L207U-DNEMSONU LEMLER
nite 2: Hazr Deerler ve Menkul Kymetlere likin Dnemsonu lemleri
HAZIR DEERLER
1. Hazr deerler hesap grubu nedir?
Cevap: letmenin kasasndaki ve banka mevduat
hesabndaki paras, alnan ve verilen eklerle dier hazr
deerler hazr deer hesap grubunda yer alr.
2. letmenin kasasna giren para, kasa hesaplarnda nasl
izlenmektedir?
Cevap: Kasa hesaplar hem Trk Liras Kasas hem de
yabanc para kasas cinsinden tutulmaktadr. kasas,
Trkiye Muhasebe Standartlarna gre Geree Uygun
Deer, Vergi Usul Kanununa gre tibari Deer ile
(zerine yazl deer ) deerlenir.
3. Kasa hesabnn bor ve alacak taraflarna ne trden
hesaplar kaydedilmektedir?
Cevap: Kasadaki mevcudunu artran olaylar (pein
sat, ek senet tahsilat vb) kasa hesabnn bor tarafna
kaydedilirken, kasadaki nakdi azaltan olaylar (borcun
nakit denmesi, ii creti, fatura deme vb.) kasa
hesabnn alacana kaydedilir.
4. Hangi durumda Kasa denklii olur?
Cevap: Kasa hesab bor kalan ile fiziki saym sonucu
tespit edilen Kasa mevcudu birebir ayn olma
durumunda Kasa denklii olur.
5. Kasa hesab bor kalan ile fiziki saym sonucu
arasnda fark varsa ka farkl durumdan sz edilebilir?
Cevap: Kasa hesab bor kalan ile fiziki saym sonucu
arasnda fark varsa iki farkl durumdan sz edilebilir.
Fiziki saym sonucu tespit edilen , Kasas
bor kalanndan daha az ise, aradaki fark Kasa
Saym Noksan olarak tanmlanr.
Fiziki saym sonucu tespit edilen , Kasas
bor kalanndan fazla ise, aradaki fark Kasa
Saym Fazlas olarak tanmlanr.
6. Kasa saym noksan nedir?
Cevap: Fiziki saym sonucu kasada tespit edilen
mevcudunun, Kasas hesabnn bor kalanndan daha az
kmas, kasa saym noksan olarak tanmlanmaktadr.
7. Kasa Saym noksanlna yol aan nedenler nelerdir?
Cevap: Kasa Saym Noksanlna aadaki nedenler yol
amaktadr:
Dnem iinde belge zerinde belirtilen tutardan
daha fazla deme yaplmas. Bir baka ifade ile
yaplan deme tutarndan daha az bir tutar iin
belge dzenlenmesi.
Dnem iinde fiilen deme yaplmasna ramen
yaplan demenin kaytlara geirilmemesi.
Dnem iinde eksik para tahsilat yaplmas. Bir
baka ifade ile tahsil edilen fiili nakit tutardan
daha fazla tutar makbuz dzenlenmesi ve
kaydedilmi olmas.
Kasadan sorumlu kiilerin veya bir baka kiinin
kasadaki paray kayt d zimmetine geirmesi
8. Kasa Saym Fazlas nedir?
Cevap: Fiziki saym sonucu kasada tespit edilen
mevcudunun, Kasas hesabnn bor kalanndan daha
fazla kmas durumu, kasa saym fazlas olarak
tanmlanr.
9. Kasa saym fazlal tespit edildiinde ne yaplmaldr?
Cevap: Kasa fazlal tespit edildiinde yaplacak kayt ile
Kasa Hesab dzeltilir ve aradaki fark 397 Saym
Tesellm Fazlalar hesabna alnarak fazlaln nedenleri
aratrlr.
10. Kasa saym fazlalna yok aan nedenler nelerdir?
Cevap: Kasa saym fazlalna aadaki nedenler yol
amaktadr:
Dnem iinde belge zerinde belirtilen tutardan
daha az deme yaplmas. Bir baka ifade ile
yaplan deme tutarndan daha fazla bir tutar iin
belge dzenlenmesi.
Dnem iinde fiilen tahsilat yaplm olmas
ancak yaplan demenin kaytlara geirilmemesi.
Dnem iinde fazla para tahsilat yaplm
olmas. Bir baka ifade ile tahsil edilen fiili nakit
tutardan daha az tutar makbuz dzenlenmesi ve
kaytlanm olmas.
Kasadan sorumlu kiilerin veya bir baka kiinin
kendi varlnn kasadaki para ile karm
olmas.
11. Kasa saym noksannn nedeni tespit edildiinde ne
yaplr?
Cevap: Kasa saym noksann nedeni tespit edildii zaman
daha nce alan 197 Saym Tesellm Noksanlar Hesab
tespit edilen nedene gre kapatlr.
