Reflektibong Sanaysay

Dekada 70
Ni lualhati Bautista
Base sa aming napanood na pelikula ay nalaman ko kung bakit ganoon na lamang ang
paghahangad ng mga Pilipino na wakasan ang paninibilhan ng dating pangulong Ferdinand
Marcos sa ating bansa. Dahil sa pagkasa ng pangulo ng batas military sa pilipinas ay
nagkaroon ng ibat-ibang kilusan para ipatigil ito. Sapagkat sa pagkakaalam ng nakakarami,
na maraming mga Pilipino ang namatay dahil sa kagagawan ng mga walang pusong mga
sundalo. Sa kadilanan naging sakim na sila sa pera at nabalot na ang buo nilang pagkatao sa
taglay na kapangyarihang kanilang tinatama. Ngunit, hindi lingid sa lahat na pawing mga
madilim na bahagi lamang ng panahong yaon ang naalala ng mga tao. Hanggan ngayon nga
ay nilalabanan parin ng mga biktima ang nangyari noon. Hindi ba nila naisip na malaki ang
magandang naidulot ng batas military sa ating bansa. Sa aking pagkakaalala marami parin
mga tao na hanggan ngayon ay hinahangaan ang dating pangilo dahil sa abilidad nito sa
pamumuno sa ating bansa. Sabi ng mga matatanda ng dahil sa batas military ay nagkaroon
ng katahimikan ang buong pilipinas. Sapagkat ang mga criminal, drug addict at mga
masasamang Gawain ng tao ay nawala nalang bigla dahil sa takot sa mga sundalo at pulis.
Kaya lamang malaki ang disgusto ng mga ibang tao lalo nayong mahilig gumimik ay dahil
bawal ng manatili sa kalsada sa kalaliman ng gabi. Mayroon kasing pinalabas na batas ang
pangulo na curfew para hulihin ang mga tao na nagpagala-gala pa sa gabi na siyang sinangayunan naman ng mga matatanda, dahil hindi na sila mahihirapan sa paghahanap sa
kanilang mga anak. Sa kabilang banda naman, ang masasalamin ko ,ang sarili ko kay
Amanda. Katulad niya wala rin akong kalayaan na gawin ang gusto ko sa buhay palagi na
lamang ako sumusunod sa mg autos at kagustuhan ng aking tito at tita. Madalas ko ngang
sabihin sa isip ko na bubukod talaga ako sa aking pamilya at tatayo sa aking mga paa.
Sakadahilanang gusto ko rin mabuhay sa sarili kong mga kamay at pawis. Kundi rin para
makawala na ako sa bilangguan na matagal ko ng gusto makalaya. Dahil sa pagkokontrol
nila sa buhay ko ay nasasakal na ako. Gaya ng ginawa ni Gng. Amanda. Gusto ko rin
iparating sa kanila o ipaintindi na mayroon din akong sariling isip para magdesisyon sa sarili
ko. Sa nakita naman nating sa kwento. Madalas na sunod-sunuran lamang siya sa
kagustuhan at sa utos ng kanyang asawa. Siguro nanatakot lamang siya na bhalewalain
lamang siya o kayay iniisip lamang niya ang kanyang mga anak. Sa pagkakaalam ko kasi,
parang laki sa layaw ang limang anak niya. Hindi mo pa mapagkakaila na sunod sa gusto
dahil inispoil ng kanilang ama. Kung kayat kapag may nagawang kabulastugan ang isa man
sa lima ay p[inapakausap niya ang asawa para pagsabihan lamang. Ngunit sa kanyang
nakikita ay kinukunsinti pa niya ang mga Gawain ng kanyang mga anak at pinapayuhan pa.
pero kapag si Amanda naman ang may gusting gawin ay nagagalit naman agad ang asawa
nito. Sa palagay ko hindi naman mga dekorasyon ang mga kababaihan na palagi nalang nasa
loob ng bahay at nag-aalaga sa kanyang mga anak at asawa. Mayroon din kaming karapatan
na gawina ang gusto naming ang mabuhay sa mundong ito na na pantay- pantay lamang sa
kalalakihan.

Liwanag at Ningning

Ni Emilio Jacinto
Base sa inulat ni Ginoong Jomarwin..nasasalamin ang akdang ito sa nangyayri sa ating
lipunan. Dahil sa matagal nating pagkakalipin sa ibang tao ay naghangad tayo ng kalayaan
na magkaroon naman tayo ng laya na gumalaw sa sarili nating bayan. Ngunit, sa biyayang
binigay ng poong maykapal sa ating lahat ay nagkaroon tayo ng lamat sa ating kapwa. Tayo
ay pantay-pantay sa mata ng tao at sa panginoon . subalit ano ang ginagaw a ngmga taong
nakakaangat sa buhay. Imbis na tulungan ang mahihina ta mahihirap ay lalo pa nilang
nilulugmok sa kahirapan. Hindi siguro lahat ng pag-aari ng mga dayuhan ay dinala ng mga
ito sa sariling bansa dahil napapansin ko na mayroon pang natitira na katiting na masamang
ugali na na naipasa at nakagawian ng mga Pilipino. Makikita natin ang tunay na nangyayri sa
ating lipunan. Halimbawa nito ay kung may dadaan na may dalang kotse sa ating harapan ay
mamangha tayo sa ganda at madali tayong napapasunod ng taong iyon gamit ang kanyang
yaman. Sa paningin kasi ng mayayaman ay mga hangal tayo sa pera.na siya naming totoo.
Habang ang mga taong nagpapakahirap sa buhay ay kinakahiya natin. Hindi ba natin na isip
na ang kanilang ginagawa ay marangal . sapagkat ginagawa nila ang lahat para lamang
mabuhay sa mundong ito, hindi katulad ng iba na maginhawa nga sa buhay hindi naman
galing sa dugo at pawis ang pera na ginagasta nila sa pagkain, libangan at mga kagamitan.
Hindi tulad ng pangkaraniwang tao, kahit na nagpapakahirap sila sa pagtratrabaho ay
makikita mo naman ang pagiging kontento at Masaya sa kanilang ginagawa. Alam naman
nati na kung sa sarili mong mga kamay nanggaling ang mga perang yaon lubos na ginhawa
ay kaligayahan nag iyong nararamdaman sa iyong sarili na kahit ganito ka, alam mo sa
kaibuturan ng iyong puso na naging mabuti ka s iyong kapwa, lipunan at sa panginoon.

