Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon III SANGAY NG PAMPANGA

MODYUL SA FILIPINO IV
Inihanda ni: JANET Y. PARAS Pandistritong Tagapag-ugnay sa Filipino ng Sto. Toma
s

Modyul sa Filipino IV
I. Pamagat: Pandiwa II. Mag-aaral: Ikaapat na Baitang III. Lagom
Pananaw: Ang mody
ul na ito ay sadyang nakalaan para sa iyo. Mahalagang pag-aralan mo ito dahil ma
kakatulong ito sa iyo sa pag-aaral ng mga pandiwa. Nakapaloob dito ang tatlong a
spekto ng pandiwa sa pamamagitan ng mga gawain sa pagkatuto. May mga pagsasanay
kang sasagutin upang masukat mo ang iyong kaalamang malinang sa modyul na ito.

IV. Mga Layunin

Pagkatapos mong pag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang: 1. Makilala an
g mga pandiwa. 2. Matukoy ang salitang-ugat at panlapi sa pawatas ng pandiwa. 3.
Matukoy ang aspekto ng pandiwa sa pangungusap.

V. Panuto sa mga Mag-aaral

1. Sagutin ang unang pagtatayang pagsusulit pagkatapos sagutin, iwasto ito. 2. B
asahin at unawaing mabuti ang mga gawain sa pagkatuto at sagutin ang mga pagsasa
nay at iwasto rin ang mga ito. Kung handa ka nang sagutin ang pangkalahatang pag
susulit. Kung hindi naman, muli mong balikan ang mga gawain sa pagkatuto at sagu
tin muli ang pagsasanay. 3. Iwasto ang mga gawain sa pagkatuto at ang kasagutan
sa pangkalahatang pagsusulit o pagsasanay. 4. Maaari mo nang kunin ang susunod n
a modyul kung matapos maunawaan nang lubos ang mga gawain.

VI. Mga Kakailanganing Kahandaan Gawi:

Bago mo simulan ang modyul na ito, nararapat na alam mong pumili at kumilala ng
mga pandiwa.

VII. Unang Pagtatayang Pagsusulit Ikahon ang mga pandiwa sa sumusunod na pangung
usap 1. Nanood ng sine si Rey kahit malakas ang ulan. 2. Malakas na sumigaw ang
natakot na babae. 3. Susulat ako sa iyo sa isang Linggo. 4. Si Vina ay naghiram
ng aklat sa kanyang guro. 5. Kailangan ang pag-iingat lalo na kapag bumabagyo. 6
. Nagdasal si Marian sa Mahal na Birhen. 7. Magalang na sumasagot sa nakatatanda
ang mga batang iyon. 8. Iinom ako ng gatas mamaya. 9. Sasali ka ba sa paligsaha
n sa pag-awit? 10. Ang inahin ay hinabol ng tandang.

VIII. Mga Sagot sa Unang Pagsusulit 1. nanood 2. sumigaw 3. susulat 4. nanghiram

5. pag-iingat 6. nagdasal 7. sumasagot 8. iinom 9. sasali 10. hinabol

IX. Mga Gawain sa Pagkatuto Aralin I Pandiwa Ang pandiwa ay salitang nagpapakita
ng kilos o galaw. Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng salitang ugat at panlapi. An
g pinagtambal na salitangugat at panlapi ay tinatawag na pawatas. Sa pawatas mak
ukuha ang mga pandiwa. Hal. Salitang-ugat Aral panlapi mag pawatas mag-aral pand
iwa mag-aral mag-aaral mag-aaral kumain kumakain kakain
Kain
um
kumain

Pagsasanay 1 Ikahon ang pandiwang ginamit sa pangungusap. 1. Nagtawag ng miting

si tatay. 2. Sasabihin ng nanay ang balak niya. 3. Ang buong pamilya ay aakyat n
g Baguio. 4. Pumalakpak ang mga anak. 5. Natuwa sila sa magandang balita. 6. Mag
sisimula nang maghanda ang lahat, 7. Dadalhin ng tatay ang kotse sa talyer. 8. N
ag-usap ang nanay at mga anak tungkol sa mga pagkain at gamit na kailangan nila.
9. Ang dalawang anak na lalaki ay manghihiram ng tent sa kanilang lolo. 10. Nap
alukso sa tuwa ang magkakapatid sa kanilang pag-alis.

Pagsasanay 2 Lagyan ng ekis ang pandiwa sa pangungusap. Sabihin ang salitang-uga

t at tukuyin ang panlaping ginamit dito. ________ ________ ________ ________ ___
_____ _______ 1. Si Mang Edgar ay nagpahinga sa duyan. ________ 2. Kumain na si
Rose ng almusal. ________ 3. Bukas ay sasamahan kita sa kilala kong denstista. _
_______ 4. Kahapon ay binigyan ng parangal ang aming punungguro. ________ 5. Mah
usay sumayaw si Sarah.

