ST201U-STATSTK I

nite 4: Olaslk II

Tm rnek noktalar eit olasla sahip olduundan,
KOULLU OLASILIK VE ARPMA KURALI
1. Koullu olaslk nedir ve nasl gsterilir?
Cevap: Bir B olaynn gerekletii bilindiine gre A
olaynn olasl, koullu olaslk olarak ifade edilir ve
( )
= , () 0
()
eklinde gsterilir. Eer A olaynn gerekletii
bilindiinde B olaynn olasl, koullu olaslk olarak
ifade edilir ve
( )
= , () 0 olur. Bylece;
()
eklinde gsterilir.
2. 1den 10a (10 dahil) saylar arasndan rassal olarak
seilen bir saynn 3 ile blnd bilindiine gre bu
saynn 2 ile blnme koullu olaslnda bilinen olayn olarak bulunur.
kmesi nedir? 5. 1den 20 kadar (20 dahil) olan tamsaylardan rastgele
Cevap: Seilen saynn 3 ile blnd bilenen olaydr. seilen bir saynn 5 ile blnd bilindiine gre bu
Buna gre bu kme; saynn 2 ile blnme olasl katr?
= 3,6,9 olarak bulunur. Cevap: A: 5 ile blnenler ve B: 2 ile blnenler.

3. 1den 10a (10 dahil) saylar arasndan rassal olarak = 5,10,15,20 ve B = 2,4,6,8,10,12,14,16,18,20
seilen bir saynn 3 ile blnd bilindiine gre bu A B = 10,20
saynn 2 ile blnme koullu olaslnda olasl aranan
olayn kmesi nedir? 2
( ) 20 2 1
Cevap: Seilen saynn 3 ile blnd bilenen olaydr. = = = = olur.
() 4 4 2
Bu saynn 2 ile blnme olasl arandna gre bu 20
kme;
= 2,4,6,8,10 olarak bulunur. 6. Marjinal olaslk nedir?
Cevap: Herhangi bir olay dikkate alnmakszn sadece bir
4. S bir deneyin rnek uzay, A ve B olaylar da aadaki olaya ait olaslktr.
ekilde verilmitir? Tm rnek noktalar eit olasla
sahip ise olasl katr? 7. Ayrk olaylarn arakesitinin olasl katr?
Cevap: A ve B ayrk olaylar ise arakesitleri bo kmedir.
Buna gre ayrk olaylarn kesiimlerinin olasl;
P A B = 0 dr.
8. Bir kiinin bir irkete i bavurusuna ilikin olaylar
yle tanmlasn: A: e alnmas ve B: e alnmamas.
Buna gre A ile B olaynn kesiiminin olasl katr?
Cevap: A ve B olaylar birlikte ortaya kmayaca iin
bunlar ayrk olaylardr. O halde;
= 0 dr.
9. arpma kural nedir?
Cevap: = 1,2,3 , = 2 ve Cevap: Koullu olaslk yardmyla;
= 2 eklindedir. P(A B)
P AB =
Dikkat edilirse; P(B)
ve = dir. eklindedir. Buna gre A ve B olaylarnn arakesitinin
olasl,
= 1,2,3,4 ve = 4 dr.
P A B = P B . P A B veya
P A B = P A . P B A olur.

