MAGAZYN BUDUJCYCH LUB REMONTUJCYCH DOM I WYKONAWCW 5/2016 9,95 z w tym 8% VAT

160
POKRYCIA 180
OCIEPLENIE 256
KOLEKTORY
DACHOWE PODDASZA SONECZNE
Wybieramy i kupujemy krok po kroku czy ogniwa fotowoltaiczne

250
Stela sanitarny
prawidowy monta
112
Jak dobrze wybra
kocio
59 Ciepe przegrody

w domu
242
ciany wewntrzne
do remontu
134 Elewacje na 5 sposobw

225 Przygotowanie c.w.u.

w systemie z pomp ciepa

PRAKT YKA EKSPLOATACYJNA ZABEZPIECZENIA
44

bezcenne dowiadczenia uytkownikw

ANTYWAMANIOWE DOMU
192 kominki
199 tarasy w pytaniach i odpowiedziach
D O B R E R A DY B U D U J C YC H Z AW S Z E W C E N I E

Maria i Ryszard: Przenosiny drewnianego Kasia: Podstawowe wytyczne dla

domu to by dobry pomys. Budowa architekta sformuowaa w sowach:
przebiega tanio i szybko... przestrze, wysoko, nowoczesny
wicej na str. 40 ksztat... wicej na str. 36

Ile si paci wykonawcom? aktualne wyniki 1792 ankiet

I_II_okladka.indd 1 2016-04-28 13:03:16
skrzydelko.indd 1 2016-04-28 12:38:40
skrzydelko.indd 1 2016-04-28 12:38:40
MAGAZYN BUDUJCYCH LUB REMONTUJCYCH DOM I WYKONAWCW 5/2016 9,95 z w tym 8% VAT

160
POKRYCIA 180
OCIEPLENIE 256
KOLEKTORY
DACHOWE PODDASZA SONECZNE
Wybieramy i kupujemy krok po kroku czy ogniwa fotowoltaiczne

250
Stela sanitarny
prawidowy monta
112
Jak dobrze wybra
kocio
59 Ciepe przegrody

w domu
242
ciany wewntrzne
do remontu
134 Elewacje na 5 sposobw

225 Przygotowanie c.w.u.

w systemie z pomp ciepa

PRAKT YKA EKSPLOATACYJNA ZABEZPIECZENIA
44

bezcenne dowiadczenia uytkownikw

ANTYWAMANIOWE DOMU
192 kominki
199 tarasy w pytaniach i odpowiedziach
D O B R E R A DY B U D U J C YC H Z AW S Z E W C E N I E

Maria i Ryszard: Przenosiny drewnianego Kasia: Podstawowe wytyczne dla

domu to by dobry pomys. Budowa architekta sformuowaa w sowach:
przebiega tanio i szybko... przestrze, wysoko, nowoczesny
wicej na str. 40 ksztat... wicej na str. 36

Ile si paci wykonawcom? aktualne wyniki 1792 ankiet

I_II_okladka.indd 1 2016-04-28 13:03:16
 Redaktor naczelny
OD REDAKCJI Ernest Jagodziski
Z-cy redaktora naczelnego
Jarosaw Antkiewicz
e-mail: jaroslaw.antkiewicz@budujemydom.pl
Marta Tomaszewska, tel. 22 257 84 72
e-mail: marta@budujemydom.pl

Najwaniejsze wybory
Redaktor prowadzcy
Joanna Dbrowska, tel. 22 257 84 35
e-mail: joanna.dabrowska@budujemydom.pl

podczas budowy Redaktorzy

Cezary Jankowski, Lilianna Janus-Jampolska,
Magorzata Kolmus, Aleksandra Korczak,

oszczdnego domu Norbert Skupiski, Janusz Werner

Wsppracownicy
Czesaw Dbrowski, Grzegorz Fijewski,
Bartomiej Kolmus, Magorzata Szymaska,
Tomasz Wojciuk

Korekta Maria Chrzszcz
eby zbudowa efektywnie oszczdny dom, trzeba si troch natrudzi. Ale war- Projekt graficzny Dorota Zieniewicz
to. W tym numerze, zwracamy uwag na dwa najwaniejsze zagadnienia dotyczce Studio graficzne
Szymon Chojnacki, Dorota Zieniewicz
budowy takiego domu. Rysunki
Po pierwsze przegrody zewntrzne. Fundamenty, ciany, dach, okna i drzwi. Tomasz Domaski, Pawe Kinsner, Piotr Kojro
Wszystkie te elementy powinny by optymalnie dobrane. No wanie optymalnie czy- Dzia marketingu i reklamy
Szef dziau: Iza Konikowska
li jak? Wybierajc rodzaj cian lub okien, warto pomyle o domu jako pewnej caoci. tel. 22 257 84 75, faks 22 257 84 88
Dobrze jest oszacowa roczne straty ciepa przez ciany zewntrzne, w zalenoci od ich e-mail: iza@budujemydom.pl
planowanej termoizolacji. Potem otrzymane wyniki porwna z rocznymi stratami cie- Iwona Fijewska, Katarzyna Rosa, Marta Zaczek,
Ewa Zuchora
pa przez okna i odnie do kosztw ogrzewania danym paliwem. Zaleca si odpowiednio Pracownia Analiz Rynku Budowlanego
zaprojektowa i wykona ocieplenie dachu i podogi. Wszystkie te wyliczenia mog prze- Marcin Szymanik, tel. 22 257 84 80
prowadzi Pastwo dla swojego domu. Jak to zrobi, a potem interpretowa pokazujemy faks 22 257 84 88, marcin@budujemydom.pl
Inga Frcz, inga.fracz@budujemydom.pl
wbartykule Przegrody zewntrzne w domu energooszczdnym. Prenumerata
Po drugie wentylacja. W redniej wielkoci domu o powierzchni uytkowej okoo Herman Grosbart, tel. 22 257 84 26
150 m2, z nieco ponadstandartow izolacj cian na poziomie 0,2 W/(m2K) oraz solidny- e-mail: prenumerata@avt.com.pl
Kolporta
mi oknami od 1,0 do 1,2 W/(m2K), to przez wentylacj grawitacyjn ucieknie wicej cie- Szef dziau: Pawe Gago, pawel.gago@avt.pl
pa, ni przez przegrody zewntrzne! Jedynym sposobem jest zastosowanie wentylacji na- Marcin Brona, marcin.brona@avt.pl
wiewno-wywiewnej z rekuperatorem. Urzdzenie to podgrzewa napywajce z zewntrz Joanna Marcinkowska, joanna.marcinkowska@avt.pl
tel. 22 257 84 07
wiee powietrze ciepem odzyskiwanym z powietrza zuytego. W artykule ABC mdre- Adres redakcji Wydawca
go budowania, przedstawiamy wszystkie przydatne informacje dotyczce wyboru systemu AVT Korporacja Sp. z o.o.
wentylacji. Redakcja Budujemy Dom
ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa
Mylenie i wiadome decyzje to domena czowieka, dlatego warto wybiera produk- tel. 22 257 84 72, faks 22 257 84 88
ty ibtechnologie do swojego domu w sposb racjonalny. Mam nadziej, e lektura tych tek- Dyrektor Wydawnictwa
stw w tym Pastwu pomoe. prof. Wiesaw Marciniak
Druk i oprawa
RR Donnelley Europe Sp. z o.o.
Z powaaniem Zdjcie na okadce
Ernest Jagodziski Krispol
ernest.jagodzinski@budujemydom.pl
AVT Korporacja
Wszystkie nazwy produk tw s wymienione
wycznie w celach identyfikacyjnych i mog Sp. z o.o. naley do
by zastrzeonymi znakami odpowiednich Izby Wydawcw
wacicieli. Redakcja nie zwraca materiaw Prasy
niezamwionych oraz zastrzega sobie prawo
PS. Budujemy Dom poza wydaniem papierowym ma rwnie wydanie na smartfony i tablety. do adiustacji, doboru tytuw i dokonywania
skrtw w nadsyanych materiaach.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci
Zapraszam do cignicia aplikacji z APP STORE i GOOGLE PLAY. za tre reklam.

4 BUDUJEMY DOM 12/2016

VELUX.
PREMIUJEMY
TRAFNY WYBR.

ZAREJESTRUJ WYBIERZ ODBIERZ DO 400 Z

SWOJE OKNA VELUX NA IDEALNIE DOPASOWANE ZA ICH ZAKUP, WYKORZYSTUJC
WWW.VELUX.PL/TRAFNYWYBOR AKCESORIA LUB INNE KOD PROMOCYJNY PRZY REJESTRACJI
I ODBIERZ KOD PROMOCYJNY PRODUKTY VELUX TEGO ZAKUPU

Masz okna VELUX? We udzia w promocji od 04.04 do 31.12.2016 r. Kod promocyjny wany 2 lata.
*Szczegowe zasady otrzymywania zwrotw dostpne w regulaminie na www.velux.pl/trafnywybor
SPIS TRECI

AKTUALNOCI
12 Nowe produkty, wydarzenia

PROJEKTUJEMY
59 Przegrody domu energooszczdnego
262 Projekty domw

PODPATRUJEMY I PYTAMY
36 Nowoczenie, w stylu glamour
Gdyby nie odgrny nakaz miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, ktry narzuca nowo budujcym konstruowanie ukonych
dachw, dom Kasi miaby pene pitro i dach zupenie paski. Wytyczne
wadz gminy wacicielka uwzgldnia, wykonujc dach zbduymi paskimi

199
lukarnami i cofnitymi, w stosunku do elewacji, dwoma ukonymi
poaciami.
40 Jzefwka z bali
Drewniany dom zosta przeniesiony na Mazowsze z Podlasia. Ju wtedy
mia 80 lat. Od kiedy zamieszkaa w nim Maria z rodzin, upywa lat
18. Drewniany stulatek, nazwany przez obecn wacicielk Jzefwk,
przeywa drug modo po przenosinach zyska uytkowe poddasze,
abpo remoncie w 2014 r. m.in. cieplejsz elewacj grnej kondygnacji.

