BRKOLTUKNASILDEVRLR

Olur a, gnn birinde, cannz bir hkmet devirmek isteyebilir.

Bunu nasl yapacanz biliyor musunuz Ama siz, hkmet
devirmeyecekmisinizolsun,bilindeyinedevirmeyin.okbilgi,insana
arlkvermez.
imdi size, bir hkmetin nasl devrileceini anlatacam. Bana
Peki, sen biliyor musun, hkmet devirdin mi diye sorarsanz,
syleyeyim ben hkmet devirmedim ama, kitap sayfalarnda bir
hkmetinnasldevrildiinigrdm,dahadorusuokudum.
Elime bir kitap geti, gizli bir kitap... Kitabn .di Hkmet devirme
sanat. Kitab bana postayla, irt dndan gndermiler. Kimin
gnderdiini biltiyorum. Byle bir kitabn, postada denetlenmeden
aslbanaulatnaatm.
Bu kitabn basld yer Patcoskylmes diye I bir yer. Bu ad
duymadm bile. Atlasa baktm, byle bir yer bulamadm. Kitapgizli
basmolduuiin,sanrm,basldyerideatmlar.Yokbylebiryer.
Kitabnnsznde unlar yazl: Yeryznde en ok kullanlan dil
ngilizceolduuiin,bizdebukitabngilizceyazdk.
Bu kitap, hkmet devirmeye yetenekli olduklar bizce bilinen
kimseleregizliolarakyollanacaktr.Sizdebukitab,okuduktansonra,
hkmet devirmeye merakl ve yetenekli olduklarn tahmin ettiiniz
arkada lannza okutunuz. Bu yolda gizli kurslar almas da\ salk
verilir.

Tam gvenemediiniz kimselere, kitaptan yararl bulduunuz

blmleri daktiloda oaltarak gnderiniz. Amacnz,hkmetleri
devirmekolmaldr.Buyoldaokurlarmzabaarlardileriz.
Bu kitapta anlatlan, retilen yntemlerle devitmeyecek kadar
dayanklhibirhkmetyoktur.
SayglarmzlaYeraltalmasyapanbiranaristlertopluluunun
bukitabhazrladnsanyorum.
Kitab grnce, ilkin byk bir korkuya kapld: Ne yapacam
ardm. Bir sre kendimi toparlayamadm. Neden sonra kendime
gelince, hkmetine candan bal her yurttan yapmas gerekli
olduu gibi bu kitab gtrp polise vermeyi tasarladm. Sonr yine
dndmbelkidehkmetdevirmekisteyeyurttalarmzvardr.Ne
diye onlara bu sanat ret mekten ekmeyim Hkmet devirme
sanat adl kitap, tpk nro aeret usulleri, Makyajda nasl baar
eldeedilir!Yemeklervetatllar,kiaydaAlmanca,Hergenkz
neler bilmelidir trnden kitaplara benziyor. Kitabn ayr
blmlerinde, hkmetlerin cinsine, o lkenin zelliine,
devireceklerin tutumuna gre, herhangi bir hkmetin nasl
devrilecei,biryemek,rneindnorbasnnpiirilmesianlatlr
gibi tatl tatl, akc bir deyile anlatlm. Kitabn gzellii de burada.
Kitabkimleryazmsa,kurnazheriflermidorusu...nsanlarbukitab
okuyunca,iindennegeilmezbirhkmetdevirmeisteiduyuyor
benim gibi hkmet devirmeyi aklnn ucundan geirmemi bir insan
bile,ahnasletsemdebirhkmetdevirsemdiyeiindengeiriyor.
Kitaptaki blmlerden birka: Halk dman bir hkmet nasl
devrilir Diktatr idaresi nasl alaa edilir Korkak insanlarn

hkmet devirmekte kullanacaklar yntemler Baskc hkmete

karnaslayaklanlr,halknaslkkrtlrdlekinsanlarnhkmet
devirmekteizleyecekleriyollarVerdiiszdedurmayanhkmetin
devrilmesi Hkmeti devirmek iin hangi zamanlarda ihtill meru
olur Kendini meru sanan zorbac hkmetin dev Irilmesi
AzgelimivegerikalmlkelerdehkmetlevirmeScaklkelerde
hkmet devirme iinde nelere likkat edilmelidir Uygar lkelerde
hkmetin devrilmesi. cvm ne daraacna gideceksiniz, ne
cezaevine... Hi Ormanlk, dalk boig.enKe osayu, ucu mac mua
winj....devrilirhirkacbunlar.Dahabuyntemiuygularsanz,hem
hkmet devrilecek, te, kitaptaki blmlerden birka mma
eyhkmetisizin devirdiiniz anlalmaya i i w.!2l ttla dCTte
blmde yle deniliyor:V(5n,emfen1998 ylnda, Haparia ktasnn
kuzeydousun Buraya kadar anlatlan butun yoJIos dalanye
Virnazutrmaarasndakidenedinizde,yinehkmetidevremedrnI
ye engebdi blgede Tutuk devleti bulunmak mayn, zlmen. tnde
allatacaU, Tutuklular ok dalgac, alayc ve kendilerim devrilmeyen
hkmetler, bu sonbour,sanansafmsanlard. yolla yzdeyz bir
kesinlikledevrilir.mda8\mymubataynakadarTutuklardaYa
mz bu ynteme hibir hkmet fTl Memleket Partisi iktidardayd.
Fakat bu tarihkez deneyiniz. Denemekten ne kar, ne kayoea.
seimlerde Yaasn Memleket Partisi ik Baarlardileriz. Idardan
dt,VatanEvltlarPartisiiktidarageti.
te bundan sonra, anlatm.bfhytv.rme vnL bu iktidar deiiklii
TutuktarihindeokbykKitabnbirzelliideu:HkmetW.yonI
te Kitabn bir zellii de u: Hkmet Wy temi anlatlrken, bu
yntemle tarihte devnJtilerekVatan Evltlar Partisinin banda

Kafakan Bey metlerden rnekler veriliyor. Yer, zamaerderd. Kt

adam denilemezdi. Uluslararas toplant belgeler ortaya konarak, bu
ynteminag!yfuyumaktar!uyumadzamanlardadaburnununasl
kullanlrsabaaryaulaldanlathyorrkkleryerlarnherbiriok
merakl, yer yer ok ackl, uku Kafakan fiey babakan oldu. Onun
babakan yreimizi azmza getirtecek kadar teyeca , ymuhalefet
partisiolanYaasnMemleketlerimizirpertecekkadarkorkuluolaya
.9 ekemediler. Her ne uruna olursa olsun, size bu kitabn son
blmnde anlatlan oay, dEv]an Partisini iktidardan drmek
istiolduu gibi, hi eksiksiz artksz aktaryorum. Durmadan burnunu
kartran bir adamn katle okumanz salk veririm. Okuyun da, zary
olmas, ulusal onurlarna dokunuyordu, yine hkmeti devirmeyin.
Ama sanmyorumKafakan Beyin ve arkadalarnn hrsz olduk sanz,
dayanamayphkmetdevirmeyeicaiKiaggazetdefdeyazdlar.Buna
vjmse adr etmedi. mZ1 Ayrca unu da ekleyeyimki, anlatlan
buJontei''1 ffibir ie yaramayan bir adamn hrsz deil le hkmet
devirmenin tehlikesi de yoktur. Hi kork 15 diye babakan
olmasndansa,iyapsndavarsnljszolsun...diyordu.
Haklydlar, nk Yaasn Memleket Parl de iktidardayken az
hrszlkyapmamt.
Buantipropagandaskmeyince,KafakanBeydiktatrolduunuiln
ettiler.Ulusa,zgrlktamyordu.
Halk bunu da umursamad. Ksacas, Yaas Memleket Partisi, Vatan
Evltlar Partisini iktide dan drmekiin, btn demokratik
yntemle kulland ama, onlar iktidardan drmeyi baar mad.
Bunun zerine hkmet devirmek iin hal ayaklandrma yoluna gitti.

Buyanlbiryoldu.k,kendilkelerininzelliklerinivekoullarn
dinmeden,bakalkelerdeuygulanmihtillyntenleriniolduu
gibi taklide kalkyorlard. Tutukluli ayaklanamaz, hibir zaman
hkmete kar geleme lerdi. Byle bir gelenekleri yoktu. Onlarn
ayaklam bilmesiiin,balarndaki hkmetin Heryun tan
ayaklanmas gerekir diye kanun karmas ayaklanmayanlarn da
ar cezalara arptrlmala gerekirdi. Hkmetin buyruu ve destei
olmadaihtillakalkamazlard.
YaasnMemleketPartisi,hkmetidevirmeliinheryolabavurup
da baaramaynca bu partini genel bakan Kurt Santor, Partisinin
ynetim kurul yelerini toplad, onlara yle dedi: Sayn
arkadalarm!Hkmetdevirmektibaargsteremeyiimizinnedeni,
bakalkelerdekihtillyntemlerinirnekalmzdr.Oysabizulusal
benliimizden, yerli koullarmzdan ve kendi ruhumuzdan
ayrlmamalyz.Herlkeninkendinezgkoullanvardr.yleysebiz,
kendi ruhumuza uygun hkmet devirme yolu hangisiyse onu arayp
bulmalyz. Ben bu konuda tarihimizi inceledim ve bize uygun bir
hkmetdevirmeyntemibuldum.Bu,dnyadabireibenzeridaha
grlmemi bir hkmet devirme yntemi olacaktr. Benim
dediklerimi dinler ve yaparsanz bu Kafakan, iki aya kalmaz, gmbr
gmbrdevrilir.
Ynetim Kurulu yeleri, partinin genel bakan Kurt Santora,
NedirbulduunuzbuhkmetyntemiAmanabuksyleyiniz!dediler.
Partigenelbakamcevapverdi:Kendipartimiznasliktidardan
dtyse, ayn yolla biz de bu hkmeti devirmeliyiz. Biz, kendi
bamza gelenleri unutup, baka lkelerden hkmet devirmek iin

hazrreeteleralmayakalkyoruz.Bizimyanldmzburasite!...Biz
iktidardan neden dtk, bunu dnelim. Partimizin iktidardan
dmesi,partililerimizin,yanibizimkendiyzmzdenolmutur.Halk
bizi beenmedi, istemedi ve hkmetten drd.yle deil mi
yeler,Evet.yle!dediler.
yleysebiz,kendipartimizdenistifaedipVatanEvltlarPartisine
geelim. O partiyi dolduralm. O zaman yurttalar Vatan Evltlar
Partisini de beenmeyip iktidardan dreceklerdir. Ne dersiniz
yeler, ok doru yahu, hi aklmza gelmemiti. Hay aklnla bin
yaa!...dediler.
Ynetim Kurulundan biri, Peki ama biz Vatan Evltlar Partisine
geinceoradaneyapacazdiyesordu.
Buna, Yaasn Memleket Partisi Genel Bakan,
Hibieyyapmayacaz... dedi. Bizi hibieyyapmadmziin
iktidardan drdler. Vatan Evltlar Partisine girince de hibiey
yapmyacaz. Kendi partimiz iktidardayken ne yaptksa, yine yle
yapacaz.HaydiimdibirerikierYaasnMemleketPartisindenistifa
edip, Vatan Evltlar Partisine geelim. Ve kendi partimiz
iktidardaykenneyaptksayineyleyapalm.
Bu toplantdan sonra, Yaasn Memleket Partisinin ocaklarna,
bucaklarna kadar alman bu karar yayld. Yaasn Memleket
Partisindenistifaedenler,VatanEvltlarPartisinedoluuyordu.
Vatan Evltlar Partisi Bakan Babakan Kafakan da, partisine akn
akn katlmalardan ok seviniyordu. Kendi partisi gleniyor,
muhalefetpartisizayflyordu.

VatanEvlttanPartisininkongresivard.BabakanKafakankrsye
kt,mikrofonunnnegeti:Muh...dedi.
Azndan daha ilk hece kar kmaz, bir alktr koptu. Alktan,
Babakan konuamyor, ne syledii anlalmyordu. Bay Kafakan bir
daha,Muh...dedi.
Muhterem arkadalar! demek istiyordu. Ama alklarn
iddetinden Muh... diyor, arkasn syleyemiyordu. Yaasn
Memleket Partisinden Vatan Evltlar Partisine aktarma olanlar, tpk
kendi eski partileri iktidardayken yaptklar gibi, bakanlarn
durmadanalklyorlard.
Bay Kafakan, __Muh... muh... muh... diyor, hkrk tutmu gibi,
bakabireysyleyemiyordu.
Muh...Alkkyamet...
__Arkadalar,okricaederim...dedi.
Alklyorlard.
Tadnkardnzartk!dedi.
Alk daha da iddetlendi. Babakan kzmt: Ama yeter artk!...
Muh... Alk gklere ykseliyordu. Babakan kpkrmz oldu, Yeter
ulan...Kesin!diyebard.Dinleyenyoktu,alklyorlard.
Kzgnlnsonunagelenbabakan,neyapacanarpglerek,
Yapmaynulan...dedi.Namussuzluketmeyin...Muh...
Bakt ki alk durmuyor, Babakan alk grltleri arasnda ne
dediinikendisideanlamadanbirsrekonutu,sonrakrsdenindi.

Kongre bylece sona erdi. Ama babakan nerde grseler, aktarma

partililer durmadan alklyorlard. ksrse alklyorlar, haprsa
alklyorlar,esnese,uyua,burnunukasaalklyorlard.
lk zamanlarda bu alklara kzan, hatta, Yapmayn yahu... Rica
ederim...Namussuzluketmeyin!diyenBabakan,yavayavaalklara
kzmazoldu.Sonralaralkaalt.Dahasonraalkbeklemeyebalad.
Gzn
krpsa
da
karsndakiler

alklamay
unutsalar,nedenalklamadnz,dergibilerdenkzarakevresindekilere
bakyordu.
Bylebyle...
Halkarasndasylentileralmyrmt.HerkesBabakanndeli
olduunusylyordu.
Delinijsonuneolursa,BabakannveVatanEvltlarPartisininsonu
da yle oldu. ki ay bile srmedi, Vata Evltlar Partisi hkmeti
devrildi.
Tarihtekibuennemlihkmetdarbesindendenalmamzgerekir.
Btn yntemler denenip de biriyle hkmet devrilmezse, bu
yntemidenemeligerekir.Dnyannensalamhkmetleribilebuna
dayanamaz,devrilir.
Hepinize,almalarnzdabaarlardileriz.
MERHABABEYFEND! Bu olay, skdar Beikta arasnda ileyen
kk vapurda bamdan geti. skelenin kaps ald. En nde
bendim. Yolcular da kalabalk deildi. st kat salonda, en dipteki
kanapeye oturdum. Birka yolcu da aa salona geti. st salonda
bendenbakayolcuyoktu.

Tarifeye gre vapur iskelede onbe dakika bekledikten sonra

kalkacakt.Tektkyolculargelmekteydi.
Benimolduumsalonabiryarbaygeldi.Topuklarnbirbirinevurarak
selm verdi. Selmdan sonra, geti, arkas bana dnk olarak bir
kanapeyeoturdu.Yarbaynselmvermesineardm.
Arkam vapurun duvar... Yine de baka biri var m diye dnp
baktm,arkamduvar,salondabendenbakasyok...Herhaldeyarbay
benibirisinebenzetmiolacakt.
Budnceleriindeyken,gen,gzelbirhanmmerdivendenkt.
Beni grnce glmseyerek baylj selm verdi. O da kanapelerden
birine, pencere yanna benim karma oturdu. Kadn gzmn iine
bakibakabanaselmvermiti.
Ben aknlktan glm seyemedim bile bana selm verdiini bile
bile, kim selm veriyor diye sama soluma baktm. Kadn tanyor
olmalydmamahatrlayamamtm.
Merdivenden klklar kopuka iki bkn deli. kanl kt. Onlar da
selm vermez mi! Biri eli ile selm verdi, br, merhaba, dedi. Kim
olduklarmkaramyorumkibendeonlaraselmvereyim...Yaonlar
beni birine benzetmi olacaklard, yada ben onlar tanyordum da
dalgnlmdan hatrlayamyordum. Acaba bunlar kimlerdi de
hatrlayamadmdiyednpdururken,yalbal,kellifellibiradam
geldi, apkasn karp yan beline kadar eilerek selm verdi. Selm
verenadamaasksuratlabakmakdaaypoluyor.
Yal bir efendi daha selm verince, aknlm bsbtn artt.
Vapura giren her yolcu beni tanmyordu ya... Hepsi de beni birisine

benzetmi olamazlard. E yleyse Yoksa iskelede duran bir arkada

vapura her giren yolcuya, bana selm vermesini syleyerek, benimle
alay m ediyordu Her yolcu da benimle alaya yanam olamazd.
Salona giren yolcularn beni selmlamalarn grmemek iin bam
pencereye evirip denizi seyre daldm. Ama bitrl iinden
kamadm bu sorunu dnp duruyordum. Dne dne bulur
gibideoldum.
Hani biz de yani u memlekete az hizmet etmedik!... ki seim
dneminde de bamsz olarak milletvekilliine adaylm
koymutum. Ho seilemedim ama, seim kam panyas srasnda
memleketi kalkndracak ok esas nutuklar sylemitim. Meydanlar
dolduran halka nutuklar ekerek ok alklanmtm. Selm verenler,
beni herhalde o zamandan tanyorlard. O kadar kalabaln iinden
insanlarbenimtekertekertanmamaelbetimknyoktu.
Arasra u memlekette hibiey olmaz! diye karamsarla
dtm olurdu. Oysa ne kadar yanlmm. Memlekete yaplan
hibir hizmet unutulmuyor. Hibir sz boa gitmiyor. Seim
nutuklarmdinlemiolanlar,aradanbuncazamangetiihalde,beni
unutmamlard,saygylaselmveriyorlard.
Salona giren uzun boylu bir yolcuyla gzgze geldik. Adam selm
verdi. Elbette selm verecek... Ne demek Biz bu memleket iin bu
kadar alalm, uraalm, didinelim de, halkmz bize bir selm bile
okmugrecek!...Bendeonaselmverdim.
Artk gzm merdivenlerdeydi... gen kz geldi, renci olmal
idiler.Kzlarselmvermeyinceokcanmskld.Buzamanngenleri
dehideerbilmiyorlar,genlikteiyok!...

Yazkbumemlekete...Genlerbylemiolmal...
iman, orta yal bir adam geldi. O da selm vermedi. Belki beni
grmemitir diye hzl hzl ksrdm. Adam yzme bakt ama yine
selm vermedi... Yazk, ok yazk!... Bir memleket, deer bildike
ykselir.
Biryolcugeldi,selmveripyanmaoturdu.Aferin,iteadamdediin
byleolur.
Ondan sonra gelen yolcularn kimisi selm veriyor, kimisi
vermiyordu.
Selm vermeyenlere, kollarndan tutup, Efendi, r neye selm
vermedinAypdeilmidiyesormakgeliyorduiimden.
Bu duygumu, burnu byk bir adam olduuma yormayn... Hayr,
kesinlikle!... ahsma selm verip vermemeleri hi nemli deil, ama
memleketehizmetiolaninsanlarunutursak,bumilletinsonunereye
varrtesorunbu!...Yoksabenahsmiinhibieyistemiyorum.
Selm vermeyenlere memleket hesabna, iyiden iyiye kzmaya
balamtm. Selm verenlere, glmseyerek ben de selm
veriyordum.
Vapur kalkt. Selm verip yanma oturan adam, Beyefendi, yine
ToprakOfistemisinizdiyesordu.
Ne cevap vereceimi ardm. Ben hibir zaman Toprak Ofiste
bulunmadm. Toprak Ofis nedir, nerededir, ne i yapar onu bile
bilmem. Demekbu adam, beni Toprak Ofiste alan birine
benzetmiti.Cevapyerine,heranlamaekilebilecekgibiglmsedim.

Adam, Eksik olmayn Mahmut bey, ben sizin ok iyiliinizi

grdm...dedi.
Hibozuntuyavermedim.
Estafurullah...Neolacak...Teekkredemez!dedim.
Adam konumay ilerletmesin diye gazeteyi ap okumaya daldm.
Adamdaskldmanladmnedir,yanmdankalkt.
Selmverenyolculardanikidelikanlyanmageldi.
MerhabaSalimab...
AllahAllah...Bunasley,Salimaabeydenerdenktsteristemez,
Merhaba...dedim.
__Salimabi,artkmalardagrnmyorsun...
HeygidinevneoynardnbeSalimabi...
Ehhh...Genlik,oynardk bir zamanlar... __. Hi unutmam,
Avusturyatakmgelmitide...
Hatrlarmsnomaabi...
Hayatmda ayam topa dokundurmu, bi kez bile ma seyretmi
adamdeildim.AmaneyapaymBenSalimmalimdeilim!denmez
ki...
Hatrlamazolurmuyumhidedim.
Avazm kt kadar Yaa Zehir Salim! diye ak tribnden
barmaktansesimkslmt.

Naslkvrdnkvrdn,kvrdndataaasantradanalmlayaalmlaya
onsekiz pastan znk diye topu soktun ieri Ha, nasl Anlatsana Salim
abi...
Valla...Ozaman...Evetsantradankaptmtopu...almlya...kvra
kvra...Heygidihey...
ocuklar,hatrladkagzlerimyaanyor.Braknallakmza...
Sankiokzlmmgibiyanlarndankalktm.Selmverenyarbay
dayerindenkalkmt.
Merdiven banda karlatk. Yarbay sayg i!e, Naslsnz
generalimdedi.
Teekkrederim.
NezamanemekliyeayrldnzEh...Varylebyle...Epi...
Zaman sylesem, belki de benim general olmadm anlar. imdi
yarbaya, Benzettiniz efendim, ben general meneral deilim.
Askerlikte onbaydm!... desem, adam mahcup olacak bikez beni
generalsanpselmvermi...
Generalim,benihatrlamadnzgaliba...
AsliyeAaa!...HihatrlamazolurmuyumHaladm.Yalnzadnz
birden hatrlayamadm. Ehhh., Yalandk artk, hafzam zayflyor
gittike...
AdmMuzaffer...Sizinyannzdayzbaolarak...
Evet,evet...Tamam...

Yarbayn elini skp ayrldm. Vapur iskelesinde, vapura girerken

selmverenkellifelliadam,HrmetlerederimBahaBey...dedi.
Bilmukabeleefendim...
NaslsnzEksikolmaynefendim,sizisormal.
Hamdolsun,duacyz.YineYedinciCezaMahkemesiReisimisiniz
Neevet,nehayr,hemevet,hemhayranlamnagelecekgibisrttm.
Sayenizde ar bir iftiradan kurtulmutum! Estafurullah...
NedensayemdeolsunAdaletyerinibuldu!Vapuriskeleyeyanamt.
Daha vapur iyice ya namadan iskeleye atladm. lk kan ben oldum
Bileti iskele memuruna verip yrdm. Arkamdan bir kadn seslendi:
krbeyefendi...
Vapurdaselmverengzelkadnd.
Buyrunhanmefendi...
Pakizehanmefendinasllar...
Bugn btn yanllklar, terslikler beni mi bulmutu Teekkr
ederimefendim,iyidir.
Urameliyatolacakt,oldumuOldu.kratlatt...
Ohoh...
YineAltmbakkaldamoturuyorsunuzEvet...
Msaadenizleefendim.
Gleglehanmefendi...

Bir vapur yolculuunda bu kadar yanlln stste geldiini kime

anlatsam,inanmaz.Onuniinbendeanlatmyorum,yazyorum.Ama
yanllkbukadarlakalmad.
Muratbeyefendi...
Buyurunefendim...
Efendim, ne zamandr sizi grmek isterdim, ksmet bugnm...
Bensizinhayranlarnzdan...
Estafurullah...
Geendebirfilminizigrdm.Bizailecehibirfilminizikarmayz
da...
Ona da, Msaadenizle... ok acele bir iim var da... deyip,
dolmuaatladm.
okcanmsklmt.Benibenolarakbumemlekettetanyantekkii
de mi yoktu... Dolmuta yanmda oturan adam, Merhaba Hasan
bey... demez mi.! Hele kr, beni kendi admla aran, tanyan bir
kii kmt. Adamn yzne baktm, birden bozuldum. Bu adamdan
ok eskiden ikiyz ra bor almtm, ama borcumu bitrl
deyememitim.Adamadndm:Affedersiniz,birisinebenzettiniz
galiba...
AmmayaptnHasanbey...
Amanefendim,benimadm.Hasandeil!...
Yahu,naslolur...
Adamadamabenzerefendim.

 E, benzemek de bu kadar olur!... Dolmutan indim. Adamn

yamndakine sylediini duydum: Bu herif Hasan olmasna Hasan
ya...Bunumaratamonagre.Yuttumsanmasn!...
Ogn,beniokkiibakabirinebenzetmi,yalnzbirkiitanmt,
onudabentanmamtm!BZMZAMANIMIZDA...
Ne buyurdunuz Musiki lemleri mi Ah efendim ah, siz o lemleri
bizim zamanmzda grp dinleyecektiniz. imdi musikiinas m kald,
geefendimge...Heygidignlerhey...Hiunutmambirgn,Apostol
efendi, Tanbur Hac Rifat merhum, Neyzen Abdzzennan, gazelhan
Tophaneli Hafz Muhiddin, bir de bendeniz ve daha baka imdi
isimlerinihatrlayamadmarkadalarBentleregitmitik.Vakitakam
zeri...Bentlermalm,envaikuunveblblcinsininmemleketi,her
tarafaa...Ormanniinegiripbirkuytuyaekildik,lemimizedaldk.
Bir hayli demlendikten sonra arkadalardan biri, Susun, susun...
Dinleyin!dedi.
Evlt,oormandakicemicmlekumahlkatbirfasltutturmuki,
dille tarifi, kelime ile tavsifi mmkn deil. O zamann kular da bir
bakayd canm. imdi o kular nerde Sanrsn ki kular bizim musiki
heyeti olduumuzu bilmiler de bizi arlamak iin fasla oturmular.
Hem de yledir, inan olsun yledir. O zamann kular bir bakayd,
anlaylyd.
Neyzen Abdzzennan efendi, makam cennet olsun, ok
denemiimdir... dedi. Bu ku mahlku raknn buharn ve anasonun
kokusunu ald m, kabil deil sakin duramaz, aka gelip akmaya
balar.

Bunun zerine keman Apostol efendi,, Aman beni tutmayn!

deyip,kemankutusundankard,yayaasld.
Allah seni inandrsn evlt, Apostol efendi yay ekmesiyle, btn
kular sustu. Orman bir sessizlie brnd, t yok... Anla bak, bizim
zamanmznkularnaslkutu...imdikilerolsa,kemandinlermi,cr
crterler.Ozamannkuundabilemusikiyesaygvard.HacRifatda
tanburun kulan bkt, Abdzzennan da neyi fleyince... Hafz
Muhittin elini kulana atp da bir hey hey ekti ki, Allah Allah!...
Derken bir nicezaman sonra bizim fasl durdu. Sazlarn susmasyle
blbllerin fasl balad. Sen o zamann blblndeki anlaya bak!
Fasl icra klnrken susuyor da fasl hitamnda kendileri balyorlar,
hemdemakamzerinden.Buseferdebizdesesyok...
Blbllerin fasln dinledik, itik, itik, itik... Blbllerin bir zaman
sonrasesikesildi.Buseferbizimfaslbalad.Birbiz,bironlar,birbiz,
bir onlar... Bizim fasl balaynca onlar susuyor, onlar balaynca biz
susuyoruz. Allah seni inandrsn evlt, sabaha kadar byle... Sabaha
kar ben bam imene, srtm da aaca dayamtm, biraz iim
gemi.K,jjjidiyebirsesleuyandm.Arkadalarabaktm,hepsi
debenimgibiimenlerinzerindeszm,kalmlar.YalnzHacRifat,
dizinde tanburu imene km, boyuna, __K, k, k! deyip elini
sallyor.
Onunklamasnaarkadalardauyandlar.
__Yahu,neoluyordedik.
Baksanza,brakmyorlarkitanburalaym.dedi.

Sabahakarmehtapvurmu,hertarafgndzmisali...Birdebaktk
ki, Bentlerde ne kadar blbl varsa, Allah seni inandrsn evlt, hepsi
Hac Rifatn tanburunun sapma konmu, Acaba bu ses nerden
kyor diye merakla tetkik ediyorlar. Hac Rifat, K, k! diyerek
eliyle blblleri kovalyorsa da, ne mmkn, onu kalkyorsa yirmisi
yeniden konuyor. Velhasl kelm, blbller Hac Rifata tanbur
aldrmadlar. Bunun zerine Abdzzennan neyi flemeye balaynca
cmleblbllerNeyzenAbdzzennannomuzunavebanakondular.
Abdzzennanblbllerarasndakayboldu.
Yaaa...Bizimzamanmzdamusikilemleriitebyleydi.
Hi unutmam, bir gece de Kanlcada Nzeninzde Yahya Beyin
yalsna davetli idik. Yalnn bahesinde iy na baladk. Tbesah
demlendik. Velkin balk var ya balk, zerrece hilafm yok, Tophaneli
Hafz Muhittin balklara gazel dinletti, ne dersin!... Allah seni
inandrsn evlt, Hafz Muhittin gazele balaynca denizin st balk
bayle silme doldu ve bir parmak su grnmez oldu. Boaziinin
cmlebal,NzeninzdeYahyaBeyinyalsnnnnebirikpvehem
de fazla yer kaplamamak iin denizin iin de dikine dikine durarak,
balarn sudan dar kat dlar. Kk balklara yer kalmadndan,
onlardiptenhavayasramayabaladlar.
HavayasrayijtekrardenizedenekadarHafzMuhittiningazelin
dinlemeyikrsayyorlar.
Bak anla o zamann bahlj lan nasl balkt... Bizim zamanmzn bir
palamutumimdikizamanninsannadeimem.Heygidiheybalklar
bilebakatrlbalkt.imdikibalklarabebalkmderim...

Keman Apostol Efendi yaya aslnca o denizi stn grmeliydin...

Havada yldzlar akmay balard. Keman sesini dinlemek iin balklar
denizde frladka, efendime syleyeyim, slak derilerine meh tap
vurdumu,herbirbalkdonanmagecelerimaytaplangibirenkrenk,
ll,yldzyldzyanpsnyorBumanzarakarsndaTanburHac
Rifat fevkald heyecana gelip, Allah Allah!... nidasyle kendini
balklani auuna atmak istediyse de, glkle zaptederek
paalarndanyakalayprhtmdanekerek,canndenizegarkolmaktan
kurtardk.
Bir yandan fasl devam ediyor, bir yandan dem leniyoruz.
NzeninzdeYahyabeyinabashemennmzdebirobanatei
yakp stne zgari koydu. nmz yahnin rhtm. Rhtmn stnde
dallandenizesarkmbiraavar.Aba,buaacudallarndantpk
olmu meyva toplar gibi birka levrek ve birka karagz bal tutup
getirdi, gz mzn nnde balklar temizleyip tuzlayp, atein
stndeki zgaraya koydu. Biz taze balklar mea yaptka, aba
aatan
balklar
toplayp
zgaray
koyuyordu.BendenizmeraksakasyleNzeninzde
Yahya
beye,
.__Mrimefendim,bunaslbirhnerdir,sizbalklaraadallarnam
asarsnz diye sual ettiimde Yahya bey, Bu balklar biz tutmu
deiliz! dedi. Her ne zaman bu bahede icrai ahenk olsa, neyler,
tanburlar,kemanlaralmsa,arklarsylense,balklardahibuahengi
iyice dinlemek iin srar, rhtm stndeki bu aacn dallarna
konarlar.Mestvemahmurolarakkendilerindengeipsazlardinlerler.
Bizim aba da ite bu balklar dallardan toplayp bize taze meze
yapar.

Hey gidi hey... Bizim zamanmzn balklar ite byle balklard.

imdikilere ben balk m derim... Hatta bizim zamanmzn naml
balklar,balkavlamakiina,oltakullanmazlard.
Sesipekgzelbirhafzkiralyarakgecebirkayabindirirler,hafzbir
yandan dem eker, bir yandan gazel okur, gazeli dinlemek urunda
balklar denizden frlar, bir saate kalmadan kayn ii balk dolard.
Yaaa...
NeyzenAbzzennanefendi,ahenkdinlemekiinbalklarnaalara
srayp itlf nefs etmelerinden pek ziyade mteessir ve mteellim
olup, Bundan byle mbarek balklara el srme! diye abay
azarlad. Ve bu teessrle bir ney fledi ki, rhtm stndeki aacn
dallarnda blbller akmaya balad. Bilmem artk balklar blbl
kesilipterennmeylediler,bilmemneysesiniduyupblblleraata
toplandlar,artkorasnAllahbilir...
Yaaa evlt, bizim zamanmzda musiki lemleri, muhabbet lemleri
itebyleydi.imdinerde...
Hi unutmam, Beykozda Abraham Paa Koru. luunda bir lemimiz
vard. Gne doarken, Ud Servet ile Kanun Mestan efendi, bir de
KptiMslimKemaniYusufbirfaslaoturdular...
Boazdan ili vapur, aa doru szlyor. Bizim zamanmzn
vapurlar imdikiler gibi k krk kitipiyoz deil, hep. si de yandan
arkl... Nevnihal vapuru Boazdan aa szlrken nmze gelip
durdu.Sankidemiratmgibivapurkmldamyor.Bizevvelkaptanve
yolcularhengimizidinlemekiinvapurudurdurdularzannettik,fasla
gayretverdik.Nedensonrakaptan,kaptankkndenbizebard:
Nur olun! Cmlemizi mest ve bho, musikinizle sarho ettiniz.

Sazlarnzn yrek yakan nameleriyle vapurun makinalar dahi istop

etti. Ne kadar gayret ettikse de makinalar iletemiyoruz. Aman
sizden, medet sizden! Fasla bir ara verseniz de, makinalan iletsek,
yoksaseyrsefainidaresinintarifesiaksayacak...
Biz fasla ara verince, makineler de gldr gldr ileyip vapur
hareketegeti...
Ehhh... Bizim zamanmzn makineleri bile ba kayd. Makine evlt
makine...MakinebilemusikidenanlardveKptiMslimYusufbeyin
kemanmakineleribiledurdururdu.imdinerdeomakineler,nerdeo
kemaniler...Hepsigeti,birzamanm,heygidihey!...
NebuyurdunuzMuhabbettelllmdedinizYanipezevenkmiEvet,
bizimzamanmznpezevenkleribilebirbakayd.Pezevenkdiyeben
ite onlara derim. imdikiler de pezevenk mi evldm... Evet,
imdilerde saylar artt, ok artt, nereye baksan onlar, lkin bU
zamann pezevengi bile sahte, nerde o esk oezevenkler... imdikiler
onlarn eline su dkemez, jjeygidi hey, grmeliydin de inanmalydn,
ne adamlard onlar. Bir kere mesleine k insanlard, bu ii amatr
ruhuyla, heyecanla yaparlard. Evet, para da kazanrlard, fakat fakir
fukaranndagnlnhoederlerdi.Allahseniinandrsnevlt,birser
pezevenk Masraf Paa hazretleri vard, adam zevk iin, pr akna
yapardbuii.Mesleindeyleerbapidiki,ikihanelikbirkyegitse
dahi, mesleini icradan geri durmaz ve her gn ie balamadan,
zektm olsun, diyerek fukaray gzetir, onlarn da gnllerini ho
ederdi. Hey gidi hey, ne naml pezevenkler vard. imdi dolu, ama
neyeyarar,pezevenkliindenamnhatrdlar.

Ne buyurdunuz Tuzluk mu... Ah efendim ah, siz bizim zamanmzn

tuzluklarngrecektiniz...imdikilerdetuzlukmu...Nuriindeyatsn,
HacPaannkonandakiziyafette,Allahseniinandrsnevlt,benbir
tuzlukgrdm...Heygidihey,netuzluktu...
Bizimzamanmzntuzluu...
TARHALBEYSekizsuortasanktlar.Birakamzeri,koularn
kaps kapanaca srada cezaevine geldiler. Koutaki ranzalara
yerletirildiler.
Bu sekiz sank iinde en ok dikkati eken Ali Beydi. Yalnz adn
renebildik baka hibir bilgi edinemedik. Hi konumuyor, hep
uyuyordu, yada uyurcasma yayordu. Yeri, ranzann stndeydi.
Geldiinden beri kulukaya yatar gibi oraya tnedi, yemek ve helaya
gidi zamanlar dnda yerinden hi kalkmad. Yatanda oturduu
zamanlardagzlerikapalyd.
Aradabir ba gsnn stne derdi. Hi bakmyor, hi
konumuyordu.
AdnnAliolduunudaarkadalarndanduyduk.
Bir hafta kadar sonra bu sekiz kiinin neden buraya geldiklerini
renebildik. Kahvede ilerigeri konumular. Bunlarn mahalledeki
siyas hasmlarndan birka kii de hkmetimizin aleyhinde
konutulardiyeihbaretmiler.SekizsannAliBeydengeriyekalan
yeas,miKumetaeymnaeKonumaaiK,jjjyeyeminbillhediyorlard.
Ali Beyin sesini kard yoktu. Arkadalar, kendilerinden ok Ali.
Beye acyorlard. nk Ali Bey o gn kahveye bile gelmemiti Ali
Beyin haftada, on gnde bir kahveye geldii olurmu. Ama, burada

nasluyurgibiduruyorsa,kahvededeyledurur,kimseyleikikelime
konumaz,aynier,birazuyuklar,sonrakargidermi.
Arkadalar, kendi dertlerini unutmular, ona yanyorlard. Yalyd
da ondan... Ali Bey, yetmiini aknd ama bitkin, dkn deildi.
Arkadalarnn sylediine gre, hibir zaman etliye stlye
karmam, siyasetle hi ilgilenmemi. Her ne kadar ona bey
diyorlarsadaokuryazarbiledeilmi.
Hi deilse, biz yine partiliyiz... diyorlard. Bu zavallnn partisi
martisideyok...
Giyiniindenyoksulbiradamolduuanlalyor.Ceketinindirsekleri
yamal, ceketinin kol azlar tirfillenmi, aba pantolonunun
dizkapaklarezik...
Aradangnler,haftalargeti,AliBeyhepranzastndekiyatanda
oturarakuyumaktayadauyuklamaktaydBudaheykeligibiyleduruk
vesusuk...
Nebirkonumaya,nebirtartmayakatld.Koutaokadarkavga
grlt, o kadar elence patrt oldu, Ali Bey gzlerini ap bakmad
bile...
Birgecesaat24sralaryd.AliBeydahabattaniyesininaltnagirmi,
yataauzanmdeildi.
Srtn yasta dayam, gzleri kapal duruyordu. Onun ranzasnn
altndakiyataktaarkadalartoplanmkonuuyorlard.
lerindenkrkyalarndabiriylededi:zlpdeneolacak...
zlmekleelimizenegeerBamzabirigelmi,katlanacaz.

Hem biliyor musunuz, bir bakma benim iin iyi de oldu. Benim
hayatmdaocuklarmaanlatacakhibirhdiseyoktu.Meselbenim
babam, bize askerlik htralarn anlatrd anakkaleye nasl gitmi,
naslsava,m,naslyaralanm...Amcamda,BirinciDnyaSavanda
neler ektiini, sonra nasl esir edildiklerini anlatrd. Ben ne
anlatacam ocuklarma Hi... Bundan sonra ben de ocuklarma
cezaevinenasldtm,nelerektiimianlatrm.
Bu szlere arkadalar gltler. Yukardaki yatakta Ali Bey
uyukluyordu.
Cezaevi yaantsn bir macera olarak ocuklarna anlataca iin
neelenenadam,Elbet,birgnbunlardatarihyazacak!...dedi.
Uyuyor sanlan Ali Bey, bu sz zerine, birden gzlerini at, ban
altkattakiyataktaoturanlarauzatarak,Tarihyazarmdiyemerakla
sordu.
SenuyumuyormuydunAliBeySizidinliyordum.Tarihyazacak
mbunlarYazartabi...
BizimadlarmzdayazarmtarihYazarelbet.Yazmazolurmu
Bylesyleyenlerakaediyorlard.
Ali Bey, ranzann stnden indi. Kouun iinde aayukar volta
atmaya balad. Cezaevine girdi gireli ilk olarak byle canl
grnyordu. Aradabir arkadalarnn yanna gelip soruyordu:
Admztarihegeer,deilmi.ueerahJtsey...
BirgnbizideadmzlayazarlarmTabi...

AliBey,biryereyetiecekmigibihzladmlarlakouunikiduvar
arasndagidipgeliyordu.
Gece yarsndan sonra herkes yatana ekilip uyumutu. Ali Bey o
gecehiuyumad,btngecekoutavoltaatt.
Sabahleyin koularn kaps alnca da btn gn bahede drt
dnd. Sksk arkadalarna, Tarih bizi yazacak, yle mi diye
soruyor, Elbette! cevabn alnca da, yi ki o gn kahveye
gelmiim,iyikikonumuum...diyordu.
Arkadalaronu,o gnkahveyegelmediine,konumadnabitrl
inandramyorlard.
Ali Bey o geceden sonra dinleti, genleti. Bahede kollarn
kabartarak,gsniirerek,bayukardageziyordu.
Eskisi gibi susmuyordu, ama gevezelik de etmiyordu. Tarih bir
kiilie brnd iin, en normal konumay bile birvecize gibi
sylyordu.Szgelii,NaslsnzAliBey!diyesorulsa,edalbirsesle,
nsan,iyiolmayaaltkaiyiolur...gibideerliszlersylyordu.
Arkadalarndanbiri, Buyurun, yemek yiyelim! dese, Ali Bey elini
kaldrp.
Yemekiinyaamamal,yaamakiinyemeli!...diyehemenbir
zlszsylyordu.
Hzl hzl volta vururken, aya taa arpp sen delese, hemen
dorulur, parman uzatarak bir zlsz uydururdu: Ayan taa
arpan,bankorumal!...TarihAliBeydiyelakaptaktlar.Gerekten

Tarih Ali Bey, cezaevinde pek az konuarak, konuunca da byk

byklaflarederekgnlerinigeirdi.
Yarglanmadayediarkadaberaetetti.AmaTarihAliBeymahkm
oldu.O gn kahveyegelmediini,kahvededekonumadntanklar
mahkemede sy. lemisler. Ama Tarih Ali Bey, gsn kabartp,
Kahveye geldim. Kahve medeniyetin kulbdr. Ve ben kahvede
konutum. nk insan konuan hayvandr.Ve dedim ki...diye
balayp bir nutuk ekmi, ilemedii suunu itiraf ederek mahkm
olmu.
Tarih Ali Bey, imdi hayatndan ok memnun. Cezaevinin
koridorlarnda, bahesinde din admlarla dolayor, nutuk verir gibi
konuuyor,sesinikalnlatrarakbykszlersylyor.
Kendisini tarihlerin yazacana iyice inanm. yle mutlu yle bir
rahatl var ki! AL BEY BERBAT ETTM Birtakm tecrbeli yazarlar,
airler, genlere, amatrlere yle yazmayn, yle yazn, byle yazn
diyetverirler.Butler,derslerhibirieyaramaz.
Kimseleredersvermekhaddimdeilama,bamdangeenbirolay
anlatrsam,belkigenhikayecilereyararlolurumdiyedndm.
Geenlerde Tarih Ali Bey adl bir hikye yazmtm. imdi bu
hikye dillerde dolayor. Kimi grsem, bana hemen o hikyemden
szayor.Yirmiyldrhikyeyazarm,bugnedekyazdmhikyeler
iki bine yaklat, ama bu hikyelerin hibiri Tarih Ali Bey denli ilgi
grmedi. Bu hikyenin dedikodusu ilkin stanbula, sonra Trkiyeye
yayld, daha sonra da snrlar ap btn dnyaya ulat. Btn bu
yaylmada,hikyenindergidekndansonraon,onbegniinde
oldu.Eniyisi,buhikyeninnaslyazldnsizeanlatmalym.

