Radomir Boi1

Saa Stevanovi2

FINANSIJSKI IZVJETAJI KAO OSNOVA ZA (PR)OCJENU

VJEROVATNOE BANKROTSTVA PREDUZEA
U REPUBLICI SRPSKOJ
Rezime
U prvom dijelu rada se ukazuje na svrhu i znaaj informacija sadranih u finansijskim izvjetajima
preduzea za (pr)ocjenu prole i tekue uspjenosti i trendova poslovanja, mjerenih odgovarajuim
pokazateljima imovinskog, finansijskog i prinosnog poloaja, ali i za predvianje budueg poslovanja, a
pogotovo rizika nastanka poslovno-finansijskih problema i krize koji mogu dovesti do bankrotstva.
U drugom dijelu se daje osvrt na najpoznatije i najee koriene modele za predvianje poslovnofinansijskih problema i krize preduzea i procjenu vjerovatnoe bankrotstva preduzea koji se se primjenjuju
u trinim privredama.
Trei dio rada prezentuje rezultate naih istraivanja mogunosti primjene i testiranja pouzdanosti
prethodno elaboriranih modela za predvianje poslovno-finansijske krize i vjerovatnoe bankrotstva
preduzea u Republici Srpskoj sa nivoom tanosti u klasifikaciji do 86%. Pri tome je indikacija bankrotstva
preduzea blokirani raun u periodu duem od 90 dana na osnovu podataka Centralne banke Bosne i
Hercegovine.
Na kraju se u zakljunim napomenama ukazuje na potrebu daljih istraivanja i mogunosti koritenja
rezultata modela za predvianje bankrotstva preduzea/kompanija u Republici Srpskoj kao osnove internih
modela za (pr)ocjenu kreditnog rizika, odnosno rizika neizvrenja obaveza dunika, za potrebe razliitih
korisnika.

Kljune rijei: finansijski izvjetaji, pokazatelji uspjenosti poslovanja/performansi, modeli za

procjenu finansijskih problema/krize, bankrotstvo, testiranje i primjena modela u Republici
Srpskoj.
UVODNE NAPOMENE
Informacije sadrane u finansijskim izvjetajima preduzea su osnova za ocjenu njegovog
imovinskog, finansijskog i prinosnog poloaja i to za potrebe razliitih korisnika, internih i
eksternih, koji na osnovu tih informacija donose svoje ekonomske i finansijske odluke. Pri tome,
iako su informacije koje sadre finansijski izvjetaji prole ili istorijske, s obzirom na injenicu da
su finansijski izvjetaji prikaz ili prezentacija navedenih aspekata poslovanja i rada na datum
sainjavanja i za period na koji se odnose, a koji je na datum sainjavanja i prezentovanja ve
protekao, one nisu samo osnova za ocjenu onoga to se desilo, nego i za procjenu buduih kretanja i
trendova.
Za navedenu svrhu informacije sadrane u finansijskim izvjetajima se mogu iskoristiti na dva
naina. Prvi nain je da se na osnovu tih prolih istorijskih informacija i poslovnih strategija i
planova predvia i projektuje budue poslovanje, izmeu ostalog i u formi planskih finansijskih
1

Redovni profesor Ekonomskog fakulteta Pale Univerziteta u Istonom Sarajevu, e-mail: rbozic@teol.net
Izvrni direktor Penzijskog rezervnog fonda Republike Srpske, doktorand na Ekonomskom fakultetu Pale Univerziteta u Istonom
Sarajevu, e-mail: sasa.stevanovic@pref.rs.ba. Stavovi izneseni u ovom radu su lini stavovi autora i ne moraju odraavati stavove
Rezervnog fonda RS.
2

