Kasaysayan ng kompyuter

Ang unang paggamit ng salitang "computer" ay naitala noong 1613 sa aklat na

tinatawag na "The yong mans gleanings". Ito ay tumutukoy dito na isang tao na
nagsasagawa ng mga kalkulasyon o pagkukwenta. Ang salitang ito ay nagpatuloy sa
parehong kahulugan nito hanggang sa gitna ng ika-20 siglo. Mula ika-19 siglo, ang
salitang "computer" ay nagsimulang mangahulugang isang makina na nagsasagawa
ng mga pagkukwenta. Ang kasaysayan ng modernong kompyuter ay nagsimula sa
dalawang magkahiwalay na mga teknolohiya, automadong kalkulasyon at pagiging
mapoprograma ngunit walang isang kasangkapan na matutukoy na pinakamaagang
kompyuter dahil sa hindi konsistenteng paglalapat ng terminong ito. Ang ilang mga
kasangkapan tulad ng ilang mga pantulong na mekanikal sa pagkukwenta ay
kinabibilangan ng Abacus na Sumerio na dinisenyo noong 2500 BCE, mga slide rule
na inimbento noong mga 1620 at mekanismong antikythera na isang sinaunang
astronomikal na analogong kompyuter na inimbento ng mga Sinaunang Griyego
noong mga unang siglo BCE. Ang Griyegong matematikong si Hero ng
Alehandriya(c. 10 CE-70 CE) ay nagtayo ng isang teatrong mekanikal na gumanap
ng isang dulaa na tumagal ng 10 minuto at pinatakbo ng isang masalimuot na
sistema ng mga lubid at drum na maituturing na paraan ng pagpapasya ng mga
bahagi ng mekanismo na magsasagawa ng aling aksiyong at kailan. Ito ang
esensiya ng pagpoprograma. Noong wakas ng ika-10 siglo, ang mongheng Pranses
na si Gerbert d'Aurillac ay nagdala pabalik sa Espanya ng isang makinang
inimbento ng mga moro na sumasagot ng Oo o Hindi sa mga tanong na itinanong
dito. Noong ika-13 siglo CE, ang mga mongheng sina Albertus Magnus at Roger
Bacon ay nagtayo ng mga nagsasalitang android nang walang karagdagang pagunlad. Dumaing si Magnus na kanyang inaksaya ang 40 taon ng kanyang buhay
nang si Tomas Aquino ay natakot ay winasak ito. Noong 1642, ang Renasimiyento ay
nakasaksi ng imbensiyon ng kalkulador na mekanikal na isang kasangkapan na
makapagsasagawa ng lahat ng apat na mga operasyon ng aritmetika nang hindi
umaasa sa katalinuhan ng tao. Ang kalkulador na mekanikal ang ugat ng
pagpapaunlad ng mga kompyuter sa dalawang magkahiwalay na mga paraan. Sa
simula, sa pagtatangka ng pagpapaunlad ng mas makapangyarihan at mas
mababagong mga kalkulador na ang kompyuter ay unang tineorya ni Charles
Babbage at pagkatapos ay binuo. Ikalawa, ang pagpapaunlad ng mababang gastos
na elektronikong kalkulador na kahalili ng mekanikal na kalkulador ay humantong sa
pagpapaunld ng Intel ng unang pangkalakalan (commercial) na magagamit na
microprosessor integrated circuit.
Ang Jacquard loom na nakatanghal sa Museum of Science and Industry in
Manchester, Inglatera ang isa mga unang mapoprogramang kasangkapan.
Noong 1801, gumawa ng pagpapabuti si Joseph Marie Jacquard sa textile loom sa
pamamagitan ng pagpapakilala ng isang sunod sunod na mga binutasang papel na
kard bilang template na pumapayag sa loom na maghabi ng mga intrikadong
pattern nang automatiko. Ang nagresultang Jacquard loom ang isang mahalagang
hakban sa pagkakabuo ng mga kompyuter ang paggamit ng mga binutasan kard
upang maglarawan ng mga hinabing pattern ay makikita bilang maaga bagaman