36 83 160
44 Zabezpieczenia antywamaniowe
73 Konsultacje z Majstrem Guru Okna i drzwi BUDUJEMY I REMONTUJEMY
144 Trudna dziaka 83 Fundamenty
Nie wszyscy buduj domy na dziakach idealnych, czyli duych Fundament to najwaniejsza cz kadego budynku, na nim
ibksztatnych. S i tacy, ktrzy ze wzgldu na skromny budet albo opiera si bowiem ciany, strop ibdach. Od jego wykonania
ch mieszkania jak najbliej centrum decyduj si na zakup posesji zaczyna si budow domu. Wane by dostosowa rodzaj
trudniejszej: wskiej, z ruin do wyburzenia, zebspadkiem terenu, zymi fundamentu do gruntu nabdziace i przewidywanych obcie
warunkami gruntowymi, bez dostpu do mediw. takiebdziaki wcale nie oraz zabezpieczy go przed wilgoci z gruntu oraz ograniczy
musz by ze podpowiemy, jak sobie z nimi poradzi. straty ciepa.
192 Kominki i piece grzewcze Czytelnikw 89 Wentylacja i klimatyzacja
199 Tarasy Czytelnikw 100 Ogrzewanie podogowe
218 Porady instalacyjne 106 Uzdatnianie wody
220 Porady budowlane 236 Wymiana bramy garaowej
224 Porady prawne 242 Remont cian wewntrznych
250 Monta stelaa sanitarnego
256 Kolektory i ogniwa fotowoltaiczne

6 BUDUJEMY DOM 5/2016 Cig dalszy spisu treci na stronie 8

SPIS TRECI

URZkDZAMY PODWRKO
I OGRD
206 Pielgnacja drewna na zewntrz domu
212 Inspiracje z BBC
222 Porady ogrodowe

ROBIMY KURS
225 OZE ciepa woda w systemie z pomp ciepa

RUBRYKI STAE
126 Ankieta KBD
148 Prenumerata
216 Stawki wykonawcw
261 E-prenumerata
274 Karta Informacji Zwrotnej

112 206
WYBIERAMY I KUPUJEMY
112 Koty
Wybr paliwa ibkota to jedna zbnajwaniejszych decyzji
wbtrakcie kadej budowy. Ogrzewanie to najwiksza cz
przyszych kosztw eksploatacji domu, ale trzeba myle nie
tylko obpienidzach. Rnica wbuciliwoci obsugi rnych
rodzajw kotw jest ogromna, abponadto nie wbkadym domu
wygospodarujemy miejsce na dowolne urzdzenie.
120 Osprzt elektroinstalacyjny i owietlenie wewntrzne
128 Jednostk odkurzacza centralnego
Dostpne na rynku systemy odkurzaczy centralnych, jako prawie
bezobsugowa alternatywa sprztania domu, maj wiele zalet.

212
Pozwalaj na szybsze odkurzanie podg i dywanw, dziki
wikszej sile ssania, ktr generuje potny silnik stacjonarnej
jednostki centralnej. Skuteczno dziaania jest wiksza, ni przy
uyciu nawet najnowoczeniejszych odkurzaczy przenonych.
Zassane w czasie sprztania powietrze, po oczyszczeniu,
wydmuchiwane jest na zewntrz domu, co najbardziej doceni
alergicy uczuleni na kurz. Masz problem?
134 5 sposobw na elewacje Zadaj pytanie na forum dyskusyjnym na naszej stronie
149 Kominy www.forum.budujemydom.pl lub zadzwo
155 Rynny pod nr tel. 22 257 84 78
160 Porwnujemy 64 pokrycia dachowe (roda w godz. 10.0014.00)
185 Grzejniki

8 BUDUJEMY DOM 5/2016

FORUM
We udzia w dyskusjach na www.forum.budujemydom.pl
Na pierwszy rzut oka im wyej
tym lepiej. Gdy buduje si
dom od fundamentw, mona
samemu zdecydowa o wysokoci
pomieszcze. Gorzej, gdy kto wybra
za nas, a w dodatku wybra le. Jaka
jest i czy w ogle jest recepta na
niski strop? Go naszego forum prosi
innych budujcych o rad.
OFION Kupuj letni dom, konstrukcja z lat 60. po audycie technicznym,
ktry wypad pozytywnie. Dokucza mu kilka typowych bolczek, troch
grzybka przy podogach, instalacja elektryczna do rozwinicia, ale reszta
w zadziwiajco dobrym stanie, moe dlatego, e kilka lat temu dom dosta
nowy dach z blachy i przy okazji porzdn izolacj poddasza. Mam fajny
plan, jak niewielkim kosztem zrobi z niego bajeczne letnisko, bo dzia-
ka pikna, okolica tako. Jest tylko jeden szkopu: robic nowy dach pod-
niesiono cianki kolankowe i poddasze ma teraz gabaryty super, niestety
cay parter (ok. 100 m2) to wntrza wysokoci 2,20, w porywach do 2,26 m.
Mocno si na ten zakup nakrciem, ale ile razy tam jestem, ten strop daje
mi po gowie. Da si co z tym w ogle zrobi?
KLEPEK Piszesz, e dom mia audyt techniczny, to pewnie wiesz z cze-
go jest strop. Jeli drewniany, to moesz wszystko wtedy kupuj! Ale jeli
to stary klein, a takie ma mnstwo domw na prowincji, zwaszcza na te-
renach poniemieckich, to w zasadzie czeka ci budowa od nowa. Szkoda
wbmiar nowego dachu, tym bardziej, e jak piszesz, dobrze ocieplony. No
i szkoda kasy -.
OFION Czyli jednak radzisz ry w stropie... Tego si baem /. Prbuj si
dogada z tymi sufitami na rne sposoby, mniej i bardziej kosztogenne.
Szczerze mwic wo si z problemem od jesieni, z jednej strony boj si,
e kto mi ten dom sprztnie, bo oferta jest dobra. A z drugiej od sufitw
gowa boli. Ale perspektywa podnoszenia caego poziomu poddasza kosz-
mar, wolabym unikn. Acha, stropy s drewniane, na mur beton;) Nie od-
sanialimy ich z moim ekspertem, ale pozna po odgosach i po ciekach
pkania suchego tynku -.
KALINA_CZERWONA A po co usuwa strop? Pomaluj sufity na biao, abcia-
ny o dwa tony ciemniej. Tylko bez adnych opasek, biaych konierzy pod su-
fitem, na obwodzie cian. Wbrew pozorom sufit jeszcze od tego siada, bo
tworzysz w ten sposb poziomy podzia cian, wic je optycznie obniasz.
KLEPEK Sorry, ale troch sobie nie wyobraam bajecznego letniska z su-
fitem, ktrego mona dotkn nie stajc na palcach (sprawdzaem, ja si-
gam na 2,20 m). Tu farba niewiele pomoe.
10 BUDUJEMY DOM 5/2016
STROP
PRZYTACZAJkCY
TEMAT
ENGIN777 Ja si zgadzam z Klepkiem, jak ju robi rajsk przysta, to po-
rzdnie. Rozbirki drewnianego stropu si nie bj, sprawna trzyosobowa
ekipa zrobi ci wielk dziur w dwa dni robocze.
GOJA_KLIMAS Tak si mwi. A suchy tynk (rozumiem, e pyty g-k), a kon-
strukcja, instalacje? Taka robota to spora rozwaka. I za dwie flaszki tego
nikt nie wykona.
OFION Z instalacjami akurat nie ma problemu. Dawniej, jak mieszka tu
gospodarz, to by stryszek na siano i adnych instalacji nie byo. Wchodzio
si przez minidrzwiczki w dachu po drabinie, bo w ogle nie byo pocze-
nia z parterem. A nowi waciciele (ci, ktrzy teraz sprzedaj) odnowili dom,
wymienili okna, bardzo fajnie zagospodarowali ogrd, zrobili now wib,
lukarny i nowe pokrycie, ale samego poddasza ju nie adaptowali, bo prze-
stao im zalee. Wic schodw i adnej komunikacji wewntrznej nie ma.
Wchodzi si przez taras na dachu dobudowanej kuchni i przez okno balko-
nowe w szczycie. Ja planuj zrobi schody z salonu na parterze. A z insta-
lacji chc docign tylko kable elektryczne pod gniazdka, wczniki i czuj-
ki. Ogrzewanie ma by z konwektorw.
ENGIN777 No to tym bardziej! Do Goja_Klimas: wiem co mwi, bo sam
robiem podobn przebudow due przebicie przez drewniaka na strych
i adaptacja. Sprawna ekipa robi to raz-dwa, tn pyty gipsowe diaxem, to
samo z belkami. Drewno jest lekkie (w porwnaniu np. do belek elbeto-
wych), kilku facetw sobie z nim radzi bez problemu.
KLEPEK No, to moesz jednak co z tego domu zrobi. Roboty z drewnia-
nym stropem s niebolesne, zwaszcza jak na dole jeszcze nie mieszkasz
ibwszystko bdzie remontowane. A pewnie bdzie.
OFION Mimo wszystko nie chciabym kasowa caego stropu nad parterem.
To kosztuje, a poza tym nie bardzo wierz, e jest a takie proste. Przecie
potem trzeba zainstalowa nowy strop, p metra wyej. Ale na czym go
oprze i jak zakotwi? Nie mam pomysu.
ENGIN777 Chyba si nie zrozumielimy :) Nie wiem jak wyglda twj dom,
ale na parterze planujesz pewnie jaki salon z jadalni. Napisz, co jeszcze,
to moe co podpowiem.
OFION Parter to dzi 5 pokoi w starej bryle i nowsza dobudwka z kuch-
ni i azienk. Ja chc przenie kuchni do starej czci, w kuchni zrobi
sypialni i oprcz tego zostawi 2 pokoje do spania. Reszt, czyli pozosta-
e 3 pokoje poczy w open space. Porodku zostaby pion kominowy ze
starym piecem i maa cianka jako podpora. I jakie schody.
ENGIN777 No to masz tu gotowy przepis: poniewa i tak musisz zrobi
otwr na schody, robisz wikszy, nad caym open spacem (ew. nad czci
wypoczynkow). To co trzeba stemplujesz belkami. Reszty stropu nie ru-
szasz. Robi ci si wysoka przestrze dzienna, a w sypialniach nie potrzeba
wicej ni 2,20 m bo tam LEYSZ -. Jedyna saba strona: ciepo bdzie ci
uciekao na strych. Ale w domu letnim to a tak nie boli.
 9[IQFPCMNCOMCKJCTOQPKLPG 1MPCMVT[OOQPC\CWHC
RQE\GPKG\|FCEJGO
<PCNG\KGPKGUKYTFNCWTGCVYMQPMWTUW$WFQYNCPC/CTMC4QMW
VQFQUMQPCCHWPMELQPCNPQ
QTC\0CLY[U\C,CMQ3+VQFNCPCUU[IPCQTC\QFRQYKGF\YTQVPC\
K|PQYQE\GUP[FGUKIP
T[PMWGPCU\GRTQFWMV[EKGU\UKW\PCPKGOMNKGPVYQTC\GQDTCP[
6GTOQK\QNCELCYUVCPFCTF\KG RT\G\PCUMKGTWPGMPCLCMQLGUVMKGTWPMKGOUWU\P[O0CLDCTF\KGLEKG

