كه دارن جگر ميخورن ،همونان كه ميباد روديوار ،شعار بنويسن؟
-نه
محكم نميگويد .انگار اشتباه نكردهام .نگاهشان ميكنم .دارند با اشتها غذا ميخورند .به نظرم ميآيد كه
آدمهاي تو دار و مرموزي هستند .بيدار شامش را خورده است .بلند ميشود
-بريم
ازش ميپرسم
-كجا؟
-جائي نميريم
اشاره ميكند به بيرون
-همينجا
از دكان چلب ميزنيم بيرون .هوا سرد است .تو دكان از هرم آتش گرم بود .بيدار يك كيف قهوهاي رنگ
دارد كه به دستش سنگيني ميكند .كمي دورتر از دكان چلب ميايستد .هردو پناه ديوار هستيم .تاريك است
و هيچ كس تو خيابان نيست .حرفهاي بيدار به گوشم مينشيند
-خيال ميكنم كه حال ديگه ميتونم به تو اعتماد كنم
از حرفش لذت ميبرم .احساس مي كنم كه مثل يك آدم بزرگ ،به حساب آمدهام .چيزي نميگويم .باز ،بيدار
است حرف ميزند
-توامشب ميتوني با ما همكاري بكني؟
دلم شروع ميكند به زدن .شقيقههام هم همينطور .يكهو داغ ميشوم
-چيكار بايد بكنم؟
چند لحظه سكوت ميكند .بعد خيلي آرام ميگويد
-ميخوام صدتا اعلميه بهت بدم كه بندازي تو خونه هاي خيابون حكومتي .از اول خيابون تا آخر اسفالت
گلو وسق و دهانم خشك شده است .انگار نميتوانم حرف بزنم
-ولي خالد ،هيچكه نباد ملتفت بشه كه چكار داري ميكني
سرتاسر خيابان پرنده پر نميزند .جا به جا ،چراغهاي برق خاموش است .بيشتر جاهاي خيابان تاريك
است .باد سرد به مغز استخوان نيش ميزند .اين يك ماهي كه بيدار آشنا شدهام ،كمتر شفق را ديدهام .يعني
كمتر رفتهام سراغش ولي بفهمي نفهمي دستگيرم شده است كه شفق دوستانش كارهائي ميكنند كه انگار
بوي خوشي ندارد.
-چرا ساكت شدي؟
بيدار است كه ميپرسد
-آخه ...اينا مگه چيه كه هيچكه نبايد ببينه
آهسته ميگويد
-مربوط به نفته
بي اين كه به حرفش فكر كنم ميگويم
-خيلي خب ،باشه ...ولي چرا كسي نبايد بفهمه
حالي ام ميكند كه دولت از اين اعلميهها خوشش نميآيد و اگر پليس ببيند دستگيرم ميكند و بعد ،جايم تو
زندان است .فكر ميكنم كه پندار هم بايد همچين كارهائي كرده باشد.
صداي بيدار است
-خب ،چي ميگي؟
نمي خواهم بگويم "نه" .انگار دلم ميخواهد از لج غلمعليخان هم كه شده ،با بيدار همكاري كنم .از لج آن
گروهبان كوتاه قامت كه تو دالن كلنتري زد بيخ گوشم و پرت شدم و سرم به ديوار كوفته شد ...و تازه
وقتي كه اينطور به من اعتماد كرده باشند ،از مردانگي دور است كه كمكشان نكنم
-خيلي خب بيدار ،بده به من
از تو كيف ،يك دسته كاغذ بيرون ميآورد و مي دهد به دستم
-قايمش كن
بستة اعلميه را ميگذارم رو شكمم ،زير كمربند و دكمههاي نيمتنه را ميبندم
-ميدوني چه وخ بايد شروع كني؟
ازش ميپرسم كه چه وقت
-درست سرساعت نه اولين اعلميه رو بايد تو اولين خونة خيابون حكومتي بندازي
-چرا حال نه!