limitadong anyo ng pagpoprograma. Ang pagsasanib ng automatikong kalkulasyon

at pagpoprograma ang lumikha ng unang makikilalang mga kompyuter. Noong
1837, si Charles Babbage ang unang nagkonsepto ng isang buong
mapoprogramang mekanikal na kompyuter, ang kanyang analitikal na enhin. Ang
kakulangan ng mga pondo at walang kakayahan sa pagpipigil sa pagkalikot sa
disenyo ay nangahulugang ang kasangkapan ay hindi kailanman nakumpleto.
Gayunpaman, ang kanyang anak na si Henry Babbage ay kumumpleto ng isang
pinasimpleng bersiyon ng computing unit ng analitikal na enhin noong 1888. Siya
ay nagbigay ng isang matagumpay na demonstrasyon ng paggamit nito sa
pagkukwento ng mga tabla noong 1906. Ang makinang ito ay ibinigay sa Science
museum sa South Kensington noong 1910. Sa huli ng 1880, inimbento ni Herman
Hollerith ang pagtatala ng datos sa isang mababasa ng makinang medium. Ang mas
maagang paggamit ng mediang ito ay para sa kontrol at hindi para s adatos.
Pagkatapos ng ilang simulang pagsubok ng papel na tape, siya ay gumamit ng mga
binutasang kard. Ang tatlong mga imbensiyong ito ang pundasyon ng modernong
industriya ng pagpoproseso ng impormasyon. Ang pangmalakihang automadong
pagpoproseso ng mga datos ng mga binutasang kard ay isinagawa para sa censo ng
Estados Unidos noong 1890 ng kompanya ni Hollerith na kalaunang naging core ng
IBM. Sa huli ng ika-19 siglo ang isang bilang ng mga ideya at teknolohiya na
kalaunang napatunayang magagamit sa pagsasakatuparan ng mga praktikal na
kompyuter ay nagsimulang lumitaw: ang boolean algebra, ang vacuum
tube(thermionic valve), mga binutasang kard at tape at teleprinter. Sa unang
kahalahati ng ika-20 siglo, maraming mga pangangailangan ng pagkukwenta sa
agham ay nakakita ng papalaking mga sopistikadong analong kompyuter na
gumamit ng isang direktang mekanikal o elektrikal na modelo ng problema bilang
basehan ng pagkukwenta. Gayunpaman, ang mga ito ay hindi mapoprograma at
pangkalahatang nagkukulang ng bersatilidad at akurasiya ng mga modernong
dihital na kompyuter. Si Alan Turing ang malawak na itinuturing na ama ng
modernong agham pangkompyuter. Noong 1936, si Turing ay nagbigay ng isang
impluwensiyang pormalisasyon ng konsepto ng algoritmo at pagkukwenta sa Turing
machine na nagbibigay ng blueprint para sa elektronikong dihital na kompyuter. Sa
kanyang papel sa pagkakalikha ng modernong kompyuter, ang Time magazine ay
nagpangalan sa kanya na isa sa 100 pinakamaimpluwensiyal na tao ng ika-20 siglo:
"Ang katotohan ay nananatili na ang bawat isang pumipindot ng keyboard,
nagbubukas ng isang spreadsheet o isang programang word processing ay
gumagawa sa inkarnasyon ng isang Turing machine". Ang AtanasoffBerry
Computer (ABC) ang unang elektronikong dihital na kompyuter sa buong mundo
bagaman hindi mapoprograma. Ito ay binuo noong 1937 sa Iowa State College nina
John Atanasoff sa tulong ng kanyang estudyanteng si Clifford Berry. Ang makinang
ito ay hindi mapoprograma dahil ito dinesenyo lamang para sa paglutas ng mga
sistema ng linyar na ekwasyon. Ang kompyuter na ito ay gumamit ng parallel na
komputasyon. Natagpuan ng isang desisyon ng koret noong 1973 sa isang alitan sa
patent na ang patent para sa 1946 ENIAC computer ay hinango mula sa Atanasoff
Berry Computer.
Ang unang nakokontrol ng programang kompyuter ay inimbento ng Aleman na si
Konrad Zuse na gumawa ng Z3 na isang elektromekanikal na kumkwentang makina