izvjetaja, i na osnovu toga (pr)ocjenjuje budui imovinski, finansijski i prinosni poloaj preduzea,
to je veoma vano za interene i eksterne korisnike. Uprava preduzea, organi upravljanja i nadzora
na osnovu takvih projekcija (pr)ocjenjuju oekivano budue poslovanje, donose strateke i
upravljake (preventivne i korektivne) odluke u funkciji opstanka, rasta i razvoja preduzea,
odnosno ostvarenja ciljne funkcije shvaene kao uspjeno/profitabilno poslovanje u dugom roku.
Eksterni korisnici informacija sadranih u finansijskim izvjetajima (poslovni partneri kupci i
dobavljai, kreditori i drugi povjerioci, investitori, drava, posebno poreski organi i dr.) su takoe
zainteresovani, za uspjenost budueg poslovanja preduzea i na osnovu toga donose odgovarajue
strateke i poslovne odluke. Projektovane informacije o buduem poslovanju preduzea za takve
namjene su jednostavno nezamjenljive jer se na osnovu njih (pr)ocjenjuju: oekivani rezultati,
oekivani finansijski i imovinski poloaj, rentabilnost investiranja, vrijednost kapitala, i sl.
Drugi nain, koji je u fokusu ovog rada, je da se na osnovu indikatora imovinskog, finansijskog i
prinosnog poloaja preduzea, izraunatih na osnovu informacija iz finansijskih izvjetaja, pokua
procijeniti vjerovatnoa buduih poslovno-finansijskih problema i krize koji mogu ugroziti
opstanak preduzea, odnosno odvesti preduzee u bankrotstvo ili steaj. U relevantnoj literaturi i
poslovnoj praksi ovakvi indikatori se oznaavaju kao tzv. indikatori ranog upozorenja, a
predstavljaju inicijalnu i/ili ozbiljniju indikaciju poslovno-finansijskih problema i krize u relativno
bliskoj budunosti.
Naravno, da bi finansijski izvjetaji mogli posluiti navedenoj svrsi, potrebno je da informacije koje
oni sadre budu pouzdane, relevantne, uporedive, razumljive, odnosno kako se to u profesionalnim
krugovima uobiajeno navodi da finansijski izvjetaji budu sainjeni i prezentovani tako da budu
fer prezentacija onoga to treba da prikau. To znai da finansijski izvjetaji treba da na fer nain, a
to znai poteno, objektivno i istinito, prezentuju imovinski, finansijski i prinosni poloaj preduzea
kao izvjetajnog entiteta.
1. SVRHA I ZNAAJ INFORMACIJA SADRANIH U FINANSIJSKIM
IZVJETAJIMA ZA (PR)OCJENU TEKUE I BUDUE USPJENOSTI I
TRENDOVA POSLOVANJA PREDUZEA
Preduzee koje pretenduje da ostvari cilj vlasnika koji su uloili kapital u njegovo osnivanje i
poslovanje, treba da opstane u dugom roku, odnosno da u kontinuitetu uspjeno posluje obavljajui
djelatnost za koju je registrovano. Polazei od ovako shvaenog going concern koncepta
preduzea (naela ili pretpostavke o stalnosti poslovanja), tj. motiva njegovih vlasnika da preduzee
trajno posluje i kroz zadovoljavajuu ukupnu uspjenost poslovanja, sintetiki izraenu kroz
rentabilnost ili profitabilnost, uveava njihov kapital, vlasnici preduzea su logino zainteresovani
za predupreenje krize, a to znai efikasno saniranje3, restruktuiranje, ako i kada se problemi
pojave, a imaju mogunost da to od uprave zatrae i obezbijede. Rizik od potencijalnih gubitaka, te
stoga i interes za predupreenje krize i saniranje preduzea posrnulog i dospjelog u nevolju u
smislu da se ono ponovo uini likvidnim i rentabilnim (Rankovi J, 1996), pored vlasnika,
oigledno imaju i druge zainteresovane strane (stejkholderi), prije svih, drava, da bi obezbijedila
kontinuirano priticanje poreskih prihoda i odravala zaposlenost kao pretpostavku kvaliteta ivota i
socijalne sigurnosti, te povjerioci u najirem smislu rijei, da bi zatitili svoja potraivanja. Pored
toga, eksterni stejkholderi imaju i druge mogunosti da zatite svoje interese u preduzeu, ukoliko
3

Saniranje, kao termin koji se uveliko odomaio u domenu ekonomije i finansija preduzea, etimoloi potie od latinske rijei
sanatio/sanare to znai lijeenje. Saniranje preduzea predstavlja skup mjera i postupaka usmjerenih na razrjeenje problema u
poslovanju koji se manifestuju kroz: (1) nerentabilno poslovanje, odnosno kumuliranje gubitaka, (2) pogoranje imovinskog i (3)
pogoranje finansijskog poloaja.

