Een universele generator: werking

1 of 4

http://server.idemdito.org/techtalk/accessoire/genset.htm

1422 Server

Werking generator

FAQ

de werking van een generator

Fotografie

Zee
preventorium

Belgium Model
Academy

Contact

Marc Doigny

Root server TechTalk Electriciteit Generatoren Werking alternator

Alle grote stroomgeneratoren gebruiken dezelfde onderdelen: een veldwikkeling (exciter) die een magnetisch veld
opwekt en een driefasige stator die de elektriciteit produceert.

Vanaf een vermogen van een paar kW zal je geen monofasige

generatoren meer aantreffen. Monofasige generatoren hebben
een lager rendement en draaien minder soepel dan een
driefasige generator. Een kenmerk van een driefasige
generator is namelijk de constante vermogensafgifte: als het
vermogen over een fase lager wordt, stijgt het vermogen op
een andere fase (voor zover de belasting evenwichtig verdeeld
is over de fasen).

Vertel Google dat

deze pagina
Deze afbeeldingen zijn van toepassing
op is!
interessant
tweetrapsalternatoren

Een generator van meer dan een paar kW heeft altijd drie
stroomaansluitingen
(iedere
stroomaansluiting
levert
bijvoorbeeld 20A op 230V) en/of een triphas aansluiting.
Bij een alternator wordt de stroom voor de gebruikers
afgenomen
van
de
vaste
wikkelingen,
de
stroomwikkelingen (stator). Dit heeft als voordeel dat de
stroom niet overgebracht moet worden van de draaiende
wikkelingen
(door
midel
van
sleepcontacten).
De
sleepcontacten (of koolborstels in geval van dynamo's) die
een extreem hoge stroom te verwerken krijgen warmen op,
verslijten en moeten regelmatig vervangen worden.

De veldwikkeling is de draaiende wikkeling (rotor). Je zal

vaak de engelse benaming exciter
(bekrachtiging)
aantreffen. De veldwikkeling zorgt voor een draaiend
magnetisch veld. De veldwikkeling heeft electriciteit nodig om
een magnetisch veld op te bouwen. De nodige stroom wordt
aangevoerd door twee sleepcontacten (meestal zijn dat twee
kopersporen). Het geleverd vermogen is een veelvoud van het
vermogen dat nodig is voor de bekrachtiging.

De alternator in een auto is een volwaardige generator. Een

eigenschap is dat de wisselspanning in de alternator zelf
wordt gelijkgericht door een diodebrug. Een kleine ventilator
koelt de diodes en zorgt dat de alternator lang meegaat. Zoals
de meeste generatoren is dit ook een driefasige generator.
Een alternator zonder veldwikkeling is een magneto. Het
magnetisch veld wordt opgewerkt door een magneet. Een
magneto wordt enkel gebruikt voor lage vermogens (de
fiets"dynamo" is in feite een magneto).

Tweetraps generatoren

Bij grotere generatoren gebruikt men een tweede trap (zie

afbeeldingen): de draaiende veldwikkeling krijgt stroom van
een draaiende (kleinere) generator. Omdat die generator een
wisselspanning levert zit er een gelijkrichter (rectifier) op de
rotor.

De veldwikkeling voor de kleine generator is hier een vaste

wikkeling. Het voordeel is dat er geen sleepcontacten zijn, wat
de betrouwbaarheid van de alternator te goede komt.
Dergelijke alternatoren gaan normaal nooit defekt, ze worden
gebruikt bij de electriciteitsproduktie op grote schaal (turboalternatoren in kerncentrales, waterkrachtcentrales en
dergelijke). Iedere trap verhoogt de stroom: bij een tweetraps
alternator heeft men voldoende aan een kleine stuurstroom
om heel hoge stromen te leveren.
De eerste figuur toont ons de exploded view van een
alternator voor 50kW. Een statische bekrachtigingsspoel
produceert een vast magnetisch veld, waarin de eerste