7Y9O-VQQRV[OCNPC U\[PCUHCMVGPCPCU\[EJRTQFWMVCEJOQPCRQNGICQTC\YQRCTEKW
VGORGTCVWTCYOKGU\MCPKWKPKU\G QPKGDWFQYCEKGR[FQOTQF\KPP[
TCEJWPMK\C|QIT\GYCPKG
4QVQ3QDTQVQYGQMPQFCEJQYG
5[UVGOOQPVCWPCMNKM
VQDG\RKGE\GUVYQKPKG\CYQFPG
W[VMQYCPKG

NCVIYCTCPELK
VQRGYPQKURQMLPC|NCVC 

RMPKEKCQMWTCO[KU\[D[
U\[DC
\GYPVT\PC\GU\MCJCTVQYCPGIQPC
UMWVGMITCFQDKEKC

YYYTQVQRN
AKTUALNOCI PRODUKTY
AKTUALNOCI I PRODUKTY

DURATOP PRO NOWA GENERACJA NOWE CENTRALE

DACHWEK CEMENTOWYCH
Powoka DURATOP PRO, nowo w ofercie marki EURONIT, od-
znacza si byskiem PRO, intensywnoci i trwaoci koloru. nowsze centrale
Ponadprzecitne walory estetyczne s gwarantowane przez wyjt-
kow gadko powierzchni ib wysok odporno na zabrudzenia.
Dachwka z now powok jest w najwyszym stopniu wytrzymaa
na promieniowanie UV.
Innowacyjne rozwizanie uszlachetnia dachwk cementow na naj-
wyszym moliwym poziomie, wzmacnia j i chroni. Dachwka z t po-
wok samoistnie zachowuje czysto przez dugi czas. Kady deszcz
dokonuje konserwacji dachu spukujc zanieczyszczenia zbpowierzchni.
Dziki waciwociom hydrofobowym powoki DURATOP PRO, spy-
wajca z dachu woda nie pozostawia smug na poaci. Idealnie gad-
kie krawdzie boczne i czoowe zdecydowanie wyrniaj si wrd
innych modeli dachwek cementowych na rynku.
Ta nowo wyznacza nowy standard na wiatowym rynku dachwki
cementowej. To gwarancja jakoci, trwao-
ci i ponadprzecitnej estetyki. Caa gama
ksztatw i kolorw dachwek cemento-
wych nowej generacji dostpna jest na
www.euronit.pl.
ENERVENT LTR-4
Enervent LTR-4 to naj-
wentylacyjne z obro-
towym wymiennikiem
ciepa obnominalnym
przep y wie powie-
trza: +504/540b m/h.
Przeznaczone s do wen-
tylacji domw jedno- i wie-
lorodzinnych oraz obiektw komercyjnych, m.in. biur, sklepw, obiek-
tw sportowych, magazynw.
Urzdzenia z tej serii wyposaone s standardowo w zaawanso-
wan automatyk MD z bezprzewodowym, dotykowym panelem ste-
rujcym eAir. Central mona te sterowa zdalnie przez Modbus,
KNX (opcja), Ethernet lub Internet (eAir Web). Ponadto automaty-
ka MD wsppracuje z GWC i GGWC.
Obudowy central LTR-4 wypenione s poliuretanem, co gwaran-
tuje wysoki poziom izolacyjnoci. Najwysz energooszczdno za-
pewniaj wersje z powietrzn pomp ciepa, wyposaone w funkcje
dodatkowe. Na szczegln uwag zasuguje centrala LTR-4 MDCG-W,
ktra ma chodnic i nagrzewnic wodn oraz funkcj osuszania.
Wszystkie centrale Enervent maj kategori A+ efektywnoci
energetycznej ecoDesign dla strefy klimatycznej
zimnej (Polska).

I www.euronit.pl I tel. 58 692 40 00

www.ensto.com/pl

ROLETY PODTYNKOWE SOLIDO

Zewntrzne rolety podtynkowe to produkty no-
woczesne, przeznaczone przede wszystkim do za-
montowania w nowo wzonoszonych budynkach,
abdecyzja o wyborze tego rozwizania powinna
zosta uwzgldniona na etapie projektu domu.
Najwaniejszym zaoeniem konstrukcyjnym ze-
wntrznej rolety podtynkowej SOLIDO jest mo-
liwo wkomponowania skrzynki w elewacj ze-
wntrzn budynku. Skrzynk montuje si pod
warstw izolacyjn ciany obiektu, zalecane jest
zastosowanie izolacji termicznej pomidzy cian
a skrzynk rolety. Dziki temu nadproe okienne
chronione jest przed przemarzaniem.
Monta rolety podtynkowej SOLIDO nie wyma-
ga ingerencji w konstrukcj okna czy drzwi, nato-
miast wymaga wczeniejszego wykonania wnki
w nadprou okiennym, w ktrej umieszczona zo-
stanie skrzynka.
Wkomponowanie skrzynki rolety w elewacj
sprawia, e jest ona niewidoczna, co z kolei wpy-
wa na podniesienie estetyki budynku. Dostpna
gama kolorystyczna rolet zewntrznych ANWIS
pozwala idealnie dopasowa je do niemal ka-
dego obiektu architektonicznego. Wybr odpo-
wiedniego rozwizania uatwia z kolei dostp-
no profili aluminiowych w kilku wysokociach
i grubociach.
Zalet oferowanego rozwizania jest take to,
wisowe mog by wykonywane bez zakcenia
prywatnoci domownikw.
Zewntrzne rolety podtynkowe SOLIDO, do wy-
konania ktrych zastosowano najwyszej jako-
ci materiay, stanowi izolacj akustyczn oraz
termiczn. Do wypenienia profili wykorzystano
piank poliuretanow, co przekada si na lep-
sz izolacyjno rolety. Ponadto zainstalowanie
rolety zewntrznej chroni otwory okienne przed
ewentualnymi zniszczeniami oraz niekorzystny-
mi warunkami atmosferycznymi, stanowi skutecz-
ne zabezpieczenie domu przed wamaniem oraz
ciekawskimi spojrzeniami. Zastosowanie zinte-
growanej rolety z moskitier rolowan zapewnia
ochron przed owadami oraz przenikaniem py-
kw do wntrza domu.

I
e klapa rewizyjna znajduje si na zewntrz bu- tel. 54b412 88 00
dynku, dziki czemu prace konserwacyjne i ser- www.anwis.pl