Cezaevindeydim. Benim giriimden birka gu sonra cezaevine bir

gazetecigeldi.Nedencezaevinesokulduunuaklamay,onunadna,
doru bulmu. yorum. Tutukluluu basn suu sanklndan deildi,
Onunla uzun boylu tanklmz yok, karlanca selmlarz, bir
yerde yanyana dersek, birikj laf konuuruz, ite o kadar...
Koularmz ayryd. Bahede buluur, konuurduk aradabir de
yattmkouagelirdi.
Birgnkoulanndakibirtutuklunundurumunu,davrannanlatt.
izdii karakter pek houma gitti. Bu adamn hikyesini yazacam
dedim. te Tarih Ali Bey hikyesi bylece yazld. O hikyeyi
yenidenanlatpbanziirecekdeilim,yalnzohikyeninhikyesini
anlatacam.
TarihAliBeyhikyesidergideyaynlandktansonrabenimdebam
derde girdi. Derginin sata kt gn, idarehaneye gitmitim.
Dergininsahibiyzmebirtuhafbakp,Yahu,neyapmsndedi.
Neyapmmdiyeaaraksordum.
TarihAliBeyiberbatetmisin.
Oaddabirhikyeyazdmbileunutmuum.
TarihAliBeydekimdedim.
Geensaydakanhikyen.Hatrladm.
Pekiy,neyapmmBerbatetmisin...
Cezaevinde birlikte tutuk olduumuz yazar, dergide hikyeyi grr
grmez, hemen dergi sahibine telefonu am: Tarih Ali Bey

hikyesininkonusunuonabenerritim,takatAlBeyberbatetmi.
Ohikayeylemiyazlrd,yazketmi,bilseydimhianlatrmydm...
ki saat sonra yine am telefonu: Dndke kan beynime
sryor,gzelimhikyeyireziletti.Yazk...
Dergisahibidebana,okyazk...dedi.AliBeyiberbatetmisin...
Banakalrsaberbatmerbatetmedim.
Yokyok,berbatetmisin.
Demek, elimden o kadar geliyormu... Canm skld,
idarehaneden ktm. Yolda bir arkadala karlatm. Daha selm
vermeden, Birader dedi, Ali Beyiberbatetmisin... Tarih Ali Bey
kepaze olmu. O gzelim hikye yle mi yazlrd Sen hikyeyi
okudun mu Okumadm, nerde kmt Pekiy okumadn da, Ali
Beyi berbat ettiimi nerden biliyorsun Hikyenin konusunu sana
anlatansyledi.AdamkendianlatthikyeyibilmezmiYazkolmu
AliBeye...
yi olmu, canm saolsun... dedim, yrdm. Keyi dnerken
bir gazeteci arkadala karlatm, el sktk, Herkesten umardm
ama,sendenbunubeklemezdim...dedi.
NeolmuAliBeyiberbatetmisin...
SenokudundambylesylyorsunOkumannnegereivar,
herkesinaznda...
ylecanmskldki,GazetecilerCemiyetinegidiparkadalarlabiraz
konuaym, dedim. Ben ieri girince, ordakiler konumalarn birden
kesipyzmebirbakatrlbakmayabaladlar.

Benim iin birey konuurlarken stlerine geldiimi sezdim. Souk

souk selmlatk. Neden sonra yanma gelen bit arkada, Pek
zldm...dedi.
Neoldudiyesordum.
TarihAliBeyiberbatetmisin...dedi.
Ederim!diyebardm.
Sana hikyenin konusunu veren, az nce buraya gelip anlatt
hereyi.Zavallhrsndanalayacaktnerdeyse.Vahvah,yazkolmu
TarihAliBeye.Btnarkadalarzldk.
OgnakamakadarhangitandgrdmseTarihAliBeyiberbat
ettiimi syledi. Hi detim deilken o gece meyhaneye gittim.
Meyhanede,onbeyldrgrmediimbirarkadamlakarlatm.Hal
hatrsorduktansonraarkadam,Pekzldm...dedi.
Neoldudiyesordum.
Bendedi,pekhikye filanokumam. Bugn bir yerde
konuuluyordu da, orda duydum, Birisi sana tarihten Ali Bey adnda
birini anlatm, sen de yazmsn ama, berbat etmisin Ali Beyi. Ben
anlamam,ylekonuuyorlard.Pekzldmdorusu...
Sulusulusustum.Birazsonradaoradanktim.Arasokaklardabir
koltuk meyhanesine girdim. Buradakiler dergiyle, hikyeyle ilgileri
olmayan,gnlkileriarkasndakoankiilerdi.
Tezgha dirseimi dayadm, arap bardan azma gtrrken,
arkamdan,TarihAliBey,diyeszlerduydum.

Konuanlarbenitanmyorlard,skskadmdaanarakTarihAliBeyi
naslberbatettiimibirbirlerineanlatyorlard.
Gece yarsndan sonra evime gittim. Ertesi sabah olum, Baba
dedi,herkessendenkonuuyor.
NediyorlarSenTarihbirisiniberbatetmisinama,adAliBey
mine...
Kahvaltdakarm,BuTarihAliBeydekimdiyesordu.
Berbatettiimherif!diyebardm.
Ne kzyorsun canm, btn komularn aznda da onun iin
sordum.
Hemenevdenktm.VapurdakarlatmarkadalardaTarihAli
Beyinaslberbatettiimisoruyorlard.
Babliden karken, bana bu hikyenin konusunu anlatan
gazeteciyle karlatm. Elimi sktktan sonra, Yahu, darlma ama
dedi, anlattma anlatacama piman oldum, Tarih Ali Beyi berbat
etmisin.Ohikyeylemiyazlrdbe...Tuh,yazkoldu.
Elimdenokadargeliyor...
yleyseyazmasaydm.Braksaydn,benyazardm...
.Birdesendene,neyapalm...Sylenecekszokama...Ogn
nereye gittimse herkes Tarih Ali Beyi nasl berbat ettiimi yzme
vurdu.

 Yahu, Tarih Ali Beyi berbat etmisin be.., O Tarih Ali Beyin
Allah belsn versin, emi... Tarih Ali Beyin de, coraf Ali Beyin de,
btnAliBeylerin...
Birhafta,ardkesilmeden,bubylesrd.Artldayanamadm,bu
hikye unutuluncaya kadar evden kmamaya karar verdim. Evde
kaldmilkgn,sabaherkendentelefonald.
Allooo,buyrun...
KimsinizAdmsyledim.
Benbirokurunuzum.
Buyrunefendim.
Siziniinbazuygunsuzsylentilerduydumda...
Ne gibi efendim Siz Tarih Ali Bey diye bir hikye yazmsnz
efendim.
Hayellerimknlayddayazamazolaydmefendim.
Ama bakasnn verdii konuyu... Olmaz ki... Ali Beyi berbat
etmisiniz.
Azsonradabirkadntelefonetti.Sinirlisinirlikonuuyordu.
Beyefendi!Buyrunhanmefendi.
SizinTarihAliBeyiberbatetmeyenehakknzvar...
Ben byleyim hanmefendi, hi dinlemem, berbat ederim. Hani
sizideelimegeirsem...
Senbenibirazzor...

Telefonukapadm,amazilsesidurmuyorki...
Ensonundatelefonfiinikarmakzorundakaldm.
Ertesi gn Konyadan bir mektup geldi. zet olarak mektupta yle
yazlyd:Saynyazar,imdiyekadarhemenhemenbtneserlerinizi
okumuumdur.Yazlarnzdaokbeenirdim.
FakatgeenlerdebirarkadanznsizeanlattbirkonuyuTarihAli
Bey diye yazarak berbat etmisiniz. sabet ki, ben o hikyeyi
okumadm. Bu hdiseyi duyduktan sonra size olan gvenim
sarslmtr. Demek ki, siz btn hikyelerinizi de byle
yazyormusunuz.Yazkki,birsyleyenolmadda,onlarokuduk.Artk
ipliiniz pazara kt. Bundan sonra sizin tek satrnz bile okuyacak
deilim. leden sonraki postadan buna benzer mektup daha
geldiArtvinden,Silifkeden,Gmhaneden...Ondansonrakignlerbu
trl mektuplar yad. Be on gn sonra da Amerikadaki bir
arkadamdanbirmektupaldm.Arkadamyleyazyordu:Karmla
sinemaya gitmitim. Antraktta, arkamdaki iki kiinin Trke
konutuklarn, senden szettiklerini duydum. Adn duyunca kulak
kabarttm. Tarih Ali Beyi berbat ettiini birbirlerine anlatp
duruyorlard. Affedersiniz diye yanlarna sokuldum, seni tandm,
arkadam olduunu, adn duyunca dayanamayp konumalarna
katldm zr dileyerek anlattm. nce seni tanyp tanmadklarn
sordum. Tanmyorlarm. Bunlar Trkiyedeki ayr ayr dostlarndan
aldklar ayr ayr mektuplardan, Trkiyede olup bitenler arasnda,
senindeTarihAli Beyiberbatettiinirenipzlmler.Onlardan,
bakabirbilgiedinemedim.

Kuzum, bu l arn ey ner Kim ise, senin ouaaarn. dan ne alp

veremediin var da zavally berbat ettin i Dorusu senden bunu
ummazdm. Bu meseleyi ay. dmlatacak mektubunu bekliyorum.
Onbe gn evde kapal kaldktan sonra bunalp dar ktm.
Vapurdaki yolculardan tanyanlar, ta. nmayanlara arkamdan beni
gsterip fsldyorlard Bak bak,TarihAli Beyi berbateden ite bu
herif!Yaa,demekoanlatlanbu...
O gn ilk olarak Tarih Ali Beyi berbat ettiim sylemeyen bir
arkadamlauzunuzunkonutum,Haimdisyleyecekhaimdi,diye
bekleyip durdum, Sylemeyince baya tedirgin olup, Biliyor
musun,benneyaptm...dedim.
NeyaptnSahibilmiyormusunBilmiyorum.
YahubenTarihAliBeyiberbatettimbe...
Yokcanm,pekiynasloldubui...
Btn dnyaalkanyor,sen nasl oldu da duymadn Ben iki
aydrhastayatyordum,evdenyeniktm.
TarihAhBeyiberbatettiimibilmeyentekkiivarm,onadaben
anlattmnaslolsabakasndanduyacakt.
leyin lokantada bir tandk selm verir vermez: Arkada
dedim,Tarih Ali Beyi berbal ettim, bu elde bir. Baka szn varsa
buyurkonualmAradanbuncazamangeti,hlbanaTarihAliBeyi
berbat ettiimi sylyorlar. Ho size de bunlar boubouna
anlatyorum ya... Siz nasl olsa, Tarih Ali Beyi berbat ettiimi oktan
duymusunuzdur.

Nedersiniz,biniaknhikyeyazdmda,hibiriTarihAhBeyadl
hikyeningrdilgiyeulaamad.
Gelelim gen hikayecilerin bu olaydan alacaklar derse: Aman gen
yazarlar, siz siz olun, sakn bakalarnn verdii konulan yazmayn.
nk onlar bu konular kafalarnda yle allayp pullamlardr ki,
gelmigemibtnnlyazarlarbirleipdebukonuyuyazsalar,yine
haspalara beendiremezler. Kelimeleri gmleyip her birinin stne
ku oturtsanz, yine makbule gemez. Bulduklar konuyu kendileri
yazsalaryetdeerindeolurama,yazmazlaryoksa...rneinbanabu
Tarih Ali Bey konusunu anlatan, mrnde hikye yazabilmi
deildir.
Hele bir de benim bama geldii gibi, bir grmemiin diline
derseniz yay halinize Tarih Ali Beyi berbat ettiiniz yetmez, bir de
sizeokonuyuvermiolanitebyleberbatetmekzorundakalrsnz.
YRMBEKURUBtnyaamndabikezkendisinebiremekkarl
olmadan,paraverilmekistenmiti.Bupara,bamyd,rvetmiydi,
armaanmyd,yoksayinedebirkckemeinkarlmyd,belli
deildi.
Olay, bundan otuz be yl nce yle gemiti: O zaman yirmibir
yanda okuryazarolmayan, konuma szl pek yoksul, irikym bir
delikanlyd. Grevli bulunduu yere, elli yalarnda, salar aarm,
gzlkl, iyi giyimli, yz izgileri ince, ellerinin yumuakl baknca
belli olan bir adam getirmilerdi. Nbeti olarak bu adamn banda
beklemekle grevliydi. Adam ona para vererek bir paket cigara
aldrmt. Cigaray getirdi. Adam da, yirmibe kuru uzatt, ona
vermekistedi.O,birdenelinihavayakaldrarak:Rvetyok!dedi.

Kalarn atm, suratn asmt: Rvet yok! Burada hikimseye

paravermeyeceksin,anladnm...
Rvet zerine ksr szlnn yeterince epiy sylendi Gzlkl
adamn yz kpkrmz oldu. yirrnibe kuruu tutan eli bir sre
boluktakald,sonrautanarakparaycebinekoydu.
Delikanl bir saat sonra arkadalarnn arasndayd. Onlara
anlatyordu: Herif ikibuuk Ura rvet vermeye kalkmaz jj Elini
ittim.Kendinegel,dedim.Bizrvetalmayzdedim!Btngn,btn
hafta bunu anlatt: ki buuk liray uzatnca beynim att. Sok onu
cebine!dedim.
ki buuk lira arkada... Az para deil. Vallaha almadm! ki yl
sonra evindeydi. Babasna anlatyordu: Bize ne rvetler vermeye
kalktlar.Tvbealmadm.Herifinbiriyirmibelirayuzatt...
Benseninbildiinadamlardandeilim!dedim,ittimelini...
drtylsonrakahvedearkadalarnaszarasndaanlatrkenolay,
u biime girmiti: Bize ne rvetler vermek istediler. kr,
harama el uzatmadm. Herifin biri, ikiyzelli liray bir rpda sayd
nme.Dnpbakmadmbile...Nedemek...
Be on yl sonra evine gelen konuklara yle anlatyordu:
Yoksulluk ayp deil, yeter ki insanda namus olsun. Bana bir tarihte
adamnbiriikibinbeyzlirarvetvermekistedi.Paralansayd,sayd,
cebime soktu. Koca tomar olduu gibi karp suratna arptm.
kibinbeyz Ura efendi, bir dn... Yemekle, samakla ''bitmez.
Velkintenezzletmedim.

Onbe, yirmi yl sonra, k geceleri oullarna sk genlik anlarn

anlatrd:Siz,babanznfakirliinenebakyorsungnlzengin...
Her iin ba doruluk. Allah doru, luktan ayrmasn... Bir tarihte
herifin biri yirmibebij lira, evet tastamam yirmibebin Ura rvet
srd nme. Avuladmgibi paralar suratna arptm Yirmibebin
lirabu...
Ky deil, kasabay satn al! Adamn yedi gbek soyuna sopuna
yeter... Almadm] Yirmibe, otuz yl sonra, kahvede, yolda, akraJ
balarna,arkadalarna,tandklarnaskskyleanlatyordu:Herif,
ikiyzellibin liray sayd, da gibi paray yd. Allah seni inandrsn,
dnpbakmadm..
Biznervetlergrmz.Ama,Allahakrpaninamznucunu
dedirmedik!...
Yn orabnn yrtndan kan topuunu uuturarak, gzlerini
szer,Buyaageldim,rveteelsrmedim...derdikiyzellibinlira
bu... Laf deil, ikiyzellibin! Rakam hayli bile ikiyzellibinin stne
kmad iin, orada kald. Yllarca anlata anlata kendisinin bile
inand,hattaverilenbubykrvetialmadiin,iindengizlibir
pimanlkdaduydutbuolayanlatrken,gsgerilir,sesititrerdi:
kiyzellibinlirabuefendi,ikiyzellibin!...
GZMISIRIYORGzhafzamokzayf.Birkeredeil,drtkere
tantrldm insanlar bile kolay kolay hatrlayamyorum. Bu
unutkanlkbeniokzamanutandryor.
Birzamanlarbirisiyletantrmlard.

 Memnun oldum efendim! diye adamn elini skarken, o, Bu

drdnctantrlmamz...dedi.Birutandmki...
Affedersiniz...filandiyebieylermrldandm.
Aradanbirzamangeti.Buadamlabenibirdahatantrdlar.Ama
benonunoadamolduunuyinehatrlayamadmiin,glmseyerek,
Memnun oldum efendim! derken, adam kalarn att: Bu
beinci...dedi.
Kpkrmz oldum utancmdan. Bir daha yzn unutmayaym diye
dikkatlebaktm.
Gelzamangitzaman,yineoadamlabenitatij,trdlar.Amabenyine
onun o adam olduunu hatt, layamadm iin: Memnun oldum
efendim! diye elimi uzatt Adam, Bu altnc!...diye bararak elimi
itti. Artk onu iyice tandm. Her grdm yerde hemen tanyorum.
Amaimdideobenitanmazlktangeliyor.Tamadamtandm,adam
da bana danld Bu unutkanlk yznden, tramvayda, otobste, yada
yoldagiderkenyzglenbirinigrsem,acababiryerdentanyoruz
da yine hatrlayamadmmidiyi ben de ona glyorum... Ben glnce,
adam daha ok glyor. Sonra birbirimize doru yaklayoruz, el s.
ksphalhatrsoruyoruz:NaslsnzefendimTeekkrederim,siz
naslsnz Adam yzme dikkatle bakp: Affedersiniz, birdenbire
hatrlayamadm,neredentanyoruzdiyesoruyor.
Ozamananlyorumki,adamtandmfilanyok...
Bilmem.Sizitanrgibioldumda...Katrbylebozuldum.
nsanlar ancak her zaman grmeye alk olduum dekor iinde
tanyabiliyorum. Diyelim, vapu biletilerini tanrm ama, yalnz

iskelede... skelede baka yerde, bileti elbisesinden baka bir

elbiseylf grrsem Yahu, ben bu adam bir yerden tanyorum ama
nerden... diye dnp dururum. Yakn b tandm m, komumuz
mu,okularkadammbitrlkaramam.
Birgn vapurda, bir adam geldi, Karma oturdu, lmsyordu.
Anladm ki, hatrlayamadm bir tandk. Hatrlayamadm belli olup
da utanmayaym diye, atik davranp uzandm, hemen elini sktm.
Adamla konumaya baladk. Bu kez hi yanllk yoktu. Bu adam
kesinlikletanyordum,amanerdenBizimordakipostanedememur
mu,vapurbiletisimi,yoksabizimbakkalm...Herzamankisahnesini,
dekorunu gzmn nne getirebilsem, tanyacam. On dakika
kadarkonutuktansonra,Affedersiniz,sizitanyorum.Gzmsryor
ama,nerden,karamyorum...dedim.
Adam,Beniherkestanr...dedi.Bykpostanenndengeer
misiniz Byk postane der demez hatrladm. Oradan geerken, her
akambuadamgrrdm.
Bara bara trl eyler satard. Adam anlatmaya balad:
Beyefendi, ben kumu alr, bbreklerden kum dken il diye satarm
evvel Allah... Benim sermayem dilim. Bize ayrca sermaye istemez.
Birgn leke sabunu satarm, birgn jilet satarm, birgn haerat
ldrentozsatarm.Sizbanabakmayn...BuzenaatAllahvergisi...
Sermayesi yok, hammaddesi yok. Bendeniz, kirada oturduumuz
evin bahesindeki topraklan, kutulara doldurdum, leke sabunu diye
aylarca sattm. Sonra bahede toprak kalmad da alttan kil kt. Bu
sefer kili biraz suyla kartrp tplere doldurdum, yaptrc madde
diye sattm. Bendeniz halis deniz suyunu srasnda ngiliz tuzu diye,

srasnda esans diye satarm. Evdeki sobamzn kllerini hi ziyan

etmem. Doldur kutulara, sat... Haerat tozu diye, te mzieme tozu
diye,suniguorediye...ArtiKnaslbiiminegelirse...sizliktenikyet
edenvatandalaraayorum.bilenin,klkuanann,demiler.ini
bilenebumemleketteiok...Yeterkiinsanikarmasnbilsin.nsan
dediin tatan ekmeini karmal. Mesel bendeniz, u vapurun
sprntlerinj imdi toplar, yine bu vapurun yolcularna, basura,
lsere, ekzemaya, mayasla en birinci il diye satarm... nk
efendim,mesele,konumakta...
Vapuriskeleyeyanapdaayrlncayakadaradamdinledim.
Bu olaydan birka yl sonra bir tccar
yazhanesindeydim.Arkadam,benibirisiyletantrd.

arkadamn

Adam, Beyefendiyle eskiden tanrz... dedi. Evet, adam

tanyordum ama nerden... Semt karakolunun polisi sivil elbise mi
giymitiYoksahergnbindiimbanliytrenindememurmuyduSizi
gzmsryor...dedim.
Efendim,bentccarm...dedi.
Neticaretiyaparsnzhracat...
Tandmihracathiyoktu.
Ne ihra ediyorsunuz Ne olursa... Kepek ihra ederiz, zm
ihraederiz,fndkihraederiz...Kimneisterse,onuihraederiz.
almaalannzgeni...

Yooo...Benimiim,ta,akl,toprak,kumzerine.Bendeniz,drt
kilokepei,drtbintonkepekolarakihraetmiimdir.NaslmGayet
basit...
uradan buradan tala, krpnt kt bulur, uvallara doldurur,
stnedebirazkepekserpitirir,gnderirim.Bendeniz,fndkdiyebin
uvalkkaklihraetmiimdir.Tabibirmiktarfndkdakullandk...
gir tarihte, sekizyz ton fasulye diye, toprak ihra ettim Hani
memlekette erozyon yznden toprak kalmyor diyorlar ya, doru
deil...Yamurlarnsrklediitopraktannekar...Asl,memlekette
toprak kalmamas, son zamanlarda ihracatmzn artmasmdandr.
Hattabugidilememlekettetabilekalmazsanrm.nkbuihracat
sayesinde ta, toprak eksiliyor ve gnden gne memleketin seviyesi
iniyor. Bir zaman sonra da bayr kalmayacak, memleket dmdz
olacak... Tabi bir kere ihracat yaptmz yere bir daha birey
gnderemiyoruz, yani almyorlar. Ama birer kere gndermek bize
yetiyor.
Meseleiinibilmekte...Beyefendi,bumemleketteokivar...
Anlattklar bana aka gibi geldi. O gittikten sonra arkadama
sordum,Doru...dedi.Buadamsndrlmbadanakirecinikrem,
tozkirecidepudradiyesatt.
Bu ihracaty tanmtm. Vaktiyle, Byk Postane nnde satclk
yapanadamd.iilerletipihracatolmutu.
Aradanyineepiyzamangeti.Biravukatarkadamnyazhanesinde
birisiyletantrldk.
Adam,Sizinledahancedentanrz...dedi.

 Benim de sizi gzm sryor... dedim. Ama adam nerden

tandmbitrlkaramadm.
Adam, Efendim, imdi politika ile urayoruz... de di. Hrriyet
mcadelesine atldk... Halk... DemolJ rasi... Hrriyet ve memleketin
kalknmas...\mhim...Bizimpartimiz...
Adamtanmtm.Eskiayaksatcs,dahasonrJkiihracat,imdide
politikacolmutu.
Yumruunu masaya vurarak: Biz memlekette... diye barrken
szntim:Evet,evet,siziimditandm...Artkhiunut.1mam.
FUR,FUR,FUR!...
Sesiincecik,gvdesiufack,boyuksack...irkindestelik.Gelgr,
sevimliadam!Gleryzldeondanolacak.Glerken,fermuarzlr
gibi incecik dudaklar kulak diplerine kadar alnca prl prl dileri
grnr.
FurfurRecepinnaslolupdaadamldrdneaardm.
Buncaznldreceiadam,sinekgibibieyolmal.
dam altnda yatanlarla senli benli konuulmaz. Onlar fermanl...
yle ya, adam nasl olsa idam edilecek. lm lm bir lm, idam
stne idam edecek deiller ya... Recep de idam cezas altnda
yatarken, pek yle yanna sokulan olmazd. Ne zaman ki idamdan
kurtuldu,cezasyirmidrtylhapsednd,iteozamankoutakiler
ona adyla seslenip Furfur Recep demeye, onunla akalamaya
baladlar. akaya dayanklyd ama, hapisane akas da dayanlr gibi
deildirki...

Alay uzatanlar kovalar, kovalar, sonra Hint horozu gibi atlar

zerine, vurmaya balar. O byle birine vurmaya balad m, btn
mahkmlar toplanr, hep bir azdan barrlar: Fur, fur!... Fur
yavrumfur!...Furhafur!...
Recepin vurmasndan ne kar... Btn vcudu tek yumruk olup da
vursa yine hi... Onu kzdrmak iin alay edenler, hapisanenin orta
bahesinde bu cmb yaratmak iin yalancktan kaar, sonra da
szde yakalanm, ondan dayak yemi olurlar. Recep vurur, vurur,
sonunda yorulur zavall, ter iinde kalr. Bakar ki, nnde iki bklm
kapanm olan adama yumruklarnn hi etkisi yok, kalabala dner,
incecik dudaklarn kt yrtlm gibi aarak apak, prl prl dilerini
gstererekgler:Hhh!...
Ortal bir kahkahadr kaplar. nnde srtn kamburlatrp dayak
yiyen de, Recepi iki kolu arasna alp kapar, ya kucana, ya omzuna
alr,yabanaoturtur,bahededolatrmayabalar.
RecepenedenFurfurlakabnntakldnkendisiyleanlatr:Siz
benibylemigrrsnz...Hihi!...Biravratyzndenbuhalegeldik
ite...
Birkynbiraasnnoluymu.Kendidediinegre,eskidenam
yarmasgibiiriyarym.
UlanFurfurRecepatma,amyarmasgibiherif,bylefilkuyruu
kadar kalr m Kalr... O karya den daha da beter olur. Allahtan
cinayetiledimdeelindenkurtuldum.
Yoksa beni klte klte hap edip yutacakt. Allah dmanm
byleoburavratelinedrmesin...

Dediine gre, bir zamanlar Furfur Recep gibi uzun adam, bu

hapisanedebileyokmu.
Camikapsndangirerken,bameerekgirerdim...diyor.
Hesaba gre demek boyu, iki metreyi aknm... arl da, iki
bapehlivanarl...
iki kii kollarn evreler de belimi dolayamazlard... Koca kz
yokua vurup da kany ekemezse, ya Allah der boyundurua bir
girer,birsoluktakanyda,kzdeekerkarrdm.Camubataa
batm,debelendikebatyor.Kyekotular,amanRecep!...
Vardm bataa... Koca camuu kuyruundan kapmamla, ektim
kardm,attmteyana...
Furfur Recep ite byle bir yiitmi. Bir oturuta, koca kuzuyu yer,
birdestiayranier,stnedahadavarmdermi.
Kyn kzlar, hep ardnda dolanrlar, gznn iine bakarlarm.
Zengin dersen zengin, yiit dersen yiit Kyde diyor, Durdu kar
derler, bir kar var. Bu Durdu Karya Herif Bitiren adn takmlar. Bu
kardaherneilletvarsa,bunahibirerkekgyetiremiyor.Karnnbir
merak da yal ve zengin adamda. Bilirim, ocukluumda, cscbl
gezen, deli bozuk bir kan idi. Nasl ettiyse, kyn imamn kandrd,
evlendi onunla, ayna kalmadan herifi verdi topraa! mamdan ev
kald, birka para tarla kald, birka ba mal kald. Yahu karya bak
sen, kocasnn cenazesi kalkarken, gz baka heriflerde... Kocasnn
cenazesinegelenbirinigznekestirecekdeherifiniinibitirecek.Ve
deyleoldu.mamncenazesinegelen,ikikarl,beocuklu,onyedi
torunlu kymzn muhtarn, daha o gn ayartp, karlarndan

ayrtmad m! Muhtarla evlendi. nar gibi koca muhtar biriki ayda

eritti, mezara gnderdi. Muhtardan dnya kadar mal karya miras
kald.
Muhtarncenazesikalkyor.Durdukarnngzlerifldrfldrdnm
ki, yaknda ldrecei herif ayartabilir mi Ne dersin, buldu be, buldu
namussuz kar... Cebbar Aay batan kartt, ka varmadan da
CebbarAanniinibitirip,defterinidrd.CebbarAa,babamncan
birlik yolda... erde cenazenin suyu snrken Durdu kar babama
sokulmazm...Ulanbizimkocaadamnecelimigeldiyoksa...Vallaha
birader, bu Durdu, kar deil Azrail... Baktm bizim koca adam elden
gidiyor, vardm babamn yanma, Tvbe olsun, bana bu kary
vurdurursunbaba,ayandenkat!...dedim.
KotumDurdukarya:Ulansenikevgireeviririmnamussuz,koca
adamn yakasn brak! Yahu, kar, herifleri ldre ldre, kyn
tapusunu stne geirtip, birbana ky iftlii yapp stne
oturacak...
Ne dersin, karyla ba edemedik de babam geceleri gizliden evine
almaya balad. Nikh olmasn da, varsn bizim ihtiyarn gnl ho
olsun... Nikh kylrsa, Durdu kar babam da ldrp mirasna
konacak.
Durdukarnnzoru,illedenikh...
Ulan,evlenirseniz,ikinizindekucakkucaaleinizisererim...diye
bunlarahaberilettim.
okkr,nikhkylmadanbabamrahmetlikduBabamdanDurdu
karyabirzrnkkalmad.

Hemeriler,__UlanRecep,deilmikibabanlanikhlanasnaengel
oldun, bu da bizim bildiimiz Durdu var ise bunu senin yanma
koymaz!...dediler.
yledeoldu.Karbanacandmankesildi.
Birgn meelikten gelmitim, drt eek yk odun kesmiim.
Yorgunum... Yataa l gibi dtm. Uyku aras baktm, elimde,
avucumdayumuakyumuak,scakscak...Tvbe!...Ulanhayallendim
mi nedir, eytan m kandryor yoksa... demeye kalmad, yzmde,
dalahagelmiksnkineksolumasduydum.
Ulanone...
Bir de baktm, ne grsem, Durdu kan stme abanm mrl mrl
mrldanyor:Yiitim...Recebim...Koum...Aslanm!...
Vartenamussuz!...
Yahu Durdu kar, yorgunluuma getirip gece koynuma girmemi
mi...Belimedoland ki,parmaklanmengene demiri olmu, skmenin
olas yok... Yahu, bataa girmi camuu kuyruundan ekip karan
ben deil miyim... Bizim yiitliimiz dekteyken Durdu karya hi
skmyor. Biz dek iinde sabahacak mecelletik, tepindik. afak
skerken,gayridermanmtkendi,Durdukaryateslimoldum.Birde
baktmkisabahleyin,dei,yorganparalamz.
Devrisi gn, Ben bu Durdu kar ile evleneceim... dedim.
Hemeriler,yallar,bykler,akrabalar,Olmaz!dediler.Ulansenin
ananyerindear...
Kiminyerindeolursaolsun,karbuilminus,tas...

Ulanokarsenildrr.
Neyildrr...Ulanbizbirkarya,kocakar,yahemi...
Biz efendim, gdemize, genliimize gvendi Sz dinlemeyip,
Durduileevlendik...
Vaybabasnncanna...Breefendi,buDurdukar,kardeil,birdii
canavar ki zaptolunur cinsinden deil... Bir ay dolmadan ben pes
ettim.Benimnatgdem,bitliakasyayadnd.
Boynum p oldu Bileklerim kibrit p... Kar beni gnden gne
kltyor,hemdenaslbirklme...Gndebeonokkaeriyorum.
Gzgreufalanyorumyahu...
Namussuzun dili de durmaz: Hh... Sen de kendini er kii mi
belledin!.. Anma gidiyor efendi. Biz buna erkekliimizi ispat iin,
kanmzcanmzversekdeyaranamadk.
Hh!... u miskine bak hele!... Ulan sen de kendini erkek mi
bildin!...
Ulan bu erkeklik baka nasl olur Hh... Ben senin gibi erkekleri,
alvarmniindenkarrm...
Vay dinsiz, imansz!... Yahu karnn aznda di kalmam, ama ii
bitmemi.
Ben eriye eriye stmal ocua dndm. Nerd kany bataktan
eken, yokutan karan ben Y kuta komak deil, dzde gidemez
oldum.
Arkadalar,Recep,senbukaryboa!diyetutturdularNeye...

__boa Karae... u Kar, sana boynuz taktryor, bu kar dardan

otluyor...Bukar...
Ulan,onaslsz...
Arkadalarla darltk... Ama iime bir kurt dt, iyice ikillendim.
Bir sabah evden karken, Ben meelie gidiyorum, odun
keseceim...Akamagelirim...dedim.
Nerde benim kolumda aa kesmeye g, nacak tutacak gibi
deilim.
Evinarkasndandolandm,ahrakapandm...Azsonrabizimstteki
odadan kt sesler duymaz mym!... Ulan Recep, yr... Varmamla
kapytekmeledim.Birdenegrsem...
Tuuu!...BenimDurdukanbirheriflealtaltastste...erigirmemle
herif kalkt, stme yrd. Bende derman yok ki birader... Ayakta
duracakgibideilim.Herifvuruyordavuruyor.
Aman aam... Aman gzm... Aman!... Herif halime acyp beni
bolayacak ama, Durdu namussuzu, iki elini beline dayayp eilmi,
zanparasnagayretveriyor:Fur!Fur...Furaslanmfur!...Neperne
ptrr!...Fur!...Neper,neptrr,fur!...
Ulan alak, pecek derman m braktn bizde... Herif beni ekiyor.
Acypbrakacakya,karikiyumruunubirbirinevurarakbaryor:
Fur,fur!...Furyiitimfur!...Neper,neptrr...Fur!...
Ulan,toprakgzndoyursun!...Karbizimgdemizikuaevirmi
dedahagzdoymam...

Yumruklarnbirbirinevurarak,zanparasna,Fur,fur!...Neper,ne
ptrr,fur!...diyor.
Kar gayret verdike, zanpara da erkekliine ye. dirip beni
brakamyor.Herifbeni,bosamanuvaljgibi,yerdenyere,duvardan
duvaraalyor.
Baktm, olaca yok... Ya Allah, destur! deyip, baa davrandm.
Bende ba tutacak derman kalmam. Allahtan, herif kendiliinden
gelipelimdekibaadayand,karnnsoktu.
Karnnbaasokmasyle,barsaklarayaklarnadoland.
te benim cinayetim bu!... Biz dama dtk, Dur. du kar da
nikhlmz olduundan, babadan kalma mallarmzn stne oturdu...
Benyirmidrtylcezayiyince,bendenboand.imdiduydumki...
Recep derdini anlatr, koutakiler, Fur, fur!... Furfur Recep!...
diyebarrlar,Recepkendisiylealayedenlerinarkalarnader,onlar
kovalar. Kaanlardan biri szde yakalanr ona!... Recep basar
yumruu,tekmeyi.
Arkadalartoplanpbarrlar:Fur,fur!...Neper,neptrr!...
Furyiitim,furaslanm,furkoumfur!...
DNYADERDBabalk,kocalk,evileri,geimderdi,sorum,u,bu,
aklnza gelen gelmeyen btn balarnzdan, yalnz bir akamck
kopuverin. Bylece, bakalarnn olmaktan kurtulup, kendikendinizin
olun.
Ben denedim, size de salk veririm. sterseniz, bir de birlikte
deneyelim. Pencere camna arpan yamur damlalar bu gece sizi

sokaa aryor. Hemen giyinin, dertlerinizin, skntlarnzn stne

kapyrtp,kendinizisokankaranlnabrakn.
Buyamurlugecelerinyalnzlnseverim.Biliyorum,sizindebirili
yalnzlnz var. Kendinizi birbirimizle blrsek, yalnzlmzdan
kurtuluruz.
Geceyamurundaparlayanasfaltcaddeyeknca,sokaklambasnn
yamuruipipgsterenkhortumualtndabenigreceksiniz.
MerhabaNuriBey...
AdnzNuriolmayabilir.Hinemiyokbunun.Saknbenibozmayn.
Acaba nereden tanyoruz Beyefendi 7diye souk sorular
yneltmeyinbana.
Birbirimizinkimolduunuilledebilmemizge.reklideilya...kimiz
de dertlerimizden bunalm I kendimizi sokaa atmz. Siz de bana,
kr,Ahmet,IyadaHasandiyebilirsiniz.
MerhabaHasanBey!Naslsnz...
TeekkrederimNuriBey...
NiindahazdenolmuyoruzBeyli,bayiikolnumayalmaramzda.
NereyebyleNuriEvdeskldm,kendimidarattm.YasenI
nereye
Hasan

Bilmem...Evderdindenbunaldmda...
Konuakonuayryoruz.Byk caddeye ktk. Otomobillerin
arkalarndaki krmz lambalarn klar slak asfaltta titreip uzayarak
yansyor. Sal sollu neon klar yzmze para para serin renkler
serpiyorbirsaryabulanyoruz,birpembeyebeleniyoruz.

Yan sokaklardan birine sapyoruz, sonra soldaki ara sokaa

kvrlyoruz,kapkaranlkbirsokak...Yamurdahzland.
Soldanbirkapalyor.Kapnnalmasrylejslakkaranlakoyugri,
kl, scak buulu bir duman fkryor. Bir adam kyor kapdan
sallanarak...ksryor,tkryor,sonraduvarndibineiiyor.
Oadamnktkapdanbizgiriyoruz.Anasonkokusu,arapkokusu,
ispirto kokusu, balk kokusu, ter kokusu, soan kokusu, pipo cigara
dumanbirbirinekarm.
oktan beri byle bir yere gelmek isterdim Nuri Bende...
nsanaradabir,yabanc yerde, dertlerini unutmal. Rak m ieceiz
Senbilirsin...
Buradakileri tanmazsn. Ben de tanmam ama, beinci kadehi
yuvarladktan sonra onlar tanmaya balarm. u lcivert elbiseli, kr
sal adam var ya... Sa dirseini tezgha dayam da yanndaki
iman, krmz yzl adamla konuuyor. te o, bir ecza
laboratuvarndaalr.
Kazanc, eh, yerinde saylr. Ama adamn derdi byk. Karsndan
kukulanyor.Kukudandate...Yirmiyllkkarsnn,songnlerde
batan ktn biliyor. stese karsn sust yakalatabilir. Ama
gelinlik yata kz var. Kza yazk olacak. Falanca karnn kz
diyecekler.
Krk iki yandan sonra kars. azd. Adamnki anlatlr dert deil...
Derdiniunutmakiindeburayagelmi.
u kiiden, yumruunu masaya vura vura konuan adam, bir
balkdr. lk kars iki ocuunu evde yzst brakp kanca, balk

da ikinci kez evlenmek zorunda kald. kinci kars hain bir vey ana
oldu.Herakamocuklardanyaknrdurur.Balkdakadnmemnun
etmek iin ocuklar azarlar, dver. ocuklar alaynca da pimanlk
duyar, bu kez karsna barr. O zaman da kaynanas feryad basar,
derbaylr.Hergecebyle...Balkbuderdiekmemekiinburaya
gelmi.
Yakas yal pardssyle oturan, kk bir dkknda kunduraclk
yapar.Bonosunudeyemedi,dikimakinesiyarnhaczedilecek.
Krmz yzl, burnunun ucu morarm maliye tahsil ubesinde
memurdur. Rvet de alyor, yine de evini geindiremiyor. Yirmialt
yama geldii halde evlenemeyen kz, giyim kuam ister. Kars
sylenir,kzsylenir.Oludaokulubrakt,bece.remedi...
Cavlak kafal adamn, sinirli, geimsiz bir kars var. Ondrt yldr
ocuklardaolmad.Adamdertleriniunutmakiinburayagelir.
Gzlkl adam emeklidir, tki kzndan biri... neyse... asl derdi, st
kattakilerden drt tane yaramaz ocuklar var, tepesinde tepinir
dururlar.Dayanlrgibideil...
Meinkasketliadam,aynortasoldu,evinkirasnveremedi.Odun
daalamad,sobasyanmyor.
uradaki ofrdr, trafik memuru bugn elli lira ceza yazd.
Ehliyetinidealdlar.
Hepsidertliite.Dertleriniunutmakiinburayagelmiler.
stersen, dertlerinden kurtulmak iin kendilerini evlerinden dar
atanbuadamlarn,imdiburadanelerkonutuklarnakulakverelim.

ocuu olmayan adamla karsnn krkiki yandan sonra ihanetini

bilenadam,MarilynMonroenunderdinedmler:BenMarilyn
Monroeyadahaokacdm.
Hidedeil...Karnndrdnckocasbirader.
Olsun.ylekaryahell,drtkocabileaz...
Benkocasnhaklbuldum.Herifbirkereprofesrm.ngilizceyi
yutmu,anadiligibibiliyormu.
ocuuolmuyoryanu...ingilizcebilincenelzmgelirHerifocuk
istemiyor.Zorlam...ocuuolmayanadamdeil,kars...
Yoo... Sen yanlyorsun. Marilynin ocuu olmaz m be... yle
kadnnnaslocuuolmaz...Vallahiistersebeerbeerdourur.Ama
oerkeknerede...
Hayr,kadnnocuuolmuyor.
Yahu,seninyanlnvar,ocuuolmayanahneskikars.Sen
ahn karsyle, Marilynin kocasn birbirine kartrdn... Ben kadna
acyorum.
Kadna bover. Asl acnacak olan herif... Hem para cezas
veren, hem ehliyetialnan ofrle kadn berberi kalfas yledertliler
ki...Kulak verelim, bakalm, neler konuuyorlar:
esmanalmayacaktkardeim...yleadamaslmaz.
Asmadlarki...
Neyaptlarya...
Elektriksandalyesineoturttular.

Dahaiyisyledinya...
Yahu,herifgangster...
Onubunubilmem...Hrsmdanaladm vallahi. Gzm uyku
tutmad.
Emekliilegeimskntsekenrvetimaliyememuru,Hindistann
derdinedmler:imdiyaniHindistannbuyaptdorumu
Doru tabi. Evvel zatliniz, Hindistann siyas vaziyetini biliyor
musunuzBilmedenkonumaynricaederim.Msaadeedersenizizah
edeyim.
Hindistandadrt fikircereyan var: dealistler, natiralistler,
ntralistlervemilitaristler...
Demekorada...
Buntralistlerdiyorki,bizdiyor...
AmaKemirmeselesinde...
Kemir meselesi baka, o ayr... Baka bir konumaya kulak
verelim:Benahnyerindeolsam,cumhuriyetihemenilnederim.
Bakozamangr,mrnnsonunakadarcumhurbakankalr.
Erkekocuuolmadansylesendoru...Amaimdiadamnocuu
oldu.ah,ocuununIistikbalinidnyor...
Yoo...Birader,artk ahlk,padiahlk, krallk mrallk kalmad
dnyada... Madem ocuunun istikbalini dnyor, yleyse o da,
Olumu da benden sonra reisicumhur yaparsanz, ben de
cumhuriyetilnederimdiyeartkosun...