-چون بقيهم سرساعت نه شروع ميكنن .بايد همه شروع كنين و خيلي زود ،همه باهم تموم كنين
-بقيهم تو خيابون حكومتي هسن؟
-تو همة خيابوناي شهر .فقط يكيشون تو خيابون حكومتيه كه از آخر اسفالت شروع ميكنه
ازش ميخواهم حالي ام كه چرا همه باهم بايد شروع كنيم
-آخه اگه تو زودتر كارتو شروع كردي ممكنه ملتفت بشن و بقيه رو كه بعد از تو شروع ميكنن بگيرن.
ولي وختي همه باهم شروع كردين و همه باهم تموم كردين ،كمتر دستشون به جائي بند ميشه.
دست همديگر را ميفشاريم
-موفق باشي
و از بيدار جدا ميشوم.
ناگهان تنم به لرزه ميافتد .دندانهام روهم بند نميشود .انگار تب توبه گرفتهام .حسابي داغ ميشوم .بعد يخ
ميكنم .آب دماغم راه افتاده است .درازاي خياباني را كه نيمه تاريك است ميگذرم .ميرسم به قهوه خانه
مرشد .تاكمر كش خيابان حكومتي راهي نيست ولي تا اول خيابان حكومتي ده دقيقه بيشتر راه است .ميروم
تو قهوهخانه .ناصردواني نشسته است و قليان ميكشد .هنوز صداي ورقههاي دومينو نيفتاده است .چندتائي
نشستهاند و بازي ميكنند .ناصر دواني صدام ميكند
-كجا بودي؟
-از قهوه خونة امان آقا ميام
بعد ازش ميپرسم كه ساعت چند است .به ساعت نگاه ميكند
-بيس دقيقه به نه مونده
از قهوهخانه ميزنم بيرون .تا برسم به اول خيابان حكومتي ،چندبار داغ ميشوم و باز يخ ميكنم .به اول
خيابان حكومتي كه مي رسم مي ايستم .تا چشم ياري كند ،درازاي خيابان حكومتي را نگاه ميكنم .سرتاسر
خيابان روشن است .حتي يك چراغ خاموش هم ندارد .مرد دراز قامتي از كنارم ميگذرد .قوز كرده است.
ازش مي پرسم ساعت چند است .با اكراه دستش را از جيب پالتو بيرون ميآورد و به ساعت نگاه ميكند
-نه
-درس نه؟
-دو دقيقه مونده
مرد دراز قامت راه ميافتد .چند لحظه ديگر بايد شروع كنم .دستم سر ميخورد زير نيمتنهام .بعد ميلغزد
زير پيراهن .اعلميهها را لمس ميكنم .به اولين خانه نگاه مي كنم ،لي درش باز است .چراغ سردر خانه
روشن است .يكي از اعلميهها را ميكشم بيرون .تاش ميكنم .مرد دراز قامت صد ذرعي دور شده است.
راه ميافتم .تنم مي لرزد .اطراف را نگاه ميكنم و اعلميه را از لي در مياندازم زير دالن و فرز رد
ميشوم.
*
*
كار تمام شده است .خيلي راحت و خيلي آسان .فقط چند بار صداي پا شنيدم .ايستادم تا رهگذر كمي دور
شود و دوباره كارم را از سر گرفتم .تيز ميروم به طرف خانه .رو عتابة درخانهمان چند اعلميه افتاده
است .به صرافت ميافتم كه يكي از اعلميهها را بردارم و ببرم تو اتاق و بخوانم .خم ميشوم و يك برگ
برمي دارم .ميروم تو خانه .امانآقا آمده است .از آنوقت كه تو قهوه خانة امان آقا ،حبس صوت ،جايش را
به راديو داده است وضع خيلي فرق كرده است .مشتريها بيشتر شده اند .بخصوص كارگران نفت كه انگار
وقت اخبار ،مويشان را آتش ميزنند.
مادرم هنوز نشسته است و سوزن ميزند .مي نشينم جلو لمپا و اعلميه را ميخوانم.
*
*
صنم ،مچ بانو و ابراهيم را تو كاهداني رحيم خركچي گرفته است .يكهو هجوم برده است تو كاهداني و
تنكة بانو را كه كنارش بوده تابيده است و جست زده است تو حياط و تنكه قرمز رنگ و كثيف و گل گشاد
بانو را مثل پرچم رو دست گرفته است و تكان داده است و "كل" زده است كه بيائيد ابراهيم داماد شد.
