Anonim Sirketlerde Yonetim Kurulu

A N K A R A B A R O S U
ANONM RKETLERDE
YNETM KURULU VE
SORUMLULUU
Av. Ender DEDEAA

Stj. Av. Ouzhan SAPAN
2013
ANKARA BAROSU BAKANLII
Adliye Saray Kat: 5 Shhiye/ANKARA
Tel: (0.312) 416 72 00
Faks: (0.312) 309 22 37
www.ankarabarosu.org.tr
ankarabarosu@ankarabarosu.org.tr
ABEM
ANKARA BAROSU
ETM VE KLTR MERKEZ
Ihlamur Sk. No:1 Kzlay/ANKARA
Tel: (0.312) 416 72 00
GLBAI AV. ZDEMR ZOK

SOSYAL TESSLER
Gazi Osman Paa Mah. Sahil Cd.
No:46 Glba/ANKARA
Tel : (0.312) 485 03 93484 46 06
ANKARA BAROSU
GELNCK MERKEZ
Ihlamur Sk. No:1 Kzlay/ANKARA
Tel: (0.312) 444 43 06
www.gelincikprojesi.com
www.gelincikprojesi.org
GrafikTasarm:
Ali Kemal ERL
(Ankara Barosu)
Basm Yeri:
ARCS OFSET MATBAACILIK
Kazmkarabekir Cad. Tunahan 101-2G skitler/ANKARA
Tel: 0312 384 24 01 Faks: 0312 384 24 03
info@arcs.com.tr www.arcs.com.tr
Ankara Barosu Bakanl 2013

Tm Haklar Sakldr.
I. NDEKLER
I. NDEKLER................................................................ 3
SUNU.. ........................................................................... 5
II. KISALTMALAR. . ............................................................. 6
III. YNETM KURULU....................................................... 8
A. YNETM KURULUNUN OLUUMU.................................... 9
1. Seilme...................................................................... 9
2. Azil.. ........................................................................ 16
B. BELRL GRUPLARIN YNETM KURULUNDA TEMSL
EDLMES...................................................................... 17
C. YNETM KURULU YELNE ENGEL HALLER.. ................ 19
1. Kanundan Kaynaklanan........................................... 19
2. Esas Szlemeden Kaynaklanan................................ 22
D. YNETM KURULUNUN TOPLANMASI VE KARAR ALMASI. . ... 23
E. YNETM KURULU KARARLARIN GEERLLK KOULU. . ...... 28
F. YNETM KURULU KARARLARININ SAKATLII . . ................. 29
G. YNETMN DEVR...................................................... 36
H. TESCL VE LAN ARTI................................................. 41
IV. YNETM KURULUNUN HAK VE YKMLLKLER.......... 42
A. YNETM KURULUNUN HAKLARI. . .................................. 42
1. Bilgi Alma ve nceleme Hakk . . ................................. 44
2. Ynetim Kurulu yelerinin Mali Haklar................ 48
E. YNETM KURULUNUN YKMLLKLER. . ..................... 50
1. zen Borcu. . ............................................................ 50
2. Sr Saklama Ykmll ve Rekabet Yasa............ 55
3. irketle lem Yapma ve irkete Borlanma Yasa. . . 58
4. Mzakereye (Toplantya) Katlma Yasa.................. 62
V. YNETM KURULU YELERNN SORUMLULUU............... 65
A. HUKUK SORUMLULUK................................................. 65
1. Genel Olarak........................................................... 65
2. Birlikte Sorumluluk (Farkllatrlm Teselsl)
ve Sorumluluktan Kurtulma....................................... 69
3. spat Yk................................................................ 80
4. bra ve Sulh. . ........................................................... 87
5. Ynetim Kurulu Toplantsna Katlmayan yenin
Alnan Karardan tr Sorumluluu.. ........................ 89
6. Yeni Ynetim Kurulunun Eski Ynetim Kurulunun
Karar ve Eylemlerinden Sorumluluu. . ....................... 89
7. Ynetim Kurulunun Sorumluluu Asndan
Ultra Vires Kural....................................................... 90
8. Zamanam.............................................................. 94
9. Ceza Davasnn Tazminat Davasna Etkisi.................. 97
10. Yetkili Mahkeme.................................................. 100
B. CEZA SORUMLULUK.................................................. 100
C. VERG HUKUKUNDAN VE KAMU ALACAKLARINDAN
DOAN SORUMLULUK.................................................... 103
VI. TCAR MMESSL VE VEKLLER.................................. 107
VII. KAYNAKA............................................................. 111
Sunu
Bu almann gereklemesi iin eimden ve yaknla-

rmdan alm olduum zamanlar iin her birine ayr ayr
teekkr ederim.
Ancak asl teekkr edilmesi gerekenler, bana bylesi bir
almay yapabilme cesaretini veren tm retmenlerim
zellikle rencilik dnemimde AHF Ticaret Hukuku
Krssnde grev yapan Turgut Kalpsz, Yaar Karayaln,
Ali Bozer ve Turul Ansaydr.
Bu almay stajyer meslektamla paylaarak, stajyerin
eitimine verdiim nemi dile getirmek istedim. Dilerim,
tm stajyerlerim sizlere katk salayacak almalar sunarak
benim emeimi boa karmazlar.
Elbette, okuduunuz iin, hatta zaman zaman geri dne-
rek bana cesaret verdiiniz iin sizlere de teekkr ederim.
Sayglarmla.
Av. Ender Dedeaa

II. KISALTMALAR
AATUHK : 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsili Usul Hakknda Kanun

AB : Avrupa Birlii
AET : Avrupa Ekonomik Topluluu
C. : Cilt
CMK : 5271 Sayl Ceza Muhakemesi Kanunu
dn. : Dipnot
EBK : 818 sayl Borlar Kanunu
E. : Esas
E.T. : Eriim Tarihi
ETTK : 6762 sayl Trk Ticaret Kanunu
HD. : Hukuk Dairesi
HMK : 6100 sayl Hukuk Muhakemeleri Kanunu
HMUK : 1086 sayl Hukuk Muhakemeleri Usul Kanunu
K. : Karar
LHD : Legal Hukuk Dergisi
MK : 4721 sayl Trk Medeni Kanunu
6
R.G : Resmi Gazete
s. : Sayfa
S. : Say
SGK : Sosyal Gvenlik Kurumu
SPK : 2499 sayl Sermaye Piyasas Kanunu
SPKur : Sermaye Piyasas Kurulu
T. : Tarih
TBBD : Trkiye Barolar Birlii Dergisi
VUK : 213 Sayl Vergi Usul Kanunu
Y. : Yl
YBK : 6098 sayl Trk Borlar Kanunu
YGHK : Yargtay Hukuk Genel Kurulu
YTTK : 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu
7
Anonim irketlerde Ynetim Kurulu
ve Sorumluluu
III. YNETM KURULU

Ynetim kurullar MK hkmleri dorultusunda organ
yapsna sahip olup, irketin ynetiminden sorumlu
olduu gibi da kar temsilini de salamaktadr. Bu nite-
liinden tr irket adna hak kazanan ve bor altna
giren eylem ve ilemler de ynetim kurullar tarafndan
gerekletirilmektedir.
Soykana gre[1], ynetim, bir anlamda irketin re-
tim ve pazarlama organizasyonu ile finansman planlamasn,
muhasebenin yaplandrlp tutulmasn, personel ynetimini ve
aratrma ve gelitirmeyi kapsarken, dier anlamda da mdr-
ler, efler ve dier grevlilerin btnn ifade etmektedir. Yani
ynetim kavram iki anlamdadr. Bir anlamyla ynetim, yap-
lan ynetsel ilemler btnn ifade ederken, dier anlamyla
da anonim irket ynetsel organizasyonunu (ve bu balamda
personelini) ifade etmektedir.
Yine ayn yazara gre, tasar st dzey ynetim kavra-
mna yer vererek, bir anlamda irket ilerinin evrilmesi iin
gerekli gndelik ilerin, ynetim kurulunun ncelikli grevi
olmadn ifade etmektedir. Yazarn tasar zerinde yapt
bu inceleme, tasarnn 375. maddesinin aynen yasalamas
nedeniyle bugn de geerliliini korumaktadr.
Ayn yazar, ynetim kurulunun gerek sorumluluu, st
dzey ynetim iin sz konusu olmal, gndelik iler iin
sorumluluun profesyonellere braklmas gerektiini ifade
[1] Soykan, smail Cem, Trk Ticaret Kanununda ve Trk Ticaret

Kanunu Tasarsnda Anonim irketin Ynetimi ve Temsili, LHD,
Y. 2010, C. 8, S. 91, s. 2377
8
A v. E n d e r D e d e a a
S t j . A v. O u z h a n S a p a n
etmektedir. Biz bu fikre katlmakla birlikte ilave olarak

ynetim kurulunun profesyonellerin atanmasndaki zen
borcundan kaynaklanan sorumluluunun varlna iaret
etmek isteriz.
A. YNETM KURULUNUN OLUUMU

1. Seilme
ETTKnn 312. maddesi gereince ynetim kurullar
en az gerek kiinin genel kurul tarafndan seilmesiyle
olumaktayd. Yeni yasamzn 359/1 maddesine baktmzda
ynetim kurulu ye saysnn bir kii olmas mmkndr.
Bunun nedeni sz konusu maddenin gerekesinde yle
aklanmtr: Bunun sebebi, bir taraftan, sistemde tek pay-
sahipli anonim irkete yer verilerek birok AB lkesinin ayn
kural uygulamakta olmas dolaysyla AB hukuku ile uyum
salanmas, dier taraftan da, kk anonim irketler ile ana
irketlerde, daha kolay ynetme yntemlerinin uygulanmasna
olanak tannmasdr.
YTTK, ETTKdan ayrlarak ynetim kurulu yesinin ve/
veya yelerinin tzel kii olabileceklerini de kabul etmektedir.
Tm bunlarn yan sra YTTK 359/1 maddesi dorultusunda
gerek veya tzel kii ynetim kurulu yelerinin irket pay-
sahibi olmas zorunluluu ortadan kaldrlmtr.
Krcaya gre[2], esas szlemeye konulacak bir hkmle
ynetim kurulu yelerinin gerek kii olmas art getirilebilir.
Ancak bu fikre katlmak mmkn deildir. nk yne-
[2] Krca, smail, Anonim irketlerde Tzel Kiilerin Ynetim Kurulu

yelii, Y. 2012, C. XXCIII, S. 2, s. 53
9
ve Sorumluluu
tim kurullarnda tzel kiilerin yer almas, YTTK ile kabul

edilmi devrim niteliinde bir yaklamdr. Yazarn bu fikri
sz konusu yeni yaklam ortadan kaldracak niteliktedir.
Ayrca, yasa profesyonel olarak yneticilii gaye edinmi,
payda olmayan tzel kiiliklerin de ynetim kurulunda grev
almasn amalamtr. Yazar gibi dndmz takdirde
buna muvazaa yoluyla hkmler koymak mmkn olacaktr.
Buraya kadar anlattmz yasalamalara dikkat ettiimizde
tek ortakl anonim ve limited irketlerini benimseyen Tica-
ret Kanunu buna paralel olarak tek kiiden oluan ynetim
kuruluna da onay vermitir. stelik bu tek kiilik anonim
irketlerde bu tek kiiden oluan paydan tzel kii olmas
olanan tanyan yasa, ayn ilkeyi ynetim kurulunun olu-
umuna da tam ve tek kiilik ynetim kurulu yesinin
tzel kii olabileceini benimsemitir. YTTK bu yeniliin
yan sra, ortak olmayan tzel kiinin de ynetim kurulunda
grev alabileceini kabul etmitir. Yasakoyucunun bu kabul
ile profesyonel olarak hizmet veren gerek kii yneticile-
rin ve de yneticilik konusunda uzmanlam tzel kiile-
rin irket ynetiminde grev almasnn n almtr. Bu
husus 359. maddenin gerekesinde de yle yer bulmutur:
Bu madde ile, ynetim kurulu yelerinin ayrca, paysahibi
olmalarna ilikin 6762 sayl Kanunda ngrlm bulunan
(gereksiz) zorunluluk kaldrlmtr. Bylece hem az ortakl
anonim irketlerde ok yeli ynetim kurulu oluturulmasna
olanak tannm, hem de yapay hile-i eriye olan zmlere
bavurulmadan, uzman ve profesyonel ynetim kurullarnn
kurulabilmesinin yolu almtr.
10
Yasa koyucu profesyonel tzel kiilerin irket ynetim

kurullarnda yer almasn salarken, sz konusu tzel kii-
lerin sorumluluk tamasn da arzu etmitir. bu nedenle
ETTK 312. maddesinde yer alan tzel kii temsilcisi olarak
ya da tzel kiinin nerdii kii olarak genel kurul tarafn-
dan ynetim kurulu yeliine seilen kiilerin sadece ahsi
sorumluluklar sz konusu olmasna karn, YTTK 359
ynetimde tzel kiilerin yer alabileceini ve tzel kiilerin
de sorumlu olaca ilkesini benimsemitir.
Amme hkmi ahslarnn itiraki balkl 275. maddede
yer alan hkm, YTTK 334. maddesinde de yer almakta-
dr. Gerek ETTK, gerek YTTKda iletme konusu anonim
irketlerde, esas szlemede ngrlmesi artyla, paysahibi
olmalar art aranmakszn devlet, il zel idaresi, belediye ve
ky ile dier kamu tzel kiilerine ynetim kurulunda tem-
silci bulundurmak hakk tannabilir. Yine ETTKda olduu
gibi bu kamu tzel kiileri tarafndan irket ynetim kuruluna
atanan temsilcilerin grevden alnabilmeleri de bu kamu
tzel kiileri tarafndan gerekletirilir. ETTKda olduu
gibi bu temsilciler sz konusu anonim irketin seimle gelen
ynetim kurulu yelerine tanm olan hak ve grevler bu
temsilciler iin de geerlidir. Ancak, bu temsilcilerin irkete
ve onun alacaklarna ve pay sahiplerine kar bir sorumlu-
luklar domu ise, eskiden olduu gibi, atayan kamu tzel
kiisi bu zarardan sorumludur. Elbette tzel kiinin rcu
hakk sakldr.
ETTKya gre zel hukuk tzel kiilerinin temsilcilerinin
irkete, ortaklarna ve de alacakllarna vermi olduklar
zarardan tr, temsil ettikleri irket yerine, sadece ynetim
11
ve Sorumluluu
kurulu yelerinin sorumluluuna ilikin ilkeden dnl-

mtr. YTTK 359. maddesi zel hukuk tzel kiilerinin
ynetim kuruluna seilebilmek iin temsilci nermesi yerine,
kendisinin atanmasna olanak verdiinden tr, yeni yasada
artk temsil edilen zel hukuk tzel kiisi de kamu tzel kiisi
gibi sorumlu hale getirilmitir.
YTTK 359. maddesine gre ynetim kurulu yelerinin
seilmeleri genel kurul kararyla olabilmektedir. Bu temel
kuraldr, ancak yine ayn maddeye gre irket esas szle-
mesiyle ynetim kurulu yesi atanabilir. zellikle kurulu
aamasnda bu yntem irketin ilerliine kolaylk getirdii
iin tercih edilen bir sistemdir. Bu aamada ETTK 315,
YTTK 363. maddesinde yer alan ynetim kurulunda istifa,
lm vb. nedeniyle boalmann ynetim kurulu tarafndan
tamamlanabileceiyle ilgili maddenin aynen muhafaza edil-
dii grlmektedir. Tamamlama yntemi istisnai bir durumu
gndeme getirmektedir. Bu yntem sadece ynetim kurulu
yesinin lm, istifas ya da ynetim kurulu yesi seilme-
nin ya da kanundan veya zel szlemelerden kaynaklanan
nitelikleri kaybetmesi halinde uygulanacak bir maddedir. Bu
maddenin uygulanabilmesi iin ynetim kurulu yeliinde
bir boalma meydana gelmesi ayn zamanda ynetim kuru-
lunun sirkler yoluyla ya da fiilen toplant yaparak karar
almas gerekir. ki koul bir araya geldiinde ynetim kurulu
kararyla boalan ynetim kurulu yeliine atama yaplabilir.
Ancak bu uygulama yaplrken ynetim kurulu yeliklerinde
toplu boalma meydana gelmise rnein irketin tm hisse-
leri yeni ortaklara devredilmi ve ynetim kurulu tamamen
deiecek ise bu yolun uygulanmas, yani ynetim kurulu
kararyla yeni ynetim kurulunun oluturulmas kanuna kar
12
hile oluturaca iin sakncaldr. Zaman zaman uygulamada

toplu boalmalarda sanki toplu boalma yokmuasna yeler
tek tek istifa ettirilmekte ve de ayn gn yarmar saat arayla
yeni yeler seilerek genel kurula gitmeksizin yeni ynetim
kurulu oluturulmaktadr. te kanuna kar hile dediimiz
nokta budur.
Atanan ynetim kurulu yesi, yerine atand ynetim
kurulu yesinin grev sresini tamamlar. Atanan bu yne-
tim kurulu yesinin ilk genel kurulda onaylanmas gerekir.
Burada sz edilen genel kurul tarafndan onama ilemi genel
kurulun yaplmamas nedeniyle gereklememesi halinde
atanan ynetim kurulu yesi dier ynetim kurulu yesi
yaplan toplantya kadar grevine devam eder[3].
Ynetim kurulu tarafndan tamamlama yoluyla yaplan
atamalarda ise, ynetim kurulunun dier konularda uymak
zorunda olduu YTTKnn 390/1de hkme balanm olan,
karar ve toplant nisabna uygun olarak ekseriyetle toplanl-
mal ve toplantya katlanlarn ekseriyetiyle karar verilmelidir.
Elbette ana szlemede bu konuda aarlatrlm toplant
ve karar nisab belirlenmi ise ona uyulmaldr. Ynetim
kurulu tarafndan yaplan tamamlama atamalarnda atanan
yenin yasann ve ana szlemenin arad koullar tamas,
hatta esas szlemede belirli bir pay grubuna belirli gruplara
veya imtiyaz tannm gruplara ilikin zel dzenleme varsa
bunlara da uymak gerekecektir.
[3] Uysal, Levent, 6762 Sayl Trk Ticaret Kanunu Ve Trk Ticaret
Kanunu Tasars Kapsamnda Anonim irketlerde Ynetim Kurulu
Ve Ynetim Kurulu yelerinin Hukuki Sorumluluu -I, TBBD,
Y. 2009, S. 80, s. 350, dn. 87
13
ve Sorumluluu
Ynetim kurulu yeleri ETTK 314, YTTK 362 gereince

en ok yl iin seilecektir. Esas szlemede aksine hkm
yoksa bu kiiler yeniden ynetim kurulu yeliine seilebi-
lecektir. Yargtay kararlarna gre, yln sonunda ynetim
kurulu yeliinin dorudan deceine ilikin hkm olma-
dna gre, yeni ynetici seilene kadar mevcut ynetim
kurulu yeleri greve devam ederler[4].
Ynetim kurulu yeleri YTTK 364 gereince esas szle-
meyle atanm olsalar dahi, gndemde ilgili bir maddenin
bulunmas veya gndemde madde bulunmasa bile hakl
bir sebebin varl halinde, genel kurul kararyla her zaman
grevden alnabilirler. Bu madde ETTK dneminde Yar-
gtay kararlarnda farkl tarihlerde ve deiik ynde sonuca
balanan ynetim kurulu yelerinin grevden alnmas ve
gndeme ballk sorununu zerek hkme balamtr. Buna
gre kural, bir yenin grevden alnabilmesi iin gndemde
hkm bulunmasdr. Ancak hakl sebepler varsa bu halde
gndeme ballk aranmayacaktr. Hkmn gerekesinde bu
hakl sebeplere u rnekler verilmitir. Inter alia, yolsuzluk,
yetersizlik, ballk ykmnn ihlali, bir ok irkette yelik
sebebiyle grevin ifasnda glk, geimsizlik, nfuzun ktye
kullanlmas hakl sebeptir. Sadece politik nitelik tayan bir
sebep, zellikle bilgisi ve ehliyeti ile yararl olan bir ye ynnden
hakl sebep oluturmas ratio legise uymayabilir.
[4] 11. HD. 30.11.1992 tarih E. 6270, K. 11025; 12. HD. 12.2..1988
gn, E. 98/691, K. 98/1434 (Morolu, Erdoan, Notlu-tihatl
Trk Ticaret Kanunu ve lgili Mevzuat, 7. Bas, stanbul, 2001,
s.240)
14
Kurul halinde grev yapmas benimsenen ynetim kurulu,

her yl bir bakan ve bakann bulunmad zamanlarda ona
veklet etmek zere en az bir bakan vekili seer. Bu hkm
YTTK 366. maddesinde yer almaktadr. Sz konusu madde
ETTK 318. maddesiyle benzerlik gstermekte ise de, iki
adan farkl yapya sahiptir. Bunlardan birincisi, ETTK
hkmne gre bakan yardmcsnn bir kii olmas ilkesi
benimsenmi ve uygulama da bu ynde gelimitir. Dier
bir anlatmla ticaret sicil mdrlkleri, grev dalmnda
bakan yardmcsnn birden fazla kii olmasn yasaya aykr
kabul etmekteydi. Yeni yasa gerekesinde de akland
gibi, bu sakncay ortadan kaldrabilmek iin en az bir
bakan vekili seer. hkmne madde iinde yer vermitir.
Bylece maddenin yaps gerei birden fazla bakan vekili
semek mmkn olacaktr. kinci farkllk ise YTTKya
gre irket esas szlemesinde bakan veya bakan vekilinin
genel kurul tarafndan seileceine dair hkm ierebilecek
olmasdr. Her ne kadar ETTKda byle bir yasak yok ise
de, ETTKnn 318. maddesi uygulamada grev dalmnn
ynetim kurulu tarafndan yaplaca ilkesini benimsemi
ve bu nedenle de esas szlemede genel kurul tarafndan bir
atamaya rastlanmamtr.
11. HD.nin, 7.4.1980, E. 1980/1714, K. 1980/2024
sayl karar incelendiimizde ynetim kurulu yelerinin
genel kurul tarafndan ibra edilmemi olmalarnn yeni-
den seilmelerine engel olmayacann ifade edildiini
grmekteyiz.
15
ve Sorumluluu
2. Azil
Ynetim kurulu yesi YTTK dorultusunda gndeme
ballk ilkesi olmakszn genel kurul tarafndan azledile-
bilir. Yeni yasa bu hkm getirerek eski yasa dnemindeki
karmaay nlemek istemitir[5].
YTTK tzel kiilerin ynetim kuruluna kendilerini temsil
etmek iin bir gerek kiiyi grevlendirileceini ve bu kiinin
tescil ve ilan edileceini hkm altna almtr. Bu kiilerin
grevden alnmas sz konusu tzel kiinin yetkisindedir.
Ancak, genel kurulun tzel kii tarafndan atanan bu yenin
deitirilmesini hakl sebeplerin varl halinde talep hakk
olduunu savunmaktayz[6].
Burada hatrlanmas gereken bir baka olay ise pay sahibi
olmakszn esas szlemede yer alan hkm nedeniyle yne-
tim kuruluna kamu tzel kiilerinden katlan yenin azli
olaydr. Bylesi bir azil sz konusu olduunda atamay yapan
ynetim kurulunun yetkisi olduu gibi, genel kurulun da
azille yetkilendirildii belirtilmektedir[7]. Ancak bizim kiisel
kanmza gre ve ETTKda yer alan ak hkm nedeniyle
burada da aynen pay sahibi tzel kii temsilcisi ynetim
kurulu yesine uygulanan yntemin uygulanmas yani yne-
tim kurulunun sadece hakl sebeplerin varl halinde yetkili
olduunun kabul gerekir.
[5] Aksi ynde bkz. Uysal, s. 323

[6] Alta, Soner, Yeni TTKya Gre Azledilen Ynetim Kurulu yesinin
Tazminat Hakk, LHD, Y. 2012, S. 117, s. 103
[7] Alta, s. 104
16
B. BELRL GRUPLARIN YNETM KURULUNDA TEMSL

