Fact sheet on VIOLATIONS

Frequently Asked Questions

Pwede ba ibaligya sa mga membro sa
tribu ang mga yuta sulod sa AD?

Unsay hinuon sa tribung kumunidad

kung adunay mga lideres nila nga
nagbaligya sa ilang yutang kabilin?
Posible ba ang buhatan sa NCIP ug DENR
makapasaka ug kaso batok sa mga IP
leaders nga nakasala batok sa ahensya?
Pwede ba mamutol og kahoy sulod sa
AD nga anaa sa sulod usab sa usa ka
declared protected area ang katawhang
lumad?

Pwede ba o issue og permit ang DENR sa

pagpamutol sa kahoy sulod sa AD?

Pwede ba manguha o mangdakop og

mga hayop o mananap ang mga tribu
sulod sa ilang ancestral domain nga
gideclara usab nga protected area?

Explanation
Dili kay kini illegal ug wala giila sa
balaod. Nag-ingon ang sec.5 sa IPRA Law
of 1997 nga ang lumadnong konsepto sa
pagpanag-iya nga kasagarang
nagapadayag nga ang mga yutang
kabilin pribado apan komun nga
propriedad sa mga lumadnong
komunidad/katawhang lumad ug
gipanag-iyahan sa tanan nilang
henerasyon ug niini, dili kini mahimong
mabaligya, mapapa o gub-on. Kini
gihapon nagalangkob sa katungod
ngadto sa malungtarong tradisyonal nga
kahinguhaan.

Dili. Gawas koung pangkunsumo lang

sama sa pagbuhat sa ilang balay o
lumadnong pinuy-anan. Dili siya
mahimong konersyal o negosyo sama sa
pagpamaligya ngadto sa mga
immigrante o dayo.
Oo kung ang area classified as
harvesting site sa approved ADSDPP
pero sa luna sulod sa declared protected
area pursuant to rule 10.3.2 of NIPAS act
or RA 7586 nga masulod sa multiple-use
zone (MUZ) may be allowed through the
resolution of the PAMB that will be
submitted to the DENR.
Dili. Apan may exceptions sama sa:
- collection of wildlife may be
allowed in accordance with sec.27
of wildlife resources conservation
and protection act or RA9147
- Religious rituals of established
tribal groups or indigenous

cultural communities
Wildlife afflicted with an incurable
communicable disease
- Mercy killing
- Done to prevent imminent danger
to the life or limb of human being
- Wildlife is killed after it has been
used in an authorized research or
experiment
Any person who commits violation of any
provisions under IPRA such as but not
limited to, unauthorized and/or unlawful
intrusion upon any ancestral lands or
domains shall be punished in accordance
with the customary laws of the ICCs/IPs
concerned provided that no such penalty
shall be cruel, degrading or inhuman
punishments.
-

Unsay pwede buhaton sa tribu ngadto sa

makalapas sa balaud sa tribu ngadto sa
ilang ancestral domain?

Unsay himoon aron mamahimong legal

ang pagsulod/paggamit sa mga natural
resources sulod sa ancestral domain?

Neither shall the death penalty or

excessive fines be imposed. This
provision shall be without prejudice to
the right of any ICCs/IPs to avail of the
protection of existing laws. In which
case, any person who violates any
provision of this act shall, upon
conviction, be punished by imprisonment
of not less than nine (9) months but not
more than twelve (12) years or a fine of
not less than one hundred thousand
pesos (100,000) nor more than five
hundred thousand pesos (500,000) or
both such fine and imprisonment upon
the discretion of the court. In addition,
he shall be obliged to pay the ICCs/IPs
concerned whatever damage may have
been suffered by the latter as a
consequence of the unlawful act.
Maghimo ug Free and Prior-informed
Consent (FPIC) diin pangayuon ang
pagtugot sa tribu sa usa ka proyekto
Tan-awon kung ang proyekto na-apil ba
sa priority project sa nga nasabutan

sulod sa ADSDPP.
Kung ang usa ka companya nga
gitugutan sa paggamit sa resources
sulod sa yutang kabilin nakalapas sa
mga gisabutan sulod sa MOA, possible
ba nga kini sila mapa-undang ug
mapapahawa? Unsa ang mga pamaagi?