چند روز و چند هفته زاغ سياهشان را چوب زده است ،خدا ميداند؟!
ابراهيم كه هوا را پس ميبيند ،مثل تير شهاب از كاهداني ميپرد بيرون و ميزند به چاك .بانو ،دامنش را
ميكشد رو زانوهاي كوره بسته و تو كاهداني چندك ميزند .خواج توفيق دستپاچه ميشود .آفاق مثل گرگ
هيجوم مي برد و به صنم و تنكة بانو را از دستش ميگيرد .بعد ،هجوم مي برد تو كاهداني و گيس بانو را
مي گيرد و كشان كشان ميكشدش تو اتاق و تا مي خورد ،با انبر به خوردش ميدهد .بانو ،لم تا كام
نميگويد .حتي گريه هم نميكند و حتي اظهار پشيماني هم نميكند.
ابراهيم شب نميآيد خانه .رفته است پيش خالق و چينووق.
حال ،آفاق با صنم ،شده است كارد و پنير .هرچه از دهانش بيرون بيايد ،بار صنم ميكند
-زنيكة بي حيا ،يادش رفته وختي كه جوون بود هرروز از زيرلنگ چن تا نره خر در ميرفت
صنم دستگيرش شده است كه بدغلطي كرده است .دستگيرش شده است كه از پس آفاق برنميآيد .حال
غرضش چه بود كه اين رسوائي را به بار آورد و خودش را با آفاق درگير كرد خدا عالم است.
صنم كوتاه آمده است ولي آفاق دست بردار نيست .هروقت دستش برسد ،چه بي مناسبت و چه با مناسبت،
چندتائي لنتراني بار صنم ميكند
-زنيكة شليته به سر اونقد بغل بلم چيا خوابيد تا كه شوور پفيوزش دق مرگ شد ،حال واسة دختر من
دستكودنبك درمياره
هرچه صنم خودش را به كر گوشي بزند باز انگار به انگار.
ابراهيم زده است به سيم آخر .شبها ،پيش خالق و چينووق ميخوابد و روزها همراهشان ميرود به دله
دزدي .به گمانم همين روزهاست كه سر و كارش به كلنتري بكشد.
رحيم خركچي به فكر افتاده است كه زن بگيرد
-اگه كسي بالسر حسني و ابرام نباشه خراب ميشن...
ولي ابراهيم ،به گمان من ،همين حالش هم خراب است.
... -وانگهي ،زمستون ،آدم وختي شب مياد خونه ،دلش ميخواد اتاقش گرم باشه ،آتشي و كتري آبجوشي
باشه .داش ميخواد دو پياله چاي باشه ...وانگهي ،من كه نميتونم وصله پينه كنم ،من كه نميتونم ظرف
بشورم.
زن ها بنا كرده اند پچ پچ كردن
-خدا بدور .هنوز كفن ننه حسني خشك نشده
-خاك عالم بسرم ...هنوز بوي تن خدا بيامرز تو اتاقه
رحيم خركچي ،آخر شب مي رود و ابراهيم را تو اتاق خالق و چينووق ،خفت گير ميكند .دستها و پاهايش
را با طناب ميبندد و كولش ميكند و ميآوردش خانه و مثل مشك آب ،به ميخ طويلهاي كه به ديوار كوفته
است آويزانش ميكند و با تركة انار ،كفلش را مي كوبد و بعد كه خوب آش و لشش ميكند ،ميگذاردش
همين طور به ميخ طويله تا صبح آويزان باشد .ولي مگر اين حرفها به خرج ابراهيم ميرود.
دوباره ،روز از نو ،روزي از نو.
همچين كه از ميخ طويله مي آوردش پائين و همچين كه فرصت پيدا كند ،قلنگ را ميبندد و د بروكه رفتي
به سراغ خالق و چينووق و باز ،روز از نو ،روزي از نو ،مي افتد به پرسه زدن تو خيابانها
-عمو ،يه پاكت سيگار گرگان بده
بستة سيگار را از دست دكاندار ميگيرد ،با حوصله بازش ميكند ،سيگاري ميگيراند و بعد ،سرش مي
اندازد پائين و راه مي افتد .صداي دكاندار بلند ميشود
-اوهوي پسر ،پول سيگارو ندادي
ابراهيم سر برميگرداند و به دكاندار ،زبان ميكشد .دكاندار عصباني ميشود و از دكان ميزند بيرون.