EDLMES
Belirli gruplarn ynetim kurulunda temsil edilmesi,
YTTK 360da ilk kez yer almaktadr. Bu hkmn uygula-
nabilmesi iin esas szlemede bu konuda bir hkmn yer
almas nkouldur. Maddede, esas szlemede ya ynetim
kurulu yesinin bu belirli gruplar arasndan seilecei ya da
bu gruplarn ynetim kurulu yelii iin aday gsterebilecei
hkmne yer verilmektedir. Eer bylesi bir art esas sz-
lemede yer alyorsa, belirli bir grup oluturan paysahipleri,
belirli pay gruplar ya da azlk esas szlemede belirtilen
koullarla ynetim kurulu yesi seebilecei gibi aday da
gsterebilir. Eer, esas szlemede bylesi bir hkm varsa
genel kurul bu hkme uygun davranmak zorundadr.
Eer irket, halka ak anonim irket ise YTTK 361 do-
rultusunda seilen ynetim kurulu yelerinin says, ynetim
kurulu toplam ye saysnn yarsn aamaz.
Bu maddenin doru anlalabilmesini salamak asndan
madde gerekesi de incelenmelidir[8].
[8] sv. BK m. 709 (Eski 708 (4) ve (5)) hkmnden esinlenen 360
nc madde, belirli pay ve paysahibi gruplarna ve azla ynetim
kurulunda temsil edilme hakk tannmasn dzenlemektedir.
Temsil edilme hakk ancak esas szlemede ngrlerek
bahedilebilir.
Bu madde, ynetim kurulunda temsil edilme hakkn hem
paysahibi gruplarna hem azla hem de pay gruplarna tanmtr.
Krda, oyda, tasfiye paynda veya dier herhangi bir malvarl
hakknda imtiyazl olan bir pay grubuna ynetim kurulunda
temsil hakk tannabilir. Sz konusu hak, imtiyaz gibi her paya
deil, belirli paysahipleri gruplar ile belirli pay gruplarna ve azla
17
ve Sorumluluu
bir btn olarak tannmaktadr. Bylelikle bu hkmde 478

inci maddeye bir istisna getirilmitir. Bu istisna tarihi sebeplere
dayanmaktadr. nk 6762 sayl Kanunda bu tr bir istisnaya
yer verilmi olmamasna ramen Yargtayn otuz yl akn sreden
beri uygulanan yerleik itihad grup imti-yaznn tannmas
ynndedir. Teori ile badatrlmas g olan bu istisna, ilkesel
kararlar ve reti ile kendini kabul ettiren bir hukuk haline
gelmitir. Bu yolla oluan hukuka gerekli nemin verilmesi ve
bu hukukun tannmas hukuk biliminin kabul ettii bir olgudur.
Aksi ynde bir deiiklik, uygulamada byk glkler yaratabilir
ve tannacak uyarlama olanak ve sreleri amacn elde edilmesine
yetmeyebilirdi. Bu sebeple ikinci fkra ngrlerek Yargtay
kararlarnda yer alan ilke kanunlatrlmtr.
Tasarnn bu hkmyle belirli pay gruplar yannda paysahibi
gruplarna ve azla da bu olanan tannmas hukukumuzda bir
almdr. Bu alm reti ve yarg kararlarnda netlik kazanrken,
pay ve paysahibi gruplar ile azlk temsilcisinin niteliinin ortaya
konulmas da nemli bir sorun oluturacaktr. Bylece bugne
kadar retide tartlmam olan temsilcinin nitelii de ele
alnacaktr.
Bu hkmn uygulanabilmesi iin hem azln hem de belirli
paysahipleri gruplarnn belirlenebilir ve tannabilir bir ekilde
tanmlanmas, yani bir anlamda dier paysahiplerinden ayrlabilir
olmalar gerekmektedir. Belirli paysahipleri gruplar, meslekler ve
iletme konular gibi ltlerle kolaylkla belirlenebilirler. nemli
olan, azln belirlenebilir olmasdr. Bunun iin, somut olayn
zelliklerinin ortaya karabilecei istisnalar bir yana, yzdelerin
anlmas yeterli olmayabilir. Bunun yerine pay senedi numaralar ve
saylar ayrt edilebilirlilik ynnden daha iyi bir lttr. Azln
iyi tanmlanmamas imtiyazlarn korunmasna ilikin hkmlerin
uygulanmasn gletirebilir.
Paysahibi gruplar arasnda yan sanayi mensuplar, bayiler vs. yer
alabilir. Temsil edilme hakk, baz kurul yelerinin belirli paysahibi
gruplar arasndan seilmeleri veya balayc aday nerme hakk
tannmas eklinde de ngrlebilir.
18
C. YNETM KURULU YELNE ENGEL HALLER
1. Kanundan Kaynaklanan
Kanun ncelikle YTTK 359/3 hkm gereince ynetim
kurulu yesinin tam ehliyetli olmasn aramtr. Ayrca
YTTK 359/4te de ynetim kurulu yeliini sonlandran
hallerin yelie seilmeye de engel olaca belirtilmitir. Bun-
lar da 363/2de ynetim kurulu yelerinden birinin iflasna
karar verilir veya ehliyeti kstlanr ya da bir ye yelik iin
gerekli kanuni artlar yahut esas szlemede ngrlen nite-
likleri kaybederse, bu kiinin yelii, herhangi bir ileme gerek
olmakszn kendiliinden sona erer eklinde ifade edilmitir.
Kanun her ne kadar okuma yazmann bir art olduunu
zikretmemi ise de tam ehliyetli bir kiinin okuma yazma
bilmemesi halinde irket belgelerini, en azndan ynetim
kurulu karar defterini imzalamasnn mmkn olamayaca-
ndan tr bu koulun varln kabul etmek gerekecektir.
nk HMUKta 297. maddede yer alan bundan baka
imza vazna muktedir olamyan veya yaz bilmiyen ahsn
heyeti ihtiyariye ve mahallince maruf iki ahs tarafndan
tasdik edilmi ve el ile yaplm bir iaret veya mhr istimal
etmesi caizdir. hkm HMK ile kaldrld iin okuma
yazma bilmeyen kiinin imzalam olduu bir belge ancak
HMK 206/1 maddesi dorultusunda noterler tarafndan
dzenlenme eklinde oluturulacaktr. Bir ynetim kurulu
kararnn noter tarafndan dzenleme eklinde oluturulmas
pratik adan olanaksza yakndr. bu nedenle ynetim
kurulu yeliine seim yaplrken yelerin okuma yazma
bilmelerinin art olarak aranmas gerektiine inanmaktayz.
19
ve Sorumluluu
Kii ehliyetli fakat okuma yazma bilmesine ramen, her-

hangi bir durumdan dolay imza atmasna engel uzuv kaybna
sahipse bu kiiler mhr, parmak izi ya da bir alet kullanarak
imza atmak istediklerinde ise HMK 206/1 dorultusunda
belge, noter tarafndan dzenleme eklinde oluturulmaldr.
Bu da yukarda sylediimiz gibi pratik adan mmkn
deildir.
Bu olay bir de grme engelliler asndan deerlendirirsek,
YBK 15/2 dorultusunda tank huzurunda ya da grme
engellinin beyan dorultusunda tanksz olarak imzalanmas
mmkndr. Bu maddenin uygulanrl da kanmzca pratik
yaamla elikilidir.
mzay dzenleyen YBK 15/2ye baktmzda imzann el
yazsyla atlmas gerekmektedir. Kanunda imzann tayaca
nitelikler konusunda herhangi bir hkm bulunmamaktadr.
Ancak Soyad Nizamnamesinin 2. maddesinde Syleyite,
yazta, z ad nde, soyad sonda olmak zere btn harfleri
sylenerek veya yazlarak kullanlabilecei gibi syleyite ve
yazta z adsz yalnz soyad kullanlabilir ve imzada z
adn ilk harfi, z ad iki tane ise her ikisinin ilk harfleri veya
birinin ilk harfi ile teki ad ve soyadnn tm yazlabilir. ki
soyad olan kadn her iki soyadn birlikte kullanr. ifadesi
yer almaktadr[9].
Yukarda da sylediimiz gibi, ynetim kurulu yelerinin
paysahibi olmalarna ilikin gereklilik ortadan kaldrlmtr.
[9] Bylesi bir alma yaparken yasal adan imzadan ne anlalmas

gerektiini de dile getirmeyi ve toplumca karalama eklinde atlan
imzalarn yasaya muhalefet oluturduunu belirtmenin yararl
olacan dndk ve bu aklamay yaptk.
20
Bylelikle az ortakl anonim irketlerde ok yeli ynetim

kurulu oluturulmasna olanak tannm, yapay, hile-i eriye
olan zmlere bavurulmadan, uzman ve profesyonel yne-
tim kurullarnn kurulabilmesinin yolu almtr.
YTTK 359/1-c.2de ise ynetim kurulunda temsile yet-
kili olan en az bir yenin yerleim yerinin Trkiye olmas
gerektii hkm altna alnmt. Gerekede bunun sebebi
ilem kolayln salamak, hukuk ve ceza sorumlulua
ilikin hkmlere uygulanabilirlik kazandrmak ve irketin,
paysahiplerinin ve alacakllarn menfaatlerini korumak ola-
rak gsterilmiti. Fakat sz konusu art, YTTKy deitiren
6335 sayl kanun ile kaldrlmtr.
YTTKnn en radikal deiikliklerinden birini de ynetim
kurulu yelerinin drtte birinin yksekrenim grm
olmas zorunluluu oluturmaktayd. (YTTK 359/3) nceki
kanunumuzda ynetim kurulu yelerinin eitimleriyle ilgili
hibir art aranmazken, yeni kanunumuz kkl bir deiiklik
ile yksekrenim art koymutu. Fakat bu art tek yeli
ynetim kurullarnda uygulanmayacakt. Bu art da 6335
sayl kanunla kanunumuzdan karlm olup, bundan byle
ynetim kurulu yesi iin yksekrenim art kaldrlmtr.
YTTK 359. maddenin son fkrasna gre, ynetim kurulu
yeliini sona erdiren sebepler seilmeye de engeldir. Bylece
mahkeme kararlar ve retide hkim olan gr kanunla-
trlmtr. Bu fkra YTTK 262/1, 263/2, 263/3 ile birlikte
deerlendirildiinde kiinin ynetim kurulu yesi olduu
srada ynetim kurulu yesi seilme artlarn kaybettii
takdirde ynetim kurulu yeliinin kendiliinden deceini
syleyebiliriz.
21
ve Sorumluluu
YTTKnn anonim irketlerle ilgili en dikkate deer dei-

ikliklerinden biri de ETTK m. 315de saylan sulardan
mahkm olmu kiilerin ynetim kurulu yesi seilemeyecei
ile ilgili olan ksmn yeni YTTKya alnmam olmasdr.
Gerekede bu konuda herhangi bir aklama olmamasna
ramen yz kzartc sular diye nitelendirebileceimiz sula-
rn bundan byle ynetim kurulu yesi seilme veya ynetim
kurulu yeliinden dmeye neden olmayaca anlalmakta-
dr. Ancak Tekinalpe[10] gre, ceza kanunlar mahkmiyetin
sonularn zaten dzenlediinden, bunlar da ynetim kurulu
yeliine engel oluturduundan ve ayrca ynetim kurulu
yeliini sona erdirebilen daha birok su varken bunlarn
bir ksmn kanunda belirtmek yersiz olduundan sz konusu
sular kanuna alnmamtr. Morolu[11] ise aksi gr olarak
bunun bir hukuk boluu olduu ve sularn saylmasnn
uygulamada emniyeti salayacan belirtmitir. Bizim kiisel
grmz Moroludan yanadr. nk irket ynetimi
hala hukuk eitimi almam kiilerin elindedir. Onlardan
bylesi bir yorum beklemek yanltr.
2. Esas Szlemeden Kaynaklanan

YTTKnn 363/2 maddesinden de anlalabilecei gibi
esas szlemede yer alan engelleyici koullar da dikkate aln-
mak zorundadr. rnein sadece 35 ya stndeki kiilerin
ynetim kurulu yesi olabilecei gibi somut ve objektif bir
art getirilebilir.
[10] Tekinalp, nal, Yeni Limited ve Anonim Ortaklklar Hukuku ile

Tek Kii Ortaklnn Esaslar, 2. Bas, stanbul, 2012, s. 121
[11] Morolu, Erdoan, 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu Deerlendirme
ve neriler 7. Bask, stanbul, 2012, s. 161
22
D. YNETM KURULUNUN TOPLANMASI VE KARAR ALMASI

Ynetim kurulunun toplant ve karar nisabn dzenle-
yen YTTK 390/1 maddesi ETTKnn 330. maddesinden
ayrlmtr. Bilindii gibi ETTK 330. maddesinde toplant
yeter says azalarn en az yarsndan bir fazlasnn hazr
olmas artna balanmt. Yarsndan bir fazlas art Yar-
gtay kararlarnda yer alan buuk insan olmaz, tama tamam-
lanmas gerekir gr nedeniyle zellikle az sayda yeden
oluan ynetim kurullarnda, rnein yeli bir ynetim
kurulunda toplant yeter saysnn olmasn zorunlu hale
getirmekteydi. YTTK bundan ayrlm ye tam saysnn
ounluuyla toplanr kuraln benimsemitir. Bu yenilik,
toplant yeter says iin kolaylk getirdii gibi, yarm insan
olmaz ilkesinden kaynaklanan birok problemi ortadan
kaldracak niteliktedir.
Yukarda ifade ettiimiz toplant yeter says kanunla belir-
lenmi asgari orandr. Yasann hkm gerei esas szleme
ile toplant yeter says arlatrlm olarak kararlatrla-
bilir. Bu ilke aada inceleyeceimiz karar yeter says iin
de geerlidir. Dier bir anlatmla, esas szleme ile YTTK
390/1de yer alan toplant ve karar nisaplar arlatrlm
olarak benimsenebilir.
Ynetim kurulunun karar yeter says, yine ayn madde
dorultusunda, eer esas szlemede arlatrlm bir say
belirtilmemise hazr bulunan yelerin ounluu ile olu-
aca kabul edilmitir.
YTTK 390/3 oylarn eitlii halini hkme balam ve
oylar eit olduu takdirde o konu gelecek toplantya braklr,
23
ve Sorumluluu
ikinci toplantda eitlik olursa sz konusu neri reddedilmi

saylr hkmn getirmitir. Bu hkm ETTK 330 ile
ayndr.
Yine ETTK 330. maddesine paralel bir ekilde 390/5
ynetim kurulu kararlarnn geerliliini yazlp imza edilmi
olma artna balamtr.
Yukarda aktarm olduklarmz ynetim kurulu toplant-
larnn fiilen yaplmas halinde uygulanan kurallardr. Eer
ynetim kurulu toplantlar YTTKnn verdii imkanla elekt-
ronik ortamda yaplacak ise, toplant fiili toplant gibi deer-
lendirilecek ve yukarda saydmz ilkeler geerli olacaktr.
Toplant ister fiilen, ister elektronik ortamda yaplsn
YTTK 390/2 dorultusunda ynetim kurulu yeleri bir-
birlerini temsilen oy veremeyecekleri gibi, toplantlara vekil
araclyla katlamazlar. Bu fkrann konulmasnn nedeni,
ynetim kurulu yelerinin yerine vekleten bakalarnn oy
vermesi yahut toplantlara katlmasnn, ynetim kurulu
yelerinin seilirken genel kurula verdii gveni bir baka-
snn veremeyecei dncesidir.
Toplantya katlmayan yenin kabul edilebilir bir mazereti
olmas gerekir. Toplantnn yer ve tarihinin belirtilmemi
olmas makul bir mazerettir. Hatta bylesi bir durumun
varlnda sz konusu ynetim kurulu yesi iptal gibi yasal
haklarn kullanabilecei kansndayz. Bunun dnda salk
nedenleri, baka bir yerde olmas, mazeretinin kalkaca tarihi
belirterek erteleme talep etmesi gibi nedenler makul haller
olarak kabul edilmelidir. ETTKda toplantya katlmayan
ye, bir sonraki toplantda toplant zaptn incelemek ve
24
irketin zararn grd kararlar irket denetisine ihbar

ile ykmlyd. YTTKda byle bir ykmllk yoktur.
YTTK 390/4 ile ETTK 330/2 birbirinin tekrar niteliin-
dedir. Her ikisinde de toplant yaplmakszn sirkler yoluyla
ynetim kurulu toplantsnn yaplabilecei belirtilmektedir.
Ancak YTTK, ETTKya gre konuyu daha detayl olarak
dzenlemitir. YTTKya baktmzda yelerden hibiri
toplant yaplmas isteminde bulunmad takdirde, ynetim
kurulu kararlar, kurul yelerinden birinin belirli bir konuda
yapt, karar eklinde yazlm nerisine, en az ye tam say-
snn ounluunun yazl onay alnmak suretiyle de verile-
bilir. Ayn nerinin tm ynetim kurulu yelerine yaplm
olmas bu yolla alnacak kararn geerlilik artdr. Onaylarn
ayn ktta bulunmas art deildir; ancak onay imzalarnn
bulunduu ktlarn tmnn ynetim kurulu karar defterine
yaptrlmas veya kabul edenlerin imzalarn ieren bir karara
dntrlp karar defterine geirilmesi kararn geerlilii
iin gereklidir. ifadesini grmekteyiz. Sz konusu hkm
yeterince ak olduu iin ayrca aklama yapmaya gerek
grmemekteyiz.
Sirkler yoluyla yaplan toplantlarda ynetim kurulu
yeleri e-imza kullanabilirler. nk EBK 14, YBK 15.
maddesi e-imza kullanmaya olanak tanmtr.
BK elektronik imza kullanmaya olanak tand gibi,
YTTK 1527/1[12] elektronik ortamda ynetim kurulu top-
lantlarnn yaplmasna olanak tanmtr.
[12] irket szlemesinde veya esas szlemede dzenlenmi olmas

artyla, sermaye irketlerinde ynetim kurulu ve mdrler
kurulu tamamen elektronik ortamda yaplabilecei gibi, baz
25
ve Sorumluluu
Ynetim kurulu yeliinde, lm istifa ya da benzeri

nedenle ayrlan yenin yerine atama yaplrken, ynetim
kurulunun toplantsnda toplant ve karar nisab aadaki
kararlar dorultusunda aranmayacaktr[13]. Yani var olan
yelerin toplanmasyla bu ynde karar alnabilecektir. Sz
konusu kararlardan bir tanesinin zetini sunmakta yarar
grmekteyiz. 11. HD.nin 18.11.1982, 3558 E 4511 K ve
11. HD. 3.10.1985 gn 4821 E. 5036 K. sayl kararna gre
Ne var ki TTK.nun 315/f-I maddesi hkm anonim irketi
idare ve temsil etmek gibi ok nemli bir ilevi olan ynetim
kurulunun baz yelerinin lmesi veya maddenin ikinci fk-
rasnda ngrlen sebeplerden biriyle grevlerinin sona ermesi
halinde irketin toplanacak ilk genel kurula kadar organsz
kalmamasn salamaya ynelik zel ve ayrk bir hkm olduu
cihetle bu amaca uygun yorumlanmaldr. Ynetim Kurulunun
TTK.nun 315/f-I maddesindeki geici ye atama yetkisinin
kullanabilmek iin mutlaka toplant yeter saysn haiz olmas
gerektii yolundaki lafzi ve dar yorum alan yelik nedeniyle
geri kalan yelerle toplant nisabnn olumad hallerde anlan
yasa hkmnn uygulama imkann ortadan kaldracaktr.
zellikle anaszlemede aksine hkm bulunmadka ynetim
kurulunun TTK.nun 312/f-1 maddesi gerei kiiden olu-
masnn olaan hali tekil ettii nazar itibare alndnda bir
yelii alan byle bir ynetim kurulunun dier iki yesinin
alan yelie geici atama yapamamasnn TTK.nun 315/f-I
yelerin fiziken mevcut bulunduklar bir toplantya bir ksm

yelerin elektronik ortamda katlmas yoluyla da icra edilebilir.
Bu hllerde Kanunda veya irket szlemesinde ve esas szlemede
ngrlen toplant ile karar nisaplarna ilikin hkmler aynen
uygulanr.
[13] Bu konuyla geni bilgi iin bkz. Uysal, s. 325
26
maddesi hkmnn uygulama alann Kanun koyucunun

amacna aykr biimde daraltaca kukusuzdur. Dier bir
anlatmla kanun koyucu kiilik ynetim kurulunun varl-
n da gznne alarak bu hkm getirmitir. u halde TTK.
nun anlan hkmn amac dorultusunda yorumlamak ve
ynetim kurulunun kalan yeleri toplant nisabn tekile kafi
gelmese bile karar nisabn oluturabildii hallerde bu yele-
rin geici ye atayabileceini kabul etmek gerekir. (11. HD.
8.2.1990 tarih 1989/5478 E ve 1990/708 K.) Ayrca 11.
HD. 28.9.1992 T, 1991/2651 E, 1992/9331 K ve 11. HD.
19.9.1991 T, 1991/2331 E, 1991/4669 K sayl kararlar da
bu dorultudadr. Tabii ki, ynetim kurulu yelerinden kalan
yelerin karar yeter saysn oluturmamas halinde ETTK
315 uygulanamayacaktr.
Bu kararlar dikkate aldmzda tamamlama yolu ile
atamada toplant nisab iin esnek olunmas, buna karlk
karar nisabnn mutlaka aranmas gerektii, yani karar nisab
var ise atamann yaplmas gerektii sonucuna ulamaktayz.
Eer genel kurul tarafndan ynetim kurulu seiliyorsa,
toplant yeter says iin esas szlemede bu konuya ilikin
hkm olup olmadna baklr. Eer esas szlemede her-
hangi bir hkm yoksa YTTK 418. maddesi gereince ser-
mayenin en az drtte birini karlayan paylarn sahiplerinin
veya temsilcilerinin varlyla toplanr. Eer esas szlemede
karar yeter says iin zel bir hkm yoksa toplantda hazr
bulunan oylarn ounluu ile de karar verilir. Eer esas
szlemede hkm varsa elbette esas szlemede yer alan
hkm uygulanacaktr. Ancak esas szleme hazrlanrken
yasada yer alan toplant ve karar nisaplarnn taban toplant
27
ve Sorumluluu
ve karar nisaplar olduu esas szlemede bunun stnde

toplant ve karar nisab seilmi olmas gerektii unutul-
mamaldr. Eer tesadfen esas szleme bylesi bir hatay
tayor ise, yani yasadaki toplant ve karar nisab altnda bir
nisap esas szlemede yer alyorsa, kanmzca esas szleme
yerine yasal toplant ve karar nisabnn uygulanmas daha
doru olacaktr.
Olaymz ETTK dneminde var olan denetinin genel
kurulu toplantya armas ve bu yolla ynetim kurulu-
nun atanmasnn yaplmas asndan deerlendirdiimizde
YTTK asndan denetinin genel kurulu toplantya ar-
mas yetkisinin kalmadn grmekteyiz.
Denetiye tannm olan bu olanan YTTK ile kaldrlm
olmasna karn YTTKnn 410/2 maddesi tek bir yeye
dahi ynetim kurulunun devaml olarak toplanamamas,
toplant nisabnn olumasna imkn bulunmamas veya
mevcut olmamas durumlarnda, mahkemenin izniyle, genel
kurulu toplantya armas olana verilmitir.
E. YNETM KURULU KARARLARIN GEERLLK KOULU

Bilindii gibi kararlar fiilen yaplan toplantlarda ya da
YTTK 363/1 maddesi gereince toplantsz olarak yani
sirkler yoluyla alnabilir.
Eer karar fiilen yaplan toplantyla alnmsa, toplantya
ilikin toplant ve karar nisabnn yan sra bu kararn geerli
olabilmesi iin YTTK 390/5 dorultusunda YTTKnn
64/4. maddesi uyarnca tutulmas zorunlu ynetim kurulu
karar defterine yazlmas ve imzalanmas gerekmektedir.
28
Ancak uygulamada karar defterinin dna yazlm bir karar

imzalanarak karar defterine yaptrlm ise muteber addedil-
mektedir. Kanmzca bu uygulama bundan sonra da aynen
devam edecektir.
Eer karar toplant yaplmakszn YTTK 390/4 dorul-
tusunda alnm ise ncelikle sz konusu kararn ynetim
kurulu yelerinden birinin belirli bir konuda yazlm ne-
risine gereksinim vardr. Bu neriye kar hibir ynetim
kurulu yesi bu konuda toplant yaplmas isteminde bulun-
mamaldr. Bylesi bir durumda sz konusu yazl neri
tm ynetim kurulu yelerine ulatrlr. Bu bir geerlilik
artdr. Tm yelere ulatrlan karar ynetim kurulunun
en az ye tam saysnn ounluunun yazl onay alnmak
suretiyle de verilebilir. Bu ekilde oluan kararn onay imza-
larnn bulunduu ktlarn tmnn ynetim kurulu karar
defterine yaptrlmas veya kabul edenlerin imzalarn ieren
bir karara dntrlp karar defterine geirilmesi kararn
geerlilii iin arttr.
F. YNETM KURULU KARARLARININ SAKATLII

Ynetim kurulunun kararlar birer hukuki ilem niteliin-
dedir. Her hukuki ilemde olduu gibi ynetim kurulu karar-
lar da sakat olabilir. Bilindii gibi hukukumuzda sakatlk
eittir: yokluk, iptal ve butlan. Yokluk, bir hukuki ilemin
kurucu unsurlarnda bulunan eksiklik halinde sz konusu
olur. Eer ynetim kurulu kararlarnda kurucu unsurlardan
birisi eksik olursa bu durumda bu kararn yokluunun tespiti
istenebilir. rnein, ynetim kurulunu oluturan kiiler
29
ve Sorumluluu
ynetim kurulu yelii sfatn haiz deilse bu karar hukuki

anlamda yok hkmndedir[14].
Ynetim kurulu kararlarnn iptali ETTKda kural olarak
mmkn deildi[15]. Ancak ilmi ve kazai itihatlar, BKda yer
alan genel hkmlerden yararlanarak, bunun baz hallerde
mmkn olduunu belirtmiler ve uygulama bu ynde
gelimitir. ETTKda ynetim kurulu kararlarna ilikin
butlan ve yokluk hali de dzenlenmemiti. lmi ve kazai
itihatlar butlan ve yokluun uygulanabilecei ynnde
olutu ve uygulama bu ynde geliti. Yargtay 11. HD.nin
1988/3414 E. 1989/260 K. 26.1.1989 T. sayl karar da bu
aklamamz dorular niteliktedir[16].
YTTK, ETTKdan farkl olarak ilk defa ynetim kurulu
kararlarnn butlann dzenlemitir. ETTK dneminde Yar-
gtay itihatlaryla tannan bu durum bylece yasalamtr.
YTTK gerekede de belirtildii zere dava olanan tan-
yarak ve iptal edilebilir kararlarla batl kararlar arasndaki
farka aklk getirerek paysahibinin korunmasn glen-
dirmitir. Bilindii gibi butlan bir ilemin geerlilik koul-
larnda bulunan eksiklik halinde sz konusu olur. Batl
kararlarda yokluktan farkl olarak ilemin kurucu unsurlar
tamdr. YTTK 391. maddede batl kararlar kenar bal
altnda rnek kabilinden batl ynetim kurulu kararlarn
[14] Bozkurt, Tamer, Ticaret Hukuku Cilt-II irketler ve Kooperatifler

Hukuku, 6. Bas, Ankara, 2012, s. 193; ynetim kurulu kararlarna
kar iptal davas alp alamayacana ilikin Uysal, s. 330
[15] 11. HD. 28.2.1979 E. 913/K. 925 (Eri, Gnen, Anonim irketler
Hukuku, Ankara, 1995, s. 190)
[16] Kazanc tihat Bankas
30
saymtr. Buna gre, a) Eit ilem ilkesine[17] aykr olan, b)