Mga Sagot sa pagsasanay 1 1. nagtawag 2. Sasabihin 3. Aakyat 4. Pumalakpak 5. Na

tuwa 6. Maghanda 7. Dadalhin 8. nag-usap 9. Manghihiram 10. Napalukso
Mga Sagot sa pagsasanay 2 Salitang-ugat/panlapi 1. Pahinga 2. Kain 3. Sama 4. Bi
gyan 5. Sayaw mag um han in um

Aralin 2 Pandiwa sa Aspektong Naganap

May iba t-ibang panahon ng paggawa ng kilos o pandiwa. Ang panahon ng paggawa ng kil
os o pandiwa ay tinatawag na panahunan o aspekto. Ang mga pandiwang naapula, nas
unog, nakinig, natupok, kumalat at tumuntong ay mga kilos na tapos na o nangyari
na. Ang mga pandiwang tapos na o nangyari na ay nasa aspektong naganap. Ang mga
salitang pampanahong kanina, kahapon, kagabi, noon at iba pa ay nagpapahiwatig
na tapos na ang kilos kaya ginagamit ang mga ito sa aspektong naganap.

Narito ang paraan sa pagbubuo ng pandiwa sa aspektong naganap na. 1. Ang pawatas
na may panlaping um at ang panahunang pangnagdaan o aspektong naganap ay pareho
.
Hal. S. U. inom kain
+ panlapi + um + um
= = =
pawatas = uminom = kumain =
naganap uminom kumain
2. Ang panlaping mag, ma, mang, sa isang pawatas ay magiging na, nag, nang sa as
pektong naganap Hal. S. U. dapa suklay hingi
+ panlapi + na + mag + mang
= = = =
pawatas = nadapa = magsuklay= manghingi=
naganap nadapa magsuklay manghingi

3. Ang panlaping in sa isang pawatas ay magiging unlapi kung ang salitang-ugat a

y nagsisimula sa patinig at magiging gitlapi kung ang salitangugat ay nagsisimul
a sa katinig.
Hal. S. U. + panlapi= pawatas alis + in = alisin mahal + in = mahalin
= = =
naganap inalis minahal

Pagsasanay 3
Lagyan ng ekis ang pandiwang nasa aspektong naganap. 1. Ang mag-anak ay sama-sam
ang nagdasal. 2. Sumama ba si Bantay sa bukid? 3. Tinupad ba ni Pang. Noynoy Aqu
ino ang kanyang pangako? 4. Naglaro sa tubig-baha si Kisha kaya siya napalo. 5.
Ako y naghiram ng mga aklat sa silid-aralan 6. Naku, tinangay ng aso ang mga isda! 7
. Mabuti t huminto na ang ulan. 8. Nagluto ng sinigang si Crisostomo Ibarra. 9. Tina
hi ni Aling Dodeng ang mga damit. 10. Ang Diyos ang nagligtas sa mga biktima ng
kalamidad.

Mga Sagot sa pagsasanay 3

1. nagdasal 2. Sumama 3. Tinupad 4. naglaro/napalo 5. Nanghiram 6. Tinangay 7. H
uminto 8. Nagluto 9. Tinahi 10. Nagligtas

o ngayon. Ang kilos sa aspektong nagaganap ay hindi pa tapos, bagkus nangyayari

ngayon o ginagawa sa kasalukuyan. Ang mga pandiwang tinatapos, nagsisimula, duma
rating at nagmamadali ay nasa aspektong nagaganap.
Aralin 3 Pandiwa sa Aspektong Nagaganap Ang pandiwa ay nagaganap din sa panahong
pangkasalukuyan
Nakikilala ang mga pandiwang nasa aspektong nagaganap sa tulong ng mga salitang
araw-araw, palagi, tuwing, taun-taon at iba pa. Ang pagbubuo ng pandiwa sa aspek
tong naganap ay ganito. 1. Alamin ang salitang-ugat at panlapi sa isang pawatas
2. Alamin ang unang pantig o unang dalawang titik sa salitangugat. 3. Kung ang p
awatas ay may panlaping um, ulitin lamang ang unang pantig o unang dalawang titi
k ng salitang-ugat. Hal. pawatas nagaganap uminom umiinom

4. Kapag ang panlapi ng pawatas ay ma, mag o mang, gawing na, mag at mang at uli
tin ang unang pantig o unang dalawang titik ng salitang-ugat. Hal. pawatas mahil
o magdasal manghingi nagaganap nahihilo nagdadasal nanghihingi
5. Kung ang pawatas ay may panlaping in . a). Kapag ang salitang-ugat ay nagsisi
mula sa patinig, ilagay ang panlaping in sa unahan at ulitin ang unang pantig o
unang dalawang titik ng salitang-ugat. Hal. Alis + in = alisin = inalis
b). Kapag ang salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig, gawing gitlapi ang in at
ulitin ang unang pantig o unang dalawang titik ng salitang-ugat. Hal. Mahal + in
= mahalin = minamahal

Pagsasanay 4 Bilugan ang pandiwang nasa aspektong nagaganap. 1. Ang mga manlalar
o ay (nagsanay, nagsasanay) araw-araw. 2. (Natuwa, Natutuwa) ang mga mamamayan s
a kinalabasan ng eleksyon. 3. Tuwing umaga, ang nanay ay (nanggising, nanggigisi
ng) ng mga kasambahay. 4. (Sumunod, Sumusunod) ka ba sa tuwina sa mga magulang m
o? 5. (Tinutupad, Tinupad) ni Clara ang bawat pangako niya. 6. Ngayon, (mamamala
s, namalas) ninyo ang pinakabagong imbensyon ni Dr. Joseph Dy.. 7. (Inalis, Inaa
lis) ni Tony ang kanyang sapatos tuwing pumapasok sa bahay. 8. (Nahilo, Nahihilo
) si Aling Emy ngayon. 9. Palaging (sumusunod, sinunod) sa utos ng ina si Kate.
10. Kasalukuyang (gamutin, ginagamot) si Aling Madel.