12. Nedeni tespit edilemeyen nemsiz bakiye nasl
kaydedilir?
Cevap: Cari dnemsonu itibariyle nedeni tespit
edilemeyen nemsiz bakiye giderletirilir.
13. letmelerin kasasnda yer alan yabanc para kasas
cinsinden hesaplar kaytlara nasl geirilir?
Cevap: letmelerin hesabnda yabanc para kasas
cinsinden olan hesabn Trk Ticaret Kanunu ve Vergi
Usul Kanunu hkmlerine gre ulusal para birimi ile yani
cinsinden kaytlara geirilmesi gerekmektedir.
14. Yabanc para iletmenin hesaplarna geirilirken nasl
bir yol izlenmelidir?
Cevap: Yabanc para kaytlarnda dnem iinde al gn
ve ilem kuru dikkate alnr. Dnem iindeki alm ve elden
karma kuru arasndaki farklar Kambiyo Kr veya
Kambiyo Zarar eklinde kaytlara geirilir.
15. Yabanc para cinsinden varlklar nasl
deerlenmektedir?
1
 L207U-DNEMSONU LEMLER
nite 2: Hazr Deerler ve Menkul Kymetlere likin Dnemsonu lemleri
Cevap: Yabanc para cinsinden varlklar ve borlar Vergi
Usul Kanununa gre Borsa Rayici ile deerlenmektedir.
Uygulamada, yabanc para borsasnn mevcut olmamas
nedeniyle, dnemsonu itibariyle son gn T.C. Merkez
Bankas kapan kurlarndaki nakit ilemlerde efektif,
vadeli ilemlerde dviz al kurlar dikkate alnmaktadr.
Muhasebe standartlar dviz al kuru ile deerlemesi
ngrmektedir. Deerleme sonucu tespit edilen olumlu
veya olumsuz sonular, Kambiyo Krlar veya Kambiyo
Zararlar hesaplarna kaydedilirler.
16. ek nedir?
Cevap: ek, gnmzde iletmelerin ticari hayatnda
nemli bir deiim arac olarak kullanlmaktadr. ek
grldnde denecek bir deme aracdr.
17. Trk Ticaret Kanuna gre eklerin deme iin iin
ibraz edilmesi gereken yer ve sreler nasl belirlenmitir?
Cevap: Trk Ticaret Kanununa gre aadaki yer ve
srelerde deme iin ibraz edilmelidir:
Dzenlendii yerde denecek ise 10 gn iinde.
Dzenlendii yerden baka bir yerde denecek
ise 1 ay iinde.
Farkl lke, ayn kta lkesi ise 1 ay iinde.
Farkl lke, ktalar aras lke ise 3 ay iinde.
18. Trkiye Muhasebe Standartlarna gre ekler nasl
kabul edilmitir?
Cevap: Trkiye Muhasebe Standartlarna gre, alnan ve
verilen ekler nakit ve nakit benzeri kabul edilmitir. ek
ibraznda denmesi gereken bir deme aracdr ancak
lkemizde ileri tarih atlarak vadeli deme arac olarak da
kullanlmaktadr.
19. eklerle ilgili dnemsonu ilemlerinde ncelikli olarak
neler yaplmaldr?
Cevap: eklerle ilgili dnemsonu deerlendirilmesinde
ncelikle;
Alnan eklerin fiziki doruluu tespit edilir.
Verilen eklerin bor mutabakatlar yaplr.
leri tarihli olup nakit benzeri olmayan alnan
eklerin vadeli ticari alacaklar eklinde
yazlmas, verilen eklerin vadeli ticari borlar
eklinde ayrmas mali tablolarda sunum
asndan kolaylk salayacaktr.
Yaplacak tarih ayrtrlmas sonucu envanter
kaytlar yaplacaktr.
20. Trkiye Muhasebe Standartlarna gre, alnan ekler
ve verilen eklerin geree uygun deeri nasl tespit
edilmektedir?
Cevap: Trkiye Muhasebe Standartlarna gre, alnan
ekler ve verilen eklerin geree uygun deerinin
tespitinde skonto edilmi maliyet deeri esas
alnmaktadr.
21. letmeler ve Bankalar arasnda nasl bir iliki vardr?
Cevap: letmeler ve Bankalar arasndaki iliki ekonomik
hayat asndan nemli bir ilikidir. letmeler ihtiya
fazlas nakitlerini banka yatrabilir, fatura, bor, kira gibi
demeleri banka aracl ile yapabilirler. Bankalarn kredi
kart gibi hizmetleri mteri ve iletme arasnda kolaylk
salayan bir ara olmutur.
22. Bankalar hesabnda art ve azal meydana getiren
ilemler nasl kaydedilir?