26-Oct-16 10:34

Een universele generator: werking

2 of 4

1422 Server

FAQ

Fotografie

Zee
preventorium

Belgium Model
Academy

Contact

Marc Doigny

http://server.idemdito.org/techtalk/accessoire/genset.htm

generator draait. De wisselspanning van deze eerste

generator wordt gelijkgericht en geleverd aan de tweede
veldwikkeling op hetzelfde as. Er zijn geen commutatoren of
sleepcontacten die kunnen verslijten. De grote generator
levert een vermogen van 50kW.
De tweede figuur komt uit de schematische tekening. De
generator heeft drie wikkelingen met middenaftakking, iedere
wikkeling levert 120 + 120V. De middenaftakking wordt niet
gebruikt in Europa, wij gebruiken een ster-aansluiting van de
generator, met n kant van de wikkeling aan de neutre.

Drie foto's rechts:

Dit is de rotor van een 14kW alternator. Rechts is het anker,
waarvan de spanning gelijkgericht wordt (de diodebrug staat
uiterst rechts en is goed zichtbaar op de wteede foto). De
gelijkgerichte spanning wordt naar de veldwikkeling gestuurd.
Deze veldwikkeling produceert een draaiend magnetisch veld.
De stator bevat de vermogenswikkelingen. Aan de vorm van
de veldwikkeling is het niet mogelijk te zien of je een mono of
triphas alternator te maken hebt: het is hoe de stator
gebouwd en aangesloten is, dat bepaalt of men te maken
heeft met een mono- of triphas generator (4 of 6
wikkelingen).
De diodebrug werd in gebruik genomen vanaf de jaren 60,
toen de eerste betrouwbare vermogens gelijkrichters op de
markt kwamen. Voordien gebruikte men een enkelvoudige
constructie met sleepringen die de roterende veldwikkelingen
van gelijkstroom voorzagen (ntraps alternator), of een
dynamo (op dezelfde as gemonteerd). Beide oplossingen (met
sleepringen of dynamo met collector) waren natuurlijk niet zo
betrouwbaar als een borstelloze generator.

Instelling van de exciterstroom

Het instellen van de exciterstroom wordt op deze pagina

besproken. De exciterstroom regelt de uitgangsspanning van
de alternator bij eenvoudige installaties (eilandbedrijf).

Als de alternator aan het electriciteitsnet gekoppeld is, dan

regelt de exciterstroom het blindvermogen van de generator
(die moet minimaal zijn).

Praktisch voorbeeld

De afbeelding rechts is het electrisch schema van het

alternator gedeelte. Volgende delen zijn te zien:
Roos gebied: de alternator met in het rood de rotor, die
uit een bekrachtigingsgenerator bestaat (buitenpool
machine of omgekeerde alternator), een gelijkrichter en
een draaiende hoofdveldwikkeling.
De alternator heeft verder een vaste veldwikkeling en
vaste hoofdwikkelingen die de stroom aan de gebruikers
leveren.

Er zijn nog twee extra wikkelingen die door een

magneet
bekrachtigd
worden
(magneto).
Deze
wikkelingen leveren het vermogen aan de electronika,
zodat die de veldwikkeling van stroom kan voorzien.

Paars gebied: de electronica kan door drie wikkelingen

gevoed worden (sterschakeling aangesloten op UH1,
VH1 en WH1) of door een bifasige spanning (spoelen
aangesloten op UH1 - UH2 en WH1 - WH2), zie verder
onder PGM.
De regulator heeft zoals gezegd voeding nodig, maar
ook een referentiespanning. In dit geval heeft de
regelaar twee ingangen, namelijk U250 - W250 als de
alternatorspanning lager is dan 250V en U500 - W500
als de alternatorspanning tussen 250 en 500V ligt. De
fijnregeling van de spanning gebeurt met een
potentiometer.

De enige uitgang van deze regelaar is de stroom voor

de veldwikkeling.