ابراهيم پا مي گذارد به فرار .دكاندار فحش ميدهد و دنبالش ميكند .خالق دخل را ميزند .ابراهيم بستة
سيگار را پرت ميكند و ميزند به چاك.
ابراهيم ديگر به هيچ صراطي مستقيم نيست.
زني را كه رحيم خركچي پيدا كرده است ،بيوه ايست چهل و پنج ساله
زنها ،جد و آبادش را هم كشف كردهاند .بلند قد است .مشاطه است .بند مياندازد
-خدا بدور ،از اون ارقه هاي روزگاره كه معلوم نيس چطور به تور مش رحيم خورده
-خواهر ،تازه اونجورم كه منو و تو شنيديم نيس .ميگن دلل محبتم هس
-دهتا نم كردة جفت و تاق م داره
-ميگن يه روزي خونه دارم بوده
رحيم خرگچي ،يك جفت ملكي تازه و يك نيمتنة نيمدار ،از بازار حراج خريده است.
*
*
پدرم نوشته است " ...تو كويت پول هست ولي باخفت و خواري "...نوشته است " ...آدم خيال ميكندكه
عربها نوكر فرنگيها هستند و تو نوكر عربها .چنان باد به غبغب مياندازند و چنان خيزران به سر و كولت
ميكوبند كه انگار نه انگار آدمي "...نامه را مي خوانم و تا ميكنم و ميدهم به دست مادرم .مادرم حرف
نميزند .نگاهش به گلهاي آتش تو منقل است .اتاق گرم است .بوي چاي تازه دم آمده ،اتاق را پر كرده
است.
مادرم ميگويد
-انگار عموبندر از مسجد اومده
از پاي منقل بلند ميشوم .شال گردن شير شكري رنگ را مي پيچم دور گردنم .نيمتنهام را ميكنم تنم و از
اتاق ميزنم بيرون.
عمو بندر ،لي همة درزهاي اتاقش را كنه چپانده است .ما ،درزهاي دروپنجرة اتاقمان را با پنبه پر
كردهايم .محمد ميكانيك با كاغذ سيماني و قير.
اتاق عموبندر به اندازه يك قبر است .عوضش زمستان زود گرم ميشود.
عمو بندر ،چندك زده است كنار كلك .كلهش كنارش است .دارد شلوارش را وصله ميكند .پتو را انداخته
است رو دوش و لبه هايش را برگردانده است روپاهاش .بهش سلم ميكنم .سرش را بال مي گيرد و
ميگويد
-عليك السلم پسرم
مينشينم روبرويش .سقف و در و ديوار اتاقش از دود تاپالة نيمسوز سياه شده است
-برات چاي بريزم؟
-نه عموبندر ،ممنونم
شلوار را ميگذارد زمين و براي خودش چاي مي ريزد .استكان چاي را هم ميزند و مي پرسد
-از بابا چه خبر؟
بهش مي گويم
-بحمدال خوبه
-الحمدال
باز مي گويم
-همين يه ساعت پيش ،لطفي سفيد كار اومد .از كويت اومده
-خب؟
-از بابا خط آورده
مي گويد جوابش را كه نوشتي از قول من هم بهش سلم برسان.
بهش مي گويم.
-عموبندر ،طلب شمارم فرستاده
قلپ چاي را قورت ميدهد .سرش را مياندازد پائين .شلوار را ميكشد رو زانوها و آرام ميگويد
-من عجلهاي ندارم ...اگه احتياج دارين حال باشه تا وختي خودش برگرده
-خيلي ممنونيم عموبندر ...يه مختصريم برا خرجيمون فرستاده باز استكان را پر ميكند چاي .اين بار
قطره قطره چاي مي ميمكد
-آخه ميدوني؟ ...من حال به پول احتياج ندارم .اموراتم با يه گرده نون و يه پياله چاي ميگذره
تو تاقچه بالي سرش ،شمايل حضرت علي به ديوار چسبيده است .بهش ميگويم
-ولي عموبندر ،بچههاي دخترت...