blagovremeno imaju informacije i saznanja o potencijalnim poslovno-finansijskim problemima

preduzea. One se u osnovi svode na oprezniji ulazak u poslovno-finansijske transakcije sa takvim
preduzeem, zahtijevanje posebnih instrumenata zatite od rizika neizvrenja obaveze (engl.
Default), prekid poslovanja sa takvim preduzeem i druge aktivnosti.
Doprinos razumijevanju procesa pogoranja performansi poslovanja preduzea, mogunost ulaska u
krizu sa moguim ishodima i sa njihovim grafikim prikazima moe se detaljnije vidjeti u (Malini
D, 2013).
Informacionu osnovu za procjenu prolih i tekuih, ali i za procjenu buduih performansi preduzea
(pokazatelja imovinskog, finansijskog i prinosnog poloaja), kao i za proraun tzv. indikatora ranog
upozorenja na potencijalne poslovno-finansijske probleme, koji, ukoliko se blagovremeno ne
pokuaju rjeavati, po pravilu dovode do ozbiljne krize i bankrotstva preduzea, predstavljaju
informacije sadrane u finansijskim izvjetajima.
U skladu sa propisima privrednog zakonodavstva, svako preduzee je kao pravno lice obavezno
voditi poslovne knjige i najmanje jednom godinje sainjavati i prezentovati svoje finansijske
izvjetaje. Nain raunovodstvenog obuhvatanja poslovnih promjena i sainjavanja finansijskih
izvjetaja je detaljnije ureen posebnim zakonima o raunovodstvu i reviziji (lex specialis) te
odgovarajuom profesionalnom regulativom (raunovodstveni ili standardi finansijskog
izvjetavanja), koja je rezultat razvoja raunovodstvene i bilansne teorije i prakse. Da bi finansijski
izvjetaji mogli posluiti navedenoj svrsi, potrebno je da informacije koje oni sadre budu
pouzdane, relevantne, uporedive, razumljive, odnosno kako se to u profesionalnim krugovima
uobiajeno navodi da finansijski izvjetaji budu sainjeni i prezentovani tako da budu fer
prezentacija onoga to treba da prikau. To znai da finansijski izvjetaji treba da na fer nain, a to
znai poteno, objektivno i istinito, prezentuju imovinski, finansijski i prinosni poloaj preduzea
kao izvjetajnog entiteta.
U teoriji i praksi u zemljama razvijene trine privrede dominira pristup tzv. racio analize (engl.
Ratio analysis), koja u skladu sa prethodno navedenim, predstavlja proraun odgovarajuih
indikatora (koeficijenata, omjera ili racija) njihovu komparaciju i interpretaciju i na bazi toga
izvoenje zakljuaka i ocjena o finansijskim performansama ili bonitetu preduzea. Vie o racio
analizi, odnosno nain izraunavanja odgovarajuih indikatora, kao pristup analize finansijskih
izvjetaja moe se nai u (Brealey, Myers, Marcus, 2007). Osnovna prednost ovakvog pristupa
analizi finansijskih izvjetaja se ogleda u injenici da je pristup opte prihvaen ime je olakana
tzv. prostorna komparacija (sa drugim preduzeima i/ili prosjenim ostvarenjima u odgovarajuim
granama ili djelatnostima /engl. Industry/) koja je veoma bitna za kvalitet same analize i pouzdanost
ocjena i zakljuaka. Iako se takvom analizom nesporno mogu utvrditi osnovni elementi
finansijskog poloaja preduzea, za (pr)ocjenu buduih performansi i objektivniju i pouzdaniju
indikaciju potencijalnih buduih finansijskih problema i/ili krize koja moe ugroziti opstanak i
odvesti preduzee u bankrotstvo ili steaj, po naem miljenju, bilo bi dobro kombinovati ovaj
pristup sa pristupom koji je prisutan u naoj teoriji i praksi (Rodi J, Vukeli G, 2003), jer prua
dodatne i detaljnije informacije o svim relevantnim elementima finansijskog poloaja. Radi se o
pristupu i metodologiji koja ukupan finansijski poloaj preduzea utvruje na bazi: (1) finansijske
ravnotee, (2) zaduenosti, (3) solventnosti, (4) odravanja realne vrijednosti sopstvenog kapitala i
(5) reprodukcione sposobnosti.
Da bi se na bazi ovog pristupa ocijenio finansijski poloaj preduzea, neophodno je kvantifikovati
odgovarajue pokazatelje i na bazi njih ocijeniti finansijski poloaj mjereno svakim od tih
pokazatelja, a zatim na kraju izvesti zbirnu ocjenu ukupnog finansijskog poloaja.