12 BUDUJEMY DOM 5/2016

MOBIDOM BEZPATNA APLIKACJA, KTRA POMAGA W BUDOWIE DOMU!
Dobre wieci dla inwestorw! W sklepach Google Play i App Store po-
jawia si wanie bezpatna aplikacja mobiDOM, ktra krok po kroku
przeprowadzi uytkownika przez kady etap budowy domu. Aplikacja
mobiDOM to poradnik, dziennik budowy i baza kontaktw w jednym,
abtake praktyczny planer i organizer, ktry pomoe w budowie. Aplikacja
zawiera zestaw pomocnych artykuw i gotowych odpowiedzi na naj-
czciej zadawane pytania: od czego zacz budow? O czym pami-
ta? Co trzeba sprawdzi? Jacy wykonawcy s potrzebni na danym eta-
pie? Sercem aplikacji jest mobilny dziennik budowy, w ktrym mona
zapisywa notatki, zdjcia, dokumenty, kontakty i wszystkie informa-
cje zwizane z budow domu. Dziki regularnie prowadzonym wpisom,
uytkownik aplikacji bdzie mg obserwowa postpy prac na swojej
budowie, dokumentowa ich przebieg, a w razie potrzeby, szybko wr-
ci do konkretnej daty i sprawdzi, np. gdzie przebiegaj kable instala- i bardzo prosta wbobsudze, ma atrakcyjny layout i wietnie sprawdzi si
cji. Kolejn przydatn funkcjonalnoci jest zbir kontaktw do architek- jako sufler kadej budowy. Mona z niej korzysta zarwno na smartfo-
tw i doradcw technicznych z brany, dziki ktrym na kadym etapie nach, jak ibtabletach z system Android lub iOS. Darmowa aplikacja mo-
budowy, inwestor otrzyma profesjonalne wsparcie ekspertw. Oprcz biDOM jest do pobrania w sklepach:
kompleksowego przewodnika oraz pomocnego narzdzia do zarzdza- Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.
nia budow, aplikacja mobiDOM to take atrakcyjna gra, ktra anga- mobidom.android
uje ca rodzin kada aktywno w aplikacji to punkty. Uytkownik App Store: https://itunes.apple.com/us/app/mobidom-
razem z postpem prac na swojej budowie, zdobywa kolejne poziomy, -pomaga-w-budowie/id1040118120?l=pl&ls=1&mt=8
zbiera odznaki i wygrywa rabaty. Aplikacja mobiDOM przygotowana
przez wrocawsk Pracowni Projektow ARCHIPELAG jest bezpatna I www.mobi-dom.pl
REKLAMA
AKTUALNOCI PRODUKTY
NOWOCI W OFERCIE BIURA
PROJEKTW ARCHON+
W odpowiedzi na coraz bardziej wymagajce potrzeby inwestorw, Biuro
Projektw ARCHON+ rozszerzyo swoj ofert o nowe, ciekawe i funkcjonalne
propozycje projektw domw. Na szczegln uwag zasuguje projekt Dom
wbidaredach (A). Projekt powinien zainteresowa wszystkich poszukujcych
kompromisu pomidzy nowoczesn bry abekonomiczn realizacj i niskimi
kosztami uytkowania budynku. Kolejna nowo, naleca do tej samej ka-
tegorii projekty domw jednorodzinnych z uytkowym poddaszem to Dom
wbnieguliczkach. Projekt charakteryzuje si prost bry, wykoczon w no-
woczesnym stylu z wykorzystaniem okadzin elewacyjnych.
Bardzo ciekaw propozycj jest Dom w brunerach, w ktrym gw-
ny akcent pooono na wyeksponowanie strefy dziennej poprzez dwu-
kondygnacyjne przeszklenia oraz efektowne zadaszenie tarasu. Cao
dopenia funkcjonalny i komfortowy ukad pomieszcze, zamknity wbno-
woczesnej formie. Dom w parrocjach 2 (G2) to nowo zaprojekto-
wana z myl o mionikach nowoczesnych domw z paskim dachem.
Cech szczegln projektu jest wyjtkowo wygodny program funkcjonal-
ny, z dobrze skomunikowanymi stref dzienn, nocn oraz gospodarcz.
Ponad 1000 najlepszych projektw domw mona znale na www.archon.pl.
I tel. 12b372 19 00
www.archon.pl
AUSTROTHERM EPS FASSADA
PREMIUM REFLEX
Austrotherm EPS FASSADA PREMIUM REFLEX to grafitowe pyty styropia-
nowe o bardzo dobrych parametrach izolacyjnoci termicznej, powleczone
ultranowoczesn powok ochronn. Stosowane jako termoizolacja przy ocie-
pleniach cian w systemach ETICS. Specjalnie opracowana formua powoki
uatwia proces realizacji ocieplenia podczas ekspozycji fasady budynku na pro-
mienie soneczne i zapewnia dobr przyczepno kolejnych warstw systemu.
Wspczynnik przewodzenia ciepaOD na poziomie 0,031 W/(mK).
I www.austrotherm.pl
14 BUDUJEMY DOM 5/2016
NEOVO ECONOX
KOCIO OLEJOWY OD
DE DIETRICH
Do oferty De Dietrich doczy eliwny kocio olejowy NeOvo.
Zastpi on produkowany przez ponad 30 lat popularny i cie-
szcy si dobr opini kocio GTU. Nowa konstrukcja jest do-
stpna w dwch wersjach: kondensacyjnej pod nazw NeOvo
Condens EFU i klasycznej NeOvo EcoNOx EFU.
NeOvo EcoNOx to kompaktowy stojcy kocio ze zintegro-
wanym olejowym palnikiem nadmuchowym, ktry zapewnia
nisk emisj NOx i CO, speniajc najsurowsze wymagania
Dyrektywy ErP. Ma moc 22,4bkW lub 29,8 kW (w zalenoci
od wersji) ibsprawno przy 30% (powrt 30C) do 97,3% oraz
etykiet B dla efektywnoci ogrzewania i c.w.u. (w przypadku
wersji zbpodgrzewaczem). Korpus kota wykonano z eliwa eu-
tektycznego zbtrzycigowym przepywem spalin, aby zagwa-
rantowa cich prac urzdzenia. Kocio dostpny jest wbkilku
wersjach: bez podgrzewacza c.w.u., z emaliowanym podgrze-
waczem c.w.u. zbwownic Standard load o pojemnoci 110
lub 160 litrw. Podgrzewacz umieszczono pod kotem, aby za-
chowa kompaktowy, jednolity wygld. Dodatkowym, poza
emaliowaniem, zabezpieczeniem podgrzewacza przed koroz-
j jest anoda magnezowa.
Kocio mona zamwi w zestawie z konsolami sterowniczy-
mi z wywietlaniem licznika energii: B-Control do regulacji
obiegu bezporedniego ibobiegu c.w.u. (czujnik c.w.u. bopcjo-
nalnie) oraz IniControl 2 programowaln regulacj dla stero-
wania obiegu bezporedniego ibwbzalenoci od podczonego
wyposaenia dodatkowego 1 obiegu c.w.u. oraz opcjonalnie
1bdodatkowego obiegu mieszaczowego.
Dla uatwienia instalowania NeOvo EcoNOx jest dostp-
ny zb zestawem wyposaenia cakowicie zaizolowanego, do
zamontowania w kotle i zawierajcym naczynie wzbiorcze
obpojemnoci 18 l, modulujc pomp obiegow o wskani-
ku energochonnoci pompy EEI < 0,23, zawr zwrotny, od-
powietrznik, zawr bezpieczestwa i manometr.
I www.dedietrich.pl
OKNA UCHYLNO-OBROTOWE
PRESELECT
OKNA Z PRZYSZOCIk
PreSelect to okna nowej generacji, stworzone dla osb cenicych
funkcjonalno i nowoczesno rozwiza. Okna te maj dwie od-
dzielne od siebie funkcje otwierania skrzyda: uchyln i obrotow.
Funkcja uchylna umoliwia nawet wysokiej osobie swobodne podej-
cie do otwartego okna i podziwianie widokw. Dodatkowo, przy-
czynia si do zwikszenia przestrzeni uytkowej w pomieszczeniu,
poprzez moliwo otwarcia i pozostawienia skrzyda w dowolnym
pooeniu w zakresie od 0 do 35. Natomiast funkcja obrotowa po-
zwala na obrt skrzyda o 180 i suy midzy innymi do mycia ze-
wntrznej strony szyby oraz zakadania markizy.
Obsuga okna odbywa si za pomoc klamki w dolnej czci skrzy-
da. Zmian sposobu otwierania umoliwia wygodny ibfunkcjonalny
przecznik preSelect, umieszczony w bocznej czci ocienicy.
Pen stabilno skrzyda zarwno funkcji uchylnej, jak i obrotowej
gwarantuje nowatorski system oku.
Okno FPP-V preSelect wyposaone jest w automatyczny nawiew-
nik V40P, ktry dostarcza optymaln ilo wieego powietrza do po-
mieszczenia, zapewniajc zdrowy mikroklimat iboszczdno energii
cieplnej. Wie si to z niszymi rachunkami za ogrzewanie. Okno
moe by wyposaone w rne pakiety szybowe: superenergooszczd-
ne, antywamaniowe, solarne.
Trwao okien podnosi zastosowanie ciepej ramki dystansowej
TGI oraz dodatkowej uszczelki w profilu przyszybowym. Ramka ogra-
nicza ryzyko kondensacji pary wodnej na ramie skrzyda, natomiast
uszczelka zabezpiecza przed przedostawaniem si wody z topnie-
jcego niegu do rodka. Ponadto stosowana w oknach FAKRO
prniowa impregnacja drewna oraz trwaa powoka lakieru solid-
nie chroni elementy drewniane okna.
Okna maj specjalny system wzmocnienia konstrukcji topSafe.
System znacznie podnosi odporno okien dachowych na wamanie
oraz chroni je przed otwarciem podczas
przypadkowego nadepnicia na skrzydo.

I infolinia 800 100b052

www.fakro.pl
REKLAMA
AKTUALNOCI PRODUKTY

HOMEKONCEPT 37 ROYAL, PURE I IMPERIA

UROK NOWOCZESNEJ WILLI
HomeKONCEPT-37
to projekt nowocze-
snej willi o atrak-
cyjnej bryle i ory-
ginalnej stylistyce.
Dach o kcie na-
chylenia 30 stopni
doskonale wpisuje si w wymagania wikszoci Miejscowych Planw
Zagospodarowania Przestrzennego. Okalajce dom belkowanie oraz
efektowna elewacja z biaego i grafitowego tynku, poczonego z natu-
ralnym kamieniem elewacyjnym, nadaje caoci wyjtkowej elegancji.
Strefa dzienna to przestronna, reprezentacyjna przestrze, zapro-
jektowana w ksztacie litery L, ktr tworzy otwarty salon z komin-
kiem, jadalnia oraz kuchnia. Szczegln uwag zwracaj pikne
schody dywanowe oraz due okna. Przestronny gabinet z wyjciem
na taras doskonale sprawdzi si jako pracownia lub pokj gocin-
ny. Nabpitrze zostay wydzielone trzy due pokoje, w tym sypial-
nia maeska z wasn azienk. Program funkcjonalny uzupe-
nia dua garderoba, oglnodostpna azienka oraz pralnia. Z czci
komunikacyjnej mona dosta si na przestronny taras, osoni-
ty bia pergol.
NOWOm W OFERCIE HAJDUK
W ofercie Hajduk s ju dostpne kominki seryjne Royal, Pure i Imperial.
To gotowe obudowy kominkowe z wkadami kominkowymi Smart 3PLh
i Smart 2PTh/2LTh. Obudowy kominkowe przygotowane s wbformie
spanelizowanych elementw do szybkiego montau, elementy tyn-
kowe s wstpnie oszpachlowane, do wykoczenia ostatecznego po
montau. Elementy ozdobne wykonane s z kamienia lub spieku, wy-
biera mona pomidzy bardzo popularnymi Nero Assoluto polerowa-
ny, Nero Assoluto pomieniowany, Crema Marfil, Padang Dark, Star
Galaxy, Giallo Rena lub spiek Oxide Grigio. Kady zbkominkw mona
zamwi z dodatkowym pakietem materiaw montaowych, co jeszcze
uatwia i przypiesza monta. Kominki seryjne Royal, Pure i Imperial
zapewniaj modn trjstronn lub naron wizj ognia przy kompakto-
wych wymiarach caego kominka. Wkady Smart maj wietne warto-
ci emisyjne, sprawno chwilowa wynosi 90%, emisje CO i pyw s
ograniczone do minimum, moc nominalna wynosi 7,5 kW. Dziki odpo-
wiedniej budowie paleniska i zastosowaniu systemu Clear View, atwo
utrzyma szyb ibszamot w czystoci. Kominki Royal, Pure i Imperial to
wietny wybr dla wszystkich mionikw ognia.
I www.hajduk.eu