نگاهم ميكند .ميرود تو حرفم
-حالكو تا شب عيد
عموبندر تكيدهتر شده است .پيرتر شده است .اين چند ماه اخير ،همچين فرصتي دست نداده بود كه
عموبندر را خوب نگاه كنم .گردنش از لي يقة فرنج كهنة نظامي بيرون زده است .خشك خشك است.
انگار گردن مرغ زندهاي كه پرهاش را كنده باشي.
پول را ميگذارم رو متكا كه زيردستش است .يك صدوبيست تومان است .پدرم از ميرزانصرال هم قرض
كرده است .ساعتش را هم فروخته است .سماور ورشو را هم فروختهايم .وقتي كه رفت كويت ،پنج روز
بعد ،مسقنة مسي را هم فروختيم.
رنگ شمايل پريده است .شده است رنگ ديوار كاهگلي .عموبندر ،بار شلوار را ميگذارد زمين ،چپق را
پر ميكند ،پك ميزند و نگاهم ميكند .بعد ،همراه دود كه از دهانش بيرون ميآيد حرف ميزند
-تف به اين روزگار...
آسمان ميتركد .از غروب ،موج ابر تيره رنگي آمده است و بالي شهر لنگر انداخته است.
-تف به اين روزگار .زمستون سررسيده و اوسا حداد تو وليت غربت .تف.
دلم ميگيرد .دست عموبندر سر ميخورد ،پول را از رو متكا برميدارد و ميگذارد تو آستر كله.
باز به چپق پك ميزند .باز نگاهم ميكند و حرف ميزند
ل از عموبندر رو درواسي نكنين -ولي پسرم ،يادتون باشه كه هروخ احتياج داشتين بگين .اص ً
كز ميكنم رو منقل .از لي درزهاي در باد ميدود تو اتاق .به عموبندر نگاه ميكنم .هميشه ريش سفيدش را
حنا ميبندد .شاربش را قيچي ميكند .ريشش از يك قبضه بلندتر نميشود .شرعي است .رنگ چشمان
عموبندر كدر است .حرف ميزند
-ميدوني خالد .از آدم تو دنيا ،فقط يه بدي ميمونه و يه خوبي ...همه بايد سرشونو بذارن رو سنگ لحد.
هيچكسم از يه كفن بيشتر نميبره
-عموبندر ،هيچوخ محبت شما رو.....
حرفم را ميبرد
-آخه پسرم ،اگه ما آدماي يه لقبا به همديگه كمك نكنيم ،كي به دادمون ميرسه؟
از حرف عموبندر دلم ميلرزد .انگار بيدار است كه رفته است تو جسم عموبندر و انگار بيدار است كه با
حرفها و اصطلحات عموبندر حرف ميزند
-ميدوني خالد؟ ...ماها خودمون بايد به فكر خودمون باشيم...
گونههاي بيخون بيدار رنگ ميگيرد
... -بايد متحد بشيم ،جدا جدا هيچكاري از دستمون برنمياد .خرد ميشيم ،نابود ميشيم ،بايد به همديگه
جوش بخوريم ،مته آهن ،مته فولد...
عموبندر حرف ميزند
-بايد پشت هميدگرو داشته باشيم ،بايد زيربال همديگرو بگيريم كه از پا نيفتيم
دلم ميلرزد
-ممنونم عموبندر ...حال كه احتياج نداريم .ولي اگه لزم شد چشم ،ازتون ميگيريم
باز براي خودش چاي ميريزد .براي من هم ميريزد .نميتوانم دستش را پس بزنم .چاي ،داغ داغ است .كلك
مملو از آتش است .چاي طعم آب حنا ميدهد .حال عموبندر بنا كرده است به حرف زدن .انگار دلش پر
است .انگار منتظر بوده است تا كسي بيايد و بنشيند پاي حرفش كه خوب دلش را خالي كند .بيشتر از
دخترش حرف ميزند .ازنوههايش كه اگر زنده است براي آنها زنده است
... -اگه زحمت ميكشم ،اگه صب تا شب جون ميكنم و آت و آشغال مردمو جم ميكنم كه صنار -سهشاي
دستمو بگيره ،همهش واسه خاطر اوناس
ميگويد كه ديگر از خودش گذشته است .خودش آردش را بيخته است و الكش را آويخته است .يكهو،سخت
دلش هواي ديدن نوههايش را ميكند
-نميدوني خالد ،دلم براشون يه ذره شده ...خيلي دلم ميخواد كه چنروزي مرخصي بگيرم و برم
ببينمشون ...ولي خالد ،وختي آدم دولت باشي ،ديگه آدم خودت نيستي...