Anonim irketin temel yapsna uymayan veya sermayenin
korunmas ilkesini gzetmeyen, c) Pay sahiplerinin, zellikle
vazgeilmez nitelikteki haklarn ihlal eden veya bunlarn
kullanlmalarn kstlayan ya da gletiren, d) Dier organ-
larn devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine
ilikin kararlar batldr.
YTTK 391/1-ada bir butlan sebebi olarak yer alan eit
ilem ilkesine aykrlk, genel kurul kararlar bakmndan
butlan deil, iptal edilebilirlik yaptrm eklinde dzenlen-
meliydi. Kendigelenin[18] de belirttii gibi, mehaz kanun
svire Borlar Kanununda da eit ilem ilkesine aykrlk
butlan sebebi deildir. Ayrca SPK 12. maddesi ile YTTK 357
gerekesinde de belirtildii gibi eit ilem ilkesine aykrlk
iptal edilebilirlik yaptrm ile karlaacaktr.
[17] Eit ilem ilkesi ETTKda yer almamakta idi. YTTK kabul edilirken
Yargtayn yerleik kararlarndan, AETnin ticaret irketlerine
ilikin sermayeyi konu alan 77/91 sayl ikinci ynergesinin 42.
maddesinde benimsenen ilkelerden yararlanlmtr. Yasann
gerekesine baktmzda bu ilkenin kabul ile irket organlarnn
znel ve keyfi karar ve uygulamalarna son vermek amalanmtr.
Bylece paydalar arasnda adil bir uygulanma salanacaktr.
Elbette eit ilem ilkesinin uygulanabilmesi iin taraflarn tad
artlarn da birbirine eit olmaldr. artlarda eitsizlik varsa bylesi
bir uygulamay beklemek mmkn deildir. Bu kurala aykr
davranldnda iptal sz konusu olacaktr. Pay sahipleri eit ilem
ilkesinden oylaryla ve somut olaya zg olarak vazgeebilirler.
Ancak ilkeden btn olarak vazgemek mmkn deildir.
[18] Kendigelen, Abuzer, Yeni Trk Ticaret Kanunu Deiiklikler,
Yenilikler, lk Tespitler, stanbul, 2011, s. 239 240
31
ve Sorumluluu
YTTK 391. maddesinde yer alan hkm iyi deerlen-

direbilmek iin bu maddeye ilikin madde gerekesinin
bilinmesinde de yarar vardr[19].
[19] Ynetim kurulu kararlar iptal edilemez. Buna karlk btl ynetim
kurulu kararlarna kar tespit davas alabilmesi (genellikle)
kabul edilmekte, kanunlar bu yolda hkmlere yer vermektedir.
Yargtayn yerleik itihadna gre, bir ynetim kurulu kararnn
geersiz olduunun tespiti mahkemeden istenebilir. sv. BKnn
714. maddesinde de btl ynetim kurulu kararlarna kar tespit
davas alabilmesi olana genel kurul kararlarna ilikin 706bye
gnderme yaplarak dzenlenmitir. Tasar 391 inci maddede
mevcut uygulamay hkme balamaktadr. Dzenlemenin amac,
dava olanan tanyarak ve iptal edilebilir kararlarla btl kararlar
arasndaki farka aklk getirerek paysahibinin korunmasn
glendirmektir. Hkm btl kararlar rnek gsterme yntemi
ile belirlemektedir. Btl ynetim kurulu ve genel kurul kararlar
iin ayr hkmler ngrlerek svireden daha ak ve amaca
daha uygun bir sisteme gidilmitir. Tespit davas mer menfaati
bulunanlar tarafndan bir sreye bal olmakszn ikame edilebilir.
Hkmde, en ok rastlanlan btl kararlar rneklerle (saym
yoluyla) gsterilmitir. Bir ynetim kurulu kararnn geersiz olup
olmad genel hkmlere gre belirlenecei gibi butlan sebepleri
ile geersizliin sonular da ayn ilkelere gre belirlenir.
1. En ok rastlanan geersiz ynetim kurulu kararlar, eitlik
ilkesine aykr olanlardr. SerPK m. 12 bu tr kararlarn zaten
geersizliine cevaz vermekte, Yargtay kararlar da bu sebep
balamnda gelimi bulunmaktadr. Tasar 357 nci maddede
eitlik ilkesine aka yer verdii iin artk bu ilkeye aykr kararlar
kolayca belirlenebilecektir.
2. a) Anonim irketin temel yapsna aykr olan kararlar. Bu
hkm sv. BK m. 706 b, b.3n ilk ksmndan alnmtr. Anlan
hkm, geersiz genel kurul kararlarna ilikindir. Ynetim kurulu
hakkndaki 714 nc madde bu hkme gnderme yapmaktadr.
svire doktrininde hkm rneklerle aklamak eilimi hakim
olmakla beraber, ilkesel temelde yorum yapan yazarlar da vardr.
32
Bunlara gre, emredici hkmleri ihll eden mnferit kararlar iptal

edilebilir kararlar iken, genel kurul veya ynetim kurulu tarafndan
anlan hkmlere aykr genel nitelik tayan hukuk koyan kararlar
geersizdir. Mesel, btn paysahipleri iin bilno aklarn
kapatmak amacyla Kooperatifler Kanununun 31 inci maddesinde
olduu gibi ek deme ykm (madde yanl olarak yklem
demektedir) getiren bir ynetim kurulu karar anonim irketin
temel yapsnn bir tanmlayc gesi olan paysahiplerinin snrl
sorumluluu ilkesine aykrdr. Tasarnn 421 inci maddesinin
ikinci fkrasnn (a) bendi hkm istisna bir dzenlemedir.
Daha somut ve kapsaml bir aklama anonim irketin tanmndan
ve organsal yapsndan hareketle verilebilir: Anonim irketin
tanmna, paysahiplerinin haklar ve borlar dzenine ve organsal
yapsna aykr kararlar temel yapya aykrdr. Temel yap ile
kastedilen, anonim irketi tayan ana kolonlardr. Yukarda
verilen ek deme ykm bu niteliktedir. Bir nc kiinin
mesel byk kredi veren bir bankann paysahibine e (temett,
tasfiye pay, genel kurula katlma gibi) haklarla donatlmas veya
ynetim kurulu kararlarnda ona veto hakk tannmas temel
haklar dzenine; ye olmayan bir kiinin ynetim kurulunda ye
haklarna sahip klnmas, organsal yapya aykrdr.
b) Sermayenin korunmas. Bu ilkeyi (Genel Gereke 57 ve 66
numaral paragraf ), irketin malvarlnn korunmas ilkesinden
ayrmak, ayrca genel kurulun ve ynetim kurulunun devredilemez
yetkileri ile kartrmamak gerekir. lkenin amac Tasarnn 379
(3), 380 (1), 384 ve 399 uncu maddelerinde grld gibi
sermayeye odaklanmtr. Yedek akelerin korunmas tartlabilir.
Hkmn kapsamna, inter alia, sermaye paylarna faiz denmesi
girer.
3. Bu geersizlik sebebinde 2 numaral halde olduu gibi, bir
nc kiiye paysahibinin haklarna eit dzeyde haklar tannmas
deil, paysahibinin vazgeilmez ve snrlandrlamaz haklarnn
kullanlmasnn ihll edilmesi veya kstlanmas sz konusudur.
Inter alia, iptal davasnn alabilmesinin ynetim kurulunun
onayna tbi tutulmas; kr elde etmek ve paylamak amacnn
33
ve Sorumluluu
Grld gibi, ynetim kurulu kararnn batl olduu

bir tespit davasyla ileri srlecektir. Bu dava kanunda bir
sreye balanmamtr. Ynetim kurulu kararnn butlan
bu kararn batl saylmasnda hukuki menfaati olan herkes
tarafndan ileri srlebilir. Ynetim kurulu kararnn butla-
nna karar verilmesi halinde bu karar gemie ynelik olarak
ortadan kalkacaktr[20].
YTTK 391. maddesi batl kararlar bal altnda bir
deerlendirme yapmaktadr. Kanmzca, bir ynetim kurulu
kararnn batl olmas sadece bu halle snrl deildir. Eer
alnan karar YBK 27de belirtildii gibi kanunun emre-
dici hkmlerine, ahlaka, kamu dzenine, kiilik haklarna
aykr veya konusu imkansz bir karar ise bu karar kesin
hkmszlkle sakat bir ynetim kurulu karardr. EBK
ile YBK arasndaki farklardan birisi EBK 20. maddesinde
yer alan butlan ile YBK 27de yer alan kesin hkmsz-
lk halinde grlmektedir. YBKda butlan kavramna
yer verilmemi buna karlk kesin hkmszlk kavram
terki; genel kurula giri kart verilmesinin veya Tasarnn 437 nci
maddesi uyarnca bilgi alma ve incelemenin ynetim kurulunun
istedii bir taahhtnamenin imzalanmas artna balanmas;
genel kurula temsilci ile katlmann (m. 425) yasaklanmas,
bamsz ve kurumsal temsilciler iin (madde 428) irkete teminat
yatrlmas zorunluunun getirilmesi gibi. Hkmde zellikle
denilerek geersizliin sadece vazgeilmez haklara zglenmedii
vurgulanmtr. 4. Organlarn devredilemez yetkilerinin devrine
ilikin kararlar, ayn zamanda temel yap ile de ilgilidir. Ancak
hkm organlar aras ilev ayrm ilkesinin zellikle Tasarnn 375,
397, 398 ve 408 inci maddelerinde yer alan dzenin korunmasn
amalamaktadr. Hkm devredilemez yetkilerin btn halinde
olduu gibi mnferiden devrinde de uygulanr.
[20] Tekinalp, s. 154
34
kullanlmtr. Buna ramen YTTKda butlan kavramnn

yer almas, YTTK 1 ve YBK 646ya gre birbirini tamam-
layan bu yasalar arasnda kavram kirlilii oluturmaktadr.
Yasa koyucu, ynetim kurulu kararlarnn batl olmasn,
dier bir hkmle kesin hkmsz saylmasn dzenlemi
olmasna ramen, yokluk ya da iptal edilebilirlik ile ilgili
herhangi bir hkm oluturmamtr. Kanmzca yoklua
ilikin genel kurallar ticaret hukukundan doan uyumaz-
lklar iin de uygulanacaktr. Bu nedenle ynetim kurulu
kararlarnn da yokluundan sz etmek mmkn olacaktr.
Yukarda da dile getirdiimiz gibi, yoklukla butlan arasnda
farkllk vardr. Sadece butlan dzenleyerek yoklua ilikin
problemler zlemez. Bu nedenle yoklua ilikin bir olay
doduunda genel hkmlerden yararlanmak zorundayz
diye dnyoruz. Yoklukla ilgili dncelerimizi bu kadar
net sylemi olmamza ramen iptal edilebilirlikle ilgili net
bir eyler sylememiz imdilik mmkn deildir. Ancak,
nmzdeki uygulama dneminde doacak uyumazlklara
zm ararken iptal olanann da bilim insanlar ve Yargtay
tarafndan deerlendirileceine inanmaktayz. Bozkurt[21] bu
konuda daha detayl bir inceleme yaparak YTTK 192/2,
SPK 12, SPK 46b, YTTK 460/5 maddelerinde iptal davas
alabileceinin yasa tarafndan mmkn klndn dile
getirmitir.
Yargtay 11. HD.nin 21.3.2002 gn 2001/10744 E.,
2002/2529 karar sayl karar[22] incelendiinde butlana
ilikin bir davann uzun sre almam olmasnn iyiniyetle
[21] Bozkurt, s. 194

[22] Bkz. Kazanc Bilgi Bankas
35
ve Sorumluluu
badamad, bu sebeple bu davann redde mahkum olduu

grlmektedir.
G. YNETMN DEVR
YTTK 365/1de yer alan anonim irketin ynetim kurulu
tarafndan ynetilecei ve temsil edileceine ilikin hkm,
gerekede de belirtildii gibi YTTK 367/1 ile istisnai bir
ekilde murahhaslara ve mdrlere devredilmitir. Eer
bylesi bir devir yoksa YTTK 367/2 dorultusunda ynetim,
ynetim kurulunun tm yelerine aittir. YTTK 365/1i
kuvvetlendiren bir hkm olarak YTTK 370/2yi grmek-
teyiz. YTTK 367/2 maddesi, eer ynetimin yetkisi, yne-
tim kurulu yelerine ya da mdrlere devredilmemise bu
yetkinin ynetim kurulu yelerinin tmne ait olduunu
hkm altna almaktadr.
Gnlk yaamda ynetim kurulu seimini ieren genel
kurul toplantsndan sonra yaplan grev taksimini dzen-
leyen ilk ynetim kurulu toplantsnda klie olarak ynetim
kurulunun irketi temsil ve ilzama yetkili olduu ifadesine
yer verilir. irketin temsili ETTK 317 ve YTTK 365. mad-
delerinde ynetim kuruluna tannm bir yetkidir. Ynetim
kurulunun irketi temsil etmek dnda, irketi idare etmeye
de yetkili olduu ETTK 317, YTTK 365. maddesinde
ifade edilmektedir. Ancak ne eski ne de yeni kanunda yne-
tim kurulunun irketi ilzam edeceine dair bir hkm yer
almamaktadr. Zaten almas da mmkn deildir. nk
ilzam, Trk Hukuk Lugatna gre[23] bir eyi lazm kl-
[23] Trk Hukuk Lgat, Ankara, 1991, s.159
36
mak, TrkeOsmanlca Szlkne gre[24] cevap veremez

hale getirme, Trk Dil Kurumuna gre[25] susturma, ba-
lama, gelirleri toplama iini zerine alma eklinde tanm-
lanmaktadr. Bu aklamalar arasnda konumuza en yatkn
gelen blm gelirleri toplama iini zerine alma eylemidir.
Ancak ilzam szcn ynetim kurul kararnda kullanarak
yanl anlamaya neden olunduu fikrine sahibiz. nk
TTKnn szcklerinde yer alan aklamada bile gelirleri
toplama iini zerine alma eylemi ilzam szcnn karl
olarak aklanmamtr. Bilindii gibi gelirlerin toplanmas
irketin idaresinin sadece bir blmdr. Bu yzden irketi
idare ve temsil szlkleri irketi temsil ve ilzam dan daha
doru ve hukuka uygun bir aklamadr. Kanmzca byle
kullanlmas daha doru olur.
ETTK 319. maddesi idare ve temsil ilerinin, idare meclisi
arasnda nasl taksim edileceini hkme balamtr. Sz
konusu maddenin birinci fkrasnn son cmlesine gre
idare meclisinin en az bir azasna irketi temsil salahiyeti
verilir. Ayn maddenin ikinci fkras ise temsil ve idare
ilerinin hepsinin veya bazlarnn murahhaslara veya mdr-
lere braklabileceini hkm altna almaktadr. ki fkray
birlikte deerlendirdiimizde bir ynetim kurulu yesinin
irketin idare ilerini stlenmeksizin irketin sadece temsil
yetkisini stlenebilecektir. Buna karlk eer pay sahibi
olmayan mdr idari ileri stleniyor ise sz konusu idare
ilemine ilikin olarak irketi temsil yetkisini de zerinde
[24] zn, Mustafa Nihat, Osmanlca-Trke Szlk, 4. Basm,

stanbul, 1965, s.328.
[25] Trk Dil Kurumu Byk Szl, http://tdkterim.gov.tr/bts/
(E.T. 02.11.2012)
37
ve Sorumluluu
tamak zorundadr. Eer idare ve temsil yetkisi pay sahibi

olmayan bir murahhas mdre verilmi ise yasa maddesine
gre murahhas mdrn yan sra en az bir ynetim kurulu
yesinin temsil yetkisini tamas gerekir.
Olay YTTK asndan deerlendirdiimizde, ynetim yet-
kisinin devrinin YTTKnn 367. temsil yetkisinin devrinin ise
YTTK 370. maddesinde yer aldn grmekteyiz. Zaten 367.
maddenin gerekesine baktmzda YTTK ynetim ve temsil
yetkilerinin devrini ETTKnn aksine birbirinden ayrarak
hkme balamtr. YTTK 367/1, ETTKda olduu gibi
ynetim devrinin yaplabilmesi iin devrin esas szlemede
hkme balanm olmasn aramaktadr. YTTK, ETTKdan
farkl olarak bu artn yan sra ynetim devri halinde bir
i ynergenin ynetim kurulu tarafndan hazrlanmasn ve
bu i ynergede irketin ynetiminin gerekleebilmesi iin
gereken grevlerin tanmlarnn kimin kime bal olduunu
kimin bilgi sunmakla ykml olduunun belirtilmesini
emreder[26]. Kanmzca yasa koyucu burada ynetim bilim-
lerinde dile getirilen organizasyon emasnn hazrlanmasn
ve bu emaya ilikin grev tanm yaplmasn istemektedir.
Bylece hukuk ve ynetim bilimleri arasnda kpr kurulmu
olmaktadr. Tekinalpe gre[27] bu i ynerge paysahiplerine
veya alacakllara bir hak salamaz, tescil ve ilan edilmez,
nc kiilerin mspet vukufunda sonu dourmaz. Ancak
ynetim kurulu, istem zerine paysahiplerini ve korunmaya
[26] Kendigelenin de belirtii gibi bu i ynergeyi dzenleme

grevi maddede ynetim kuruluna verilmitir. Fakat madde
gerekesinde belirtilenin aksine maddede genel kurul onayndan
sz edilmemektedir. (Kendigelen, s. 220)
38
deer menfaatlerini ikna edici bir biimde ortaya koyan ala-

cakllar, bu i ynerge hakknda, yazl olarak bilgilendirir
yasakoyucu burada bilgi verme asndan irket ynetim
kuruluna bir grev vermitir. Ancak bu grevin yerine getiri-
lip getirilmemesini ynetim kurulunun takdirine brakmtr.
Ynetim kurulu ikna olduu takdirde yazl olarak bilgi
verecektir. Burada ynetim kurulunun takdirde hata etmesi
ya da kastl davranmas halinde yani bilgi vermediinde
nasl bir yaptrm uygulanaca yasada yer almamaktadr.
YTTK ynetsel yetki devriyle, temsil yetkisinin devrini
ayr ayr hkme balamtr. Her ikisinde de yetki devrinin
gerekleebilmesi iin esas szlemede hkm bulunmas
artn aramtr. Bu nedenle esas szlemede yetki devrine
olanak verildii takdirde alnacak olan devir kararlarnda
bu hususun aka anlalmas gerekir. Sadece temsil yetki-
sinin yazlm olmas halinde ynetsel yetkinin devredilme-
dii sonucuna ulaacaktr. Bylesi bir durumun varlnda
ynetsel yetki devredilmedii iin ynetsel i ve ilemler-
den kaynaklanan sorumluluk, mtereken ve mteselsilen
doacaktr. ift imza kuralnn uygulanm olmas ya da
temsil yetkisinin murahhas ynetim kurulu yesine ve/
veya murahhas mdre braklm olmas ynetim gre-
vinden doan mterek sorumluluu ortadan kaldrma-
yacaktr. Yasada yer alan farkllatrlm teselsl znde
ynetim kurulu yelerinin birlikte sorumluluunu ortadan
kaldrmamaktadr. Farkllatrlm teselsl her somut olaya
gre deerlendirilmesi gerekli bir ilkedir. Bu deerlendirme
yaplrken ncelikle tm ynetim kurulu yelerinin birlikte
sorumluluu dikkate alnmal, bunu takiben hangi yenin
39
ve Sorumluluu
farkllatrlm teselsl dorultusunda, dierlerinden farkl

bir sorumluluk ykleneceine ilikin belirleme yaplmaldr.
YTTK 370/1de, ETTK 321/3deki hkme benzeyen
bir hkm yer almakta ve ynetim kurulunun ift imza ile
temsilinin ilke olarak benimsendiini hkme balamaktadr.
Ancak ayn fkra hkmne gre, eer ynetim kurulu tek
kiiden oluuyorsa bu kez iin doas gerei temsil yetkisinin
bu kiide olaca ayn hkmn iinde yer almaktadr. Sz
konusu 370/2 incelendiinde ise temsil yetkisinin murah-
haslara veya mdrlere devri halinde bile en az bir ynetim
kurulu yesinin temsil yetkisini haiz olmas arttr hkmn
grmekteyiz. Temsil yetkisinin murahhas ynetim kurulu
yesine devri halinde bu hkmn uygulanmas olanakldr.
Ancak bu yetkinin murahhas mdr olarak nc kiilere
devredilmesi halinde, hem devir alan mdrn hem de hala
en az bir ynetim kurulu yesinin temsile yetkili olmasn
anlamak kanmzca mmkn deildir. nk bylesi bir
durumda biri murahhas ye dieri murahhas mdr olan iki
kiinin irketi ynetmesi sz konusu olacaktr. Bilindii gibi
murahhaslk tek bana ynetme ve/veya temsil etme yetkisini
iermektedir. Bylesi bir durumda tek bana ynetmek ve/
veya temsil etmek gereklemeyecektir. Hatta bu uygulama
sonucunda ift bal bir ynetimin domas kanlmazdr.
Yukarda yer alan aklamalar ynetime verilmi olan
ynetim yetkisinin devrine ilikindir. YTTK 370/1-2ye bak-
tmzda ynetim kurulunun ynetim yetkisi dnda temsil
yetkisinin de bulunduunu hkme baladn grmekteyiz.
Bu hkm daha nce deindiimiz YTTK 365/1 ile uyum
40
iindedir. Burada temsil ve ynetim yetkisinin birlik iinde

olduu belirtilmitir.
YTTK 370/2 aynen YTTK 367/1 de olduu gibi yetki
devrini hkm altna alm ve ayn ilkeleri benimsemitir.
YTTK 370/2 gereince temsil yetkisi de bir veya daha fazla
murahhas yeye veya mdr olarak nc kiilere devredi-
lebilir. Yine 367de hkme baland gibi 370/2de de temsil
yetkisinin murahhas yelere devrinde de en az bir ynetim
kurulu yesinin temsil yetkisini haiz olmas art getirilmitir.
H. TESCL VE LAN ARTI

YTTK 373 aynen ETTK 323de olduu gibi ynetim
kurulu, temsile yetkili kiileri ve bunlarn temsil ekillerini gs-
terir kararnn noterce onaylanm suretini tescil ve ilan edilmek
zere ticaret siciline vereceini hkm altna almtr.
Yasay taradmzda temsil yetkisine ilikin yetkilerin tescil
ve ilan edilmek artnn yasada yer almasna ramen, idareye
ilikin yetkilerin kimin tarafndan kullanlaca hususunu
tescil ve ilan edilmesi artnn yasada yer almadn gr-
mekteyiz. Bu nedenle idareye ilikin yetkiler iin de genel
kural niteliinde olan YTTK 40 uygulanarak tescil ve ilan
salanmaldr.
irketi temsil etmeye yetkili kiiler irket adna imza atar-
larken mutlaka irket unvan altnda imza atmalar gerekir.
Yine 370/2 hkm gereince irket tarafndan dzenle-
necek belgelerde irketin merkezi, sicile kaytl olduu yer ve
sicil numaras nn gsterilmesi arttr. Yasada yer alan
ak hkm nedeniyle YTTK 370 incelenirken YTTK 40.
41
ve Sorumluluu
maddesinin de birlikte deerlendirilmesi gerekmektedir.

YTTK 40. madde dorultusunda ticaret unvannn tescil
ve ilan yasal zorunluluktur. Ayn zamanda YTTK 40/2
dorultusunda irket adna imza atacak yetkilerin imzala-
rnn noterce onaylattrldktan sonra sicil mdrlne
verilmesi de bir zorunluluktur. Bu nedenlerden tr tzel
kii tacirlerde yani anonim irketlerde imzaya yetkili kii
ticaret unvannn altna ancak noterde rnei tasdiklenmi
imzay atabilir.
YTTK 40. maddenin ihlali YTTK 33. maddesi dorul-
tusunda cezalandrlacaktr.
IV. YNETM KURULUNUN HAK VE YKMLLKLER

A. YNETM KURULUNUN HAKLARI
YTTK 374 e gre ynetim kurulu ve kendisine braklan
alanda ynetim, kanun ve esas szleme uyarnca genel kuru-
lun yetkisine braklm bulunanlar dnda, irketin iletme
konusunun gerekletirilmesi iin gerekli olan her eit i ve
ilemler hakknda karar almaya yetkilidir. Genel kurulun
devredilemez yetkileri ise YTTK 408/2de dzenlenmitir.
Buna gre: a) Esas szlemenin deitirilmesi. b) Ynetim
Kurulu yelerinin seimi, sreleri, cretleri ile huzur hakk,
ikramiye ve prim gibi haklarnn belirlenmesi, ibralar hak-
knda karar verilmesi ve grevden alnmalar. c) Kanunda
ngrlen istisnalar dnda denetinin ve ilem denetile-
rinin seimi ile grevden alnmalar. c) Kanunda ngrlen
istisnalar dnda denetinin seimi ile grevden alnmas.
d) Finansal tablolara, ynetim kurulunun yllk raporuna,
yllk kr zerinde tasarrufa, kr paylar ile kazan paylarnn
42
belirlenmesine, yedek akenin sermayeye veya datlacak

kra katlmas dhil, kullanlmasna dair kararlarn alnmas.
e) Kanunda ngrlen istisnalar dnda irketin feshi. f )
nemli miktarda irket varlnn toptan sat genel kurula
mahsus yetkilerdendir. te bunlarn ve esas szlemenin
ngrd durumlar dndaki her eit i ve ilemler hak-
knda karar almaya ynetim kurulu yetkilidir[28].
ETTK 317. maddesinde anonim irket idare meclisi tara-
fndan idare ve temsil olunur hkm yer almaktayd. ETTK
317 ile YTTK 365i karlatrdmzda her iki maddenin
birbirinin tekrar olduu anlalmaktadr. irketin idare ve
temsil yetkisi her iki kanunda da ynetim kuruluna brakl-
mtr. Ancak YTTK 317/c.2de kanundaki istisnai hkm-
lerin sakl olduu belirtilmitir. stisnalarn neler olduunu
anlamak iin kanun gerekesine baktmzda Yeni eklenen
ikinci cmle istisnalar sakl tutmaktadr. Kanun istisnalarn
banda 367nci maddenin birinci fkras ile 370inci madde-
nin ikinci fkras hkmleri gelir. Tasfiyeye girmi irketlerde
tasfiye memurlar da tasfiyeye ilikin ynetim ve temsil hak
ve yetkilerini kullandklarndan, sz konusu yetkileri ve hak-
lar dzenleyen hkmler istisnalar kapsamndadr. Hkm
Kanunun 375 inci maddesiyle de balant iindedir. ifadesi
grlmektedir. Gerekede yer alan maddelere baktmzda
367/1in ynetim yetkisinin murahhaslara ve mdrlere
devir yetkisini, 370/2nin ise temsil yetkisinin devir yetki-
sini verdiini, 375in ise bu devir yetkilerinin snrlarnn
[28] Trk anonim irketler hukukunda organlar aras hiyerari deil,

organlar aras fonksiyon ayrm ilkesi benimsenmitir. Bundan
dolay genel kurulun ilev alannn snrlar ayn zamanda ynetim
kurulunun grevinin de snrlardr. (Tekinalp, s. 127)
43
ve Sorumluluu
belirlendiini grmekteyiz. Gerekede yer alan tasfiyeye

ilikin hkm, iin doas gerei olduundan, bu konuda
bir aklama yapmaya gerek yoktur.
Kendigelene gre[29] YTTK 370/2 lfzen hatal kaleme
alnmtr. Yazara gre fkrann bana esas szlemede hkm
bulunmak kaydyla ifadesi yer almaldr.
1. Bilgi Alma ve nceleme Hakk

