26.

5.111 Ders zeti #26

Ykseltgenme/ndirgenme Ders 3
ve Nernst Eitlii
Cuma Gn materyallerinden

Konular: Yar Hcre Tepkimelerini Toplama ve karma,

Blm 12

Standart Haller ve Pil Potansiyelleri

Gpil = nEpil
Epil =

rnler ve reaktiflerin standart hallerinde olduu pil potansiyeli (pil voltaj).

E nin birimi volttur.

rnek - Epil deerini hesaplaynz

2+

2+

Zn (k) | Zn (suda) || Cu (suda) |Cu (k)

anot
katot
E(pil) =

Katottaki ift iin

standart indirgenme potansiyeli

Anottaki ift iin

standart indirgenme potansiyeli

E(katot) E (anot)

E(pil) =

Kitabn arkasndaki Standart NDRGENME Potansiyellerine (E) baknz (S.H.E a kar

llmtr).
Zn2+ (suda)
2+

Cu (suda)
E(pil)

+ 2e-

Zn (k)

E = 0.7628 volt

Cu (k)

E = +0.3402 volt

+ 2e

E(katot) E (anot)
E (Cu2+/Cu(k)) E(Zn2+/Zn(k))

0.3402 (-0.7628 ) = 1.103 volt

Elektron ak istemli midir?

Gpil =

nEpil

Bu nedenle, Epil pozitif ise, Gpil negatif olacaktr.

G negatif olduunda tepkime istemli midir?

26.2

Galvanik Pil elektrik akm retmek iin ____________ bir kimyasal tepkime kullanan
elektrokimyasal pildir.
Elektrolitik Pil, d devre yoluyla elektrik enerjisi kullanarak __________tepkimeleri
gerekletiren elektrokimyasal pildir.
zet
Pilin kendiliinden alp almad, Epil ((+) = istemli) potansiyeli ile tayin edilebilir.
Epil yar-hcre tepkimelerinin Standart ndirgenme Potansiyellerinden (E) hesaplanabilir.
Standart indirgenme potansiyelinin (E) anlam
Byk pozitif E, element veya bileiin kolayca indirgenecei anlamna gelir
rn. F2 (g) + 2e- 2F-

E=+2.87 volt (F2 ye elektron vermek kolaydr).

pozitif E, negatif G, indirgenmeye uygun

F2 iyi bir ykseltgen midir?

Byk pozitif E, bir iftteki ykseltgenmi trn iyi bir ykseltgen olduu anlamna gelir.
Byk negatif E element veya bileiin zor indirgenecei anlamna gelir
rn. Li+1 + e- Li (k)

E= -3.045 volt (Li+1e elektron vermek zordur)

negatif E, pozitif G, indirgenmeye uygun deil

Li+1 iyi bir ykseltgen midir?

Byk negatif E, bir iftteki indirgenmi trn iyi bir indirgen olduu anlamna gelir.
rnek: 2Fe3+ (suda) + 2I-(suda) 2Fe2+ (suda) + I2 (k) pil tepkimesi iin E nedir?
denkletirilmi katot tepkimesi:

denkletirilmi anot tepkimesi:

26.3

Standart ndirgenme Potansiyelleri:

E(Fe3+/Fe2+) = +0.770 V
E (I2/I-)
= +0.535 V
E(pil) = E(katot) -E (anot)
=
Tepkime istemli midir?
Hangisi daha iyi ykseltgendir: Fe3+, I2?
Hangisi daha iyi indirgendir: I-, Fe2+?
Soru: B12 vitamini byk bir negatif indirgenme potansiyeline sahiptir. O halde vcutta nasl
indirgenir? B12vitamininin aktif olmas iin indirgenmesi gerekir. Kalp hastal ve doum
kusurlarnn nlenmesinde gerekli olduu dnlen bir enzimin dzgn almas iin B12
vitamini ve folik asit gerekir.

Gnlk beslenmenizde B12vitamini ve folik asiti hangi besinlerden alrsnz? B12 vitamini nasl
indirgenir?

