[Vidua et miles] Quanta sit inconstantia et libido mulierum
Per aliquot annos quaedam dilectum uirum
amisit et sarcophago corpus condidit; a quo reuelli nullo cum posset modo et in sepulchro lugens uitam degeret, claram assecuta est famam castae coniugis. Interea fanum qui compilarant Iouis, cruci suffixi luerunt poenas numini. Horum reliquias ne quis posset tollere, custodes dantur milites cadauerum, monumentum iuxta, mulier quo se incluserat. Aliquando sitiens unus de custodibus aquam rogauit media nocte ancillulam, quae forte dominae tunc adsistbat suae dormitum eunti; namque lucubrauerat et usque in serum uigilias perduxerat. Paulum reclusis foribus miles prospicit, uidetque egregiam facie pulchra feminam. Correptus animus ilico succenditur oriturque sensim ut impotentis cupiditas. sollers acmen mille causas inuenit, per quas uidere posset uiduam saepius. Cotidiana capta consuetudine paulatim facta est aduenae submissior, mox artior reuinxit animum copula. Hic dum consumit noctes custos diligens, desideratum est corpus ex una cruce. Turbatus miles factum exponit mulieri. At sancta mulier "Non est quod timeas" ait, uirique corpus tradit figendum cruci,
ne subeat ille poenas neglegentiae.
Sic turpitudo laudis obsedit locum.
Apndice, XV. "La viuda y el soldado"
Cunta es la veleidad y la lujuria de las mujeres A su marido, amado durante algunos aos, cierta mujer Perdi, y deposit el cuerpo en su sarcfago. De ste no pudiendo ser arrancada en modo alguno, Y puesto que pasaba su vida llorando en el sepulcro, Gan la brillante fama de casta esposa. Entre tanto, quienes haban saqueado el templo de Jpiter Pagaron su afrenta al dios, clavados en la cruz. Y para que nadie pudiera llevarse sus despojos, Se ponen soldados como guardas de los cadveres, Junto a la tumba donde se haba encerrado la mujer. En cierta ocasin, uno de los vigilantes, que tena sed, Pidi agua a media noche a la esclavita Que casualmente en ese momento estaba asistiendo a su seora, Que se dispona a dormir, pues haba pasado la noche en vela Y haba prolongado su vigilia hasta tarde. Tras abrir un poco las puertas, echa un vistazo el soldado Y ve a la distinguida mujer de hermoso rostro. Su arrebatado corazn all mismo se enciende Y surge poco a poco la pasin de quien no puede contenerse. Su ingeniosa agudeza mil pretextos encuentra Para poder ver a la viuda ms a menudo. Y cautivada ella por la diaria la costumbre, Se fue volviendo ms sumisa al forastero; Luego una unin ms estrecha encaden su corazn. Mientras el diligente guardin pasa all sus noches, Se ech en falta el cuerpo de una cruz. Trastornado, expone el soldado lo sucedido a la mujer, Y la respetada mujer le dice: "No hay por qu temer"; Y le entrega el cuerpo de su marido para clavarlo en la cruz, A fin de que l no sufra castigo por su negligencia. De esta manera la desvergenza ocup el lugar de la honra. La historia de la honrada viuda que encuentra consuelo en un desconocido pertenece a la tradicin oriental y, en el mundo clsico, se encuentra documentada tambin en Esopo y El Satiricn. Luego pasar con xito a la literatura misgina medieval.
"Dulces prendas, mientras los hados y un dios consentan,
recibid esta nima, y desatadme de estos cuidados.
Viv, y llev al cabo el curso que la fortuna me diera;
y ahora, magna, ir bajo las tierras la imagen de m. Puse en pie una urbe preclara; mis murallas he visto; vengando a mi esposo, atraje penas al hermano enemigo; feliz, ay, demasiado feliz, si slo las costas nuestras no hubieran tocado las quillas dardanias!"