I tel. 606 228 556, 606 751 809

www.homekoncept.pl

CIEPE I BEZPIECZNE BRAMY TREND

Od kwietnia GERDA wprowadzia do oferty now seri bram Trend, kt-
ra charakteryzuje si ekonomicznoci i funkcjonalnoci. Panele o gru-
boci 40 mm, z osprztem wykonanym ze stali ocynkowanej, doskona-
le sprawdz si w regionach o niskiej temperaturze oraz zimnym klimacie.
Bramy s zgodne z europejskimi standardami, dodatkowo kompletny system za-
bezpiecze jest dostpny bez jakichkolwiek dopat. Standardowy zestaw zawiera
spryny o minimalnej iloci cykli rwnej 25 tys. (otwrz/zamknij).b Elegancja sty-
lu oraz niezawodno to charakterystyczne ibunikalne cechy bram
garaowych tego producenta. Ciepe, niezawodne i bezpieczne
bramy GERDA zapewniaj wygod kadego dnia. Szeroki wybr paneli oraz kolorw w ofercie pomaga dobra produkt do kade-
go domu zarwno w stylu nowoczesnym, jak i klasycznym. Wszystkie bramy maj 5 lat gwarancji.
I www.gerda.pl

16 BUDUJEMY DOM 5/2016

V82 PROSAFE
NOWA KLASA BEZPIECZESTWA
OD VETREX
Okno V82 ProSafe powstao z myl o zapewnieniu jednej z pod-
stawowych potrzeb czowieka, jak jest poczucie bezpieczestwa.
Okno wyposaono w liczne elementy utrudniajce jego sforso-
wanie, takie jak: specjalne antywamaniowe zaczepy, zawiasy
przykrcane 5 wkrtami do stalowego wzmocnienia citego pod
ktem 45, okucie przeciwbiene, klamka z kluczem, bezpieczna
szyba P4 oraz blacha przeciwrozwierceniowa. V82bProSafe cha-
rakteryzuje si take wysokimi parametrami wbzakresie energo-
oszczdnoci i dwikoszczelnoci, pozostajc przy tym produk-
tem estetycznym ib funkcjonalnym. Najnowsza stolarka Vetrex
poddana zostaa szeregowi bada oraz testw, ktre jednoznacz-
nie wykazay, e okno spenia wymogi dla stolarki antywama-
niowej w klasie RC2 zarwno dla konstrukcji fasadowych roz-
wierno-uchylnych, jak i wybranych systemw przesuwnych, np.
HST. Okna V82 ProSafe s dostpne wb55-barwnej palecie okle-
in, dajc nabywcom moliwo dopasowania odcieni stolarki do
stylistyki budynku i wntrz, przede wszystkim jednak stanowi
trudn dla zodzieja zapor.

I www.vetrex.eu
REKLAMA
AKTUALNOCI PRODUKTY

ZDECENTRALIZOWANA WENTYLACJA Z ODZYSKIEM CIEPA

ECOVENT VERSO
Nowy Helios EcoVent Verso firmy Helios Ventilatoren zalicza si do najlepszych pro-
duktw w swojej klasie. Dziki skonfigurowanym zestawom oraz atwemu i szybkiemu
montaowi, EcoVent Verso stanowi ekonomiczne rozwizanie wentylacji z odzyskiem
ciepa dla pomieszcze mieszkalnych. Charakteryzuje si wysok sprawnoci i wyjt-
kowo cich prac, co jest rezultatem perfekcyjnego poczenia ceramicznego akumu-
latora ciepa i wentylatora z silnikiem komutowanym elektronicznie (EC). Co najmniej
dwa pracujce w ukadzie przeciwsobnym urzdzenia tworz najprostszy funkcjonu-
jcy system wentylacji, przy czym w zalenoci od wymaganej w mieszkaniu iloci po-
wietrza, moe by zainstalowanych wicej urzdze EcoVent Verso. Inteligentne ste-
rowanie pozwala wwczas na optymalne dopasowanie jednostkowych wydajnoci
(zbilansowanie nawiewu i wywiewu), nawet w przypadku nieparzystej
liczby urzdze.

I www.istpol.pl
www.el-team.com.pl

NAJNOWSZE TRENDY W KOLEKCJI OPRAWY ZEWN}TRZNE STEINEL

CIEPYCH BRAM VENTE RFS 60
Najcieplejsze bramy garaowe marki KRISPOL linia VENTE RFS
60 s zbudowane z paneli o gruboci zwikszonej do 60 mm na
caej wysokoci, maj te wzmocniony system uszczelnie. Poza
najwyszym poziomem izolacji, zapewniaj bezkompromisow es-
tetyk oferta obejmuje wszystkie kolory oraz kilkadziesit okle-
in. W ostatnim czasie gama oklein zostaa wzbogacona ob dwa
nowe wzory. Dekor Db Sheffield akcentuje nowoczesno, a za-
razem rodzinne ciepo. Idealnie pasuje do klimatu domu wbmod-
nym stylu skandynawskim. Karbon to z kolei nowatorski i cakowi-
cie unikalny na rynku wzr. czy zalety industrialnego antracytu
zbefektem trjwymiarowoci, wpisujc si tym samym w najnow-
sze trendy w wiatowym wzornictwie.
Z INTELIGENTNYM CZUJNIKIEM
RUCHU (IHF)
Firma STEINEL, wychodzc naprzeciw oczekiwaniom klientw, opra-
cowaa technologi wysokiej czstotliwoci do zastosowania na ze-
wntrz iHF (inteligent high frequency). Jako pierwsza wprowadzia
na rynek zewntrzne lampy z niewidocznym czujnikiem ruchu! Nowa
seria opraw LED L800/L810/L820 w technologii iHF firmy STEINEL za-
chwyca innowacyjnym designem, ciekawym efektem wietlnym oraz
niezawodnym dziaaniem. Zastosowany w lampach inteligentny czuj-
nik wysokiej czstotliwoci wykrywa osoby poruszajce si we wszyst-
kich kierunkach z jednakow skutecznoci. Pozwala on wykluczy
zarwno bdne zaczanie, powodowane przez mae zwierzta, jak
ib zakcenia powstae w przypadku ruchu ciepych mas powietrza.
Wbten sposb mona zaoszczdzi nawet do 90% energii elektrycznej.
Stosowane przez firm STEINEL diody LED wyrniaj si niezwykle
dug ywotnoci, wynoszc do 50 000 godzin. To wszystko pozwa-
la na zoptymalizowanie kosztw eksploatacji lampy, jednoczenie czy-
nic j bardzo skuteczn.
Przykadowa wycena zewntrznych lamp firmy STEINEL:
STEINEL L800 LED iHF, cena 599,00 z netto
STEINEL L810 LED iHF, cena 639,00 z netto
STEINEL L820 LED iHF, cena 669,00 z netto
I www.langelukaszuk.pl

I tel. 61 662 41 00
www.krispol.pl

18 BUDUJEMY DOM 5/2016

WKAD KOMINKOWY FRANEK
WI}KSZA MOC I EKOLOGICZNE
SPALANIE
Firma Kratki.pl wprowadzia do swojej oferty nowy wkad eliwny
FRANEK 14, ktry oprcz wysokiej wydajnoci grzewczej i funkcji
dekoracyjnej, umoliwia w peni ekologiczne spalanie drewna. Nowy
model pochodzi z serii eliwnych wkadw powietrznych FRANEK,
ktr reprezentuj trzy modele o zrnicowanym zakresie mocy
grzewczej 12 kW, 14 kW i wkrtce dostpny w sprzeday model
10 kW. FRANEK 14 wyrnia przede wszystkim zwikszona o 2 kW
moc nominalna urzdzenia oraz specjalnie zaprojektowany system
dopowietrzania komory spalania, ktry wpywa na wiksz spraw-
no ciepln oraz gwarantuje nisk emisj spalin.
Podstawowy element wkadu wykonany jest z wysokiej jakoci
szarego eliwa. Materia ten charakteryzuje si wietn akumula-
cj ciepa oraz atwoci obrbki wirowej, co umoliwia tworzenie
projektw o tradycyjnej, jak i bardzo nowoczesnej formie. Minimalna
grubo cianki wynosi 8 mm, co zapewnia jego solidno i odpo-
wiedni trwao. Rwnie szyba dekoracyjna, malowana meto-
d sitodruku, wyrnia si wysok wytrzymaoci na uszkodzenia
oraz odpornoci na temperatur nawet 800C. Zarwno jej szero-
ko, jak ibopywowy ksztat frontu umoliwiaj swobodne podzi-
wianie palcego si drewna. Specjalny sposb rozmieszczenia ra-
diatorw zapewnia zwikszenie powierzchni wkadu, dziki czemu
ciepo zwracane do otoczenia moe by rwnomiernie rozprowa-
dzone. FRANEK 14 wyposaono take w krciec dolotu powietrza,
ktry umoliwia dostarczanie powietrza do spalania wycznie z ze-
wntrz. Z kolei wylot spalin uatwia ruchomy, dwuczciowy wylot
spalin. Poprzez regulowane ustawienie przystosowany jest do skie-
rowania do gry, jak i do tyu, co zdecydowanie uatwia monta ca-
ego urzdzenia.
Wkad ma potrjny system dopowietrzania komory spalania.
Opiera si on na pracy regulatorw powietrza pierwotnego i wtrne-
go. W tylnej cianie odbywa si rwnie dopalanie spalin, co podno-
si sprawno wkadu i znacznie ogranicza emisj szkodliwych sub-
stancji do rodowiska. FRANEK ma system napowietrzania szyby,
uatwiajcy utrzymanie jej czystoci.

