I.

QUN L V SINH VT SA

Sa l sn phm u ra quan trng nht ca ngnh chn nui b sa. Sa phi t

c nhng iu kin sau:
ch (khng b tch cc thnh phn hay thm bt k loi cht no khc)
a. Nguyn cht
b. m bo sch bnh (khng cha mm bnh)
c. An ton (khng cha cc cht nguy him nh thuc bo v thc vt, kim loi
nng, khng sinh, v.v..)

1
Sa ti s khng cn nguyn cht nu cho thm nc, nc da, bt hay
nguyn liu khc. Bn sa bin cht hoc thm cc nguyn liu khc l mt
hnh ng di tr. Hnh ng ny l vi phm php lut.

2
Sa ti c cha cc cht khng c php s dng v d nh trn vi cc
cht khng c php s dng hoc cht bn s lm cho ngi mua s.
Ngi mua s khng mun ung loi sa na.

Sa ti khng an ton, v d c cha cc hp cht c hi (kim loi

nng, thuc tr su, tn d khng sinh t c th b) s nguy hi n sc
khe cng ng nhng ngi tiu th sa cng nh ngnh ch bin sa.

3
Cc cht dinh dng trong sa ti nh cht bo hoc protin lin quan cht
ch vi thc n ca b. Nu cho b n thc n dinh dng km th s dn
n cht lng sa ni a thp hn so vi sa nhp ngoi. Cng nh vy, s
lng vi khun trong sa ni a cao (trn 3 triu t bo/ml). Nu tnh trng
ny ko di, sa nhp ngoi s c a chung hn sa ni.

Ch c th sn xut c sa nguyn cht, sch bnh v an ton khi:

a. B khe mnh vi tuyn v khe mnh
b. Quy trnh vt sa ng v hp v sinh.

T nhng iu kin trn, Qun l v sinh vt sa l v cng quan trng

trong chn nui b sa.

4
Trong vic o to, hng dn Qun l v sinh vt sa, cc bc trc, trong
v sau khi vt ca quy trnh vt sa phi nhm mc ch:
a. Thu c sa nguyn cht, sch bnh v an ton
b. Chm sc tuyn v lun khe mnh
c. Tng sn lng sa ln mc ti u

5
 II. QU TRNH SN
S XUT SA CA B

Trong c th b, sa c sn xut t tuyn sa trong bu v. Bu v gm

hai tiu phn, phi v tri. Mi tiu phn li chia lm hai thy, thy trc v
thy sau. Mi thy c mt u v.

b
a d
c

a. Thy phi trc

b. Th phi sau
c. Thy tri trc
d. Thy tri sau

Tuyn sa bao gm cc tuyn bo nh, do vy c hnh ging nh chm

nho. Cc t bo trn thnh trong tuyn bo sn xut sa. Cc thnh phn ca
sa c c sn sinh t mu

a. Cc mao qun b. T bo tit sa

c. Xoang sa d. Xoang sa e. ng dn sa
f. B tuyn (b trn) g. B bu v h. L u v

6
Sa chy qua cc ng sa nh t xoang sa, n b sa, b tuyn v b u
v. Trong iu kin bnh thng, ng u v c ng. L u v ch c
m khi c kch thch thn kinh hoc do p lc, t sa trong b sa c
a ra ngoi.

Khi b b, lau v hoc ra bng nc m to ra kch thch ln no thng qua

h thng dy thn kinh. No s sn xut ra hc mn -xy-tc-xin a vo
mu. -xy-tc-xin lm cho tuyn sa co bp, sau m l u v a sa
ra ngoi.

7
Sc hoc thay i t ngt lm cho b b cng thng, kt qu l qu trnh
sn xut -xy-tc-xin b hn ch dn n b tit ra t sa

-xy-tc-xin ch c tc dng trong vng 6-8 pht. D , thi gian vt sa

mt con b ch nn ko di trong vng 7 pht

8
 III. DNG C VT SA
Cc dng c cn thit cho vt sa bao gm:
a. Cc lc
b. X v can ng sa
c. Khn lau bu v (Mi b mt khn ring)
d. Khn vi trng sch lc sa(c 60 x 60 cm)
e. Bn tri
f. Thng
g. Thng ng khn lau bn
h. Ha cht:
- X phng ra dng c vt sa
- Cht st trng cho dng c vt sa, khn lau v khn lc
- Cht st trng cho u v ( nhng)

9
Dng c bo qun v vn chuyn sa phi p ng c nhng yu cu sau:
a. Khng ngm nc
b. Lm t vt liu khng b han r (thp khng r, nhm)
c. Khng b xc, v bn trong
d. Khng phn ng ha hc vi sa
e. Khng nh hng n mu, mi v v ca sa
f. D v sinh v kh trng

Khi ra dng c, cn tri v ra sch cc gc v ch kh ra

10
Nhng ch kh ra l cc gc kh tri, ra. Sa c c th cn ng li
y. Vi sinh vt c th d dng pht trin v lm sa gim cht lng. Sa
rt mau hng.