Pored navedenog, za konanu (pr)ocjenu vjerovatnoe nastanka budue poslovno-finansijske krize

preduzea vana je i informacija o nainu upravljanja imovinom preduzea. Razumijevanje analize
imovinskog poloaja i razvoj odgovorajue metodologije moe se vidjeti u (Rodi J, Vukeli G,
2003). Pored toga, cilj analize finansijskih izvjetaja, koji je u fokusu ovog rada, je da se iz velikog
broja pokazatelja performansi i ukupnog boniteta, koji uz to mogu ukazivati na razliite ocjene i
zakljuke, kreiraju odgovarajui sintetiki pokazatelji (skor4) koji u sebi kombinuje vei broj
kljunih indikatora (Malini D, 2013) koji mogu posluiti kao indikatori ranog upozorenja i
indikatori vjerovatnoe nastanka poslovno-finansijskih problema, krize i bankrotstva u relativno
bliskoj budunosti. Meutim, ne treba izgubiti iz vida injenicu da se radi o modelima, te da
rezultate njihovih predvianja ipak treba koristiti sa odreenom rezervom, te ih kontinuirano
testirati i prilagoavati.
2. MODELI ZA PREDVIANJE POSLOVNO- FINANSIJSKIH PROBLEMA I KRIZE
PREDUZEA I PROCJENU VJEROVATNOE BANKROTSTVA PREDUZEA
Modeli za predvianje poslovno-finansijskih problema i krize preduzea i procjenu vjerovatnoe
bankrotstva se ve due vrijeme primjenjuju u trinim privredama. Prvi pokuaji za razvijanje
modela datiraju iz 1930. godine kada je Biro za poslovna istraivanja (Bureau of Business
Research) objavio istraivanje sa racio pokazateljima bankrotiranih kompanija. Razvoju prakse
modeliranja buduih poslovno-finansijskih problema i kriza veliki doprinos su dali William Beaver
svojim univarijantnim modelom (Beaver 1966), zatim Mark E. Zmijewski svojim modelom za
predvianje finansijskih kriza (Zmijewski 1984), Edward Altman modelom za trita u nastajanju
(Emerging Market Score Model EMS Score 2005). EMS Score model je poboljana verzija
izvornog Altman-ovog Z-Score modela koji se moe primijeniti za proizvodna i neproizvodna
preduzea kao i preduzea ijim akcijama se trguje na berzi i onim oblicima organizovanja
preduzea ijim kapitalom se ne trguje na berzi.
Nae istraivanje usmjerili smo na testiranje ova tri modela i razvijanje logistike regresije Logit
modela na osnovu podataka u Republici Srpskoj koji smo tretirali kao etvrti model. U nastavku
emo ukratko elaborirati navedene modele ije smo mogunosti primjene i testiranje njihove
pouzdanosti za predvianje poslovno-finansijske krize i vjerovatnoe bankrotstva preduzea u
Republici Srpskoj odabrali za testiranje. Rezultati naeg istraivanja su prezentovani u treem dijelu
ovog rada.
Prvi odabrani model je Beaver-ov univarijantni model. Vie o Beaver-ovom i drugim modelima
moe se nai u (Malini D, 2013). Beaver-ov model za predvianja rizika bankrotstva koristi samo
jednu varijablu, a to je odnos slobodnog novanog toka i ukupnih obaveza (CF-Cash flow/TL
Total Liabilities). Kao limiti za klasifikaciju iskoriten je nivo koji je predloio Beaver, a to je 0,1.
Naredni odabrani model za testiranje u naem istraivanju je model za predvianje finansijskih
kriza Zmijewski 1984, koji koristi tri razliite varijable: neto dobit/ukupna aktiva, ukupne
obaveze/ukupna aktiva, tekua imovina/tekue obaveze.
Za trita u nastajanju (engl. Emerging markets) interesantan je i model koji je razvio Edward
Altman tzv. Emerging Market Score Model EMS Score model 2005. godine, a koji koristi
sljedee varijable: neto obrtna sredstva/ ukupna aktiva, nerasporeena dobit/ukupna aktiva, neto
dobit/ ukupna aktiva, knjigovodstvena vrijednost kapitala/ukupne obaveze.
4