Ynetim kurulu yesinin herhangi bir konuda karar alabil-
mesi iin konu hakknda bilgilenmi olmas gerekir. te bu
gereksinimi dikkate alan kanunkoyucu, YTTK 392de yne-
tim kurulu yesinin bu hakkn hkme balamtr. ETTK
331. maddesinde de ayn ynde bir hkm yer almakta idi.
YTTK 392/1 ve 392/3n mefhumu muhalifinden anla-
ld gibi ynetim kurulu yesinin bilgi alma hakk kural
olarak ynetim kurulu toplantlarnda yerine getirilir. stelik
YTTK 392/1 bu hakkn snrlandrlamayacan da aka
hkm altna almtr. Sz konusu maddeye gre Her yne-
tim kurulu yesi irketin tm i ve ilemleri hakknda bilgi
isteyebilir, soru sorabilir, inceleme yapabilir. Bir yenin istedii,
herhangi bir defter, defter kayd, szleme, yazma veya belgenin
ynetim kuruluna getirtilmesi, kurulca veya yeler tarafndan
incelenmesi ve tartlmas ya da herhangi bir konu ile ilgili
yneticiden veya alandan bilgi alnmas reddedilemez.
Madde gerekesinde yer alan ifadeye gre ynetim kurulu
yesinin ahsna tannm olan bu hakkn ne oylama yap-
larak, ne oylama yaplmakszn reddi mmkn deildir.
[29] Kendigelen, s. 223
44
Gerekede yer alan bu ifade YTTK 392/1 ve 392/2 olarak

yasalamtr. YTTK 392/6 da ok ak bir ekilde ynetim
kurulu yesinin bilgi alma hakknn esas szleme ile ya da
herhangi bir ekilde kstlanamayacan ve kaldrlamaya-
can hkm altna almtr. stelik sz konusu fkra esas
szleme ile bilgi alma ve inceleme hakknn geniletilebi-
leceine dair hkm getirilebileceini de belirtmektedir.
YTTK 392/1de bir hak olarak tannan bilgi alma hak-
kn yetine getirmek YTTK 392/2 dorultusunda ynetim
kurulu toplantlarnda kullanlmak artyla dier ynetim
kurulu yeleri, irket ynetiminde grevlendirilen kiiler ve
komiteler iin ise bir ykmllktr. Bu nedenle ynetim
kurulu yesinin bu hakkn engelleyecek ekilde bir ret sz
konusu olamayaca gibi, ynetim kurulu yesinin sormu
olduu sorular cevapsz da braklamaz.
Eer ynetim kurulu yesinin ynetim kurulu toplan-
tlarnda kullanmak istedii bilgi alma hakk reddedilir ise
YTTK 392/1 son cmlesinin yollamas ile YTTK 392/4
hkm uygulanr. YTTK 392/4 znde bakann bilgi
alma hakknn reddetmesi halinde ne yaplmas gerektiine
ilikinse de yaplan yollama nedeniyle kuruldaki redde de
ayn madde uygulanacaktr. Bu durumda bilgi alma hakk
reddedilen ye irketin merkezinin bulunduu yer asliye
ticaret mahkemesine bavuracak, mahkemeden redde ilikin
bu karar kaldrmasn talep edecektir. Mahkeme ilgilinin bu
bavurusunu dosya zerinden inceleyip karara balayacaktr.
Yine ayn maddeye gre mahkeme tarafndan verilen bu
karar kesindir.
45
ve Sorumluluu
Yukarda yapm olduumuz aklamalar ynetim kurulu

yesinin ynetim kurulu toplants srasndaki bilgi alma hak-
kn ifade etmektedir. Ayn madde ieriinde yer alan dier
fkra hkmlerinde ise, ynetim kurulu yeleri ve bakan-
nn, ynetim kurulunun toplants olmad zamanlardaki,
bilgi alma hakkna ilikin hkmleri dzenlemektedir. Bu
yndeki ilk dzenleme, YTTK 392/3tr. Bu maddeye gre
ynetim kurulu yesi irket toplants dnda bilgi almak
isterse yasadaki syleyile irket ynetimiyle grevlendirilen
kiilerden, ilerin gidii ve belirli mnferit iler hakknda bilgi
isterse irket ynetim kurulu bakanndan izin almaldr.
Ancak bu izin dorultusunda irket defterlerini ve dosyalar
incelemek iin kendisine sunulmasn ilgililerden talep ede-
bilir. Eer ynetim kurulu bakan bu istemi reddederse[30]
YTTK 392/4 dorultusunda bu konunun iki gn iinde
ynetim kuruluna gtrlp karara balanmas gerekir. Eer
ynetim kurulu iki gn iinde toplanmaz veya toplanrda
istemi reddederse ayn fkra hkm dorultusunda ynetim
kurulu yesi irketin merkezinin bunduu yer asliye ticaret
mahkemesine bavurur, mahkeme bu istemi dosya zerinden
inceleyerek, uyumazl kesin karara balar.
Ynetim kurulu yeleri iin bilgi alma hakknn ynetim
kurulunun kararna ya da ynetim kurulu bakannn iznine
bal olmasn ngren yasa koyucu, ynetim kurulu ba-
kannn dahi ynetim kurulu toplantlar dnda bilgi ala-
mayacan irketin defter ve dosyalarn inceleyemeyeceini
[30] Burada ynetim kurulu bakanna tannm bir takdir hakk

sz konusudur. Fakat bu takdir hakk snrsz deildir. Buna
gre ynetim kurulu bakan, hukukun genel ilkelerine uymakla
ykmldr. (Tekinalp, s. 152)
46
hkm altna almtr. Ynetim kurulu bakan ynetim

kurulu toplants dnda bir inceleme yapmak ya da bilgi
almak isterse bu konuda ynetim kurulundan izin almak
zorundadr. Eer ynetim kurulu bakann bu izin talebini
reddederse, bakan YTTK 392/4 dorultusunda mahkemeye
bavuracaktr. Burada da mahkeme incelemeyi dosya ze-
rinden yapacak ve kesin nitelikte karar verecektir.
Kanmzca, bilgi alma, defter ve dosyalarn incelenmesi
konularnda getirilen bu snrlama ynetim kurulunun ile-
yiini olumsuz etkileyecektir. rnein YTTKnn 64/1.
maddesine gre irket defter ve belgelerinin tutulmasndan
sorumlu olan bir ynetim kurulu yesinin profesyonellerce
tutulan defter ve belgeleri inceleyip kaytlarn usulne uygun
ve gerei yanstr ekilde oluup olumadn deerlendir-
mesine olanak vermemek kabul edilebilir bir durum deildir.
Bunun yan sra, YTTK 376. maddesi dorultusunda irketin
borca batklnn saptanmas ynetim kuruluna verilmi bir
sorumluluktur. stelik yaptrmlar vardr. Kiiyi hem tazmin
ile sorumlu tutmak, hem de incelemesine olanak vermemek
hali kabul edilebilir bir tutum deildir. irketin dnda bir
kii olmasna ramen genel mdr sfatyla yer alan ya da
irket CEOsu olan profesyonellere tannan bilgi alma hakk-
nn irketin idaresinden sorumlu olan ynetim kurulundan
saknlmas daha doru deyimiyle arta balanmas bizce
uygun deildir. Bu hkm doktrinde de oka eletiril-
mektedir. Morolunun[31] konuyla ilgili grleri incelendi-
inde ynetim kurulu yesinin, kurul toplants dnda irket
yneticilerinden bilgi almas ve irket defterleri ile dosyalarn
[31] Morolu, Kanun, s. 187188; ayn ynde Kendigelen, s. 241
47
ve Sorumluluu
inceleyebilmek iin ynetim kurulu bakanndan izin almas

yeterli bulunurken, bakann ayn yetkileri kullanabilmek iin
ynetim kurulundan karar almak zorunda olmas gereksiz ve
dolanlmaya elverilidir. ifadeleri grlmektedir.
2. Ynetim Kurulu yelerinin Mali Haklar

YTTKnn 394. maddesi ETTK 333n karl olarak
karmza kmaktadr. ETTKya gre ynetim kuruluna
huzur hakk vermek mmkndr. stelik ETTK 333n
hkm huzur hakknn denmesinin bile gerekleebilmesini
esas szlemede aksine hkm olmamas artna balamtr.
Hlbuki YTTK huzur hakknn yan sra, cret, ikramiye,
prim ve yllk kardan pay denebileceini hkm altna
almtr.
YTTK ynetim kurulu yelerine yaplacak bu demelerin
tutarnn esas szleme veya genel kurul kararyla belirlenme-
sini art olarak komutur. Kanmzca bu hkm yaanan-
larn yasa maddesi haline dntrlmesidir. nk yasada
sadece huzur hakk denmi olmasna ramen tm mesaisini
irkete hasreden ynetim kurulu yeleri iin cret ve ikra-
miye denmesi eski yasa dneminde de uygulanmaktayd.
YTTK 391de yer alan yllk kardan pay denmesi, ETTK
466 maddesinde yer alan karn datmna ilikin hkmn
iinde yer almaktayd. Burada sz konusu hkm dorultu-
sunda yllk krn nasl paylalaca ve yllk krdan zorunlu
demeler yapldktan sonra kalann esas szlemede yer alan
hkm ya da genel kurul kararyla ynetim kuruluna kardan
pay verilecei belirlenmiti. Yeni yasa krdan pay almay
48
YTTK 394n iinde hkme balamakla ynetim kurulunun

mali haklarn bir araya getirmi olmaktadr.
YTTK 394 huzur hakk ve yllk kardan pay alma dnda
kalan, cret, prim ve ikramiyenin de esas szleme veya genel
kurul kararyla belirlenebileceini hkm altna alarak iyini-
yetli olmayarak sregelen bir uygulamay ortadan kaldrmay
amalamtr. nk baz irketlerde ynetim kurulu yeleri
genel kurul kararyla kendilerine sembolik bir huzur hakk
denmesinin kararn aldrmakta ynetim kurulu faaliyete
getii andan itibaren de kendilerine cret, prim ve ikra-
miye gibi demelerin ynetim kurulu bakannn teklifiyle
denmesini salamaktayd. Bu demeler ortaklarn tetkikine
sunulan bilnoda personel gideri olarak gsterildii iin
denmesine olur verilen paralar olarak karmza kmak-
tayd. Bu dzenleme zellikle ktniyetli kiilerin yasad
uygulamalarna son verecektir. stelik SGK kesintilerini de
yasal zemine oturtacaktr.
Her ne kadar Tekinalp[32] esas szlemede veya genel kurul
kararnda belirlenmek kouluyla, kar pay, ikramiye, prim,
huzur hakk denebileceini, buradaki beyann varl ile bu
demelerin mutlaka esas szlemede yer almas gerekmekte
olmadn ifade etmekte ise de kendisine katlmamaktayz.
nk ETTK 279/5, YTTK 339/2-f de yer alan hkme
gre, kurucularla ynetim kurulu yelerine ve dier kimse-
lere irket karndan salanacak menfaatler esas szlemenin
ieriinde yer alacana gre bu hkm YTTKnn 394
ile birlikte yorumlamak gerektiini dnmekteyiz. Eer
bunlar birlikte dnrsek, mali haklara ilikin prensiplerin
49
ve Sorumluluu
esas szlemede ilke olarak yer almasnn art olduunu bu

ilke dorultusunda tutara ilikin deerlendirmenin genel
kurulca yaplabileceini syleyebiliriz. Tespit edebildiimiz
Yargtay kararlarnda da ayn gr benimsenmektedir[33].
Hkmn gerekesine baktmzda Yolluklar, temsil de-
nekleri, sigorta primleri ve benzeri primler, varsa zel emek-
lilikler, avanslar, hkmn kapsam dndadr. ifadesi ile
karlamaktayz. Bundan anlalmas gereken, belirtilen
demelerin, genel kurul karar olmakszn veya esas szle-
mede hkm bulunmakszn ynetim kurulu yelerince
belirlenebileceidir.
E. YNETM KURULUNUN YKMLLKLER

1. zen Borcu
ETTK 320. maddesinde azalarn ihtimam derecesi bal-
yla ynetim kurulu yelerinin irket ilerinde gsterecekleri
dikkat ve basireti dzenleyerek bu konudaki ilkeleri EBK
528/IIye yollama yaparak zm idi, YTTK ile bu dnce
tarzndan YTTK ile vazgeilmitir.
YTTKnn 369. maddesi gerekesinde de belirtildii gibi
tedbirli bir ynetici ve irket menfaati ltlerini esas alm,
ynetim kurulu yesinin irkete kar zenle ballk ykm-
lln bu iki kstasa bal olarak aklamtr.
[33] 11 HD. 15.5.1989 T, 1988/5428 E, 1988/2951K; 11. HD.

7.11.2002 T, 2002/6988E, 2002/10119K (Kazanc tihat
Bankas) ve 11 HD. 29.3.1982T, E.1290/K. 1322; 11. HD
24.01.1991T, E 8286/K. 156 (Eri, s. 279-280)
50
Maddeye ilikin gereke aklamalar son derece geni ve

anlalr ekildedir[34].
[34] Birinci fkra: Gndermelerden oluan, bu sebeple grsel olmamas

bir yana karmaaya da yol aan ve retide iddetle eletirilen 6762
sayl Kanunun 320 nci maddesinden tamamen ayrlan 369 uncu
madde, zeni, tedbirli bir ynetici ls ile tanmlam ve ayn
zamanda irketin menfaatlerinin gzetilmesine vurgu yapmtr.
Hkm bunun lt olarak drstlk kuraln kabul etmi,
ancak irketler topluluu ile ilgili 203 ve 205 inci maddelerin
istisna durumlarn dikkate almtr. Hkmn bir yenilii de,
ada dzenlemelere uygun olarak, yelerin ve yneticilerin
grevlerini yerine getirirken zenle hareket ettikleri karinesinin
aka belirtilmi olmasdr. Bylece, ispat yk aksini iddia
edenlere aittir.
zen ykm ynetim kurulu yeleriyle yneticileri kapsayacak
ekilde kaleme alnmtr. Yneticilerin ayrca zikredilmeleri,
ynetim hakknn 367 nci maddeye gre devri halinde zellikle
nem tamaktadr.
6762 sayl Kanunun 320 nci maddesinde gndermeler sonunda
varlan nesnel (objektif ) ve znel (sbjektif ) zen lleri ak
deildir. 6762 sayl Kanun sistemi eitli yorumlara ve tartmalara
yol at iin terk edilmitir. Anlan lnn terk edilmesinin bir
dier sebebi de 6762 sayl Kanunun kabul ettii lnn iletme
konusuna sk skya balanm olmasdr. cret alan ynetim
kurulu yesinde iin gerektirdii zen bunun kantdr. Byle bir
l, bir elik retim irketinde ynetim kurulu yelerinin yksek
teknik bilgiyi haiz olmalarnn art olduu yorumlamasna hak
kazandrabilir. letme konusuna balanan zen, sermayenin ve
malvarlnn korunmasnda, itiraklerle ilikilerde, sr saklamada,
temett ve finans politikasnda zeni ya tamamen tartma d
brakr ya da dolaysyla ve glkle kapsar. cret almayan yenin
zen borcu ise ierikten ve snrdan yoksundur. Oysa tedbirli
ynetici ls btn yukarda anlanlar ve ynetici sfatyla
iin gerektirdii zeni de ierir. Bu sebeple, hkmdeki zen
6762 sayl Kanunun 320 nci maddesinde ngrlenden daha da
geni ve amaca daha uygundur. in gerektirdii zen de nesnel
51
ve Sorumluluu
olarak belirlenir, yoksa o konuya ilikin uzman bilgisi aranmaz.

Nesnellik ile, grevi yerine getirebilmek iin yetkin olma, ilgili
bilgileri deerlendirebilme, uygulamay ve gelimeleri izleyebilme
ve denetleyebilmek iin gereken yetenek ve renime sahip olma
anlalr. Tedbirli ynetici terimi bir taraftan kusurda l rol
oynar, dier taraftan da karar ve eylemlerde nesnel davran ifade
eder, ancak bir yneticinin nesnel olarak kontrol dnda kalan
ve nesnel beklentilerin tesindeki tedbiri kapsamaz. Nitekim, 553
nc maddenin nc fkras hkm sz konusu snr izmekte,
557 nci madde de zenin kii temelinde deerlendirilmesini gerekli
klmaktadr.
Nesnellikte, diligentia quam in suis yeterli olamaz, bunun yerine
benzer iletmelerde ynetim kurulu yelerinden beklenebilen
iin gerektirdii zen esas alnr. Tasar hkmnde 6762 sayl
Kanunun 320 nci maddesinde ngrlm bulunan basiret
lsne yer verilmemitir. Hatta basiretli iadam lsnden
uzak durulmutur. nk, Yargtay kararlar basiretli iadam
lsn sert, hatta ar denilebilecek beklentilerle tanmlamtr.
Ayn ly ynetim kurulu yelerine uygulamak adaletsiz
sonular dourabilirdi.
Tedbirli ynetici ls basiretli iadam kavramndan farkl olup,
bu lye, Alm. POK 93 nc paragrafnn kaynaklk ettii de
dnlmemelidir. Klasik Alman retisinde savunulduunun
aksine, irketin lehine olan muhakkak yapmak ve zararna
olandan muhakkak kanmak, zen borcunun ls olarak
kabul edilemez. nk, ekonomideki btn krizlerden, pazar
artlarndaki deiikliklerden ve belirsizliklerden doan riskleri
ynetim kurulu yesinin nceden tehis etmesi ve gerekli nlemleri
almas, aksi halde sorumlu tutulmas gerekir. Hkme esin veren
yeni reti daha gerekidir.
Tedbirli ynetici ls, ynetim kurulu yesinin kurumsal ynetim
ilkelerine uygun olarak iadam karar (business judgement rule)
verilebileceini kabul eder ve riskin bundan doduu hallerde
yenin sorumlu tutulmamas esasna dayanr. Genel kabul gren
kural uyarnca, duruma uygun aratrmalar yaplp, ilgililerden
52
bilgiler alnp ynetim kurulunda karar verilmise, gelimeler

tamamen aksi ynde olup irket zarar etmi olsa bile zensizlikten
sz edilemez. Bu kurallar 553 nc maddenin nc fkrasnda
yer alan hukuk kural ile somuta balanmtr. zen borcunun
szleme ile arlatrlabilecei phesizdir.
Birinci fkrada yer alan, irket menfaatinin drstlk kuralna
gre gzetilmesi gereine ilikin temel zen kural 6762 sayl
Kanunda ak olarak ngrlmemiti. Bu ykm ile, ynetim
kurulu yesinin kiisel menfaatini, hkim paysahibinin veya
paysahiplerinin ve onlarn yakn olan gerek ve tzel kiiler
ile nc kiilerin menfaatini, irketin menfaatinin nne
geirmemesi kastedilmi tir. Hkm, menfaatler atmas
bulunan hallerde ynetim kurulunun gerekli nlemleri almasn
ve arms length temelinde yani, hkim orta ve onun yaknlarn
kayrmadan irket iin, irketin menfaati iin rekabet artlarna
uygun olarak pazarlk yapmasn ifade eder. Hkm ynetim
kurulu yesini ayrca rekabet yasana uymak dnda irkete kar
kapsaml ballk ykm altna sokar; ierden renenlerin ticareti
yasana ve kendi kendisiyle i (szleme) yapmak kurallarna
uymasn zorunlu tutar.
kinci fkra: irket menfaatinin gzetilmesi zorunluu, irketler
topluluunda bal irketin ynetim kurulu yeleri ynnden
sorun karr. Bu durumda bal irketin ynetim kurulu yelerin
den irketin menfaatini topluluun, bir topluluk irketinin ve
hkim irketin menfaatinin nnde tutmalarn istemek, gerei
grmezlikten gelme anlam tar. Bu problemi zmek amac ile
ikinci fkra kaleme alnmtr. 202 nci madde uyarnca, hkim
irketin, bal irketin kaybna sebep olacak tasarruflarda rol
oynamas halinde, kayb belli bir srede denkletirmesi gerekir.
Anlan hkm, esasnda denkletirme yaplmas art ile irketin
menfaatinin feda edilmesine izin vermekte; ancak denkletirme,
sresi iinde gereklemedii takdirde, belli bir srede dava
amayan ynetim kurulu yelerini sorumlu tutmaya elverili
bulunmaktadr. 203 nc maddede dzenlenen tam hakimiyet
halinde, ballk ykm ortadan kalkmakta, 204 nc madde
ise bunun istisnasn dzenlemektedir.
53
ve Sorumluluu
Grld zere gerekeye gre madde ieriinde nc

fkra da bulunmaktadr. Hlbuki nc fkra TBMM Adalet
Komisyonu tarafndan kaldrlmtr. Komisyon bu maddeyi
kaldrrken, nc fkrann var olmas halinde YTTK 369/3
ile YTTK 553 arasnda eliki doabileceini belirtmitir.
YTTK 553e baktmzda sz konusu maddenin 6335
sayl Kanun ile deitirildiini grmekteyiz. Deiiklikten
nce bu madde, ynetim kurulu yelerinin, yneticilerin
ve tasfiye memurlarnn sorumluluunun kusur sorumlu-
luu olduunun, kusursuzluun ispatnn ynetim kurulu
yesi, ynetici ve tasfiye memurlarna yklendiini hkme
balamtr. Hlbuki 6335 sayl Kanun ile yaplan deiik-
lik ile ispat yk yine davacya yklenmitir. Deiiklikte
kusurlarnn bulunmadklarn ispatlamadka ifadesi yasa
metninden karlmtr. Bylece ispat yk davacya d-
mtr. Davac maddede aka hkme balanan kusur
sorumluluu dorultusunda bu kiilerin kusurunu ispatla
ykml hale getirilmitir. YTTK 369. maddede yer alan
zen ve ballk ykmllnde de taslaktan kaldrlan
nc fkrann kaldrlmasyla zene ilikin ispat ykm-
llnn de davacya yklenmi olduunu dnrsek
bu tr davalarn balangtan itibaren ispat zorluu ile kar
karya kaldn kabul etmek durumunda kalrz[35].
Kanmzca, hekimin zen borcundan kaynaklanan hekim
sorumluluuna ilikin davalarda benimsenen ilke gibi burada
nc fkra: Son fkra ispat ykn zen ykmnn ihll

edildiini iddia edenlere vermek amacyla bir karine ngrmektedir.
nk bir ok halde zen gsterildiini ispat etmek ok g
olabilir.
[35] Ayn ynde bkz. Kendigelen, s. 222
54
da sz konusu hkmlere ramen, ispat ve delil getirme

ykmllnn davac tarafndan zorluu dikkate alnarak
bylesi davalarda, davalnn ispat ve delil getirmekle ykml
olduunu kabul edilmesi gerektiini dnmekteyiz.
2. Sr Saklama Ykmll ve Rekabet Yasa

zen ve ballk ykmlln dzenleyen YTTK
369un gerekesini okuduumuzda iletme konusuna ba-
lanan zen sermayenin ve malvarlnn korunmasnda, itirak-
lerle ilikilerde, sr saklamada, temett ve finans politikasnda
zeni ya tamamen tartma d brakr ya da dolaysyla g-
lkle kapsar aklamasyla 6762 sayl kanunun ilkelerinin
eletirildiini grmekteyiz. Her ne kadar yasada aka sr
saklama ykmlnden sz edilmemekte ise de gerekede
yer alan bu aklama ve madde ieriinde var olan irketin
menfaatlerini drstlk kurallarna uyarak gzetmek ykm-
ll birlikte deerlendirildiinde bu ifadelerin ynetim
kurulu yesi iin sr saklama ykmlln de getirdiini
syleyebiliriz.
Elbette bylesi bir aklama yaparken YTTKnn 396.
maddesinde yer alan rekabet yasa hkmn de gzden
rak tutmamak gerekir. YTTK 396/1e baktmzda yne-
tim kurulu yesinin, irketin iletme konusuna giren ticari
i trnden bir ilemi bizzat yapamayacan hkm altna
aldn grrz. Bu yasak ilemin bizzat kendisi tarafn-
dan yaplamayacan kapsad gibi, bakas hesabna da
yapamayacan, hatta ayn tr ticari ilerle uraan bir ir-
kete sorumluluu snrsz ortak sfatyla bile giremeyeceini,
55
ve Sorumluluu
hkm altna almtr. Bunun tek istisnas bu konuda genel

kurulun verecei izindir.
Sorumluluu snrsz ortak sfatyla szcklerinden adi
ortaklk, komandite ortaklk ve kolektif irket ortakln
anlyoruz. Bu nedenle ynetim kurulu yeleri bu irketlerde
ynetici sfatna sahip olmasalar bile ortak olamazlar. Fakat
buna karlk anonim ve limited irket orta ve iletme
konusu farkl bir irketin yneticisi veya orta olabilir.
Kanmzca burada iletme konusu ile ifade edilmek istenilen
ETTK yrrl srasnda Yargtay kararlarnda benimsenen
fiilen gerekletirilen iletme konular anlalmaldr. nk
lkemizde irketlerin iletme konular yazlrken yaplacak ve
yaplmayacak tm ilerin yazlmas eilimi vardr. Ayrca, fii-
len sona ermi iletmelerin hukuken tasfiyesinin yaplmad
bylece kaytlarnn devam ettii de bilinen bir gerektir. Eer
bylesi bir durum varsa, bunun da ayrca deerlendirilmesi
gerektiine inanmaktayz.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, haksz rekabete
ilikin alacak davann dava d nc kiileri balamaya-
cadr. Eer nc kiiler daval ise ve karar kesinlemise,
hkm nc kiileri de balar[36].
Maddede yer alan bakas hesabna yapamayaca emri
nedeniyle bir anonim irket ynetim kurulu yesinin baka
bir anonim irketin ynetim kurulu yesi olarak ya da bir
baka gerek ya da tzel kii adna irketin iletme konusuna
giren ticari bir ilemi yapamayacan anlamaktayz[37].
[36] Eri, s. 289

[37] rnein bir Yargtay kararnda anonim irket ynetim kurulu
yesinin, ayn konuda faaliyet gsteren limited irket orta
56
Eer 396/1e aykr hareket edilmise irketin iki hakk

bulunmaktadr. Bunlardan biri bu eylemi gerekletiren
ynetim kurulu yesinden tazminat talep etmektir. Dieri
ise yaplan szlemeden doan menfaatin sanki i davac
irket tarafndan gerekletirilmiesine davac irkete ait
olduu konusunda dava amak hakkdr.
Bu dava alrken dikkat edilmesi gerekli husus zamana-
mna ilikin kuraldr. Burada zamanam ilemin yapld
ya da ynetim kurulu yesinin dier irkete girdii tarihten
itibaren balar ve ay gemekle sona erer. Zamanam her
halkarda irkete giriin veya ilemin yapld tarihten itiba-
ren bir yl gemekle sona erer. Bu sreler YTTK 6 gereince
szleme ile deitirilemez.
Dava alrken seimlik hakkn kullanlm olmas gerekir.
YTTK 396/4te ynetim kurulu yeleri ile ilgili sorum-
luluk sakldr ifadesi yer almaktadr. Bu ifadeden ynetim
kurulu yesine ilikin bu tazminat sorumluluunun zel bir
sorumluluk olduunu ve YTTK 364 ve 554 maddelerince
dzenlenen genel sorumluluk hallerini kaldrmadn anla-
dmz gibi, ynetim kurulu yesine ilikin olarak YTTK
396/1 kapsamnda bir sorumluluk davas alabilmesi iin
de genel kurul iznine ihtiya olduunu anlarz.
YTTK irketlerin gruplar halinde oluabileceini de dik-
kate alm ibu nedenle zen borcuna ilikin 369. madde-
nin ikinci fkrasnda YTTK 203 ila 205 madde hkmleri
olmasn haksz rekabet olarak deerlendirilmitir. (11. HD., E.