 Olmaz ki kardeim... ocuun ilerde nasl bir ocuk olaca

imdiden kestirilmez ki... Belki, Allah gstermesin ocuk, bir de
bakmsnmesel...
unlarnderdideindekikalabalk:Yediyzmilyoninlibirader.
Mthi alk var. Bu kadar insana ekmek deil, hava bile yetmez.
Gndebirkerederelerdensuiseler,derelerkuruyormu...
Vahvahvah...Yazk...
Amerikayardmediyoryoksa...etmese...
nsanlkvazifesitabi...
Yok yahu, ne insanl... Bu inlilere sarl tehlike diyorlar ya...
Bunlar Avrupaya yrse de, Avrupallarn suratlarna tu tuu, diye
birer kere I tkrseler, tkrkle boarlar Avrupallar. Anladn jjji
Yediyzmilyon...
Vayanasn...Kanunkartpevlenmeleriniyasaketmeli.
unlar da dnya politikasna dmler: Zirve toplantsnda ok
yanlyaptlar.Bizimtarafiidahaserttutsaydmesel...
Sertlikskmyor...
SkmezmiSertlikdaimasker.
Sertlik skmyor, sklyor... nk dolar, gnden gne
dyor. Dolar dnce, sen istediin kadar sert ol. Anladn m Hani
herifeadnnedemilerde,Mlayimdemi.Sertolsannehaltedersin,
demiler...teohesap...
ngiltereyigrevlerbitirdi...Yoksangiltere...

EfendimDeGaulhakl...Nedenhakl...nk...
De Gaul hi bir zaman hakl olamaz. nk Cezayirliler
Mslman...
Ricaederim,diniiayr,dnyaiiayr,ticaretayr,turizmayr,
arkadalkbaka,vazifebaka,deilmiya...
Orasyle.VelkinbuCezayirneistiyorFransadanFransa
CezayireSenbenimsin!diyor.Cezayirde,mademkiseninim,yleyse
banaatombombasverdiyor.
Versin...
Veremez.nkkendisindeyok.
Amerikadanalpversin.
Nasl versin birader, Cezayirliler
aldlarm,Fransanntepesineatacaklar.

atom

bombasn

Peki,neolacakOrasnAllahbilir...
Drtbyklerhelebirtoplansn...
umasadaoturanlarda,Amerikannderdinedmler:Malm
ya,Amerikadaikipartiolduundan...
Ammayaptnz,kocaAmerikadaikipartiolurmuYakaparti
olur Ne bileyim ben Bizde bile iki parti az geldi de hkmet
nc parti kurulsun! diye emir kard. Amerika ka milyon
Bykmemleket,herhaldedrtbeyzmilyonvardr.

 Grdn mDrtyz milyon iki partiyle olur mu En azndan yirmi

parti vardr. Amerika bolluk bir yer kardeim. Adam bana iki
otomobildyormu.
Senin aklnda bir kere yanl kalm. Otomobil bana iki adam
dyor...
Gelelimkendiderdimize...
Nurikardeim,nedenkonumuyorsun u dnyann halini
dnyorumda...Bakbirader,Almanyayikiyeayrdlar.Budorumu
yani...Dnyorumdnyorumdadeliolacamgeliyor.
BenimgrmegreAlmanyameselesinde...
Sizingrnzyanl...nk...
Msaadeederseniz...EfendimAlmanya...
Hayr...nceuvarki,Almanyann...
.SaatinizkaHasanBeyOooo...Biregeliyor...Ammadalmz
muhabbete...
Neredeysesabaholacakm...kalmm...
kalm...
Nasl, birazck dertlerinizi unuttunuz mu Skldnz, bunaldnz
herhangi bir gece, sizi bir elektrik direinin dibinde, bir durakta, bir
kahvede,biriskeledebekliyorum.Bunalmlbirzamanmdasizdebeni
bekleyin.Birgarda,birvitrinnnde,birrhtmdasiziarayacam.Sizi
ylegereksiniyorumki,sizinbenigereksindiinizkadar...

NAPOLYONLARDANBR Yanak dzen taliminden bktk usandk.

Austos gnei tepemizde, sabahtan akama kadar yat, kalk, k,
saa ark, sola ark, mar!... Bkmamz talimden deil, yanak
dzenden.Askerliseyibitirmialtmdelikanlyz.
AltmmzdabirerNapolyon...lerindeenyava,ensnepesiben
olmalym.Kendimianlataym,sizbrleriniltrn.
Lisede, dnya haritasn nme koyardm. Elime krmz kalemi
alrdm. Bir krmz ok saa yukar ekerdim. Bir ok da sola yukar
ekerdim. Bu oklar nedir, biliyor musunuz Efendim, bu oklar, benim
komutanolacambirliklerinyrykolu.Birokaa,birokyukar,
biroyana,birbuyana...Aaa,dnyaharitasbitiverir.Bircanmsklr.
Haydi yeniden. Daha byk bir harita alrm nme. Fizik retmeni
Reit Sreyya, karatahtaya Sternin molekl hzn nasl
ltnizerekanlatadursun uen krmz kalemi haritann stne
koyupbirokizdimmi,okungetiiyerler,hepbizimolur.
Da,bayi''deniz,nehirdinlemem.Hemenenyksekdamtepesine
birbayrakdikiveririm.
ran, Turan, pregistan, Afrikay, mafrikay, Amerikay, krmz
oklarekereker,zaptederim.
Atalarmz Viyana kaplarna dayanm da ileri gidememi, yle mi
ekoradanyukarbirok...
Ta kutuplara dayanrm. Kuzey kutbundan dolanr, Gney kutbuna
inerim. Nehirmi, denizmi, okyanusmu, benim oklarmn nnde
duramaz.

OklarizeizeNapolyonlarm.Saelimi,tpkNapolyonpozunda,
ceketimin n dmeleri arasndan gsme sokar, gzlerimi szer,
karatahtadafizikanlatanReitSreyyayaylebirbakarm.
Eee, biz byle yetimiiz. Ben byle olursam, brleri nasl olur,
dnnartk...
imdi ele avuca smaz bu altm delikanlnn sabahtan akama
kadaryat,kalk,k,saadn!diyeyanakdzentalimiyaptklarn
gznzn nne getirirseniz, nasl skldmz belki anlarsnz.
Napolyonayat,kalk,k!demekneise,bizedeo...Bizki,canmz
skldka krmz oklarla harita stnde dnyay en az gnde kez
fethetmiNapolyonlarz.
Hemen burackta, birka gn iinde askerlik ilmini, fennini bir
tamam bitirip ondan sonra yryeceiz. Nereye Nereye olursa... En
yaknyer,spanyageliyor.
iltelerde tepindiimiz, kaplar tekmelediimiz, duvarlar
yumrukladmz yalar... Ben ok duvar yumruklammdr.
sterdimki,duvarayumruu atnca, duvar bir kaba kt gibi cart aye
yrnsnyumruumduvarnbryannagesin.
imizdeenatelisi,inasi...BizbirNapolyon.sak,inasi,onCengiz,
onAttil,onSezar...
Hatta,bukadarbileonaazgelir,geriyedebirazckkalr...
Bamza bir de yedek subay astemen vermiler, nazik mi nazik...
Yat!... diye komut verecek yerde, hani nerdeyse, Ltfen yatar
msnzefendiler...diyecek. Kalk! komutu yerine de, Zahmet
olacakama,ricaederimbirazkalknz!diyecek.

Astemen nezaketten dklyor, krm krm krlyor. inasi

bozuluyorastemene.
Astemenin dedii de anlalmaz, ryada sayklar gibi konuur,
azn anca, konuacak m, esneyecek mi, belli olmaz. Askerlik bu,
sertlikister,kesinlikister,keskinlikister.Ondahibiriyok.
Her sabah erkenden kalkp kuanyoruz. Kuandk m, onca
delikanlnn en biimsizi ben oluyorum. nk vcudumda bir kar
bo yer kalmyor. Her yerim kaylarla, kemerlerle donanyor. Bu
askerlikdeboyluposluadamnii.Bendematrabiryanakayar,ekmek
torbas maltz keisi torbas gibi sarkar, kasatura nc ayak gibi
bacaklarma dolanr, srtmda arka antas arplr, ktklk kayklr,
tfek sol omzumu kertir. Btn bunlar azm gibi, istihkm
olduumuzdan srtmzda ayrca portatif krek, kazma da var. Btn
bunlarn stne harita antasyle drbn de taktm m, hepsi
birbirinekaryor,benaradakayboluyorum.
inasiye bakyorum, uzun boylu olduundan, stndeklern neps
yerli yerinde duruyor. Hem de na bu takm taklavat ayr bir heybet
veriyor.
Sabah erkenden kuanp, alana diziliyoruz. Astemen geliyor: .
Merhaba arkadalar! Zavall astemen, sanki bir asker birliine deil
de kahveden ieri girmi gibi ordakilere, merhaba, diyor. inasi,
astemeni kendine getirsin diye hepimizden cokun, sert haykryor:
Saoool!...
inasiningrlemesindenrkpazcksrayanastemensoruyor:
NaslsnzOnunbuyumuaksorusuna,Saol!diyebarmakdeilde,

iimden: Vallaiyiliksalk... Eh ite... Yuvarlanp gidiyoruz ite... yi

diyelimdeiyiolalm...Sizisormal...demekgeliyor.
Hani bir sabah byle de diyeceim ama, astemenden deil, bizim
inasidenkorkuyorum.
inasi, sandan trnana dek asker. Hi akas yok. Baka
zamanlarda ok akac, ok alayc arkada. Ama bikez kuanp, arka
antasn srtna, tfei omzuna vurdu mu, kasatura ile ekmek
torbasn da beline takt m, bunun stne Allah tarafindan bir
askerlik,birsertlikgeliyor,olureydeil...Suratndandenbinpara.
Artkonunlakonuulmaz.NapolyonvaryaNapolyon,iteoNapolyon,
bunun yannda emireri bile olamaz. Sraya,girmeden nce, gzlerini
szpufkabirbakyor,haniNerededmanvar,gsterin''unui
i yiyeyim!... der gibi dolaylara bakmyor, kar dalan, ovalar
gzetliyor.
AstemenolgnsesiyleKomutveriyor:Ktaaa....
Ben bile kzyorum astemene. ldn m at. kada... Canlan be!...
KomutanKta!...dedimi,sesikladuvarlarndayanklanpyergk
in.leyecek.Bizbunubylebiliriz.
Ktaaa!...
inasi,ikitopuunurapdiyebirbirinevuruptoplanyor.Onuntopuk
sesindenastemenrkmgibibirdenhaykryor:Mar!...
Yryoruz:Rapraprap!...Talimalanna.Ondansonrayanakdzen
talimibalyor.

Bir gn, iki gn, be gn, on gn... Artk canmz burnumuza geldi.
Sen altm Napolyonu karna al, yat, kalk talimi yaptr! Olur mu
inasikzdkakzyor,sinirleniyor.Olanbarut...
Eniyi,encandanarkadadabenim.Birgn,Benbuastemeni
silkeleyeceim...dedi.Anlamadm.
NedemekoBasbayasilkeleyeceim,dutdalsilkelergibi...
Neden Yahu kendine gelsin biraz be!... lm bu! Aman
bugnebugnstmzdr,aman...
Grrsn,benbuastemenisilkelemezsem,kendinegelemezbu
zavall...
Ertesi gn cumartesi. leden sonra voleybol oynuyoruz. inasi,
astemenidekartakmasoktu.Havayasraypsraypiviyapyor,
topu astemenin kafasna indiriyor. Kafasna her top geliinde, aste
m bir sallanp silkeleniyor. Haydi bir daha... Gz stemende,
zavallnn beynine beynine indiriyor topu. Astemen artk ayakta
silkelenemez oldu. Top bana indi mi, ap diye yere uzanyor, kalkp
silkeleniyor.Birdaha...
Ertesignastementalimekmad,hasta...pahaertesigngeldiki,
adamdahidermankalmamMerhabaaa...
Vahvah,iimebirzntkt.Yanmdakiinasiye:Beendinmi
yaptn...dedim.
Talim alanna gittik. Astemen bizi er er postalara ayrd. Her
postann bana da iimizden birini verdi. Bizim postann bana

inasiyi koydu. Onbeyirmi gndr yaptmz talimi, o gn posta

balanyaptracak.
inasi,biziald,talimalannnortasnagtrd.
Ktaaa!...
ylekomutveriyorkiinasi,sankikarsndakiideildealay
var.
Ktaaa!...
Bizkiiesasvaziyetegeiyoruz.
Mar!...
Yryoruz.inasininsesiyeregesmyor.
Yat!...Yatyoruz.
Olmad.yleyatlmaz!...Kalk!...
Olmad,ylekalklmaz.Batanyat!Kalkyoruz.
Tozlarabelendik,scakbeynimizevurmu,teriindekalmz.br
postalararadabirmolaveriyor.
Bizimpostabainasi,deilmolavermek,bizebilealdrmyor.
stikamet!... Kar top aa!... Mar mar!... Kouyoruz.
Arkamzdanbaryor:Canl!...Canlbe!...Koun!Dahahzl!ldnz
m...
ldk ya... Suratmzda tozla ter karp amur olmu. Filmlerde
savaagirmiaskerrolndeartistlerinyzndennaslkirliterakarsa,

bizimdeyle...inasibitrlhzn,hevesinialamyor.Obiziminasi
gitmi,yerinebambakabirigelmi.
Marmaaaar!...
Dalara, bayrlara doru kouyoruz. imdi bizi, isterse kotura
kotura snrlan atrr, dman zerine saldrtr tpk harita zerine
izdiimiz krmz oklar gibi, dnyay iner, en azndan biriki lke
zaptedergeliriz.Onabylegeliyorolmal.
len oldu, br postalar yemek molas verdiler. inasi bizi
brakmyor.
Nedenseastemendeonabieydiyemiyor.
Baktmolmayacak.
inasidedim,kardeimyeterartk!...
Suratdeimi.
Sus!...dedi.
inasibe!...
Arkada,bensenitanmyorum.
inasiolum...
Banaismimlehitapetme!...Solaaa,dn!...
Yahu,molaver!...
k!...
Herkesyemekyiyor...

Konuma!...
Hiolmazsaumatradansuielim!...
Kessesini!...stikametbaduvarnnkesi!...Marmar!...l
Olum sen delirdin mi... Biz arkada deil Vazife baka, arkadalk
baka...Yat!...inasi!...
Sust!...
Ulan inasi, bu senin postabaln hi bitmeyecek mi Sen o
kouagelmeyecekmisinBenbunuseninyanndabrakacakmym...
Yat!...
Yatmyorum...
Neee...Demekkargeliyorsun...
Kar geliyorum, ne olacak yani Benikurunadizdirecekmi
gibigzlerinden ate saarak bakt, bakt, sonra, Astemene
sylerim...dedi.
Syleee!...Durdu,dnd.
Vazifevazifedir!dedi.
Anladkanambabam...Msaadeet,birsuielim,birdeiimizi
edelim,yinevazifeyebalarz.
Solaaa!...Dn!...
Dnmyorum.
Demek...
Evet,neolacakyani...

Binbayasylerim.
Binba deyincedurdum.Sylermisyler... Bde syledi mi, yandm.
nk biz alt ay erlik onbala ykseleceiz.Onba olamazsam,
benimNapolyonluksuyader.Hitlerbileeskideonbaym.
stikamet!...Solyandakitezekyn...Marmar!...
Kotuk, dndk, yattk, kalktk, durduk... ED sonunda astemen bir
ddkald:Molaaa!...Akamaklayageldik.
__Benbunuseninyannabrakmam...dedim.
inasi, bembeyaz dilerini gstererek, Heee... diye glyor,
glmyor,srtyor.
Glsen...
Dedimya,aslndaokakacdr.Gecekouagirdik.Altaltastste...
Ne kadar yastk, battaniye, ilte varsa attk stne. Bindik tepesine...
Altmzda eziyoruz. Battaniyelerin altndan, Bouluyorum!...diye
baryor. Yastklar kaldrpkaldrpvuruyoruz.Ben bir yandan komut
veriyorum:Yat!...Yatulan!...
Bouluyorumarkadalar!...
Yat!... olmad, birdaha...Yat!... Biz kimbilir nasl grlt
etmiizki,grltmztaakararghtanduyulmu.Binbande,bizim
astemenarkadakoutanierigirdiler.Bizneyapacamzardk.
Kouabirstgirince,Dikkat!...diyebarlr.
Ben kdemli olduumdan, biraz da armtm btn gcmle
bardm:Dikkaaat!...

inasi,hlbattaniyeynnnaltndadebeleniyor,biryandanda,
uogumyorum...ayeoagryor.
eriye girenlerden haberi bile yok. Binba, astemene: J Nedir
u,bak!...dedi.
O bizim nazik astemen, battaniye ynna gitti, yani battaniyeleri
kaldracak. inasi, stnden bizim ykmz kalktndan biraz
boalm,astementamyanmagittiisrada,stndekibattaniyelerle
ayaa dikildi. Kendisini kurtarmak isteyen astemeni bizden biri
sanarak yakalayp, altna ald. Kafas rtl olduundan astemeni
grmyor,bizdenbirisanyor.Battaniyeler,astemen,inasibirbirine
karpdolandlar,yerlereyuvarlandlar.
inasistte,btnhncnbilmedenastemendenalyor.Astemen
canacsylebaryor.
Binba,Neoluyordiyeyrd.
Binbay tutamyoruz ki korkumuzdan... Tutsaydk o tehlikeyi
nlemi olacaktk. Bir battaniye, araf bulutu iinde binba, inasi,
astemenbirbirlerinekartlar.
inasiyi kollarndan ekip ranzalardan birinin yanna getirdiimiz
zaman o hl onlarn farknda deil, soluyarak, Nassl...diyordu.
EvvelAllahhepinizinhakkndangeldim...
Bunu sylerken, binba ile astemenin stlerindeki battaniyeleri
atp yataklardan ktn grnce inasinin gzleri byd, byd,
ylecedonupkald.

Hemn o gece sorguya ekildik. Btn su inasinin stnde kald.

Bizbunuisteyerekyapmadk.Amanesylesekinasiyikurtaramazdk.
Bundan sonra, inasinin onoag sananma uuugu hepimiz
zlmeyebaladk.
Ertesign,dahaertesignleryineyanapdzentalimi:Yat,kalk,
k, saa dn, sola dn!... inasi hrsndan ldracak. Ama ne yaps
elindennegelir...
Birsabahyinetalimekyoruz.inasininsuratkararm,allakbullak
olmu.
Neyinvardedim.
Ses yok. Gizli gizli kaynad belli, ii iine smyor. Kar dalar,
sankioralardadmankonaklamgibiszyor.
Talimhaneyegeldik.Artkyanakdzendetekertalimindenmanga
taliminegemiiz.Amayineo:Yat,kalk...
Bamzdaki canndan bezmi astemen o lgn sesiyle komut
veriyor:Ktaa,maar!...
Ktaaa,duuur!...
Yat!...
Btn manga yatmtk. Birden, bu bizim inasi yerden kalkt. Ona
kalk diyen yok... Bir abuklukla sng takt. armz, ne oluyor, ne
var,neyapacak,diyeheponabakyoruz.
inasibirden frlad, Allah, Allah, Allah!... sesleriyle grnmeyen
birdmannzerine,ileriatld.Neolacakdiyearkasndanbakyoruz.
Tfeetaklmsngelindekotu,kotu,biralnndibindetamsiper

oldu. Biraz soluk alp Allah, Allah!... nidalar ile bir daha saldrya
geti.
Arkadalarmzdan teli Mehmet: X ttiu v J0UZ1 yalnz
brakmayalm... dedi. opur kr: Nereye gidelim... dedi. Biey
grnmyorj0grnrlerdedmanyok,bieyyok...
inasinin Allah Allah!... diye haykrmalar kar tepelerde
yanklanyor.Kotukotu,birdentfeiikieliylekaldrd,dipiibtn
kuvvetiileyereindirdi.Olduuyerdebirsredurdu.
Sonraeilipyerdentfeiald.Amatfekikipara.Tfekyerenasl
vurmusa, dipik kabzadan krlm. inasi, ikiye ayrlm tfek
kucandabizedoruglmseyerekgeldi:ldrdm!...dedi.
Birbirimizebaktk.Napolyonlukfilanderkeninasioynattmne...
Neyildrdnbe...
ki kolunu gerinir gibi yanlara aarak: Nah bu kadar,koca bir
ylan...dedi.Ylandeilcanavar.Uzunluuenaaonmetrevar,nah
bu iki bileim kalnlnda... stmze geliyordu. Grmediniz mi
Gzleri, dman, dman diye frfr dnd iin elli metre kadar
uzakta,zerimizesaldrankocaylanobizdenncegrm.
ldrdm.Dipiivuruncaikiyebldm...Astemenarkada,biz
ndeldrlenylanadoruyrdk.Aaaa!...
Ulanbune...
Bildiimizsolucandanbiraziriceesmerrenkliincecikbirylanck.ki
karbileyok.kiyeblnm,paralarkvranpduruyor.

 Bu solucan oe... utanmann m uuuu Allah Allah diye

bararakkomaya...
ard, sonra kendisini toparlayp, Vay anasn... dedi. u ylan
milletinebakbirader,kuyruununucunubrakpkambe...Vallahi
onmetrevard.Bugrdnzkuyruununucu...
ncegldk.Sonrabizialdbirdnce.Tfekkrlm,neolacak...
Astemenhepimizdenokkorkuyor,tirtirtitriyorzavall...inasininde
akh bana geldi. Kabzas krk tfek yerde, o da bana oturmu,
dnyor.imdineolacakBu,inasininikincisuu.Binbaduyarsa,
yand.Onbayapmazlarsainasininbtngeleceimahvoldu...
Oturuphepbirliktednmeyebaladk:Binbayaderizki...
NederizEfendim,deriz,birylanzerimizesaldrd,deriz.Bel
kalnlndabiryland,deriz.Belkiyirmimetreboyuvar...Arkadamz
inasiefendiatikdavranpylanahcumetmeseydi...
Eeee...
Ylanbizieyyapacakt...inasiefendibizimhayatmzkurtard.
Pekibinbaylannlsneredederse...
Kat,deriz.Kuyruunuhatraolarakbrakpkat.
Olmaz.Birkeretfeiinasininkrdnsylemeyeceiz.Onun
birvakasvar.Buikincisi...Dnyadaolmaz...
Ah,ozamankiarkadalknaslarkadalkt...Gsmzniindebu
yreklervarya...

Hibirimi :0 yrei salt Kendimiz iin arpmazd birbirimiz cin

arpard. Bu iki paralk dnyada, o ne baha . iilmez bir arkada
canllyd.
inasi, o inasi deil... Klm, krk tfein nnde sklm
pklm,sulusuluoturuyor.
Hibirszekartyok.Astemen,ondandahaokkorkuyor.Nasl
olduunu sylemek imdi gerekmez, j,jZ o krk tfek iini elbirliiyle
en iyi bir biimde yoluna koyduk. Tfee, eskisinden gzel, salam
kabzayapld.Buidebylecekapand.
Yalnzunusyleyeyim.Gelzamangitzaman,inasi,bacannbirini
Koredebrakt.
Hayatnda arad, bekledii, umduu btn mutluluk bu olacakt,
sanrm.BacannKoredekalmasnemlideil,isterKoreolsun,ister
bakabiryer...
SEYS ATI Bizim kuamz, Trk tarihinin en nemli bir dnemini
yaamakmutluluunaerdi,yadamutsuzluunaurad.Bu,okpartili
demokrasi dnemine giriimizdir. {Bayaz gibi kuru bir balang,
Byle de hikye olur mu) bu Seyis At adl hikye, ite byle ok
kuru ve skc bir nszle balar. nk hikyenin yazar,
politikaclarmzn pekou ile seyis atlan arasnda sk benzerlikler
olduuna inanmaktadr. (Vicdan hrriyeti varsa, inancma sayg
gstermel zorundasnz size acyorum.) ok partili dneme girdiimiz
1945denbuyanagrdmpolitikaclar,ikiyeayrabilirim:Bayaata
benzeyenlerle,seyisatnabenzeyenler.(Birefciklerdemem,dilerim,
politikaclarn eline desin...) Bildiiniz gibi adna at denilen
insanolunun! ilk yolda bu soylu hayvan, binicisinin istein gre

yrr. Oysa seyis atlar yle deil. nndelti at koarsa, seyis at da

koar,durursaseyisatdadurur.Sonrabuseyisatlar,nalnnizinden
gideceiatdasemezyeterkinndeherhangibratolsunaldoru,
kula, kr, bakla kn, demir kr, ne donda oursa olsun, ister aktmal,
ister sekili, ister uyuntu st beygiri, ister halis kan arap at, bir at
olsundannde,naslolursaolsun...
sterseniz imdilik politikaclarn yakasn brakalm da, seyis atnn
dizginlerinielealalm.
HarpOkulunageince,birikibinicilikdersi,birkabiniciliktaliminden
sonra, szm ona at binmeyi renmi saylyorduk. Biz, stanbul
Harbiyesininsonrencileriydik.
Gnn birinde tatbikat var! dediler. Bizi, iki tabura ayrdlar.
Taburlardan biri Krmz kuvvet, br Mavi kuvvet oldu. Bu
KrmzMaviarpmasnhibirzamananlayamammdr.nk,her
neolursaolsun,tatbikatnsonundamavikuvvetilledeyendirilir.Oysa
mavi, gzel bir renktir. Acrm, mavinin yenilmesine... (Buras
hikyenin en iirli yeridir, dalga gemeyin rica ederim.) (Hikyenin
ikinci basmna ektir: Eskiden manevra ve asker tatbikatlarda, harp
oyunlarnda, biz krmz olurduk, dman da mavi olurdu. Sylenilen
doruysa 1972den sonra renkleri deitirmiiz: Bizim kuvvetler mavi,
dman kuvvetleri krmz olmu.) Hibir tatbikatta mavilerin yendii
grlmemitir. nk, mavi dmandr. Ben olsam, dman yeil
yapardm.
(Nasl beendiniz mi, burda ideoloji w, aktnz tabi...)
Evet,mavidmandr.Dmann grevide yenilmektir. Evdeki hesabn
aryauyduu,yalnzbukrmzmaviarpmasndagrlr.(Efendi,

senbuhikyeyiuzattn.Anlatacaksan,anlatuseyisatnnBastne
anlataym. Ben krmz kuvvetler, dendim. Hepimize, bir yan krmz,
bir yan rnavj birer bez erit verdiler. Bu kez eritleri, apkalarmza
epeevre sarp ineledik. Biz krmz kuvvetten olduumuzdan
apkalarmzdakiiaretbezimizinkrmzsdadnkt.
Beni,KrmzKuvvetkomutannnatlhabercisiyaptlar.Bu,herkesin
arayp da bulamad bir devdi. Arkadalarm, omuzlarnda tfek,
tehizat, yayan alacaklar, atlayacaklar, srayacaklar, koacaklar,
saldracaklar, ekilecekler, bense at stnde... in hi de byle
olmadn,seyisatnabininceanladm,Seyisatmabinmektense,deil
atlamak, sramak, ku olup umak, balk olup yzmek, ok daha
kolaym.
ehir dna ktk. Hrriyeti Ebediye tepesinin ilerlerine, ak
araziye geldik. (Zorunlu aklama: Oralar eskiden aklkt insann az,
eytannokolduuyerlerdi.)Mavivekrmzkuvvetler,yerleriniald.
Ben,KrmzKuvvetkomutannnarkasmdaydm.kimizdeatstnde
olduumuzdan, oraya kadar hi bir aksaklk olmad. Akmdaki at
kendim sryorum sanyordum. Oysa, benim bindiim seyis at,
binbann atma uyar gidermi. Gerek hayatta da byle olmaz m
Olaylargnlmzegregidince,onlarbizbyleyrtyoruz,sanrz.
nsanolunun mutluluk budalal ite... Ama olaylar bizim
isteklerimize kart knca, ac gerek kafamza dank eder. (Dikkat:
kssadan hisse. Bu da hikyenin felsefesi. yi mi ) Krmz Kuvvet
komutan olan Binba, benim cok sevdiim, Avrupalarda binicilik
yarlarnda altn madalyalar, kupalar kazanm nl bir svariydi.
stelikdesertmisert...Yani,apkasnnkokartndan,izmesininke

demirine kadar tam bir binba. Birka bin kiinin yzd,

gnelendiibirplajdabuadammayoluolarakherkimgrse,te
birbinba!...der.
Durup duruyorduk. Akmdaki at birden hoplad. Ben eerin
stnden,atmboynunadtm.
Hemenhayvannkulaklarnayaptm.Buhayvananeoldupizginleri
ekmedim, baldrlamadm, gemi kasmadm. Ben hibiey yapmadm
ama,nmdekibinba,atnmahmuzlam.Onunatkounca,benim
seyisatdururmu...Amanbobulunmayagelmez...
At, beni sratp duruyor. yi ki usturuplu sratp da boynundan
hoplayp, apm atn boynundan ykseldi, kendimi yine eerin
stnde buldum. Evet, eerdeyim ama eerin stnde bitrl
duramyorum. At beni sratp sarsna oturtuyor, sratp boynunun
stneatyorbirne,birgeri,birsaa,birsola...Bununeniyisi,dp
dekurtulmakama,ozamandakomutanhabercisizkalacak.Barsam,
ayp... Dizgine aslyorum, eerin n hanesine yapyorum. Derken
dizginler elimden kurtulmad m... Eyvah!... Bir elimle atn yelesine
yaptm, yatp abandm srtna... Mevzilenen blklerden birinin de
nnegeldik.Burdaattandersem,arkadalararezilolmakvar.Artk
emekli oluncaya kadar alay ederler... Ata yalvaryorum:
Yavrum...Gzn seveyim...Yava ulan, yavatan namussuz... ,
be!...
Nolursun...
nsafszseyisatmerhametegelmeyince:AllahdiyorumAllahm,
Allahmbeniuncaarkadaareziletme!...

Allaha yalvarmaktan baka hibir arem kal. mam dizgin elden

km,attainsafkalmambakaneyaplr...Atabinmemiolanlarbu
zorluu anlayamazlar. Oturak yerimi bitrl eerin stnde
tutamyorum.Atbenibiniciyerinekoy.muyorki...Samanuvalgibio
yana bu yana frlatyor. Yine vicdanl hayvanm, kaldrp yere arp.
myor. Tam kayp kayp decekken, birden hoplatp beni eerin
stneoturtuyor.
Felketin by, binba atn durdurunca oldu. nk onun at
durunca,benimseyisatda,ikinayanileridikip,aklmkazkgibi
birdenbire znk diye kakld. Ben artk kendi vcuduma sahip
olamadm,atnstndenhavalandm.Hani,sporfilmlerivardr,rlanti
film evrilir de atlet, yava yava havaya uar ya, ite yle... Ben
utum,hayvannboynununstnden,nmdekibinbannatnnart
ayaklar dibine dtm. (Siz simdi beni, bu anlattklarma bakarak,
hamhalat biri sanrsnz. Deil valla... inanmazsanz arkadalarma
sorun. Ben o zaman, okulun piramit takmndaydm. Arkadalarmn
kurduubekatlpiramidintepesinehopdiyefrlarda,ordayaamuda
kalkar, yada atlet fanelamdan bayrak karrdm. Beendiniz mi) lk
iim, dtm kimse grd m diye yanma yreme bakmak oldu.
Gren yok, glmyorlar... Yerden frlayp, atn dizginlerine yaptm.
Baladm hayvan sevip okayp yalvarmaya: Ooh benim canm...
Nolur,yava...
Atladm srtna. Binba blk komutanyle .onUtu, sonra atn
srd.Onunatfrlaynca,rtkbenimkinitutma...Benimseyisatdaok
gibi frlad Bu kez dizgin kaylarna yapmm ki, kolum kopar da
kay elimden kmaz. Dizgini tutmak kolay, oturak yerimi eerin
stnde tutamyorum, t beni alkalaya alkalaya iimi dma kard.

ldm, bittim. br bln nnde binba atn vjne durdurunca,

benimkideznkdiyedurdu.Btnabanboagitti,benyinekendimi
atn stnde tutamadm. Havalandm, yere oturdum. Buna, oturma
demek doru deil. nk insanlar balarnn stnde oturmazlar.
nsann oturma organ ba deil, baka yeridir. Dizgin kaylarn
elimdenbrakmadmdan,sankiyereatlamgibiyaptm,atnstne
sradm...
Byk Allah beni utandrma! Binba at srd. Bu kez drtnal,
uuyoruz. En rahat drtnal. nk drtnalda, benim gibi \ acemi
binicialkalanmyor.htiyatblnnnnegelince,binbabirden
atn yine durdurdu. Ben yine utum ki, bu seferki uu, Hazreti sa
uuu...Allahmsevenbenitutmasn.Benua,ua,doruca...Nereye
biliyor musunuz nmde, at stnde duran binbann srtna...
Yeryznde bir insan iin bundan byk bir terslik olamaz. imdi,
binbannatstndeikikiiydik:binbavehabercisi...Bellariinde,
yinedeinsanolubiravuntubulabilmeli.Binbannarkasnadtm,
yannedseydim...
Binbabanevirip:Onediyebard.Kendimiyereattm.
Efendim... diye balayp bieyler kekeledin, yi ki binba
stelemedi.
Kendi atma sradm. Binba bana beinc: ble sylenecek bir
emir verdi. At beinci bl, olduu yere sreceim. Baldrladm,
gitmez.Top,larmkarnnavurdum,gitmez.
nmdekibinbaatyrmeyincebenimseyisatkprdamyor.Bi.
baatnbakayeresrnce,benimkidearkasndanyrd.Binba
sert,Bensananededimdedi.Sesimikarmadm.

 Ben sana Beinci ble git... demedimmj Yine sesimi

karmadm.
Ne duruyorsun Ben mi duruyorum, at duruyor. Ama bunu
binbaya
nasl
anlatrsn
Binba
kzd:

ekil,ekil!...diyebard.Seningibihaberciistemiyorum,defol!...
Nasl defolaym, anlamyorum ki... Binbam atnn arkasndan
benimattrstinsgidiyor.
Hayvann ban evirmek iin dizginlere nasl var gcmle
aslyorum,atoluatbanamsndemiyor.
Gitolum,gitbamdan...Gitbe...Belmsnyahu...Defol...
Efendim...atgitmiyor...bengideceimama...at...buhayvan...
Binbann kzgn surat yumuad. Gldm belli etmemek iin,
banevirdi.
nattan!dedi.
Attan ineceim srada kardan iki atl kopnwi bize doru geliyor.
Benimat,oikiatgrncedal,rUfmu!Birparlad,haydioikiatn
arkasndan...aSlbirfelket,naslbirbel...Benimartkbtnabatn,
attan dmemek. yle uuyoruz ki derce para para olacam.
Evet, sonunda dtm de... rtem bu sefer, sol ayam da zengi
demirinden karamadmdan,yerde srkleniyorum.lebilirdim.
lmedimse,ndegidenikiatndurmalarndan.Onlardurunca,benim
seyis atm da durdu. Srklene srklene lmekten kurtuldum.
Pantolonun sol dizkapa boydan boya yrtlm, dizimden akr akr
kanlarakyor.

Attan inen subaylar, atlarn seyise verdiler, gen de atma atladm.

Yine atm, kulaklar dk, yrmeye balad. dm patlyor, sadan
soldan koan bir at kacak diye... nk benimki de onlarn ardna
taklacak. yle de oldu. Benim atm, o gn nnde koan hangi at
grdyse, onun ardna takld. Ben o seyis atnn srtnda, tatbikat
alanndaordanoraya,ordanorayagittimgeldim.''Artmdakiat,beni
ordan oraya koturuyordu. Nasl olduysa dman olan Mavi
kuvvetleriniinedtm.Hemenapkamdakiiaretbezinitersevirip,
mavisinidagetirerekesirolmaktankurtuldum.
Yinebakaatnarkasndanrzgrgibikoanatm,azkalsnbenibir
aacn dalna asl brakacakt. Dal, bamdan apkay syrp att.
apkaszdakaldm.Yzm,arpandallardanizikiinde...
Ve sonunda, drtnal uan atm, yine byle kardan koan bir atla
arpt. Gzmde imekler akt, bir sre kendime gelemedim.
Kendime geldiim zaman, yine at stndeydim, ama beyaz bir atn...
Anlalanoarpmada,naslolmusabizatlardeimiiz.arpnca
benatmnstndenfrlayp,bratnstnekmm.Banaarpan
vebenimbindiimatnneolduunubilmiyorum.
Altmdaki beyaz at, iyi bir att. stediim yere gtrebiliyordum.
Demek,seyisatdeil!...
Yanm ynm armm, da bayr gidj, yorum. Ama perianm.
Sa ayamdaki tozluk yok, dm. Bir birliin iine daldm. Bir
yzbaBurayagel!dedi.
Attanindim.Selmverdim.Amabamdaapkayok.Saayamda
tozlukyok.Kaydadm,pantolonbelimdensarkm.Pantolonun
soldiziboydanboyayrtk,kaniinde...

Yzmniziklerindenkanakyor.
Yzba: Bu ne dedi, ne oldu sana Ne diyeyim Yzbann
arkasndabtnarkadalar...zntmanlayabilmeniziin,benimo
zamankiniyetimibilmelisiniz.Bengeneralolacam,general...
Efendimdedim,dmaniinedtm. Esir edeceklerdi.Kaarken
byleoldumite...
SeniniinneHaberciyim.Sizebinbannemrinigetirdim.
Binbann verdii emri syledim. Ama kime biliyor musunuz Mavi
kuvvetlere. nk ben krmz kuvvetlerdendim. Krmz kuvvet
komutannnemrini,aknlktanmavikuvvetleresylemitim.
Buyanllktansonra,btniler,birlikleremirlerbirbirinekart.
Amasonundaherzamankigibi,krmzkuvvetyanibizgalipgeldik.
imdi, neden birtakm politikaclar seyis atma . yettiimi
anlamsnzdr. nk bunlar, kendi gpdilerine yryemezler,
koamazlarillenlerinde,glgelerindengidecekleribakabirpolitikac
bulujacakDONLAAKAOLMAZBilirsinizyatlokullardabekrvar,
evci var. Evciler, cumartesi geceleri evlerinde kalrlar, bekrlar da
btndersylgeceleriniokuldageirirler.
SvariSelhattin,benimgibibekrlardan.Birpazarakam,kouta
herzamankigibiykanmamarlarmzdatlyor.
Koukdemlisi:Herkesamarngelipalsn!diyebard.
Kirli amarlarmz verip, ykanm amar larmz alyoruz.
amarlarkarmasndiye,herkeskendiamarnayaboyaskmaz
kalemlenumarasnyazyor,yasiyahiplikleadniliyor.

Herkesin sinirlendii bir i vardr ya... Bu Svari Selhattinin de

sinirinegideni,amaranumarayazmak.Yazmaz.Srtndankirlileri
kar atar. Ykanm amarlar datlrken de yerinder
kalkmaz.Herkes kendi iaretli amarn alnca jlfc HALK
KTPHANES . jtujt jvcucuiuu ua ucmu: uye guer, ner fle
kalmsa,onlartoparlaralr.
apaullukite,bakahibieydeil.
Kimileyin, ykanm amar datmnda, geriye caroar artmad
iin,bireyalamaz.
Kimileyindeelikoluamarladner.Amabunlarkendisininmideil
mi,belirsiz.Birsr,iaretsizamar...
Toparlad amarlara bakar, aar: Yahu benim byle
gmleim yoktu be!... O pazar akam, ykanm amarlar
datlrkenyineensonogitti.Elibodnd.
Mendilbilekalmam!dedi.
TemizamarnyokmuVarama,yalnzdonyok...
Bensanabirdonvereyim...dedim.
Seninkibanaolmaz...dedi.
Bu svarilikte de donla pantolon ok nemli. Don ve pantolon
smarlamayaplmgibi,svarininbacaklarnsksksaracak.Biniciler
bilir,donlapantolonbacaaoturmazsa,iyiatbinilmez.Heleosratli
atgidiinde,kaynakyaparkenbolgelendonunpaalarsyrlr,syrlr,
kvrlr, toparlanr, yukar kar, tomtopak biey olur. Bu da biniciyi

tedirgin eder. Ne kadar urap, pantolonunun stnden donun

paalarnaaeksen,oyinetoparlanr,yukarkar.
Dondarolsa,skar,bololsatomtopakbzlr.Onuniinsvarinin
donu,pantolonutamlsndeolacak.
Selhattin dnmeye balad. Ertesi gn de, bir general teftie
gelip, svarileri manej taliminde grecek. Asl znts bundan...
Selhattin mesleine de tutkun. Don yznden bir baarszla
uramakistemiyor.
Birliktedndk,tandiK.AKima,aj geldi. Cemal, tam Selhattinin
boyundapoundakisininamarbirbirineuyar.Selhattin:Cemal
vermez...dedi.
Yahubirdondannekar,birgnldonverecek...
Cemaldednyannentitizocuu.Gndebelkjyirmikezeliniykar.
Gcr gcr amarlarnda bitek leke yok. stelik de cimri mi cimri...
Evet,kendidonunubakasnavermez.
NeyapacaksnVallabilmem,felket...
Bunlarn bir de binicilik hocalar var, Yarbay, ok sinirli bir adam.
SmfarkadalaroktangeneralolanbusinirliYarbay,atdiye,binicilik
diyelyor.Binicilikyznden,vcudundaikiyerindenkrlmam
tek kemii yok. Bacak, kol, kaburga, btn kemikleri krk. Yrrken
bile bu krk kemikleri tr tr trdar. Yarbayn btn merak at
terbiyesi...Altndakiatarumbaoynatr.Atlabirkonumadkalm.
Bu yarbay, teftie gelen generale rencilerinin btn hnerlerini
gsterecek.Baarlrencisiolduuiin,Selhattinideokseviyor.