صداي عموبندر رگدار است .خواب زده است .خسته است
... -همة عمرمو نوكري دولت كردم كه چي؟ ...جوونيمو تلف كردم كه چي؟ ...تو خيال ميكني كه دولت
ل خيال ميكني قدر زحمت آدمو ميدونه؟ ...تف! به فكر آدماي يهل قباس؟ ...اص ً
دل عموبندر ،انگار ورم كرده است .از حرفهايش دستگيرم ميشود كه نظرش از "دولت" برگشته است.
روزگاري بود كه وقتي حرف از "دولت" ميزد ،چشمهاي تارش رنگ ميگرفت .تو چشم آدم نگاه ميكرد و
سنگين حرف ميزد
-خب ،هرچي باشه من آدم دولتم .دولتم كه چوب باقل نيس
ولي از آن روز كه تو بازار قصابها پولش را زدند و رفت كلنتري كه پهن بارش نكردند ،رأيش از
"دولت" برگشت و حرفهايش عوض شد.
پكهاي چارواداري عموبندر ،اتاقك را از دود انباشته است .باد ،لنگههاي در را تكان ميدهد و از هم
بازشان ميكند .از جا بلند ميشوم .ميگويد
-زحمت نكش ،خودم ميبندمش
-نه عموبندر ،ميخوام برم
بلند ميشوم و از اتاق ميزنم بيرون.
حياط ساكت است .آسمان تيره است .الغها زير سايبان فرت و فرت ميكنند .ميروم تو اتاق و چندك ميزنم
كنار منقل .مادرم مثل هميشه زمزمه ميكند و سوزن ميزند .هيچوقت تمامي ندارد .عينهو پالن خردجال كه
تا از اين طرف درزش را بگيري ازآن طرف در رفته است .جميله دارد نماز ميخواند .يكهو لي لنگههاي
در باز ميشود .پردة كرباسي كنار ميرود و پسرخاله رعنا ميآيد تو
-خاله گل سلم
مادرم جوابش ميدهد.
غلم ،چارپايه را از سه كنج اتاق ميآورد و ميگذارد كنار منقل و مينشيند .رو به من ميكند و حالم را
ميپرسد .بعد ،دستهايش را به هم ميمالد
-عجب سرده
ل دلم نميخواهد پاش حرف بزنم. اص ً
دگمههاي پالتو نظامي را باز ميكند .مادرم برايش چاي ميريزد .استكان را ميگيرد ،دوحبه قند مياندازد تو
دهان و با لپ پر ميگويد
-خاله گل ،فردا ميري خونه جناب سرهنگ؟
يكهو ازكوره در ميروم .براق ميشوم تو سينة غلم و بهش ميگويم
-اگه شستن رخت و ملفههاي مردم خوبه ،چرا خاله رعنا خودش نميره اينكارو بكنه؟
چشمان غلم گرد ميشود .دستش با استكان چاي دم دهانش ميماند .مادرم بهم چشم غره ميرود
-خالد ،من كه به تو گفته بودم ...خودم از غلم خواسته بودم ،خودم بهش گفته بودم كه برام يه كاري
پيداكنه
هنوز چشمان غلم گرد است .دستش ميآيد پائين .حرف كه ميزند ،صداش مثل تازه بالغها كلفت است
-نميدونسم كه آقا بالسرم شدي
دلم ميخواهد بلند شوم و بامشت به چانهاش بكوبم
-اگه نميدونسي ،پس حال بدون ،اينو هم بدون كه پدرم پول فرستاده .منم حقوق گرفتم و بدون كه ديگه
هيچ لزم نكرده مادرمو ورداري ببري كلفتي اينو اونو بكنه ...حال حاليت شد؟
صداي پسرخاله رعنا از تك و تا ميافتد
-خيلي خب خالد ،خيلي خب .هيچكه مجبورش نميكنه
تا بناگوش سرخ شدهام .ميكشم عقب ،به ديوار تكيه ميدهم ،زانوهام را تو بغل ميگيرم و چانهام را ميگذارم
رو زانوهام .هيچ دلم نميخواهد تو چشمان تنگ پسرخاله رعنا نگاه كنم.