1988/6152, K. 1989/3330, T. 1.6.1989Kazanc tihat Bankas;
ayn ynde 11. HD. 21.11.1985, E. 5620/K. 6350 Eri, s. 290)
57
ve Sorumluluu
sakldr hkmn getirmitir. Bylece hkim irket ve bal

irket asndan zen borcunun farkl oluacan kabul
etmitir.
Sz konusu maddeler incelendiinde YTTK 203n
hkim irketin paynn bal irketin dorudan doruya ya
da dolayl olarak yzde yzne sahip olmas halinde bal
irketin kaybna sebep verebilecek sonular dourabilecek
nitelik tasalar bile, bal irketin ynlendirmesine ve yneti-
mine ilikin talimat verebilir. Bal irketin organlar talimata
uymak zorundadr hkm yer almaktadr. YTTK 205/1
bu hkm tamamlayc nitelikte olup bylesi bir durumun
varl halinde bal irket ynetim kurulu yelerinin irkete
ve pay sahiplerine kar sorumlu olmayacan hkm altna
almtr. YTTK 203n istisnasn YTTK 204te grmekteyiz.
Bu maddeye gre sz konusu talimatn bal irketin deme
gcn aka aan, varln tehlikeye drebilecek olan
veya nemli varlklarn kaybetmesine yol aabilecek nitelik
tayan talimatlarn verilemeyecei hkm altna alnmtr.
Elbette istisnann ieriinde kalan bir talimat yerine getiren
bir ynetim kurulu yesi YTTK 205te hkme balanan
sorumsuzluktan yararlanamayacaktr.
3. irketle lem Yapma ve irkete Borlanma Yasa

YTTK 395e baktmzda, irket ynetim kurulu ye-
sinin kendisi adna veya bakas adna ilem yapmasna bir
snr getirildiini grmekteyiz. ncelikle belirtmek isteriz
ki YTTK 396/1de hkm altna alnan rekabet yasanda,
ynetim kurulu yesinin yapm olduu ilemin tarafnn
ynetim kurulu yesinin mensup olduu irket olmas art
58
aranmaz. YTTK 396/1de ynetim kurulu yesinin ilem

yapt kar irket herhangi bir irkettir. Burada nemli olan
ynetim kurulu yesinin mensup olduu irketin iletme
konusuna giren ticari i ynnden bir ilemin yaplm olmas
gerekliliidir. Hlbuki YTTK 395/1de ynetim kurulu yesi
dorudan doruya kendisinin mensup olduu irketle ilem
yapmaktadr. ki madde arasndaki temel fark bu noktada
olumaktadr.
YTTK 395/1 hem yasa getirmi hem de yaptrmn
hkm altna almtr. Bu maddede belirlenen yasaa aykr
davranma halinde ilemin taraflarndan biri olan ynetim
kurulu yesinin mensubu bulunduu irket sz konusu
ilemin batl olduunu ileri srebilir. Yasa maddesine gre
bu hak sadece irkete tannmtr. Ynetim kurulu yesine
ya da ynetim kurulu yesinin adna ilem yapt gerek
veya tzel kiiye bylesi bir hak tannmamtr.
YTTK 395/2nin 6335 sayl Kanunla deiikliinden
nce ynetim kurulu yeleri ve onlarn yaknlar asndan
paysahibi olan veya olmayan ayrm yapmakszn irkete
kar borlanmalarn yasaklamt. Deiiklikle paysahibi
olmayan ynetim kurulu yelerinin ve ynetim kurulu
yelerinin paysahibi olmayan yaknlarnn irkete bor-
lanmalar yasaklanmtr. Bylece paysahibi olan ynetim
kurulu yelerinin kendilerinin ve ynetim kurulu yelerinin
paysahibi olan yaknlarnn irkete borlanmalar olana
domutur. Burada ynetim kurulu yelerinin yaknndan
kast YTTK 393. maddede yer alan yaknlardr. Bu husus
madde metninde aka gsterilmektedir.
59
ve Sorumluluu
Bu maddenin ilk halinde ama irketlerin ynetim kurulu

yelerini irket kasasn hatta irket varlklarn kiisel paras
ya da varl gibi alglamalarna son vermekti. Deiiklik
yaplarak madde eklen korunmu ise de ama neredeyse
ortadan kaldrlmtr. Maddenin yeni halinde irket orta
olmayan ynetim kurulu yelerinden irketin malvarln
daha dorusu irketin parasn korumay amalamtr. Bir
nevi emniyeti suiistimal suunu engelleyici hkm getirmi-
tir. Kanmzca bylesi bir dzenleme yaplmam olsa idi dahi
ceza kanunundaki hkmler ve veklet, hizmet akdindeki
hkmlerle bu sonuca ulamak mmknd.
Korumann sadece irket parasna hasredildiini syledik.
nk maddenin ilk halinde nakit veya ayn borlanmas
yasaklanm olmasna ramen, maddenin yeni halinde yasak-
lama sadece nakde ilikin olarak hkm altna alnmtr.
Maddenin eski halinde ynetim kurulu yesinin ve yakn-
larnn irkete nakit ve ayn borlanmalarnn yasaklanmas-
nn yan sra ynetim kurulu yesinin ve maddeyle belirlenen
yaknlarnn kendilerinin dnda ortaklar olduklar ahs
irketlerinin ve en az yzde yirmisine katldklar sermaye
irketlerine nakit veya ayn borlanmas yasaklanmken,
maddenin yeni halinde ahs irketleri ve sermaye irketlerine
ilikin yasaklamaya hi deinilmemitir.
Maddenin yeni halinde ahs irketlerinin ve sermaye ir-
ketlerinin yasak kapsamndan kartlm olmas nedeniyle bu
yasan uygulanma ans belirli oranda ortadan kaldrlmtr.
nk ynetim kurulu yesi ya da onun yakn dorudan
doruya nakit bor almak yerine orta olduu ahs irket-
leri ya da sermaye irketleri araclyla nakit borlanmas
60
yapabilecektir. Zaten ayn borlanmasna ilikin yasak tama-

men ortadan kaldrldna gre nakit borlanmasn ayn
borlanmas grnmnde gerekletirilerek de sz konusu
maddedeki yasaklamay uygulanmaz hale getirebilir.
Madde borlanmay yasaklad gibi, kefalet, garanti ve
teminat verilmesini, sorumluluk yklenilmesini, borlarn
devralnmasn da yasaklamtr.
395/2nin son cmlesi yasaa aykr davranlmas halinde
irkete borlanlan tutar iin irket alacakllar bu kiileri
irketin ykmlendirildii tutarda irket borlar iin do-
rudan takip edebilirler hkmn getirmitir. Yaptrm
deerlendirdiimizde bu maddenin irketi korumaktan ok
nc kiileri koruduu anlalmaktadr. nk ortada
nc kiinin zarar ve bu zarardan doan takip hakk sz
konusu olmaz ise irket bu borlar sineye ekmek zorunda
kalacaktr. Hatta bu borlar nedeniyle borca batk ya da aciz
haline dm olabilecektir. stelik bu madde yoluyla borca
batk ahs iletmelerinin ya da sermaye irketlerinin yasalara
aykr olarak sermayelendirilmesi sz konusu olabilecektir.
Yasakoyucu bu maddeyi de dzenlerken hkim irket
bal irket gereini gz nne alm YTTK 395/3te buna
ilikin bir istisna getirmitir. Buna gre, irketler topluluuna
dhil irketler YTTK 302ye sadk kalmak artyla birbirlerine
kefil olabilir ve garanti verebilirler.
YTTK 395/1deki irketle ilem yapma yasa ile YTTK
396da yer alan rekabet yasann genel kurul kararyla kal-
drlabilecei sz konusu madde metninden anlalmaktadr.
61
ve Sorumluluu
Bozkurta gre bu yasaklar esas szleme ile kaldrlabilir. Biz

de bu kanya katlmaktayz[38].
Yazar irketle ilem yapma yasann ynetim yetkisiyle
donatlm dier kiilere de uygulanacan kabul etmi-
tir. Yazarla yine ayn fikirdeyiz. nk ynetim yetkisiyle
donatlan kiiler ya murahhas ynetim kurulu yesidir. Yani
yasan kapsam iindedir ya da murahhas mdrlerdir.
Bunlar da ETTK 342. maddesinde belirtildii gibi, idare
meclisi azasnn mesuliyetine ait hkmler gereince irkete,
paysahiplerine ve irket alacaklarna kar mesul olduuna
gre bu mesuliyet kavram hukukumuzda yerlemi bir
kavram olmasna ramen YTTKda yer almam olmas,
uygulanmasn engellemeyecektir.
YTTK 395/4te Bankaclk Kanununun ilgili hkmleri
sakl olduu belirtilmektedir.
4. Mzakereye (Toplantya) Katlma Yasa

Daha nce belirttiimiz gibi YTTK 365/1 dorultusunda
anonim irket ynetim kurulu tarafndan ynetilir. Ynetim
kurulu da bu faaliyetini yapabilmek iin yukarda belirttii-
miz toplantlar yoluyla kararlar almak zorundadr. Ynetim
kurulu yelerine ynetim kurulu toplantlarna katlma
hakk tannm olduu gibi, bu toplantlara katlmak ayn
zamanda bir devdir.
ETTK 332nin paraleli olan YTTK 393 maddesinde
belirtilen artlar olutuunda ynetim kurulu yeleri iin
mzakereye katlma yasa uygulanlmas zorunludur.
62
393/1de menfaat atmas diyebileceimiz bir yasaklama

sz konusudur. Buradaki menfaat atmas ynetim kurulu
yesinin bizzat kendisine ilikin olabilecei gibi, aadaki
kiilere ilikin de olabilir:
Ynetim kurulu yesinin alt ve st soyundan birinin
Einin
nc derece dhil nc dereceye kadar kan ve
kayn hsmlarndan birinin.
Ynetim kurulu yesinin kendisi ve yukarda saylan kii-
lerin kiisel ve irket d menfaatiyle irketin menfaatinin
att konularda ynetim kurulu toplantlarna katlamaz.
YTTK 393/1 ikinci bir durumu daha mzakereye katlma
yasa olarak dzenlemitir. Bu durum drstlk kuralnn
gerei olarak ynetim kurulu toplantlarna katlmama diye
isimlendirilebilir. Eer ynetim kurulu yesinin mzakereye
katlmamasnn drstlk kuralnn gerei olan durumlar
sz konusu ise bylesi durumlarda da ynetim kurulu yesi
ynetim kurulu toplantlarna katlamaz.
YTTK 393/1in son cmlesi gereince menfaat uyumaz-
lnn yani yukarda ikiye ayrdmz menfaat atmas ve
drstlk kuralna aykrlk hallerinin varlnda bu durum
ynetim kurulu tarafndan bilinmiyor olsa bile ilgili yenin
konuyu ynetim kuruluna aklamas ve yasaa uygun dav-
ranarak toplantya katlmamas yasa emridir.
Eer menfaat atmas ve drstlk kuralna aykrlk
oluturan durumlarn varl ya da yokluu konusunda
tereddt uyandran hal sz konusu olur ise ilgili ynetim
63
ve Sorumluluu
kurulu yesinin katlmad bir ynetim kurulu toplant-

snda sz konusu ynetim kurulu yesinin toplantya katlp
katlmayaca konusunda karar verilir ve toplant bu karar
dorultusunda yaplr.
Bylesi bir durumun varl halinde toplant ve karar yeter
saysnn nasl olacana dair yasada bir hkm bulunma-
maktadr. Eri[39] toplantya katlma yasa bulunan yelerin
toplant ve karar yeter saysnda dikkate alnmamas gerektii
belirtmitir. Biz kiisel kan olarak bu gre katlmamak-
tayz. Bize gre ye toplantya katlm, toplant alm,
toplant aldktan sonra ye yasal nedenlerden tr dar
karlmtr. O halde toplant yeter saysnda yenin varl
dikkate alnmaldr. Karar yeter says hesaplanrken bu ye
varmasna hesap yaplmaldr.
Maddenin mefhumu muhalifinden anlalabilecei gibi
toplantya katlma yasa ancak menfaat atmas ve drst-
lk kuralna aykrlkta sz konusu olacaktr. Eer bir menfaat
atmas yoksa ve de drstlk kuralna aykrlk sz konusu
deilse, grlen konunun ynetim kurulunun kendisine
yahut yaknlarna ilikin olmas ynetim kurulu yesinin
toplantya katlmasn engellemeyecektir[40].
YTTK 393/3 gre eer ynetim kurulu yesinin toplan-
tya katlmas yasaklanm ise bunun sebebi ve ilgili ilemlerin
ynetim kurulu kararna yazlmas gerekmektedir.
YTTK 393/2, 393/1de yer alan yasaa ramen yne-
tim kurulu toplantsna katlan yenin bu sebeple irketin
[39] Eri, s. 276

[40] Ayn ynde bkz. Tekinalp, s. 149
64
urad zararn tazminiyle ykml olduunu grrz. Bu

tazmin zorunluluu sadece ilgili ynetim kurulu yesine
ilikin deildir. Bylesi bir durumun varln bilen buna
ramen ilgili yenin toplantya katlmasna itiraz etme-
yen yeler de tazmin borcuyla ykml olacaktr. Ayrca
ilgili ynetim kurulu yesinin toplantya katlp katlma-
masnn grld ynetim kurulu toplantsna katlp
393/1e aykr ekilde yani ilgili yenin toplantya katlmas
ynnde oy kullanan tm yeler, tazmin sorumluluuyla
ykmldrler.
V. YNETM KURULU YELERNN SORUMLULUU
A. HUKUK SORUMLULUK
1. Genel Olarak
Hukuki sorumluluk, YTTKnn 11. blmnde 549.
maddeden balayarak dzenlenmitir. ETTKda olduu
gibi bu sorumluluu kurulu aamasndaki ve kurulutan
sonra doan sorumluluklar olmak zere ikiye ayrlmamtr.
Ancak incelemeyi kolaylatrmak asndan ikiye ayrarak
incelemek mmkndr.
Kurulu ncesi sorumluluklar, YTTK 549. maddesinde
yer alan belgelerin ve beyanlarn kanuna aykr olmasndan,
550. maddesinde yer alan sermaye hakknda yanl beyanda
bulunmaktan ve deme yetersizliinin bilinmesinden, 551 de
yer alan deer (ayni sermayenin veya devredilecek iletmenin)
biilmesinde yolsuzluktan ve de 552de halktan para topla-
maktan kaynaklanan sorumluluklar olarak deerlendirilebilir.
65
ve Sorumluluu
Geri, kurulu ncesi sorumluluk olarak deerlendirdii-

miz bu sorumluluklarn bir ksm sermayenin artrlmas ve
azaltlmasnda vb. ilemlerinden de doabilecek niteliktedir.
O aamadaki sorumluluklar iin de ayn maddeler uygula-
narak hkm kurulacaktr.
YTTK, anonim irket ynetim kurulu yelerinin sorum-
luluk halini ETTKya nazaran farkl biimde dzenlemitir.
ETTKda kurucularn ve ilk ynetim kurulu yeleri sorum-
luluu ile irketin kuruluundan sonra ynetim kurulunun
sorumluluunu ayr ayr dzenlenmiti. Buna karlk YTTK
ise sorumluluk hallerini toplu biimde dzenlemitir.
Kurulu ncesi sorumluluk olarak belirttiimiz sorum-
luluklar dzenleyen YTTK 549 552. maddelerinde drt
hukuki sorumluluk hali dzenlenmitir. Bunlar belgelerin
ve beyanlarn kanuna aykr olmas, sermaye hakknda yanl
beyanlar ve deme yetersizliinin bilinmesi, deer biilme-
sinde yolsuzluk ve halktan para toplamaktr.
YTTK 549. maddede dzenlenen ilk hukuki sorumluluk
hali belgelerin ve beyanlarn kanuna aykr olmas halidir.
Buna gre, irketin kuruluu, sermayesinin artrlmas ve
azaltlmas ile birleme, blnme, tr deitirme ve menkul
kymet karma gibi ilemlerle ilgili belgelerin, izahnamelerin,
taahhtlerin, beyanlarn ve garantilerin yanl, hileli, sahte,
geree aykr olmasndan, gerein saklanm bulunmasn-
dan ve dier kanuna aykrlklardan doan zararlardan, bel-
geleri dzenleyenler veya beyanlar yapanlar ile kusurlarnn
varl hlinde bunlara katlanlar sorumludur.
Hukuki sorumluluk hallerinden ikincisi YTTK 550de
dzenlenen, sermaye hakknda yanl beyanlar ve deme
66
yetersizliinin bilinmesi halidir. Buna gre, sermaye tama-

myla taahht olunmam veya karl kanun veya esas
szleme hkmleri gereince denmemiken, taahht
edilmi veya denmi gibi gsterenler ile kusurlu olmalar
artyla, irket yetkilileri, bu paylar stlenmi kabul edilirler
ve paylarn karlklar ile zarar faiziyle birlikte mteselsilen
derler. Ayrca, sermaye taahhdnde bulunanlarn deme
yeterliliinin bulunmadn bilen ve buna onay verenler, sz
konusu borcun denmemesinden doan zarardan sorumlu
olacaklardr.
Hukuki sorumluluk hallerinden ncs ayn veya devra-
lnacak iletmelerin deerlemesinde yaplacak olan yolsuzluk
halidir. YTTK 551de dzenlenen bu halin, ticari hayatta iki
ekilde yanlg yarattn grmekteyiz. Bunlardan birincisi
irketin da kar yanlg yaratmasdr. Ayn ve devralnacak
iletmenin deerinin fazla gsterilmesi halinde irketle ilem
yapacak kiiler irket sermayesi ile ilgili yanlacaklardr. kinci
olarak da irketin ieri kar yanlgya yol amas durumu
sz konusu olacaktr. Buna gre, fazla deer biilen ayn
veya iletme sahibi, irkette haksz olarak fazla paya sahip
olacaktr[41].
YTTK 552de dzenlenen drdnc hukuki sorumluluk
hali izinsiz ekilde halktan para toplamaktr. Bu madde 6335
sayl kanunla deiiklie uram ve ksaltlarak sadeletiril-
mitir. Sz konusu maddeye gre, Sermaye Piyasas Kanunu
sakl kalmak kaydyla, irket kurmak veya sermaye artrmak
amacyla halka arda bulunarak para toplanmas yasaktr.
67
ve Sorumluluu
ster kurulutan nce, ister kurulutan sonra olsun, kuru-

cularn, ynetim kurulu yelerinin ve tasfiye memurlarnn
sorumluluu YTTK 553. maddede ilenmitir. Sz konusu
maddeye gre bu kiiler irkete, paysahiplerine, ya da irket
alacaklarna kar vermi olduklar zararlardan dolay sorum-
ludurlar. YTTK 553/1e gre bu zararlarn sz konusu kii-
lerin kanundan ve esas szlemeden doan ykmllklerini
ihlal etmesinden kaynaklanmas gerekir. Kanmza gre, sz
konusu maddede genel kurul kararlarna uymamak haline
yer verilmemi olmas bir noksandr. Bizce ynetim kurulu
yeleri kanun ve esas szlemeden doan ykmllklerinin
yan sra genel kurul kararlarnn uygulanmamasndan dolay
sorumludurlar. Bu nedenle ETTK 381/II ve III maddesinde
ynetim kurulu yelerinin sorumluluklarn douracak bir
ynetim kurulu kararnn varl halinde kurul olarak veya
birey olarak iptal davas aabileceini hkm altna alm
idi. Ayn hkm YTTK 446/1-c ve d bentlerinde de yer
almaktadr. Genel kurul kararlarnn yerine getirilmemesin-
den tr ynetim kurulunun sorumlu tutulmas ynetim
kurulunun stlenmi olduu grev anlay ile badar.
nk kanunda ve ana szlemede yer almayan ve ynetim
kurulunun devredilemez yetkilerinden olmayan irketin sevk
ve idaresine ynelik kararlar genel kurul tarafndan alnm
olabilir. te bu kararlarn uygulanmas halinde ynetim
kuruluna sorumluluk gelecek ise, onlara iptal davas ans
tanyan yasa, kart anlamndan yaplmamas halinde de
ynetim kurulunun sorumlu olacan hkme balam
olmaktadr.
68
2. Birlikte Sorumluluk (Farkllatrlm Teselsl) ve

Sorumluluktan Kurtulma
YTTK 553/3e baktmzda sorumluluun doabilmesi
iin sorumluluu oluturan eylemin o kiinin kontrol iinde
olmas gerektiini grmekteyiz. Yine YTTK 553/3e gre
eer sorumluluk douran olay o kimsenin kontrol dnda
kalyorsa kiinin gzetim ve zen ykm gereke gsteril-
mek kayt ve artyla olsa dahi kii sorumlu tutulamaz. Bu
hkm nedeniyle eski yasada geni olarak yorumladmz
gzetim ve zen ykmne bir snrlama getirilmitir. Zaten
gerekede de, ynetim kurulu yelerinin soyut bir gzetim
grevi anlayna dayanarak sorumlu tutulmalarna engel
olmak amacyla yasada yer ald belirtilmitir.
YTTK 553/2 maddesi ise ynetim kurulunun kanundan
doan ya da esas szlemeden kaynaklanan devir yetkisini
kullanarak, grev ve yetkilerini devretmesi halinde sorumlu-
luun grev ve yetkiyi devralan kiilere ait olduunu ynetim
kurulu sorumluluunun sadece seimde makul derecede zen
gstermek ile snrl olduunu hkme balamtr. Kanun
gerekesine gre ETTK 336da yer alan hkmn daha geni
bir hali hukuk sistemimize kazandrlm bylece ynetim
kurulu yeleri sorumluluuna somut bir snrlama ilkesi
getirilmitir.
irketin urad zararn tazmini iin alacak davada
davac ya 555/1e gre irket olmaldr ya da herhangi bir
pay sahibi olabilir. Eer dava paysahibi tarafndan alyorsa
paysahibi, ayn madde gereince davada hkmedilecek taz-
minatn irkete denmesini talep edecektir. YTTKda ir-
ket adna dava amak yetkisi denetilere tannmad iin
69
ve Sorumluluu
irketin herhangi bir nedenle dava amamas halini ngren

yasakoyucu irket paysahiplerine de dava ama hakkn tan-
mtr. irket paysahibinin dava amas zaman zaman bir
zorunluluktan kaynaklanaca iin 555/2de alan davadaki
yarglama giderlerinin davalya ykletilemedii hallerde bu
yarglama giderlerinin hakkaniyet orannda davay aan pay-
sahibine ya da davada hi yer almayan, ancak daval adna
hkmedilen yararn, alacakls olan irkete, hakkaniyet ls
dorultusunda yklenebilecei hkm altna alnmtr.
irkete ve paysahiplerine tannan YTTK 555de yer alan
dava ama hakk irketin iflas halinde olmas durumunda
YTTK 556 hkm dorultusunda alacaklara ve iflas idare-
sine de tannmtr. flas aamasnda alan davada eer iflas
alacakllar davay amsa hkmedilecek tazminat ncelikle
davay aan davallara tahsis olunur. Eer sz konusu davada
paysahipleri de davac olarak yer almsa elde edilen tazminat
iflas alacaklsndan sonra paysahiplerine denir. Geriye bir
ey kalrsa iflas masasna verilir.
Eer zarar birden ok kiinin fiilinden kaynaklanyorsa
davac davasn 557/1e gre her bir failin kusuruna ve duru-
mun gereklerine gre demesi gerekli tazminat miktarn esas
alarak aabilecei gibi, YTTK 557/2den yararlanp tmne
zararn tamam iin dava aabilir ve her bir davalnn taz-
minat borcunun ne olduunun takdiri hkimin hkmne
braklmtr. Eer bylesi bir bavuru varsa hkim 557/3e
gre sorumlular arasndaki sorumluluk orann saptayarak
hkm kurar.
Sz konusu maddenin gerekesine baktmzda ETTKda
mutlak teselsl anlaynn yeni yasa ile kaldrldn
70
grmekteyiz. Farkllatrlm teselsl drt temel ilkeye

balanmtr. Birinci ilke 557/1de hkm altna alnm
olup birlikte zarar verenlerin d ilikideki sorumluluklarn
dzenlemektedir; yoksa bu hkm sorumlularn i ilikideki
sorumluluk ilikileri hakknda ngrlm bir rcu hkm
deildir.
kinci ilkeye gre zarar, birlikte verilen zarar ve tek bana
verilen zarar eklinde ifade edilmitir. Gerekede zararn
yarglamay yapan hkim tarafndan dikkate alnmasn
belirtmektedir. nc ilkeye baktmzda Farkllatrl-
m teselsl, mteselsilen sorumlu farkl tazminat ykmls
gruplarnn ortaya kmas sonucunu da dourabilir. Dr-
dnc ilke ise zarar ister ayn zarar isterse tek bana verilen
zarar olsun, mahkeme zararn hesabnda EBK 4344, TBK
51-52yi resen uygulayacaktr. Sz konusu maddenin gerek-
esi de uygulamaya yararl olabilecek ekilde, rneklerle
kaleme alnmtr[42].
[42] Madde 5571991 tarihli anonim irket reformuyla kkl bir

ekilde deitirilen sv. BK m. 759dan alnan 557 nci madde,
BKnn sorumlulua ilikin ilkeleriyle uyum iinde bulunan bir
anlayla anonim irkete zg sorumluluk sistemi balamnda
mteselsil sorumluluk ile zararn tamamnn birlikte dava edilmesi
ve rcu ilikilerini dzenlemektedir. Kaynak hkm uzun yllardan
beri sorumluluk ve anonim irketler hukuku retilerinde gl
gerekelerle savunulan hkim grn rn olduu iin bu
lkede olumlu bir gelime olarak deerlendirilmitir. Bylece,
svirede 1991 ylna kadar sv. BKnn eski 759 uncu maddesine
dayal olarak anonim irketler uygulamasnda egemen bulunan ve
zellikle Federal Mahkeme Kararlar balamnda sert eletirilere
konu yaplan mutlak teselsl anlay terk edilmitir. svire Federal
Mahkemesi 1995 tarihli bir kararnda (BGE 4C.147/1995),
anlan maddede yer alan farkllatrlm teselsl ilkesini, eski
71
ve Sorumluluu
hukukun gncelletirilmi yorumu olarak nitelendirmi, bu sebeple