Bugnn materyali
Yeni Yar-Pil Tepkimesinin E
Toplanmas ve kartlmas

Deerinin Hesaplanmas iin Yar-Pil Tepkimelerinin

Cu2+ (suda) + e- Cu+ (suda) yar-pil tepkimesinin E deerine ihtiyacnz varsa, ama kitaptaki
izelgede bulamyorsanz ne yaparsnz? Buna karlk, kitapta Cu nun dier tepkimelerinin E
deerleri mevcuttur.
Yeni yar-pil tepkimesini oluturmak iin E deeri bilinen yar-pil tepkimelerini toplayp kartn:
Yar-hcre tepkimeleri:
Cu2+ (suda) + 2e- Cu (k)
Cu (k) Cu+ (suda) + eCu2+ (suda) + e- Cu+ (suda)

Standart ndirgenme Potansiyelleri:

E (Cu2+/Cu(k)) = +0.340 V
E (Cu+/Cu(k)) = +0.522 V

26.4

ve yeni yar-hcre tepkimesi iin E deerini aadaki gibi hesaplayn:

Gyeni = Gindirgenme -Gykseltgenme
veya

-n3E3 (yeni) = -n1E1(indirgenme) + n2E2(ykseltgenme)

E3= n1E1 (indirgenme) -n2E2 (ykseltgenme)
n3
2+

E3 = ( 2 )(0.340V) - (1)(0.522V)
(1)

= E (Cu /Cu )

= 0.158 V

NERNST ETL
Bitmi bir pil, pil tepkimesinin dengeye ulatnn iaretidir. Dengede, pilin elektrotlar
arasndaki potansiyel fark sfrdr.
Bunu anlamak iin, pil potansiyelinin pil bileimi ile nasl deitiini bilmemiz gerekir.
Tepkimenin bileenleri ve denge hakknda ne biliyoruz?
Dengeye ulancaya kadar, bileimlerin deriimi deitike G nin de deitiini biliyoruz,
dengede G= 0 dr.
G= G + RTln Q
G ve E arasndaki iliki hakknda ne biliyoruz?
G

nE

Birletirirsek:
nE = -nE + RT ln Q
-n ile blersek:
E = E RT ln Q
n

(NERNST ETL)
2+

2+

rnek: iyon deriimi 0.10 M Zn ve 0,0010 M Cu

potansiyeli, potansiyel fark, emk) deerini hesaplayn.
Cu2+ (suda) + Zn (k) Zn2+ (suda) + Cu (k)

olan bir pilin 25 C deki E ( pil

26.5

Adm 1: yar-tepkimelerin E deerlerinden E (pil) yi hesaplayn.

Standart ndirgenme Potansiyeli
2+

2+

Cu (suda) + 2e Cu (k)
2+

E (Cu /Cu(k)) = +0.340 V

2+

Zn (k) Zn (suda) + 2e
E(pil)

E (Zn /Zn(k)) = -0.7628 V

= E(katot) -E (anot)
=

Adm 2: Cu2+ (suda) + Zn(k) Zn2+ (suda) + Cu (k) tepkimesi iin Q deerini hesaplayn.
Q=
Adm 3: n deerini bulun

Adm 4: Nernst Eitliini kullann.

E = E -RT ln Q
n
-1

-1

E = 1.103 V -(8.315 J K mol )(298

-1 K) ln (1.0 x 10 )
(2)(96485 Cmol )
E= 1.103 V - 0.0592 = +1.044 V
-1

NOT: BRMLER ve SABTLER

25.00C de , RT

1 JC =1 V
-1

-1

= (8.3145 J K mol )(298.15 K) = 0.025693 V

-1

(96485 Cmol )

ln yerine log kullanlrsa E = E - RT log Q

n
E = E - 0.025693 V ln Q
n

VEYA

(2.303)(0.025693) = 0.0592 V kullann

E = E -0.0592 V log Q
n

26.6

DENGEDE neler oluyor?

Q=?
G=?
G= G + RTln Q
G =-RTlnK
G = -nE
Birletirirsek:
-RTlnK= -nE
VEYA
ln K= nE

Standart potansiyellerden K hesaplanabilir!

RT
imdi biyokimya sorusunun cevab
B12vitamini vcutta nasl indirgenir? B12vitamini flavodoksin ad verilen bir protein ile indirgenir.
B12 vitamini iin

E = 0.526 V

Flavodoksin iin

E = 0.230 V

Flavodoksin ile B12 vitamininin indirgenmesi istemli midir?

E(pil) = E(indirgenme) E (ykseltgenme)
= E (B12vitamini) E (flavodoksin)
= 0.526 V ( 0.230 V) = 0.296 V
-1

G = nE = (1)(96485 Cmol )( 0.296 V) = + 28.6 kJ/mol

B12 vitamini, flavodoksinden daha iyi bir indirgendir. Tam tersi bir durum yoksa, B12 vitamininin
flavodoksini indirgemesi beklenir. O halde, niin hepimiz kalp hastas veya megaloblastik anemi
olmuyoruz?
Cevap: S-adenosilmetionin, bu tepkimenin yrmesi iin gereken enerjiyi salar. Sadenosilmetionin blnmesinin G deeri 37.6 kJ/mol dr.