NeyapacazCemaldenisterizbirkere...
Selhattin, hem yarbay generale kar mahcup etmekten, hem de
kendisiyarbayamahcupolmaktankorkuyor.
Cemale gidip syledik. Cemal: Kardeim, don da verilir mi yahu
dedi.
Neolurbe__ineouruvarm.seningydgmdonu,sonrabe0ne
yapaymDayanamadm:Mendilyap...dedim.
Vallaolmaz.Darlmaynocuklar.Baka sey olsa vereyim. Ama
donumuveremem...
Yahu,birteftilikbe...
Olmazkardeim.Terletirbe...Atabinecekbirader.Terdenneolur
don...
Ykatrsn...
karmkardeim,svariteri...
Sat yleyse... Ka paraysa verelim. Satamyor da. Arkadana
kullanlmdonsatyor,diyeadkacak.
Darlmayn,donumuveremem.Bakaeyolsa...
Cemalinsuratnabaktm:Amasenzararlkarsn...dedim.Galiba
nedemekistediimianlad.
Son derste, herkes derslikteyken, biz Selhattin le koua gittik.
Cemalindolabnatk.

amarlar bohada duruyor. Bohay atk. Bir tek don var. Baka
hibieyyok.Lastiklideil,beldendmelidon.DonualdSelhattin.
Birkda,biratbaresmiyaptm.AltnadaAltnnaletesiyazdm.
Kdbohayakoydum.
Gzellikleolmazsabyleolur.
Ertesignbaktk,Cemalhioraldeil.Demek,dolabndandonunu
aldmzdanhaberiyok,bohasnamam.
Svariler sabah erkenden Ayazaaya gittiler. Kapal manejde tefti
verecekler. Biz piyadeler de Hrriyeti bedye tepesine taiDiKaa
gittik Akam okula dndk. Svariler daha gelmemi Biz
yemekhanedeyken svariler geldi. Biraz sonra yemekhanenin br
bandabirkapmaolduSelhattininsesiniduydum:Syle,kimin
donuydu...
Cemalin kafasna fasulye karavanasn geirmi, baryor: Syle
kimindonuyduCemalielindenzorlaaldk.
Ne oldu yahu Selhattin anlatt: O dmeli donu sabahleyin
ayamagiydim.AtbinipAyazaayagittik.Yoldafarketmedim.Maneje
girdik.Generaldegeldi.Yarbaybarutgibi...Sratliylegiderken,donun
paalar toparlanmaya balad. Hay Allah... Tomtop oldu birader,
bacaklarmnarasnagirdi.
Yarbay bizi attan atlatmad m ndik, atlar yanmzda drtnala
geerken srayarak at bineceiz. Ben attan aa srarken donun
belindeki dmeler kopmaz m! Don indi bacaklarma kardeim...
Benimatyanmageldi.Srayacamstne,bacaklarmaamyorum
ki... Herkes at bindi, gitti. Ben kaldm. Hrsndan yarbayn kemikleri

trdamayabalad.Atlarmanejyerinibirdahadnpyanmageldi.
Bir hamle ettim, bacam aamam.Bacaklarma dolanp sarlm olan
donubitrlyukarekemiyorumkikardeim...Reziloldum.
Baktm olmayacak, atn yanmdan nc geiinde, bacaklarm
amadan kendimi top gibi frlattm.Gelgeldim,bacaklarm
aamadmdan atn stnde duramadm, stnden ap, br yana
uozum benim atta. At bir daha yanmdan ''erken, kendimi bir daha
frlattm,hopbryana...
Kendimi frlatp atyorum. Paralanacam. General acd: Ne
oluyorbudelikanlyayarbaymdedi.
Benvargcmlebacaklarmhavadamakaslaynca,donkorkunbir
cayrtkararakikiyeayrld.Bendeeerinstneoturdum.Busefer
de, eer stnde inip kalktka don bzlr, bzlr, yukar syrlr.
Donun a da kalmadndan daha beter topak oluyor. ldracam
arkadalar.Bereketversin,pantolonumuncebiherzamandeliktirde,
elimideliktensokup,donuparaaaparakoparmayabaladm.Donu
para para koparp paralar cebime dolduruyordum. Bacamn
arasndan kalan son paray karmak iin elimi soktum. Arkamdan
Necmi:Neyapyorsundedi.
NeyapyorumDnpbaksana!...
Bir de baktm, manej yeri, konfeti serpilmi gibi beyaz bez
paralaryle dolmu. Havada bez paralar uuuyor. Ben de akl m
kalmkardeim.Kopardmdonparalarncebimekoyuyorumdiye,
havayaserpiyormuum.Reziloldum.

Cemalteden:Tabidedi,donumualacanzanlamtm.Bende
btn amarlarm kaldrdm dolaptan. Patates Necminin donunu
bohayakoydum.
PatatesNecmi,Selhattininiki iriliindeydi. Patates Necmi bunu yar
duymaz:Vay,benjammudiyebard.
Sonrabirbirininstneatlpboumayabaladlar.
Biz de arkadalk grevimizi yerine getirip, W bir azdan,
Vur!Vur!Vur!...diyebaryorduk.
BOM! Bu bizim Dursunu size nasl anlatsam, bilmem ki... Kvrck
sal, koyu esmer, kara kuru birolan. Matematikdedinmi, bitirmi.
nne on bilinmiyenli bir denklem koy, git... Brak artk onu, yeme
ime dnmez, uykusu gelmez, problemi zmeye bir dald m,
kendindengeer,uykuyumuykuyuunutur.
Dursunun bir zellii de pasakll, savrukluu, dankl... Daha
yepyenipostallarayaklarmzagiydiimizgn,Dursununpostallarnn
ba yok oldu. ki gn sonra da sa postalnn topuunun stne
basarakyryordu.
Kendiliindensakaltraolmaz.Vuradve,zorlatraettiririz.Tra
olur,amasuratnnorasndaburasndasakalkllarnunutur.
Alt ay birlikte yaadk, askerlik ettik. Bu alt ayda bitek gn bile,
Dursununceketinde,tozluklarndadmeleritamolmad.Herneise,
onundmelerikendiliindenkopuverir.
Biz bu alt ayda klada her ne tunu yemen ye. dikse, btn bu
yemeklerinizleriDursununcelce.tininnndelekelekebellidir.

En iyi arkada Avni idi. Avni de eytana pa, bucunu ters giydiren
takmndan.
ledensonratalimekarkenAvni,brahimeseslenir:brahim!...
NevarBizbuleyinneyedikNebileyimbenYahuben
deunuttum.
Bunun zerine Avni gider, Dursunun ceketini koklar, koklar:
Yahuetlinohutla,bulgurpilvyemiizbe...
Dursun,Avnininkafasnabiraplakindirir,Avnikkrkkrgler.
Avni de Dursun gibi pasakl ama, o kurnaz. Talim borusu ald m,
elinekiminnesigeerse,hemenalr,giyinir,kuanr.
Talim borusu alnca, ilk ayaa kalkan Dursun olur. Ama en sonra
gelenideodur.Borualaralmazfrlar,hemendebarmayabalar:
ocuklar,benimmatramgrenvarmAranrdurur.
ocuklar,benimktklmgrdnzmAranrtaranr,kzar:
Benim arka antam kim ald yahu Biz alana gider, srayagireriz.
Dursun hl I kouta barr: Tfeimi kim ald ulan Avni de
danktr ama, o, sabahleyin uyand ni, kimin olursa olsun, eline ilk
geen orab ayana geirir. Hi kendi matrasn aramaz. Gzne
kestirdiiensalammatraybelinetakar.
brarkadalar,kendimallarnasahipolduklarndan,Avnidahaok
DursununtesiniberisinialrHikmetindensualolunmayanTanr,bu
bizim pursunu, salt matematik problemleri zsn diye yeryzne
gndermi.Amaaltngibidebiryreivar,pnlprl...yihuylu,akaya
dayankl...

Beinci ayn sonunda, tefti verip onba olacaz, teftie de

Balkesirdenkolordukomutanolangeneralgelecek.Birdegeneralki,
insanlardeil,dalartalarkorkuturmu.Adnduyan,stmaateine
tutulmugibizangrzangrtitriyor.
Ertesi gn tefti vard. Bizi talime karmadlar ki, tra olalm,
stmz bamz dzeltelim, tfeklerimizi temizleyelim,
postallarmzboyayalm.Yaniteftiehazrlanacaz.
Ama biz yle yapmadk. Daha sabahtan doru Kepsut ayna...
Ondan sonra ayak topuna baladk. Oyundan terleyince Kepsut
ayna,aydaserinleyincetopoyununa...
Avni iyi top oynuyor. Dursun da hi oynayamaz. Dursun ille de
Avninin karsna geecek de, akl sra alm yapp Avniyi kvracak.
Amanegezer...Dursununayanatopbiledemez.
Koarhakoar...Dilbirkardarda...
Ogndeyleoldu.AyandantopualamayacananlayncaAvniyi
kovalamayabalad.
Bitrl Avniyielinegeiremedi.Onu kovalarken basz postaln biri
ayandan frlad. Tek aya yalnayak Avniyi kovalad, durdu. br
ayandan posta karp Avninin arkasndan frlatt. Tutturamaynca
Avniyitayamurunatuttu.
AvnideinadnainadnatopuDursununstnesryor.Olankva
kvrasersemeevirdi.
Hergnk gibi, saat mi, drt saat mi top oynadk. Dursun yle
sersemlemiki,akamstKepsutaynagirdiimizzaman,azkalsn,

dizkapamzagelmeyenaysuyundabouluyordu.Suyabirgirdi,bir
daha kamyor. rpnp duruyor. Biz onu aka yapyor, sanyoruz.
DizkapanagelmeyensudainsanboulurmuKocaMurat,geldi.Suda
debelenenDursununtepesinebindi.Olanbsbtnsuyabastrd.
Koca Murat aklnca aka yapyor. Aman... iin akas yok, Dursun
gidiyor.
Murat, ensesinden tutup Dursunu havaya kaldrd, birka kere
sallad, silkeledi. Dursunun azndan sular boald. ay kysndaki
kumsala serdik Dursunu. Avni, Dursunun gsne kt, szm ona,
kollarnkaldrpindiripsolukaldracak...
NedensonraDursunayaakalkt.Sendeleyesendeleyearkamzdan
klayageldi.
Gelirken Avni ile ortak, bir byk karpuz almlar. Klaya gelince
Avnikarpuzuortadanikiyekesti.YarsnDursunaverdi.Ellerinebirer
kak alp, karlkl masaya getiler. Karpuzu kakla oya oya yiyorlar.
Dursun:Tamortadankesmedin...dedi.
Avnisesinikarmad,hababamkarpuzukaklyor.
Dursun:Seninkibyk...dedi.Avniyinesesinikarmad.Dursun
boyunasyleniyor.
Niyebynkendinealdn___iUtanbe!...
Dursun sylendi, sylendi. Avni sesini karmadan karpuzu kakla
oyaoyayedi.
Seningznaulan!...

Avnisesinikarmadan,iiboalmyarmkarpuzkabuunuyavaa
masadan ald, birden Dursun un kafasna geirdi. Karpuzdan tas
Dursununkulaklarnadekgeti.
Dursun,saatlercetopoyunundakvrlakvrlasersemednm.Bir
de ayda boulurken sersemledi. imdi de kafasna karpuz kabuu
geince,bsbtnapallat.
AkamyemeindensonraAvni:Hadi,bomoynayalm...dedi.
Kouta, ranza diplerineepeevre toplandk. Bom oyunu yledir:
Yanyana oturanlar, herhangi birinden balayarak sayarlar: Bir!...
Yanndaki:ki!...
Onunyanndaki:!...der.
Yalnz be ve bein katlan sylenmez. Be, on, onbe, yirmi yerine
bomdenilecek.Bevebeintatlarndabomdiyemeyendayakyer.
Dursunbitrlbunubeceremez.Buyz
denhergecedayakyer.ElencelibiroyunBaladkboma.
Bir!ki!!Drt!SraDursunda.Dursun,bitrlbom!
diyemiyor.Kvrand,dudaklarmoynatt,bomaklinagelmedi.
Be!...diyepatlad.
HaydiDursununstne,vurbabamvur.
Dursun,herdayakyiyiindensonra,kendibeceriksizliinekendiside
aar, bir daha dayak ye memek iin sandan trnana dikkat
kesilir...

 Bir! ki! ! Drt! Dursun kvranr, biey syleyecek de

aklnagelmemigibi,dudaklarkprdar,sonrapatlar:Be!...
Haydi sopa... Dursun, ban saa sola sallayarak, ck ck ck diye
seslerkarr.
Kendisine be, on, onbe demenin sras geldi mi, Dursun bitrl
bom!diyemiyor.
Dursun,herzamankigibi,geceyarsnadekidayakyedi.
Hdaverdi, Dursunun yanndaki yatakta yatar. Hdaverdinin
sylediine gre, o gece Dursun uykusunda bom!, bom! diye
bararaksabahadeksramdurmu.
SabahleyinDursunyinebarmayabalad nenim palaskam gren
var m apkam kim ald yahu Ceketim nerede Tfeim
kimdeyseversin...
Biz alana ktk, dizildik. Her zamanki gibi Avni e0 sonra sallana
sallanageldi.Dursun,hlkouta,ekmektorbasnaryor.
Yzbaya tekmil verdikten sonra Dursun grnd. Tozluklar,
postallarnnstnedm,yakabiryanda,paabiryanda...
Yzba: Bu ne klk! diye bard. Dursun: Avni Efendi ekmek
torbamalmyzbam...dedi.
Yzba, Dursunun ceketinin yakasndan tuttu. Tutmasyle ceketin
nsttenaaald.
Dursununceketindetekdmeyok.Dahadorusubtndmeler
vardadikilideil.

Dursun, kopuk dmeleri stne koymu, dmenin yuvarlak

halkalarna ierden kibrit pleri geirmi. Dmeler ylece duruyor.
sttenbakncadmeligibi.Yzba,Geyerine!diyebard.
stba, tfek muayenesi yapld. Tabur komutan geldi. Biraz sonra
da,aayoldanKorgeneralinarabasgrnd.Bizibirtitremedirald.
Korgeneral, kurmay bakan,
indiler.Dursunbenimyanmda.

emir

subay

arabadan

Yzba:Hizayagel!diyekomutverdi.Dursunundirseimedeen
dirsei zangr zangr titriyor. Olan birgn nceden, geceki
dayaklardan iyice sersemlemi. mm Dikkat!... Saa bak!...
Korgeneral,Merhabaarkadalar!dedi.
Saol!...
Naslsnz Saol!... Yzba, Sadan say!... diye komut
verdi. En bataki teli Mehmet, Bir!dedi. Yanndaki
Karahasanolu,ki!dedi.
Saylasaylasrabanagelmiti.
Ondokuz!dedim.
Sra Dursunda. Dursunun az almyor, yalnz titriyor. Titredi,
dudaklarkprdad,sonundavargcyle.
Booom!...diyebard.
ylebardki,sesidalardayankland.
Dursunbom!deyince,onunyanndakisesinikaramad.Dursun,
yinebansaasolasallayarakckckck!diyeseslerkard.

Korgeneral, tabur komutanna, tabur komutan blk komutanna,

blkkomutanDursunabakt.
Neye uradn aran yzba bir daha komut verdi: Sadan
say!...
Bir!ki!...
Sa yanmdaki onsekiz! dedi. Ben ondokuz! Dedim. Dursun
kvrand,titredi:Booom!diyebirdahagrledi.
Korgeneralin surat asld. Yzba Dursunun nne geldi:
DursunEfendinedenyirmidemiyorsun Ben yzbaya yavaa durumu
anlattm. Yerini deitirin efendim dedim. Yzba Dursunun yerini
deitirdi.
Sadansay!...
Bir!ki!...
Dursun bu kez yirmi diyecekti. Yirmi jj bein kat olmadna
gre,Dursunyirmidiyebilirdi.Amadiyemedi,yine:Boom!diye
bard.
Aylardan beri oyunlarda bitrl bom! diyemeyen Dursun, imdi
debomdanbakabieydiyerniyordu.
Sadansaaay!...
Dursuna sra gelince, zavall olan sallanyor, titriyor, kvramyor,
sonra: Booom!... diye l basyor. Ondan sonra da ban saa
solasallayarak:ck,ck,ck!...diyor.
Dursunasadansoldannicekopyaversek,ieyaramyor.

Dursunonalt!OnaltdeDursun!...
On alt ulan!... Dursun durup durup: Boom! diye patlyor.
Korgeneral:karnbuefendiyi!dedi.
kardlar. Dursun sklmpklm koua gitti. Teftiten sonra
Dursun: Hep sizin yznzden! diye nce sonra Muratn stne
atld.
O gece zntmzden ne bom, ne de baka tit oyun oynayabildik.
Matematiktestnbaarl.renciDursun,onbaolamayacakt.
ErtesignDursunukararghtanardlatGitti.Glerekgeldi.
Buraya, staja gelmeden nce, Avrupa yarmas almt. Yarmay
kazananlarmhendislikre.nimiiinAlmanyayagideceklerdi.
imdi, yarma snavnn sonucu belli olmu, Yarma snavna giren
beyzrenciarasndjDursunbirinciydi.
Bir hafta sonra Dursunu uurladk. Bir gece nce de bom oynadk.
Dursunbikezbilebomdiye.medi,geceyarsnadekdayakyedi.
Bizdenayrlacasabah,yineherzamankigibi,Tozluumuntekini
grenvarmPostalmntekikimdediyebarpdurmutu.
TAI SIKSAM SUYUNU IKARIRIM! Saymdan sonra gardiyan, her
akamolduugibikoutakilere:Allahkurtarsn!dedi.
Saol!diyeuultuykseldi.
Olmaz olas demir kap kapanrken ille gcrdayacak ki seslerin bile
burada hapisane sesi olduu iyice anlalsn. Demir kapnn arkadan
vurulan srgs sakrdarken Kzm Baba iki eli ap arasnda helaya

kotu. Altmn aknd, sidiini tutamazd. Helaya byle komas

ondan...
GeceleriuykularndanuyananlarKzmBabay,elleriapindahelaya
seirtirkengrrlerdi.
Gstkankbdavard.ksrrkenboulacaksanlrd.
Sa kamayacaz bu
Elleri,kollar,bacaklarskskuyuur.

batas

yerden!...

derdi.

Solyanbirazinmeligibi.Azdaazckarpkt.Amabellietmemeye
alrd. Bandaki titreklik de gitke artyordu. Btn bu haliyle de
akac,sevimlibirihtiyard.Kyndentatltatlhikyeleranla.trken,
szn yarda keserek iki elini bacak arasm sokar, helaya koard.
Dnnde, Neredekalmtk...diyekald yerden balard
anlatmaya.
O yanda akay, alay kaldrr, hatta alay cvtan ipsiz sapsz
delikanllarabilekzmazd.
Efkrlandzamanlar,GelNisan,gel!...diyebarrd.
Nisan gelirse, cezaevinde sekiz ylm doldurmu olacakt. Nisanda
tahliyeedilecekdeildiamazasnntebirinidoldurmuolduundan
Asri Cezaevine gnderilme hakkn kazanm oluyordu, Onun iin
Nisan ipleekiyor, gnde beon kez, Gel Nisan, gel!... diye
baryordu. Cinayeti ilediinin sekizinci yldnmnde, Asri
Cezaevine gidecei umudundayd. Oraya gidebilmek iin de, cezann
te birini ekmi ve bu sre iinde cezaevi disiplinini bozmam
olmasgerekliydi.Cezaevidisiplininihibozmamt.

Kzm Baba karsn ldrm, karsnn zamparasn ldresiye

yaralayp sakat brakm. Bu adamn nasl olup katil olduuna herkes
aard, kars ldkten on be yl sonra yeniden, taze bir gelinle
evlenmi. Kzn da kyden bir delikanlyk evlendirecekmi. Damad
olacak delikanl eve girip karken, iki ii birden becermi. Hem daha
nikhkylmadanKzmAanmkzmgebebrakm,hemdebuettii
yetmezmigibi,KzmAanmgenkarsnbatankarm.
KzmAa,karsyladamadolacakherifiahrdasustyakalaynca.
ekeekesekizylndoldurdu,NisamgetirdiJcezaevinegonaermes
iinDraeceverdi.cezaevlerindemahkmlaraltrlyor,hempara
kazanyorlar, hem de yattklar her gn iki gn saylryor, cezann
bitmesinedoru,birgn,gnolarakcezadanindiriliyordu.
KzmBabadurmadanhesaplard.AsrCezaevinegnderilirse,onyl
sonrakacakt.
Bir akam onun cezaevine girdiinden beri ilk kez kavga ettii
grld.Hemdebirhiyznden...AsrCezaevinegnderilmesiiin
dilekeverdiininstndenancakikiaygemiti.
Kavgannnedeniilkinanlalamamt.Koutanbirdelikanl,Kzm
Baba...diyeszebalarken,KzmBaba:Babanndaseninde...diye
svpsaymt.
BundansonrabanakimseBabademeyecek...Babadiyenin...
Bu az dalan sonuna kadar srdrememi, yarda kesip, iki eli
pantolonanda,sallanasendeleyehelayakomutu.
Kzm Babanm Baba szne neden alnd ertesi gn anlald.
Dilekesine, Cezaevi Mdrlnden cevap gelmi. Asr Cezaevine

gnderilemezmi.Evet,cezasnntebiriniekmivebusreiinde
disipline aykr bir davran grlmemi ama, Asr Cezaevine gitmek
iin ya uygun deilmi. zerine kurulmu Asr Cezaevlerine, ya
ammahkmlargndermiyorlar.
KzmBabanmkendisineherzamankigibi,KzmBabadenilince
kzmasitebundan...
O gnden sonra Kzm Baba hrnlat, kavgac bir ihtiyar oldu.
Herkesle
dalat.
O
sarsak
koluyla
delikanllaratokat,yumrukatmayabalad. Vurdum mu, ykarm!
diyordu. Kimse onabulamakistemiyordu.Birgece kouta bilek grei
yapmaya kalkt. Karsndaki akadan yenildi. Kzm Baba bilek
greine yle kendini vermiti ki, tam bilek greindeyken bastran
sidikzorlamasnabilealdrmam,paasndanyereslaklkgemiti.
Mahkmlardan Rifat Pehlivana meydan okudu. ilteleri kouun
ortasnayaypgretiler.
Sidiini tutamayan titrek bal, sarsak bedenli Kzm Baba, arpk
azyle naralar savurarak greti. Ve koca Rifat Pehlivan szmona
pesettirdi.
Yiitdelikanllarbilekgreinde,karakucak grete ona yalandan
yenildike,KzmBabadagittikegllneinanmayabalamt.
Herkesle kavga ediyordu. Cezaevi Mdrlne bir dileke daha
verildi. Bu dilekede Ta sksam suyunu karrm diyor, Asr
Cezaevinde genlerden daha iyi alabileceini anlatyordu. Cevap
geldi:BuyatansonraigrlenCezaevinegnderilemezdi.

Haftada biriki, Ta sksam suyunu karrm diye Cezaevi

Mdrlnedilekeleryadrmayabalad.Artkdilekelerinecevap
dagelmezolmutu.AsrCezaevinegidemezse,cezasnngerikalanon
altylnkaramayacana,buralardalpkalacanaiyiceinanmt.''
Savcla bir dileke verdi. Bu dilekede Cezaevi Mdrnden ikyet
ediyor, hakknn yendiini, ta sksa suyunu karacak kuvvette
olduunu anlatyordu. Bu dilekeyi, Cezaevi Mdrnden gizli dar
kartt,postayaverdirtti.
Mdrnden ikyetedilenbudileke, tahkik edilmesi notu
yazlarak, Savclktan j Cezaevi Mdrne gelmiti. Cezaevi Mdr
faznBabayard.
KzmBaba,beniSavclaikyetetmisin....dedi.
Hbeyim...Kimsylemiseonu,boyundanbykhaltetmi...
Cezaevi Mdr gld, ihtiyar koua gnderdi. jCzm Baba:
Ulan, ispiyonlar var aramzda... Benim mdr savcya
ikyetettiimi,gidipyetitirmilermdre...diyebard.
Savcya ikinci dilekesini gizli yazdrd, kimseye sylemedi. Savclk,
mdrden ikyet, edilen bu dilekeyi de tahkik edilmesi notu ile
yineCezaeviMdrnegnderdi.CezaeviMdryineKzmBabay
ard.
KzmBaba,beniikyetettinha...
Yokbeyim,estafurullah...Vallahiyalan,iftira...
Bukezdilekeyiyazdrdmahkmarkada,mdregidipsylemi
olacakt. Baka birini buldu. Ona dileke yazdrd. Savcya gizlice

postalatt dilekesinde ta sksa suyunu karacak kuvvette olduu

halde,mdrnkzdiinkendisiniAsrCezaevinegndertmediini,
bu mdrn hrsz olduunu, ieride satlan esrardan, eroinden pay
aldn, aalardan rvet alp kumara gz yumduunu anlatyordu.
Anlattklardoruydu.
Dileke yine tahkik edilmesi notuyla Cezaevi Mdrne gelmiti.
Mdr,KzmBabayyineartt.
DemekbenhrszmmKzmBaba,yimi...
Tvbe... O nasl sz Demek ben kumar manosundan
paymm..
Estafurullah...
Beneroin,esrarsatndanparayermiimartolsunyalan...
Pekibune...Dilekeyiuzatmt.
Bak, senin imzan var... Kzm Baba aalad: Yalan... Benim
imzamatp...Vaynamus.suzlar...
Mdrgld,Haydikouuna!...dedi.
KzmBaba,bukezdilekeyipostayaatandakukuland.Namussuz
herif,postayaatacanadilekeyigtrpmdrnelinevermiti.
Kzm Babann sarsakl, bann titremesi arttka, daha kavgac
oluyor, genliini, kuvvetini denemek iin delikanllarla el akalar
yapyor,denseekiyor,nnegeleneaplakatyordu.
Hatl onlar bellerinden tutup havaya kaldrmak istedi bile
oluyordu.

Savcya bir dileke daha gndertti: Elim lum hamdolsun

tutmaktadr. Ta sksam suyffi karrm. Fakat mdr namussuz ve
hrsz old undan... Dileke tahkik edilmesi notuyla yine Cezae
Mdrnn eline geldi. Mdr, Kzm Baba1! artt. Kzm Baba,
haftadabir,Savcladarpostayladilekegndermeyebalad.Aylar
geipdecevapalamaynca,CezaevleriGenelMdrlnejjjrdileke
gnderdi: Ta sksa suyunu karrd, auja mdrn hrszlklarn,
yolsuzluklarn bildii iin... Dileke, Cezaevleri Genel
Mdrlnden, Savcla, Savclktan Cezaevi Mdrlne
gnderildi. Altnda u not vard: Tahkik edilmesi... Mdr bu kez
kzd: Kzm Baba, ihtiyarsn diye sana acyorum. Bak byle
dilekeler gndermekte devam edersen, seni baka cezaevine
srdrrm...
Tvbe...Vallahi...Yalan... ftira... art olsun... Ne demek...
Estafurullah...
KzmBababuiinsrrnbitrlanlayamyor,Yahu,bumdrn
heryerdeelimivar,budilekelernaslherifinelinegeiyor...diye
ayordu.
Cezaevleri Genel Mdrlne haftada bir dileke yadrmaya
balad.
Bu arada, orta bahede genlerle birlikte voleybol oynamak
istiyordu.Birkakeztopavuraymderkendtiin,mahkmlaro
varkenvoleyboloynayamazoldular.Dplecekdiyekorkuyorlard.
Kzm Baba, Adalet Bakanlna gizliden dileke gndertti: Ta
sksamsuyunukarrm.

Fakat bamzdaki mdr ve savc... Tahkik edilmesi... no tyle

Bakanlktan Cezaevleri Genel Mdrlne, oradan Savcla, oradan
Cezaevi Mdrlne gelen dilekeyi mdr okuyunca iyice
kzd.artt Kzm Babaya, Artk elverdi Kzm Baba... Artk sen
uzun ettin. Seni kap altna eker, gardiyanlara dd. rrm... diye
bard.
KzmBaba,aknadnmt.Kouad.nncebard:Yahu,
bunlarhepirketmibiraderBunei...
Artk baheye kp gezemiyordu. Dizlerinde yryecek derman
yoktu. Merdivenleri zor iner, bahe duvarnn dibine oturup
gnelenirdi.
Babakana dilekeler, mektuplar yadrd. Bunlan en candan
bildiklerine yazdrtyor, en gvenilir adamlara dardan postaya
attryordu:Tasksamsuyunukaracakbiryatavekuvvetteolup,
Asr Cezaevine gitmekliime ve orada genlerden daha iyi alacak
kudrette olmama ramen... Dilekeler, altnda tahkik edilmesi
notuileAdaletBakanlna,oradandasraylagelegeletahkikedilmek
zere Cezaevi Mdrne geliyordu. Mdr kprmt: Ulan
KzmBaba,senihamamaatar,yatrrtalara,falakayaekerim...
Mdr, dediini gerekten yapacakt ama, daha ilk sopada Kzm
Babalrdiyekorkuyordu.
Kzm Baba, Cezaevi Mdrnden, Savcdan ikyetler dolu ve ta
sksa suyunu karacak bir kuvvette iken Asr Cezaevine
gnderilmediini anlatan dilekelerini Byk Millet Meclisine,
Cumhurbakanna gndermeye balad. Bunlarn hepsi de tahkik
edilmesiiindnpdolapCezaeviMdrnnelinegeiyordu.

Artk baheye bile kamayan, helaya bile zorlukla gidebilen Kzm

Babann bitrl anlayamad suydu: bu aueKeer nasl olup da
Mdrnelinegeiyordu.
HeyYarabbim,buherifinheryerdeelimivarbreolum...Yoksa
bunlarhepsibirlikmialyorlar...
Birzamandilekeyazdrmad.Onundilekeleriniellierkuruayazan
Kytnk Ahmet gnde birka kez soruyordu: Kzm Baba dileke
yazacakmyzbugn...
Artk dileke yok... Gvenilir bitek namuslu adam kalmam bu
dnyada...Dilekeyikimegndersemgtrpmdrnelineveriyor.
Bign, gndz ortas mahkmlar koulara sokuldu. Arama
yaplacak! denildi. Mdr, gardiyanlar, candarmalar aramaya
geleceklerdi. Kzm Baba telland. Onda i, bak bulunmaz, eroin,
esrarbulunmaz.Butelneye...
Mdrn aleyhine yazdrd dilekeler stnde yakalanmasn diye
korkusundan hepsini toparlam, bir ayan sryerek helaya
kouyordu dilekeleri hela ukuruna atacakt. Birisine arpt. Yere
dt.Kalkamad.
Kzm Baba lm... Elleri dilekelerle doluydu. Ceplerinden,
koynundan, krktan ok dileke kt. Hepsi de Ta sksam suyunu
karacak kuvvette olup, mdrn hrszlklarn ve yolsuzluklarm
bildiinden...diyebalyordu.
YZLRAYABRDEL!YZLRAYABRDEL!Halkntmarhanededii,
hekimlerle resm makamlarnsa Ruh Hastalklar Hastanesi dedikleri
yerden,bedeli,yanibeaklhastaskamt.Hastanegrevlilerinin,

be akl hastasnn hastanede olmadn rendikleri tarih, be

hastannhastanedenkattariholarakkabuledildi.Gerekteysebe
delinin,butarihtennekadarnce,hangiaynhangign,hangisaatte
katklarhibirzamanbilinemeyecekti.
Olay duyulunca grevlilerle hekimler byk bir tela kapldlar.
nk kaanlarn bei de azl, saldrgan, daha nce de cinayetler
ilemi akl hastasydlar. Hele ilerinden biri yangn karmaya pek
meraklyd.
Bahekim hemen valilie, emniyet mdrlne telefon etti.
Durumu bildirdi. Bu tehlikeli akl hastalan, zc olaylar yaratmadan
hemenyakalamalydlar.
Bahekimle telefonda konuan emniyet mdrl, gnn nbeti
mdr, polisin delileri yakalayabil, mesi iin, hastanenin resmen
yazilemracaatetmesigerektiinibildirdi.
Elbette byle olacakt Bahekim de bunu biliyordu. Ama deliler
ivedilikleyakalanmalydlar.
Bir resm evrakn hastaneden emniyet mdrlne resm yolla
ulamas kimbiUj Allah bilir ka gn srerdi. Bu zaman iinde
kaak delilerin yaratacaklar tehlikenin sorumunu stne alr myd
emniyetmdrlElbet,resmyazsonradangnderilecekti.
Nbetimdrnndekikdanotalmayabalad:tarih:...Saat:...
Bugnbedelikam.
Delilerden birinin stnde hastanenin ubuk izgili elbisesi var.
Kaanlardanbirisikadn.

Kadnla bir erkek hasta, stlerindeki hastane elbiselerini kaarken

braktklarna gre, plak kam olacaklar. br ikisi, hastane
grevlilerinin elbiselerini giyerek kamlar. Nbeti emniyet
mdr, telefonda bahekime, Koskoca ehirdebe
delinaslyakalanrbeyimBunlarnbir,nebileyimben,alametifilanyok
mudedi.
Bahekimsinirlenerek:Syledimsizeefendimdedi,birininstnde
izgilihastaneelbisesivar.kisi,grevlilerinelbiselerinigiymi.kiside
plak...
Buehirdeplakgezenbitaneolsakolay..Budelilerinbakabir
zellikleri, belirtileri filan yok mu Haa, vardr tabi... Ben size, o
servisindoktorunuveriyorum,osylesinsize...
BafeKim, telefonu yanndaki doktora verdi, feti mdr de
telefon alcsn ordaki polis me mUrlarndan birine verdi:
Syledikleriniyazver...
Hastanedenkaanlarizofrendi.Hastalklarnnbelirtilerinegelince...
Anormal davranlar vard. Ksacas, ehirde olaand davran
grlenlerdenkukulanlanlartutulupsorguyaekilecekti.
Her nedense kaan delilerle bakanlk da ilgilenmiti. daha bir
ciddlikald.Delilertehlikeli,oktehlikeli.vedilikleyakalanacaklar...
Az sonra telsizle, telefonla emniyet amirliklerine, emniyet
amirliklerindendekarakollaratelefonlauemiryazdrlyordu:Yazl
emir sonra gnderilmek zere, iin ivedilii sebebiyle bildirilir: Dn
gece Akl Hastalklar hastanesinden biri kadn olmak zere be
hastannkatvebuhastalarnsonderecetehlikeliolduklarhastane

bahekimliinden verilen bilgiden renilmitir. Kadn hastayla erkek

hastalardan biri plak olup, biri hastanenin ubuk izgili elbisesiyle,
ikisi de hastane grevlilerinin elbiseleriyle kamlardr. Hastaneden
kaan be akl hastasnn olaan d davranlar olduu hastane
bahekimliinden bildirilmitir. ehir iinde kargaalk ve karklk
karabilecek ve tehlikeler yaratabilecek bu be akl hastasnn
yakalanmas iin hemen harekete geilerek ehirde olaand
davranlar grlenlerin yakalanarak akl hastanesine muayeneye
gnderilmeleriniricaederim.
Not: Bakanlktan, kaak akl hastalarn yakalayacak olan polis
memurlarna,nakdmkfatolarakyzerliraverileceibildirilmitir.
Bu telefon emrini alan karakollardan birinde komiser, polisleri
toplayp,Emrinanlalmayanbiryanvarmdiyesordu.
Polislerdenseskmaynca,emrianlalm
sayarak,

Hadibakalmarkadalardedi,grev bana!...Blgemizdearamatarama
yaplacak.., Emir ak, anormal davran grlenler... Tamam m Deli
banayzlira...
Polislerden biri, Hadi deli avna, deli avna!diye sylendi.
Masada oturan polis: Ne terslik...dedi,karakol nbetisi
olmasaydmbendekardmdeliaramaya...
Polislerin arkasnda duran beki, Komiserim...dedi,
Allahrasgetrirdebirdelidebentutarsam,bekileredeyzliravarm
Komiser,Sen,benyok...dedi,hepimizbiriz.Grevekmalarndan
az sonra polislerden bin komiserin odasna girdi, Hemen bir tane
tuttum... dedi, onu nezarethaneye attm, imdi gidip bakalarna
bakay''1'' Komiser, Ne abuk dedi.Nerde yakaladn oflu

Karakoldan ktm, hemen kapnn nnde Nerden anladn deli

olduunuDeliolmayanhikarakolunnndengeerdiyecekti.
Dilinitutup,Anormaldedinizya,bunundaanormalliklerivard.
O srada baka birpolissevinle girdi komiserin odasna. Saelinin
be parman birletirip: yleikideli yakaladm ki dedi, halis
muhlisdeli...
NerdenbildinEbirininadHalid,brnnkMuhlisdeondan...
Komiser,Vakitgeirmeyelimdedi,hemenyazalmraporu...
Masadakimemur,daktilomakinesinekdgeirdi.
Yaz... Karakolumuza mensup2876yaka numaral polis
memurumuzadnyaz...
olaanddavranlargrlenikikiitesbitederekuzunveyorucu
takip sonunda tmarhaneden... tmarhaneyi sil, akl hastanesi diye
yaz!...Aklhastanesindenkaanbehastadanbiriolduunakanaat
getirerek hibir messif hadiseye meydan vermeden akl hastas
vatandamz, akl hastanesine sevkedilmek zere derdest edilerek,
firarna meydan verilmeden nezarethanemizde muhafaza edildiini
arzederim.Gahbacmlebozukoldu...
Beki,Mjde!diyereksevinlekomiserinodasnagirdi.
Beki,biyandandaikiyanplakadamiteliyordu.
Allahakr,ikiyzliraceptesaylr.Komiser,Neikiyzliras
dedi.
Komiserim sayenizde iki deli de ben yakaladim, hem
debitrlbulunamayanplakdelile.r...

Bunlarplakdeilki...
Eh plak saylr...Yoksa ieri alp daha soysam m Bunlar
nezarete koyup, gidip brlerini de yakalayacam. Dars, nah
byle,vcrvcrdelikaynyor.
Karakollardan emniyet mdrlne bildirildiine gre, olaand
davranlar grlp de deli olduklar phesiyle yakalananlarn says
dokuz olmutu. Bu durum ilgilileri artt iin, Akl hastanesine
telefonla soruldu: Olaand davranlar grlerek, tutanak
dzenlenmek suretiyle yakalananlarn says imdilik dokuz
olduundan, hastanenizden kaan gerek deli saysnn kesin olarak
tespit edilerek bildirilmesi nemle rica olunur. Hastanede yaplan
deli saymnda, izinli olan grevliler dnda, yalnz be akl hastasnn
eksik olduu bikez daha anlald. Bu sonu alnncaya kadar, ehirde
olaand davranlar grlp de yakalananlarn says yirmialtya
ykselmiti. Be kaak akl hastasnn yakalanmas istenirken,
yakalanpaklhastasdiyehastaneyegnderilenlerinsaysdurmadan
arttkahastanebahekimi,stemem!stemem!Yeterartk!Buras
tmarhaneye dnd. Ben kendi hastalarmla baede yiyorum,bunlar
nereyekoyaym,neyapaymdiyebarbarbaryordu.
Hastane mdr, telefonla emniyet mdrlne hemen u bilgiyi
verdi: Her ne kadar karakollarda dzenlenen tutanaklara gre,
kymetli polisimizin fedakrane gayretleri sonunda, u saate kadar
yakalanan yirmi alt iinin anormal davranlarda bulunduklar
renilmise de, firar eden be hastann yerine bakalarnn
pastanemizde alkonmamas ve herhangi bir yanlla meydan
verilmemesi iin, bu yirmi alt kii mtehassis tabibler tarafndan

muayeneden geirilerek, ancak kaak hakik akl hastalar

hastanemizde alkonaeaktr. Bununla birlikte, hastane elbisesiyle
kaanhastamzla,plakolarakkaanikihastamzhenzhastanemize
teslim edilenler arasnda maalesef mevcutdeildir. Bahekimlikten
bu bilgi yeni alnmt ki, olaand davranlar grlen yz akn
kiinin daha polislerce yakaland anlald. Bunlarn olaand
hareketlerde bulunduklar, gerek kendi itiraflarndan, gerekse
tanklarn ifadelerinden anlald gibi, bunlarn birtakm da,
yaknlarnn,akrabalarnn,komularnndeliolduklarnadairyaptklar
ikyetler zerine yakalanmt. Kocalarn, delidir, diye ikyet eden
kadnlarbulunduugibi,karlarnndeliliklerindenikyetikocalarda
vard.
Bu arada ileri bsbtn kartran, kendiliklerinden Biz deliyiz
diye karakollara bavuranlard. Bunlardan kimisi, u yolda dilekeler
vermilerdi: Akl Hastanesinden katm. Aranmakta olduumu
duydum. Katma nedamet getirmi bulunu yorum. tLt sonunaa
naKiKaen anaagmaanve ka. tma pimanolduumdan, yeniden
Akl Hastanesi kabulm sayglarmla arz ve rica ederim. ler
bsbtn atallamt. Ortaya yeni bit sorun daha kyordu.
Kendiliklerinden, deliyiz diye gelenler, polis tarafndan yakalanm
saylmayacaklarndan, bunlar iin, yakalanacak her deli bana vaat
edilenyzerliraikramiyeverilmeyecekdemekti.Bunedenlepolisler,
ellerindedilekeyle,bizdeliyizjdiyekarakollarakoanlarndeliliklerine
inanmyorlard.Bylebiryurttabirkarakolnbetipolisi,karakoldan
bir kilometre kadar uzaa kovaladktan sonra bir yere kstrp
yakalamvebuadamkenditarafndanyakalanmbirdeliolduuiin,

altna yaka numarasn koyduu tutanakla birlikte Akl hastanesine

teslimetmiti.
Zorluk surdan kyordu: Yakalananlar arasnda, Akl Hastanesinden
kaanlar var myd, yok muydu Hastane Bahekimliinden alman u
son bilgi, ileri bsbtn sarpa sardrd: Olaand davranlar
grlerekhastanemizegnderilenlerinyaplanmuayenelerisonunda,
ruh ve sinir hastalar olduklar tehis edilerek hepsi de hastanemizde
alkonmu, ancak fedakr ve gayretli polisimizin kymetli mesaisi
neticesindeyakalananlararasndahastanedenfiraredenbehastann
olupolmadnanlamakmmknolamamtr.Polisler,hastaneden
plak olarak kaan deliyi de plajda yakalamlard. Plajlara yaplan
basknlarda olaand davranlar grlen pek ok kii ele
geirilmiti.Bunlarnou,deli olmadklarn,plaj kabinesinde donlarn
karpmayolarn,yadamayolarnkarpdonlarngiyeceklerisrada
plak diye yakalandklarn iddia ettilerse de, delilerin deliliklerini
hibir zaman itiraf etmedikleri dnlerek, hibirinin sz dikkate
alnmad.
Otellere yaplan basknlarda da, anahtar deliklerinden otel odalar
gzetlenmi, gerek odada, gerek yatakta olaand davranlar
grlen,ubukizgilipijamalpekokkiiyakalanmt.
Hele randevu evlerinde olaand hareketleri grlerek yakalanan
ubukizgilipijamallar,oradatoplananmeraklyurttalarasaldracak
kadardeliliiilerigtrmleriyice.
Deliavlayanpolisler,dilekelervererekyakaladklarherdelibana
verilecei vaat edilen yz lira nakd mkfat istedilerse de, deli diye
yakalananlarnarasndahastanedenkaanbehakikdelininbulunup

bulunmadanlalamadndan,kesinsonualnncayakadarimdilik
kendilerineparamkfatnnverilemeyeceibildirildi.
Bu umut krc cevaptan sonra, olaand davranlar grlerek
yakalananlarnsaysdagndengneazalmayabalad.Deliavnnilk
gndokuz,ikincignyirmialt,sonrakignlergittikeartarakdaha
da ok kii yakalanmken, para mkfatnn verilmesinin geri
braklmaszerine,busaygndengnedt.iyicetavsad.Artk
polisler,ehirdehikimsedeolaanddavrangremezoldular.
Her ne kadar hastaneden kaan be akl hastasnn yakalanp
yakalanamad kesinlikle anla lamamsa da, kimsede olaand
davran grlmediine gre, byk kentin delilerden iyice temiz ''P
lendiianlalmt.Bylesanld birgn, karakollarndan birinde polis
memurlar aralarn yle konumaktaydlar: Bu bizim milletimize
yaranlmazkardeiNekadarhizmetedersenet,yinedeerinbilinme
Bak, mesel, bizden be deli istediler, ben bir bama dokuz deli
yakaladm.
Neoldusanki,kymetinibildilermiYooo...Biznedenyakaladk
delileriMemleketehizmetdiye...Delileriyakaladmzlakaldk.
Olanzavalldelilereoldu...
DeliolmaklaOnlardaAllannkulu...
Delidebiryurtta...
Hanidelibanayzliravereceklerdi... Yedi deli yakaladm,
devlettenyediyzliraalacamvar.Vazgetimyediyzden,yuvarlak
hesapbeyzverselerAllahbereketversin,bendekiramderdim,Bu
aygenekirayveremedik.