1/07/1992 tarihinden nceki olaylara da uygulanabileceini
belirtmitir.
Mutlak teselsl ilkesi (retide eletirilmi olmasna ramen)
Trkiyede de genel kabul grmtr. Bu giriin nda, 557
nci maddeye temel veren dnceleri aydnlatmak ve yeni sistemi
aklayabilmek amacyla (fkralara ilikin gerekelere gemeden
nce) noktann altn izmek gerekir.
1) Mteselsil sorumluluk arlatrlm sorumluluk demek
deildir. Bu tr sorumluluk, birden ok kiinin birlikte verdikleri
zarardan zarar grene kar birlikte sorumlu olmalar anlamna
gelir. Yoksa, mteselsil sorumluluk, sorumlularn tek balarna
sorumlu tutulsalard bal olacaklar sorumluluk rejiminden daha
ar artlar ieren bir rejimle kar karya braklmalar eklinde
yorumlanamaz. Baka bir deyile, mteselsil sorumluluk birden ok
kiinin, bu arada anonim irketlere ilikin hkmler erevesinde
irket ynetim kurulu yelerinin, mevcut zarardan, bu zararn
birlikte verilen zarar olup olmad dikkate alnmakszn sorumlu
tutulmalarn hakl gstermez. Ayrca, BK m. 43 (1) hkm,
yargcn, tazminatn trn ve kapsamn durumun gereine
ve kusurun arlna gre belirlemesini ngrmtr. Bunun
gibi, BK m. 44 uyarnca zarar gren, zarara raz olmusa, eylemi
zararn domasna veya oalmasna yardm etmi ve zarar verenin
durumunu ar-latrmsa hkim tazminat tutarn indirebilir
veya tazminat vermekten bsbtn vazgeebilir. Hkim reti
bu hkmlerin mteselsil sorumlulukta da uygulanabileceinden
phe etmemektedir. Ancak, uygulamaya baka bir anlay hkim
olmu, mteselsil sorumluluu birlikte verilen zarar kavramnn
tanmlad ile tazminat hukukunun temel ilkesinin uygun
nedensellik ilkesi olduu gerei geri plana itilmi ve sorumlularn
tm btn zarardan (bu arada uygun nedensellik kurallarna
gre darda kalan) sorumlu tutulduklar gibi, BK m. 43 ve 44
hkmleri de mteselsil sorumlulukta sadece i ilikide dikkate
alnmtr. svire Federal Mahkemesi eitli kararlarnda mutlak
teselsl yorumunu kabul edip sv. BK m. 43, 44 (BK 43, 44)n
d ilikide uygulanmasn reddetmitir.
72
2) Sorumluluk, dolaysyla tazminat hukukunu, uygun nedensellik

ba kurallar ynetir. Bunun doal sonucu olarak, anonim
irketin ynetim kurulu yelerinin irkete birlikte deil de tek
balarna verdikleri zarardan, mteselsilen deil, tek balarna
sorumlu olmalar gerekir. Zarardan sorumlu olmayan, yani uygun
nedensellik bann dnda kalan kiinin alacaklnn korunmas
uruna sorumlu tutulmas, mteselsil sorumluluk kavramna
aka aykr olduu gibi hukuka ve adalete de terstir.
3) Mteselsil sorumluluun uyguland hallerde, nce,
sorumlularn tek balarna ve birlikte verdikleri zarar birbirinden
ayrlmaldr. kinci olarak birlikte verilen zararda da kusurun
arlna ve dier indirim olgularna gre farkllatrlm
teselsle gidilmelidir. Bylece birlikte verilen zararda herbir
tazminat ykmlsne isnat edilebilen zarar da belirlenmelidir.
Teselsl tavan iinde mteselsil sorumluluk gerei a kapama
ykm aynen devam eder. Dier yandan, bu ayrm ve teselsl
farkllatrmasn zarara urayan yapamaz. Bu sebeple, davacnn
zararn tamamn dava etmesine ve her bir davalnn mteselsilen
veya tek bana demesi gereken tazminat borcunu belirlemesini
mahkemeden talep etmesine izin verilmelidir. Aksi halde, davac
hem davay aarken hem de dava sonrasnda, aamayaca glkler
ve zemeyecei sorunlarla karlar.
Birinci fkra: Birinci fkra svire doktrininin adlandrmasyla
farkllatrlm teselsl retisini hkme balamtr. Anlan
reti mteselsil sorumluluun birlikte verilen zarar iin sz
konusu olabilecei, birlikte verilen zarar dndaki sorumlularn
tek balarna verdikleri zararlardan, sadece zarar verenin sorumlu
tutulmas gerektii ve mteselsil sorumlularn teselsl tavanna
kadar, kusurlarna ve somut olay gereine gre zarar tazmin
etmeleri anlayna dayanmaktadr. Bu yaklam 557 nci maddenin
birinci fkrasnda, ayn zararn tazmini ibaresi balamnda,
birlikte zarar vericilerden, yani tazminat ykmllerinden
herbirinin kusuruna ve durumun gereklerine gre ve her birine
ahsen isnat edilebildii lde eklinde ifade edilmitir.
Farkllatrlm teselsl anlaynn ilkelerini yle sralayabiliriz:
73
ve Sorumluluu
Birinci ilke: 557 nci maddenin birinci fkras, dolaysyla

farkllatrlm teselsl, birlikte zarar verenlerin d ilikideki
sorumluluklarn dzenlemektedir; yoksa bu hkm sorumlularn
i ilikideki sorumluluk ilikileri hakknda ngrlm bir rcu
hkm deildir.
kinci ilke: Mteselsil sorumluluun kabul edildii durumlarda
(ou kez) zararn bir ksm, mteselsil sorumlular tarafndan
birlikte verilebilir, bir ksm da, tazminat ykmllerinden bazla
rnn, anonim irkete ilikin hkmler anlamnda hukuka aykr,
kiisel eylem ve kararlarnn rn olabilir. Mesel; A, B, C, D,
E adl yelerden oluan bir ynetim kurulunda bu yelerin tek
balarna ve birlikte verdikleri toplam zarar 4000 ise ve bunun
2000i bu be kii tarafndan birlikte verilmi, geriye kalann
1000i A, 500 D ve 500 de Eye tek balarna isnat ediliyorsa,
2000den A, B, C, D, E mteselsilen ve zararn dier blmnden
de kendilerine isnat edilen tutarda A, D ve E tek balarna sorumlu
olur.
Birinci fkrada yer alan ayn zarar ibaresi ile birlikte verilen
zarar kastedilmitir. Ayn ibare kaynak sv. BK m. 759 (1)in
Franszca metninde meme dommage eklinde ifade olunmutur.
Birinci fkrada sorumlularn tek bana verdikleri zarardan sz
edilmemitir. Ancak hkmde yer alan bu zarardan ve ayn
zarardan ibareleri bu fark vurgular. Mahkemenin, talep edilen
irket zararnda nce ayn zarar ve tek bana verilen zarar
ayrm yapmas gerekliliini ortaya koyar. Zararn tm davac
tarafndan ayn zarar diye nitelendirilerek talep edilmi olsa
bile mahkeme bu aratrmay yapacak, ondan sonra teselslde
farkllatrmaya gidilecektir.
Konuya davac asndan bakldnda ayn zarar, tek bana
verilmi zarar ayrm davacnn aleyhinde deildir. rnee
dnersek: Davac ispat ettii 4000 tutarndaki zararn 2000ini
A, B, C, D, Eden mteselsilen, 1000ini Adan, 500n Dden,
500n de Eden alacaktr. Bylece zararn tm karlanacaktr.
D ve Enin deme gleri bulunmad iin 1000in tahsil
edilememesi davacnn zararn tmn elde etmesine engel
74
olur. Ancak, bu kayp farkllatrlm teselsl anlaynn rn

deildir; kayp D ve Enin durumundan domaktadr. Bunlar tek
balarna dava edilmi olsalard, zarara urayan gene bu kaypla
karlaacakt. Eski anlayta 1000 de A, B ve Cden istenebiliyordu.
Ancak bu mteselsil sorumluluk kavram ile aklanamayan haksz
bir uygulamayd. nk A, B ve C bu suretle nedensellik ilkesi
dnda sorumlu tutulmaktadrlar.
557 nci maddenin sistemini aklayabilmek iin u rnek de
verilebilir: Yatrm iin arsa arayan bir anonim irkete, ynetim
kurulu yesi A, kardeine ait bir arsay aldrmay planlamaktadr.
Bu amala, kimseye haber vermeden avukata da bir sat vaadi
szlemesi hazrlatm ve ona 1000 demitir. Szleme (geersiz
olmasna ramen) A ile kardei arasnda imzalanmtr. Plann
ynetim kurulu yesi Bye aan A ondan yardm istemi ve
kardeinin Bye bir miktar para verecei vaadinde de bulunmutur.
B, baz emsaller gstererek sz konusu arsann fiyatn savunacaktr.
Ynetim kurulu A, B, C, D ve Eden olumaktadr. Konunun karara
balanaca gn D ve E, Ann, Tasarnn 393 nc maddesine
gre toplantya katlamayaca itiraznda bulunmularsa da bu
itiraz A, B ve Cnin oylar ile reddedilmitir. D ve E ayrca, arsann
emsalleri ile fiyatn karlatran ve imar durumunu gsteren
bir uzman raporunun kurula sunulabilmesi iin toplantnn
ertelenmesini nermilerdir. Bu neri de A, B ve Cnin oylaryla
reddedilmitir. Toplantda B emsaller hakknda yanltc bilgiler
vermitir. Sonuta Bnin yapt karlatrmalarn ciddi olduuna
inanan Cnin de katlmas ile arsa A, B ve Cnin oylar ile alnm
ve para denmitir. Bir yl sonra kurul tamamen deimitir.
Bu arada arsann imar durumu olmad da anlalmtr. Yeni
kurul, avukata denen 1000 de dahil olmak zere 5000 zarar
iin A, B, C, D, Eye kar sorumluluk davas ap bu tutar
davallardan mteselsilen talep etmitir. Mahkeme D ve E
bakmndan davay reddetmi, birlikte verilen bir zarar olmad
gerekesiyle avukata denen 1000den tek bana Ay sorumlu
tutmu, 4000 iin de A, B, Cyi mteselsilen sorumlu bulmutur.
Mahkeme A ve Bnin yaptklar anlama dolaysyla olayda kastlar
bulunmasna kar, Cnin Tasarnn 393 nc maddesini ihll
75
ve Sorumluluu
eden davrann kusur olarak nitelendirip ona BK m. 43 ile

44 uygulayp mteselsil sorumluluktaki payn yzde doksan
olarak belirlemitir. Buna gre 1000 A tarafndan denecektir.
A, B, C mteselsil sorumludur. Ancak A ile Bnin sorumluluk
tavanlar 4000 iken Cnin sorumluluk tavan 3600dr. Bir an iin
Bnin deme gcnn bulunmadn dnelim. irket 4000in
tamamn Adan alabilecektir. Bu tavan C iin 3600dr. A ve Bnin
ikisinin de varlksz, Cnin zengin bir kii olduunu varsayarsak
3600 Cden istenebilecektir. Olayda A ve Bnin deme gleri
bulunmad iin irket 1400 kayptadr. Ancak bu farkllatrlm
mteselsil sorumluluk anlaynn rn deildir. nk 1000lik
kayp, birlikte verilen zarardan kaynaklanmamaktadr. Uygun
nedensellik kurallarna gre bunu Cden istemek, bunun iin
mteselsil sorumluluk kavramn kullanmak hem yanl olurdu,
hem de adalete aykr derdi. 400lk kayp ise genel hkmlerin
ve hkimin takdirinin doal sonucudur. Yeni anlay davacy
(adalet temelinde) kayba uratmam, onun zarar kanuna aykr
olarak bakalarna yklemesine engel olmutur.
nc ilke: Farkllatrlm teselsl, mteselsilen sorumlu farkl
tazminat ykmls gruplarnn ortaya kmas sonucunu da
dourabilir. Mesel, svire Federal Mahkemesinin 11/06/1996
tarihli kararna (BGE 122 III 324) konu olan olayda, davaclar,
yedi ynetim kurulu yesi ile denetim organndan 5.309.298
-svire Frangn mteselsilen talep etmilerdi. Mahkeme denetim
organnn sorumlu olmadna ve 1 il 7. sra numarasnda daval
olarak yer alan daval yedi ynetim kurulu yesinin 3.211.803-
svire Frangndan ve 1 il 5. sra numarasnda anlan daval
ynetim kurulu yesinin de ayrca 805.555-svire Frangndan
mteselsilen sorumlu olduklarna karar verdi, kalan da ispat
edilmemi zarar olarak reddetti.
Drdnc lke: Gerek ayn zarar, gerek tek bana verilen zarar
belirlenirken mahkeme BK m. 43 ve 44 de (artlar varsa)
uygular. Bu gereklilik birinci fkradaki bunlardan her biri, kusu
runa ve durumun gereklerine gre hkmnde ifadesini bulmutur.
Ayrca, 553 nc maddenin ikinci ve nc fkralar da dikkate
alnr. BK m. 43 ve 44 nc maddeleri ayrca i ilikide rcu
76
dolaysyla da uygulanabilir. Mesel, kot bezi reten bir anonim

irkette genel kurul ynetim kurulunun, kot pantolon ve ceket
retimi iin yatrm yapmas talimatn vermitir. Ynetim
kurulu, kot pantolon ve ceket i pazarna girmemi ve ihracatn
zorluuna, pazarda byk oranda kapasite fazlas mal bulunduuna
iaret etmi olmasna ramen, genel kurul talimata ilikin karar
almtr. irket iki yl sonra bu yatrmdan zarara uramtr.
Ynetim kurulu yeleri aleyhine alnan teknolojinin eski olduu
ve pazarlama kanallarnn kurulamad gerekesiyle sorumluluk
davas aldnda mahkeme BK m. 44 (1)de yer alan irketin
zarara raz olduu ve/veya zararn ihdasna yardm ettii
olgularn dikkate alaca gibi, eski teknolojinin alnmasnda
yeler arasnda kusur ynnden farkllatrma yapacaktr.
kinci fkra: kinci fkra zarara urayan yani, ou kez anonim
irketi, gereinde paysahibini veya alacakly, nce birinci fkrada
ifade edilmi ayrtrmay, yani farkllatrlm teselsl hesabn
bizzat yapp buna gre davay amak zorunluundan kurtarmak
amacyla ngrlmtr. Sz konusu hesab yapmak gtr.
Bu sebeple davacya zararn tamamn dava etmesi olana
tannm ve ayrca mteselsil sorumlularn (d ilikide) tazminat
borlarn teker teker tespit etmesini mahkemeden talep etmek
hakk verilmitir. Hkim bu belirlemeyi ayn davada yapacaktr.
kinci fkrada, aklanmas gereken, iki yeni kavrama yer verilmitir.
Bunlardan birincisi zararn tamam, dieri ise birden ok kiinin
birlikte dava edilebilmesidir.
Zararn tamam merkez kavramdr. Tanm retiye ve
yarg kararlarna braklmtr. svirede zararn tamam
(Gesamtschaden/ totalite du dommage) veya baka bir deyile
tm zarar kavramndan zarar verenlerin anonim irketler
hukukuna aykr eylem ve kararlarnn dourduu, tek balarna
veya birlikte verdikleri zarar kalemlerinin toplam anlalr. Bu
kavram, Tasarnn 553 ve devam hkmlerine gre sorumlu olan
kiilerin tek balarna veya birlikte irkete verdikleri zararlar
bulunduu varsaymna dayanr. Adeta her sorumlu bir zarar
kaynadr. Bunlarn verdikleri zararlarn toplam, zararn tamamn
77
ve Sorumluluu
oluturur. Zararn tamam iinde birlikte veya mnferiden verilmi

zararlar vardr. Bu kavram, irketin malvarlndaki eksilmelerden
doan ve/veya artmalarn engellenmesinden oluan zarardan farkl
olabilir. nk, irket, sorumlularn 553 nc madde anlamnda
kanunda ve szlemede ngrlen ykmlerini kusurlar ile ihll
etmemi olmalarna ramen zarar etmi olabilir ve zararn bir ksm
hibir sorumluya isnat olunamayabilir. Ayrca, zararn tamam
i ilikide rcu haklar dikkate alnarak bulunan her tazminle
ykml kiinin tayaca tutarlarn toplamndan da farkldr.
Birlikte dava edebilme kaynak kanunun Franszcas ile
talyancasnda bu aklkta yer almamakta, sarahat hkmmzn
evrildii Almanca metinde bulunmaktadr. Davacnn, davallar
birlikte dava etmesinin anlam davallarn tek daval olarak kabul
edilmeleridir. Bu kabuln sonucu dava baz davallar bakmndan
reddedilse bile, davacnn talebi kabul edilmise davacnn dava
giderlerine mahkum olmamasdr. Kanun burada bir usul hkm
ngrmtr. Hkm usul hukukumuzun kurallar erevesinde
yorumlanacak ve anlam kazanacaktr.
Federal Mahkeme 16/06/1996 tarihli kararnda hkm bir eit
zorunlu dava arkadal olarak yorumlam ve ancak ilk derece
mahkemesinde geerli olacan kaydetmitir.
kinci fkra ayrca yargcn ayn davada her bir davalnn tazminat
borcunu belirlemesini de hkme balamtr. Bu i ilikiye ilikin
bir belirleme olmayp, davallarn davacya kar sorumluluk
tutarlarnn gsterilmesidir.
nc fkra: Eski hukukumuzda (sv. BK eski 759 uncu maddenin
aksine) anonim irketteki sorumluluk davasnda mteselsil
sorumlular arasndaki rcuu dzenleyen bir hkm bulunmu
yordu. retide de bu konu zerinde durulmamt; Yargtay da
ilkesel nitelikte herhangi bir karar vermemitir. Sorunun genel
hkmler, yani BKnn mteselsil sorumlulua ilikin 50 (1) inci
maddesi erevesinde zlmesi gerekiyordu.
557 nci maddenin nc fkras hukukumuzdaki bu eksiklii
gidermektedir. Hkmde demede bulunan sorumlulardan birinin
78
ETTK ile YTTK arasndaki bu konudaki temel farkllk-

lardan biri de ETTK zamannda ynetim kurulu yelerinin
sorumluluuna ilikin dava aabilmek iin bu konuda genel
kurulun iznine yani bu yndeki kararna ihtiya olmas idi
bamsz bir rcu davas ikame etmesi halini dzenlenmektedir.

D ilikiye ait sorumluluk davasnda, sorumlular aras ilikiye ait
rcuun davac tarafndan talep edilmesi zaten pek dnlemez.
Zaten svire retisinde davallarn ana davada, yani sorumluluk
davasnda bu talebi ileri srp sremeyeceinin kantonal hukuka
ait bir sorun olduu belirtilmitir. Trk usul hukukunun buna
cevaz verip vermedii ve bunun artlar retiye ve yarg kararlarna
baldr.
Hkmn birinci zellii rcuun sorumlular arasnda belirleneceidir.
Hkmn bu zelliinin nemi, rcuun sorumluluk davasnn
davallar ile snrlandrlmam olmasdr. Gerekten yedi yeli
bir anonim irket ynetim kurulunda sorumluluk davas yeye
kar alm olsa bile rcu karar yedi yeyi yarglayarak verilebilir;
bamsz rcu davas da ye hakknda deil de daha fazla yeyi
kapsayacak ekilde alabilir. Bu olanak hkmde birden ok
sorumlu szc ile vurgulanmtr.
Uygulamada sorumluluk davas alrken, eitli sebeplerle
baz yelerin, dava d braklarak kayrldklarna olduka sk
rastlanmaktadr. Bu snrlamalarda hkim paysahibinin kendi
temsilcisini kayrmak veya davaclar belirleyen resmi makamn
baz kiileri korumak istemesi veya baka sebepler ve hesaplar
rol oynamaktadr. Rcu davasn da davallara zglemek hem
hakszl katmerli hle getirir hem de davacya adil olmayan bir
g salar. Bunun iin 557 nci maddenin nc fkras, rcu
davasnn sorumluluk davasnn davallarna deil, mteselsil
sorumlular aleyhinde alabileceini ngrmtr.
Hkme uygun olarak hkim rcu davasnda rcuu tm sorumlular
ynnden durumun gereklerini dikkate alarak belirler, kusurun
arln ve BK m. 43 ile 44 dikkate alr.
79
ve Sorumluluu
ve bu bir dava art idi. Hlbuki yeni yasada bylesi bir art
aranmamtr.
Bu blmde bilginize sunmu olduumuz farkllatrlm
teselsle ilikin sorumluluk davas kanmzca HMK 107deki
belirsiz alacak ve tespit davas maddesinin uygulanabilecei
bir dava olacaktr. Bu davann davacs olan paysahibi ya da
alacakl davay aarken toplam zarar bilemeyecei gibi her
bir sorumluya den zarar miktarn da bilemeyecektir. Bu
nedenle belirsiz alacak ve tespit davasna rnek gsterilebilir.
Tabii ki, davay irket ayorsa, zarar bilecei iin belirsiz
alacak ve tespit davasndan sz etmek mmkn olmayacaktr.
3. spat Yk
Kanunun 553. maddesine ilikin madde gerekesini ince-
lediimizde kanunun ynetim sorumluluunu da kusur
sorumluluu olarak kabul ettiini ancak bunun saptana-
bilmesi iin mahkemenin yerindelik denetimini yapm
olmasnn art koulduunu grmekteyiz[43].
[43] Eit ilem, sermayenin korunmas gibi ilkelerin kanunda aka

yer alm olmas grev ve yetkilerin 374 il 378 inci maddelerde
belirginlemi bulunmas ve dier ilgili hkmlerin kesin ykmler
ngrmesi ve nihayet zen ve ballk ykmlerinin, irketler
topluluuna ilikin zel dzenlemeler dahil duraksamalara olanak
tanmayan nitelikte ortaya konulmu olmas somutlatrmann olas
sakncalarn ortadan kaldrmtr. Buna ramen ak olmayan bir
ifade kullanlmas nesnellii zedeleyebilirdi. Kaynak ykmlerin
ihlli ibaresiyle bu konuda bir belirsizlie yer vermitir. Drdnc
fark svirede kast ve ihmlle denilerek kusurun derecesinde
ayrma vurgu yaplarak mahkeme ynnden bir rehber hkm
oluturulmu olmasna ramen, 557 nci madde zaten bu ayrm
yapt iin hkmmzde kusur szc ile yetinilmi olmasdr.
80
6012 sayl YTTK ilk halinde, 553/1. maddede aka

bu sorumluluun kusur sorumluluu olduunu belirtmi
ve de kusursuzluun ispatn kuruculara, ynetim kurulu
yelerine, yneticilere, tasfiye memurlarna yklemiti. 6335
sayl Kanun ile yaplan deiiklikle buradaki sorumluluun
kusur sorumluluu olduu kabul edilmi, ancak ispat yk
yneticilerden alnarak davacya yklenmitir.
Ynetim kurulu yelerinin hukuki sorumluluunu
deerlendiren baz yazarlar[44], ynetim kurulu yelerinin,
pay sahipleri ile irkete ve irket alacakllarna kar olan
sorumluluunu ayr ayr deerlendirmektedirler. Bu yazar-
lara gre, ynetim kurulu yelerinin ve de YTTK 553.
maddesi ieriinde yer alan dier sorumlularn, pay sahip-
lerine kar sorumluluu, szlemeden kaynaklanan kusura
dayal sorumluluktur. Bize gre szlemeden kaynaklanan
sorumluluk olduu iin YBK 112 maddesi gerei, ynetici-
lerin sorumluluktan kurtulabilmesi iin bu madde hkm
gereince kusursuz olduklarn kantlamalar gerekmektedir.
Gerek EBK ve gerekse YBKda bu ynde bir genel hkm
bulunmasna ramen YTTKda 6335 sayl kanunla yaplan
Ayrca BK m. 43 ve 44n bu konuda ak olduu da dikkate

alnmtr.
Ynetim kusuru ak bir sorumluluk hli olarak dzenlenmemitir.
Bunun gibi, mahkemenin yerindelik incelemesi yapp bu
yaklamla sorumlulua varmas, hkmmzde yer alan kanun ve
esas szlemeden doan ykmler somutlamas karsnda gtr;
meerki her iki hl de zen ykmne aykrlk olarak kabul
edilsin.
[44] Pulal, Hasan, Trk Ticaret Kanunu Tasarsna Gre Anonim
irket Ynetim Kurulu yelerinin zen Ykmll ve Mteselsil
Sorumluluu Batider, C. XXV, S. 1, s. 36
81
ve Sorumluluu
deiiklikle YTTKnn 553. maddesinde yer alan ispatn

davalya yani kurucu, ynetici ve tasfiye memuruna ilikin
olmas yerine kusurun kantlanmasnn davacya, yani irkete,
pay sahibine ve alacaklya yklenmesini anlamak mmkn
deildir.
Yukarda, pay sahibi ve alacakl ayrmna ve de bu ayrmdan
kaynaklanan sorumluluk farkllatrlmasna katlmadmz
beyan etmitik. irketten alacakl olan herhangi bir kiinin
yneticinin sorumluluuna ilikin davada davac olabilmesi
iin, sz konusu alacaklnn ncelikle irketten alacakl olmas
ve bu alacan kantlam olmas gerekir. Bunun yan sra
alacakl, alacan irketten alamam ve alacan tahsil ede-
meyi nedeninin de yneticinin tahsil edilemeyen alacan
tahsil edilememi olmasndan tr yneticinin kusurundan
kaynaklanan bir nedenin varl arttr. Dier bir anlatmla,
alacan irketten tahsil edemeyen alacakl burada, irketin
yerine zorunlu halef olan kii konumundadr. stelik ala-
caklnn irkete kar olan davas ister haksz fiilden, isterse
szlemeden kaynaklansn, alacakl ile ynetici arasndaki
sorumluluktan kaynaklanan dava, szlemeden kaynaklanan
davadr. nk alacakl irketin halefi olarak alaca talep
etmektedir. irketle, ynetici arasndaki hukuki iliki ise,
veklet akdine dayanan bir ilikidir. Yani szlemeden kay-
naklanmaktadr. Halef olan alacakl da, irketten alacan
kantladktan sonra, kantlad alacann talep aamasnda
bu alaca irketin halefi sfat ile yneticiden talep ettii ve de
irketin hesabna kaydettirdii iin, bu ilikiden yola kmak
yani davann ikinci aamasnda szleme ilikisine dayanmak
zorundadr. Davann ikinci boyutu, yneticinin ahsi kusu-
rundan kaynaklanmtr. Elbette, ynetici ahsi kusurundan
82
kaynaklanan bir davada, sorumlu tutulacaktr. Yneticinin bu

sorumluluu, yneticinin irketle yapm olduu anlamaya
dayanmaktadr. Yani szlemeden kaynaklanmaktadr.
stelik bu dnce tarz hayatn olaan ak ile de ba-
damaktadr. Ynetici, bir grev iin talip olmu ve pay
sahiplerinin uygun grmesi ile yani taraflar arasnda oluan
bir szleme ile bu grevi stlenmitir. Akademisyenler a-
sndan aralarnda fark olsa da bize gre, ETTK da yer alan
basiretli tacir tanmlamamas ile YTTK da yer alan tedbirli
bir ynetici tanmlamas uygulama aamasnda bir biri ile
e anlamldr. Her ikisinde de ynetici, kanunlara, esas sz-
lemeye ve de genel kurul kararlarna uygun davranmak
zorundadr.
zet olarak, YTTK 553. maddesine ramen, sorumlu-
luk davalarnn tamamnda, ispat yknn davalda olmas
gerektiine inanmaktayz.
lk bakta ispat yknn davacda olmas MK 6. maddesi
hkmne uygun bir davran gibi gzkse de kanmzca
bu deiiklie kiisel kan olarak katlmamaktayz. Elbette
kusurun ve zararn kantlanmasndan yararlanacak olan
davacdr. Bu nedenle MK 6 dorultusunda ispat yk ile
ykmldr. Bize gre MK 6 dorultusunda davacya yklan
ispat yk kuraln burada uygulamak mmkn deildir.
nk irket ile yneticiler arasnda szlemeye dayal bir
iliki vardr. Bilindii gibi, szlemeye dayal sorumluluklarda
EBK 96, YBK 112 dorultusunda alacaklnn tm haklarn
alamamas durumunda borlu kendisine bir kusur yklene-
mediini kantlayamad mddete sorumludur. Ynetici
ile irket arasndaki ilikinin akdi bir iliki olduunu kabul
83
ve Sorumluluu
ettiimiz takdirde, EBK ve YBKnn bu maddeleri dorul-

tusunda ispat yknn daval yneticide olmas lazmdr.
Ayrca, bir faaliyet dnemi iinde pek ok ilem gerekletiren
yneticinin ne yaptn, nerede hata yaptn kantlama
ykn irketten alacakl durumunda olan davacya ykler
isek, davacnn bunu ispat olana sz konusu olamaz. bu
nedenle en azndan somut olayn zelliine gre ispatn
davacya ykletilmesinde yarar vardr.
Yneticinin sorumluluundan sz ettiimiz bu aamada,
olaan kr diyebileceimiz krllnn salanamamasndan
tr yneticilerin sorumlu olup olmadnn tartlmasnda
da yarar grmekteyiz. Ticaret Kanununa gre irketler kar
amacyla kurulurlar. Bu nedenle ynetimi stlenen kii,
dier bir anlatmla irketle irketi ynetmek konusunda
akit yapan kiiler, irketin amalarn salamak ykm-
lln de stlenmilerdir. Yani, irketin kar etmesini
salamay peinen kabul etmitir. Her ne kadar veklet akdi
yaps gerei, sonu garanti etmeyen szleme trlerinden
ise de, ortalama kar hadlerinin altnda kalm olma vekil
edenin yani irketin talimatna aykrl oluturmaktadr.
Vekil eden, yneticiye tzel kiinin yapsnn ticaret irketi
olmas nedeniyle kar etmeyi emretmitir. Bu iin doas
gereidir. Veklet akdine baktmzda vekilin yani yneti-
cinin vekil edenin talimatlarna uymak, zen ykmll
erevesinde borcu yerine getirmek sorumluluu olduu
grlmektedir. Veklet akdine ilikin bu iki sorumluluu
ynetim kurulu asndan deerlendirdiimizde, ynetici her
ne kadar kar etmeyi garanti etmemi ise de kr etmek iin
84
zenle almay stlenmitir[45]. YTTK 369. madde zaten

