You are on page 1of 6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

Mastitis
Fechadelaltimarevisin:23/09/2011

ndicedecontenidos
1. Dequhablamos?
2. Culeslacausa?
3. Cmodirigireldiagnstico?
4. Manejoteraputico
5. Complicaciones
6. Prevencin
7. Bibliografa
8. Msenlared
9. Autores

Dequhablamos?
Setratadeunainflamacindelaglndulamamariaquepuedeacompaarseonode
infeccin.Suincidenciaoscilaentreel233%enmujereslactantes(Fetherson,1998InchS,
2000WorldHealthOrganization,2008).
Lamastitissepresentaconungrannmerodesntomasclnicospuedepresentarsede
formaunilateralobilateralconeritema,tumefaccin,dolorenlasmamasyasociarsecon
sntomaspseudogripalesconunaduracindedosatresdashasta14oms(Jahanfar,
2009Thomsen,1984).
Puedeserclasificada:(InchS,2000)
Segnocurraonoenelpuerperio:
Mastitispuerperal:desdelospocosdasasemanastraselalumbramiento.
Mastitisnopuerperal:sinasociacinconlalactancia.
Segneltipo:
Mastitisnoinfecciosa.
Mastitisinfecciosa.
Mastitissubclnica:
Sediagnosticaporunaumentoenlarelacinsodiopotasioydela
concentracindeinterleuquina8(IL8),cuandonohaymastitisclnica.
Puedeestarasociadaconunaescasagananciaponderaldelosnios,
cuandosedanalimentossuplementariosoelnmerodetomasest
disminuido(FilteauSM,1999MortonJA,1994).
TambinseasociaconunaumentodelacargadeVIHenlalechematerna
ypodraserresponsabledemayorestasasdetransmisinvertical(madre
hijo)delVIH(SembaRD,1999WillumsenJF,2000).

Culeslacausa?
Estasisdelaleche
Porestancamientodelalechedentrodelosconductosmamarios.Estopuedeocurrirporla
ingurgitacinprecozdelamamadespusdelpartooencualquiermomentoporqueelniono
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

1/6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

extraelalechequeseproducebiendeunaparteodetodalamama(Hughes,1989InchS,
2000).
Lascausasincluyen:
Malagarredelnioalpecho(GuntherM,1958).
Succinineficaz.
Restriccindelafrecuenciaoduracindelastomas.
Bloqueodelosconductoslcteos.
Sobreproduccindeleche(MohrbacherM,1997).
Estarlactandoagemelosoamsniosproductosdepartosmltiples(MontgomeryTL,
1959).
Infeccin
Pordiscontinuidaddelapiel,habitualmentegrietasenelpezn,sipersisteelestasisdela
lecheo,conmenorfrecuencia,porsiembrahematgena(Fetherston,1998InchS,2000
MassS,2004).
StaphylococcusAureus,eslacausamscomn.
EscherichiaColliyStreptococcus(,hemoltico).
Raramente:mastitisporfiebretifoidea,salmonella,m.tuberculosis(1%enreasde
endemia).
Factoresderiesgo:(FoxmanB,2002)
Engeneral,relacionadoconlalactancia.
Historiaclnicapreviademastitis.
Historiaclnicapreviadelactancia.
Heridasogrietasenelpezncoincidenteseneltiempoconlamastitis.
Frecuenciadelastomas:laincidenciadeingurgitacinmamariaeslamitadsilos
lactantestienenaccesoalpechosinrestricciones(IllingworthRS,1952),sinembargo
cuandosefijaunhorarioparalastomas,laingurgitacinseguidaporlamastitisyel
fracasodelalactanciaesmayor(BlaikeleyJ,1953).

Cmodirigireldiagnstico?
Antecedentesfamiliares:investigarcasosfamiliaresdetrastornosmamariosydecncer
demama(laposibilidaddecarcinomadebersertenidaencuenta,inclusoenmadres
lactantesyanteinflamacionesrecurrentesomasasresiduales)(BerensPD,2001).
Antecedentespersonales:datosdeedad,enfermedadesprevias,historiaginecolgicay
obsttrica,lactanciaactualyprevias,frmacos,intervencionesquirrgicasprevias
mamarias,episodiospreviosdemastitis.
Enfermedadactual:hayquetenerencuentalalocalizacin,laduracinylaintensidad
deldolor,ascomo,lapresenciadeotrossntomas:fiebre,escalofros,malestar,
mialgias,calor(FoxmanB,2002).
Exploracinfsica:endecbitosupinoconlasmanosdetrsdelacabeza.Ala
palpacincalor,rubor,dolorytumefaccinqueseacompaadefiebre,escalofros,
malestar,mialgiasysntomaspseudogripales.Ademsseinspeccionarenla
bsquedadendulosyadenopatas.
Pruebascomplementarias:serealizarnsegnsospechadiagnstica.
Engeneralnosonnecesariaspruebascomplementarias.
Elcultivodelalecheserconsideradosi(InchS,2000):
Mastitisrecurrenteocrnica.
Infeccinadquiridaenmediohospitalario.
Nohayrespuestatrasdosdasdeantibioterapia.
Cultivodelaspiradodelabscesomamario.