Radi se o tzv. viefaktorskim modelima, koji kombinuju vie razliitih pokazatelja u jednu veliinu (skor), sa namjerom da poslui
kao kriterijum za procjenu finansijske snage preduzea, odnosno da ukae na stepen izloenosti riziku nastanka steaja, odnosno
indikacije ozbiljnih finansijskih problema u budunosti. Izbor pokazatelja se zasniva na statistikoj analizi na osnovu koje
odreujemo koji od tih pokazatelja imaju kljuni znaaj na performanse preduzea te da se odredi njihov relativni znaaj (ponder).

Kao etvrti model razvili smo logistiku regresiju (logit model) na osnovu dostupnih podataka za
preduzea u Republici Srpskoj. Pri tome smo za potrebe razvoja razliitih varijanti ovog modela
koristili vie razliitih varijabli, a detaljnije informacije su dostupne u Tabeli 2 koja se nalazi u
Dodatku.
Zbog toga to je kriza preduzea, finansijski problem ili bankrot binarni ishod, za nau zavisnu
varijablu koristili smo dva mogua ishoda, 0 i 1. Za preduzea koja su u bankrotstvu vrijednost
zavisne varijable je 1, dok za ona koja nisu u bankrotstvu vrijednost zavisne varijable je 0.
Za testiranje modela koristili smo kontigencijske tabele, decilne tabele i grafike prikaze efikasnosti
modela (engl. Gain and Lift charts). Ovi testovi ukazuju na to kakav je efekat koji moemo
oekivati koristei neki od testiranih modela i da li je model primjenljiv.
3. MOGUOSTI PRIMJENE I REZULTATI TESTIRANJA POUZDANOSTI MODELA
ZA PREDVIANJE POSLOVNO-FINANSIJSKIH PROBLEMA I KRIZE
PREDUZEA I PROCJENU VJEROVATNOE BANKROTSTVA PREDUZEA U
REPUBLICI SRPSKOJ

Ostatak prethodnog saoptenja moe se vidjeti u Zborniku radova 20 Meunarodnog

kongresa raunovodstvene i revizorske profesije Republike Srpske koji je odran 15 17
septembra 2016. godine u Tesliu.