Pagkilala sa may Akda

-Si Federico B. Sebastian ay ang unang pangulo ng "Kapisanan Nang Mga Propesor Sa Pilipino. Siya ay isa sa mga
may akda ng Balarila ng wikang pambansa 1-4, Panitikan sa mataas na paaralan 1-4.

II.

Uri ng Panitikan

Ang Ito na Pala Iyon ay isang sikat na dulang pangkomedya.

III.
-

V.
-

V.

Layunin ng may Akda

Ibig nito mapakita ang pagkakaiba ng mga ugali at kultura nag tao. Gusto rin maipahayag
ang mga ugali ng mga Pilipino tungkol sa pagtangkilik sa mga produkto at kaugalian ng
dayuhan.

Tema o Paksa ng May-akda

Nagmumulat sa isyu ng lipunan ukol sa kaugalian ng mga tao na naapektuhan ng komersyalismo at dayuhan. Pati na
rin ang hindi nakukontento sa mga bagay na mayroon na tayo.

Mga Tauhan sa Akda

Claro (Clary) Galing sa Maynila na asawa ni Berto

Alberto (Berto) probinsyano at mahirap lamang at may mga anak na.

VI.
-

Tagpuan/ Panahon

Probinsya

II. Nilalaman/ Balangkas ng Pangyayari

-

Nagpapakita ng kultura ng bansa sa isang nakakaaliw na bansa. Maganda ang paraan na ginamit ng may akda dahil
naipakita niya ang mga ugali at sitwasyon ng Pilipinas sa akda. Malinaw na mapapansin ang agwat ng lipunan at ang
kanilang panananaw sa buhay. Naging maganda ang daloy ng kuwento dahil matatawa ka habang naiinis kay Clary.
Ang wakas naman nito ay nakakabitin dahil tila may kulang pang eksena. Ngunit ang isa pa rin itong maganda at
nakakaaliw na dula.

III. Mga Kaisipan/ Ideyang Taglay ng Akda

-

X.
-

Nagtataglay ito ng mga kultura, kaugalian at kalagayan ng lipunan natin ito. Sumasakop dito ang kaugalian ng Pilipino
sa pag-angkop ng kanluraning kultura. Simpleng halimbawa ay ang pangalan ni Claro na iniba niya na at nanging
Clary. Naipakita dina ang agwat ng lipunan, dahil sa mga bagay na kinasanayan ng isang mahirap. Malalaman din
dito ang payak na pamumuhay sa probinsya,

Istilo ng Pagkakasulat ng Akda

Naging kawili-wili ito at nagawa ng may akda na gawin itong mas nababagay sa mga estudyante. Mayroon siyang
mga ginamit na salita tulad ng Oh my God, na nakakragdag sa aliw at gaan sa pagbabasa nito. Naging epektibo
ang mga salitang ginamit pati na rin ang narasyon.

Buod
-

Si Clary ay may kaya sa buhay na nagpaksal kay Berto na probinsyano. Lingid sa kanyang
kaalaman, ang paraiso palang sinasabi ng asawa ay ang pagtira nila sa probinsya. Tila isa
itong malaking pasakit kay Clary dahil hindi siya sanay sa ganitong buhay. Nariyan ang
walang kuryente, tubig na sinasalok pa sa malayo, walang kwarto at iba pa. Ngunit hindi
lamang iyon ang malalaman niya tungkol sa asawa. Mayroon na itong mga anak. Dahil doon
ay umalis si Clary at doon na lamang daw siya maliligo at magbibihis.

Ang kwentong pinamagatang "Ang ningning at ang liwanag" ay tungkol sa pagkakaiba tunay na kahulugan ng
ningning at liwanag. Ang ningning sabi sa akda ay madaya kaya't kailangan nating makita ang tunay na liwanag. Ito
ay tungkol sa kung paano nabulag ang mga Pilipino sa ningning ng mga salita, kilos, at paniniwalang Espanyol na
pilit nating sinusunod ngayon at maging ng iilan sa kasalukuyan. Matagal tayong nadaya bago natin nakita ang
tunay na liwanag at makamit ng kalayaan mula sa mapanlinlang na ningning ng mga Espanyol.