Manejoteraputico
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

2/6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

Medidasdesoporte
Continuidadenlalactancia:iniciarlactanciaprimerodelamamaafecta.Sepuede
realizarunvaciadomanualpreviodelamamadejndolealniolalecheresidual.La
aplicacindecalorpreviaalalactanciapuedeayudaralfluirdelalecheyelfrotras
lactanciareducireldoloryeledema.Esmuytilinstruirentcnicasdelactanciaala
madre(InchS,1995).
Vaciamientoeficazdelaleche(InchS,1995).
Reposo(LawrenceRA,2007)
Analgesia(AmirL,1993WalkerM,1999):Ibuprofeno(deeleccin)oParacetamol
comoalternativa.
Antibiticos
Primeraeleccintras1224horasdevaciamientoeficazdelaleche:Dicloxacilinao
Cloxacilina125500mg/6horas1014das,antibiticobetalactamasaresistente
frenteaS.Aureus(InchS,1995LawrenceRA,2007Amir,2004).
Cefalexina250500mg/6horasoAmoxicilina500mg/8horasencasodegram
negativos.
Encasospersistentes:cultivodelalecheyantibiticosenfuncindelantibiograma.
Encasosdealergia:Eritromicina250500mg/6horas.
Casosgravesquenorespondenaltratamientoconvencionalpuedenrequeriringreso
hospitalario(MassS,2004).

Algoritmodemanejo

Complicaciones
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

3/6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

Mastitisrecurrente
Comoresultadodeunainadecuadaoerrticaterapiaantibiticaofalloenlaresolucinde
problemassubyacentesenelmanejodelalactancia.Unamastitisrecurrenteenlamisma
localizacinoquenorespondealtratamientoantibiticopuedeindicarneoplasiademama.
Abscesodemama
Espocofrecuenteenlasmujereslactantes(<0,4711,5%)(BerensPD,2001).Sonfactores
deriesgo:primiparidad,edaddelagestante>30aos,edadgestacional>41semanasy
mastitis(BerensPD,2001KvistLJ,2005).
Puedeserconsecuenciadeunamastitisinadecuadamentetratadaycursacontumoracin
intensamentedolorosaconeritema,calorytumefaccinjuntoconsntomassistmicos
(BerensPD,2001).Alapalpacin,unamasafluctuantequeencasosevolucionadospuede
llevaralanecrosisdelapiel.
Tratamiento:
Terapiaantibiticaydrenajemediantepuncinaspiracinguiadaonoecogrficamente
(DenerC,2003SchwarzRJ,2001KarstrupS,1993).
Alternativa:incisinydrenaje.
Secontinuarconlactanciabilateralsiemprequelaincisinnointerfieraconlasuccin
dellactante,sino,durante34dasserealizarvaciadomanualdelamama,tiempo
necesarioparalacicatrizacindelaherida.

Prevencin
Lamastitisyelabscesomamariopuedenprevenirseengranmedidasilalactanciamaterna
seguaadecuadamentedesdeelprincipio,esdecir,serealizaeducacinenlalactancia
materna(Flores,2002),paraevitarsituacionesqueproducenestasisdelalecheysisetratan
rpidamentelossignosprecoces,comolaingurgitacin,elconductobloqueadoyeldolorde
lospezones(heridas,grietas)(InchS,1995MathesonI,1988WalkerM,1999).
Esimportante(OMS,1993):
Comenzarelamamantamientoenlaprimerahoratraselparto.
Asegurarsedequeelnioestbienagarradoalpecho.
Amamantarsinrestricciones,tantoenlafrecuenciacomoenladuracindelastomas,y
permitiralnioquetermineenunpecho,antesdeofrecerelotro.
Amamantarexclusivamentealpechodurantealmenos4mesesysiesposibledurante
6meses(Kramer,2002WorldHealthOrganization,2008).
Puedeinterferirconlalactanciamaterna,limitaroreducirlacantidadqueelniosuccionay
aumentarelriesgodeestasisdelaleche:
Usarunchupete.
Ofreceralniootrosalimentosybebidasdurantelosprimerosmeses,especialmentesi
sehacemediantebibern.
Retiraralniodelprimerpechoantesdequeestlisto,paraasegurarsedequevaa
tomarelotro.
Unacargadetrabajodurooestresante.
Perdertomas,inclusocuandoelniocomienzaadormirtodalanoche.
Lostraumatismosdelpecho,pormaltratoocualquierotracausa.