Dng chai nha vn chuyn l khng tt. Trn np chai thng c den
xon c np, v tr ny rt kh ra sch. Sa c c th ng li v tr
ny.

Cc thng nha thng c s dng cc trm thu mua sa. C ra

thng nha dng bn tri thng d dng hn. Tuy nhin phi ch sa c
c th vn dnh nhng gc kh c ra.

11
Vic chun b cc dng c vt sa nn c tin hnh theo cc bc sau:
1. Ra:
a. Ra sch bng bn tri v x phng
b. Trng bng nc sch
c. Trng bng nc nng 40C hoc dung dch st trng: C th dng
cht st trng: Natri hypoclort, liu 200 500 ppm. Nu liu dng
qu 500 ppm, sa s c mi l!
2. Lm kh dng c:
a. Lm kh dng c bng cch p ngc x, thng.
b. Ch s dng khi dng c kh

12
V sinh khn lau v vi lc:
1. ring khn lau v vi lc bn vo mt thng ring (sau ki vt sa)
2. Git khn, vi bng x phng
3. R khn bng nc sch
4. Dng nc nng 40C hoc dung dch st trng.
5. Phi kh.



40C

 

 

13



 40

C

14
 IV. V SINH CHUNG TRI

Chung tri bn gy rt nhiu thit hi, v:

a. nh hng xu n sc khe ngi tiu dng
b. nh hng xu n sc khe ca b. Sn chung bn c nhiu vi khun s
lm bu v b bn, dn n bnh vim v.
c. Gim cht lng sa:
- Sa b nhim khun s rt nhanh hng
- Sa c mi kh chu do nhim mi thi t chung

T nhng l do trn, vic gi chung tri sch phi c tin hnh thng
xuyn. Phng php nh sau:

a. Dn sch mng cho n v mng nc

b. Dn sch nn chung
c. Dnh mt ni ring gi rc thi t chung.

Trc, trong v sau khi vt sa, khng nn lm cc cng vic c th gy

bi, bn.

15
16
 V. V SINH CHO C TH B
Vi khun thng sng nhng ni m t, nh nn chung t hay c th
b t. Nu vt sa ngay sau khi tm ra cho b, l c hi rt tt vi
khun pht trin. Sa s b nhim khun v cht lng gim. V d b nhim
bnh vim v.

Chung v c th b phi lun gi kh

17
Vic v sinh cho b nn tin hnh sau khi vt sa. Nu bt buc phi v
sinh cho b trc khi vt sa, cn tun theo cc yu cu sau:
a. Ch v sinh nhng ch b bn trn c th b
Phng php l:
- Ch phun nc vo ch b bn trn c th b
- Tri ch b bn theo hng t trn lng xung bng, v phi ly sch
lng cn dnh li.
b. Khng lau ra bu v, tr trng hp qu bn. Vic ny nhm mc
ch khng lm cho -xy-tc-xin tit ra qu sm

Tt nht l nn buc ui b thun tin cho thao tc vt sa

18
 VI. CHUN
CHU B VT SA
Bn cn v sinh sch s chnh bn thn mnh trc khi tin hnh vt sa
a. Ngi vt sa phi trong tnh trng khe mnh (khng b m)
b. Phi ct mng tay. mng tay di d gy thng tn cho v b
c. Mc qun o sch s
d. Phi ra sch tay trc mi ln vt sa tng con b
c. Khi bt u vt, tay phi sch v kh

Tng s vi khun Tng s vi khun

trong 1 ml sa trong 1 ml sa
Tay sch Bu v sch v khn
lau sch
1 1

Tay bn Bu v bn

2 10

19
 VII. V SINH BU V
V sinh bu v trc khi vt sa: ch tin hnh v sinh cc u v v vng di
bu v st u v. Sau lau kh bng khn giy kh sch.
Trc y, ngi ta khuyn co l nn lau ton b bu v kch thch sn xut
-xy-tc-xin. Nhng rt kh lau ton b bu v v nc bn do lau bu v
c th nh xung, lm bn sa cng nh nguy c vim v. Do , ch nn v
sinh phn u v v khu vc st u v v lau kh trc khi tin hnh vt sa.

