Sulejman I (Zakonodavac) Velicanstveni

Vjekovima su se na turskom prijestolu smjenjivali sultani iz porodice

Osmanovic.Medjutim,Osmansko carstvo je u vrijeme sultana Sulejmana dodirnulo
zenit,dostigavsi neponovljivu snagu i sjaj.
Sultan Sulejman rodjen je 6. novembra 1494. godine.Tokom odrastanja rijetko je vidjao
oca Selima I. Njihov odnos bio je toliko zaostren da je Selim I pokusao ubiti sina
otrovanom kosuljom.Sulejmanu I zamjerao je prvrzenost lijepim stvarima I knjizi kao I
ravnodusnost prema ratnim pohodima.Prezirao je tanku,visoku I njeznu gradju
prestolonasljednika.Sulejman je bio postavljen za namjesnika u Carigradu I Jedrenu,sto je
uzrokovalo to da je srpski,uz maternji turski,bio jedini jezik kojim je govorio.
Nakon oceve smrti 1520. godine,dvadesetsestogodisnji Sulejman dolazi na vlast.Turci
su ga smatrali ,,gospodarem stoljeca,jer je cijeli njegov zivot bio u znaku broja
deset,svetog za islamski svijet.Vjerovalo se da je Bozansko providjenje odredilo da
Sulejman bude rodjen prve godine desetog vijeka,po hidzri, I stupi na prijesto kao deseti
vladar dinastije Osmanovic.Odmah nakon dolaska na vlast,svojim djelima se pokazao
kao milostiv I strog.Njegovo ispupceno celo,orlovski nos,tanke I nemilostive usne ispod
dugih brkova I lice boje potamnjele bronze,ulivali su strah kod podanika.U Turskoj ga
nazivaju Zakonodavcem,zbog velikog broja zakonskih odredbi koje su donijete tokom
njegove vladavine.Ipak,Sulejmanove mane kao sto su prgavost,potistenost I sklonost
dokolici,vise nego ratnim pohodima,iskakale su iz uloge sultana.Neki su smatrali da ce
veliko carstvo ispastati zbog njegovog nedostatka zivosti,razboritosti I kreposti,ciji je
uzrok bila nedostizna porodicna sreca.
Nakon smrti troje djece koje je imao sa svojom prvom velikom ljubavlju,sultanijom
Mahidevran(Proljetnja ruza),Sulejman se okrece Rokselani.Velika privrzenost ovoj zeni
postepeno se pretvarala u slabost.Pod njenim uticajem sultan je uklonio preostale sinove
sa Mahidevran,potencijalne prestolonasljednike,a zatim ubio I njihovog zajednickog sina
Bajazita zato sto ga je Rokselana odbacila.Sulejmanova okrutnos najvise se ogleda u cinu
ubistva najstarijeg sina Mustafe.Pozvao je sina na razgovor u sator,gdje ga je,tada veoma
postovanog od strane naroda,uspjesnog I nadarenog mladica,udavilo sedam mutavaca na
slutanove oci.Uz ova ubivstva imace sultan I mnogih drugih.Cesto su to bili nicim
motivisani izlivi bijesa.Kulminacija Rokselaninog uticaja nad sultanom bila je sklapanje
njihovog braka po serijatu.Po prvi put u istoriji sklopljen je brak izmedju sultana I bivse
robinje.To je navelo tursku javnost,ne previse naklonjenu ovoj mocnoj zeni,da pomisli da
je Rokselana omadjijala sultana.Vjerovanje u vise sile imalo je udjela,kako u porodicnim
situacijama,tako I u ratnim pohodima ovog sultana.
Godinu dana nakon stupanja na prijesto,Sulejman I krenuo je u pohod na
Beograd,govoreci da ga je andjeo iz sna uputio ka borbi za pravu vjeru.Nakon osvajanja
ove teritorije,na istoj je pronasao hriscanske relikvije koje je prodao grckom
patrijarhu.Kroz ovaj,ali I mnoge naredne pohode,pokazao se kao strogi postovalac
Islama,ali je I iskazao toleranciju prema ostalim religijama.Tokom svojih trinaest pohoda

koje je umio da uskladi sa drzavnom ekonomijom bio je pravi zastitnik

Muslimana,disciplinovan,odvazan I osjetljiv na poraz.Cesto je,ruseci mostove za
sobom,govorio da nema povratka bez pobjede.U suprotnom,mucila bi ga duboka
melanholija I,povucen u samocu,cesto bi patio za prijateljima I ratnicima poginulim u
boju.Prvi veliki neuspjeh ovog sultana bio je pohod na Bec 1529. g. koji je ujedno bio I
krajnja granica do koje je stiglo tursko oruzije.U vrijeme Sulejmana I Turska je ratovala
na prostoru izmedju Indijskog okeana,Crnog mora,zapadne Ugarske,provansalske obale I
Alzira,zbog cega mu je istorija pridala epitet ,,Velicanstveni.Spisak protivnika cini se
beskrajan.Cesto su u borbama jedini cilj bile pljacka I unistavanje napadnute
teritorije.Sultan se osjecao beskrajno mocnim,smatrajuci da niko ne moze da mu se
suprotstavi.Protivnici su ga smatrali nadmenim I opakim mladicem,toliko sklonom zlu da
je to zacudjujuce kod covjeka njegovih godina.Nakon sto je prisvojio Bagdad,Sulejman
se na ovoj teritoriji cesto preobrazavao u skromnog hodocasnika koji je obilazio mjesta
drevnih legendi,svetilista I nadgrobne belege onih koji su stvorili zajednicku bastinu svih
muslimana.Njegova pozrtvovanost najbolje se ogleda u velikom pohodu na Bec 1566. g.
tokom kojeg je bio toliko bolestan da su ga nosili na nosiljci.Govorio je da se put koji
vodi slavi ne moze preci bez muke.Nakon osvajanja Sigeta,7. seprembra 1566. godine
Sulejman I umire u svom satoru.
Ovaj veliki sultan ostace upamcen po grandioznim djelima I specificnoj
licnosti,stvorenoj da bude nezaobilazni segment kako turske,tako I svjetske
istorije.Simboli njegove besmrtnosti su preksrasna dzamija Sulejmanija I jos sest
drugih,velelepni vodovod I ostala gradjevinska djela za cije bi nabrajanje,kako tvrde
hronicari,bila potrebna cijela knjiga.

Ivana Milojko
III1