1
 ST201U-STATSTK I
nite 4: Olaslk II

10. = 0,30 ve = 0,60 ise A ve B olaylarnn 14. Bir sepette 2 rk, 6 salam elma vardr. Bu sepetten
birleik olasl katr? ekilen yerine konmakszn art arda iki tane elma
Cevap: ekilecektir. Seilen elmalardan birincinin rk,
= . ikincisinin salam olma olasl katr?
Cevap: A: Birinci elmann rk olmas ve B: kinci
= 0,30. 0,60 = 0,18 dir. elmann salam olmas olarak tanmlanrsa; :
11. Bir maazadaki 12 televizyonlardan 5 tanesi bozuktur. Rastgele seilen birinci elmann rk, ikinci elmann
!
Bu televizyonlardan arka arkaya (seilen yerine salam olmas eklinde olur. Bu durumda = olur.
!
koyulmakszn) rastgele iki tanesi seilmitir. Seilen Buna gre birinci elmann salam olduu bilindiine gre
televizyonlarda birincisinin bozuk ve ikincisinin salam ikinci elmann salam olasl;
olma olasl katr?
!
Cevap: A: Rastgele seilen televizyonun bozuk olmas ve = olur.
!
B: Rastgele seilen ikinci televizyonun salam olmas
olarak tanmlanrsa; : Rastgele seilen birinci arpm kuralndan;
televizyonun bozuk ve ikincinin salam olmasdr. Buna 26 3
gre; = . = =
8 7 14
5 7 bulunur.
= , =
12 11 15. Bamsz olaylar nedir?
5 7 35 Cevap: ki farkl olayn gereklemesi birbirine bal
= . = = = 0,265 deilse bu olaylara bamsz olaylar denir.
12 11 132
olur. 16. Bamsz olaylarn kesiiminin olasl nasl
hesaplanr?
12. Bir kutuda 4 mavi ve 3 sar top vardr. Bu kutudan Cevap: A ve B olaylar bamsz olaylar ise;
ekilen yerine konmakszn iki top ekilecektir.
Birincisinin mavi ve ikincinin sar olma olasl nedir? ( = , = () dir.
Cevap: A: Rastgele seilen birinci topun mavi olmas ve Buna gre = . olduuna gre;
B: Rastgele seilen ikinci topun sar olmas olarak
tanmlanrsa; : Rastgele seilen birinci topun mavi, = . () eklinde hesaplanr.
ikinci topun sar olmas eklinde olur. Bu durumda 17. Hilesiz bir para iki kez atlyor. Birinci atta yaz ve
!
= olur. Buna gre birinci topun mavi olduu ikinci atta yaz gelme olasl katr?
!
bilindiine gre ikinci topun sar olma olasl; Cevap: A: Birinci atta yaz gelme, B: kinci atta yaz
! gelmesi ve : ki kere yaz gelmesi eklinde olacaktr.
= olur. Olaylar bamsz olduundan;
!

arpm kuralndan; 11 1
= . = =
43 2 22 4
= . = = olur.
76 7
bulunur. 18. ki farkl rencinin Genel muhasebe dersinden baar
olma olaslklar, srasyla 0,8 ve 0,7 dir. Bu iki rencinin
13. Bir kutuda 4 mavi ve 5 sar top vardr. Bu kutudan
Genel Muhasebe dersinden baar olma olasl katr?
ekilen yerine konarak iki top ekilecektir. Birincisinin
mavi ve ikincinin sar olma olasl nedir? Cevap: A: Birinci rencinin baarl olmas, B: kinci
rencinin baarl olmas ve : Her iki rencinin
Cevap: A: Rastgele seilen birinci topun mavi olmas ve
baarl olmas eklinde olacaktr. A ve B olaylar
B: Rastgele seilen ikinci topun sar olmas olarak
bamsz olaylar olduundan;
tanmlanrsa; : Rastgele seilen birinci topun mavi,
ikinci topun sar olmas eklinde olur. Bu durumda = 0,8 . 0,7 = 0,56 olur.
!
= olur. Buna gre birinci topun mavi olduu B: kinci elmann salam olmas ve : Her iki
!
bilindiine gre ikinci topun sar olma olasl; rencinin baarl olmas eklinde olacaktr. A ve B
! olaylar bamsz olaylar olduundan;
= olur.
!
= 0,8 . 0,7 = 0,56 olur.
arpm kuralndan;
19. Baml olaylar nasl tanmlanr?
4 5 20 Cevap: A ve B olaylar verilsin. Eer ve
= . = =
9 9 81 () ise A ve B olaylar baml olaylardr.
bulunur.

2
 ST201U-STATSTK I
nite 4: Olaslk II

! ! ! 26. Bir firmada alan 200 kiiye, firmann gelecek yl
20. = , = ve = ise A ve B
! ! !
iin ald bir karar onaylayp onaylamad sorulmu ve
olaylar, bamsz olaylar mdr?
aadaki sonular elde edilmitir.
Cevap: Eer A ve B olaylar bamsz ise;
= . () olmaldr.
1 11