دوحبة ديگر قند به دهان مياندازد وچاي را يكهو سرميكشد.
مادرم ازش ميپرسد كه شام خورده است يا نه.
باز صداش رنگ و رونق ميگيرد
-خوردم ...رفته بودم خونة جناب سرهنگ...
از خاله رعنا شنيده بودم كه قرار است پسرخاله برود فرشهاي جناب سرهنگ را بتكاند
... -جاتون خالي فسنجون داشتن
حسابي از غلم لجم گرفته است .اگر دستم برسد قيمه قيمهاش ميكنم .كاش سرو كلة بلورخانم پيدا ميشد و
حسابي حالش را جا ميآورد.
اگر بلند ميشد و دمش را ميانداخت رو كولش و ميزد به چاك ،راحت ميشدم .اصلً حوصلة ديدن ريخت
منحوسش را ندارم.
رو چارپايه جابه جا ميشود و بيجهت به حرف ميآيد
-خب من از كجا بدونم كه عمو حداد پول فرستاده
مادرم بهش ميگويد كه حرفهاي مرا به دل نگيرد .حرف زدن غلم نرم شده است
-خب اين معلومه ...پرواضحه كه وختي آدم محتاج نباشه نوكري مردمو نميكنه
جميله نمازش را خوانده است .حال دارد چرت ميزند .مادرم به گيس نرم جميله دست ميكشد
-پاشو دخترم ...پاشو بگير بخواب
جميله ميرود و دراز ميكشد .حرف پسرخاله رعنا عوض شده است
-هر روز برا آدم بيخودي خرج تراشي ميكنن .اصلً فكر اينو نميكنن كه اون دهاتياي بدبخت از كجا
بيارن ...حال باز بچههاي شهر ،باز من ،خب اگه خودم نداشته باشم ،بحمدال قوم و خويشا كه هستن ،خاله
گل كه هست ،عمو حداد كه هست ...با بالخره دوستي ،آشنائي
مادرم سوزن ميزند ،ساكت است .زمزمه نميكند .نورلمپا چهرهاش را سايه روشن زده است .لب پائينش
آويزان است.
پسرخاله رعنا خم ميشود و براي خودش چاي ميريزد .اگر ميتوانستم ،بلند ميشدم و استكان چاي را از
دستش ميگرفتم و با اردنگي بيرونش ميكردم.
چاي را مزه مزه ميكند .بعد ،باد به گلو مياندازد و اداي سر گروهبان را درميآورد
-غلم ،چرا پوتينات كثيفه؟
بعد ،صداش پائين ميافتد
-سركار سرگروهبان،قوطي واكسم تموم شده
باز صداي سرگروهبان است .از چالة گلو حرف ميزند
-تموم شده؟ ...جريمهت اينه كه دو قوطي واكس بخري و پوتينا همة گروهانو واكس بزني
-آخه سركار سرگروهبان چه خيال كردي؟ ...من اونقدا پول ندارم سركار سرگروهبان .تازه اگر بتونم با
قرض وقوله كردن براخودم واكس بخرم كلي هنر كردم
-جريمة زبون درازيتم اينه كه از پول خودت يه جارو بخري وسه روز تمام ،روزيم سهبار ،آسايشگاهو
جاروكني
غلم التماس ميكند .چشمان تنگش ،تنگتر ميشود .دور دهانش چين ميافتد
-آخه سركار سرگروهبان ،دستم به دومنت ،به من رحم كن ،من هيچكسو ندارم ،اينهمه پول از كجا بيارم؟
چاي را تو چالة دهان خالي ميكند و قورتش ميدهد
خب ديگه خاله گل ،سربازي اينه" .چرا" توش نداره "نميدونم" نداره .تا نفس بكشي بازداشتي .جواب بدي
به خدمتت اضافه ميشه .از حق خودت دفاع كني ،جات تو زندونه
هيچوقت از غلم اينهمه بدم نيامده است .حرف كه ميزند تمام تنم ميلرزد .انگار دارد گوشت تنم را ميجود.