Mga Sagot sa pagsasanay 4

1. nagsasanay 2. natutuwa 3. nanggigising 4. sumusunod 5. tinutupad 6. namamalas
7. inaalis 8. nahilo 9. sumusunod 10. ginagamot

May mga kilos na mangyayari o magaganap pa lamang. Ang mga kilos na gagawin pa l
amang ay nasa aspektong magaganap. Ang mga pandiwang isusuot, bibili, pupunta at
magluluto ay nasa aspektong magaganap. Ang mga salitang mamaya, bukas, sa isang
Linggo, sa susunod na bakasyon ay mga hudyat na ang pandiwa ay nasa panahunang
panghinaharap o magaganap. 1. Kapag ang pawatas ay may panlaping um, alisin ang
um at ulitin ang unang pantig o unang dalawang titik ng salitang-ugat. Hal. Pawa
tas umiyak tumayo magaganap iiyak tatayo
Aralin 4 Pandiwa sa Aspektong Magaganap

2. Kapag ang pawatas ay may panlaping ma, mag o mang, mananatili ang ma, mag o m
ang at uulitin ang unang pantig o unang dalawang titik ng salitang-ugat.
Hal. Pawatas maupo magdala manghingi magaganap mauupo magdadala manghihingi
3. Kapag ang pawatas ay may panlaping in, ulitin lamang ang unang pantig o unang
dalawang titik ng salitang-ugat. Hal. Pawatas yakapin inumin magaganap yayakapi
n iinumin

Pagsasanay 5
Isulat sa patlang ang aspektong magaganap ng pandiwang nasa loob ng panaklong. (
sumiklab) 1. Lumayo ka riyan at mukhang _____ na ang apoy sa siga. ( maghagis) 2
. ________ ako ng barya sa mga batang Igorot. (ganapin) 3. Sa aming bayan ____ a
ng popular na programa sa telebisyon. (umindak) 4. Sabay-sabay tayong __________
___ sa pagtugtog ng banda. (makita) 5. Huwag kang mawalan ng pag-asa dahil _____
____ rin natin ang kanilang bahay. ( mangharana)6. Ang mga lalaki sa baryo ay __
________ sa mga dalaga bukas ng gabi. (gayahin) 7. Hinding-hindi ko ___________
ang masamang ugali niya. (magturo) 8. Si Gng. Santos ay ______________ ng pagbas
a sa mga mag-aaral. (punitin) 9. _______ ko ang mga papeles na ito kung hindi mo
ibibigy sa akon ang batang iyan! (maguton) 10. Pag hindi ka kumain, tiyak na __
__________ ka sa biyahe.

Mga Sagot sa Pagsasanay 5

1. sisiklab 2. Maghahagis 3. Gaganapin 4. Makikita 5. Iindak 6. Manghaharana 7.
Gagayahin 8. Magtuturo 9. Pupunitin 10. Magugutom

X. Panukatang Sangguniang Pagsusulit Ilagay ang aspektong nawawala sa hanay upan

g mabuo ang anyo nito.
Salitangugat 1. 2. 3.
Naganap
Nagaganap
Magaganap
Aalis Tumalon
4. 5. Kandirit 6. 7. Awit 8. 9. 10.
Sumigaw
lumuluha Kumaway kikilos sinalin

Mga Sagot para sa Panukatang Pagsusulit Salitang-ugat 1. tuka 2. alis 3. talon 4

. sigaw 5. kandirit Naganap Tumuka Umalis Tumalon Sumigaw Kumandirit Nagaganap T
umutuka Umaalis Tumatalon Sumisigaw Kumakandirit Magaganap Tutuka Aalis Tatalon
Sisigaw Kakandirit
6. luha 7. awit 8. kaway 9. kilos 10. salin
Lumuha Umawit Kumaway Kumilos sinalin
Lumuluha Umaawit Kumakaway Kumikilos sinasalin
Luluha Aawit Kakaway Kikilos sasalin

XI. Pagpapahalaga
Natatandaan mo ba ang iyong napag-aralan sa modyul na ito? Naging matiyaga ka ba
at naging masigasig sa iyong pagsagot sa mga pagsasanay? Nauunawaan mo bang mab
uti ang mga aralin? Kung oo, binabati kita dahil natapos mo ang modyul na ito na
ng may kasiyahan at puno ng kaalaman. Sana ay maging kapaki-pakinabang ang susun
od na modyul na katulad nito sa patuloy mong pagkatuto.