2 22
olduuna gre A ve B olaylar bamsz olaylar deildir.
OLAYLARIN BRLEMNN OLASILII Buna gre alanlardan rastgele birisi seildiinde erkek
21. ki olayn birleiminden oluan olasla ne denir ve veya onaylyor olmas olasl katr?
nasl gsterilir? Cevap: Erkek veya onaylyor olmas olasl toplam
Cevap: ki olayn birleiminin oluan olasla birleim kuralna gre hesaplanr. Buna gre;
olasl denir ve ( ) eklinde gsterilir? E: Rastgele seilen bir kiinin erkek olmas,
22. Toplam kural nedir? O: Rastgele seilen birinin onaylyor olmas,
Cevap: ki olayn birleiminin olasl hesaplanrken : Erkek ve onaylyor olmas olur. Buradan;
kullanlan kurala toplam kural denir.
= +
23. ki olayn olasl hesaplamak iin kullanlan toplam
kuralnn ifadesi nasldr? 70
= ,
Cevap: A ile B olaylarnn birleiminin olasl, Ann 200
olasl ile Bnin olasl toplamndan A ve Bnin 110
kesiiminin olasl kartlarak hesaplanr: = ve
200
= + ( ) 50
= olur.
24. 50 kiilik bir snfta rencilerin 20si basketbol, 30 u 200
voleybol ve 10 kii hem basketbol hem de voleybol 70 110 50 130
oynamaktadr. Bu snftan rastgele seilen bir kiinin = + = = 0,65
200 200 200 200
basketbol veya voleybol oynama olasl katr?
Cevap: A: Basketbol oynamas, B: Voleybol oynamas ve olarak bulunur.
: Hem basketbol hem de voleybol oynamas olarak 27. 1den 20ye kadar (20 dahil) olan tam saylar
tanmlasn. arasndan seilen bir saynn 3e veya 5e blnmesi
20 2 olasl katr?
= = , Cevap: A: Rastgele seilen saynn 3e blnyor olmas,
50 5
B : Rastgele seilen saynn 5e blnyor olmas ve
20 3 : Hem 3e hem de 5e blnyor olmas olur.
= = ve
50 5 = 3,6,9,12,15,18
10 1 = 5,10,15,20
= = olur.
50 5
= 15
2 3 1 4
= + = olur. bulunur. Buradan;
5 5 5 5
6 4 1
25. Bir bankaya gelen mterilerin %40 gie ilemleri, = = =
20 20 20
%.30 kredi ilemleri ve %10 her iki ilem iin gelmektedir.
Rastgele bir mteri bankaya girdiinde, mterinin gie = + ( )
ilemleri veya kredi ilemleri iin gelmesi olasl katr? 6 4 1 9
Cevap: A: Mterinin gie ilemleri iin gelmesi, B: = + =
20 20 20 20
Mterinin kredi ilemleri iin gelmesi ve :
Mterinin gie ve kredi ilemleri iin gelmesi olarak olur.
tanmlansn. Bu durumda; 28. Ayrk olay nedir?
= 0,4 , = 0,30 ve Cevap: ki olayn arakesiti bo kme ise olaylar ayrk
olaylardr.
= 0,10 olur.
= 0,40 + 0,30 0,10 = 0,6 olur.

3
 ST201U-STATSTK I
nite 4: Olaslk II

29. Ayrk iki olayn birleimi iin toplam kuralnn ifadesi A ve B olaylar ayrk olaylardr. Yani = kmedir.
nasldr? Bu durumda;
Cevap: A ve B olaylar ayrk olaylar ise; 20 100
=
, =
= 0 olduundan; 120 120
= + () eklinde olur. 20 100 120
= + = + = =1
120 120 120
30. Hilesiz bir zarn iki kez atlmas deneyinde iki atn
sonunda ste gelen saylarn 10 veya 12 olmas olasl olur.
katr? 33. Bir iletmede alanlarn eitim durumlarna ilikin
Cevap: A: ki at sonunda ste gelen saylarn toplamnn tablo aadaki ekildedir.
10 olmas ve B: ki at sonunda ste gelen saylarn
toplamnn 12 olmas eklinde tanmlansn.
= 4,6 , 6,4 , (5,5)
= 6,6
A ve B olaylar ayrk olaylardr. Yani = kmedir. Buna gre rastgele seilen bir kiinin lise veya niversite
Bu deneyin rnek uzaynda 36 durum vardr. mezunu olma olasl katr?
Cevap: A: Rastgele seilen kiinin lise mezunu olmas ve
3 1 4 1
= + = + = = B: Rastgele seilen kiinin niversite mezunu olmas
36 36 36 9 olarak tanmlansn.
olur.
A ve B olaylar ayrk olaylardr. Yani = kmedir.
31. Hilesiz iki zarn deneyinde A olay ki zarn ste Bu durumda;
gelen saylarn toplamnn 5 olmas ve B olay ki zarn 35 28
farknn mutlak deerinin 5 olmas eklinde tanmlasn. A =, =
veya B olaynn olasl katr? 70 70
Cevap: A ve B olaylar ayrk olaylardr. Yani; 35 28 63
= + = + =
70 70 70
= kmedir.
olur.
Bu deneyin rnek uzaynda 36 durum vardr.
= 1,4 , 2,3 , 3,2 , (4,1)
= 1,6 , (6,1)
4 2
= , =
36 36
4 2 6 1
= + = + = =
36 36 36 6
olur.
32. Bir iletmede yalara gre yar zamanl ve tam
zamanl alan personel saylar aadaki tabloda
verilmitir.

Buna gre alanlardan rastgele seilen bir kiinin yar

zamanl veya tam zamanl olma olasl katr?
Cevap: A: Rastgele seilen kiinin yar zamanl olmas ve
B: Rastgele seilen kiinin tam zamanl olmas olarak
tanmlansn.