Yabenbirader,gayetlecansiperanebirekildealtm.Hakkmz
verselerdahanedelileryakalardk...
Vallahimemlekette,iliinolsun,bitekdelibrakmazdk.
Hattabenkaynanambilegnderecektim.Karmdarazolmutu.
Ama baktm ki para vermiyorlar, vazgetim.Kaynanamaynana,
herneyse, kadn bedavadantmarhaneye attramazdk ya... Gnah
kadncaza...
Bugn hakkm versinler, imdi sokaa kp on deli daha
yakalamazsambanadaadamdemesinler.
nsanmerametsedahabileokyakalar.
Eskidenvallahidahaiyiydi.Birtarihtebirbykyangnkmt.
Yangnkaranbulanaikiaylkikramiyevereceizdediler.Benikikii
yakaladm Hakkm yiyip birini saymadlar. Yalnz biri iin ikramiye
verdiler.
Olsun,azok,genedevermilerya,senonabak..
Amaneoluyor,olanmemleketeoluyor.. Sokaklarda deliden
geilmiyorite...
Bundan sonra ben hi deli yakalar mym Al benden de o
kadar...Dnyadayakalamam.
tebuyzdendelileriindekaldkyabirader...
ZAVALLI NECLA Doma byme stanbullu ol da stanbulu bilme,
ayp dorusu. stanbulu bilmeyen stanbullu benim ite. Bentlere hi
gitmedim.stanbulunengzelyerlerindenbiriymi,ylederler...

Yaza yeni girdiimiz gnlerdeydi. Bir arkadam telefonetti: Bu

pazar piknik yapacaz. Siz de gelir misiniz Kr gezmesinin ad imdi
piknikoldu.
Nereyegidilecekdiyesordum.
Bentlere...
Arkadamn verdii bilgiye gre, bu kr gezintisine katlacaklar
yirmiden akn. Herkes yemeklerini birlikte gtrecek. Kabata
iskelesinde, saat dokuzda buluacaz. Arabas olanlar varm. Bizim
gibi ona da kr ayaklarndan baka tat arac olmayanlar,
arkadaarabalarnadoluupBentleregideceiz.
Yumurtalar kaynattk. Bir ieye zeytinya, ir jy doldurduk.
Dolmalar, kfteler yap,tik, cigara breklerini yalkda sardk. Bol
domates, hyar... Rakmz da gani. Yoldan zmle eftali de aldk,
pokuza on kala, Kabata iskelesinde olduk. Saat dokuz oldu, dokuz
buuk oldu, bizim arkada yok. Benim kz, sizden iyi olmasn, ok
aklldr, Babadedi, sakn sen Beikta Kabata anlama... Belki de
imdibiziBeiktatabekliyorlardr.
Olabilir...dedim.
Aklndan yana kzdan da baskn olan olum, Belki de
dedi,Dikilitatr. Onlarsana Dikilita demilerdir, sen Kabata
anlamsndr.
Olabilir... dedim. Karm kzarak, Olabilirse dedi, yleyse
enberlita da olur. Senin zaten ilk syleyite bieyi anladn
grlmemitir.HerhaldetelefondaenberlitasenKabataanladn...

 Olabilir...dedim. Kk olum, Bir de Kzta var... dedi. Belki

debiziimdiKztandabekliyorlar.
Olabilir...dedim.Karmkzd:CanmnaslolabilirBeiktam,
Kabatam,enberlitam,Dikilitam,Kztam...
stanbuldanekadaroktaolduunuozamanfarkettim.
Sayn bakaym u stanbuldaki talar, dnnce hangisi olduu
aklmagelir...dedim.
Karm, Atlamata olmasn... dedi. Kzm, Bir de Talk var...
dedi.
Daha sabahtan azmzn tad bozuldu. Olum, Sakn Nianta
olmasn...dedi.Bsbtnaklmkart.
Birtaksiyebinip,nekadartavarsahepsinidolamayakararvermek
zereydim, yanma ok uzun boylu birisi sokuldu: Affedersiniz,siz
Bentleremigideceksiniz Evet, nereden bildiniz Biz de oraya
gideceiz de... Bize Cokun telefonla sylemiti. Bu sabah burada
buluacaktk.
Ama sabahleyin Cokun yine telefon etti. Birdenbire hastalanm,
gelemiyecekmi. Deminden beri ellerinizde sepetler, antalar
beklediinizigrnce,anladm,sizindeBentleregideceinizi...
Bakakimlervardbirliktegideceimizdiyesordum.
ok kalabalkm. Cokun syledi ama, hibirini tanmyorum.
SizintandklarnzyokmuHayr.
NeyapacazBilmem...

Buradademindenberibekleenlervar,soralm.
Bizimlekonuanlarbirkadnlaerkekti,karkocaolacaklar.
skelealanndabekleenlerokvar.Bizimgibiellerindesepet,anta,
paketolanlardanbirinesokuldum:.Affedersinizefendim,Bentlere
migideceksinizNeBentleriSubentleri...
SubentlerindeneiimvarBilmem...Sordumite...
Adam galiba alay ediyorum sand, kzd: Bentlere mentlere
gitmeyeceim!...
Sizbilirsiniz.
Gitmeyeceimyahu!...
Gitmeyin beyim. Zorla deil ya... Sizi Bentlere gidin diye
zorlamyoruz.Sorduk...
ngar karmadan adamn yanndan ekildim. Az nce tantmz
adam da, iskelede bekleenlerden gzne kestirdiklerine, Bentlere
gidip gitmeyeceklerini soruyordu. Ben, baka birine yanatm:
Affedersiniz,Bentleremiyolculuk...
SananeHi...Sordum.
AllahAllah...Bugzelpazarsabahdaherkesiniersliistnde.
Adamn yanndaki kadn atld: Bentlere gideriz, rra gideriz,
Hnkra gideriz, sana ne Gidersiniz efendim, bana ne Nereye
istersenizorayagidin,cannznistediiyere...
Hemen oradan krdm. Bizim ocuklarn yanna geldim. br
arkada, Bentlere gidecek bir aile daha bulmu. Onlar da Cokunu

bekleyip duruyorlarm. Olduk aile. Bentlere daha kimlerin

gideceinirenmekiinailenindrterkei,vapuriskelesialanna
dalp soruturmaya baladk. Bir adamn yanna yaklatm:
Affedersiniz,BentleremiyolculukSizeneFenahaldebozuldum.
Arkadalar vard da... Onlar aryoruz, hep birlikte Bentlere
gidecektik...
AdamnyanndakikadnsinirlisinirlibardaHayr,hayr,hayr...
Bentleregitmeyeceiite...ileyegideceiz,anladnzmAnladm...
Anladmuydu:Kadnlaerkek,bendennceileyegidipgitmemek
iin tartrlarken ben de stlerine gelip, Bentlere mi gideceksiniz
diyesormuum.NedenseBentlerderdemezherkeskzyor.
Buseferbiradama:okaffedersiniz,nereyegideceinizisorabilir
miyimdedim.
NedensordunuzBizBentleregideceizde...
Bizgitmeyeceiz...
Bizgideceiz...
Bizgitmeyeceizyahu...
yiya,gitmeyinefendim.
NedensordunuzHi...Birisiniaryoruzda...
Ama neden sordunuz efendim Allah Allah... Adam yakam
brakmaz.
SorduksagnahmyaniSordukite...

AmaniinSizbenimlealaymediyorsunuzEstafurullah...
Deminden beri kanc Gelip gelip soruyorlar: Bentlere mi
gideceksinizGitmeyeceimitebe!.
Gitmeyinefendim.
Ne diye birbirinizi gnderip soruyorsunuz Benimle dalga m
geiyorsunuz Haaa... Demek benden nce, br arkadalar da gelip
sormular. Adama kii st ste gelip de, Bentlere mi yolculuk
diyesoruncaadamdakzm,hakkvar...
Byle kavgal grltl aratrma sonunda Bentlere gitmek iin
oradabekleyenleribulduk.
KimlermibiliyormusunuzHepbenimsorduklarm.Bekleyebekleye
kzmlar, btn terslikleri stnde de ondan Sana ne Gitmeyeceiz
ite...diyebaryorlarm.
Cokun, btn tandklarna telefon etmi. Ama onun tandklar,
birbirlerinitanmyorlar.
Kendisigelse,bizibirbirimizetantacakm.
Arabalarabindik.Drtarabaylayolaktk.Biz,sarbirsporarabaya
dtk. Arabann sahibi direksiyonda, yannda hanm ile baldz...
Somurtupduruyorlar.Cokungelmedidiyemikzmlar,beklemekten
misinirlenmiler,nedirbilmem...
Bebekte arabalar durdu. Kimisi cgara, kimisi ekmek alyor. Bu
frsattan yararlanp, bu somurtkan insanlardan kurtulmak iin baka
arabayagetik.Oarabadakilerdahadakzgn...

te bu sinirli hava iinde fosur fosur soluyarak somurta somurta

Bentlere geldik. Bir kr gazinosunda oturduk. Birbirlerini tanmayan
insanlaroradatoplanmz.Yemeklerortayaald.
SizdenevarKfte,brek,yumurta,dolma...
Bizdede...
Bizdekfte,brek,dolma,yumurtagetirmistik...
Aaa...Bizde...
Birmezecidkknndolduracakkfteler,dolmalar,cgarabrekleri,
lop yumurtalar kt ortaya. Bu bile kzgnlk yaratyor. te o kzgnlk
iinde yemeklerimizi yedik, bir yandan da ikilerimizi iiyoruz. Kimse,
birbirininkimolduunu,admsannbilmiyor.
Havay yumuatmak iin akalar yapyorum, fkralar anlatyorum.
Sululuk yapmm gibi, donuk donuk bakyorlar yzme. Biraz sarho
olsak, belki bu somurtuk hava zlr diye boyuna kadehlere rak
dolduruyorum.Uzunboyluadamalrgibioldu.Geenlerdebandan
gemibirolayanlatt.
BykPostaneninnndedolmutaninmi.Birkalabalk...Nedir,ne
oluyordiyekalabalasokulmu.ncebirakgz,kireleklkarn
kkpaketleriindehaarattozudiyesatyorsanm.Deilmi.
Bir kadn Adalet!... Adalet yok mu diye feryat ederek, Adliyenin
merdivenlerindenaakoarakiniyormu.Izbandutgibierkekde,
baran kadn herkesin iinde dp duruyorlarm. Kadn,Polis!..,
Polis yok mu mdat!... Adalet isterim!... diye feryad ykseltmi.
Bunun zerine kalabalktan frlayan bir polis, copunu ekip ya Allah,

diye kadnn stne yrmez mi Bir polis, sivil, zavall kadn

paralayacaklar. Kadncazn sa ba dalm, gsleri km
ortaya... Kadn kaldrm talar stnde srklyorlar. Kadmn at
kuyruu biiminde salar varm. Polis, kadnn at kuyruu sandan
yappekiyormu.
Uzun boylu adam merakla dinliyoruz, Yahu diyor, ben polise
kzmadm. Polistjr, elbet der, grevini yapyor. br herife de
kzmadm. Belki biri kadnn kocasdr. Elbet karsj,j dmek hakk...
brleri de kadnn belki dostlarm. Onlar da ne yaparsa yapar...
Benimkzdm,ukalabalk...Kadngzlerininnndedouyorlarda,
yle toplanm bakyorlar. Kadn da Adalet isterim ben! Adalet!...
diyerpmyor.
Birden hamiyetim kabard, Ulan, sizde hi mi din iman yok,
alaklar!...diyebirnaravurup,kalabalbakgibiyarmamla,odrt
herifin stne varmam bir oldu. Polisin elinden copunasl kaptysam
bunlaroracktaperianettim,ilyavrulargibidaldlar.
Merdivenin stnden kalabala, Bre nabekrlar, gzlerinizin
nnde bir zavall kadn paralayacaklar da, kaz gibi bakp
duruyorsunuz!... diye barrken, yerdeki kadn birden dorulup
stmeyrmezm...
skarpininin tekini karm, tak tak kafama indiriyor. nce neye
uradm ardm. O aknlkla ne kendimi koruyabildim, ne de
kurtardmkadnaHanmyava!diyebildim.
Yahubunei!...demeyekalmadbirader,okalabalktanbeonkii
stme gelip, beni kargatulumba ederek aldlar. Vuran vurana... Bu
seferkadnnyerinebenAdaletisterimulan!...Bumemlekettehimi

adaletkalmad...Namussuzlar,bunei!...PolisyokmuBtnpolisler
bugn izinli mi gitti... Polis yoksa, polis grevlisi jandarma gelsin!...
diyeadabaladm.
Dinleyen yok birader... Beni silkeleyip bir yana attlar. Herifin biri
barut kesilmi bana baryor: Allah beln versin!... Beni yirmibin
lirazararasoktun...
Yahu,kadnderekyirmibinlirakazanlyorsa,neduruyoruzSonra,
iiniyznrendik.
Meer, efendim bunlar Vurun Namussuza! adl bir yerli film
eviriyorlarm.Okadn,polis,kadndenherifler,hepsiartistmi...
evirdikleri sahne, 27 Mays ihtillinden nce, polisin nasl halk
doduunu, zalimlerden yana olduunu anlatmak iin evriliyormu.
Halkniekarmamasdaondanm.
Ben kadn kurtarmaya kounca, operatr kameray birden
durduramam. Ben de filme girmiim. Yirmibin lira zarar gze
alamadklarndan te byle hamiyetli vatandalarmz da vard eski
idare zamannda gibilerden, kadn kurtarm da filmde gstere
ceklermi.
Uzun boylu adamn anlatt olaya kahkahalarla glmeye baladk.
Derkenneelibirhavadodu.ingenekarlargelipfallarmzabakt.
Bir bakas ay oynatt. Yine bir ingene saz takm geldi. Kabata
iskelesindeBentleremidiyesorduumzaman,iledenbakayere
gitmem! diye tutturan kadn, ingene karlarnn arasna katlp bir
gzeliftetellioynad.

Bentleremigideceksinizdiyesorduumiinbenimlekavgaeden
adam, gbek atmakta ingene kzn bastrd. Ksacas, pek gze
elendik...
kindiye doru, bizi bir uyku bastrd. Arabalar1 Belgrad ormannn
iine, tenha bir yere ektik grlt olmasn. Kimisi arabalarn iinde,
kimisaalarnglgesindeuykuyayatt.
Tam iim geerken bir kadn lyla sradm, nce rya
gryorum,sandm.Ryadeil...
brarkadalardauyanmlar.
Hep birlikte ormann iinde, sesin geldii yere doru yrdk... Bir
denebakalm,alterkek,birkrpekzperianediyorlar.Kzbaryor:
Can kurtaran yok mu Canavar gibi bir herif barmasn diye, kzn
aznabirbeztkyor.
Neyapyorsunuzdiyeyrdm.Oalterkektenbiri,Filmabi,
filmeviriyoruz...deyince,bendeminkihikyeyihatrlaypdurdum.
Ben o zamana kadar film ekme makinesi grmemiim. Sahiden
makineye benzer biey var ama, kamera dedikleri mi, yoksa baka
biey mi, bilmem... Pasl bir gaz tenekesinin altna, aa dalndan
ayakyapmlar.Paslgaztenekesininbirucudelik.
Hani sokaklarda almunit fotoraf ekerler ya... Fotoraf
makinesininarkasndakifotoraf,bansiyahbezlerterdekafasn
makineniniinesokar,''iteylebirkamera.Operatr,ceketinikarp
bana rtm, kafasn tenekeden ieri sokmu. Kz baryor:
Canavarlar, namusuma tasallut ediyor!... Herifin biri, kudurmu gibi,

rpnan kz pmeye alyor. Baka bir herif de kzn stn ban

paralam,entarisinikarmayaurayor.
Benbirazsokulaym,dedim,oaltkiidenbiri,Amanabisokulma,
filmiberbatedersin!...dedi.
Bizimgruptan,biraznceiftetellioynayanhanm,rokcanlbir
filmolacak!...dedi.Bizdenbirerkekde,Sansrnbufilmemsaade
edeceinisanmam...dedi.
Neden ok aksak baksana... Birisi de, Hayat hakikiye
sahnesi...dedi.Bizdeburezaletlerokolur.
Evet,realistbirfilmolacak...
Ben dorusu biraz kukulandm. Ne kadar realist olursa olsun, bu
kadardaolmaz.nk,gzmznnndekzperianediyorlar.Kz
kombinezonlakald,lklabaryor.
Birderejisrvar.
Kz, mdat!...Taarruz ediyorlar!...diye bardka, o da kza,
Dahaokbar,dahaokbar!...Canlolsun!...diyebaryor.
Kz ne kadar feryat etse, rejisr yine az buluyor: Daha
heyecanl!...Bar,bar!...Yksek,dahayksek...Sahiciymigibi...
Rejisr,brartistleredebaryor:Saldrnulan...yiceyapn...
Kzbiraraellerindenkurtulupkamakistiyor.Rejisrdavranyor:
Yakalayn!...Yatrnyere!...
Kz allarn iine atyorlar. Zavall kz, al if pdan izilip,
dikenlerdenberelenipkaniindedKombinezonudaparaparaoldu.

L HALK KTPHANES Rejisre yaklatm: Bu ne biim film

makinesi Ne olacak abi, yerli mal, biz bu kameray burada
yaptrdk. Hkmetin dvizi olmadndan, dardan makine
getirtemedik...
Bizimkadnlardanbiri,okheyecanl,kanlbirfilm!dedi.Rejisr,
nallah Kan Festivaline gndereceiz... dedi. Kz baryor:
Namusumeldengidiyor!Rejisrdeonabaryor:Barkzm,daha
bar... Olmad, daha yksek baracaksn... Sanki sahiden namusun
gidiyormugibi...Bar!...
Kzbaryor:Benimahvediyorlar!...Rejisre,Filminadnediye
sordum.
ZavallNecla!dedi.
Zavall Neclay srklyorlar. Birara film o kadar realist yada
naturalist olmaya balad ki, her ne kadar bu sahneleri hepimiz
grmekistiyorduysakda,ocuklar,aramzdakadnlarolduuiin,ayp
olacak...Uzunboyluarkadamz,Haydiartkgidelim!...dedi.
Zavall Neclay srkleye srkleye ormann iine gtrdler.
Grdmz filmin heyecan ile uykumuz kamt. Yeniden imeye
baladk. Aradabir, Zavall Neclann feryad bize kadar geliyor:
mdat!...Taarruzediyorlar!...
Ses kesiliyor. Az sonra kzn feryad yine duyuluyor. u kii
onumuzaen KoaraK, savan rsecanm imdadna gidiyordu, onlar
durdurduk:Bieyyok,bieyyok...Filmeviriyorlar...Adamlar,Biz
debirailefaciassandk...dediler,dnpgittiler.

Ognokelendik.GevakitBentlerdendndk.Ertesignbirde
gazeteye baktm ki, Bentlerde film eviren alt erkein resmi:
Otomobille kardklar bir gen kzn Belgrat Ormanlarnda
namusuna tecavz eden alt canavar tutukland. PATRONE
altm gazete skynetimce kapatlmt. Kapatma yle olmutu:
Saatondokuzvard.Hzlbiralmayagirmitik.Benozamanpolisve
adliyemuhabiriydim.
Emniyet Mdrl Birinci ube sivil polislerinden basn ilerine
bakanHasankapdangirdi.
Esmeryzglyordu.Onunyznnglmesi,gazetecilerarasnda
hideiyiyeyorulmaz.
Kesinliklebirkthaberverecekdemektir.Nevarki,gazetecilerden
birininlmhaberinibilebasnpolisiHasan,mjdeverirgibiglerek
sylerdi.
Onun gle yzn grnce yaz ileri mdr yavaa bana,
Eyvah, yine bir pislik var... dedi. Hasan, hemen mjdeyi verdi:
Gazetenizkapatld.Tebliederim.Tebliederim,azndantebrik
ederimdergibikyordu.
YazleriMdr,Nedendiyesordu.PolisHasan,Skynetim
emri...dedi.Skynetimderken,keyfindenkahkahaatacakgibiydi.
Skynetim emri olunca neden, niin, nasl neye gibi sorularn
hibirisorulamaz.
Bu kez Yaz leri Mdr, Yazl emir var m diye sordu. Polis
Hasan,Arkadangnderirler...dedi.

Merhum,sonderecevazifeinast.Telefonlaverilenemrindaktiloda
yazlmasn bile bekleyememi. Sabrszlanp, kt haberi vermek iin
komu.
Ognleryineoldukaiyiydi.Hiolmazsa,Yazlemirnerdediye
sorulabiliyordu. Ondan alt ay nce byle bir soru da sorulamazd,
yazhemirdegnderilmezdi.Yani,altayncesinegre,demokrasi.
Nitekim, ok gemeden, kapda motosikletin sesini duyduk. Bu
motosikletinpatpatduyuldumu,yayaynyasa,yakapatlma,yada
bunlargibiktbirhabergeldiinianlardk.
Motosikletli polis, skynetimin, gazeteyi kapatma emrini bildiren
yazygetirmiti.
Azmz bak amyordu. Kimse kimseye bir ey syleyemedi.
Hemen daldk. O gece kapatlan gazetenin idarehanesinden ayrlan
yirmial gazeteciydik. Biz yedi kii, daha on gn nce yine
skynetimin kapatt bir baka gazeteden bu gazeteye aktarma
olmutuk.
O zaman isiz kalan gazetecilere, gazete sahibi aylklarn vermek
zorunda deildi. Sendika da daha durulmamt. Yani hem isiz, hem
paraszdk.kiayiindegazetedeitirmitimndearkaarkaya
skynetimkapatmt.Babliisizgazetecilerle,yazarlarladolmutu.
kmaktaolangazetelerinkadrolartklmtklmdoluydu.Boalacak
umuduolanheriinardndaonadaykuyruktabekliyordu.
Buisizlikikiaysrnce,artkcanmatakdedi.BirakamGazeteciler
Cemiyetindeotururkenbirarkada,Bizimgazetedebirmusahhihlik

boald. Seni syledim. Alacaklar galiba. Kimse duymadan hemen

gel!dedi.
Skynetim bakmndan bu gazetenin ayrca bir gvenlii de vard.
nk gazetenin sahibi, ikti. dar partisinin milletvekiliydi. Yani,
gazeteninkapatlmak,bizimdeisizkalmakihtimalimizyoktu.
Benogazeteyegirdiimzaman,milletvekiliolangazeteninsahibide
Avrupadabulunuyordu.
O zamann gazete patronlar ok cimri insanlard. Nitekim o
anlatlmazcimrilikleriylezamanngidiinepekouayakuyduramad.
Endstrileen bugnk basn piyasasndan gazetelerinin de,
kendilerinindeadlansilindigitti.Amayinehepsimilyoner...
Bizim patron cimriliinden, her odaya ayr bir telefon hatt
ektirmemiti.Kocagazeteidarehanesindeikitelefonvard.Birikendi
odasnda, biri de muhabirler odasnda. Ben geceleri bo olan
muhabirler odasnda alrdm. Gece sekreteri bitiik odadayd.
Dardan telefonla aranlrsa, duvara vurarak, gazete
ningecesekreterinearandnhaberverirdim.
Gecesekreterikadnlarapekdknbirdelikan.lyd.Hemenbtn
bar kadnlar, arkclar, danszler, film artistleriyle aras iyi idi. Her
gece ononbe ka din onu telefonla arard. Ben de duvar tekmeler
telefonda arandn bildirirdim. Ama o ok zaman odasnda bir
kadnla halvete girmi olduundan, telefona ya hi gelmez, yada pek
gegelirdi.
Bir i bulabildiim iin ok sevinliydim. Burdan da karrlar diye
dmkopuyordu.okisizkaldm,paraszlkektiimiin,enucuza

enariigrmeyerazydm.Herkesleiyigeinmeyealyordum.Kim
nedesehemenyapyordum.
Beni bu ie yerletiren arkada, Patronun karsndan baka
kimsedenkorkma...demiti.Onunlatakmazsankimsesenigazeteden
karamaz.
Patronunkarsndanbananeyledemeee...Allahmbelsbir
kar...Hereyeburnunusokar.
Gazetede alanlar patronun karsndan yaka silkiyorlard. Kralie,
imparatoriegibi,patronunkarsnadapatronieadntakmlard.
Gazetedepatroniedenkorkmayankimseyoktu.
Herkesipaylyor,halyordu.
Patronieylekarlamamakiinelimdengeleniyapyordum.
Gazeteye giriimin nc ay iinde bir gece, her zamanki gibi
tashih yapyordum. ok merakl bir pehlivan tefrikasn tashih
etmekteydim. Bu pehlivan tefrikas yznden yle meraka derdim
ki, ertesi akam zor eder, okurken kendimi tefrikann heye canna
kaptrrdm.Birgecetamburomanadalmntelefonald.Telefonda
birkadnsesi...
Gecesekreteriniistiyordu.
Gece sekreterinin duyup gelmesi iin duvara birka kez vurdum.
Telefondaki kadna, Bir dakika, geliyor efendim dedim. Telefon
alcsn da kapamadm, masann stne koydum ki, sekreter gelip
konusun... Ben yine merakl roman tefrikasn tashihe daldm
Tefrikay dzeltmem bitti. Ancak ondan sonra, telefonu ak

braktm farkettim. Gece sekreteri ya iceriki odada yoktu, yada

nemlibiripiirmekteydi.
Telefonukapattm.Arkadanhementelefonziliald.
Buyrunefendim.
SenkimsinulanBusoruyubanatelefondasoranbirkadnd.Ben
de kzp bardm: Sen kimsin be Ben telefondaki kadn, her
zamanki gibi gece sekreterine telefon eden bar kadnlarndan biri
sanmtm.Oysapatroniedeilmiymi!...Benimhaberimyok...
Kadn telefonda yle diyordu: Ben senden gece sekreterini
istemedimmistedin...Bendeduvaravurupardm.
PekiyneyegelmediNebileyimbenyahu...
Banabak,orayagelirsem,seninaznfaragibiyrtarm...
Neolacak,terbiyesizsokakkadn...
Yavageeel!...diyealayettim.
Bunun zerine kadn bana okkal bir kfr savurunca, Benim
terbiyem,seninlekonumayamsaitdeil...dedim.
Telefondancrlaksesiduyuldu:Ahddk...Oterbiyeyisen
nerdenaldnbakaym...Dangalak!Azntopla!Terbiyesiz...
Eek!...
Eeksensin!Hayvan!Hayvandasensin!...
u deli kadnn zoruna bak yani... O bana svdke, ben de ona
Sensin!diyordum.

Sonunda,Orayagelirsemsanagsteririm!dedi.Bende,Hele
burayabirgeldekiminkimegstereceinigrrsn!dedim.
Tuuurezil!...
Asltusana.SendelimisinulanKarnnzorunabak...neistiyorsun
yahu...
Ayimdibaylacam.Bensendengecesekreteriniistemedimmi
Sendebana,birdakikahanmefendi,demedinmiEekkafal...
Makinaltfekatgibi,solukalmadansvyordu.Hidurmuyordu
ki...Bendeonaboyuna,Sensin,sensin,odasensin,odasensin...
diyordum.
Banaabuksekreteriar!Azyedekendinebiruaktut!Ben
seninba.bannuadeilim...
Duvar kzgnlkla tekmeledim. Sekretere, Gel u telefona yahu...
Rezil srtk krlar b bel ediyorsun. Bu az bozuk karlar da
neredenbulursundiyebardm.
Telefonalcsazmdaykenbardmkikadndaduysun.
Gece sekreteri geldi, telefonda konumaya balad: Buyrun
Hamfendi... Emredersiniz hamfendi... Nasl... yaa!... Ne diyorsunuz
zr dilerim efendim... Bendeniz... Affedersiniz... Biz... Evet...
Musahhih... yeni geldi hamfendi, bastne... Tabi... Hay hay
efendim...Hrmetlerederimefendim...
Sekreterin yz kl rengini ald. Telefonu kapad, Yahu ne
yapmsndedi.
NeyapmmPatronieyekfretmisin...

Azkalsnorayadpbaylacaktm.
Kovarlarbenigazeteden,deilmidiyeinledim.
Gece sekreteri, Patron imdi Avrupada...dedi.Dnnce seni
mutlakagazetedenkarr.
Yalvarsam,afdilesem,yanllkoldudesem...
Hisanmam.nkkarsndanokkorkar.dpatlar...Karsnn
szndendarkamaz.
Demekbenimiinyenidenisizlik,paraszlk,skntbalayacakt.Ac
acdnrkentelefonald.Yinepatronieydi.Kendikendimeyle
dndm. Nasl olsa beni iten koacaklar, kurtulu yok... yisi ni
yiitlik bende kalsn... Kadna, Ne istiyorsun be diye ilkin ben
ktm. Biliyorum, nasl olsa o bana baracak. Ama o, Siz demin
kimolduumubilmedenylekonutunuz,deilmidedi.
Yoo...biliyordum.Patroniedenen irret kan deil misin Yahu
seninle mi uraacaz be Kadnn l geldi: Neee Demek bile
bile...
VarmdiyeceinBilebile...Telefonuktdiyekapattm.
Artkhibirumutkalmamt.Naslolsakovulacaktm.
Bu olaydan bir hafta kadar sonra patron gezisinden dnd. dm
patlyordu. Dnnn ertesi gn beni ard. Sklm pklm
odasna girdim. imden, yalvarsam belki acr da iten karmaz,
diyordum.
Patron da ters bir herif... ki elimi gbeimin stne balayp
durdum.

Buyrun,oturolum...
Amanefendim.
Oturolum,otur...
Yzglyordu.Karsndakikoltuailitim.
Seni tebrik ederim. Allah senden raz olsun... Sana mrmce
minnettarm... Bizim karya amsn azn, yummusun gzn...
Aferin!...Onsekizsenelikintikammkardn.Bravo!...
Yahu ona laf sylenmez be...Akolsun, nasl yle kfrettin.
yiyapmsn... Ben bilirim ondan neler ektiimi... Hadi aa idareye
inde,syledim,sanaelliliraikramiyeverecekler,al!...
Muhasebeden elli liray aldm. O gnden sonra her telefon ziline
kouyordum. Belki patronie telefon eder de, ben de az dolusu
sver,elliliraikrarfliyedahaalrm.Amahitelefonetmedi.Yalnzbir
ak''amzerikendisigazeteyegeldi.Benodadayalnzdm.erigirdi.
Musahhihsizmisinizdedi.
Evet...dedim.
Bana telefonda kfr eden siz miydiniz Karmdakinin patronie
olduunu o zaman anladm. .. Telefonda baka, kar karya gelince
baka... Hi sesimi karmadm, bam nme edim: Tebrik
ederimsizi...dedi.Bensznesirgemeyeninsanlarokseverim.Siz
bana bakmayn, lserim var da, ondan ok sinirliyim. Bizimkine, size
ikiyzliraikramiye versin,demitim,verdi mi Demek bana ikramiyeyi
verdiren patron deil, patronieymi. Patronie, ikiyz lira verilsin,
dediihaldepatron,parannyzellilirasnietmi.

 Neye susuyorsun... yoksa vermedi mi Bilirim, vermez... diye

barp kocasnn odasna kotu, ierde bir kyamettir koptu. Beni
ardlar. Patron alamakl bir sesle, Olum, ben sana iki yz lira
ikramiyevermedimmidiyesordu.
Patronie, bir ona bakyor, bir bana. Gzlerinden ate salyor.
Vermedidesemkocasndecek,Verdidesem,benidecek...
Patrona, Efendimdedim,verilmesini emirbuyurduunuz ikiyz
lirann birinci taksiti olan elli liray Muhasebeden aldm. Aydan aya
alyorum.
Grdnyaekerim...dedi.BirdeinanmyorSun...Banadnd.Git
olum,abuk,parannstdeal!...
EL AIR EMEKLLER Erenkyde istasyon kahvesinin bahesinde o
akam,emekliarkadalardanyalnzdrdvard.
Bunlardan biri, albay, belki de general emeklisi olacak. Dimdik
duruu,yznnsertizgileri,yrrkenbaklarnnhepilerideoluu
bunugsteriyor.
brdebirvaliemeklisiolmal.Makaralkahkahalarvar.Ellerini,
kollarngenigenioynatarakkonuuyor.
Belkinebirigeneral,netekivali,amaylebirizlenimveriyorlar.
Emeklilerdenbiriinmeli.Bastonunabasabasa,birayansryerek
yrr.Szeazkarr.
tekiemekli,kck,ksack,illiyzl,aktenlibiradam.Yznn
izgilerikrkrolmu.

Kahve fincann tutan eli titredii iin, fincan elinde ok

durduramyor.
lkin ngiliz politikasndan konuuyorlard. Sonra Almanlarn
askerliklerindenkonutular.Szdnddolat,eskikabadaylarageldi.
Derken drt emekli arkada, kendi kabadaylklarn anlatmaya
baladlar.cskiklhanbeyler,kabadaylar,imdikiAmerikankovboylar
gibi, gangsterler gibi yumruk yumrua boumuyorlard. Hatta
kavgadayumrukatmak,bayabirdavrant,aypt.Hakavgaettiin
adamn yzn trmalamsn, ha ellerini dilemisin, ha yumrUk
atmsn...Yumrukatmak,kavgadakadnsbirdavrant.
Eski kabadaylar, tokat atarlard. Ama ne tokat.... 0 tokat yiyen
feleiniarrd.
Vali emeklisi, Evetmrimdedi,hatta bir iir vardr: Halk sillesinin
sedas yoktur... Baknz, air Hak yumruunun demiyor, Hak
sillesinindiyor.
nmeli emekli sze kart: Yumruu, aa tabakadan insanlar
kullanr... Hibir asilzadenin yumruk yumrua kavga ettii
grlmemitir.
Asker emeklisi, Bir tarihte... diye sze giriti: Elim ardr, ok
ar... Vurdum mu bitiririm. Hatta arkadalar mektepte, elimin
arlndan kinaye bana Batman Hakk diye lakap takmlard. Bir
tarihte Akkda esaretteyiz. Binba Tomson adnda bir ser kamp
kumandan var. Herif ngilizin hi su katlmam... Bu Tomson
boksrm. Her sabah erkenden kalkyor. Bir diree kum torbas
asm, ellerine eldiven geirmi, kum torbasn yumruklayp duruyor.
Derken bu Tomson bize laf dokundurmaya balad: Hani, Trk gibi

kuvvetli, diye adnz km. Aranzda benimle boks oynayacak kimse

yokmuBirgnbyle,ikignbyle...Arkadalarbana,LHadiHakk,
ukikiriehaddinihududunubildirdiyorlar.BenbirgnbuTomsona
tercmanvasi.tasyle,Bizyleoyunolsundiyeyumrukatmayacab
iktiza ettiinde, evelallah bir amarla ii biti. ririz. dedim. ngiliz
gld.
Birgn yine byle sylyor. Bizim zabitan bif yanda, efrat da br
yanda... Arka sralardan efradn arasndan Destur ya Ali, destur ya
hazreti pr!.,. Destur bismillah!... diye bir seda duyuldu ki, sanki bir
dem evld seslenmedi de, yz aslan kkredi sanlr. Sedann
duyulmas ile, bir nefer sradan sryn. lp, ngilizin karsna dikildi.
Neferinboyungilizinbelinegelmiyordu.Kavrukkalmbirzavall...Biz
askerinhorozgibisradngrdk.Okadar...
amar yle sratle indirmi ki, vallahi askerin elini bile havada
gremedik. Ecdadmz, iki cismi birbirine srterek atei icat
etmilerdirdenilirya...Hakikatendoru.Allahsiziinandrsn,askerin
elininarpmasylengilizinsuratndabirimekakt,arkadanbirgk
grlts duyuldu. Ne olmu, biliyor musunuz tokatn iddetinden,
ngilizin belindeki tabanca, tetii dp, patlamam m!... Tomson
belki on dakika topuklarnn stnde topa gibi dnd, dnd, sonra
yerekapakland,kalpgibiupuzunserildi.Velkinbungilizlermeden
insanlar birader. Adam bir hafta hastanede yattktan sonra, ayaa
kalkarkalkmaz,ilkszneoldu,dersinizamaratanaskeriarp,
Bravo!...dedi,eliniskt.
Ondan sonra askere, Bu amarn atlmasn bana da ret! diye
tutturdu. Ben de o zaman binbaya, Grdn ya Macor Tomson,

neferimiz byle amar atarsa, artk onbay, avuu, mlzimi sen

jn! Biz seninle boksrlk yapmayz. Zira, neferin amar belindeki
tabancayateledi.
Mlziminamar,cephaneliipatlatr...dedim.Otarihte,mlzimi
evveldim.
Askeremeklisi,gndebirikikezanlattbuolayazsonrabirdaha
anlatmaya balad: Velkin ne amard... Elini yle bir kaldrd
Anlatrken havaya kaldrd eli masann stndeki bardaa arpnca
devrilen bardaktan sular dkld. Asker emeklisini de bir ksrk
tuttu.kidakikakadarksrd.
nmeli olan emekli, Bendenizin de elim sakardr... diye sze
balad.Hldayleyimdir.Bizaileceyleyizdir.
Amcam merhum, saray arabacs idi. ok emniyetli bir adam
olduundan araba ile sultanlar gezdirirmi. Birgn Pervin Sultanla
dadsn Fenerbahede arabayla gezdiriyormu. O zamann araba
apknl mehur ya... Bir fayton arz olmu, amcamn arabasnn
arkasnataklm.
Fayton ikidebir amcamn arabasnn yanndan geiyor, iindeki
apknlar,PervinSultanalafatyorlar.ByleceFenerbaheayrnda
birikituryaparlarkenamcamnkantepesinesram.Yanndangeen
faytoncuya, Bir daha yanmdan geme arkada! demi. Baka
bieysylememi. i sokak zamparas dolu fayton bir daha
yanlarndan lmelif izince, amcam, faytonun stndeki srcye bir
amaraketmi.Efendim,hemdearabannstndevesanadoru...
Anlattklarna gre, fayton sollarndan geip de, amcam hzn alarak

amar atsaym, fayton devrilir, ne apknlardan, ne de fayton

beygirlerindenhibirisakalmazm.
Faytoncu, amcamn amarn yiyince hemen tekerlenip dm,
oracktasonnefesinivermi.
Amcam hkimler on seneye mahkm ettiler. Bir ay kadar hapiste
yattktan sonra sultann namusu uruna katil olduundan afv
ahaneye urad. Amcam saraya arabacba yaptlarsa da, affn
diledi. Bir daha arabaclk yapmad. Padiah, amcam taltif etti.
Kendisineepiyceparaverildi.
Merhum ehli keyf bir adamd. Saraydan verilen atiyye ile Galatada
bir meyhane at. Ben meyhaneyi hatrlarm. Byk bir meyhane idi.
Amcamdaoldukaihtiyarlamt.Ozaman,malm,imdikigibideil,
byklerehrmetvar.Bendeniz,birkerebileamcamnmeyhanesinin
kapsndan admm atm deilimdir. Sokan kar kaldrmndan
geer,onuheptezghnbandagrrdm.BirdeRummetresivard.
Metresigzel,amayalcabirkadnd.
Nezamanmeyhaneninnndengesem,amcamtezghnbanda,
metresiyle karlkl gemi, ierlerken grrdm. Amcam bizim eve
katiyen metresini getirmedi. Kendi halinde, deryadil bir adam...
Hayatnda karncay incitmemi. Damarna baslmazsa melek... Eh
ihtiyarlamda...
OzamankiGalatannnamlklhanbeylerindenKlkAptiadndabiri,
amcamn hretini duymu. Malum ya, kabadaylar, kendilerinden
namlkabadaylarnraconlarnkeserek,namkazanrlar.Ehamcamda
saylan naml kabaday... Ama ne de olsa ihtiyar, dkn gnleri. Bu
Klk Apti, aklsra amca jul gzne kestirmi. Onu madara edip nm

salacak... her grdke, Bu herif mi bir tokatta adam ldrm...

ayor.
Amcamnmeyhanesinedadanyor.Amcamherzamankigibitezgh
banda metresiyle demlenirken bu Klk Apti, amcamn metresine
gz szer, byk burar dururmu. Bir, iki, , amcam merhum, hep
tahammlediyor.
Biryandan da bu Klk Apti, sada solda, Ah dermi, bu adamn
delikanllk zamannda ben olacaktm ki, ona dnyann ka bucak
olduunu gsterecektim... Ne yapalm ki imdi ya gemi... pengim
deil.
Amcam bunlar duyarm ama, pikin adam, byk altndan gler
geermi.
Klk Apti, ille bir ngar karacak. Bir gece meyhaneye geliyor.
Tezghn yanndaki masaya oturuyor. kidebir, amcamn metresine
bakpbakpgzszer,iinieker,kadehkaldrrm.
Amcamn sa dirsei tezgha dayal, sol elinde kadeh, kalbn
bozmadanhafifhafifdemleniyor.BiraraKlkAptiiiyleaztmki,
artk amcam dayanamam, Olum demi, bu kadn senin anan
yerinde.Aypdeilmi...
Bunun zerine Klk Apti Haaaytt!... diye bir nara vurup
amcamnstneyrmezm...
Amcam kadehi yavaa tezgha brakp sol elini boaltm. Sa
dirseiyinetezghtadayal.

stne yryen Klk Aptiye, sol elinin tersiyle bir amar atm,
KlkAptikalpgibiyereuzanm.Amcammerhumhibieyolmam
gibi yine raksn iiyor! Klk Apti yarm saat sonra gzn ayor.
Sonradan arkadalar sormular, Yannda bak yok mu idi diye.
KlkApti,Varddemi,vard,herifihaklyacaktmama,yabirtokat
dahaatarsadiyekorkumdanbamabiledavranamadm.Bizimaile,
slleden byle eli ardr efendim. Bir tarihte bendeniz de bir
balkyafenahaldekzmtm.Naslelimiylebir...
nmeli emekli bir tarihte att yada attn sand tokat imdi
atyormu gibi eliyle anlatrken dirsei yanndaki sandalyenin
arkalna arpt. Can yanmt. Yzn buruturdu. Bastonuna
dayanp,EvvelAllah,imdibilevurduumyerigertirim...dedi.
Drt emeklinin en ufak tefek olan anlatmaya balad: Ben sa
elimi hi kullanmam. Birisine bir tokat atmam icap etse, daima sol
elimin,odayalnztersinikullanrm.
Anlatrken, kr kr yz izgileri oynuyor, elleri titriyordu.
Gzln dzelterek devam etti: Daha geen gn bama bir i
geldi.... Beyolunda Balkpazarndan muz aldm. Adama elli liralk
verdim. stn versin diye bekliyorum. Adam para vermediniz!
demez mi... Verdim, vermedin... derken ben buna Al yleyse...
diyerek...
Ufaktefekemekli,bylesylerken,muzcuyanaslamarindirdiini
arkadalarna gstermek iin, sa elini kaldrp, Herifebir
amar...derken,kendi elinin hz ile sarsld.Sandalyedenyere
yuvarland.Bacaklar havaya geldi. Bir sre kalkmakiin debe lendi,
amakalkamad.Yattyerdendevametti:Benamaratnca,herif

ite byle yere yuvarlanmaz m... Boylu boyunca... Tpk byle ite!
Nasl vurmuum artk. Allah saklad yoksa, herif benim tokadn
iddetindenlebilirdi.
Garsonkotu.arkadanndayardmyleufaktefekemekliyerden
kaldrld. stn ban temizledi. Sonra, Elim ok ardr... dedi.
Allahinandrsn,vurduumyerdenbirdahahayrgelmez.
KUL KLE sterseniz, olayn getii apartmann adresini de
verebilirim:Nianta,Enginarsokak,Nurapartman.
Drt katl apartmann her katnda ikier daire vard. Biz, en st
kattaki 7 numaral daireye tanmtk. Karmzdaki 8 numaral daire
botu.
Bu apartmana tandmzn, sanrm, drdnc gnyd. Akam
yemeimizi yemi, sinemaya gitmeye hazrlanyorduk. Kap alnd.
Sekizon yalarnda bir kz ocuu. imiz yoksa, rahatsz etmezlerse
annesiylebabasnnbizemisafirliegeleceklerinisyledi.steristemez
sinemayagitmektenvazgetik.
Az sonra 4 numarada oturan karkoca geldiler. Bey doktormu.
Kars, ev hanm. Yeni tanlan kimselerle konuacak konu bulmak
zordur.yikimisafirhanmkonukanbirkadnd.
aylarmzimekteydik.
kinumaradaoturanlarlatantnzmdiyesordu.
Karm,Hayrefendim...dedi.
Amanokenteresanbiraile...