aka yneticinin zen borcunu hkme balamtr. Sz
konusu madde dorultusunda ynetici grevlerini tedbirli
bir yneticinin zeniyle yerine getirmek ve irketin menfaat-
lerini drstlk kurallarna uyarak gzetmek ykmll
altndadr. Kusurun kayna zen borcu olduuna gre, bu
borcun yerine getirilip getirilmediini kantlamann da,
bortan kurtulan olarak MK 6 dorultusunda yararlanan
olarak yneticiye yklenmesi gerektiini dnmekteyiz. Bu
dncemizin yan sra, menfaatlerin korunmas ilkesini de
dikkate aldmzda yneticinin ortalama kar hadleri olarak
nitelendirebileceimiz olas kar salayamamasnn hesabn
vermesi gerektiine inanmaktayz. Bizim bu paragrafta sy-
lediklerimizin birou 553. maddenin madde gerekesinde
de yer almaktadr.
spat yknn, yneticide olup olmamasnn, hukuk
asndan tad nem kadar ekonomimiz asndan da
[45] Trk anonim irketler hukukunda irket ile ynetim kurulu

arasndaki ilikinin veklet ilikisi olduu gr baskndr. Alman
hukukunda ise hizmet ilikisi gr hkimdir. Trk hukukunda
bu gr savunan Tekinalp, de hizmet ilikisi grndedir.
Yazara gre, YTTK 364 uyarnca ynetim kurulunun, genel kurul
tarafndan her zaman grevden alnabilecei ve ynetim kurulunun
ii bizzat yapma ykmll gz nne alndnda aradaki iliki
YBK 506dn ok 395e uymaktadr. (Bkz. Tekinalp, s. 155); irket
ile ynetim kurulu yeleri arasndaki iliki bir veklet szlemesi
ilikisidir. svire Federal Mahkemesi de, ynetim kurulu ile irket
arasndaki ilikiyi veklet olarak nitelemitir. (BGE. 1979, I. 627)
O halde TTK.nun 1. md.si yollamasiyle bu ilikiye icabnda veklet
hkmlerinin uygulanmas gerekir. (11. HD 24.11.1981gn, E.
81/4751, K. 81/5019Morolu, Kanun, s.238); ayrca 11. HD.
9.1.1984 gn, E. 5003/K. 5397 (Eri, s. 279)
85
ve Sorumluluu
nemi olduunu unutmamak gerekmektedir. Servet sahibi

olmak baka eydir, bu serveti sermayeye evirmek ve de
ayn zamanda ya da profesyonel olarak yneticilik yap-
mak baka eydir. Eer kii, sermayedar olmann yan sra,
ynetici olmay da stleniyorsa bundan doan sorumluluu
tamaldr. stelik yneticinin, kusurlu davranlarndan
kaynaklanan sorumluluunu tamas kural, pek ok kiinin,
sermayedarlkla yetinmesine yneticilie heveslenmemesine
yol aacaktr. Kiilerin kendi iinin banda olma isteminde
ya da servetini tanmaz irad dnda baka bir yol ile deer-
lendirmemesi dncesinde, servet sahibinin yneticiye
hesap sorulamamasndan dolay tad ekingenlii aramak
gerektiine inanmaktayz. Eer hesap sormak ve zararn
karlanmas gerekleir ise servetin sermayeye dnmesi
kolaylaaca gibi, sermayenin iin ehlince ynetilmesi de
salanm olacaktr. stelik yasa koyucu, YTTK 361/1 mad-
desi ile sigorta uygulamasna olanak vererek, servet sahibine
de bir garanti salamtr.
spat ykne ilikin 11. HDnin, 27.2.1990, E. 1989/9543,
K. 1990/1576 sayl kararnda Yasada ynetim kurulu yeleri
iin kusur karinesi kabul edilmitir. Bu durumda, kusursuzluu
ispat klfeti ynetim kurulu yesine aittir eklinde bir ifade
yer almaktadr[46].
[46] evik, Orhan Nuri, Uygulamada irketler Hukuku, B. 3, Ankara

2002, s. 440, N. 314 (Aktaran: Bozkurt, Tamer, Trk Ticaret
Kanunu Ve Tasars erevesinde Anonim irketlerde Ynetim Kurulu
yelerinin Hukuk Sorumluluu: yelerin zellikle Dorudan
Doruya Verdikleri Zararlardan Doan Sorumluluklar Ve Yarg
Uygulamas, TBBD, 2009, S. 83, s. 157)
86
4. bra ve Sulh
Ynetim kurulunun sorumluluuna ilikin hkmleri
incelerken ibrann sorumlulua ilikin etkisini de incele-
mek zorunluluu vardr. YTTK 559. maddesi kurulu ve
sermaye artrmndaki ibray dzenlemitir. Bu madde her
ne kadar ETTK 310. maddesinin karl ise de iki madde
arasndaki temel fark ETTKdaki ibrann kurulu ilemle-
rini kapsadn belirtmesine ramen YTTKdaki hkmn
kurulu ilemlerinin yan sra, sermaye artrm ilemlerini
de kapsadnn hkm altna alnmasdr. Yeni yasaya gre
bundan byle sermaye artrm ilemleri, aynen kurulu ilem-
lerindeki sorumluluk gibi deerlendirilecektir. Bu konudaki
ibra ve sulh ilemleri ancak irketin tescilinden veya sermaye
artrm kararnn tescilinden drt yl gemedike geerli
olmayacaktr. 4 yllk sre getikten sonra, bu konudaki sulh
ve ibra genel kurul kararyla salanabilir.
Yukarda belirttiimiz drt yl koulunun yan sra esas
sermayenin onda birini temsil eden pay sahipleri, sulh
ve ibrann onaylanmasna kar iseler, sulh ve ibra genel
kurulca onaylanmaz. Madde hkm emredici niteliktedir.
Sz konusu madde, onaylamann iptalinden sz etmemek-
tedir. Onaylamann yaplamayacan belirtmektedir. Eer
genel kurul bylesi bir karar alrsa, bylesi bir karar butlanla
maluldr. nk YTTK 447/1-a kanundan kaynaklanan
vazgeilemez nitelikteki haklarn snrlandran veya ihlal
eden genel kurul kararlarnn butlanla batl olacan hkm
altna almtr. Zaten bylesi bir hkm olmasa bile YBKda
yer alan ve kesin geersizlik halini dzenleyen 27. maddesi
gereince kesin geersizlik yani butlan sz konusu olacaktr.
87
ve Sorumluluu
YTTK 559/1de yer alan onda bir art halka ak anonim

irketlerde yirmide bir orannda hkm altna alnmtr.
Bylece aznln haklarnn korunmasnda daha olumlu
davranlmtr.
Yasakoyucu kurulu ve sermaye artrm dnda kalan ibra-
larla ilgili olarak, YTTK 558. madde hkmn getirmitir.
Sz konusu hkm gereince ibra, ibrann kapsad akla-
nan maddi olaylara ilikin olarak sorumlular sorumluluktan
kurtaracaktr. Yani bugne kadarki uygulamamzda olduu
gibi sorumluluktan kurtulmak iin ak ibra gerekecektir.
Ancak yasann tand bu sorumluluktan kurtulma hali
de, gene yasa gereince snrlandrlmtr. Her ne kadar
genel kurul kararlar tm ortaklar balayc nitelikte ise de
ibra karar sadece ibra kararna olumlu oy verenleri balar.
Bu husus 558/2de aka hkme balanmtr. Olumlu oy
kullanm pay sahibi dnda kalanlar 558/2 son cmlesi do-
rultusunda ibra tarihinden itibaren alt aylk hak drc
sre iinde dava haklarn kullanabilirler. Yasa koyucu burada
genel kurul kararnn tescil ve ilan koulunu aramam sadece
ibrann yapld genel kurul tarihini esas almtr. Gerekeye
gre buradaki alt aylk sre hak drc sre olup, genel
kurulun yapld tarihten itibaren balayacaktr.
braya ilikin kararn olumlu ya da olumsuz olmas
halinde, yeni bir genel kurul kararyla bu karar ortadan
kaldrmak mmkn deildir. Bu husus 558/2 de yer almtr.
Bu hkmn istisnas ayn hkm iinde yer alan genel kurul
kararnn YTTK 445. madde hkm dorultusunda iptal
davasyla iptal edilmi olmas halinde sz konusu olacaktr.
88
5. Ynetim Kurulu Toplantsna Katlmayan yenin Alnan

Karardan tr Sorumluluu
YTTK ynetim kurulunun vazgeilmeyecek yetkilerini
YTTK 375 ile hkm altna almtr. Bu haklardan vazge-
mek ve/veya bir baka organa veya kiiye devretmek mmkn
deildir. Devir YTTKnn 367. maddesiyle hkme balanan
murahhas ynetim kurulu yelii ve de dardan atanacak
olan murahhas mdrler iin sz konusu olacaktr.
Elbette bylesi bir yetki devri sz konusu ise YTTKnn
553/3. maddesinde yer alan her yenin kontrol edebilecei
eylem ve kararlardan sorumlu olmas ilkesinin de ynetim
kurulu yesinin sorumluluunda dikkate alnmas gerekir.
Bu nedenle yasakoyucu, murahhas ynetim kurulu yele-
rinin ve mdrlerin atanmasnda YTTK 553/2 maddesi
dorultusunda atamadaki zeni dikkate almtr. Ynetim
kurulu yesi genel anlamyla sevk ve idare sorumluluunu
tamann yan sra, bundan kaynaklanan denetim yetkisi
ynetim kurulu yesinde kalaca iin yeterli zeni gster-
mi olmasna ramen sorumluluu devam edecektir. Ancak
bunun dnda ynetim kurulu sorumluluu kalmayacaktr.
6. Yeni Ynetim Kurulunun Eski Ynetim Kurulunun

Karar ve Eylemlerinden Sorumluluu
Bu husus ETTK 309. maddesinde ilenmi olup, yeni
ynetim kurulunun eski ynetim kurulunun sorumluluunu
douran eylemlerini ihbar etmemesinden tr sorumlu
olduuna ilikin hkm bulunmaktadr[47]. YTTKda bu
[47] Bozkurt, Sorumluluk, s. 168
89
ve Sorumluluu
hkm birebir karlayan bir hkme rastlamadk, ancak

tedbirli bir yneticinin kontrol edebilecei bir husustan
kaynaklanan bir ihmal sonucu eski yneticilerin fiilleri tazmi-
nata konu edilmemise yani sorumluluk davas almamsa
yeni ynetici bu davranndan tr sorumlu tutulmaldr
kansndayz.
7. Ynetim Kurulunun Sorumluluu Asndan Ultra Vires

Kural
YTTKya ilikin taslak kamuoyunun bilgisine sunulduu
andan bugne kadar, YTTK ile ilgili en ok tartlan konu-
larn birini ynetim kurulu yelerinin irkete borlanmasna
ilikin yasaklar dierinin de ultra vires kural olduunu
dnmekteyiz.
Ynetim kurulu yelerinin irkete kar borlanmasnn
ok konuulmasnn nedeninin aile irketlerinde, irket kasa-
syla, aile bynn cebinin birbirine kartrlmasndan
kaynaklandn syleyebiliriz. Yasakoyucu irket kasasnn
ayr bir deeri olduunu, aile bynn cebinin ise ayr bir
deer tadn dile getirdiinde, aile bykleri bu ekonomik
gerei grmezden gelerek eski tas eski hamam yaamak iste-
miler, bu konuya yeterince itiraz etmiler ve sonuta hakl
karak kanundaki bu hkmleri kaldrtmlardr.
En ok konuulan dier konu ise ultra vires kuraldr.
Yasay yorumlayanlara gre, yasakoyucu ETTK karl
olan 137. madde yerine YTTK 125i getirirken, ETTKda
var olan ultra vires kuraln kaldrmtr. Kamuoyunda bu
aklama bundan byle irketin snrsz olarak ilem yapaca
anlamnda yorumlanmtr.
90
Baz yazarlara gre, ultra vires kural temsil yetkisi iin

kaldrlmtr. Ancak, hak ehliyetinde ultra vires kural devam
etmektedir.
Yasada ultra vires szckleri yer almamasna ramen, aka-
demisyenler tarafndan yasa yorumlanrken bu szcklerin
kullanlm olmasnn yanlgya denen olduunu dnmek-
teyiz. Bu szcklerin Trke karln kullanan ztana
gre[48] tzel kiilerin hak ehliyetleri ya snrl bir ehliyettir, ya
da snrszdr. Snrsz ehliyete rnek olarak MK 46. maddesi
hkm gsterilebilir. Bu hkme gre tzel kiiler, gerek
kiiye has olan hak ehliyetlerinin dnda, btn hak ehliyet-
lerine sahiptirler. ztan snrl ehliyeti rnek olarak hak
ehliyetinin amala snrlandrlmasn gstermitir. Bu amala
hak ehliyetinin amala snrlandrlmasna ihtisas prensibi,
ultra vires, zellik ilkesi denir eklinde ifade etmitir.
Konuyu daha iyi anlayabilmek iin anonim irketlere zg
olarak ynetim kurulunun yetkilerinin kapsam ve snrn
hkme balayan YTTK 371. maddenin gerekesine bakt-
mzda ultra vires kural kalkt iin, artk irketin hak
ehliyetinin snrn iletme konusu izmemektedir denmekte ve
devamla irketin amac ve iletme konusunun hak ehliyetini
belirlemede kullanlamayacan bu kuraln imza yetkilisine
rcu edilebilecek ve edilemeyecek ilemlerin snrn belirle-
diini dile getirmektedir.
Bu nedenle sz konusu snrn almas halinde irketin
nc kiilere kar sorumlu olduu ancak snr aan temsil
[48] ztan, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramlar, 9. Bas, Ankara,

2002, s. 307
91
ve Sorumluluu
yetkisine haiz kimseye kar irketin, rcu talebinde bulu-

nabilecei belirtilmitir.
Bu kavramn ne anlama geldiini ve ynetim kurulunun
sorumluluunda nasl uygulanmas gerekeceini eski ile
yeni kanun arasnda bir fark olup olmadn anlayabilmek
iin ncelikle YTTK 371. maddesini incelemek gerekir.
Buna gre Temsile yetkili olanlar irketin amacna ve iletme
konusuna giren her trl ileri ve hukuki ilemleri, irket adna
yapabilir ETTK 321/1e baktmzda ise, temsile sala-
hiyetli olanlar irketin maksat ve mevzuuna dahil olan her
nevi ileri ve hukuki muameleleri irket adna yapmak ve
irket unvann kullanmak hakkn haizdirler hkmnn
yer aldn grmekteyiz.
Anonim irketlere ilikin olan bu hkm nedeni ile ano-
nim irketi temsile yetkili olanlarn eskiden, irket maksat
ve mevzuuna dhil olan iler dnda iiler yapmas halinde
bunlarn geersiz olmasna karlk, bu gn, irketi temsile
yetkili olanlarn irketin amacn ve iletme konusunu aan
her tr ileminden tr irket sorumlu olmaktadr.
Kanmzca, ETTK 321/1 ile YTTK 371in ya grld
gibi yetkinin kapsamn ve snrn belirleyen ibu madde
snrsz bir yetki hkm altna almamtr. Maddede yer
alan snr irketin amac ve iletme konusudur. Dier bir
anlatmla, eer temsile yetkili olanlar irketin amacna ve
iletme konusuna aykr bir ilem yaptklar takdirde bununla
sorumludurlar. Hatta bu sorumluluklarn somut hale getir-
mek isteyen yasakoyucu, YTTK 371/1 c.2de kanuna ve
esas szlemeye aykr ilemler ve dolaysyla irketin rcu hakk
sakldr hkmn getirerek temsile yetkili olanlarn temsil
92
yetkisinin kapsam ve snrlarn bir anlamda somutlatrmaya

almlardr.
YTTK 371/5e gre Temsile veya ynetime yetkili olan-
larn, grevlerini yaptklar srada iledikleri haksz fiillerden
sorumludur. irketin rc hakk sakldr. Bu hkm ETTK
321/5 ile ayndr.
Yargtay 11. HD, T. 11.3.2002, E. 2001/9498, K.
2002/2079 sayl kararnda[49] yle demitir: dava, TTK.
nun 336 nc maddesi hkm uyarnca dava d anonim irke-
tin ynetim kurulu yeleri olan davallarn sorumluluundan
kaynaklanan tazminat davas olup, davac, dava d anonim
irketten alacakl olan bir irkettir. Dairemizin 11.6.1981
gn ve E. 2329 ve K. 2988 sayl ilke kararnda benimsendii
gibi, ortaklar ve alacakllar, ynetim kurulu yelerinin kusurlu
ynetimi nedeniyle dorudan doruya zarara uramalar duru-
munda, ynetim kurulu yeleri aleyhine, hkmedilecek taz-
minatn dorudan kendilerine verilmesi artyla sorumluluk
davas aabilirler. Dava konusu olayda da, alacakl sfat ile
dava aan davac irket, davallarn kusurlu ynetimi ile do-
rudan kendisi zarara uradndan,mahkemece hkmedilen
tazminatn davac irkete verilmesi gerekirken, TTK.nun 309
ncu maddesi yanl deerlendirilerek borlu sfat bulunan
dava d anonim irket lehine tazminata hkmedilmesi doru
grlmemi, kararn davac yararna bozulmas gerekmitir.
[49] Bozkurt, Sorumluluk, s. 166, dn. 29
93
ve Sorumluluu
8. Zamanam
YTTK 560/1 maddesi ETTK 390/son maddesinde yer
alan hkmleri iermektedir. YTTK 560/1e gre de
trl zamanam vardr.
Bunlardan ilki ksa zamanam dediimiz davacnn
zarar ve sorumluyu rendii tarihten itibaren balayan iki
senelik zamanam,
Uzun zamanam dediimiz ve zarar douran fiilin
doduu tarihten itibaren be yl gemekle oluan uzun
zamanam,
Ceza kanununa tabi bir tazminat davas var ise ve
ceza kanunu daha uzun bir zamanam kaydetmise ceza
kanununa tabi zamanamdr.
EBK 60 ve YBK 72. maddeleri haksz fiilden kaynaklanan
davalardaki zamanamn, dzenleyen genel nitelikli bir
hkmdr. Sz konusu bu hkmde, 2 ve 10 yllk zama-
nam sresi tannmtr. ETTK ve YTTKda yneticilerin
sorumluluundan kaynaklanan tazminat davalarnda zel
zamanam belirlendii iin, bu fiillerden doan tazminat
davalar yukarda da sylediimiz gibi 2 ve 5 yllk zamana-
mna tabidir. Gene bu maddelere gre, eer zel yasalarda,
zamanam iin zel bir sre ngrlm ise, ncelikle zel
zamanam sresi uygulanmaldr.
Ancak gerek ETTK gerekse YTTK, BKnn uzam zama-
nam kuralna uygun olarak bir hkm de iermektedir.
Yani yneticilerin haksz fiillerinden kaynaklanan tazminat
davalarndan tr, hukuk sistemimizin kabul ettii uzam
94
ceza zamanam YTTKnn zel hkm ieriinde de yer

almaktadr.
Ceza zamanamnn uygulanabilmesi iin, Yargtay HGK
18.11.1981 gn 79/4231.E 81/744.K, Yargtay 4. Hukuk
Dairesi 16.12.2002 gn 9658.E 14127.K ve 23.01.2003
gn 2002/9945.E 2003/760.K sayl kararlar incelendi-
inde, tazminat ykmls hakknda ceza davas alm
olmasnn ya da olmamasnn, uzam ceza zamanamna
uygulanmasnda hibir etkisi olmad gibi alm ceza
davasna zarar grenin katlp katlmadnn da bir etkisi
olmad grlmektedir.
stelik TCK 279. maddesi gereince sua konu bir eylem-
den haberdar olan hkimin, bu eylemi ihbar ykmll
olduu dnlrse ve de sua konu olaylarn resen takibe
konu sulardan olduu dikkate alnrsa zarar gren davacnn
ceza davas almas ve de ceza davasnn takibi iin bir aba
gstermesine gerek olmad aka anlalmaktadr.
Olaymz haksz fiilden zarar gren irket asndan deer-
lendirdik. Hlbuki EBK 60/3 ve TBK 72/2 maddelerine
baktmzda, irkete kar tazminat borlusu olan yneti-
cilerin ayn olay nedeniyle urad zararlardan tr bir
tazminat alaca varsa ve bu tazminat alacana ilikin dava
hakk zamanamna urasa dahi, ynetici kendi tazminat
alaca asndan urad zararla snrl olmak kaydyla borcu
ifadan kanabilir. Bu hususa ilikin bilgileri Olgan[50]
aklamalarnda grmekteyiz.
[50] Olga, Senai, lmi ve Kazai tihatlarla Borlar Kanunu erhi, C.

1, Ankara, 1976, s. 1055
95
ve Sorumluluu
Zamanam, HMK 116da yer alan ilk itirazlar arasnda

yer almamaktadr, nk zamanam BK 74 vd. madde-
lerinde yer alan bir maddi hukuk kuraldr. bu nedenle
iddia ve savunmann deitirilmesi ve gelitirilmesi yasann
balad noktaya kadar ileri srlebilir. Bilindii gibi daval
asndan iddia ve savunmann deitirilmesi ve gelitiril-
mesi yasa HMK 141/1 gereince ikinci cevap dilekesinin
verilmesinden sonra balar. Bunun bir tek istisnas, ayn
maddede davacnn n inceleme durumasna katlmamas
hali olarak gsterilmitir.
Yukarda YTTK 553e dayanarak yneticilere kar al-
m olan tazminat davalarnda ispat yknn davalda yani
yneticilerde olduunu belirtmitik. Eer davada zamanam
itiraz var ise YHGKnn 26.6.1974 gn 1970/4207 E.
764 K. sayl kararnda aka belirtildii gibi zamanam
ynnden ispat yk davacdadr[51].
Olgan belirtmi olduu[52] kararlara baktmzda ise
davann mracaata braklmas halinde zamanamnn kesi-
leceini, kesilme tarihinden balayarak yeni bir zamanam
sresinin balayacan grmekteyiz.
Eer dava irket tarafndan alacaksa, zamanamnn
balayabilmesi iin davann alabilmesi ynnde emir veren
ynetim kurulunun bunu renmesi ve de grp karara
balamas gerekmektedir. Olgan belirttii[53] 4. HD.nin
17.3.1958 gn 11 E. 1845 K. sayl kararnda da zamana-
mnn balangc emri verenin fiili ve faili rendii tarih
[51] Olga, s. 1077

[52] Olga, s. 1081
[53] Olga, s. 1086
96
olarak kabul edilmitir. Bizim olaymzda kanmzca ynetim

kurulu yelerinden birinin renmesi deil, konunun yne-
tim kurulu tarafndan renilmesi esas alnmaldr.
EBK 137da munzam mddet olarak ifade edilen hkm
YBK 158. maddesinde de tekrar edilmitir. Sz konusu
madde aynen dava veya def i mahkemenin yetkili veya grevli
olmamas ya da dzeltilebilecek bir yanllk yaplmas yahut
vaktinden nce almas nedeniyle reddedilmi olup da o arada
zaman am veya hak drc sre dolmusa alacakl altm
gnlk ek sre iinde haklarn kullanabilir. Bu konunun
da aklda tutulmasnda yarar vardr.
YHGKnn T. 7.12.1988, E. 1988/1767, K. 1988/987
sayl kararna gre de ktniyetli kii zamanam definden
yararlanamaz.
9. Ceza Davasnn Tazminat Davasna Etkisi

EBK 53. maddesinde yer alan hkm YBK 74. maddesine
tanmtr. Sz konusu maddeye gre tazminat davasna
bakan hkim ceza davasnn beraat hkmyle bal deildir.
zellikle YBK 74/2de yer alan ceza hakiminin kusurun
deerlendirilmesine ve zararn belirlenmesine ilikin karar
da hukuk hakimini balamaz hkm nedeniyle alacak
olan tazminat davasnda kusur ve zararn hukuk hakimi
tarafndan ayrca deerlendirilmeye tabi tutulmas gerektii
unutulmamaldr.
Hukukumuzda bugne kadarki uygulamaya gre ceza
hkiminin mahkumiyet kararn hukuk hkimini balar.
Burada hukuk hkimini balayan temel unsurlar fiilin ceza
97
ve Sorumluluu
hkimi tarafndan kim tarafndan ilendiinin karar yani faili

belirleyen karar ve de maddi vakalarn kabul ya da reddine
ilikin kararlardr. Bunlarn kabul edilmi olmas hukukun
btnl asndan nemlidir. Dier bir anlatmla hukuk
hakimi ceza hakiminin kabul veya reddettii olguyu kabul
veya reddetmek zorundadr.
Her ne kadar, 22.2.2012 gn, 2011/4640 E, 2012/89
karar sayl YHGK kararnda uzam zamanam deerlendi-
rilirken ceza davasnn almasyla zamanamnn kesildii,
ceza davasnn kesin hkmle sonulanmasyla beraber yeni
bir zamanam balad, kesinleme tarihinin yeni zamana-
mnn balang olarak kabul edilmesi gerektii karar altna
alnm ise de bu karara katlmamaktayz. nk gerek EBK
60/2, YBK 72/1e baktmzda ceza davasndaki zamana-
m sresinin uzam zamanam olarak deerlendirilecei
anlalmaktadr. Gerek eski gerekse yeni metinde hukuk
davasnda ceza davasna ilikin zamanamnn uygulanmas
gerektii belirtilmitir. Bu maddede zamanamnn kesilece-
ine ilikin herhangi bir aklama yer almamaktadr. Zama-
namnn kesilmesine ilikin hkm EBK 133, YBK 154.
maddesinde dzenlemitir. Sz konusu maddeye gre dava
alm olmas hali zamanamnn kesilmesi iin yeterlidir.
YHGK bu maddi hukuk kuralna dayanmaktadr. YHGK bu
yasa maddesinde yer alan dava kavramnn ceza davasn da
kapsadn kabul etmektedir. Bizim katlmadmz husus
budur. Zaten Tunomaa gre[54] ceza davasnn alm
olmas tek bana zamanamn kesecek neden olamaz.
[54] Tunoma, Kenan, Trk Borlar Hukuku, Cilt-I Genel Hkmler,

stanbul 1976, s. 1291
98
Zamanamnn sz konusu olabilmesi iin ceza davas iinde

ahsi hak niteliinde bir alacak davas almasnn gerek-
tiini belirtmektedir. Yazar bu grn Postacolunun
aklamalarna dayandrd gibi, 4. HD.nin 15.6.1972
gn, 37105743 sayl kararna da dayandrmaktadr. Yene
ayn eserde yer alan, 15. HD.nin 6.5.1975 gn, 519/2432;
Ticaret Dairesinin 14.2.1972 gn ve 350/588 sayl karar ve
4. HD.nin 25.1.1951 gn 608/524 sayl karar da dayanak
olarak gstermitir. Bu gr Velidedeolu[55] ve Von Tuhr[56]
tarafndan da benimsenmitir[57]. Ancak 5271 sayl CMK
gereince ahsi dava amak hakk kaldrldndan tr ceza
davasnn zamanamn kesmesi ynndeki 22.2.2012 gn,
2011/4-640 E, 2012/89 karar sayl YHGK karar kanmzca
bir kez daha yasal destekten yoksun hale gelmitir.
Alm olan bir davann zamanamn kesebilmesi iin,
EBK 137, YBK 158de yer alan hkm dorultusunda sz
konusu davann kazanlm olmas gerekir.
Alan davann bir eksiklik iermesi, grevsiz mahkemede
ya da vaktinden nce alm olmas zamanamn kesmez[58].
Grld gibi ilmi ve kazai itihatlar bir davann zama-
namn kesebilmesi iin sadece dava almas artn ara-
mam, onun hukuk davas olmasn, hatta kazanlm bir
dava olmas artn da aramaktadr.
[55] Velidedeolu, Hfz Veldet / zdemir, Refet, Trk Borlar Kanunu

erhi, Ankara 1987, s. 296 vd.
[56] Von Tuhr, Andreas, Borlar Hukuku, (eviren: Cevat Edege),
Ankara 1983, s. 704
[57] Benzer kararlar iin bkz. Olga, s. 703 vd.
[58] Tunoma, s. 1296
99
ve Sorumluluu
10. Yetkili Mahkeme

irket yetkilileri aleyhine alacak sorumluluk davalar
560/1 dorultusunda irketin bulunduu yer asliye ticaret
mahkemesinde alr. Grev ve yetkiyi belirleyen bu madde
nedeniyle hkim resen grev ve yetki konusunda karar ver-
mek zorundadr. Bilindii gibi greve ilikin karar kamu
dzenine ilikindir. Buradaki yetki de kesin yetki snrlar
iine girmelidir. Bilindii gibi HMK 19/1 dorultusunda
kesin yetkinin sz konusu olduu davalarda kesin yetkiyi
hkim resen aratrmakla ykmldr.
B. CEZA SORUMLULUK
6102 sayl YTTK kabul edildiinde 562. maddeyi olu-
turan hkm daha sonra 26.6.2012 tarih ve 6335 sayl
kanunla deitirilerek aadaki ekli almtr:
(1) Bu Kanunun;
a) 64 nc maddesinin birinci fkrasnn ikinci veya
nc cmlesindeki ykmllkleri yerine getirmeyenler,
b) 64 nc maddesinin ikinci fkras uyarnca belgelerin
kopyasn salamayanlar,
c) 64 nc maddesinin nc fkras uyarnca gerekli
onaylar yaptrmayanlar,
d) 65 inci maddesine uygun olarak defterlerini tutmayanlar,
e) 66 nc maddesindeki usule aykr olarak envanter
karanlar,
f ) 86 nc maddesine gre belgeleri ibraz etmeyenler,
100
drtbin Trk Liras idari para cezasyla cezalandrlr.