Literatura:
1. Altman (2005). An emerging market credit scoring system for corporate bonds, Emerging Markets
Review 6, 311 323
2. Boi, arkovi (2012). Otvorena pitanja i problemi restrukturisanja preduzea, Zbornik radova 16.
kongres Saveza raunovoa i revizora Republike Srpske Znaaj raunovodstva, revizije i finansija
u procesu prevladavanja ekonomske krize, Banja Vruica,
3. Boi (2015). Fer prezentacija, kvalitet i pouzdanost finansijskih izvjetaja pristup, ogranienja,
dometi i novi izazovi, Zbornik radova 19. kongres Saveza raunovoa i revizora Republike Srpske
Finansijsko izvjetavanje i upravljanje kao determinante uspjenijeg poslovanja, Banja Vruica,
4. Boi (2016). Regulatorni nadzor i korporativno upravljanje kao osnova stabilnog poslovanja i
prevencije bankarskih kriza, Zbornik radova 11. meunarodni simpozijum o korporativnom
upravljanju Ekonomije malih zemalja u uslovima pojaanih globalnih izazova, Finrar i Ekonomski
fakultet Univerziteta u Banja Luci, Banja Vruica,
5. Brealey, Myers, Marcus (2007). Foundamnetals of Corporate Finance, 5th edition, prevod, MATE
d.o.o. Zagreb
6. IMF (2015), Bosnia and Herzegovina Financial Sector Assessment Program, Banking Sector
Supervision Core Principles Implementation Update Technical Note, IMF Country Report No.
15/214
7. Malini (2013). Merenje performansi primenom scoring modela u cilju otkrivanja ranih
upozoravajuig signala, Zbornik radova 17. kongres Saveza raunovoa i revizora Republike Srpske
Raunovodstvo, revizija i poslovne finansije u uslovima odgovornijeg ponaanja uesnika na
tritu, Banja Vruica,
8. Rankovi J, (1996). Specijalni bilansi, Proinkom, Beograd,
9. Rodi, J, Vukeli G, (2003). Teorija i analiza bilansa, Poljoprivredni fakultet Univerziteta u
Beogradu, Beograd,
10. Stevanovic (2013), Upravljanje rizicima portfelja domaih institucionalnih investitora, Udruenje
ekonomista RS - SWOT
11. Stevanovic, Gruji (2014). Testiranje modela za procjenu bankrota u Republici Srpskoj, Finrar 8,
71 80,
12. Stevanovic (2015). Modeliranje oekivanih gubitaka po osnovu kreditnih rizika pomou riziko
parametara (PD, LGD, EAD) u BiH Finrar 12, 62 - 74
13. Stevanovic (2015). Repercussion of Internal rating based approach on banks capital in Bosnia
and Herzegovina, International Risk Management Conference Luxembourg 2015, Poster paper
presentation,
14. Stevanovic (2016). Application of Actuarial Methods for Corporate Financial Distress Prediction in
small emerging market example from Bosnia and Herzegovina International Risk Management
Conference Jerusalem 2016, parallel session presentation

Companies financial reports in Republic of Srpska as foundation for probability of

default (PD) assesment
Abstract
First part of the paper points purpose and significance of the information contained in the companies financial
statements for assessing past and current performance and trends in the companies operations, measured by
appropriate indicators: asset efficiency, financial position and profitability, as well as for forecasting future business
activity, especially the risks and future financial problems and crises which can lead to default.
Second part of the paper introduce most known and most commonly used models for business, financial problem and
companies crises forecast and probability of default assessment which are applied in market economies.
The third part of the paper presents the results of our research and application possibilities for testing the reliability of
the previously elaborated models for forecasting business and financial crisis and the probability of default of the
companies in the Republic of Srpska with the accuracy level in the classification of 86 %. In research, indication of
company default is blocked account status for more than 90 days according to Bosnia and Herzegovina Central bank
database.
Finally, the concluding remarks indicate the need for further studies and the possibility of using the results of the
models for predicting bankruptcy of the enterprises / companies in the Republic of Srpska with internal models for
assessing credit risk and counterparty risk for different users.
Key words: financial statements, performance indicators, models for assessing financial distress, default, model tests
and application in Republic of Srpska

Dodatak:
Limite klasifikacije za Beaver-ov univarijantni model moemo prikazati kao:
CF/TL < 0.1 => 1
CF/TL > 0.1 => 0
Pri emu su:
CF Slobodni novani tok,
TL Ukupne obaveze

Zmijewski model je prikazan sljedeom formulom:

Zmijewski = 4.336 4.513x1 + 5.679x2 0.004x3
Pri emu su:
x1 - neto dobit/ukupna aktiva,
x2 ukupne obaveze/ukupna aktiva,
x3 tekua imovina/tekue obaveze,
Vjerovatnou bankrotstva dobijamo na osnovu:
P(Z) = Normalne distribucije vjerovatnoe za Z
Gdje je:
Z = Zmijewski/standardna devijacija Zmijewskog
Limiti za klasifikaciju su:
P(Z) > ili = 0.5 => 1
P(Z) < 0,5 => 0
Altmanov EMS model koristi etiri varijable i ima sljedeu formu:
EMS Skor = 6.56 (X1) + 3.26 (X2) + 6.72 (X3) + 1.05 (X4) + 3.25

Pri emu su:

X1 neto obrtna sredstva/ ukupna aktiva,
X2 nerasporeena dobit/ukupna aktiva
X3 - neto dobit/ ukupna aktiva
X4 knjigovodstvena vrijednost kapitala/ukupne obaveze.
Limiti za klasifikaciju za Altman EMS skor su:
EMS Skor > ili = 4,5 => 1
EMS Skor < 4,5 => 0

Za razvoj logistike regresije moemo napisati:

y=
gdje se vjerovatnoa da je y=1 funkcija nezavisnih varijabli to se moe napisati kao:
p = pr

= F(x)

Obzirom da logit model koristi funkciju F(x) kao

kumulativnu distributivnu funkciju logistike

distribucije ovaj model ima oblik:

F(x) =

Za vjerovatnou bankrota moemo napisati:

PD =

Tabela 1: Rezultati testiranja modela za procjenu bankrotstva preduzea u Republici Srpskoj

Pozitivna
prediktivna
vrijednost
Negativna
prediktivna
vrijednost
Osjetljivost
Specifinost
Tanost
Izvor: kalkulacije autora

Zmijewski
model

Altman
EMS
skor
model

Logit
model limit
0.155

12.16%

20.74%

25.63%

32.26%

85.52%
21.87%
74.50%
67.18%

93.82%
79.12%
51.18%
55.06%

92.55%
65.44%
69.34%
68.80%

96.20%
82.36%
72.09%
73.51%

Beavers
Univarijantni
Model

Tabela 2: Rezultati Logit modela u Republici Srpskoj

Constant
Ukupni prihodi/Ukupna
aktiva
EBITDA/Ukupna aktiva
Tekue obaveze/Ukupna
aktiva
Nerasporeena dobit/Ukupna
aktiva
Tekua imovina/Ukupna

Model1
-0.69149***
(-10.758)
-1.47123***
(-18.813)
-0.53339**
(-2.775)
0.55674***
(4.861)
-2.13787***
(-10.626)

Model2
Model3
Model4
-1.2262*** -1.2187*** -1.5874***
(-13.382)
(-13.294)
(-9.209)
-1.5052*** -1.4843*** -1.4804***
(-19.24)
(-18.995)
(-18.94)
-0.1652
-0.1606***
-0.1699
(-0.835)
(-0.815)
(-0.863)
1.27639*** 1.28843*** 1.21497***
(8.955)
(9.035)
(8.371)
-1.5185*** -1.5066*** -1.5629***
(-7.156)
(-7.109)
(-7.318)
-1.0266*** -1.0216*** -0.9759***

Model5
-1.8677***
(-10.202)
-1.4902***
(-19.025)
-0.1724
(-0.873)
0.5121**
(2.735)
-1.1897***
(-5.33)
-0.2552

Iako je klasifikacioni limit od 0,5 postavljen u izvornom logit modelu, naim istraivanjem ukazali smo da
klasifikacioni limit od 0,15 daje bolje performanse.

aktiva

(-8.848)

(-8.809)
-0.3881*
(-2.42)

(-8.329)
-0.4033*
(-2.513)
0.4399**
(2.586)

(-1.511)
-0.4425**
(-2.75)
0.30235.
(1.753)
1.11247***
(5.651)

0.85988
0.20086
7993

0.861
0.2017
7993

0.86063
0.20279
7993

0.86038
0.2078
7993

Izvoz
Vlasnitvo
Ukupne obaveze/Ukupna
aktiva
Tanost
McFadden R2
Broj opservacija

0.8607532
0.1880289
7993

Koeficijent znaajnosti: 0 *** 0.001 ** 0.01 * 0.05 . 0.1 1

Tabela 3: Kontigencijska tabela logit model 5 sa klasifikacionim limitom 0.5
1
Model

1
0

Pozitivna prediktivna
31
36 vrijednost
Negativna prediktivna
1080
6846 vrijednost
Osjetljivost
Specifinost
0.02790279 0.994768963

0.462687
0.86374
Tanost
0.860378

Ostatak dodatka moe se vidjeti u Zborniku radova 20 Meunarodnog kongresa

raunovodstvene i revizorske profesije Republike Srpske koji je odran 15 17 septembra
2016. godine u Tesliu.

10