I www.kratki.pl

Zobacz
eliwny
wkad
kominkowy
REKLAMA

FRANEK
AKTUALNOCI PRODUKTY

DUO SZKA WYMAGA DUO CIENIA MARKIZY DO SZKLANYCH

DACHW IbDUYCH OKIEN
Szklane dachy nad tarasem ibdue okna ciesz si popularnoci, ale
wymagaj ochrony przeciwsonecznej. Markiza pod szko 879 oraz
markiza pionowa 876 firmy markilux zapewniaj teraz jeszcze wyszy
komfort wbtym zakresie.
Zastosowane spryny gazowe pozwalaj lepiej napry poszycie
przeciwsoneczne. Dziki temu markiza wyglda nie tylko estetycz-
niej, lecz jej dobrze rozpite poszycie jest mniej naraone na podmu-
chy wiatru. Dodatkowo, lepsz stabilno poszycia moe zapewni
dostpny wb ramach opcji system tracfix. Jest to rodzaj zamka by-
skawicznego, ktry przytrzymuje poszycie markizy rwno wbprowad-
nicach. Pod szklanym dachem poszycie jest chronione przed wilgo-
ci ibbrudem. Szczelnie zamykajca si krawd silikonowa sprawia,
e py ibwilgo nie pozostaj na poszyciu. Dziki temu poszycie przez
dugi czas zachowuje pikny wygld.
Przyjemne wieczory na tarasie zapewni markiza pod szko zbwa-
snym systemem owietlenia: mona wybra listw LED lub zdecy- tego do wyboru jest silnik lub silnik zdalnie sterowany. Oferowane
dowa si na smuky kana wietlny LED. Oba atwo montuje si pod sbwbdyskretnych, ponadczasowych kolorach: biay, srebrny, szaro-
markiz. Kana wietlny LED moe rwnie peni funkcj osobnego brzowy ibantracytowy metalik. Nowe markizy s w sprze-
rda wiata na cianie. day od marca 2016.
Wszystkie kable elektryczne s dobrze schowane wbmarkizie. Nowe
modele s seryjnie wyposaone wbkorb ze stali nierdzewnej. Oprcz I www.markilux.com

NOWOCI POLBRUK MODERN

KONSPORT 2016!
Zapraszamy do obejrzenia najnowszego biuletynu wbca-
oci powiconemu nowociom roku 2016. Biuletyn
mona obejrze na stronie www.konsport.com.pl lub
na firmowym Facebooku KONSPORT Sezon na dom.
W tym sezonie wszystkie nowoci KONSPORT s zgod-
ne z zaoeniami popularnego trendu w nowoczesnym
designie LESS IS MORE! Cigy rozwj technologii pro-
dukcji umoliwia poszerzenie j oferty o formy dotd nie-
stosowane, i tak np. powstaa zupenie nowa linia ogro-
dze PB001. Ju wkrtce wszystkie zaprezentowane
modele bd w sprzeday.
NIE PRZEJDZIESZ OBOJ}TNIE
Polbruk Modern to nowo na rynku elementw maej architektury. Charakterystyczne,
4-elementowe obrzee pozwoli wykoczy nawierzchni, rabaty czy schody w sposb es-
tetyczny i subtelny. Bdzie rwnie nieocenion pomoc w wydzieleniu poszczeglnych
obszarw posesji tak, aby cao wietnie komponowaa si z otoczeniem oraz innymi
brukowymi elementami.
Pojedynczy komplet Polbruk Modern skada si z 4 komponentw o cznych wymia-
rach 7 x 91 x 28 cm. Wymiary elementw wynosz natomiast: 70 x 180bmm, 70bx 250 mm,
70 x 284 mm oraz 70 x 214 mm. Moduy zwracaj uwag nowoczesn, minimalistyczn
form. O jej uniwersalnym zastosowaniu wiadcz geometryczny ksztat oraz paleta do-
stpnych kolorw. Do dyspozycji mamy warian-
ty: szary, grafitowy, czerwony, brzowy, oliwko-
wy oraz pomaraczowy.
Cena katalogowa netto od 16 do 19 z/szt.
(wbzalenoci od koloru).

I tel. 43b677 50 63
www.konsport.com.pl I www.polbruk.pl

20 BUDUJEMY DOM 5/2016

OKNA I DRZWI POZBUD RWNIE W ALUMINIUM
Polski producent okien i drzwi drewnianych od niedawna wytwarza rwnie
aluminiowe okna i drzwi zewntrzne. W ofercie pojawiy si ostatnio m.in. okna
ze szprosami, ktre przypominaj klasyczne, przemysowe okna stalowe. Dziki
wkadce termicznej oraz wielokomorowym pakietom szybowym, cae okna
osigaj wysokie parametry izolacyjnoci termicznej. Sprawdzaj si wbpro-
jektach, w ktrych istotne jest osignicie efektu delikatnych, wskich ram
przy duych przeszkleniach oraz uzyskanie industrialnego charakteru budynku.
Drzwi wejciowe dostpne s natomiast w wielu ksztatach, rwnie wedug
projektu inwestora, i osigaj wspczynnik Ud = 0,8.
W obu przypadkach kolorystyka jest dowolna. Ponadto producent wspiera in-
westorw w prawidowym montau.

I tel. 61 899 40 99
www.pozbud.pl

BIAE OKNO ROTOQ WI}CEJ MOLIWOCI ARANACJI PODDASZA

Doskonaa ochrona okna RotoQ malowanego na biao jest gwaranto-
wana dziki czterem warstwom ochronnym drewna i wodoodpornej po-
woce HighRes. Wicej przestrzeni oraz wicej swobody aranacyjnej
uzyskamy poprzez poczenie okna biaego z szar klamk. Ten nowo-
czesny design pozwoli na aranacj pomieszczenia w wybranym stylu.
Drewniane okno obrotowe RotoQ z intuicyjnym systemem montau
na klik gwarantuje atwy i szybki monta. Regulowany zawias pozwa-
la na precyzyjne dopasowanie skrzyda. Ergonomiczna, grna klamka
zapewnia komfort uytkowania. Z RotoQ mona dostosowa parame-
try cieplne okna do swoich potrzeb. Okno RotoQ w pakiecie dwu- lub
trzyszybowym, spenia wymagania budownictwa energooszczdnego
i pasywnego. Produkt dostpny jest a w 28 rozmiarach nawet w roz-
miarze 134/160. Uwzgldniajc indywidualne gusta i preferencje klien-
tw oraz panujce na rynku trendy kolorystyczne ROTO oferuje okno
RotoQ w kolorze biaym lub w kolorze naturalnego drew-
na, ktry jest ponadczasowy w aranacji wntrz.

I infolinia 801 011b470

www.roto.pl

REKLAMA

5/2016 BUDUJEMY DOM 21

AKTUALNOCI PRODUKTY

OGRODZENIA GABIONOWE SIBA ORYGINALNY SZWEDZKI

PROGRESS
ODKRYCIE ROKU!
Oryginalna i elegancka forma OGRODZENIA GABIONOWEGO
Progress doskonale wpisuje si w trendy nowoczesnego mini-
malizmu. Dopracowany w najdrobniejszych szczegach desi-
gn tworzy unikalny wzr kratki zgrzewanej ze specjalnych dru-
tw profilowych o trjktnym ksztacie. Wraenie wizualnej
lekkoci podkrelaj delikatnie zaokrglone naroniki i stylo-
we przykrycia. Moduowa budowa systemu umoliwia tworze-
nie indywidualnych konfiguracji. Zastosowanie opatentowanej
technologii zgrzewania oraz alucynkowej powoki Pro-ZINAL
zapewniaj OGRODZENIOM GABIONOWYM Progress trwa-
o i bezpieczestwo. Produkt rekomendowa-
ny przez profesjonalistw.
SYSTEM RYNNOWY
Ruukki Polska Sp. z o.o. wprowadza do portfolio trzeci mark z rodowodem
skandynawskim oryginalny szwedzki system rynnowy Siba. Stalowe oryn-
nowanie Siba i Siba Square to nowoczesne systemy rynnowe, odznaczajce
si wyjtkow szczelnoci, gwnie za spraw idealnego dopasowania i ja-
koci materiaw wszystkich elementw wchodzcych w skad kompletne-
go systemu orynnowania.
Systemy rynnowe s przeznaczone nie tylko do odprowadzania wd opa-
dowych i roztopowych z dachu, zapewniaj take odpowiednie wykoczenie
elewacji budynku. Systemy Siba idealnie komponuj si z wszystkimi rodza-
jami pokry dachowych, takimi jak blachodachwka, dachwka ceramicz-
na i bitumiczna, gont itd.
Siba to kompletny pokrgy system rynnowy, zawierajcy wszystkie nie-
zbdne elementy do stworzenia idealne-
go systemu odprowadzania wody opado-
wej. Oferta obejmuje rynny, rury spustowe,
haki oraz innowacyjne akcesoria w wielu
kolorach i rozmiarach.
Kwadratowy system rynnowy Siba
Square to odpowied na aktualnie panu-
jce trendy w architekturze. Nietypowy,
kwadratowy przekrj rynien Siba Square
sprawia, e stanowi one ciekaw propo-
zycj do realizacji nowatorskich projektw.