غلم بلند ميشود .مادرم ازش ميپرسد
-كجا؟
ميگويد
-اومده بودم سلم عرض كنم
بعد ،پابپا ميشود
-خب خاله گل ...پس بحمدال عمو حداد پول فرستاده!
مادرم بلند ميشود و ميرود بقچه را باز ميكند و بعد ،برميگردد و اسكناس تا شده را ميگذارد تو جيب پالتو
غلم
-خاله گل خجالتم نده
مادرم مينشيند
-قابل نداره
ميدانم كه از ده تومان كمتر نيست .هيچ كس بهتر از من مادرم را نميشناسد .دستش
You might also like
- The Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good LifeFrom EverandThe Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good LifeRating: 4.5 out of 5 stars4.5/5 (20018)
- The Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good LifeFrom EverandThe Subtle Art of Not Giving a F*ck: A Counterintuitive Approach to Living a Good LifeRating: 4 out of 5 stars4/5 (5794)
- Wuthering Heights (Seasons Edition -- Winter)From EverandWuthering Heights (Seasons Edition -- Winter)Rating: 4 out of 5 stars4/5 (9486)
- The 7 Habits of Highly Effective PeopleFrom EverandThe 7 Habits of Highly Effective PeopleRating: 4 out of 5 stars4/5 (3813)
- Pride and Prejudice: Bestsellers and famous BooksFrom EverandPride and Prejudice: Bestsellers and famous BooksRating: 4.5 out of 5 stars4.5/5 (19653)
- The 7 Habits of Highly Effective People: The Infographics EditionFrom EverandThe 7 Habits of Highly Effective People: The Infographics EditionRating: 4 out of 5 stars4/5 (2475)
- Influence, New and Expanded: The Psychology of PersuasionFrom EverandInfluence, New and Expanded: The Psychology of PersuasionRating: 4.5 out of 5 stars4.5/5 (726)
- The 7 Habits of Highly Effective PeopleFrom EverandThe 7 Habits of Highly Effective PeopleRating: 4 out of 5 stars4/5 (353)
- The Picture of Dorian Gray: Classic Tales EditionFrom EverandThe Picture of Dorian Gray: Classic Tales EditionRating: 4 out of 5 stars4/5 (9756)
- How To Win Friends And Influence PeopleFrom EverandHow To Win Friends And Influence PeopleRating: 4.5 out of 5 stars4.5/5 (6520)
- The Happiness Project: Or, Why I Spent a Year Trying to Sing in the Morning, Clean My Closets, Fight Right, Read Aristotle, and Generally Have More FunFrom EverandThe Happiness Project: Or, Why I Spent a Year Trying to Sing in the Morning, Clean My Closets, Fight Right, Read Aristotle, and Generally Have More FunRating: 3.5 out of 5 stars3.5/5 (1178)
- Anna Karenina: Bestsellers and famous BooksFrom EverandAnna Karenina: Bestsellers and famous BooksRating: 4 out of 5 stars4/5 (7086)
- Don Quixote: [Complete & Illustrated]From EverandDon Quixote: [Complete & Illustrated]Rating: 4 out of 5 stars4/5 (3845)
- Alice in Wonderland: Down the Rabbit HoleFrom EverandAlice in Wonderland: Down the Rabbit HoleRating: 4 out of 5 stars4/5 (4609)
- Getting to Yes: How to Negotiate Agreement Without Giving InFrom EverandGetting to Yes: How to Negotiate Agreement Without Giving InRating: 4 out of 5 stars4/5 (652)
- The Illustrated Alice in Wonderland (The Golden Age of Illustration Series)From EverandThe Illustrated Alice in Wonderland (The Golden Age of Illustration Series)Rating: 4 out of 5 stars4/5 (4345)
![Don Quixote: [Complete & Illustrated]](https://imgv2-1-f.scribdassets.com/img/word_document/264046221/149x198/541f56cceb/1617238192?v=1)