Cevap: Bankalar hesabnda art meydana getiren ilemler
Bankalar hesabnn bor tarafna kaydedilirken, Bankalar
hesabnda azal meydana getiren ilemler Bankalar
hesabnn alacak tarafna kaydedilir.
23. Bankalar hesabnn aktif karakterli bir hesap olmas
ne anlama gelmektedir?
Cevap: Bankalar hesab aktif karakterli bir hesap olduu
iin bor kalan verir ve kalan zerinden dnemsonu
bilanosunun aktifinde yer alr. Kalan vermemesi, ticari
mevduat hesaplarnda hi para olmadn gsterir.
24. Vergisel dzenlemeler iletmeler ve bankalar
arasndaki ilikiyi nasl etkilemektedir?
Cevap: Vergisel dzenlemelere baktmzda belirli bir
tutar (8.000) zerindeki hareketlerin banka zerinden
geirilmesi, alan saysna (10 zeri) bal olarak
cretlerin banka aracl ile yaplmas zorunlu klnmtr.
25. Dnemsonu ileminin hazrlk aamas olarak banka
hesaplarna ynelik olarak ne tr bir ilem yaplr?
Cevap: Dnemsonu ileminin hazrlk aamas olarak,
allan bankalar ve ubelerine ait kullanlan btn
hesaplara ilikin hesap zetleri alnr. Alnan hesap
zetleri ile iletme kaytlar karlatrlr ve mutabakat
aranr.
26. Banka hesap zetleri ve iletme kaytlar arasnda bir
eliki olmad durumda nasl bir yol izlenmelidir?
Cevap: Bankalardaki hesaplara yatrlan ve ekilen
paralarn tutarlar iletmenin defterlerinde ve banka hesap
zetlerinde ayn ise, iletmenin kaytlar ile bankann
kaytlarnn uyum iinde olduu anlalr ve dzeltme
kayd yaplmaz. Bu durumda varsa tahakkuk eden faizler
kayda alnr ve Bankalar hesabnn verdii kalan
iletmenin bilanosunun aktifinde yer alr.
27. letme tarafndan bankaya yatrlan ya da ekilen
parann unutulmas durumunda nasl bir yol izlenmelidir?
Cevap: Bankalara yatrlan ya da ekilen paralarn bir
ksm iletmenin ya da bankann kaytlarnda unutulmu
olabilir. Unutma banka kaytlarndaysa ve durum banka
tarafndan kabul ediliyorsa, dzeltme bankann kendi
kaytlarnda yaplr. letme sadece varsa faiz tahakkuku
ile ilgili kayd yapar. Ancak unutma, hesap zetlerinin
kontrol srasnda iletmenin defterlerinde meydana
gelmise iletme tarafndan gerekli kayt yaplr.
28. letmenin yapt ilemler sonucu meydana gelen
nakit giri ve klar nerede izlenir?
2
 L207U-DNEMSONU LEMLER
nite 2: Hazr Deerler ve Menkul Kymetlere likin Dnemsonu lemleri
Cevap: letmenin yapt ilemler sonucu meydana gelen
nakit giri ve klar Kasa Hesabnda izlenir.
29. Kasa hesab ile ilgili bilinmesi gereken temel
noktalar nelerdir?
Cevap:
Kasas Trkiye Muhasebe Standartlarna gre
geree uygun deer olarak deerlendirilir.
Vergi Usul Kanununa gre itibari deer ile
deerlendirilir.
letmeler Kasas yannda yabanc para
kasasna da sahip olabilir.
Kasadaki mevcudunu artran olaylar kasa
hesabnn bor tarafna kaydedilir.
Kasadaki nakdini azaltan olaylar, kasa
hesabnn alacak ksmna yazlr.
30. kasas hangi durumlarda borlandrlr?
Cevap: nceki dnemden kalan ve dnem ba olan
nakit mevcudu, Kasa Hesabnn borcuna kaydedilir.
Dnem iinde; pein satlardan, ek senet tahsilatndan,
bankadan ekilen nakitlerden, mterilerin cari hesabna
yapt nakit demelerden vb. hareketlerden kaynaklanan
nakit girileri iin yine Kasa Hesab borlandrlr.
31. kasas hangi durumlarda alacaklandrlr?
Cevap: Dnem iinde; borcun nakit denmesi, bankaya
nakit yatrlmas, elektrik, telefon vb faturalarn denmesi,
iilik cretlerinin nakit denmesi vb. olaylar
gerekletiinde ise, Kasa Hesab alacaklandrlr.
32. Kasa ile ilgili ilemlerde hangi durum ile
karlalmaktadr?
Cevap:
Kasa Denklii
Kasa Noksan
Kasa Fazlas
MENKUL KIYMETLER
32. Menkul kymet nedir?
Cevap: Borsadaki fiyat hareketlerinden kazan salamak,
faiz ve kr pay elde etmek amac ile geici sreli satn
alnan hisse senedi, tahvil ve bunlarn trevleri menkul
kymet olarak nitelendirilir.