I www.ogrodzenia-progress.pl I www.ruukkidachy.pl
www.plannja.pl

TEREN WOK DOMU BEZPIECZNY JAK JEGO WN}TRZE

Najwaniejszym zadaniem systemu alarmowego jest wykrycie zodzieja jesz-
cze zanim wamie si do naszego domu. Dlatego warto instalowa elementy
tworzce ochron zewntrzn, takie jak czujki OPAL Plus oraz AOD-200 firmy
SATEL. Poniewa pierwsza z nich pracuje przewodowo, a druga bezprzewo-
dowo, to na tak ochron moemy zdecydowa si w dowolnym momencie.
Zastosowana w nich dualna technologia PIR i MW, w poczeniu z algoryt-
mem autoadaptacji czujki do warunkw rodowiskowych, zapewnia du od-
Zobacz porno na faszywe alarmy. Obie idealnie sprawdzaj si w trudnych warun-
jak dziaa
zewntrzna kach atmosferycznych (np. deszcz, nieg, nasonecznienie, silne podmuchy
czujka ruchu powietrza) oraz zapewniaj stabiln prac w szerokim zakresie temperatur:
od -40C do +55C. Urzdzenia wyposaono w czujnik zmierzchu, ktry umo-
liwia ich wykorzystanie w systemach alarmowych z automatyk domow, np.
do sterowania roletami, owietleniem zewntrznym budynku, bram garao-
w czy wjazdow. Co wane, czujki dostpne s w dwch wariantach kolory-
stycznych obudowy, co umoliwia ich lepsze dopasowanie do elewacji domu.

I tel. 58 320 94 00
www.satel.pl

22 BUDUJEMY DOM 5/2016

GONTY BITUMICZNE BOOKAT WIATO W DUCHU
NOWEJ GENERACJI MINIMALIZMU
W nadchodzcym sezonie firma STEMA oferuje dwa nowe rodzaje gontw Projekt Markusa Beckera, lampa BOOKATbz moliwoci re-
KATEPAL: 3T ibMANSION. S to produkty o uznanej ju od lat jakoci gon- gulacji ciemniania, to nowo w ofercie Spotline. Lampa ze-
tw KATEPAL, i dajce na poaciach dachu niezwyke efekty estetyczne wntrzna w duchu
nieosigalne dla innych rodzajw pokry. minimalizmu, w kolo-
Gonty 3T produkowane s wg klasycznej technologii, natomiast gon- rze antracytu, emitu-
ty MANSION nale do grupy produktw laminowanych, luksusowych. je wiato wbkolorze
Wszystkie gonty KATEPAL s modyfikowane SBS, a wic s bardziej od- ciepym, wykorzy-
porne na procesy starzeniowe. stujc rdo wia-
ta COB LED o mocy
I tel. 22b740 30 30
www.stema.pl 12,5 W, tworzc cie-
kawe efekty wizual-
ne na podou.

I www.spotline.pl

REKLAMA
AKTUALNOCI PRODUKTY

KOLEKTORY Z POWOKk THERMPROTECT RI-CO KOMFORT

NOWOm FIRMY VIESSMANN W ZASI}GU R}KI
ThermProtect to nowa, opatentowana przez firm Viessmann Firma WINIOWSKI poszerzya ofert inteligentnej automaty-
technologia, aktywnie zapobiegajca przegrzewom w in- ki domowej. Do szeregu rozwiza uatwiajcych kontrol nad
stalacji solarnej. Polega ona na pokryciu absorbera ko- bezpieczestwem domu doczy sterownik Ri-Co. Sterownik
lektora dodatkow warstw substancji, ktra zmienia ten pozwala przy uyciu smartfonu sterowa bramami mar-
swoje waciwoci pod wpywem ciepa. Nowe pokry- ki WINIOWSKI i drzwiami z serii Creo z zamkiem elektrycz-
cie absorbera skada si z wielu warstw. Jedn z nich nym z kadego miejsca na wiecie. Wystarczy tylko aktywo-
jest dwutlenek wanadu (VO2). W temperaturze poni- wa aplikacj Wbox, dostpn w Google Play oraz App Store,
ej 75C nie stanowi ona adnej bariery dla promie- by cieszy si pen kontrol.
ni sonecznych i kolektory pracuj normalnie, po- Ri-Co wystpuje w kilku wersjach. Podstawowa pozwoli otwo-
nad 95% promieniowania sonecznego zamieniajc rzy lub zamkn bram czy drzwi. Rozszerzone wersje dadz
na ciepo. Przy temperaturze powyej 75C powo- dodatkowo moliwo sprawdzenia ich statusu. Sterownik wy-
ka zmienia swoj struktur krystaliczn ibtym sa- korzystuje sie wi-fi, dlatego nie potrzebujemy adnych dodat-
mym zaczyna odbija wikszo promieniowania kowych urzdze, aby uzyska pen kontrol.
sonecznego, zapobiegajc w ten sposb prze-
grzewaniu si kolektora. Wskutek tego, w mia-
r wzrostu temperatury kolektora, spada jego
moc, temperatura stagnacji jest zdecydowa-
nie nisza (poniej 150C) i odparowanie czyn-
nika solarnego nie wystpuje.
Dodatkowe korzyci z zastosowania ko-
lektorw z powok TermProtect to dusza
trwao pynu solarnego i dusze okresy pomidzy jego ko-
lejnymi wymianami. To rwnie wiksza trwao kolektorw sonecznych,
I www.wisniowski.pl
ktre nie bd naraone na szok termiczny.

I tel. 801 080 124

www.viessmann.pl

LUNIS I LUNIS LARGO PRZEAMYWANIE SCHEMATW

Dziki bogactwu dostpnych kolorw i formatw, kostka brukowa
daje niemal nieograniczone moliwoci ksztatowania przestrzeni.b
Rnorodne jej powierzchnie oraz wzory dostpne w ofercie
SEMMELROCK (midzy innymi unikalnie i oryginalnie bar-
wione ColorFusion, ColorFlow czy ColorStripe, kostki puka-
ne, postarzane,bklasyczne)bpozwalaj tworzy zarwno proste,
jak i skomplikowane desenie. Dobrze zaprojektowana ibuoo-
na powierzchnia z kostki brukowej zapewnia przestrzenibes-
tetyczny wygld.b
Nowoczesny duy format, ciemny kolor luce nero z dodat-
kiem specjalnego kruszywa, ktre lni w promieniach so-
ca to wanie kostka LUNIS i LUNIS LARGO. Nic doda, nic
uj wytworna wspczesna elegancja.
Kostka brukowa dostpna jest w dwch formatach:
LUNIS 50 x 25 x 8 cm cena: 121,77 z brutto/m2
LUNIS LARGO 75 x 50 x 10 cm cena: 146,37bz
brutto/m2.