Karkoca,szbirbirlerininazndankaparakanlatmayabaladlar:
Aayukardrtyldrbuapartmandaotururlar.
Yoo...Beylgetihanm.
Amma yaptnz bey, onlar tand zaman, daha bizim olan
memedenkesmemitim.
yisyledinya...Senbizimolanbeyandam,altyandam
memedenkestin...
Her neyse... ok enteresan bir aile bunlar. Efendim, bunlarn
bitekocuklarvar.Amanasl,melekgibibirocuk.
Bu kadar uslu, akll, terbiyeli bir ocuk, grlmemi efendim.
TerbiyedebirAllahvergisi,zorlaolmuyor.
Harika ocuklardand. O zamanlar, ondrt, onbe yalarnda var
yok...Fakatnezek,neaklbeyim...Sankibykbiradam.
yle yaramazlk, haylazlk etmek yok. Sokak nedir bilmez.
Durmadanokur,derslerinealr.
Sandan trnana kadar kabiliyet... yle bir annebabadan yle
birocukalacakey!...
Allahnbirhikmetiite...
Herylsnfnbirincisi,iftiharlistelerinegeerdi.
Fakat neye yarar anne, anne deil, baba, baba deil... Biri
denizanas,brtrabzanbabas...
Bitrloocuunkymetinibilemediler.
horlama,sopa,dayak...

Azarlama,

paylama,

AhyaIRabbi,oyavrucaznektii!...Anasolacakkar,affedersiniz
yani,szmona,anneliktaslyacak.Giderocuunbana:Haydi,ne
duruyorsun uyuuk, snepe!... Tembel, miskin!... Bak, bakalarnn
ocuklarna!... Hep laflar bu. Birgn olsun ocuun gler yz
grdyok.AhyaRabbi,yrekleracs...
stelikdverlerde...ocuunferyatlarnataolsadayanmazda
acr vallahi... Baba deil, bir canavar... O melek gibi ocua nasl el
kalkar!...Zavallnncebinebekuruharlkkoymazlar.
te byle yapa yapa, o ocuu en sonunda zorla kt ettiler.
ftihar listelerine ad geen ocuk, ikmale kald. Ertesi sene snfta
kald.
Serseriolduktolan...Geceleribileevegelmediioluyor.Ama
imdiannesinibabasnbirgrseniz...
ocua kulkle oldular. zel hocalar m tutmaya kalkmyorlar,
avu dolusu paralar m dkmyorlar... Neye yarar, ocuu zorla
serseri ettikten sonra... Uraa uraa ocuu berbat ettiler. imdi
alaypszlyorlarama,bouna...
Geen gn olan sofrada, annesinin bana orba dolu taba
frlatm. Kadn: Ah yavrum, yine neye sinirlendin... diye alamaya
balad.Bizaakattanduyduk...
yle anababa olmaz olsun. Ulan aalk herif desen,
affedersiniz, ulan eek herif desen, affedersiniz, imdi byle kulkle
olacanza,uocuunkymetinizamanndabilseydinizde,ocuuda
serseri etmeseydiniz, olmaz myd... Ha... Olmaz myd... Zorla melek

gibi ocuu serseri yap, sonra da kulkle ol... Zamannda kymetini

bilsene!...
Birka gn sonrayd. ok yorgun olduum iin, yatmaa
hazrlanyordum. 6 numarada oturan komularmz, gle gle
oturun demeye geldiler. Bunlar, gen bir karkoca ile, kadnn ok
bilmiannesiydi.
Koltuklara otural be dakika olmu, olmamt, kaynana, 1
numaradakilerletantnzmdiyesordu.
Hayr,henztanamadk...
Aaa...Birtanndabakn.Bylebirailegrlmemitir.
Ne gibi efendim Ne gibi olduunu, sz birbirlerinin azndan
kaparak, birden anlatmaya baladlar: Evin beyini aayukar
sekiz,onyldrtanrz.Ahnasladamd,dilletarifedilmez.
Namuslu, alkan, drst... Evine, yuvasna bal, karsna,
ocuunadkn...
Ne are, bir cadaloz karya dm ki, tasavvur edilir gibi deil.
Kadnkocasnnkymetinibirtrlanlamad.
Boyuna vrvr, boyuna drdr... Zavall adam zorla evinden
barkndan souttu. Allah yle kadn dmanmn bana vermesin...
Adamnkafasnnetiniyer:Vay,neyegekaldn...
Vay, bana neden unu dedin, vay, neden demedin... Adamcazn
gekald,bieydedii,yadademediifalandayok...

 Sonundaadamdayanamad artk.Azna ikinin damlasn

koymazken,herakamimeyebalad.Derkenmeyhaneleredadand.
Gecelerisabahakarununbununsrtndaevezilzurnageliyor.
OkadarmyalnzYakarsnahakaretleri!...
Naslkfrlerediyor,duyuncainsannyzkzarr.
Dayakdaatyor.Kapdanierigirergirmez,birnaraatp,karsn
ayannaltnaalyor...
Dayaktankadnnheryerlerirkiinde,mosmor...
Kadn imdi grseniz, aar kalrsnz, Kocacm, kocacm
diyordabirdahademiyor.
Akamoldumu,giyinipkuanp,sslenippslenippencerennde
kocasnnyolunugzlyor.
Tek geceleri darda kalmasn diye, kocasna ne iki sofralar
hazrlyor.
Amaneyeyararefendim,iitengeti.Omelekgibiadamzorlaya
zorlayaensonundaeytanaevirdi.Bundansonrakulu,klesiolmu
neyeyarar!...Herifdehergecedvedvekarsnnpestilinikaryor.
Oholdurfntya,affedersiniz,zorlaistedi,kand...
Anamussuzkardesen,okaffedersiniz,ulanaalakkardesen,
affedersiniz, u kocann kymetini zamannda bilsen de, adam da bu
halleresokmasanolmazm...Adamsonundabirhaydutoldu,ancako
zaman kadn da yoluna san sprge etti... A kaltak desen,
affedersiniz, madem hanm hanmck olmasn becerirsin, unu
ncedenyapsanda...efendim...

nsanolunademek,rahatbatyor.
Geceyarsmepiygemitikalktklarnda.
yigeceler...Yinebuyurun,bekleriz!...diyeonlaruurlarken,eik
stndebilebukonuyuanlatyorlard.
Aradan birka gn geti. Yetitiremediim ilerimi eve getirmi,
alacaktm.Masamadahayenioturmutum.5numaradaoturanlarn
hizmetisigelmivaktimizmsaitseymi,beylehanmbizegelecekler
miBuyursunlar...
Canlanmarapfsnabenzerbiradamlamalakiriliindebirkadn,
birdeheroynakyerindencilvedklenkzlargeldiler.Anlattklarna
baklrsa,bunlarndaderdi,zorunumaraldairedeoturanlarla...
Demek tanmadnz... ok tip bir adamdr. Bizim dairede
memurdur.Bizeyenibirmdrgelmiti.Amagrseniz,necentilmen,
ne kibar bir adamd. Sanki karsndaki memur mdrm de,kendisi
memurmugibi...okasilbiradamcanm,tasavvuredemezsiniz.
Gayetterbiyeli,nazik...Efendimsizkonumaz.Kimseyesertbirsz
sylemez.Bizimdaireyeimdiyekadarbylebirmdrgelmemi.Bu,
3 numarada oturan herif, bu kadar yumuak adam buldu ya, artk
mard da mard... Mdre kr, ie ge gelir, bazen hi gelmez.
Mdr yine de sesini karmaz. Yalnz Rica ederim efendim diye
nezaketle ihtarda bulunur. Ama kime... Bu 3 numaradaki, verilen
vazifeleri yapmaz, mdr takmaz. Bir, iki, , be... Ehhh... Artk
adamda sabr kalmad. Beyim, bu melek gibi mdr o herif, nasl
zorla barut yapt bir bilseniz... Ama yalnz ona kar... imdi hele bir
sabah be dakika ge kalsn, akam iki dakika erken kSn... Vay vay

vay... O nazik mdr buna ayor azQ yumuyor gzn...

Sylemedik sz brakmyor. Hani o szleri kpek iitse kudurur. Ama
buherifipsinekatlanyor.Neyapaym,olukocukvar.Kovulursam
a kalrm diyor. Hem de korkusundan ''asl alyor, bir grseniz...
ki kiinin ii stne diklenmi... imdi bylesine ne denir Ulan bre
namussuz,hhuzurdan,madembylekorkacaktn,ma,dembyle
efendiefendialacaktn,pekibunuevvel.denyapsana...umdr
de zorla kabalatrmasan olmaz m A alak desen, affedersiniz... Bu,
yle bir heriftir ki... imdi mdrn ba dalkavuu, mdr beye kul
kle...
Birgecencesinemayagittiimiziinerkendenuyumakistediimiz
birakamd.2numaraldairekomumuzGlegleoturundemeye
geldiler.ocuklarnzorlayazorlayaserseriyapanbuaileyiokmerak
ediyorduk. Olan getirmemilerdi. Daha ancak biriki cmle
konumutuk ki, kadn, Be numarada oturanlarla tantnz m,
amanokacayipinsanlardr...dedi.
Kocas, karsnn szn tamamlad: Zavall kz, zorlaya zorlaya
sonundaktyoladrdler.
Birkars,birkocasanlatyordu:Efendim,bunlarnbirkzlarvar.
Dorusuokgzelbirkz...Gzellikyarmasnagirse...
Birinciliialr...
Kralieseilir.Yalnzgzeldeil...
okdatatlbirkzd.Namuslukzdnemegerek...
Kzayldanylabirentariyapmazlar.

Biriskarpin...
Almazlar...Hizmetilerbile...
Ondaniyigiyinir.Sonrada...
Bandakznbirbask,birbask...
Kznksmetikt...
Vermediler...Biridahaistedi...
Onadavermediler.Biriokyalym,brjedaha...
okgenmi...Birbakasistedi...
Zengindiyevermediler...Sonra...
yibiradamistedi,onada...
Fakirdiyevermediler.Sonra...
Onadavermediler.Kzkapdandar...
Brakmyorlar. Zavall kz, kl kedisi oldu. Sinemaya brakmazlar,
birarkadaylekonuturmazlar.tebylebyle...
Derkenzavallkzzorlaktyolaittiler.imdikzgrseniz...
aarsnz, iki dirhem bir ekirdek. Bir iek oldu ki, koklayann
burnuder.
Konsomatrislikyapyormubarlarda...Hatta...Randevuevine
biledm,grenlervar.Annesibabasderseniz...
Kzn etrafnda pervanelere dndler: Aman kzm zlecek,
amanyavrumsinirlenecek...Birazksndolasn...Haydiistersen

sinemaya git kzm... Sana bu senenin moda renginden manto

yaptraym...Kzkoyacakyerbulamyorlar,iteensonunda...
Tepelerinekardlar.imdikzn...
Kymetinianladlarki...
u kzn babasna, a hayvan desen, affedersiniz, gonca gl gibi
kznn kymetini zamannda bilsene a drz, affedersiniz... imdi
kulkle olmusun, neye yarar... Bre namussuz herif... szmburadan
dar...
Bakabirakamda3numaradaoturanlar,haniuyumuakmdr
zorla kabalatran memurla kars geldi. Ben o akam ykanacaktm.
Onlar Bir saknca yoksa gelelim mi diye haber gnderip sorunca,
ykanmaktanvazgetim.
Kahvelerimizi ierken adam anlatmaya balad: Drt numarada
oturanlarla tanmsnz a ma, onlarn ne mal olduunu bilmezsiniz.
Bu adamn Bankalar caddesinde maazas var, thaltlk yapar.
Bununbirdemuhasebecisivarki,namusluinsanolursa,bukadarolur.
Hem de alkan bir adam... Muhasebecilii, ktiplii, idare
mdrln, btn ileri birbana o yapyor. Ayda da ald ne
sanki... Topu topu alt yz lira... yle adam alt yze deil, alt bin
liraya bulunmaz. nk efendim, i hrszla ok msait. Adamcaz,
ayda onbin lira i etse, patronun ruhu bile duymaz. Gelgelelim, bu
adamkrkparaharamyemez,tenezzletmez.
Daha dorusu etmezdi... Bu, bizim drt numaral dairede oturan
herif,hiyokyereadamcazdanbekuruunhesabnsorar:Neoldu
bugn parann st..., Sen bana bak, benim gzmden kamaz!,

Anladnm,benadamaonparasektirmem!...,Senbenimgzme
baksana,bendeklyutacakgzvarm,Katakulliyegelmemhaaa...
BuhergnbyleekilirmiBirgndeil,biraydeil,tambesene...
Ulan, ite namuslu, sadk, alkan bir adam bulmusun, kadrini
kymetinibilsene...Buldundabunuyorsun...
Bylediyediyeensonundazavalladamzvanadankard.imdio
namuslu adam, ayda en aa patronuna beon bin lira kazk atyor.
Hemdegzgregre...Bubizimdrtnumaradaoturankonu0Jda
sesini bile karamyor... nk adam i biliyor, becerikli. Onbin
alyorsa, yzbin lira da kazandryor Bunu karp yerine bakasn
alsa,yenigelenjjirszolacakdiyekaramyor.
Yani dnyann en flamuslu adamn zorla hrsz yapt kt. Ancak
ondan sonra adamn kadrini kymetini anlad.Bylesine De denir
beyim... Ulan namussuz, affedersiniz, madeni adamn ayln
arttrmak lzmd, u adam zorla hrsz yapmadan arttrsan, olmaz
mydimdi,yanmdankacakdailerimbozulacakdiyedpatlyor.
nk adam, herifin btn dalaverelerini biliyor. Yalnz vergi
kaaklnsylese,yandberiki...Ahayvandesen,pardonyani,hak
ettide,iitengetiktensonraaklnbanagelmi,neyeyarar...
Apartman komularmzdan 1 numarada oturanlarla en sonra
tantk.Hastaolduumbirakamd...
Vakitleri msait mi, misafir kabul ederler mi diye haber
gndermiler.
Buyursunlar!...

1numaradaoturankomularmzndadertlerignleri6numaradaki
kiraclard. Erkek, Efendim, bir kark, acayip aile... dedi. Kadn
tamamlad: Aman bey acayip de laf m ... Dnyada bulunmaz bir
kadn.Birkereesizbirevkadn.Eviiekgibiydi.Yemek,pasta,diki,
iek,onparmandaonmarifetvarkadnn...
Yakltr...Lisemezunuama,benimdiyenniversitemezununu
cebindenkarr.Hereyeaklerer.Birkonumasvar...
Durmadandaokur...
1''r\\yledegzelki...
Gelgeldimkocasbiravanak.Naslkskanbradam,anlatamam.
Hanikskanlacakdaortadabireyolsabari...Kadnnkocasndanbaka
hibirerkektegzyok.Geldeanlatherife...
Opisherifindenesiniseverdi,bilmemki...
Yolda beraber giderlerken, Neye o herife
baktndiyehiyoktankavgakarr.
Kadn, Baktmsa kr olaym diye alar.Evde bitrl, sokakta
bitrl...Evde olsa, Neye pencerenin perdesi ak... Kar
apartmandaki olan deil mi... Kadn, yapma, etme diye yalvarr,
alar, para etmez... Akam gelir, Bugn eve hangi herifi aldn...,
Kazamparanvar...Ensonundaefendim,kadnda,Yaylemi,
bensanagstereyim...demiolacakzahir...
Yaaa... Zavall kadnn zorla batan kmasna sebep oldu. imdi
grseniz, zamparalar evde cirit oynuyor, kocas olacak herif de
zamparalarahizmetediyor.Birkerekadnadeligibik,ayrlamyor.

A namussuz desen, yani affedersiniz, madem bu kadndan

ayrlamayacaktn, byle seviyordun da u kadn sana balyken
kymetini bilsen olmaz myd... imdi kadnn klesi... Ruhum,
hayatm,emret!diyor.Kadnl!dediiyerdelecek.Apezevenk,
desenyani,okaffedersiniz,ulanukadnnkymetini...
Btnapartmankomularmzbizeglegleoturunagelmilerdi.
Artkmisafirliksrasbizdeydi.
Bir sabah apartmandan karken alt kat merdivende bir adam,
Gnaydnbeyefendi...dedi.
Gnaydn...
Bizyenitandkburaya...8numaraldaireoinkiracsyz.
Demek bizim dairenin karsndaki 8 numaraya da kirac gelmiti.
Birliktesokaaktk.Otobsduranageldik.Konukanbiradamm.
u bizim dairenin karsndaki 7 numarada bir herif
oturuyormu...dedi.
7 numarada biz oturuyorduk. Adam yzme kar benden herif
diyeszedinceOradabenoturuyorum,diyemedim.
Neadamlarvarudnyada...dedi.
Negibidiyesordum.
Efendim bu herif, buraya tanmadan nce, 300 lira kira ile bir
apartmandaoturuyormu.
Kaloriferli,asansrlbirapartman.Dairesialtoda,birsalon...Parke
deli... E insaf beyim, byle bir apart manda 300 liraya olur mu

Apartman sahibi, Hi olmazsa 400 lira verin demi. Bu herif, Krk

para fazla vermem diye diretmi. Bunun zerine i mahkemeye
dm.Apartmansahibi,Olumoturacakdiyetahliyekararalnca,
bu sefer bu herif apartman sahibinin eline ayana dm, Aman
800 lira vereyim de beni karma! diye yalvarmaya balam. A
partman sahibi de kzm, Sen madem zamannda 400 Ura bile
vermedin, imdi 800 deil, 8000 versen kabul deil demi. Bu 7
numarada oturan herif var ya, drt odal daireyi liraya tutmu. Drt
odal daireye 900 lira verilir mi ulan... Tabi o 900 verince apartman
sahibibizededahaaavermedi.imdibylesinenedenir...Madem
800vereyimdiyeapartmansahibineyalvaracaksn,unuzamannda...
Benim otobs geldi... diyerek, o srada duraa f, gelen gideceim
yerintersinegidenotobsehemenatladm.
8 numaral dairede oturan komumuzun alaca olsun, ben ona
gstereceim. Sanki ben onun ne ma olduunu renemez miyim...
te buyzden apartmandaki komularmzdan hibirine gidip
gelmiyoruz.
DOULUTARTIMAukardaoturmu,kavgaedergibikonuaniki
kiiyigryormusunuzEvetonlar...
Bararak konumalarndan, kzgnlkla ellerini kollarn
oynatmalarndan, aralarnda byk bir anlamazlk olduu belli.
sterseniz, az kavgas eder gibi yksek sesle konuan bu iki kii
arasndakianlamazlsizeanlatabilirim.
Bu iki kiiden gzlkl olan, tannm yazarlarmzdan Muhtar
Tataraasnmokbilgisiz,densiz,terbiyesiz,hattanamussuzbiradam
olduunusylyor.Yanndaoturankoburunluarkadaysa,tannm

yazar Muhtar Tataraasm savunuyor, onun ok derin bilgili, yrekli,

szn saknmayan, namuslu bir yazar olduunu, buna karlk nl
yazarlarmzdan Bahir Kozolunun ei grlmemi bir alak, ikiyzl,
dalkavuk,hemdeokbilgisizbirarlatanolduunusylyor.Gzlkl
adam da nl yazar Bahir Kozolunu tutuyor, onun bilgisini,
doruluunu,ylmazlnvevegklerekaryor.
Yam u karda grdnz, en oer zellikleri, birinin ko burnu,
brnn kaln ereveli gzl olan iki kii, tannm
yazarlarmzdan Muhtar Tataraas ile Bahir Kozolu yznden
birbirlerinegirmilerdir.Handiysebutartmaykavgayadkecekler.
Msaade ederseniz ben size gerek durumu anlataym. yle ki:
Tannm yazarlarmzdan Muhtar Tataraas Doru Yol adl gnlk
siyas gazetede Sabah sabah bal altnda her gn fkralar
yazmaktadr.
nl yazarlarmzdan Bahir Kozolu da Son Haber adl gnlk
siyasgazetedeBunanebuyrulurbalaltndafkralaryazyor.
imdiukardatartmaktaolanikikiidenkoburunluolanDoru
Yol gazetesi okur, baka gazete okumaz. Uzun yllardan beri Doru
Yola almtr. nk bu gazetenin nne bakma, falna bak!
balkl yldz fal, btn teki gazetedeki yldz fallarndan daha
elencelidir.
Gzlkl olan adam da, bir gazeteden fazlasn almaya paras,
okumaya da vakti yetmediinden hergn yalnz bir gazete alr. O da
yllardan beri tiryaki olduu Son Haber gazetesidir. nk bu
gazetenin bulmacas, btn br gazetelerin bulmacalarndan ok
daha kolay zld gibi, bu gazete oldumolasya Fenerbahe

takmn tutar. Bu gzlkl adam da, ocukken, rahmetli amcas

Fenerbaheliolduundan,otakmdanyanadr.
Gnlerden birgn, tannm yazarlarmzdan Muhtar Tataraasnn
ilham kayna kurumu, bir gece nce arkadalanyle sabaha kadar
imi olduu jin yorgunluktan o gn yazacak fkra konusu
bulamamtKendisinebylezamanlardayzvermeyenjlbanperisiyle
vuslata eremeyince tatl slubuna gvenerek, en ipe sapa gelmezbir
konuyu, felsefe krntlaryla ssleyerek iir diliyle yazard. O gn de
yleyapt.YazsnnbalKurufasulyeninfaziletlerivemercimein
reziletleri idi. Fkra yle balyordu: ark leminin, muasr garp
medeniyetinin menba feyzi olan byk mtebahhir ve limi bni
Mertebni ''Der fazileti faslliyye ve der rezileti al mercimek'' nm
eserinde buyururlar ki... Yaz bundan sonra stadn akc slubuyla
srp gidiyor, fasulye ve mercimek hakknda derin bilgiler veriyordu.
Gerekteyse,nebniMertebnadndabirbilgin,nedeDerfazileti
fasliyyevederreziletialmercimekiuslbiyyediyebirkitapvard.
Amabylebirbilgininvebylebirkitabnolupolmadnkendisigibi
bakalar da bilmedii iin, tannm yazarlarmzdan Muhtar
Tataraas o gn, zevkten okurlarnn azlarnn suyunu aktan ok
tatlbirfkrayazmoldu.
Bu fkra Doru Yol gazetesinde kt gn, Son Haber gazetesinin
Buna ne buyrulur balkl fkra yazar Bahir Kozolu, bir gece nce
hayranlarndan birinin verdii ziyafette ge saatlere kadar uykusuz
kaldndan, ertesi sabah kalemindeki tkankl Mtrl
gideremiyordu. Bir fkra konusu bulmak iin gazeteleri kartrrken
Doru Yol gazetesindeki Muhtar Tataraasnn fkrasna gz takld.
Batan birka tr okumaya altysa da, o gn can ok skkn ol

duundan, okuduunu anlayamad, enoen gazeteyi brakt. u

MuhtarTataraasilebirpolemiegir.senaslolurduBirikihaftadr
kimseyle polemie girmemiti. Oysa byk polemikiydi, kavgac bir
kalemi vard. Okurlar da onu buyzden ok tutarlardi. Muhtar
Tataraasna oldum olasya ierlerdi. Hazr eline bir frsat gemiken,
herifincannaokumalyd.Aldelinekalemiyazyagiriti:Muhterem
meslekdam, pek kymetli muharrir, terimizden Muhtar Tataraas,
Doru Yol gazetesinde dn kan fkrasnda istiridyelerden
bahsederken yazsnn bir yerinde, bu deniz hayvanlarnn bir diinin
emri altnda, krkelli erkek istiridyeden mrekkep srler halinde
yaadn da yazmak gafletine dmtr. stadn bu bilgisine,
dorusuyalnzbizdeilistiridyelervebtnkabukludenizhayvanat
dakahkahalarlaglecektir.nk,malmolduuzere,istiridyelerin
erkekleri ve diileri ayr ayr olmayp, bir tek hayvandr. Ve bu
hayvanndiisiise,kendiliindenerkekvesonrayinediiolabilir.Dii
istiridyeler, erkek olarak kendi kendilerini ilkah eder, sonra yine
diilie dnerler. Bu kadar basit bir hakikati bile bilmeyen sayn
Muhtar Tataraas nn artk demokrasi, hrriyet ve insan haklar
hakknda hergn okurlarna verdii derslere, ne dereceye kadar
inanlabileceini, biz sylemeyelim de yine sayn okurlarmz takdir
buyursunlar. Bu yazy okuyan Son Haber gazetesi okurlar, birgn
ncekiDoruYolgazetesinigrmedikleri,oradaMuhtarTataraasnn
ne yazdn bilmedikleri iin, Bahir Kozolunun eletirmesine yerden
kadarhakverdiler.
Muhtar Tataraas, bu yazy okuyunca kplere bindi. Deil dnk
yazsnda, kalemi eline ald gnden bugne kadar bir kere bile
istiridye kelimesini yazm deildi. ok kzd. O kzgnlkla u yazy

yazd: Gne balkla svanmaz! Son Haber isimli bir varakprenin

muharrir msveddelerinden birisi, dnk yazsnda epiyce herzeler
kartrdktan sonra aynen yle demektedir: Kristof Kolomp, 1848
Prusya ihtillinde, ekspir ordularna kar savarken lm ve son
sz''Eyhrriyet,senneekereysin...''olmutur.Budagsteriyorki,
ekmek midenin gdas, musiki ruhun gdas olduu gibi, hrriyet de
beyningdasdr.BuyaznnbenneresinidzelteyimBirmuharrirde
he eyden nce fikir namusu olmazsa, ona ne sylerseniz botur.
anak yalaych ederek her devrin adam olanlar, gnei balkla
svamak isteseler de, er ge hakikat nuru doacaktr... Muhtar
Tataraasnnbuyazsnokuyanlar,BahirKozolununbilgisizliineok
atlar.AmaBahirKozoluhidealttakalmad,ertesignSonHaber
gazetesinin Buna ne buyrulur balkl fkrasnda unu yazd: Bir
haysza cevap Girdiimiz ilm bir mnakaay yrtemiyeceini
anlaynca ii ahsiyata dken, Doru Yol paavrasnn
kalemorlarndanMuhtarTataraasdenilenalak,paamasaldrarak
hibir asl ve esas olmayan iftiralarda bulunuyor. Kem sz
sahibinindir,demiler.Bizonunnemalolduunubilmekteyiz.imdilik,
merhumbykairimizSleymanSebatiBeyinevinden,pal.tosunun
altna saklayarak amar makinesini alm olduunu sylemekle
iktifa ediyoruz. Bu szmze inanmayanlar olursa, ltfen, namusu
mcessemolup,uzunmddetpolismdrlyapmolanmerhum
Nazmi Beyden sorup hakikati renebilirler. Biz daha onun Da
emesi adl romannn, mehur Fransz mellifi Jan Paul Pierin La
Fontaigne de la Montaigne adl eserinden arma olduunu imdilik
sylemiyoruz.Ancakiftiralarndadevamederse,aklayacamzdaha
birok kirli amarlar olduunu ve icap ederse kendisi ile adalet
huzurunda hesaplaacamz bildiririz. Son Haber gazetesi okurlar

yazsngrmedikleriMuhtarTataraasndannefretediyorlard.Bune
bayabiradamd...
Doru Yol gazetesinde Sabah sabah fkrasnda ertesi gn,
Muhtar Tataraasnn u yazs kt: ftira makinesi amur atyor!
Ad Son Haber olan gazetenin Buna ne buyrulur stununun,
rtldenekbeslemesiolanmuharririBahirKozolu,birmnakaay
ilmseviyedeyrtemeyeceinianlaynca,demagojiyolunasapmtr.
Her eyden nce bu adam Franszca bilmedii halde Franszca
tercmelere kalkarak yzne gzne bulatrr. Mesel, Dans la
natureetlanotionquiavecmonperestilsonsurmenajecmlesini
Manejda babamla beraber koarken nalm dtnden naturam
bozuldudiyetercmeetmitir.Hakikatteise,birortaokultalebesinin
bile anlayaca zere bu Franszca cmle onun tercme ettii gibi
tercme edilmez. Yerim msait olmad ve yazm uzatmak
istemediim ve zamannz almamak iin cmlenin dorusunu buraya
yazmaktan sarfnazarediyorum. Bu cahil muharrir, hi olmazsa
carisiningecegndzberaberbulunduusonailedostundansorsaydt
buFranszcacmleninnedemekolduunu,ondanrenebilirdi.ihi
bir zaman ahsiyyata dkmek istemediimiz iindir ki, bu matbuat
gangsterinin Erzincanl olduunu, babasnn da satt yalara hiyle
kartrmaktan belediye cezasna arptrlm bir bakkal olduunu
aklamyoruz. Yalnz u var ki, dalkavukluu sayesinde geen sene
Avrupaya giden bu zatn dnte getirdii elektrikli tra makinesinin
gmrk vergisini demeden ve bavulunda, sylemesi ayp, baz ey
levazmat kardn bilmeyen yoktur sanrz. Daha syleyecek ok
szmzvarsada,kalemterbiyemizmsaitolmadndan...Muhtar
Tataraasnn bu yazs, Doru Yol gazetesi okurlarna Bahir

Kozolununnaslbirmalolduunuiyiceanlatmaktayd.Hernekadar
Bahir Kozolu Erzincanl deil idiyse de Erzincanl Doru Yol okurlar
Bahir Kozolunu hemerilikten istifaya davet ediyorlard. Bahir
Kozolukalemesarld.
Hkmetindikkatnazarna:Birsolcuhavlamaabalad...Dikkat,
tehlikevar...Memleketimizdebiryandanmuzrcereyanlarlamcadele
edilirken, te yandan solcu kalemler hertrl kla girerek sinsi sinsi
halk aldatmakta devam ediyorlar. Bu melunlarn metodu nce
memleketinhakikdeerleriniykarak,ortalkendioyunlariinbo
brakmaktr.Bunlarnenazllarndanbiriolan,DoruYolpaavrasnn
mlev ves kalemi, bana saldrmaktadr. Ama bu sefer kafasn sert
kayalara arpmtr. Onun btn iyzn ortaya dkmek, bize bor
oldu... Bu yolda srp giden fkrann sonunda savcnn dikkati Bahir
Kozolununyazlarstneevrilmekteydi.
MuhtarTataraasbunaHott!...balklbiryazylacevapverdi.
Bu uzun yazsnda, bundan sonra cevap vermeye tenezzl
etmeyeceiniyazmaktayd.
BahirKozolununcevabHadiordan!balaltndakt.Buson
cevapt...
te karda oturan ko burunlu adamla, kaln ereveli gzlkl
adam,buikiyazariinokiddetlibirtartmayagirmiler.Birisiyalnz
DoruYolgazetesini,brdeyalnzSonHabergazetesiniokuduklar
iin,bitrlanlaamyorlar.
Benherikigazetedekitartmayazlarmdaokuduumiindurumu
biliyorum. Biey daha biliyorum, bu iki kii burda nerdeyse kavga
edecek gibi iddetle tartrlarken, onlarn tartma konusu olan iki

tannmvenlyazar,Babakannziyafetindeyanyanabulunuyorlar
ve birbirlerine iltifatlar ediyorlar. nk onlar, fikir hrriyetinin ne
demek olduunu bilen, birbirlerine kart dnce ve inanta olsalar
da,yinedebirbirlerinesaygduyanokmedenikigazetecidir.
MEBUS PALTOSU K erken balamt o yl. Aralk aynn ortasnda
hava karlamt. Ben k sevmem. Yaz da sevmem ya... Bikez bile
denize giremediim, bir ie souk bira bile iemediim yazn nesini
seveyim...Kndon,yaznkavrul.Yazksevmemde,baharpekmi
severimYoo...Tadnkaramadktan,doludoluyaayamadktansonra
benneyliyeyimylebaharOkbanauurlugelmiti.Birylnce700
lirayaaldmbiransiklopediyiYksekkaldrmdabireskikitapya250
lirayasatnca,buparaelimehavadangeldisanmtm.
Ereim, o k olsun bir palto giymekti. Sizin iin ''anmas belki zor
ama, o yama dek hi palto giymemitim. Klar, pardesyle,
yamurluklageiririm.iyibirpaltoyazeniyordum.ylekaim,tyl,
2engin ii, smscak bir palto... Rengi ille de devety lacak. Kimbilir,
nedense, belki ocukluumda, yak kl yada kalantor bir adamn
srtndaki palto, dan kalan etkin bir hayalle devety rengi, kaln bir
paltoya tutkundum. Bir gzel, k palto, giyenin btn yokluunu,
yoksulluunugizler.
Srtnda kaln bir palto olsun da, isterse pantolonunun ard yamal
olsun.
yle istediim gibi bir palto giyebilirsem, kar lapa lapa yaarken,
inadma inadma sokaklar armlayacaktm. Titree titree inen kar
kelebekleri, benim kaim paltomun yumuak tylerine deer demez
eriyiverecekti.

Ansiklopediyi 250 liraya sattm evdekilere sylememitim. nk

cebimde 250 lira olduunu renirlerse, ortaya iki yz elli bin trl
ihtiya karrlard. Evimdekilerden gizli hibir iim yoktur ama,
dlerimidoldurandevetypaltourunacebimdekiparayonlardan
saklayacaktm.
Terzilerin tabellarna baka baka Beyolunun ana caddesinden
birka kez getim. Cebinde para oldu mu, insan tabel bile
beenmiyor. Tabelsn olduka beendiim bir terzi atelyesine
girdim.BykbirhannikincikatndakiRumterzi,paltolukkumalarn
nme serdi. Tam istediim kuma aralarndan setim. Kuma
boynumdan aa sararak, terzinin aynasnda kendimi seyrettim. ok
yarayordubukuma.
KaaolacakSiziniindokuzyz...
enemkenetlenmiti.Pazarlkedilecekyeribileyok.
Pekiy,bensonragelirim...dedim,oradansvtm.
Yoldabirarkadamlakarlatm.
Neo,banhavadageziyorsun...dedi.
Terzitabellarnabakyorumda...dedim.Onuntandbirterzi
varm.Beniorayagtrd.brnegrebirgmlekdahaaabir
terziolduuatelyesindenbelliydi.Kumasetik.
Arkadam, Bu kumalarn modas oktan geti... dedi. Kuman
modasgemiamabenimogeenjnodadahevesimkalm.Buterzi
de,birtandylegeldiimiin800lirayapaltodikecekti.

drtgnterziaradm.250lirayasmarlamapaltogiyemeyeceimi
anlaynca,hazrclarabavurdum.Hazrelbisecilerdede,istediimgibi
devety rengi, kaln paltolar vard. Vard ama, en ucuzu 600 lira...
Beyolundansonradahaucuzpaltobulurumdiye,Sirkeciyegetim.
Mahmutpaada bir yerde 500 liraya, istediim renkte bir palto
bulabildim.Okdapaltosuzgeirmeyekararverirken,birarkadam,
NedenKapalardakieskielbisecileregitmiyorsundedi.
Buarkadam,yllardanberi,oradangiyinirmi.
Grsenaarsn,neelbiselervaroeskielbisecilerde...diyordu.
Bir zengin bir elbise diktiriyormu rnein, giydiinin ertesi gn,
diyelim,ceketininyakasnayemekdklyormu.Elbiseyilekeciyebile
vermez, hemen eskiciye satarm. Daha da neler, neler... Paltoyu
terziye diktirirler, sonra beenmezler, satarlarm. Terziye palto
smarlar,amaalmayabirdahagelmezfermiTerzideyepyenielbiseyi,
eskiciyesatarm.
Hele Amerikan elbiseleri varm kiii... Amerikadan bize eski elbise
geldikten baka, burdaki Amerikallar da, elbiselerini satarlarm.
Btnbuelbiseler,Kapalardakieskicilerdetoplanrm.
Gittik. Gerekten arkadamn dedii gibi yerler. Tam isteime
uygun,yumuacktyl,kaln,devetyrenginde,hemde250liraya
bir palto buldum. Paltonun yalnz bir kusuru vard vcuduma uygun
deildi. Bu paltonun iine benim gibi iki, hatta kii girebilirdi.
Paltoyugiyipdeikikanadmkavuturduumzamanpaltonunilikliyan
belimedolanpsrtmageliyordu.

Etekleri yerleri spryordu. Ellerim, palto kolunun dirseinde

kald, iin, kolsuz gibi duruyordum. Paltonun iinde yalnz bam
grnyordu.
Eskielbisecibeniboyaynasnnkarsnaiteleyipgiydirdiipaltonun
yakalarn ekitirerek, Bakn beyim... dedi. Nasl da oturdu. Tam
ztlinizegreymi.Ismarlamayaptrsaydnz,byleoturmazd.
Adam durmadan konuuyordu: ok yakt. Maallah vcudunuz
dagzel.Dnnyle,birdearkadanbakn!...
Fevkalde...Belebakn,nasloturdu...Bukadarolur.Terzitamsizin
lnzegredikmi.
AllahAllah...Yakalarnasl...okgzelcanm!...Amasizdedegzel
vcutvarmaallah...
Beni aynann karsnda frfr dndrerek yle sersemletmiti ki,
onunpaltoyuvebenimvcutllerimivmesikarsndasyleyecek
szbulamyordum.Birara,Birazbykedeilmidiyebildim.
Eski elbise satcs, Aman efendim, daha iyi ya, zengin gsterir...
dedi.Paltosttedkmldurmalkizengingstersin.
Doru sylyordu ama, beni zengin gsterecek olan bu palto ok
dkml olduundan, yolda giderjcen haberim bile olmadan
stmdendklpdecekdiyekorkuyordum.
Birazckfazladkml...dedim.
imdi moda byle... dedi. Ama siz bilirsiniz, isterseniz hemen
terziyedzelttiririz.

Arkadamda,onunszlerininetkisindekalmt.Yazk...dedi.Bu
gzelimpaltoyuhibozdurma.Tamsanauydu.
Haklsnz... dedim. Yalnz bizim sokaklar amurludur. Etekleri
birikiparmakksalsa...
Satc, Hayhay... dedi. imdi kestiririz terziye. Gzelim paltonun
eteindenkesilmesinekyamadm.
Yoo, kesilmesin, ieri kvrlsn... dedim. Sra pazarla gelmiti.
Satc, kiyzelliden iki kuru aa deseniz olmaz... dedi. Allah sizi
inandrsn, ben bu paltoyu ikiyzelliye aldm. Ama arkadanz, bizim
daim mterimiz de ondan krsz veriyorum. Siz yalnz gelseydiniz,
beyzderdim.Yepyenipalto...Terziyegitseniz,binlirayayapmaz.Bir
kereimdibukumalaryok.Nerdee...Bukumalarimdiantikaoldu...
Ta gibi hma. Allah uzun mrler versin, siz bu paltoyu mrnz
olduka giyersiniz. Pazarlk etmeyin... On para aa derseniz olmaz.
Beyim,bununyalnzterziparasbeyzlira.Gsteriiyeter.Sonrada
yepyeni.Yeminederim,birhaftabilegiyilmemitir.
Onliraolsunkrpabilirmiyimdiyebirabadahagsterdim.Satc,
Baknbeyim...dedi.Sizbupaltoyubtnkgiyin.Yazngetirinbana,
bensizdenyineikiyzellilirayaalrmbupaltoyu...tebeyinyannda
szveriyorum.Nisanda,Maystagetirin,alnikiyzelliliranz.
Buhesabahiaklmermedi.
Sahi alr msnz Vallahi billahi alrm. sterseniz bir de senet
vereyim.Kimeolsabupaltoyubeyzeveririm.
Yoksabenimsizeruhumsnddaondanikiyzelliyeveriyorum.

kiyzelli liray verdim, paltoyu giydim. Gerekten palto bana

oturmutu, ama ben bitrl paltoya oturamyordum. Yolda giderken
vitrin camlarnda kendimi seyrediyordum. Evet, zengin, dkml bir
palto...
Tandklar, Ooo... gle gle giy, mebus gibiolmusun yahu...
diyorlard.
Bu trl szler hi houma gitmez. Herkes ylda iki yeni elbise
giyer, kimse aldrmaz. Biz krk yln banda elden dme bir palto
giydik,Ooo...diyeyadrgyorlar.Krkyldabirgiyindiimizdenbyle
olur ya... Bizi, eskiler iinde grmeye almlar. Yenice birey giydik
mi,gzleritedirginoluyor.
Hayvannbiride,uldeimiama,iindekiyineo...demem.
Btn tandklarm, gzleri stmdeki paltoya alncaya kadar,
Oo... mebus paltosu giymisin, jVleclise mi terif diye alay edip
durdular.
Paltoyugiydiimilkgnd.Akamvapurabindim.Cgaraaryordum.
stm bam aradm, cgara paketi yok. Oysa vapura binmeden
iskeledekidkkndanikipaketcgaraalmtm.
Demek, drmm. Az sonra bileti geldi. Ararm tararm, bilet
yok... Yahu bu bileti aldm ben. Nereme koydum Btn ceplerimi
didikdidikettim,yok.Vapurdacezalbiletaldm.
Vapurdan karken elimi cebime attm, yine bilet yok. Deli olmak
itendeil.Demekcezalaldmbiletidedalgnlklaatmm.Birdaha
cezal bilet alp iskeleden ktm. Hemen iki paket cgarayla bir kutu
kibrit aldm, otobse bindim. Bilet aldm. Kontrolr geldi. Benim

otobs bileti yine yok... Her yanm aradm, ceplerimi ters evirdim,
yerlere baktm, yok... Cezal bilet almak biey deil de, yalandan
biletimvardemigibioluyordainsanutanyor.Evegittim.
Karmpaltoyuokbeendi.
Sanahiyakmyorama,bykliyi.Bundankendimemanto
yaparm,olanadabirpaltokar...dedi.
BennegiyeceimArtansanayeterdeartarbile...
Canmskld.Cgaraarandm,yok.Karmaseslendim:Paltonun
cebindecgaraolacak.
Yok,paltodacgaramgarayok...
Palto bana uursuzluk getirdi. Ne alsam, yok oluyor. Bir keresinde
evinanahtarmyitirdim.
olukIocukdardakaldk.ilingirgetirdikdekapyatrdk.
Bir pazar da karmla sinemaya gitmitik. Cumartesinden aldm
sinemabiletinibitrlbulamadm.
Karm,Bumebuspaltosunugiydingiyelistnebiraptallkgeldi...
diyordu. Kendini gerekten mi mebus sanyorsun, nedir. Eline aldn
eyyokoluyor...
Enkts,birgndetomarlabeliralk,onliralkbirarada,tamyz
ellilirayyitirdim.
Paltonun i cebine koyduumu okiyi biliyordum. Paltonun iini,
dn, astarn, ceplerini didik didik ettik, yok. Karm ok kzd,

arptrmsn paray. Tabi byle palto giyersen, yankesiciler de seni

zenginbiradamsanrlar...diyebard.
Helemendil...Onuhisormayn,hergnbirmendildryordum.
okskkbirgnmdebirarkadatanelliliraboralmtm.Paray
i cebime dikkatle yerletirdikten sonra, i cebin st dmesini de
ilikledim.Evegeldim,cepteparayok.Karm,Yinealdrdn...dedi.
Canmnaslalarlar...Dmebilezlmemi.
Ustahrsz,sankiparayaldktansonrailikliyemez...
Senupaltonuncebineiyibak,delik,yrtkolmasn...
Hayr, hibir delik, yrtk yoktu. K, ilkbahar geirdik. Paltoyu
srtmdankarm,naftalinleyipykekaldrmtk.
Yinegeimderdiyleskntlbirgnmde,nerdenparabulaym,diye
dnpdururken,paltoyusatmakaklmageldi.Aldmadamyaza
getir,250liraveririmdemitiya...
Kocapaltoeldetanmaz...Haziranscandagiydimpaltoyu,gittim
obizimeskielbiseciye.
Verdiiszhatrlattm.
Hayhay,ikiyzellilirayagerialrm...dedi.Hiummuyordum,250
deil,100liraversesatacaktm.
Ka doru gelin, yine satarm size... dedi.
Adamnkonumalarndankukulandm.Deli deil ya bu adam... 250
liraya satt paltoyu, hem de bir k giyildikten sonra yine 250 liraya

alrsa bunun kazanc nerde Pekiy, bugn giyeyim de yarn

getiririm...dyeayrldm.
Baka bir eski elbiseci dkknna girdim. Paltoyu satmak istediimi
syledim.Adamevireevirepaltoyabaktktansonra,elliliraveririm...
dedi.
zlmez bir bilmece... Oysa benim niyetim bu deerli paltoyu
250denyukarsatmakt.
Akamgevakitdnedneevegidiyordum.Havakararm.Bir
cgaraiesimgeldi.
Cgaray buldum, kibrit yok... Oysa kibrit kutusunun ngrtsn
duymutum.Yeredmolacakdiyeeildim,aryorum.Karanlkta...
Ararken,ararken,mdat!...diyebirkadnlkoptu.Arkasndan
grltler...Sopalbiradamstmeyrd.Bekiddkleri...
Beni yakalayp karakola gtrdler. Suum, rntgencilik...
Szmona,nnde durduum bir pen cereaen evin m
gozetyormuum.oozeteamyerdehelapenceresiymi...
Yeminbillahederim,komiserinanmaz.nanlacakgibidedeil.Ben
kibriti araya araya, gecekondunun bahesine, bahedeki kmesin de
stnekmm.Komisere,Efendimdedim,benereflibirinsanm.
Ricaederim,banaiyibaknz.Benderntgencilikedecekadamhalivar
mKomiser,Hohoo...dedi.Bizseningibibeylerdennerntgenciler
grmz...
Vallahideil,billahideil...

