You are on page 1of 2

Coccygodynie

Quaghebeur J. Pelvired Nieuw sbrief, Jaargang 10, nr. 1-08/2004


Onder coccygodynie verstaat men pijn in de coccygeale regio, al dan niet toenemend bij zitten of
defaecatie en optredend na bevalling, posttraumatisch of na heelkunde.
Pijn sacro-coccygeaal treedt meer op bij vrouw en dan mannen en kan veroorzaakt w orden door
articulaire problematiek t.h.v. dit gew richt, irradirende pijn, anale of rectale pathologie of
neuropathie 8.
Bij een populatie van 54 patinten die mij consulteerden in de KBK van het UZA w egens
pelvische pijn bleek dat 37% onder andere coccygodynie als klacht hadden. Bij 55% kon pijn
worden vastgesteld bij palpatie t.h.v. de coccyx, bij 40% was er pijn bij mobilisatie van het sacrococcygeaal gew richt, 5% had pijn bij palpatie van de bursa coccygea en geen spina coccygea kon
worden vastgesteld en geobjectiveerd.
Een onderzoek ( Postacchini F.& Massobrio M.) (N= 171) toonde aan dat slechts bij 10% alle
botstukken van de coccyx samengevoegd w aren als n segment. Meestal bestaat de coccyx uit
2 3 segmenten, soms meerdere. Het eerste segment kan samengevoegd zijn met de apex
sacri. In een ander onderzoek 7 w erd de nor male coccyx anatomie bij 120 asymptomatische
personen onderzocht en w erd een retrospectief onderzoek gedaan bij 51 patinten na
coccygectomie. Bij asymptomatische personen w as bij 37% het sacro-coccygeaal gew richt
gefuseerd, het 1ste intercoccygeaal gewricht in 10% en het 2de intercoccygeaal gew richt bij 43%.
4 types van configuratie van de coccyx w erden vastgesteld met profiel radiografie. Bij Type I w as
de coccyx licht anterior gebogen. Bij type II w as deze kromming van de coccyx meer
geaccentueerd. Bij type III w as de coccyx anterieure hoekvorming scherp en bij type IV was een
subluxatie sacrococcygeaal of the intercoccygeaal vast te stellen. De meeste subjecten (68 %)
hadden een type- I configuratie.
Bij de 51 patienten met idiopathische coccygodynia, vertoonden 51% een fusie van het sacrococcygeaal gew richt; 12 % van het 1ste intercoccygeaal gewricht en 49 % van het 2de
intercoccygeaal gew richt. De meeste patienten (69%) hadden een coccyx type-II, III, of IV
configuratie. 31 patienten ondergingen een partile- en 12 een totale coccygectomie. Bij 8 kon de
mate van coccygectomie niet bepaald w orden. De resultaten van heelkunde w aren uitstekend of
goed bij 88% van de 36 patienten die gevolgd w erden gedurende ten minste 2 jaar.
Een onderzoek 10 ging de long ter m tevredenheid bij de patinten na a.h.v. vragenlijst bij 26
patinten 1 16 j. na coccygectomie w egens coccygodynia. 25 patinten antw oordden. 20 op 25
waren klachtenvrij of verbeterd. Bij 3 w as er toename van de symptomen. Uit deze opiniepeiling
bij patinten blijkt dat er 18 tevreden w aren en 5 beklaagden zich de ingreep.
In zithouding flecteert het sacro-coccygeaal gew ric ht 22 3,4. De toegenomen intercoccygeale
hoek kan als mogelijke oorzaak w orden beschouwd bij idiopathische coccygodynia. De
radiografische intercoccygeale hoekmeting kan beschouw d worden als een bruikbare
meetmethode ter evaluatie van anterieure hoek deformaties van coccyx 1.
Coccygodynie stelt men frequenter vast bij een coccyx die anterior geflecteerd staat of in sidebending. In vele gevallen is het sacro-coccygeaal gew richt rigide.
In een dynamisch RX onderzoek 4 (N = 208) kon bij 70% een zekerheidsdiagnose w orden
gesteld. Bij 25% kon een luxatie posterior, 20% hypermobiliteit, 15% bursitis, 5% artrosis en 5%
luxatie anterior w orden aangetoond.
Een analoog onderzoek 3 (Miles J.) (N = 208) toonde bij 40% een posterior luxatie aan bij vooral
obese patinten. Er w erd bij 10% een partile luxatie en 50% hyper mobiliteit aangetoond bij
vooral magere patinten.
Het sacro-coccygeaal gew richt is n van de schakels binnen het intern systeem voor
bekkenstabiliteit 2,9.
Pijn sacro-coccygeaal benvloedt zow el de bekkenbodemfunctie, de fysiologische processen in
het klein bekken als het optimaal functioneren van de persoon. Sacro-coccygeale dysfunctie
veroorzaakt tractie en irritatie op w eken delen, inflammatie, pijn, musculaire hypertonie 6 en
stress.

Als behandeling zijn w arme baden, massage m. levator ( Ely 1910; Thiele 1936; Desse 1950;
Franon 1951), elongatie m. levator 5, manipulatie ( Mennel), medicatie, injectie en coccyx resectie
mogelijk 10.
Een onderzoek 5 (N=172) toonde aan dat bij de traumatische coccygodynien: (N = 128) er 98
een totale verbetering hadden,15 hadden een lichte verbetering, 15 hadden geen enkel resultaat
of geen lichte verbetering. En vrouw die een coccygectomie onderging zonder succes
ondervond een totale verbetering na manuele behandeling. Bij de niet-traumatische
coccygodynien: (N = 44) hadden er 14 hadden een totale verbetering, 8 hadden een lichter
verbetering, 22 hadden geen enkele verbetering. Dit resultaat zou toegeschreven w orden door de
stretch die w erd uitgevoerd op de m. levator.
Patinten met pelvische pijnsyndromen w orden best multidisciplinair onderzocht en behandeld 11.
1. Kim-NH; Suk-KS; Clinical and radiological differences between traumatic & idiopathic coccygodynia;
Yonsei-Med-J. 1999 jun; 40(3): 215-20
2. Lee D., The Pelvic Girdle; Churchill Livingstone; sec. ed.; 1999
3. Maigne JY et al.; Causes and Mechanisms of Common Coccydynia. Role of Body Mass Index and
Coccygeal Trauma; Spine, volume 25, number 23, 2000 December 01
4. Maigne JY et al; Standardized radiological protocol for the study of common coccygodynia and
characteristics of the lesions observed in the sitting position. Clinical elements differentiating luxation,
hypermobility and normal mobility; Spine. 1996 Nov 15; 21(22): 2588-93
5. Maigne R.; Rsultats dune thrapeutique manuelle de la coccygodynie; Rev Med Orthop 192;29:15-17;
1960
6. Mense S.; Pathophysiologic basis of muscle pain syndromes. Phys Med Rehab Clin N Am 8(1):23-53;
1997
7. Postacchini F, Massobrio M.; Idiopathic coccygodynia. Analysis of fifty-one operative cases and a
radiographic study of the normal coccyx.: J Bone Joint Surg [Am] 1983 Oct; 65(8):1116-1124
8. Thiele GH; Coccygodynia: cause and treatment. Dis Colon Rectum 6:422-36; 1963
9. Vleeming A. et al, Movement, stability & Low Back Pain; Churchill Livingstone; 1997
10. Valen-B. et al; Coccygectomy for coccygodynia;Tidsskr-Nor-Laegenforen. 1999 Apr 20;119(10):1429-30
11. Wesselmann U. et al; The urogenital and rectal pain syndromes; Pain. 1997 Dec; 73(3): 269-94

You might also like