Bibliografa
AmirLH.Mastitis.AustralianLactationConsultantsAssociationNews.19934(3):117.
AmirLH,LumleyJ,GarlandSM.AfailedRCTtodetermineifantibioticspreventmastitis:
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

4/6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

CrackednipplescolonizedwithStaphylococcusaureus:Arandomizedtreatmenttrial.
BMCPregnancyChildbirth.20044(1):19.PubMedPMID:15369597Textocompleto
BlaikleyJ,ClarkeS,MackeithR,OgdenKM.Breastfeedingfactorsaffectingsuccessa
reportofatrialoftheWoolwichmethodsinagroupofprimiparae.JObstetGynaecolBr
Emp.195360(5):65769.PubMedPMID:13109587
BerensPD.Prenatal,intrapartum,andpostpartumsupportofthelactatingmother.
PediatrClinNorthAm.200148(2):36575.PubMedPMID:11339157
DenerC,InanA.Breastabscessesinlactatingwomen.WorldJSurg.200327(2):1303.
PubMedPMID:12616423
FetherstonC.Riskfactorsforlactationmastitis.JHumLact.199814(2):1019.PubMed
PMID:9775842
FilteauSM,LietzG,MulokoziG,BilottaS,HenryCJ,TomkinsAM.Milkcytokinesand
subclinicalbreastinflammationinTanzanianwomen:effectsofdietaryredpalmoilor
sunfloweroilsupplementation.Immunology.199997(4):595600.PubMedPMID:
10457212Textocompleto
FloresM,FilteauS.Effectoflactationcounsellingonsubclinicalmastitisamong
Bangladeshiwomen.AnnTropPaediatr.200222(1):858.PubMedPMID:11926056
FoxmanB,D'ArcyH,GillespieB,BoboJK,SchwartzK.Lactationmastitis:occurrence
andmedicalmanagementamong946breastfeedingwomenintheUnitedStates.AmJ
Epidemiol.2002155(2):10314.PubMedPMID:11790672Textocompleto
HughesLE.Managementofrecurrentinfectionfollowingsurgeryforperiductalmastitis.
BrJClinPractSuppl.198968:815.PubMedPMID:2488571
IllingworthRS,StoneDG,JowettGH,ScottJF.Selfdemandfeedinginamaternityunit.
Lancet.19521(6710):6837.PubMedPMID:14909523
InchS,FisherC.Mastitis:infectionorinflammation?Practitioner.1995239(1553):472
6.PubMedPMID:7659673
InchS,VonXylanderS.Mastitis:causesandmanagement.Geneva:WorldHealth
Organization2000.Textocompleto
JahanfarS,NgCJ,TengCL.Antibiticosparalamastitisenmujeresqueamamantan
(RevisionCochranetraducida).En:BibliotecaCochranePlus2009Nmero2.Oxford:
UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.updatesoftware.com.(Traducidade
TheCochraneLibrary,2009Issue1Artno.CD005458.Chichester,UK:JohnWiley&
Sons,Ltd.).CD005458.Textocompleto
KarstrupS,SolvigJ,NolseCP,NilssonP,KhattarS,LorenI,etal.Acutepuerperal
breastabscesses:USguideddrainage.Radiology.1993188(3):8079.PubMedPMID:
8351352
KramerMS,KakumaR.Duracinptimadelalactanciamaternaexclusiva(Revisin
Cochranetraducida).En:LaBibliotecaCochranePlus,2008Nmero4.Oxford:Update
SoftwareLtd.Disponibleen:http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeThe
CochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:JohnWiley&Sons,Ltd.).CD003517.
Textocompleto
KvistLJ,RydhstroemH.Factorsrelatedtobreastabscessafterdelivery:apopulation
basedstudy.BJOG.2005112(8):10704.PubMedPMID:16045520
LawrenceRA.Lalactanciamaterna:unaguaparalaprofesinmdica.6.ed.
Barcelona:Elsevier2007.ISBN13:9788481741766
MassS.Breastpain:engorgement,nipplepainandmastitis.ClinObstetGynecol.
200447(3):67682.PubMedPMID:15326430
MohrbacherM,StockJ.Thebreastfeedinganswerbook.LaLecheLeague
International,1400N.MeachemRoad,Schaumburg,IL601684079,USA1997.
MontgomeryTL,WiseRI,LangWR,MandleRJ,FritzM.Astudyofstaphylococcic
colonizationofpostpartummothersandnewborninfants.Comparisonofcentralcare
androomingin.AmJObstetGynecol.195978:122733.PubMedPMID:14423750
MortonJA.Theclinicalusefulnessofbreastmilksodiumintheassessmentof
lactogenesis.Pediatrics.199493(5):8026.PubMedPMID:8165082
OrganizacinMundialdelaSalud.Consejeraenlactanciamaterna:Cursode
capacitacin.Ginebra:OMS/UNICEF1993(documentosWHO/CDR/93.3,4,5y6
OrganizacinMundialdelaSalud,1211Ginebra27,Suiza).Textocompleto
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