 Pekiy, ellemin bahesindeki kmesin tepesinde ne iin vard

Hakl. Kibrit aryordum desem, kmes damnda kibrit aramaya kim
inanr...Hemdehelapenceresinindibinde...
Efendim, yanllk... Kendi evim diye... Oraya nasl ktma ben
deayorum.
Zabttutmayabaladlar.
AdnneEh,bizevremizdeoldukatannmbirkimseyiz.Adm
doru sylersem, ertesi gn gazeteler rntgencilikte sust
yakaland diye yazacak, herkese rezil olacam. Birden, Adm
Mehmet...dedim.
SoyadnDemirer...
Zabttutuldu.Sustmahkemesinegtreceklersabaha.
Polislerden biri, birden, 200. KTPHANES Bu scakta bu kaln
paltonededi.Komiser,Hembupaltosenindeil...dedi.Benim
efendim.
Naslseninbe!...Ulan,bununiineseningibikiigirer.Arayn
ununstn.
Paloyukarttlar.kipolispaltoyuaryor.
BunlarnePaltonunastarndanononbeanahtarbirdendklmez
m... Evin, odalarn, yazhanenin, dolaplarn anahtarlar... Btn
kaybolananahtarlarorada.
Ulan,bunlarneBenimanahtarlarm.

Senilingirmisinimdianlald...Paltonuniinidnaevirdiler:
Birsrvapur,otobsbileti,ynlamendil,birak,birekmekba,
tomarlaktpara,yedikurunkalem,ikidolmakalem,birkutujilet,
iki avu bozuk para, bir saat, bir sutyen (ocuk atm olacak), kt
paralar, on alt paket cgara, be kutu kibrit, bir kadn orab teki,
(bunudaocukatmolacak),ikidileke,birdifras.
Komiser,Dseferdendnenvapurlarmzdabilebukadarkaak
eyakmaz.BunlarneDnmeyebaladm.
NednyorsunBukadararlaylardrnasltadm,diye
dnyorum.
Bakakaryololmadiinhereyiolduugibianlattm.Geceyi
karakoldageirttiler.
Sabah, paltoyu aldm eski elbiseciye gittik. Eskicinin pal. toyu
neden 250 liraya geriye almak istediini anlamtm. Ama koyunun
kuyruunuyoklargibi,benitartaklayarakpaltonunetekleriniyoklayan
eskielbiseci,Hayr...dedi.Bupaltoyubensatmadm.
Aman nasl olur...Sen dn bu paltoyu 250 liraya geri almyacak
miydinBensizitanmyorumbile...
Rntgencilik derken, i hrszla dkld. Paltonun gerek sahibi
bulundu...kiylncebirmebusunevindenalnm.Mebuspaltosunu
geri ald. Ona yanmyorum da, koca paltonun sahibi koca mebus,
paltonun astarndan kanlara da sahip olmad m Evet, hepsi
benim, dedi. Yalnz pembe satenden evde dikilmi sutyeni
beenmedi.Bubenimdeil,dedi.

ADAMINSERTPekoksertadamgrmolabilirsiniz.Amahibiri,
NumanBeykadarsertolamaz.Ensertdiyetandnzadam,Numan
Beyinyanndabalmumukadaryumuakkalr.
Sylediklerine gre, krk yana kadar cebinden tabanca eksik
olmam. Tespih eker gibi, pantolon cebinden tabancann tetiiyle
oynarm. Yine sylendiine gre, birka kiiye de ate etmi ama
tutturamam.Nianclnaoknianc.Yalnzgzleriaolduundan
hedefi tutturamyor. Oysa bilirsiniz, btn tfeklerin,tabancalarn
niangh dzeni, a olmayan gzler iin yaplmtr. Bir tabanca
fabrikasda,NumanBeyinagzlerineuygunnianghlbirtabanca
yapsa,NumanBeyuansineigznnbebeindenvuracak.ylebir
usta nianc...Gelgelelim, tabancalar anormal gze, Numan Beyin
gzleri de normal tabancaya uygun olmadndan, bitrl atm
vuramyor. Numan Beyin sa gz, bakt yerin, onbr derece
kuzeydousundaki,solgzdebaktyerinsekizderece,yedisaniye
gneybatsn grrm. Yani bsbtn ayarsz. ki gz de ayn
alkta olduundan, ona iki namlulu bir tabanca gerekiyor. Onun
tabancasnn kurunundan canlarn kurtaranlar, Allahm, sen kimi
ayapacanbilirsin...diyeTanryaduaederlermi.
Kime, niin, ne zaman, neden kzd da anlalmaz. Bir toplulukta
otururken, birdenbire pembe yz pancar gibi kzarverir. Suratnn
kzarmas,kzgnlnnilkbelirtisi.Arkadanbyklaroynamayabalar.
Bir sa by, bir sol by, kelebek kanatlar gibi prpr eder. te o
zamanNumanBeyiyattrmayakalkarlar.Yattrmakiin,Neyinvar,
neoldudiyesorulmayacak.

stne varnca bsbtn kzar. Yalnz susulacak, hi

konuulmayacak. Numan Beyin byklar, biriki gn prpr eder, sonra
sinirleriyatr.
Byklar oynamaya baladktan sonra Numan Beyin kzd
anlalmaz, yine de damarna baslrsa, bu kez Numan Beyin kalar
oynamaya balar. Gr krl kalar vardr. Daha sonra, yanak kaslar,
dudaklar oynar. Gznzn nne geliyor mu: Kpkrmz yzl bir
adam, byklar, kalar, yanaklar, dudaklar oynayp duruyor. te
ondansonrasfelket...
Numan Beyi tandmda, elli yan gemiti. Artk tabancay
brakmt. Birisine kzd m, o srada eline her ne geerse kafasna
indiriyordu.Dahadorusu,kzdadamnkafasnageirmekniyetiyle,
elindekinibakabiryereatyordu.
Bir gece bizim eve misafir gelmilerdi. Glp eleniyoruz. Birara
NumanBeyhernedense,kzmama,bizimhaberimizyok.Oturduu
sandalyeyi kapnca, minderde uyuklayan kediye indirdi. Kedi bir kere
bile miyavlayamadan mindere yapt. Minder, stne kabartma kedi
ilenmikeyastnadnd.
Numan Bey, sandalyeyi kzma atm. Her zamanki gibi
tutturamayncakediyildrd.
Numan Beyin kz Amerikan Kolejini bitirmiti. Bir irkette
alyordu. ok da gzel bir kz babasndan suyunu soyunu,
anasndan,boyunuhuyunualffli.
Numan Beylerin baka ocuklar yok. Kz alt irkette bir.
Amerikal ile sevimi. Biraz fazlaca sevimi olacaklar ki, evlenmek

zorundakalmlar.AmaNumanBeyenaslanlatlacak...KznAmerikal
ile evlenmekten baka aresi yok. nk biraz gebe kalm, birbuuk
aylk kadar... Amerikal da kza tutkun. Kzn annesi, Amerikalyla
evlenmesinedndenraz.YalnzNumanBeyenaslanlatmal...
Kznannesi,bizegelip,NumanBeyeiiamamziinricaetti.
Affedersiniz,benaileilerinekaramam...dedim.
NumanBeyinbireskiaskerlikarkadavarm.
BensylerimNumana...demi.
nk bu adam, Numan Beyin btn huyunu, yani elindeki bieyi
alndan tr ka derece saa sola attn biliyormu. Numan
Beyin evde yalnz olduu birgn gitmi, hibir nsze yer vermeden,
damdandergibi,INuman,senmkzbirAmerikalistiyor!demi.
Numan Beyin suratnn kzarmasyla, byklarnn, kalarnn,
dudaklarnn prpr oynamas bir olmu. Eline geen srahiyi kapnca
savurmu. Ama adam Numan Beyin alna gre hesapl
duruyormu.
Hibounakzma,iitengeti,seninkzgebebile...demi.
Numan Bey, sandalyeyi savurmu. Evin iinde yarm saatte,
krlmadk, dklmedik, paralanmadk tek eya kalmam. Numan
Bey, yorgun argn demenin stne ylm kalm, byklar, kalar
prproynuyormu.
Arkada, Ne kadar kzsanbouna... demi. Kz gebe... Amerikal
kzalacak...

Numan Bey soluyarak, Mslman olursa, peki... demi.

Amerikalyasormular.Amerikal,Mslmandaolurum,Katolik
de,Musevde...Neisterlerseolurum...demi.
BukezNumanBey,Snnetolacak!...demi.Amerikalonada
pekidemi.bukerteyegelince,Amerikalyevearmlar.Daha
dorusu,Amerikaleve,kzbabasndanresmenistemeyegelecek.
NumanBey,yakntandklarnogeceyemeeard.Buaradabiz
de arlydk. Numan Beyin niin bu kadar kalabal ardn
anladm.Naslolsa,kzAmerikalyavermekzorunda.Buevlilik(carar
iin,bakalarnndakendisinidesteklemeleriniistiyorki,okktbir
iyapmadnakendikendiniinandrsn.
Amerikal gen geldi. Yakkl, sevimli bir delikanl. yle kalasz,
dipsiz,leylekbacaklAmerikallardandeil.talyankantayorolmal.
Akdenizfkrdakl,scaklvarstnde.
okneeli,esmerbirdelikanl.
Dokuzkiiyemekmasasnaoturduk.ngilizcedebilirama,nedense
Numan Bey hi konumuyor, yzne dikkat ediyorum, ty bile
kprdamyor.Demek,sinirlideil...Amaniyi.
Sofraya oturmadan, Numan Beyin eski asker arkadann kulana
eilip,Amerikalyabieyatarsanereyegelirdiyesordum.
usandalyeyegelir...dedi.
Numan Bey de tam o sandalyeyi bana gsterip, Siz byle
buyurun...demezmi!Amerikalnnbirsandalyetesinebenoturdum.
Amerikalanlatpanlatpkahkahaysavuruyor.

Daha nce, inde be yl bulunmu, ince biliyor. yl da

Hindistandakalm.Urducarenmi.
Bendiyor,bulunduumyerehemenintibakederim.
Trkederendinizmidiyesordum.
Pekaz...dedi.Birkakelimerendim.Dahagelelidrtayoldu.
Amerikalnn bulunduu yere intibak ettii belli. Drt ayda kzla ii
piirmi.
KimdenTrkedersalyorsunuzdiyesordum.iBiryabancdil,
en iyi, orann halkndan re. nilir. Bizim irketin inaatnda alan
iilerden re. niyorum. Ama daha drt kelime ancak renebil.
dim:Teekkrederim,okmemnunoldum,ricaederim,allasmarladk
gibi...
Bunlarngilizcesylyordu.
Kadehlere rak dolduruldu. Numan Bey kadehini kaldrd.
Amerikalya doru uzatt. Amerikal da kadehini, Numan Beyin
kadehiyle
tokuturup,
ona
birdenTrkeolarak,

Eekolueek!...dedi.
NumanBeyinsuratnabaktm,pancar...Byklankelebekkanadgibi
titremeye,kalarinipkmaya,stdudaprpretmeyebalad.
Nededindiyebard.
Amerikal, glerek kadehini havaya kaldrd, bir daha,
Eekolueek!...diyebard.

Ben hemen elimden atal, sanki dm gibi, yere attm. atal

aryorumbahanesiyle,masannaltnagirdim.Neolurneolmaz...
Sofrada oturanlar Numan Beye Trke olarak, Aman kzma, bir
yanllkolacak...dedilerAdamayanlretmiler...
Kafam yavaa masann altndan karp Numan Beye baktm. Yine
kalar yanaklar, byklar oynuyor ama, biryandan da glmeye
alyor,zorlasouksouksrtyor.
Misafirler, bu souk havay gidermek iin boyuna glyorlar.
Amerikal da glyor. O souk hava dald ama, hl Numan Beyin
herklaynayroynuyor.
Birara nasl olduysa Amerikal, mstakbel kaynatasna, Trke,
Ulanhergele!...diyebard.
Byk bir marifet gstermi gibi, stelik bir de lakrkkr glyor.
Numan Bey, srahiye yapmasyJe yerinden zplad. Salar dimdik
olmu,kalarkirpidikenigibi...
AmanNumanBey...Biziminsanlarmzbyledir.Adamnkabahati
yok...
Ben yine masann altndaym. Szde yere drdm ba alp
kalktm.
Saatlerilerliyordu.BukezAmerikalkadehiniNumanBeyeuzatarak,
Eekolueek!...diyebard.
Zavall Numan Beyin halini grmeliydiniz. Elindeki ba,
tabamdakitavukbudunasaplad.
Zavallnnkulaklarbilekprkproynuyordu.

Amerikal Numan Beye, burada yazlmas doru olmayan bir kfr

dahasallamazm!...HembukezNumanBeyinanasndakartrarak...
Can kaygsna dp ben kendimi yine masann altna attm. Numan
Beyinayaklanelektrikakmnatutulmugibizangrzangrtitriyor.
Amerikal kahkahalar savuruyor. Yavaa masann altndan ktm.
Amerikal, Benim dil renmeye kabiliyetim var... diyor. Bunlar
arabukrendim.
Bircinayetkacananladm.
Banamsaade,yarnerkendeniimvar...dedim.
Bakalardabunubekliyorlarm.Onlardakalktlar,Bizdegidelim
artk...dediler.
Amerikal, nazik delikanl. Gitme zamannn geldiini anlad. nce
onukapdanuurluyoruz.
Kapdaherkesinelinitekertekerskt.EnsonradaNumanBeyinelini
skarak,gleryzle,Pezevenk!...dedi.
Hi bu kadar tatl
denildiiniduymamsnzdr.

bir

sesle

birisine,

pezevenk,

Korkunbirsessizlikoldu.Amerikalard.
ngilizce,Yoksayanlmsyledimdiyesordu.
Numan Bey, Hayr, doru sylyorsunuz... dedi. Yanl dese,
pezevenkliihemkabuletmi,hemdedamatadayna,pezevenkliini
onaylatm olacakt. Amerikal delikanl, kaynatas olacak Numan
Beyiniyicegznegirmekiinbirdaha,Pezevenk!...dediktensonra
gitti. Numan Bey kle gibi bir koltua kt. Tek kelime

konumuyordu. Neden sonra, byk bir durgunlukla, Herif btn

sicilimizi, knyemizi, evsafmz sayd, artk buna kz vermek farz
oldu...dedi.
Onuhibukadardurgungrmemitim.
Ertesi gn Amerikal Numan Beylere gelecekti. Gelmemi. Randevu
saatideepigemi...
Merak etmeye balamlar. Numan Bey, Herif knyemizi
rendiktensonrabirdekzalmazsa...diyedvnyormu.Derken
telefon alm. Amerikal bir karakoldan telefon ediyormu. Gece
evdenkncabirtaksiyebinmi.Taksideninerkenofrehounagider
diyeTrketeekkretmi:Ulanhergele!...
ofrle kapmlar. Karakola dmler. Komiser Amerikal ile
ofr bartrm. Amerikal tam karakoldan karken Komisere,
kendisineretildiigibiTrkeallasmarladkdemi.Bu,NumanBeye
sylediiallasmarladktan...Komiserdehemenbirtutanakdzenleyip
Amerikaly ieriye tkm. Amerikal, Ben ne yaptm, ne dedim
Suumnedeyipduruyormu.
AmerikalileNumanBeyinkzevlendiler.Dndenikignsonrada
Amerikal hastaneye yatmak zorunda kald. Numan Bey hizmetiye
kzm,kayktabanhizmetiyesavurmu.
Amerikal damat, hizmetinin on bir derece kuzeydousunda
bulunduundan,tabakafasnayemi.Kafasakdiyeayrlm.
Amerikal, karsn Amerikaya gtrd. imdi Numan Bey,
keyiflendii zamanlar, Hayatmda ilk olarak hedefi tutturdum...

diyor. O kadar kfr yedikten sonra damadn kafasn da

yarmasaydm,hrsmdanlrdm.
Hizmetiye kzmas yalandanm. Szde kzm i yaparak,
kayktabamhizmetiyediyedamadnnkafasnafrlatm.
YLK SEVAPTIR Genel mdr yardmcsna kadar duyurulmutu:
HalimBeyinhesabndaikiyzseksenliraakvard.
Genel mdr yardmcs, ok at. Ondrt yldr bu irkette alan
Halim Bey, irketin en gvenilir, en alkan memurlarndan biriydi.
Hele an ikiyzseksen lira olmasna bsbtn at. Halim Bey in
elindebykolanaklarvard.eytanauyup,greviniktyekullansa,
ikiyzseksen deil, ikibinsekizyz liray i eder, kimsenin ruhu bile
duymazd. Yirmisekizbin lira zimmetine geirmi olsayd, o bile ancak
uzunzamansonraanlalrd.Buzamandaikiyzseksenlira,szbile
edilmeyecekparayd.
Halim Beyin hesabnda, ikiyzseksen lira a olduu kendisine
sezdirilmemiti.Merkezdealanikincisnfmemurlardanbiriydiama
sayg duyulan bir kiiydi. Veznedar filan gibi, parayla uraan bir
memur deildi ki, eksik para normal kasa a saylsn da, kasa
tazminatndan densin... crenel mdr yardmcs Belki de
andan jaberi yoktur diye dnerek, Ay sonu hesaplarnda
kendisi anlar... dedi. Ay sonu hesaplarnda, Halim Beyin a
ikiyzseksenliradandrtyzyirmilirayaykselmiti.Ertesiayaltyz,
dahaertesiaydaak,sekizyzonikilirayakt.Yoksahesaplardam
bir yanllk vard... Genel mdr yardmcs, hesaplan bir bacasna
incelettievet,akvard.

Halim Beye, almalarndaki stn baarlarndan tr bin lira

armaan verildi. Parann veriliinin ertesi gn, Halim Beyin
hesabndakiakkapand.Demek,hesaplarndaakolduunukendisi
de biliyordu. Bu olaydan bir ay sonra Halim Beyin hesaplarnda
yeniden aklar balad. Her ay bu aklar artyordu. stste para
armaan da verilemezdi. Ayl daha geen ylba ykseltilmiti.
Byleyken,HalimBeyinaylnayzellilirazamyapld.
Zamdan sonra ancak iki ay hesaplar doru gitti, sonra yine aklar
balad. Halim Beye ayda ikiyz lira karl bir ek grev verildi. Ama
birsresonraHalimBeyinhesaplarndayineakgrld.Ylbanda,
irketin br memurlarna olduu gibi Halim Beye de ift aylk
verilmi, Halim Beyin a da kapanmt. Ama bir sre sonra Halim
Beyinhesaplarndayenidenaklarbalamt.
Genelmdryardmcsartkkaygulanmt.Yllardrbirliktealt
bumemuruoksever,onagvenirdi.YoksakumaramdadanmtEl
altndanaratrd.Hayr.HalimBeykumaroynamyordu.Herzamanki
gibi iinden evine, evinden iine gidip geliyordu. kiyi de ayda, ylda
birierdi.
YoKsaDrKaamavurumu,onaparamyorduByledeolamazd.
Butrlkadnlaraydaikiyzlirayaparademezlerdi.
Halim Beyin irketteki grevini deitirdiler. Bu, daha yksek bir
grevdi. Ama burada para pul ileri yoktu. Bu sefer de Halim Bey
avansalmayabalamt.Herayyz,beyzliraavansekiyordu.
Genel mdr yardmcs, Halim Beyin gidiini merakla izlerken,
birgnonukarsndabuldu.

Halim Bey, aylna zam yaplmas ricas iin, genel mdr

yardmcsnnodasnagelmiti.
Yardmc,onuarkadaakarlad.Karlklkahve,cgara,ierlerken,
HalimBeyiinceliyordu.
Ne olmutu bu adama Elinize ayda ka lira geiyor diye sordu.
HalimBeyutanarak,Binikiyzlira...dedi.Genelmdryardmcs,
Benimelimebebinlirageiyor...dedi.Sonrabizimevkalabalk.
Altkiiyiz.SizkakiisinizDrt...Karm,annem,birdeolumuzvar.
Geenylsekizyzliraalyordunuz.Biryldasizedrtyzlirazam
yaplm.
Halim Bey cevap vermedi. Muavin devam etti: On drt yldr
aylnzdanikyetinizyoktu.Merakediyorumdaondansoruyorum.
SongnlerdebykbirihtiyacnzmktHalimBey,Evet...dedi.
Yenibirihtiyaktbizimevde.
NedirHavyar...muuuryaratmasanlayamamt.
EfendimHavyar...
Havyar m Evet... Geen ay on alt kilo havyar aldm. Genel
mdr yardmcs bir sre Halim Beye bakakald. Halim Bey cidd
adamd, alay etmezdi. Yoksa zavall adam akln m oynatmt!
AmanHalimBey,birbykbakkal,enbykmezecibilebiraydaon
altkilohavyarsatamaz.BukadarhavyarneyapyorsunuzYiyoruz
beyefendi.
Aman Halim Bey, ayda on alt kilo zeytin yenmez, peynir
yenmez, eker yenmez... Bizim aile, hayatnda, on alt kilo deil, alt

yzgrambilehavyaryememitir.NaslyiyorsunuzBendenizyemem
beyefendi, azma koymam. Karm da yemez. ocuk da sevmiyor.
Valdeyiyor.
AffedersinizHalimBey,valdenizkakilo...
Sormaynbeyefendi,sormayn...Krkdrt kilo zavall... Nerdeyse
uacak...
Krkdrt kiloluk valdeniz ayda onalt kilo havyar m yiyor... Hi
anlamyorum.
Anlataymbeyefendi.Valde altmyedi yasnda. Hali vakti
yerindedir. Beiktata bir apartman var, ayda ikibindrt yz lira kira
alrordan.Asmaaltndabycekbirhanvar.
Aydaonbinlirayayaknkiragetirir.Kadkyde,Fatihde,Aksarayda
daevlerivardr.
Genelmdryardmcsarmt.HalimBeydevametti.
Kapalarda drt dkkn vardr.Peder merhumdan da dul
maa Kalmtr. iNat oarac oa paras, eh yle byle, bir milyonu
bulur.
Yalnzbankadadrtyzbinlirasvar.Mcevhervealtnlarmhesaba
katmazsak,yanndabirkayzbinlirasvardrsanrm.
Genelmdryardmcsaknlkla,Vah,vah,vah!...dedi.Halim
Bey, Zavall anneciim... dedi. Acmamak elde deil. Hasta zavall,
onyldreriyipgidiyor.
Koskocakadm,kukadarkald.

Avrupayagnderseniz.
Gitmez. Benden baka kimsesi yok. Onun iin bizden hi
ayrlmaz. kibuuk odal darack bir katta oturuyoruz. O da yanmza
sr... Valde, biraz tutumludur da para vermemek iin doktora bile
gitmez.Bendoktorgetiririm.Doktoraparaveriyorsundiyekyametleri
koparr.
Ben de, Para vermedim, arkadamdr, diye yalan sylerim. O
zaman,Mademarkadan,iyiliksevaptr,altkattakikadmhasta.Ona
dabaksnsevabna,der.Haydidoktorualr,komumuzhastakadna
gtrrm.Gtrmesemolmaz,nkvaldehisinirlenmeyecek.
Doktorlar yle sylyor. Doktorun verdii reeteyi yaptrrm, l
evegeldimi,kyametlerkopar.Amananne,tandmbireczacvar,
onaucuzayaptrdm,der,yattrrm.Elliliralkilcellikuruaaldm,
derim.Yinedekzar,kplerebiner.Oysahikzmayacak...Kalbivar.lc
ucuz bulursa, yilik sevaptr. Surda emekli bir retmen komu var,
onun da ilcn yaptr! der. Ben balarm yoksul konu komunun
illarn da yaptrmaya. tf utun doktorlar anneme, kuvvetli besin
alacaksnz, diyor. Annem yemez. Ben alp getirsem kzar. yemese
alktan, kzsa, kalpten, sinirden lecek. Ne yapacam ardm. Bu
dnyada bendenizden baka jdmsecii yok. Doktorlar ille de havyar
yesin! diyorlar. Bir akam eve dnerken ikiyz gram havyar aidim.
Valde,havyargrncefenalklargeirdi.Barparyor:Bizimdi
nezamandayz...Havyaralnacaksram...Senbugidilesrmsrm
srneceksin!... Aman anne, havyara bir arkadam var, ondan
sermayesinealdm.Senzlme...dedim.

Birazferahlargibioldu.Kaaaldndiyesordu.Kilosuyzkrklira...
NediyeyimNedesemokolacak...Arkadahavyartoptancsdr.Ona
ucuzageliyor.Banasermayesine,yirmiliradanverdi.Ogecesinirden,
kzgnlndan,azkalsnlecekti.Aceledoktorardm.neleryapld
dabirazyatt.
Ertesi akam eve dnnce dedi ki: Bugn komular geldi, senin
msrifliini anlattm. Yirmi liraya havyar ucuz. Madem havyar
toptancs tandym, bize de yarm kilo alsn! dediler, yilik
sevaptr. Kilosu yzkrk liradan yarm kilo havyar alp, on liraya
komuyaverdik.Dahaertesiakam,NuriBeylerdeikiyzelligram
istiyor...dedi.
Onu da alp gtrdm. Ucuz havyar isteyenlerin sonu gelecek gibi
deil.Kilosuyirmiliradanhavyarduyan,bizimvaldeyekouyor.Valde,
akamlan eliffle liste tututuruyor: Yarm kilo Fatma Hanmlara,
azimentHanmabirkilo,fatntseyereyeuyuelligram...Elimkolum
havyar paketleriyle eve dnyorutn. Gnde iki kilo, kilo havyar
beyefendi,bunaaylkmyeterBaktmolacakgibideil,birakam:
Anne dedim, sermayesine havyan almak arkadaa kar ayp oluyor.
Bundansonrakonukomuyahavyaryok.
yiliksevaptr,fakirfukarahavyaryesin!dedi.
Ama arkada havyara.Bu ile geinecek. Herkese sermayesine
havyarverirse,topatar.
Peki,mademarkadan,sendendeazkazansn.Syleona,ikilira
dakretsin,yirmiikiliradanversin...

Valdeyeszanlatlmaz.Birdemaazallahyzkrkliradanhavyaralp,
iyilik sevaptr diye, konukomuya yirmi liradan havyar dattmz
rense, kalbine iner. Ne yapacam ardm, tik zamanlar, Karaky
debirmezecidenhavyaralrdm.Herakambirkilo,ikikilo...
Adam da ard. Baka bir yerden havyar almaa baladm. Buras
Beyolundabykbirbakkaldkknyd.Okadarokhavyaralmm
ki,adambirakam,Kalmadbeyim,yarngetirteceizdedi.Bakkal
deitirdim. nc bakkal da birgn, son zamanlarda havyar
sarfiyat nedense artt... dedi. Ondan sonra iki gnde bir havyar
fiyatlarnazambalad.
Yzkrk derken yzseksen, yz elli oldu. Havyarclar boyuna
deitiriyordum. Her akam baka bir yerden havyar alyorum.
Diimizden trnamzdan arttrdmz birka bin liramz vard, o da
bitti. Ne yapacam ardm. Bir akam, baka bir dJcKana girdim.
Heryerdeyzaltmliraolanhavyar,oradayzotuz...Baladm
oradanalmaya.Artksiparileregre,ikiyzgramlk,yarmkiloluk,bir
kiloluk havyar paketleri yaptryorum. Paketleri yklenip, eve
gtryorum. Bir kilo havyar sar! deyince bakkal da aryor.
ounun dkknnda topu topu bir kilo havyar ya var ya yok... Kimi
akam, sipari edilen havyarlar iki dkkndan toplayabiliyorum.
Sonunda bir bakkala altk. Hep ondan alveri ediyorum. Adam
gramlarna gre havyar paketlerini nceden hazrlam. Yeniden
tartmyor.kiyz,yz,yediyzgramlk,birkilolukpaketlerhazr.
Hemenelimetututuruyor.Birakamyinevapurabindim.Paketleri
yanma koyarken, bir de baktm, ikiyzgramlk paketlerden birinin
stnekalemlebirtelefonnumarasyazlm,AllahAllah...Butelefon

numarasnbirakamncevapurdapaketinstnebenyazmtm.Bir
arkadamn telefon numarasyd. inden klr i deil... Paketlerin
stnekalemleiaretlerkoydum.
Oakamvaldeyenihavyarsiparileriverdi.
Annededim,benherakambukadarhavyartayamam.Arkada
da,havyarfiyatlararttn,yirmiikilirayakurtarmadnsylyor.
Valde, yilik sevaptr! dedi. Tayorsun da kolun
kopmuyorya...Arkadanasyle, kurtarmyorsa hadi yirmi ten
versin!...
Olmaz desem, sinirleri tutacak, kalbi var... Ertesi akam bakkala,
elimdekisiparikdndan,kiyzgram,yarmkilo...dedike,oda
nceden hazrlanm paketleri bana verdi. Bir de baktm, benim dn
akam iaretlediim paketler... te byle beyefendi, bu havyar
yznden bendeniz mahvoldum. Havyarn kilosu drt yz liraya
ykseldi. Aylk yetmez oldu. Ne yapacam ardm. Genel mdr
yardmcs, Kolay var... dedi. Annenize, havyar top. tancs
arkadanzntopattn,havyarclbraktnsyleyin.
nanmazbeyefendi...
Havyarald,dersiniz.
nanmaz...Artkgeti.nkvalde,benimdrtyzliradanhavyar
aldm biliyor. Akam eve gtrdm havyar paketlerini amadan,
ertesi sabah, benim havyar aldm bakkala gtrp yz liradan
satyor. Sonra ben o bakkaldan havyarlar drt yz liradan yeniden
alp, valdeye yirmi liradan satyorum. Valde her eyi biliyor,
sylesem,kzarmaazallahkalbidevar...

BEYAMCA Sayn bayanlar, ok sayn gen bayanlar, pek ok sayn

gzel bayanlar! Yksek msaadeniz olursa, sizlere syleyecek biriki
szm var. u kaba saba erkeklerle konuurken biraz, hani birazck
dikkatliolunuz.kidiidudakarasndankacakbirteksz,erkeinen
kabasn,yldrmarpmmeegibiyereykabilir.
tealnbizimHasepHameti.ounuzgenolduunuzdan,okeski
birkelimeolanHaepinneolduunubilmezsiniz.HaepinTrkesi,
tahta, odun demektir. Biz de ona kabalk olur diye Odun Hamet
demezdik de, Hasep Hamet derdik. Hasep Hamet, aza daha
uyumlu,kulaadahaincegeliyor.
Bizim snf arkadalar iinde en gen kalan odur. Bizler,
olduumuzdan on ya byk gsteririz. O, olduundan on ya kk
gsterir. yle birbakanHasep Hamete,otuz beindevar yok der...
Oysa elliye geldi dayand. ok uzun boylu olduundan, ba arpar
diye,eilmedengetiikappekazdr.Kaplannstne,banokadar
okvurmuki,artkiinekorkuolmu,heradmdasankiarpacakm
gibi ban bir eer, bir kaldrr. Bu yzden onun bir san da Sallaba
Hamettir.Deveboynugibi,baneekaldrayrr.
Kap kanad gibi srt vardr. riyar... D grn gibi, ii de yle,
salamvekabasaba...
Geenlerde, Karakyde iskelede vapur bekliyorum. Memurlarn,
kan yolculardan bilet topladklan yerde Hasep Hameti grdm.
Demir parmaklklara iki eliyle dayanm, beli bkk, ylece duruyor.
Yoksa benzettim mi diye sokulup iyice baktm evet, Hamet... Surat
sapsar,avurtlarkm.

Hamet!nledi.Belkidebirkalpkrizigeiriyordu.Kolunagirdim.
Birtaksiyebindik.Yazhaneyegeldik.
Basamaklarduradinlene,ellerinidizlerinedayayarakkyordu.
Karlkloturduk.
Kahveiersin,deilmiIhlamur...
Kesikkesikksryordu.Yetmiiniaknbirihtiyarsanlrd.
Neyin var, ne oldu Hamet Sorma. Artk geti. Artk bitti.
htiyarladk...Yapmackbirglmseyile,Nezamandiyesordum.
imdi,imdi...Vapurda.Birdenbireihtiyarladm.
Yavayava,ksrkleriylesznkesekese,anlatmayabalad:
Keyiflibirgnmd.Sonbaharokseverim.Sabahleyingeuyandm.
Yatakkeyfinebaylrm.oktanberibylesinedinlenmemitim.Yatan
iindegerinegerinegazeteleriokudum.Banyoyagirdim.Hksudaiyice
yattm. Sonra kahvaltm edip sokaa ktm Havaya sanki altn tozu
serpilmi. stme bir delikanllk geldi. Ellerimi pantolon ceplerime
soktum.
Islk alarak yryorum. Ayva r rengine dnm nar
yapraklar dallarndan tektk kopup titrek titrek uuarak asfalta
dyorlar.Amannaslgzelbirgn,nekeyifli...
Anlatamam. te bu keyifle vapura bindim. Arkada, lks gvertede
oturuyorum. Tam karmda iki kz var. Ama ne kzlar... Seslerini,
gllerini duyuyorum. Biri ak kumral stne, brnn yapncak
illisi toz pembe bir teni var. Canl, diri kzlar. yle canl ki, uuan
kahkahalarntopgibihavadatutabilirsin.illiolannnburnununucu

kalkk, brnnki ekme burun. Burun kanatlan, konuurken,

kelebekkanatlangibititreiyor.
Zatensabahtankeyfimbalad.Birdebukzlannkarsnaoturunca,
onsekizyandaoldum.
Ill bir dnya... evremde oturanlara bakyorum. Birok delikanl
var.Yalanyirmiotuzaras.Amaneyeyarar,hepsideyorgun,bitkin...
Benden ok yal grnyorlar. imden, Ben byle delikanllar
cebimden karrm diyorum. Gzm kzlarda... Kumralnn
dizkapaklan... Gzm bitrl ayramyorum. Kanm kaynyor yahu!
Derken illi olan antasndan bir cgara karp dudaklannm arasna
soktu, bir cgara da arkadana Terdi. Kibrit arand antasnda, yok.
Arkadaarand.Ondadayok...
Hemenakmauzatsakm...Belkibirkonu.mafrsatolur!Hadi!...
Hadisene!...Bitrlcesaretedemiyorum.
ay!...diyebararakgeengarsonuar.dlar.
Bizeikiay.KibritinizvarmGarson,Getireyim...dedi.
Hemen akma uzattm. akmaya vakit brakmadan kumral kz
elimdenald.Ahnememnunum...Buneuurlu,negzelbirgn.Hi
bukadarkeyifliolduumubilmiyorum.
Kanmndamarlarndatutu,tuunuduyuyorum.
Kumral kz akma akt, arkadann, sonra kendisinin cgarasm
yakt. Ayaa kalkt. akma bana uzatrken, Teekkr ederiz
beyamca!dedi.

HasepHametsusmutu.kidirseinimasayadayayp,bandaiki
elininarasnaald.Epeycebyledurdu.
Sonra diye sordum. Yzme bn bn bakarak, Sonram...
Sonras,Teekkrederizbeyamca!dedilerite...
Yznnbtnizgileriaaaaakyordu.
Evet,sonraneoldudiyesordum.
Dahaneolsunbe!Kzbanabeyamcadediite!...
Yumruunu masaya vurdu, sonra ba yumruunun stne dt.
Birazsonradakskngitti.
Arkasndan baktm, srt bile kamburlamt. Bedenini, bacaklarnn
stndezorsrklyordu.
Aradanbirmi,ikimihaftagetiHasepHameteeindi,diyeduydum.
Sayn bayanlar, ok sayn gen bayanlar, pekok sayn gzel
bayanlar!Birazckdikkatliolunuz.
O gzel iki dudanzn arasndan kanatlanacak bir kelimeyle, en
kabasabaerkei,yldrmarpmkartmeegibiyereserebilirsiniz.
NSANOLU TERSTR Muhterem efendim, Cihat Bey hakknda
benden her hususta bilgi soruyorsunuz. Onun karakterini, namuslu
adam olup olmadn, aile hayatn, kendisine gvenilip
gvenilemeyeceini benden renmek istiyorsunuz. Mektubunuzda,
CihatBeyisizinkadaryakndantanyankimseolmadiin,dorudan
doruya size mracaat uygun bulduk. Bu meselenin aramzda sr
olarak kalmasn rica ediyorum. Cihat Bey hakknda vereceiniz bilgi,
siziniinbirvatanvazifesidirbuyuruyorsunuz.

Bunu ok iyi takdir ediyorum efendim. Bir vatan vazifesi olarak

telkki ettiim bu ii elimden geldii kadar tarafszlkla yapmaya
alacam.
Evet, bendeniz, on yl mddetle Cihat Bey in zel kalem
mdrlndebulunduumgibi,onunev,ailevehusushayatndada
enyaknadamvemahremiesraridim.ElbetteCihatBeyiherkesten
iyitanrmABununlaberaber,benCihatBeyiin,doruszl,yahut
yalanc, namuslu yahut namussuz, jurh yahut hrsz, alkan yahut
tembel diye bir ey syleyemeyeceim. Zira Cihat bey hakknda kat
bir lkm vermek, bendeniz iin ok zordur beyefendi. Ancak,
zatlinize baz vakalar anlataym, o zaman siz kendiniz Cihat Bey
hakknda bir hkm veriniz. Bu anlatacaklarm Cihat Beyin bizzat
kendisihakkndaverdiihkmlerdir.
Bilirsiniz, Cihat Beyin benden hi bir ayrs gayrisi yoktu. Daha yeni
zel kalem mdr olduum gnlerdeydi. Bir gn, bir arkada geldi.
Surdan burdan konuulurken, o arkada sz arasnda Cihat Beyin az
altn, keyfine dkn olduunu syledi. leri yrtebilmesi iin
ok almas gerektiini anlatt. Evvel bu szleri glmseyerek
dinleyenCihatBey,derkenbirdenkzd,arkadana,KiiiimBenmi
az alyorum diye bard,bengecemigndzmekatarak alrm
arkada. Ben bir iin zerine saldrdm m, mutlaka o iin hakkndan
gelirim.AnladnmsenBenimkadaralkanazbulunur.Heladabile,
vaktim bo gemesin diye ya gazete, ya kitap,yada bakanln
emirleriniokurum.almaktangeceleriuykuya drt saat ya vaktim
olur, ya olmaz. Hayatmda birgn bile izinalm deilim.
yzndenotuumu ocuumu ihmal etmiimdir. Pazarlar bile
alrm.Benvaryaben...Bendnyannenalkanadamym.ten

gten karm alp bir kere bile sinemaya,tiyatroya

gtremiyorum.Yazlargelipeer,birkerecikolsundenizegiremem.
NedenHepalmaktanite...
Bu yolda belki yarm saat hiddetle konutu Bu konumasnn
stnden bir hafta kadar gemiti Bir yaz gecesiydi, terasta
oturuluyordu. Misafirlerden eski bir arkada Cihat Beye, ok
alyorsunuz...dedi.
Cihat Bey, cevap vermeden glmsedi. Ondan sonraki konuma
yle cereyan etti: Ama Cihat, bu kadar ok almak shhatin iin
zararldr.
Yok...Okadardaalmyorumya...
Yoo...alyorsun,haddindenfazlaalyorsun...
Yokcanm,benalkanbilesaylmam.
Aman ne diyorsun, ben senin kadar alkan adama hi
rastlamadm.
Deilvallahi...Benalmamyahu...Boyunadalgageerim.
Cihat Bey byle sylerken, oturduu ezlongta gerinmekteydi.
Arkada, Bu kadar alma... dedi. Allah korusun
srmenajolursun,beyinkanamasndan
gidersin.

i
diye
tutturmusun,ocuunu,karn,kendishhatiniihmalediyorsun.Bu
olmaz...Hakknyokbuna!Helekadnksmhiihmalegelmez.
Cihat Bey birden parlad: Yahu sen ne diyorsun, ben sultan
tembelimbe!...Benimgibitembel,araanbulamazsn...