noong 1941. Ang unang mapoprogramang elektronikong kompyuter ang Colossus

na ginawa noong 1943 ni Tommy Flowers. Si George Stibitz ay internasyonal na
kinikilala bilang ama ng modernong dihital na kompyuter. Habang nagtatrabaho sa
Bell Labs noong 1937, inimbento ni Stibitz ang isang nakabatay sa relay na
kalkulador na tinaguriang "Model K" (para sa "kitchen table" kung saan niya ito
binuo) na ang unang gumamit ng mga binaryong sirkito upang magsagawa ng
aritmetikong operasyon. Ang mga kalaunang modelo ay nagdagdag ng mas
malaking sopistikasyon kabilang ang masalimuot na aritmetika at pagpoprograma.
Ang ilang mga debeloper ng ENIAC sa pagkilala ng mga depekto nito ay nakaisip ng
mas mababago at eleganteng disneyo na nakilalang "inimbak na programang
arkitektura" o arkitekturang von Neumann. Ang disenyong ito ay unang pormal na
inilarawan ni John von Neumann sa unang drapto ng isang ula tng EDVAC na
ipinamahagi noong 1945. Ang isang bilang ng mga proyekto na bumuo ng mga
kompyuter batay sa nakaimbak na programang arkitektura ay nagsimula sa mga
panahong ito. Ang una ay nakumpleto noong 1948 sa University of Manchester sa
England na Manchester Small-Scale Experimental Machine (SSEM or "Baby"). Ang
Electronic Delay Storage Automatic Calculator (EDSAC) na nakumpleto pagkatapos
ng isang tao pagkatapos ng SSEM sa Cambridge University ang unang praktikal,
hindi eksperimental na implementasyon ng nakaimbak na programang disenyo at
agad na ginamit para sa pagsasaliksik sa unibersidad. Sa sandaling pagkatapos
nito, ang makinang orihinal na inilarawan ng papel ni von Neumann-EDVAC ay
nakumpleto ngunit hindi nakakita ng buong paggamit para sa karagdagang
dalawang taon. Ang halos ng lahat ng mga modernong komputer ay nagiimplemente ng isang anyo ng nakaimbak na programang arkitektura na gumagawa
ritong isang katangian na naglalarawan sa kompyuter. Bagaman ang mga
teknolohiyang ginagamit sa mga kompyuter ngayon ay dramatikong nagbago
simula nang unang elektronikong pangkalahatang paggamit ng mga kompyuter
noong mga 1940, ang karamihan ay gumagamit pa rin ng arkitekturang von
Neumann. Simula mga 1950, ang mga siyentipikong Soviet na sina Sergei Sobolev
at Nikolay Brusentsov ay nagsagawa ng pagsasaliksik tungkol sa mga ternaryong
kompyuter na pinapatakbo sa baseng tatlong sistema ng bilang na 1, 0, at 1 sa
halip na sa konbensiyal na binaryong sistema ng bilang na ang karamihan ng mga
kompyuter ay nakabatay. Kanilang dinisenyo ang Setun na isang gumaganang
ternaryong kompyuter sa Moscow State University. Ang kasangkapan ay inilagay sa
isang limitadong produktsiyon sa Unyong Sobyet ngunit napalitan ng mas
karaniwang binaryong arkitektura. Ang mga kompyuter na gumagamit ng mga
vacuum tube sa mga sangkapt nito ay ginamit sa buong mga 1950 ngunit noong
mga 1960 ay malaking pinalitan ng nakabase sa transistor na mga kompyuter na
mas maliit, mas mabilis, mas mura at nangangailangan ng kaunting elektrisidad at
mas maasahan. Ang unang may transistor na kompyuter ay ipinakita sa University
of Manchester noong 1953. Noong mga 1970, ang integrated circuit at kalaunang
pagkakalikha ng mga mikroprosesor gaya ng Intel 4040 ay karagdagan nagpaliit ng
sukat at gastos at karagdagang nagpabilis at pagiging maasahan ng mga
kompyuter. Noong mga huli nang 1970, maraming produkto gaya ng mga video
recorder ay naglalaman ng mga dedikadong mga kompyuter na tinatawag na mga
microcontroller. Ang mga ito ay nagsimulang pumalit sa mga mekanikal na kontrol

sa mga domestikong appliance gaya ng mga washing machine. Ang 1980s ay

nakasaksi ng mga kompyuter na pambahay at ngayon ay personal na kompyuter.