5/6

1/4/2016

GuaclnicadeMastitis

SanctuaryJC,GuntherM,MorrisD,FerreiraJ.Discussiononthebreastinpregnancy
andlactation.ProcRSocMed.195851(5):30511.PubMedPMID:13567668Texto
completo
SchwarzRJ,ShresthaR.Needleaspirationofbreastabscesses.AmJSurg.
2001182(2):1179.PubMedPMID:11574080
SembaRD,KumwendaN,HooverDR,TahaTE,QuinnTC,MtimavalyeL,etal.Human
immunodeficiencyvirusloadinbreastmilk,mastitis,andmothertochildtransmissionof
humanimmunodeficiencyvirustype1.JInfectDis.1999180(1):938.PubMedPMID:
10353866Textocompleto
SembaRD,KumwendaN,TahaTE,HooverDR,QuinnTC,LanY,etal.Mastitisand
immunologicalfactorsinbreastmilkofhumanimmunodeficiencyvirusinfectedwomen.
JHumLact.199915(4):3016.PubMedPMID:10776180
SembaRD,NevilleMC.Breastfeeding,mastitis,andHIVtransmission:nutritional
implications.NutrRev.199957(5Pt1):14653.PubMedPMID:10391017
ThomsenAC,EspersenT,MaigaardS.Courseandtreatmentofmilkstasis,
noninfectiousinflammationofthebreast,andinfectiousmastitisinnursingwomen.AmJ
ObstetGynecol.1984149(5):4925.PubMedPMID:6742017
WalkerM.MastitisLactationConsultantSeries2,No.2982.LaLecheLeague
International,1400N.MeachemRoad,Schaumburg,IL601684079,USA1999.
WillumsenJF,FilteauSM,CoutsoudisA,UebelKE,NewellML,TomkinsAM.
SubclinicalmastitisasariskfactorformotherinfantHIVtransmission.AdvExpMed
Biol.2000478:21123.PubMedPMID:11065074

Msenlared
MastitisenMedline
AcademyofBreastfeedingMedicineProtocolCommittee.ABMclinicalprotocol4:mastitis.
BreastfeedMed.2008Sep3(3):17780.PubMedPMID:18778213
CrepinsekMAetal.Interventionsforpreventingmastitisafterchildbirth.CochraneDatabase
SystRev.2010(8):CD007239.PubMedPMID:20687084
JahanfarSetal.Antibioticsformastitisinbreastfeedingwomen.CochraneDatabaseSyst
Rev.2009Jan21(1):CD005458.PubMedPMID:19160255
SpencerJP.Managementofmastitisinbreastfeedingwomen.AmFamPhysician.2008
Sep1578(6):72731.PubMedPMID:18819238Textocompleto

Autores
PalomaGonzlez
Santamara

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

MLucaPrezVarela

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(2)

LucaCarrodeguasSantos MdicoResidentedeMedicinaFamiliaryComunitaria(2)
(1)UAPTeixeiro.ServizoGalegodeSade.ACorua,Espaa.
(2)ComplejoHospitalarioUniversitariodeACorua.ServizoGalegodeSade.ACorua,
Espaa.
Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/mastitis/

6/6

You might also like