Dnyann en tembel adamym. Sen bakma, ben alr gibi

grnrm ama, hi bir ie elimi srmem... Benimkisi hep dalga...
Anladnm,bentembellerinahym...itemuhteremBeyefendi,Cihat
Bey tembel mi, yoksa alkan m, onun kendi szlerine bakarak,
zatlinizhkmnzveriniz.
Birgn de hi unutmam, yine bir arkada ona, Bu kadar fazla
ime,sonufenaolur,alkolikolursun...demiti.
Oda, Ben azma ikinin damlasn koymam, sen ne diyorsun
kuzum... demiti. Krk ylda bir ziyafete gitsem,yada bizim eve
yemeemisafirlergelse,ahengibozmamakiin,yalandaniermigibi
yaparm, ama imem... Ben daha raknn tadn bilmiyorum.
Kokusundaniimbulanr...Buyamageldim,viskitatmadm.Birkere
biraiecekoldum,azkalsnkusuyordum.
Yinebaka birgn bir dostu onunla yle aka etmiti: Senin
mevkiinegelmibiradamn,birtoplantdaikiimemdemesiayptr.
nsan imeli ve ikiye dayanmal. Bir kadeh isen lmezsin ya...
Seninkisiyobazlk...
NeKimBenmiBenimiyorum,ylemiSenonuaffetmisin.Yahu
benonyandanberiierimbe...Rahmetlipeder,sabahkahvaltsnda
kzarm ekmei araba banar da bana yedirirdi. 0 zamandan beri
ierim. Sabahtan balarm, gzm aar amaz... Anladn m Bakma
azmnkokmadna...Gndzlerivotkaierimdeondan.Akamlar
birkulpraksimezsemuyuyamamarkada.Sennediyorsunyahu...
Uykumun arasnda iim yanar, yanmda srahi dolusu buzlu rak
vardr. Lkr lkr ierim. Kim Ben mi imem yahu, h zm alamam da,
gkderimartkimekten,ite0zamanrakybamdandkerimbe...

te muhterem efendim, Cihat Bey hakkndaki hkm,onun

kendiszlerinebakarak,zatlinizveriniz.
Birgnde hi unutmam, bir toplantdan nce, arkadalarndan biri
benim yanmda ona, Cihatcm,kusura bakma ama biraz
mbalaalkonuuyorsun...demiti.
CihatBeyglmsedi.Bununzerinearkadai,Fazlaatyorsun...
dedi.
CihatBey,Okadardadeil...dedi.Arkada,Yalannnelzumu
varyani...dedi,skskyalansylyorsun...CihatBeykzd:NeBen
mi yalan sylyorum... Ben ha!... Efendi, kendine gel!... Ben,
hayatmda... bir kere bile yalan sylememiimdir. Beni, anladn m
beni, idamsehpasnagtrseler,yalan syletemezler. Ben... hayatm
uruna olsa, yalan sylemem. Bu yzdennelerkaybettim,
biliyormusun...Eer birazck yalan deil, yanl syleseydim, imdi
neler olurdum. Ama doruluk uruna her trl menfaati feda
etmiimdir.
Aradan ksa bir zaman geti. Bir pazar gn Cihat Beyin evindeyiz.
Misafirlerden biri, Beyefendi dedi,grdm ama, sizin kadar doru
adamgrmedim.ldrAllah,doruluktanayrlmyorsunuzdur.
CihatBeyncesesinikarmad.Amaadamdevametti:Bukadar
da doruluk, tokszllkhi iyi deil. Sze Merhaba Kr Kad! diye
balyorsunuz.Olmazki...Dobradobrakonumakiyiama,artksizinki
kabalk oluyor. yilik iin insanaradabir olsun, yalan syleyiverir,
zararszyalan...Amasizlsenizbile...
CihatBey.

 Yooo... dedi, ben sizin zannettiiniz gibi Merhaba Kr Kad!

diyen doruculardan deilim. Ben bir yalan sylerim, bir yalan
sylerim... Anladn m Tek ayak stnde seksen yalan sylerim de
kimsenin ruhu duymaz. yle bir yalan sylerim kiiii... Hem de nasl...
Krkyalansylediimgnitahmkaar...Nevarki,kendimenfaatim
iin deil, hep bakalarna iyilik iin...Ben, su ier gibi yalan sylerim
birader......
te byle beyefendi... imdi siz, Cihat Bey hakknda doru szl
mdr, yalanc mdr, onun bu szlerine bakarak kendiniz hkm
veriniz.
Birgn de, Hamdi bey gelmiti. Beni dar kardlar. Ne
konutuklarn kap arkasndan dinledim. Hamdi Bey, Cihat Beyin
nfuzunu ktye kullandn, hatta suistimal yaptn syleyince,
Cihat Bey, yumruunu masaya vurarak, Beyefendi... diye bard,
benonparayemem.Alnmnteriyle,namusumlayaarm.Ben...
Ben,bugnekadardevletmalndanhakszbiriktisaptabulunmadm.
Ben... Ne benim, ne oluumun ocuumun kursana bitek haram
lokmagirmedi.
OgnHamdiBeyebarbarbard.
Bu konumadan bir ay kadar sonrayd. Kars Evet, harama el
uzatmamah ama... dedi, senin kadar da olmaz artk... Makam
arabasna bir kere bile bizi bindirmedin. Devlet kdna mektup bile
yazmazsn.Kavakgibidorulukdaolmazki...
Kadn at azn, yumdu gzn... Bu kadar sefalete
katlanamazlard. Onun gibi namuslu adama bu zamanda enayi

diyorlard. Namuslu olmak enayi olmak, saylyordu. Onlarn

ayarndakilerin karlar, ocuklar lks iinde yzyorlard. Kadn,
sylemediinibrakmad.
BununzerineCihatBeykarsnanedeseiyi...
Hanm,hanm,artkburamagetirdin,benipatlatma!...Benbuevi
maalamidareediyorumsanyorsun...Nahsana!Maaseninberber
parana,partimasrafnayetmezbe...
Ben... Ben karncay aparm da belini incitmem.Sen yle mi
zannediyorsun!...Ben,benvaryaben,deveyihamutuileyutarmda
kimseninruhubileduymaz.Aslmarifet,adnktyekarmadanne
yapacaksanyapmak,iikitabnauydurmaktr.
teBeyefendi,CihatBeybylebiradamdr.Hrszmdr,deilmidir,
kendiszlerinegre,zatlinizkararveriniz.
Birgndehiunutmam,bireskimekteparkada,buradayazlmas
doru olmayacak ekilde, Cihat Beyin kars ve kz iin ilerigeri baz
eylersyledi.CihatBeyinhibylekzdngrmemitim.
Arkada,bennamusiinyaarm...diyebard,bennamusiin
kan dkerim. Birisi benim namusuma yan baksn, hele bir... Ben, bir
pireiinbiryorganyakarm...
Zorla
teskin
ettik.
Bundan
altyedi
ay
nceydi,
birgnbirgazinodaiiyoruz.Ordakilerden biri Cihat Beyin namuslu bir
ev babas, ahlkl olduunu ballandra ballandra anlatt.O kadar
anlatt ki Cihat Bey, Hadi ordan be... dedi, ben hereyi biliyorum
ama, gz yumuyorum. Karmn da kzmn da ne bok yediklerini ben
bilirim.Benboynuzlununbiriyimbe...

tike az ald. Kendi kars, kz iin neler sylediini buraya

yazmaktanhicapederim.
tebylebeyefendiciim,CihatBeydebendenizgibi,zatlinizgibi,
herkes gibi bir insandr Artk onun hakkndaki hkm zatlinize
brakyorum. Vazifemi yapm olmann saadeti iinde ellerinizden
per,enderinhrmetlerimiarzederimefendim.
KORKULU RYA stanbul radyosunun yayn bitmiti. Demek, eski
gngeridebrakm,yenignegirmitik.
Ben o gece, iki hikye, bir fkra, bir derginin de anketine cevap
yazmakzorundaydm.
Sabahleyin bunlar bekliyorlard. Ayrca o gnk postayla gelen
dergiyiokuyacak,birkitabdaylebirkartrpgzdengeirecektim.
Oysa, bunca iin iinden, yalnz birini yapabilmi, ancak bir hikye
yazmtm.Canmsklyordu.
kinci hikyeyi yazmak iin kt destesini nme koydum. Hazrda
yazlacak hibir konu yoktu. Aklma geldike hikye konular not
ettiim defterlerden birini atm. Notlarn arasnda hikye konusu
seeceim. Ama bitrl konu beenemiyorum. Konulara hazrlm
yok,hibiriniiyicepiirmemiim.
Karnm ackmt. Hep byle olur. Notlarmn arasndan bitrl
hikye konusu seemezsem, ya ackrm, ya susarm, ya helaya
giderim,yaniitenkaacakbir.bahanebulurum.
Karnm doyurursam, sanki esin gelecek. Salona ktm, evde ts
yok... Hepsi uyuyor. Mutfaa girdim, pilv souk... Kim stacak...
Sardalyavar,domates,peynir,kavun.

Masann bana getim. nmde kt, bam iki elimin arasna

alm, dnyorum. yle bir uyku bastrd ki... Hikye konular bir
gelip bir gidiyor. En iyisi yatp uyuyaym. Sabah erkenden kalkar
yazarm dedim. Saate baktm, e on var. Byledir, yemek yiyince
uykubastrr.
nsanuykudadayaarama,neyeyararbyleyaamak!...Yaamak,
yaadnbilmektir,yaamannbilincinevarmaktr.
Cezaevindehkmlbirarkadamvard,kendisinialtrm,uyudu
mu,illeryagrrd.
Ryagrerekhayatmuzatyorum...derdi.Ekimaynnortalarna
dek ak pencereli odamda plak yatarm. O gece rya greceimi
biliyordum. Hava serin, karnm tok, yazlar da yetitirememekten
sinirliolduumiin,korkulubirryagrebilirim.
Dne dne uyumuum. Gerekten de rya grdm. Hayrdr
inallah... Bir baka memleketteymiim. Neresi olduunu
anlayamyorum ama, Amerika gibi, Almanya gibi bir lkedeymiim.
Amerikay. Almanyay grdm m Yoo... Ama grenlerden ok
dinledim.okgzel,byk,yksektavanlbirsalondaym.Sizedeolur
mubilmem,benkimizamanryagrrmde,ryadabununbirrya
olduunuanlarm.
Ryamda kendikendime, bulunduum yer, Beyaz Saray olacak
diyorum. Salonda bir uzun masay epeevre evirmi insanlar var.
Onlarabitrl,Burasneresidiyesoramyorum.nkbenburaya
birresmgrevlegelmiim.Burasneresidiyesorsam,Dahageldii
yeri bile bilmiyor! diye alay edecekler. Kendimce, durumu
kurtarmayaalyorum.

Birresmmzakerevar.Bizimmemlekettenbirbenvarm.brleri
hepkerliferli,kalpl,yabanckiiler.
lerindenbiri,Hogeldiniz!dedi.
Hobulduk!dedim.
Sizden,memleketinizindurumunureneceiz...dedi.
imi bir korku kaplad. Ama biyandan da kendikendime, Hi
korkma,naslolsaryabu...diyorum.Ryamya...yabizimordan
duyarlarsa!...Ryabe...Buyurunefendim...dedim,bildiklerimi
anlataym.
Adamsordu:Sizinmemleketinizgerikalmbirmemlekettir,deil
mi Boazma bir el sarld. Hay Allah, ben imdi ne diyeyim Evet,
memleketim geri kalmtr desem, Memleketi yabanclara kt
tantmakolurki,Cezakanunundayerivar,arsutur.
Hayr, benim memleketim geri kalmamtr ileri bile gitmitir
desem, yalan sylemi olacam. Ne diyeyim imdi Dorusunu
syleyip, Memleketi yabanclara kt tantarak su ilemektense,
yalansylerimdahaiyinkyalanncezasyok.
Benim durduumu gren adam, Neden biey sylemiyorsunuz
dedi.
Affedersiniz...dedim.Sorduunuzuanlayamadmda...
Sizinmemleketinizgerikalmtr,deilmiKimdemiOnukim
demise...haltetmi!diyebardm.
Herkesylesylyor.Bizdeyleduyduk.

Saynbaylar!Sunuunutmaynzki,bizimdmanlarmzoktur.
Biziekemediklerinden,hakkmzdaolumsuzpropagandayapyorlar.
Bu aklamama hepsi at. Azlar bir kar ak, Yaa!... dediler.
Kimisi,Demek,bizyanlhaberalmz...dedi.

Evet,
yanl...
lerinden
biri,

Anlyorum...dedi.Sizlerizzetinefsinizedkninsanlarsnz.Gerikalm
memleket deyince alnyorsunuz. Onun iin bu deyimi deitirelim,
azgelimimemleketdiyelim.NaslOlmaz.Bizazgelimideiliz.
Biz,okgelimiizdir,ok...
Bsbtnatlar.Birbirlerininkulaklarnafsldatlar.

Elektriksiz
ehirleriniz
var
m
Vardesem,Memleketiyabanclarakt tantmak olacak. Hay
anasn...
Yok... Btn ehirlerimizde, kasabalarmzda ve btn
kylerimizdeelektrikvardr.
Bravo,bravo,okgzel...lerindenbirisordu:Sizdeelektrikok
pahal diyorlar, kilovat kaa Elektriinmi Efendime syliyeyim...
Elektriinkilovat...Paraszdr...Elektrikbedavabizde.Yokdahaneler,
elektriedemiparaverecektik...
okgzel,okgzel...Memleketimiyabanclarakariyitanttm
iin seviniyordum. Hi olmazsa, bu szlerimi gazeteler yazsa da,
memleketimiinnaslpropagandayaptmbizimkilerdeduysayd.
Kiralar ok yksekmi. Oturacak ev bulunamyormu. Ev sknts
varm. Orta gelirliler, aylk kazanlarnn yarsn kiraya vermezlerse,

oturacakevbulamazlarm.ylemiimdenbirses,Syle,dorusunu
syle! diye beni drtp duruyor. imdeki sese, Duyarlarsa beni
perian ederler diyorum. Ses, Ryadasn be... Onlar imdi senin
grdn ryay grmyorlar ki, dediklerini duysunlar. Onlar imdi
baka rya gryorlar. Hi olmazsa, ryada olsun, doru syle!...
diyor.
Boncukboncukterliyorum.Alnmdakiterlerisilerekgldm:Hh...
hh hh!... Demek size memleketimizi byle tantyorlar. Bieycikler
demem, tez vakitte, tez saatte inallah dmanlarmzn gzleri kr
olsun. Bizde, yurttan konut derdi diye bir dert kesinlikle yoktur.
Anlald m Her meden memlekette olduu gibi yurtta, aylk
kazancnn yzde onunu kiraya vermek suretiyle, mkemmel evlerde
oturur.
Yamemurlar...
Memurlar,ailelerininkalabalklnagregenievlerdeotururlar.
Memleketimizde evler yle ucuzdur ki, insann can evde oturmak
istemez.
Evsahipleriocukluailelereevlerinikiralamazlarm.
Tih tih tih... Kim syledi size bu yalanlar!... Kirac, ev sahibinin
suratn grmez bile. Her belediyenin kira kurulu vardr. Gider oraya,
mesel, Bana be odal bir ev lzm, yalnz banyonun fayanslarn
mavi isterim. Pembe olursa kabul etmem. Pembe fayans karmn
sinirinedokunuyor,der.
Memleketimizigayetiyitantyordum.

Geimskntsvarm.Dargelirlilerokskntekiyorlarm.Orta
snfgndengnekayboluyormu.
Bak,bak,bak,bak...Neler uydurmular bizim iin... Sayn
arkadalar, nce sizlere u gerei arzetmek isterim ki, bizim
yurttalarmz, geim skntsn yalnz yabanc gazetelerde okur ve
insanlkadnabakalariinbykzntyederler.Bizdenegeim
skntsvardr,nedebakabirsknt.Allahbakaskntdavermesin.
Ortasnfagelince,ortasnfdaokiyidirmaallah,hepsiiyidir,sizede
mahsus selmlan var. Benimle haber gndererek, sakn bizim iin
uydurulanyalanlarainanmasnlar,dediler.
Sizin memlekette isizlik var deniliyor. ilerin yaama koullar
okbozukmu,okazgndelikalyorlarm.
Bana bakn! diye bardm. Siz bozgunculara [m inanacaksnz,
yoksabanamElbettesize.
yleyse dinleyin. Bizim iilerimiz var ya... te ta bizim
iilerimiz... ok iyi yayorlar, anladnz m iahu, kendilerinin bir
ikyetleri yok, bakalarna ne oluyor be!... Bizim iimizin ald
gndelii, acaba kim alyor Almaz, hi kimse almaz... Alp da ne yap.
sn,biriineyaramazki...Efendimesyliyeyim,bizimiimiz,yiyipiip
yangelipyaadktansonragndeliklerindenartannbiriktirse,yldabir
fabrikakurar.Amakurmaz.Bizimiimizingztoktur.
Vayvayvay,nememleketmiyahu...Memleketiyabanclaranasl
tanttm Anadolu Ajans haber alsa da yaysa... u yaclm hi
olmazsaboagitmese...

 Eitim ii nasl Halknzn yzde sekseni okuryazar deilmi,

deniliyor.
Ck ck ck... Amma da atyorlar be... Kuyruklu yalan olursa bu
kadar olsun... yahu bizim memlekette, okuryazar yle ok ki, herkes
artkokumaktanyazmaktanbkm.yleya,okoluncanapsn...ok...
l iin arasanz okumayazmabilmeyen bulamazsnz. Bizde
okuryazar oran yzde yzdr. nk bir kii kiilik okur ve
yazar. Bizim profesrlerimiz, gazetecilerimiz, yazarlarmz bile, ya
okurlar, yada yazarlar. Hem okur, hem yazar pek bulunmazsa da,
okurlar,yadayazarlarvardr.Bizimmemleketimizdeokadarokokul
vardr ki, yol amak iin okullar istimlk etmek zorunda kaldk. Hele
retmen,dolu...
Elinisallasanelliretmenearparsn.Bizdeokadarokretmen
var ki, o kadar horluyo ruz, zorluyoruz, eziyoruz, atyoruz da yine
bitiremiyoruz,kknkazyamyoruz.
Ama Amerikadan okul diye kullanmak iin barakalar aldnz
Hh h... o aka. aka yaptk. Kendi kuvvetimizi bakalarna
aktrmamakiin,bizdeokulyokmussveriyoruz.
Bir tanesi ayaa frlad, Yoo, bu kadar olamaz... dedi. Biz sizin
yazlarnz okuduk.Siz fkra yazdnz gazetede durmadan okul
yaplsn,retmenyetitirilsindiyeyazyorsunuz...
Gldm: Siz de inandnz, deil mi Ben onlar muhalefet olsun
diye yazyorum. Bizim halkmz son derece muhaliftir. Her i yolunda
diye yazdn m, ok kzar. Biz de muhalefet olsun diye zellikle okul
yok filan diye yazyoruz ki gazeteler satlsn. O bizim i yaynmz, d
yaynmzbakadr.

 Yollarnz azm, olanlar da bozukmu... Artk ok sklmtm.

Ayaakalktm.
Yeter...dedim.Bengideceim.
Nereye, hi bir yere gidemezsin, ryadasn... Demek, onlar da
benimryadaolduumubiliyorlard.
Braknyahu,gideceim.
NereyeKendimemleketime...
Kapya doru yrdm. Hep birden stme gelip yryp beni
keyesktrdlar.
Braknyahu!Ryadasn,hibiryeregidemezsin.Hepinizelbet
korkuluryagrmsnzdr.
Kamak istersiniz, kaamazsnz. Ayaklarnz tutulmutur. Barmak
istersiniz,sesinizkmaz.
Ben de ite yle olmutum. Skp kalmtm. Bir tanesi, Bir
sorumuz daha var... dedi. Sizde hrriyet var m, yok mu Sesim
kmyordukikorkudan...
Hi...hi...hi...hi...demeyebaladm.
Syle,hrriyetvarmKendikendimeiimden,Aldrma,naslolsa
ryabu.Hikorkma!diyorumama,korkmamakeldemi!Biryandan
daiimden,nallahsahidenryadrdiyegeiriyorum.
Banyorlar:Syle,syle,hrriyetvarmNihayetsesimkt,ksk
birses:Var...okvar,dolu...

 Hrriyet var m Hangisini soruyorsunuz Basn hrriyeti var

mVaryahu,var...Hepsivar.Hepsindenvar.Basnhrriyetidevar.
okvar...Braknbeni!...
Demek btn hrriyetler var imden, Elbet sabah olacak... Bu
korkulu rya srgit olmaz. Nasl olsa sabah olur, uyanrm bu
uykudan...BasnhrriyetivarmVardedikya...Var!Pekiy,
eski basn kanunu, hl yrrlkteymi. Bu nasl basn hrriyeti
Kurtulmak iin, umaktan baka umar yok. Uykuda uulur. Kollarm
kanat gibi atm. Ama ar geliyorum, bitrl ayaklanm yerden
kesilmiyor.Ayaklarmbirkalksayerden,kugibiszleceimgklerde.
Uamyorum da... Her halde ok yemek yediim iin olacak, o kadar
zorlanyorum da yine havalanamyorum. Yatarken karnm
iirmeseydim,imdikugibiuardm.
EskiBasnKanunuyrrlktemiSyle!Eskibasnkanununun
durduuna siz ne bakyorsunuz... Tatbik edilmiyor ki... Bizim
memleketimizdeFatihinstanbulunzaptndakullandtoplandavar,
duruyor ama kullanlmyor. ylece duruyor diye imdi o toplan imha
m edelim Eski antidemokratik kanunu zellikle kaldrmyoruz ki, o
kanuna batp bakp, eskiden neler ektiimizi anlayalm. Bizde basn
hrriyeti de, br hrriyetler de oktur. Hatta bu kadar hrriyeti biz
neyapalmdiyeardkkaldk.
ktisaddurumunuzunkt,btenizindetkolduusyleniyor.
NedersinizAllahderim,nediyeyimTeriindekalmtm.
Artkuyanmayacakmym,yeterburya!diyebardm.
Dorusylemezsenryadanuyanamazsndediler.

Doruyu sylesem, menfi propaganda olacak... Nedir bu bama

gelen...
Bizimiktisaddurumumuzbildiinizgibideil,okparlaktr.Bakann
gzlerikamar.
yleparlakki...Btemizdersenizdenk...
Dahasyleyecektim.Onlarszald.lerindenbiri.
Yaa!... dedi. Demek yardma ihtiyacnz fok yleyse... Biz, sizi
ardk ki, doruyu sylersiniz de, bir yardma ihtiyacnz varsa, size
krediaarz,rveririz.Heriinizyolundaolduunagre,demekteim
yardmmzahiihtiyacnzyok.Hadiglegle...Ozamanaklmbama
geldi,Neeediyebardm.
Demekben,dyardmalmakiintemsilciolarakgnderilmitim.
Peki, bunu bana nceden neye sylemediniz ben de ona gre
konuaym!...
Hadiglegle!...Hrsmdanalamayabaladm.
Elime d yardm alma frsat gemiti, oradakilerin hepsini
kafesleyebilirdim. Memleketi yabanclara kt tantp da su
ilemeyeyim,diyeofrsatdakardm.
Uyandm.Dahasabaholmam.
Lambay yaktm. Masamn bana oturdum. Ryada gerekten
alamtm.Gzleriminyansilip,hemenbukorkuluryayyazmaa
baladm.SabaholmayacakmAmmadauzadbugece...

BR SAVUNMA Az m mcadele ettim, az m syledim, az m

anlattm... Ama kime... Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul
zurnaaz,demiler.Eminolunuz,busabklarlahikimsebenimkadar
uramamtr. Birgn, yine maalesef muhalefeti ezmek, sindirmek,
hattayoketmekiinbirtertipdnlyordu.
Basabkkrsdehararetlekonuuyordu.Benozamanhereyigze
alarak,ck,ck,ck!diyerekdilimidamamdacklatmayabaladm.
Ama neye yarar ki bu aklamann manasn anlayamadlar. Eer o
zamanbuhareketiminmanasnanlayabilselerdi,memleketkurtulmu
olacakt. Hem memleket, hem de kendileri kurtulmu olacakt. Ne
yazkkianlayamadlar.
Bunun zerine, baktm ki benim jestimin manasn anlayamyorlar,
mcadelemi iddetlendirmek iin, onlar krsde konuurlarken,
bam saa sola sallayarak, bu antidemokratik gidii protesto ettim.
Ama onlarda anlayacak kafa nerde Herkes konuun i I! ca, benim de
konumasramgeldi.KrsyektmKrsdemuhalefetinyokedilmesi
iin tedbirler ileri srerken, o kadar yava ve o kadar alak bir sesle
konuuyordum ki, eek olsa, ne demek istediimi anlard. Ama onlar
bitrlbununnedemekolduunuanlayamadlar.Birkeremuhalefet
partilerikapatlmaldr!derkenhemyumruumukrsyeyavaack
vuruyordum, hem de bu szlerimi fsldar gibi sylyordum. Rica
ederim,bunedemektir...
Eek olsa bunun manasm anlar. Ama onlar anlamadlar. Beyinleri
artkilemezolmutu.
Benim bu mcadelemi anlayabilmi olsalard, daha o zaman
memleketkurtulacak,milletbuhalegelmeyecekti.

Arkadalar konuurlarken, szlerinin heyecanl yerlerinde, evet

onlar alklyordum. Fakat ben, byk bir meden cesaret gsterip,
isteksizisteksizalklammdr.Maalesefbunudaanlayamadlar.Evet,
oy vermeye verdim. Ama nasl verdim... Meclis Grubu Bakan,
Kabul edenler ellerim kaldrsnlar! dedii zaman, sa elimi ksa
kaldrdm gibi, sol elimi yle birazck kaldrdm.Kendileriyle birlik
olmadmdahanaslanlatabilirdim...
Dnnz rica ederim, sol eli kaldrmak ne demektir, az cesaret
midirBusabklarlamcadeleurundagzmbudaktansaknmadm
ve yaptklar hibir hareketi de tasvip etmediim gibi her zaman da
kargeldim.
Hiunutmam,birgnbana,Sizicraatmztasvipediyormusunuz
diyesordu.
Bende,Amanefendim,zatdevletlerinikimtasvipemyorki,oen
etmyeym... Yediden yetmie bu millet size minnettardr. Allah sizi
bamzdan eksik etmesin! Siz bu milletin bana Cenab Hak
tarafndangnderilmibirkurtarcsnz.Sizitasvipetmemekbenimne
haddime!...Yolunuzacanmfeda!...diyerekkendisiylealayettim.
Fakat o, ba iktidar rzgrlaryle sarho olduu iin, alay ettiimi
bilefarketmedi,szlerimiciddiyeald.Eekolsavallahianlard...
Hibir zaman sabklarla mcadeleden geri durmadm. Birgn yine
sabklarn ileri gelenleriyle sohbet ediyorduk. Gazetecilerin hapse
atlmasndan ve basn kanununun daha da iddetlenmesinden
szalmt. Orada bulunanlarn hepsi, muhalif gazetelerin
kapatlmasn, kr gzleri nurlu hakikatleri grmeyen gazetecilerin
mutlaka bir bahane ile hapse tklarak sindirilmesini, bunun iin de

basn kanununun iddetlendirilmesini mdafaa ediyorlard. Onlar

konuurlarken, ben byk altndan glmeye baladm. nanmazsnz,
bunubileanlamadlar.
Byle cidd bir mesele konuulurken byk altndan glmek ne
demektir...Yahubunu,szmburadandar,kzolsaanlarbe!...
Bir gece sarayda toplanmtk. Ben de davetliydim. Parti
menfaatlerine muhalif karar veren birka hkimin grlen lzum
zerineemekliyeayrlmaskonuuluyordu.okkzmt,Benonlara
dnyannkabucakolduunugsteririm!dedi.
Ben hemen ksrdm. Evet, hereyi gze alarak ksrdm ama
bununnedemekolduunu,oradakilerdenhibirianlamad.Anlaysz
herifler! Yine birgn hkimler, avukatlar m atp tutuyordu. Elimle
azm kapayarak bir daha ksrdtn. Ama anlayacak adam nerde...
Benbylebirkakereksrnce,HasanBey,rahatszmsnzdiye
sordu. Ben, byk bir meden cesaretle, zerinize afiyet, nevazil
olmuumbeyefendi...dedim.
Ne dersiniz, vallahi billahi, bunu bile anlamad. te o zaman ne
yapacamardm.lledeanlatmakistiyordum.
Sz dnp dolap profesrlere geldi. Profesrler iin kara
cppelilerdeyince,artkdayanamadm,herneolursaolsundiyerek,
cebimden mendilimi kardm, yavaa smkrdm. Kime... Vallahi
anlamadlarEerozamannedenburnumusildiimianlamolsalard,
hemkendiakbetleribyleolmaz,hemdememleketkurtulurdu.
Amerika gezisine giderken, beni de beraber gtrmt. Ben de
refakatheyetinedahildim.

Dnte uakta yanyana oturuyorduk. Birara, Hasan Bey,

seimleriyaparsak,acabakazanabilirmiyiz,nedersinizdiyesordu.
Artk can burnuma gelmiti. Ucunda lm olsa hakikatleri ak ak
anlatmakistiyordum.yleyarmazla,hattadudamnkenaryle,
Tabibeyefendi,onahiphenizolmasn...Sizihalkseviyor.Elbette
partimizAllannizniylekazanacak!dedim.
Nedersiniz,yarmazlasylediimbuszlerinnedemeyegeldiini
bileanlayamadyarmazla,dudamnkenaryle...
Ya o besleme gazetelerin hali ne idi... Hibir bu gazeteleri tasvip
etmemiimdir. O gazetelerdeki dalkavuka yazlar, her sabah
yatamda okurjcen glmm ve alay etmiimdir. Hatta ok zaman,
vallahi iimden kfr bile ettiim olmutur. Bunlarn jibirini
anlamadlar.DahaneyapabilirdimAkakfrettimiimden...
Radyoyu kendilerine reklam vastas haline getirdiler. Ne zaman
radyoda onlardan birinin nutku okunsa, hakaret olsun diye, vallahi
bacakbacakstneatardm.Hattaarkamdaradyoyatersevirirdim:
Senoramaanlatgibilerden!...
O zamanlar hi kimse, benim yaptklarm yapmaa cesaret
edememitir. Hatta seimlerde, seim sandna onlara oy pusulasn
atarken, Tuh... Allah belnz versin! diye ka kere iimden
sylenmiimdir.
Ah efendim ah, hibirini anlamadlar. Ne yaptk ne ettikse, her ne
syledikse anlatamadk. En sonunda kendi kazdklar kuyuya dtler
de,Allahaokkr,milletimizdeobeldankurtuldu,bendesvp
saymaktan!Ahnamussuzlar,ahalaklar,ahidihayvanlar!...

BZ NELERE KATLANDIK Mahalle arkadaydlar. Biri esmerdi, biri

sansn. Daha ocukluklarnda biri zayf, br imand. Birinin boyu
uzun, brnn ksayd. Biri zengin ailenin, br yoksul bir evin
kszocuuydu.
Mahalleninarkasndakiayrlktaocuklartopoynayacaklarzaman,
takmlar ayrlrken, bu iki arkadatan biri, Kim benden olacak diye
barrd.brde,Benkimdenimdiyesorard.
Btnhayatlarboyuncadabiri,Kimbendenolacak,br,Ben
kimdenimdiyesordu.
Yattlar.Okulabirliktebaladlarama,okulubirliktebitiremediler.
Ben kimdenim diye soran, Kim benden olacak diye sorandan
ylsonraliseyibitirdi.
Snfarkadaolduklaryllar,snavlardabirikopyaalr,brkopya
verirdi. Biri kopya yaparak Die snl geemezken, br kopya
yapmadanbirinciliklesnflargeti.
Oldu olacak, artk adlarn da sylesem mi Ama o zaman hemen
tanyvereceksiniz. kisi de memleketin herkese tannan iki nl
kiisidir.Onuniinadlarnsyleyemeyeceim.Amaisterseniz,sarn,
uzunboylu,iman,kopyayapan,Benkimdenimdiyesoran,snflar
ikierylokuyarakgeebilenzenginaileninocuununadna,szgelii,
AhmetdiyelimbrdeMehmetolsun.
Mehmet, hem alarak hayatn kazanp, hem de faklteyi bitirdii
zaman, Ahmet liseyi ancak bitirebilmiti. kisi de ayn zamanda
Avrupayagittiler.

Mehmet,devletinatyarmasnavnkazanarak,devlethesabna
Avrupaya gitti Ahmet, babasnn parasyle... Mehmet, doktorasn bir
Avrupa niversitesinde yapt, iki yl da orada alt. Drt yl sonra,
yurdadnd.Ahmetegelince,okimyamhendisiolmakiinAvrupaya
gitmiti. Dokuz yl, Avrupann hemen btn ehirlerini dolaarak,
kaldrmmhendisioldu.
Trkiyeye dnd zaman, hibir meslei yoktu, yalnz tezghtar
ingilizcesivektfranszcakonuabiliyordu.
Mehmet, devlet memuru oldu. Ahmet, babadan kalan parasyle
serbest ilere girip, paralar batrd. Sonra zengin bir kzla evlenip,
kaynatasmnparalarmbatrmayabalad.
Mehmetevlendi,ikisiolan,birikz,ocuuoldu.Ahmetkere
evlendi, hi ocuu olmad. Drdnc evliliinden sonra, baba olmak
iingekaldnanlad.
Mehmet, hkmetinkanunsuz iler yaptrmak isteyiine, basksna,
devlet dairesinin Dr iktidar partisi oca olarak kullanlmasna
dayanamad. Memurluktan istifa etti. Bir zel i tutup evini
geindirmeyebalad.Biyandandaaydnlarnpolitikaileuramalarn
gerekli bularak bir partiye girdi. ye olmak iin setii, bir muhalif
partiydi.
Ahmete gelince, babasndan kalan paray bitirdiinden,
kaynatasndan da artk para koparamaz olduundan, baka yapacak
hibiriikalmaynca,politikayaatld.
te Mehmetle Ahmet arasndaki byk atmalar, bundan sonra
balad. Daha nceleri de birbirine kart olulu bu iki arkada

durmadan atmlard ama, politikaya atllarndan sonra

aralarndakiatmadahaokartmt.
Ahmet, her zaman iin burnunun dikine de gitse, yapaca ileri,
iinden gizli bir sayg duyduu arkada Mehmete sorard. Ama
sonundayinekendibildiiniyapard.Onunsormas,Mehmettenkendi
dncesine uygun bir cevap alp, destek bulmak, g kazanmak
iindi.
Amahibirzaman,Mehmettengnlnnistediicevabalamam,o
daMehmetinsylediklerininheptersiniyapmt.
Yine dayanamam, bign eski arkada Mehmete gelip, iktidar
partisine girmek istediini sylemiti. Mehmet, serinkanllkla,
mantkla, ona muhalif partiye girmenin doru olduunu, iktidar
partisinegirmemesigerektiini,uzunuzunanlatt.
Ahmet, yine arkadan dinlemedi, iktidar partisine girdi. Girmekle
kalmad, iktidarn akaks kesildi. Ksa zamanda alktan yorulan
ellerinin armaann grd. Partinin banda bulunanlardan biri oldu.
Partili oluunun ikinci ylnda, apartman sahibi olmutu. zel arabay
dahancealmt.
KsacasTanr,yryakulum!...demitibirkere...
Amaikieskiarkadadurmadanatyorlard.Mehmet,Ahmetipek
aramazd... Ama Ahmet, aradabir eski arkadana geliyordu. Bu
gelileri daha ok, gnden gne artmakta olan servetini, siyas
baarlarn, memlekette yaylan nn, arkadana gstermek iindi.
Bununla da yetinmez, iktidar partisinin propagandasn yaparak,
arkadann bamteline basard. te o zaman Mehmet dayanamazd.

Nice sylese, para etmiyordu. Bu konumalarndan birinde Mehmet,

Hrsz!...diyebard.Ahmetbirkahkahaatt.
Kimdiyesordu.
Sen de, senin partin de, senin efendilerin de... Buna karlk
Ahmet,partisininmemleketeyapthizmetleriuzunuzunanlatt.
Bu az kavgalarnn stnden bir zaman geince, Ahmet duramaz,
yine eski arkadan grmeye gelirdi.Sivrisinekleri zararsz hale
getirme iini incelemek iin Avrupa ve Amerikaya giden heyetin
bandaonyediayyurtdndakaldktansonra,dnnnstnden
birka gn geince, yine eski arkadana gelmiti. Bu kez, Mehmete
akl vermeye de balamt. Onu da iktidar partisine sokmak iin bin
dereden su getiriyordu. Evet, Mehmeti iktidar partisine almazlard
ama,kendisiaraclkederse,buipekgzelolurdu.Nedenmemlekete
hizmetetmekistemiyorduBuskntyekmeyedeermiydiKendisi,
haydi ne ise, kafasnn dikliinden eksin... Ama ya karsna,
ocuklarna neden ektiriyordu Bu tartmann sonu, Mehmetin eski
arkadanevindenkovmasilebitti.
Partisinin iktidara geiinin sekizinci ylnda Ahmet, yine
dayanamam, eski arkadan grmeye gelmiti. ki eski arkada,
aralarnda geen soukluu unutmu grnyorlard. ki aile akam
yemei iin sofraya oturmulard. Bu kez tartma sofrada balad...
Herkesin, ok sabrl bir adam olarak bildii Mehmetin artk sabr
tam, ev sahiplii nezaketini bile unutarak, Ahmetin kafasna cack
dolukseyigeirmiti.
Ahmet, memleketin parmakla gsterilen zenginlerinden biri
olmutu.Hertaraktabezivard.

Hangi ta kaldrlsa altndan o kyordu. Partisinin iktidara geliinin

onuncuylyd.
Dayanamam, yine eski arkadayle grmek iin evine ziyarete
gitmiti. Bu ziyaretin daha onuncu dakikasnda tartma balad.
Ahmetin azndan nurlu istikbal, vatan sath, grlmemi
kalknma, her sokak banda drt milyoner gibi, partisinin
edebiyatndanszmeszlereksikolmuyordu.Mehmet,yumuaksesle
eski arkadana, bu yaptklarnn bir gn hesabnn sorulabileceini,
anlatt. Ahmete gre, hibieyin hesab sorulamazd. Kim sorabilirdi
Partileri iktidardan dmeyecekti ki... Halkn oylarn her zaman
kazanmasn bileceklerdi. Kald ki, onlarn aln akt. Verilecek hibir
hesaplaryoktu.
Bu uzun konferanstan sonra, Siz, muhalifler, nankrsnz! diye
bard. Sizin gzlerinize perde inmi. Hakikatleri grmyorsunuz.
Muhalefetinbaezilecektir.Ezeceizbanz...
Mehmet,suratna tkrerek Ahmeti evinden ovduu zaman, az
kaldheyecandanyreineineekti.
BuolaydanbirikiaysonraAhmetyine,Mehmetevinegelmekistedi.
Ama Mehmet telefonda, bir laha kendisiyle grmek istemediini
syledi.Onunliniskarak,elinikirletmekistemiyordu.
Byleyken,buolaydanbirkahaftasonrayineteldi.AmaMehmet,
kendisiiin,evdeyok,dedirterekIrkadankapdansavd.
Derken, gnn birinde, bir sabah uyanan insanar, memlekette bir
bykdeiiklikolduunurenliler.Hkmetdarbesiolmutu.Btn

hkmet[damlar,yolsuzlukyapanlar,kanunuhiesayplalkezenler,
soyguncularbirerbireryakalanpieritilmiti.
Mehmetinsevincinesonyoktu.Amabusevinciksrmedi.Akama
doru, byk bir zntye ka[pld. Kars, neden zldn sordu.
Eski arkada Ahmet iin zlyordu. Kars, Nasl olur dedi. Nasl
onun iin zlyorbn Yzne kar hrsz olduunu baran, suratna
fikren,evdenkoansendeilmiydin...
Mehmet karsna, Evet,amadedi,ne de olsa bunca yllk
rkadam... imdi onu da yakalayp hapse atmlarn Bana gelenlere
zlmyorum.Cezasdr,ekin...Amanedenbyleyapt,niinyapt,
yapmasaydiyezlyorum.Kolaydeil,krkyllkarkamd.Neden
onubuktyoldaneviremedim...Neredeysealayacakt.Alamaya
hazrlanan bir fcuk gibi, alt duda titredi, sesi atallat. gzleri
nuland.
Tambusradakapziliald.Geleneskiarkada,jk...Sendenbileon
yl muhalif olduumu sakladm Ahmetti. Ahmet birden iki kolunu
aarak Mehmet, ,irader... Acaba sizin ektiiniz de birey mi Hi
kucaklad. Soluk solua konumaya balad: ,lmazsa siz ak ak
muhalifoldugumzusylyor.
Ah kardeim, ah canm kardeim... Ah Yarabjunuz. Ben hem
muhaliftim,hemdemuhalifolduumubim...Allahm.
Mehmetarkadann,Bennaslolupyanluyolasaptm...Benneden
senin szlerini dinlemedim Beni kurtarabilir misin diyeceini
sanyordu. Nere deyse, Merak etme, zlme... Bir kurtulu yolu ara
nz diye arkadan teselliye alacakt. nk, hli to. kollar
boynunda olan Ahmet alyordu. Ama h4cmacak haldeyinij dbet

acrsnbitedeMehmetinumduugibiolmad.Ahmet,sznsonunu
yle getirdi: Sevincimden alyorum. Allah bize bugnlel de
gsterdiokkr...Bugnleredekavutuk...Selvincimdeniimiime
smyor...
Mehmetinazakkalmt.Syleyecekkelimebulamyordu.Ahmet
devam etti: Ah kardeim, ben neler ektim, neler... A! ben nelere
katlandm...OnsenedirnelerekatlandmanlatamamsanaMehmet,
bykbirsafiyetle,Nelerekatlandndiyesordu.Ahmet,Dahane
olsun kardeim... dedi. Daha olsun, on yldr muhalif olduumu
kimselere syley medim. Senin gibi, kardeimden ileri, elli yllk bir a
kadamdanbile muhalifolduumu saklamak me buriyetinde kaldm.
Dn benim neler ektiimi, r lere katlandm... Kimselere
alamadm,hepiilattm...Ahzalimler,ahalaklar!...Nekorkunbas
yaptlar millete... Ne bask yaptlar... Nasl katlai Mehmet, Hayr,
hayr... dedi. Senin acnacak halin ok. Sana acmadm. Memlekete
acdm.Vah,vah,saklamakiiniktidarpartisinegirmitim...
Mehmetin dizleri bkld. Hemen koltua kAzndan yalnz,
Vah, vah, vah!... sesleri kyordu. Ahmet, Acdn, deil mi dedi.
arkadana...
SO