26-Oct-16 10:34

Een universele generator: werking

3 of 4

1422 Server

FAQ

Fotografie

Zee
preventorium

Belgium Model
Academy

Contact

Marc Doigny

http://server.idemdito.org/techtalk/accessoire/genset.htm
Geel gebied: de alternator heeft de bekende
klemmenbox met 6 aansluitingen, zodat de alternator
zowel in ster als in driehoek geschakeld kan worden. De
alternator geeft altijd 220V op de wikkelingen. Bij
driehoekschakeling vormen de aansluitpunten U2, V2 en
W2 de neutre (die hier ook aan de massa gelegd wordt
zoals bij alle generatoren en secundaire van
transformatoren voor netspanning).
Rood/groen: de schakelaar die voor de omzetting
ster/driehoek zorgt is S1.

De ster/driehoeksnakeling schakelt ook de meetingang

van de regulator omdat er tussen U en W 220V zit in
driehoekbedrijf en 380V in sterbedrijf. Tegenwoordig
worden echter alle generatoren vast in ster geschakeld
en bekomt men 220V tussen neutre en fase, en 380V
tussen fasen onderling.
Blauw: verder is de generator nog uitgerust met een
paar filterbanken.

Vertel Google dat

deze pagina
interessant is!

De tweede afbeelding toont ons een gelijkaardige generator.

De aanduiding PMG staat voor Permanent

Magnet
Generator, het is eigenlijk een meer geleerd woord voor de
ouderwetse magneto. Deze kleine generator werkt volkomen
onafhankelijk van de hoofdgenerator en levert spanning aan
de electronika. Omdat deze hulpgenerator uitgerust is met
magneten is er geen veldwikkeling nodig: de electronika blijft
werken, zelfs al is de hoofdspanning uitgevallen door
bijvoorbeeld een kortsluiting. De beveiligingen blijven dus
werken en er is geen automatische (en ongewenste) reset.
Niet alle alternatoren zijn uitgerust met een PMG: sommigen
betrekken de voeding voor de electronika uit het 24V
boordnet. Kleine generatoren zijn soms "self-exited" en
berusten op het remanent magnetisme om een kleine
spanning op te wekken, die dan naar de bekrachtingingsspoel
gestuurd wordt om het verld verder te versterken.

Deze generator is permanent in ster geschakeld. Een

driefasige transfo verlaagt de spanning tot een waarde
beneden de 400V zodat die probleemloos door de regelaar
kan gemeten worden.

Verder heeft deze generator ook een stroomtransfo. Het

meten van de stroom is noodzakelijk als de generator
gekoppeld wordt aan andere generatoren (load sharing). Bij
een verhoging van de belasting laten alle generatoren hun
spanning lichtjes zakken (droop). Dit is om te vermijden dat
onder bepaalde omstandigheden er stroom van de ene naar
de andere generator zou lopen.
Reeds in de tweede wereldoorlog werden er tweetraps
alternatoren gebouwd (hier in de commandobunker van de
15. Armee in Tourcoing).

Er bestonden natuurlijk nog geen gelijkrichters, waardoor er

een collector met koolborstels nodig zijn aan de eerste
generator (dynamo) en sleepringen aan de tweede
(alternator).

De generator in werking: hij levert 400V lijnspanning

(de spanning tussen twee fasen) en de frekwentie is
juist boven 50Hz (nullast bedrijf). De alternator kan
120A leveren. De generator dateert van augustus 1987
en kan in theorie gekoppeld worden aan andere
generatoren om gezamelijk een hoger vermogen te
leveren (in de praktijk wordt dit nooit gedaan).

26-Oct-16 10:34

Een universele generator: werking

4 of 4

http://server.idemdito.org/techtalk/accessoire/genset.htm

1422 Server

FAQ

Fotografie

Zee
preventorium

Belgium Model
Academy

Contact

Marc Doigny

Vertel Google dat

deze pagina
interessant is!

Links to relevant pages - Liens vers d'autres pages au contenu similaire - Links naar gelijkaardige pagina's

26-Oct-16 10:34