Dng c v nguyn liu v sinh bu v:

a. X ng nc m hoc nc st trng.
b. Vi lau sch, v d c 50 x 30 cm.
Mt khn lau ring cho mi con b
c. Dng khn giy
d. X ng khn bn s dng

Phng php v sinh v:

a. Nhng khn vo nc m hoc dung dch st trng
b. Vt khn. ng vy khn va nhng lm tung te nc ra xung quanh
c. Lau sch bu v bng khn
d. Lau nhanh u v. Khng c ko, vut u v
e. lau sch u v, dng ch khn vn cn sch (ch khn cha lau)
f. Cho khn lau vo mt x ring. Khng cng vi khn sch cha dng

20
21
22
Lng bu v di s d b bn v cha nhiu vi khun. Hn na, s kh lau
kh v tn thi gian v sinh. Do , cn phi ct nhng lng bu v khi di.

23
 VIII. BT U VT SA

Khi bt u vt sa, vt b 3 4 tia sa u t mi nm v nhm mc ch:

a. Loi b sa b nhim bn. Nhng tia sa u thng cha nng vi
khun cao hn.
b. bit c tnh trng ca sa.
c. kch thch tit sa

[Cc lc: Loi cc nh mu en kim tra nhng tia sa u]

Phng php kim tra sa u:

a. Vt 3-4 tia sa u vo cc lc.
b. Kim tra tnh trng sa: C mu bt thng khng, sa ng nht hay c
hin tng bt thng v d b u khng?
c. Ra sch cc lc s dng cho b khc. Sa b hng l hin tng ca
b b vim v

Cn lu hng sa vo cc lc. ng
sa ri xung sn chung

24
 TRT
TR T VT SA
Vt sa t nhng con b khe trc. B b vim v vt sau cng.

V sinh bu v xong th phi vt sa ngay -xy-tc-xin pht huy tc dng.

Nu trong thi gian 6-8 pht sau khi lau m khng vt sa, -xy-tc-xin s
khng t hiu qu ti a.

25
Sa t nhng con b vim v phi b.

26
 IX. PHNG
PH PHP VT SA NG

Phng php vt sa ng l dng c bn tay (Phng php dng c bn

tay). Phng php l:
- Nm u v bng ngn tr u tin sau nm ln lc cc ngn khc.
- Sau mi ln vt, th lng bn tay ra sa chy xung b u v.
- Tay phi v tay tri vt ln lt nhau
- Vt cc thy v trc u tin.

27
u im ca phng php dng c bn tay:
a. u v khng b di ra
b. V khng b try xc
c. Kch thch v tit nhiu sa
d. Khng cn dng du bi trn (va-z-lin), do u v d dng tip xc
vi thuc st trng
e. Khng nhim vim v t con khc

28
Phng php vt sch sa thy v phi trc:
- Mt-xa thy v bng tay phi. Ngn tay ci di chuyn sang bn phi.
Tay tri vt sa.

Phng php vt sch sa thy v tri trc:

- Mt-xa thy v bng tay phi theo hng t trn xung di. Ngn
ci di chuyn sang bn tri. Tay phi vt sa.

29
Phng php vt sch sa thy phi sau:
- Mt-xa thy v bng tay tri. Tay phi vt.

Phng php vt sch sa thy tri sau:

- Mt-xa thy v bng tay tri theo hng t trn xung.
- Tay phi vt.

X.

30
 X. PHNG PHP VT SA SAI
Phng php vt sa khng ng, v d nh ko, vut u v s gy ra rt
nhiu nh hng nh sau:
a. B b au
b. u v s di ra
c. u v thng xuyn b try xc v ng u v m. Kt qu l, b d
dng b nhim bnh vim v.
d. Khi s dng du va-z-lin lm bi trn thng xuyn s rt d dn n
nhim khun.
e. V s b ui dn.

Phng php vt sa bng cch ko Gi u v nh th ny s gy ra

u v. tn thng.

Khng nm ngn ci v hng ln Cc ngn di khng nm

pha trn

31
Trong qu trnh vt sa, khng nn cho b n. Nhng nu b khng ng
yn th nn cho chng n mt cht thc n.

32