(2) 88 inci maddeye aykr hareket edenler drtbin Trk
Liras idari para cezasyla cezalandrlr.
(3) 199 uncu maddenin birinci ve drdnc fkralarna
aykr hareket edenler ikiyz gnden az olmamak zere adli
para cezasyla cezalandrlr.
(4) Bu Kanun hkmlerine gre tutulmakla veya muha-
faza edilmekle ykml olunan defter, kayt ve belgeler ile
bunlara ilikin bilgileri, denetime tabi tutulan gerek veya
tzel kiiye ait olup olmadna baklmakszn, 210 uncu
maddenin birinci fkrasna gre denetime yetkili olanlarca
istenmesine ramen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu
denetim elemanlarnn grevlerini yapmalarn engelleyenler,
fiilleri daha ar cezay gerektiren baka bir su oluturmad
takdirde yz gnden az olmamak zere adli para cezasyla
cezalandrlr.
(5) Bu Kanunun;
a) 349 uncu maddesine aykr beyanda bulunan kurucular,
b) 358 inci maddesine aykr olarak pay sahiplerine bor
verenler,
c) 395 inci maddesinin ikinci fkrasnn birinci veya ikinci
cmlesi hkmlerini ihlal edenler,
yz gnden az olmamak zere adli para cezasyla
cezalandrlr.
(6) Ticari defterlerin mevcut olmamas veya hibir
kayt iermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmamas
101
ve Sorumluluu
hllerinde, sorumlular yz gnden az olmamak zere adli

para cezasyla cezalandrlr.
(7) 527 nci maddeye aykr hareket edenler, Trk
Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hkmlerine gre
cezalandrlr.
(8) 549 uncu maddede belirtilen belgeleri sahte olarak
dzenleyenler ile ticari defterlere kastl olarak geree
aykr kayt yapanlar bir yldan yla kadar hapis cezasyla
cezalandrlr.
(9) 550 nci maddeye aykr hareket edenler aydan iki
yla kadar hapis veya adli para cezasyla cezalandrlr.
(10) 551 inci maddeye aykr hareket edenler doksan
gnden az olmamak zere adli para cezasyla cezalandrlr.
(11) 552 nci maddeye aykr hareket edenler alt aydan
iki yla kadar hapis cezasyla cezalandrlr.
(12) 1524 nc maddede ngrlen internet sitesini
oluturmayan irketlerin ynetim organ yeleri, yz gnden
yz gne kadar adli para cezasyla ve ayn madde uyarnca
internet sitesine konulmas gereken ierii usulne uygun bir
ekilde koymayan bu fkrada saylan failler yz gne kadar
adli para cezasyla cezalandrlr.
(13) Bu Kanun kapsamndaki idari para cezalar, aksine
hkm bulunmayan hllerde, mahallin en byk mlki
amiri tarafndan verilir.
(14) Bu Kanunda tanmlanan kabahatlerden birinin
idari yaptrm karar verilinceye kadar birden ok ilenmesi
hlinde, ilgili gerek veya tzel kiiye bir idari para cezas
102
verilir ve ilgili hkme gre verilecek ceza iki kat artrlr.

Ancak, bu kabahatin ilenmesi suretiyle bir menfaat temin
edilmesi veya zarara sebebiyet verilmesi hlinde verilecek
idari para cezasnn miktar bu menfaat veya zararn
katndan az olamaz.
6102 sayl kanunun 563. maddesinde cezai sorumlulua
ilikin sularn resen takip edileceine dair hkm bulun-
maktayd. Ancak sz konusu madde 6335 sayl Kanunun
39/B1. maddesi hkm gereince yrrlkten kaldrlm-
tr. Bu deiiklikten sonra, bugn de resen takip uygulanr-
ln korumaktadr.
C. VERG HUKUKUNDAN VE KAMU ALACAKLARINDAN

DOAN SORUMLULUK
Vergi hukukundan doan sorumluluu ikiye ayrmakta
yarar vardr. Bunlardan biri ceza yarglamasna ilikin sorum-
luluk dieri ise, parasal sorumluluk halleridir.
Vergi Usul Kanunu 10. maddesi[59] tzel kiilerin sorum-
luluunu dzenlemektedir. Maddenin incelenmesinde
[59] Tzelkiilerle kklerin ve kstllarn, Vakflar ve cemaatler gibi

tzelkiilii olmayan teekkllerin mkellef veya vergi sorumlusu
olmalar halinde bunlara den devler kanuni temsilcileri,
tzelkiilii olmayan teekklleri idare edenler ve varsa bunlarn
temsilcileri tarafndan yerine getirilir.
(Deiik 2. fkra: 3505 - 3.12.1988) Yukarda yazl olanlarn bu
devleri yerine getirmemeleri yznden mkelleflerin veya vergi
sorumlularnn varlndan tamamen veya ksmen alnamayan vergi
ve buna bal alacaklar, kanun devleri yerine getirmeyenlerin
varlklarndan alnr. Bu hkm Trkiyede bulunmayan
mkelleflerin Trkiyedeki temsilcileri hakknda da uygulanr.
103
ve Sorumluluu
grlecei gibi, asl sorumlu tzel kiinin yani anonim irke-

tin kendisidir. Ancak bu da yer alan grevlerin yerine geti-
rilmemesi yznden vergi mkellefinden ve sorumlusundan
tahsil edilemeyen vergi ve buna bal alacaklar kanuni dev-
leri yerine getirmeyenlerin yani ynetim kurulu yelerinin
varlklarndan alnr. VUK 10. maddesinin bugnk haliyle
3505 sayl yasayla deiik hali arasndaki hali arasnda fark
vardr. Maddenin eski halinde bu devleri kast ve ihmalle-
riyle yerine getirmemeleri hkm yer almasna ramen yeni
halinde bu hkm madde metninden karlmtr. Bylelikle
vergiye ilikin sorumluluktan tr anonim irket ynetim
kurulu yeleri kusursuz sorumlu olarak yarglanacaklardr.
Hlbuki ETTK ve YTTKnn hkmleri dorultusunda
anonim irket ynetim kurulu yeleri kusur sorumluluuyla
ykmldrler.
Burada ynetim kurulu yelerinin sorumluluuna yol
aan hkm bunlara den devler kanuni temsilcileri
tarafndan yerine getirilir hkmne dayandrlmaktadr.
nk anonim irketleri yneten onu ynetmek ve temsil
etmek grevi YTTK 365e gre ynetim kurulundadr.
AATUHKa 4108 sayl kanunla eklenen mkerrer 35.
maddesi[60] de VUK 10 ile paralellik arz etmektedir.
Temsilciler veya teekkl idare edenler bu suretle dedikleri

vergiler iin asl mkelleflere rcu edebilirler.
Tzelkiilerin tasfiye haline girmi veya tasfiye edilmi olmalar,
kanuni temsilcilerin tasfiyeye giri tarihinden nceki zamanlara
ait sorumluluklarn da kaldrmaz.
[60] (Ek: 410825.5.1995) Tzel kiilerle kklerin ve kstllarn,
vakflar ve cemaatler gibi tzel kiilii olmayan teekkllerin mal
varlndan tamamen veya ksmen tahsil edilemeyen veya tahsil
104
Bu maddelerin ETTK dneminde uygulamasna bakt-

mzda vergi dairesi tarafndan yaplacak takibin ncelikle
mkellef durumunda olan tzel kiinin kendine yaplmas
gerekmektedir. Bu durum Dantay 9. D, E. 2003/2571 K.
2005/494, T. 9.3.2005 sayl kararda da aka grlecektir.
Sz konusu kararda 213 sayl Vergi Usul Kanununun 10.
maddesinde, tzel kiilerle kklerin ve kstllarn, vakflar
ve cemaatler gibi tzel kiilii olmayan teekkllerin mkellef
veya vergi sorumlusu olmalar halinde bunlara den devlerin
kanuni temsilcileri tarafndan yerine getirilecei, yukarda
yazl olanlarn bu devleri yerine getirmemeleri yznden
mkellef veya vergi sorumlularnn varlndan tamamen veya
edilemeyecei anlalan amme alacaklar, kanun temsilcilerin

ve tzel kiilii olmayan teekkl idare edenlerin hsi mal
varlklarndan bu Kanun hkmlerine gre tahsil edilir.
Bu Madde hkm, yabanc ahs veya kurumlarn Trkiyedeki
mmessilleri hakknda da uygulanr.
Tzel kiilerin tasfiye haline girmi veya tasfiye edilmi olmalar,
kanun temsilcilerin tasfiyeye giri tarihinden nceki zamanlara
ait sorumluluklarn kaldrmaz.
Temsilciler, teekkl idare edenler veya mmessiller, bu Madde
gereince dedikleri tutarlar iin asl amme borlusuna rcu
edebilirler.
(Ek fkra: 57664.6.2008 / m.4) Amme alacann doduu ve
denmesi gerektii zamanlarda kanuni temsilci veya teekkl
idare edenlerin farkl ahslar olmalar halinde bu ahslar, amme
alacann denmesinden mteselsilen sorumlu tutulur.
(Ek fkra: 57664.6.2008 / m.4) Kanuni temsilcilerin
sorumluluklarna dair 213 sayl Vergi Usul Kanununda yer
alan hkmler, bu maddede dzenlenen sorumluluu ortadan
kaldrmaz.
105
ve Sorumluluu
ksmen alnamayan vergi ve buna bal alacaklarn, kanuni

devleri yerine getirmeyenlerin varlklarndan alnaca hkme
balanmtr.
Bu erevede, 213 sayl Vergi Usul Kanununun yukarda
anlan 10. maddesi hkmne gre, kanuni temsilci ya da
ortak sfatyla ilgili kiilerin takip edilebilmesi iin, vergi
borcunun usulne uygun bir biimde tarh, tahakkuk, tebli
safhalarndan geerek borcun kesinletirilmesi, vergi bor-
lusu hakknda tm takip yollarnn tketilmesi ve amme
alacann vergi borlusundan ksmen veya tamamen tahsil
imkannn bulunmadnn somut bir biimde ortaya konul-
mas gerekmektedir. ifadelerine rastlamaktayz.
Eer tzel kiinin demesi sz konusu olamayacaksa bu
durumun kantlanmas halinde ynetim kurulu yelerine
kar takip yaplabilecektir. ETTK uyguland dnemde
ynetim kurulu yelerinin ETTK dorultusunda mterek
sorumluluu sz konusu olduundan takip hepsine bir-
likte yaplmaktayd. rnek karar da bunu gstermektedir.
Ancak ETTKnn 319/2 maddesi dorultusunda atanm
bir murahhas ye varsa ve vergi sorumluluu bu yeye yk-
lenmise elbette takip ona yaplacak idi. (Dantay 11. D.,
24.2.2000 gn 1998/4697 E, 2000/745 K sayl karar
Kazanc tihat Bankas) Zaten, AATUHK Mkerrer 35/
IVteki rc art ksmen de olsa buna olanak verecek lde
idi. YTTKnn 553. maddesi kusursuz sorumluluu semekle
beraber 557/1 maddesinde zararn domasna neden olmayan
kiinin sorumlu olmayacana ilikin hkm bulunmaktadr.
Yine YTTK murahhas ye iin de 367 ve 370/2 hkmleri
yer almaktadr. Bunlarn hepsinin birlikte deerlendirilmesi
106
halinde vergi sorumluluunun da YTTKda belirlenen ekilde

sorumlu olan kiiden tahsili yasaya ve hakkaniyete uygun
bir zm olacaktr.
Ynetim kurulu yelerinin sorumluluklarna ilikin bir
baka hkm de SGKya olan borlarndan kaynaklanmakta-
dr. Bu hkm de dikkate aldmzda ynetim kurulu yesi
vergi ve sigorta da dhil olmak zere tm amme alacaklar
asndan sorumluluk tamaktadr.
VUK 359. maddesinde yer alan ve hapisle sonulanan
vergi sularn deerlendirdiimizde bu konuda yarglanan
kiilerin de anonim irketi yneten ve temsil eden ynetim
kurulu yesinin olduunu grmekteyiz.
Vergi borcundan dolay ynetim kurulu yesine bavu-
rulabilmesi iin o yenin amme alacana ilikin olduu
dnemlerde borlu irketi temsil yetkisi bulunmas gerekir.
Bu koul da Dantay kararlarnda kabul edilmi bir ilkedir.
Yneticinin alacakllara ve pay sahiplerine kar sorumlu-
luunu incelerken yasann ispat ykn davacya yklediini
incelemitik. Hlbuki vergi borcundan tr ynetim kuru-
lunun sz konusu olduunda ispat yk davalya yklenmi-
tir. Bu ise alacaklnn kimliine gre farkl bir uygulamay
ortaya koymaktadr. Kolaylatrc hkmn devletten yana
olmas ve bireyin bu kolaylktan yararlanamamas gnm-
zn adalet anlayyla uyumamaktadr.
VI. TCAR MMESSL VE VEKLLER

Ticaret hayatnn gelimesiyle tek kii tacirin ileri gerek-
letirmesi mmkn olmadndan, tacir yardmclarndan
107
ve Sorumluluu
yararlanmas zorunlu hale gelmitir. Tacir yardmclarna

ilikin hkmleri BKda grmekteyiz. YBK 547 vd. bak-
tmzda ticari temsilciler ticari vekiller ve dier tacir yar-
dmclar bal altnda bu konunun ilendiini grmekte-
yiz. Eski yasann 449. maddesinde ticari mmessil adyla
dzenlenen hukuk kurumu, yeni yasayla ticari temsilci adyla
dzenlenmitir. Ticari temsilcinin atanmasnn rtl olarak
(zmni) yaplm olmas bu kiinin temsil yetkisini etkilemez.
Hatta ticari temsilcinin YBK 547/2 ye gre ticaret siciline
tescil edilmesi zorunlu olmasna ramen, kaydn yaplma-
m olmas iletme sahibinin ticari temsilcinin fiillerinden
doan sorumluluu ortadan kaldrmaz. Ticari temsilciye ister
aka ister rtl olarak yetki verilmi olmasnn bir fark
olmadn belirtmitik. Bu nedenle ticari temsilcinin grev
almas nasl olursa olsun, iletmeyi ynetmek ve iletmeye
ilikin ilemlerde ticaret unvan altnda ticari temsil yetkisi
kullanmak hakkna sahiptir. Ticari temsilci YBK 548de yer
alan hkm dorultusunda iletmenin amacna giren her
trl ilemi yapmaya yetkilidir. Ticari temsilcinin bu yetkisi
kambiyo taahhdnde bulunmay dahi iermektedir. Ticari
temsilcinin tek snrlandrlm yetkisi tanmazlarn devri ve
tanmazlar zerinde hak snrlamas konularna ilikindir.
Bu konularda aka yetkisi yoksa ticari temsilci bunlar
gerekletiremez. Ancak eer ticari iletme gayrimenkul alp
satmakla urayorsa dier bir anlatmla gayrimenkul alp
satmak olaan ilerdense kanmzca ticari temsilci bunlar
bile yapabilmek hakkna sahiptir.
Temsil yetkisinin balayabilmesi iin ticaret siciline tescilin
yaplmasnn gerektiini ancak bunun mutlak koul olmad-
n, sicile tescilden nce yaplan ilerden tr iletmenin
108
sorumlu olduunu yukarda belirtmitik. Ticari temsilin sona

ermesi iinse ticari sicile tescil edilmesi zorunludur. Eer
tescil gereklememise, iyiniyetli nc kiilere kar YBK
550/2e gre temsil yetkisi geerliliini koruyacaktr. Temsil
yetkisinin balad andan sona erdii ana kadar, ancak iki
nedenle snrlandrlabilir. Bunlardan birisi mterek imza
kuraldr. Dieri ise ube ilemleriyle snrlandrlm olma-
sdr. Bilindii gibi ubelere ilikin hkmler YTTKnn 40.
maddesinde yer almaktadr. Burada kastedilen ube yasal
koullar ieren ubedir. Yoksa tacirin fiilen oluturduu
ubeler buna dhil deildir.
Eer bunun dnda bir snrlama yaplmsa ve ticaret
siciline tescil edilmise bu snrlamalar YBK 549/son do-
rultusunda iyiniyetli nc kiilere kar ileri srlemez.
YBK 554/1e baktmz zaman ticari temsilcilerin iletme
sahibiyle hizmet, veklet, ortaklk ve benzeri szlemelerle
bal olabileceini anlamaktayz. Kanmzca, ticari temsil-
cinin temsilci olmaktan kaynaklanan yetkileri veklet ya da
hizmet akdinin iinde deerlendirilmelidir. Somut olaya
bakmal, eer ticari temsilci hizmet akdinin baskn unsuru
olan mekna ballk, emir ve komuta zincirine uymak,
mesai kuralna bal kalmak gibi koullarla alyorsa ortada
hizmet akdinin varl, eer bylesi bir durum yoksa veklet
akdinin varl sz konusu olmaldr. Ticari temsilcinin ortak
olmas, onun hizmet veya veklet akdiyle grev stlenme-
sine engel tekil etmez. Her somut olay kendi gereklii
iinde deerlendirilmelidir. rnein, bir anonim irkette
ok kk bir payda olan kii, emir komutaya ve mesaiye
uygun bir alma gerekletirirse bu alma hizmet akdi
109
ve Sorumluluu
kabul edilmeli, ortakln kendisine tand haklardan gayr

hizmet akdinin daha dorusu i akdinin dourduu hak ve
hkmlere hem iletme sahibi hem ticari temsilci, ii ve
iveren rolyle yerine getirmelidir.
110
VII. KAYNAKA
Alta, Soner, Yeni TTKya Gre Azledilen Ynetim Kurulu
yesinin Tazminat Hakk, LHD, Y. 2012, S. 117
Bozkurt, Tamer, Ticaret Hukuku Cilt-II irketler ve
Kooperatifler Hukuku, 6. Bas, Ankara, 2012
Bozkurt, Tamer, Trk Ticaret Kanunu Ve Tasars ereve-
sinde Anonim irketlerde Ynetim Kurulu yelerinin Hukuk
Sorumluluu: yelerin zellikle Dorudan Doruya Verdikleri
Zararlardan Doan Sorumluluklar Ve Yarg Uygulamas,
TBBD, 2009, S. 83 (Anl: Bozkurt, Sorumluluk)
Eri, Gnen, Anonim irketler Hukuku, Ankara, 1995
Kendigelen, Abuzer, Yeni Trk Ticaret Kanunu Dei-
iklikler, Yenilikler, lk Tespitler, stanbul 2011
Morolu, Erdoan, 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu
Deerlendirme ve neriler 7. Bask, stanbul 2012 (Anl:
Morolu, Deerlendirme)
Morolu, Erdoan, Notlu-tihatl Trk Ticaret Kanunu
ve lgili Mevzuat, 7. Bas, stanbul, 2001 (Anl: Morolu,
Kanun)
Olga, Senai, lmi ve Kazai tihatlarla Borlar Kanunu
erhi, Ankara, 1976
ztan, Bilge, Medeni Hukukun Temel Kavramlar, 9.
Bas, Ankara, 2002
Pulal, Hasan, Trk Ticaret Kanunu Tasarsna Gre
Anonim irket Ynetim Kurulu yelerinin zen Ykmll
ve Mteselsil Sorumluluu Batider, C. XXV, S. 1
111
ve Sorumluluu
Soykan, smail Cem, Trk Ticaret Kanununda ve Trk

Ticaret Kanunu Tasarsnda Anonim irketin Ynetimi ve
Temsili, LHD, Y. 2010, C. 8, S. 91
Tekinalp, nal, Yeni Limited ve Anonim Ortaklklar
Hukuku ile Tek Kii Ortaklnn Esaslar, 2. Bas, stanbul,
2012
Tunoma, Kenan, Trk Borlar Hukuku, Cilt-I Genel
Hkmler, stanbul, 1976
Velidedeolu, Hfz Veldet / zdemir, Refet, Trk Borlar
Kanunu erhi, Ankara, 1987
Uysal, Levent, 6762 Sayl Trk Ticaret Kanunu Ve Trk
Ticaret Kanunu Tasars Kapsamnda Anonim irketlerde
Ynetim Kurulu Ve Ynetim Kurulu yelerinin Hukuki Sorum-
luluu -I, TBBD, Y. 2009, S. 80, s. 350
Von Tuhr, Andreas, Borlar Hukuku, (eviren: Cevat
Edege) Ankara, 1983
112

Anonim Sirketlerde Yonetim Kurulu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anonim Sirketlerde Yonetim Kurulu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A N K A R A B A R O S U

Av. Ender DEDEAA

GLBAI AV. ZDEMR ZOK

Ankara Barosu Bakanl 2013

Bu almann gereklemesi iin eimden ve yaknla-

Av. Ender Dedeaa

AATUHK : 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsili Usul Hakknda Kanun

YTTK : 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu

III. YNETM KURULU

[1] Soykan, smail Cem, Trk Ticaret Kanununda ve Trk Ticaret

etmektedir. Biz bu fikre katlmakla birlikte ilave olarak

A. YNETM KURULUNUN OLUUMU

[2] Krca, smail, Anonim irketlerde Tzel Kiilerin Ynetim Kurulu

tim kurullarnda tzel kiilerin yer almas, YTTK ile kabul

Yasa koyucu profesyonel tzel kiilerin irket ynetim

kurulu yelerinin sorumluluuna ilikin ilkeden dnl-

hile oluturaca iin sakncaldr. Zaman zaman uygulamada

Ynetim kurulu yeleri ETTK 314, YTTK 362 gereince

Kurul halinde grev yapmas benimsenen ynetim kurulu,

[5] Aksi ynde bkz. Uysal, s. 323

B. BELRL GRUPLARIN YNETM KURULUNDA TEMSL

bir btn olarak tannmaktadr. Bylelikle bu hkmde 478

C. YNETM KURULU YELNE ENGEL HALLER

Kii ehliyetli fakat okuma yazma bilmesine ramen, her-

[9] Bylesi bir alma yaparken yasal adan imzadan ne anlalmas

Bylelikle az ortakl anonim irketlerde ok yeli ynetim

YTTKnn anonim irketlerle ilgili en dikkate deer dei-

2. Esas Szlemeden Kaynaklanan

[10] Tekinalp, nal, Yeni Limited ve Anonim Ortaklklar Hukuku ile

D. YNETM KURULUNUN TOPLANMASI VE KARAR ALMASI

ikinci toplantda eitlik olursa sz konusu neri reddedilmi

irketin zararn grd kararlar irket denetisine ihbar

[12] irket szlemesinde veya esas szlemede dzenlenmi olmas

Ynetim kurulu yeliinde, lm istifa ya da benzeri

yelerin fiziken mevcut bulunduklar bir toplantya bir ksm

maddesi hkmnn uygulama alann Kanun koyucunun

ve karar nisaplar olduu esas szlemede bunun stnde

E. YNETM KURULU KARARLARIN GEERLLK KOULU

Ancak uygulamada karar defterinin dna yazlm bir karar

F. YNETM KURULU KARARLARININ SAKATLII

ynetim kurulu yelii sfatn haiz deilse bu karar hukuki

[14] Bozkurt, Tamer, Ticaret Hukuku Cilt-II irketler ve Kooperatifler

saymtr. Buna gre, a) Eit ilem ilkesine[17] aykr olan, b)

YTTK 391. maddesinde yer alan hkm iyi deerlen-

Bunlara gre, emredici hkmleri ihll eden mnferit kararlar iptal

Grld gibi, ynetim kurulu kararnn batl olduu

kullanlmtr. Buna ramen YTTKda butlan kavramnn

[21] Bozkurt, s. 194

badamad, bu sebeple bu davann redde mahkum olduu

[23] Trk Hukuk Lgat, Ankara, 1991, s.159

mak, TrkeOsmanlca Szlkne gre[24] cevap veremez

[24] zn, Mustafa Nihat, Osmanlca-Trke Szlk, 4. Basm,

tamak zorundadr. Eer idare ve temsil yetkisi pay sahibi

[26] Kendigelenin de belirtii gibi bu i ynergeyi dzenleme

deer menfaatlerini ikna edici bir biimde ortaya koyan ala-

farkllatrlm teselsl dorultusunda, dierlerinden farkl

iindedir. Burada temsil ve ynetim yetkisinin birlik iinde

H. TESCL VE LAN ARTI

maddesinin de birlikte deerlendirilmesi gerekmektedir.

IV. YNETM KURULUNUN HAK VE YKMLLKLER

belirlenmesine, yedek akenin sermayeye veya datlacak

[28] Trk anonim irketler hukukunda organlar aras hiyerari deil,

belirlendiini grmekteyiz. Gerekede yer alan tasfiyeye

1. Bilgi Alma ve nceleme Hakk