33. Menkul kymetlere rnek olarak verilebilecek yatrm
aralar neler olabilir?
Cevap: Hisse senetleri, Tahviller, Finansman Bonosu,
Hazine Bonosu, Yatrm Fonlar, Gelir Ortakl Belgesi,
Kr Zarar Ortakl Belgeleri menkul kymetlere rnek
olarak verilebilir.
34. Hisse senedi nedir?
Cevap: Hisse senetleri, sermaye irketlerinin sermaye
paylarn temsil eden belgeleridir.
35. Hisse senetleri sahiplerine ne tr olanaklar
salamaktadr?
Cevap: Hisse senedi, sahibine ksaca aadaki olanaklar
salamaktadr:
Krdan pay elde etmek
Ynetimde oy hakk
Borsada fiyat hareketlerinden kr (zarar)
36. Yatrmc asndan hisse senetlerine yatrm yapma
amalar neler olabilir?
Cevap: Yatrmc tarafndan hisse senedine yatrm
amalar farkl olabilir. Geici srede satmak zere alnan
hisse senetlerinde birinci ama, fiyat hareketlerinden
yararlanarak kazan elde etmek ve atl fonlar bu alanda
deerlendirmektir. Yatrmc, bir baka sermaye irketine
uzun sreli kalc amala (itirak veya bal ortaklk gibi)
ortak olmak iin hisse senedi satn alabilir. Buradaki ama
fiyat hareketlerinden faydalanmak deil, kr pay elde
etmek veya mevcut irketi iin stratejik hedef temin etmek
olacaktr.
37. Tahvil nedir?
Cevap: Tahviller ise, anonim irketlerin, iktisadi devlet
teekkllerinin ve kamu kurulularnn bor para temin
etmek amacyla kardklar borlanma belgeleridir.
38. Tahviller yatrmclarna nasl bir getiri
salamaktadr?
Cevap: Tahvil yatrmcsna, faiz kazanc (faiz kuponlar
aracl ile) ve varsa nominal deerden daha dk bir
bedelle ihra edilmise aradaki fark kadar getiri salar.
39. Geici olarak alnm ve geici olmayan hissesenedi ve
tahviller iin nasl bir dnemsonu ilemi gerekletirilir?
Cevap: Geici amala alnanlarn, dnen varlk; geici
olmayan finansal varlk yatrmlarnn, duran varlk
eklinde sunulmas gerekmektedir.
40. Hisse senedi ve tahvillerde dnemsonu ilemi olarak;
hazrlk aamasnda ncelikle yaplmas gerekenler
nelerdir?
Cevap: Hisse senedi ve tahvillerde dnemsonu ilemi
olarak; hazrlk aamasnda ncelikle mevcutlar ile
kaytlarn dorulanmas gerekmektedir. Tutar ynnden
dorulama yapldktan sonra sunum ynnden de doru
kaydedildiinin tespiti yerinde olacaktr.
41. Hisse senedi ve tahvillerde dnemsonu ilemi olarak
hazrlk aamasnda mevcutlar ve kaytlarn dorulamas
aamasndan sonra ne yaplmaldr?
Cevap: Dorulamalar yapldktan sonra deerleme ilemi
gerekletirilecektir.
42 Vergi Usul Kanununa gre hisse senetleri nasl
deerlenir?
Cevap: Vergi Usul Kanununa gre hisse senetleri al
bedeli ile deerlenir.
43. Muhasebe Standartlarna gre hisse senetlerinin, nasl
deerlenmesi ngrlmektedir?
Cevap: Muhasebe Standartlar hisse senetlerinin, geree
uygun deer ile deerlenmesini ngrmektedir.
3
 L207U-DNEMSONU LEMLER
nite 2: Hazr Deerler ve Menkul Kymetlere likin Dnemsonu lemleri

44. Dnemsonunda hisse senedi yatrmlarnn deerinde

dklk varsa ne yaplmaldr?
Cevap: Dnemsonunda hisse senedi yatrmlarnn
deerinde dklk varsa ihtiyatllk kavram gerei
karlk ayrlacaktr. Ayrlan karlk, vergisel boyutta
indirimi kabul edilmeyen gider niteliindedir. Muhasebe
standartlarna gre ayrca deer artlarnn da
kaydedilmesi gerekmektedir.
45. Anonim irketlerin, iktisadi devlet teekkllerinin ve
kamu kurulularnn bor para temin etmek amacyla
kardklar borlanma belgelerine ne ad verilir?
Cevap: Anonim irketlerin, iktisadi devlet teekkllerinin
ve kamu kurulularnn bor para temin etmek amacyla
kardklar borlanma belgelerine Tahvil ad
verilmektedir.