I www.semmelrock.pl

24 BUDUJEMY DOM 5/2016

WIETRZENIE NA 6-TK} Z APLIKACJk
Aplikacja activPilot Comfort firmy Winkhaus
przedstawia nowy sposb przewietrzania przez
6-milimetrow szczelin na caym obwodzie
skrzyda. Aplikacja pt. activPilot Comfort Nowy
wymiar wietrzenia w przystpny sposb przybli-
a zalety nowego sposobu wietrzenia stworzo-
nego przez konstruktorw firmy Winkhaus, takie
jak energooszczdno, bezpieczestwo, zdro-
wy klimat, wygoda oraz ochrona przed opadami,
haasem i insektami. Zawiera symulacj wietrze-
nia przez okno uchylone oraz okno z 6-milime-
trow szczelin dla przykadowego pomieszcze-
nia. Pokazuje spadek temperatury oraz wielko
wymiany powietrza po 10 minutach wietrzenia.
Ponadto, w przejrzysty sposb prezentuje ko-
rzyci z nowego sposobu wietrzenia w porw-
naniu z oknem uchylonym. Praktyczn funkcj
jest moliwo policzenia czasu potrzebnego do
prawidowego wywietrzenia pomieszcze w na- Wietrzenie na 6-tk to idealne rozwizanie
do pomieszcze, w ktrych powstaje duo wilgoci.
szym domu zalenie od pory roku (jesiezima
lub wiosnalato), wielkoci pomieszczenia i wy-
miarw okien. Po upywie wyliczonego czasu aplikacja powiadamia uytkownika, e czas zamkn okno.
Aplikacja jest dostpna w wersji na urzdzenia z systemem iOS oraz Android.
I www.winkhaus.pl
REKLAMA
AKTUALNOCI PRODUKTY
YATO YT-82900
KOMPAKTOWE NARZ}DZIE
AKUMULATOROWE
YATO YT-82900 to akumulatorowe kompaktowe urzdzenie, ktrym mo-
na zarwno szlifowa, skroba, jak i ci. Precyzyjnie przecina panele pod-
ogowe, glazur, metal i drewno. Umoliwia wycinanie skomplikowanych
ksztatw w rnych materiaach, szlifowanie mebli i wymian uszkodzo-
nych pytek. Pozwala na szybkie usunicie fug spomidzy glazury, wymia-
n pknitych pytek lub wycinanie otworw nawet w twardych panelach
podogowych i blachach. wietnie sprawdza si przy szlifowaniu mebli ibre-
nowacji drewnianych okien.
atwa i bezpieczna praca jest moliwa dziki zastosowaniu technolo-
gii dajcej uytkownikowi pen kontrol nad narzdziem. Cicie urzdze-
niem oscylacyjnym nie powoduje zapylenia pomieszcze ani iskrzenia,
dziki czemu wntrza mieszkalne pozostaj czyste. Doskonale sprawdza
si w domowym warsztacie, umo-
liwiajc atwe wykonanie prac za-
rezerwowanych do tej pory dla fa-
chowcw.
I www.yato.com
JESZCZE BLIEJ OGRODU ROZWIkZANIA TARASOWE MS WI}CEJ NI OKNA
Oferta firmy MS wicej ni OKNA jednego z czoowych polskich produ-
centw stolarki okiennej, obejmuje a trzy komfortowe warianty drzwi tara-
sowych, ktre speni zrnicowane potrzeby i oczekiwania.
Patio PSK to drzwi uchylno-przesuwne, ktre pozwalaj na przeszklenie
ciany o wysokoci 2,5 i szerokoci 3,3 metra, a przy zastosowaniu dwch
ruchomych skrzyde (i dodatkowych rozwiza podnoszcych stabilno
ibwytrzymao) szerokoci nawet 6 metrw! Maksymalne wymiary drzwi
tarasowych z tego systemu zale od kilku czynnikw m.in. koloru stolar-
ki, umiejscowienia okna w budynku czy rodzaju i ciaru szyby. W rozwi-
zaniach tych, po otwarciu skrzydo wysuwa si z ramy przy odpowiednim
ustawieniu klamki, aby nastpnie umoliwi pynne przesunicie go wzdu
prowadnicy. Dziki zastosowaniu automatu PSK 200Z wydatnie wspomaga-
jcego obsug, otwieranie, zamykanie i ryglowanie drzwi wacych nawet
26 BUDUJEMY DOM 5/2016
MINI REKUPERATOR MARLEY
MENV 180
EFEKTYWNA WENTYLACJA
Systematyczne wietrzenie
chroni zdrowie i konstrukcj
budynku. Ma to istotne zna-
czenie szczeglnie w przy-
padku domw z izolacj
ciepln o dobrze uszczelnio-
nych oknach i drzwiach. Kadorazowe otwarcie okna powoduje stra-
t ciepa i drogiej energii grzewczej. Monta centralnej wentylacji me-
chanicznej z odzyskiem ciepa w zamieszkaym domu wie si z kolei
z duym remontem. Rozwizaniem jest: cienny wymiennik ciepa
zbprzepywem wieego powietrza Marley do efektywnej energetycz-
nie wentylacji. Wypywajce z pomieszczenia powietrze zuyte ogrze-
wa napywajce do niego wiee powietrze.
Mini rekuperator Marley MEnV 180:
Chroni zdrowie i konstrukcj budynku: adnej wilgoci, adnego grzyba.
Zatrzymuje ciepo w domu: do 85% odzysku ciepa.
I www.went-dom.pl
e-sklep: www.wentylator.co
200 kg odbywa si bez wysiku jedn rk. PSK wyposaone s w zabezpie-
czenia antywamaniowe, takie jak grzybki we wszystkich naroach zapobie-
gajce podwaeniu skrzyda. System oferuje rwnie szerok palet wypo-
saenia dodatkowego.
Patio HST pozwala na przeszklenie praktycznie caej szerokoci ciany
(maksymalna dugo to 12 metrw) i stworzenie komfortowego przejcia
obszerokoci kilku metrw. Mimo relatywnie duej wagi (nawet do 300bkg),
ich otwieranie i zamykanie jest dziecinnie atwe i nie wymaga adnego wy-
siku. Podczas otwierania, drzwi najpierw unosz si delikatnie do gry,
abnastpnie przesuwaj rwnolegle w bok, wzdu prowadnicy. Kolejne ua-
twienie to niewysoki, zamontowany niemal na rwni z podog ciepy prg.
Dodatkowo Patio HST, podobnie jak wszystkie okna MS zapewnia do-
br ochron przed stratami ciepa. Konstrukcja ta, wyposaona w szyb
SUPERtermo 0,5bW/(m2K) z ciep kolorow ramk CHROMATECH ultra,
ciepy niski prg ibtermiczne wzmocnienie w ramie, w schemacie A (skrzy-
do aktywne po lewej lub prawej stronie) o wymiarach 5,6 x 2,4 m osiga-
j Uw=0,8 W/(m2K).
Trzecia z opcji proponowanych przez MS wicej ni OKNA, drzwi Patio
HST ExternAL, pozwala na jeszcze wiksze szalestwa w projektowaniu.
Wykonane z aluminium profile daj moliwoci nieosigalne dla konstruk-
cji PVC. Warto choby wymieni: moliwo zestawienia kilku par skrzyde,
tak by ich maksymalna szeroko wyniosa nawet 13 metrw, dobudowanie
nawietli grnych i bocznych, a take wbudowanie w ogrd
zimowy czy fasad supowo-ryglow.
I tel. 59 841 08 00
www.ms.pl
NOWE SPOJRZENIE NA OKNO
SKANDYNAWSKIE
SCHCO ALU INSIDE NORDIC
Okna typu skandynawskiego to nie
tylko atrakcyjna propozycja skiero-
wana na rynki Europy Pnocnej,
ale take interesujca alternatywa
do stolarki stosowanej tradycyjnie
w Europie. Mechanizm otwierania
na zewntrz pozwala na uzyska-
nie bardzo dobrych parametrw
szczelnoci, a ponadto nadaje sto-
larce ciekawe waciwoci funkcjo-
nalne. Firma Schco udoskonalia
tradycyjn technologi tego typu
okien, wprowadzajc innowacyjne okno z PVC-U Alu Inside Nordic, kt-
re oferuje izolacyjno ciepln na poziomie pasywnym, wysoki komfort
obsugi i lepsze dowietlenie wntrz. W stolarce zastosowano oryginalny
system oku, ktry dziki gbokiemu osadzeniu rowka znaczco zwik-
sza bezpieczestwo antywamaniowe.
Konstrukcja otwieranego na zewntrz systemu Schco Alu Inside
Nordic zostaa zatwierdzona przez Technologisk Institut Aarhus w Danii,
co potwierdza, e sprawdza si rwnie w ekstremalnych warunkach po-
godowych typowych dla krajw skandynawskich. System zb11 -komorow
ocienic i 7-komorowym skrzydem o gbokoci 82 mm osiga rekordo- boru wielu wzorw wypenie oraz rnorodne opcje dodatkowe, mo-
wy wspczynnik przenikania ciepa na poziomie Uf=0,87 W/(m2K). Okno
o optymalnym podziale komr zapewnia przyjemny, ciepy klimat wntrza
nawet w rodku surowej zimy. W innowacyjnej konstrukcji zastosowano
sprawdzon, opatentowan przez firm Schco technolo-
gi czenia PVC-U z cigymi, aluminiowymi wzmocnie-
niami, ktra pozwala jednoczenie wyeliminowa mostki
AUTORSKIE PROJEKTY
DRZWI WEJCIOWYCH
DRUTEX, najwikszy producent okien piono-
wych w Europie, opracowa wasne, autorskie
systemy wypenie drzwiowych do drzwi PVC.
Firma oferuje bogat ofert modeli drzwi PVC
zarwno w systemach Iglo 5 jak i Iglo Energy,
ktre wyrniaj si nowoczesnym wzornic-
twem odpowiadajcym wspczesnym tren-
dom architektonicznym.
Firma oferuje ju dziesi wasnych mo-
deli nowoczesnych drzwi wejciowych w r-
nych systemach PVC, w zalenoci od po-
trzeb klienta.
Wysok jako i funkcjonalno dostp-
nych rozwiza drzwiowych podkrela ich bu-
dowa. Kady model drzwi skonstruowany jest zbpy-
ty HPL2/pianka poliuretanowa/blacha aluminiowa
1bmm/pianka poliuretanowa/pyta HPL2. Aplikacje
wykonane s wycznie ze stali nierdzewnej z rnorodnymi ozdoba-
mi, abdziki ich dwustronnemu zastosowaniu, drzwi wietnie prezentu-
j si zarwno z zewntrz, jak i od wewntrz pomieszczenia. Grubo
wypenienia wynosi 36 mm.
Bogata paleta kolorystyczna drzwi w poczeniu z moliwoci wy-
gce uatrakcyjni design drzwi, stwarzaj moliwo penej indywi-
dualizacji projektu.
Istnieje rwnie moliwo inteligentnego sterowania drzwiami,
otwierania i zamykania za pomoc czytnika linii papilarnych, blu-
etooth, pilota czy tableta.

I
termiczne, jak i zapewni optymal- infoliniab 801 67 67 87
n stabilno okna. I www.schueco.pl www.drutex.pl

REKLAMA

5/2016 BUDUJEMY DOM 27

AKTUALNOCI WYDARZENIA

NOWY KATALOG PRACOWNI ARCHIPELAG

JU W SPRZEDAY! CENA TYLKO 5 Z!
Wiosenne wydanie katalogu DOMY RODZINNE to zbir topowych projek-
tw z kolekcji Pracowni Projektowej ARCHIPELAG najlepsze domy par-
terowe, pitrowe, z poddaszem uytkowym i poddaszem do pniejszej
adaptacji, a take domy dwulokalowe oraz w zabudowie szeregowej i bli-
niaczej do wyboru wersje z garaem, bez garau lub z wiat. Na szcze-
gln uwag zasuguj gorce nowoci oraz caa kolekcja ENERGO PLUS,
czyli projekty gotowe pod dopaty w programie Prosument, ktre w stan-
dardzie wyposaono w zestaw energooszczdnych instalacji pomp cie-
pa, system solarny oraz wentylacj mechaniczn z rekuperacj. Wszystkie
projekty prezentowane w katalogu oznaczono pomocnymi symbolami, dzi-
ki ktrym w prosty i szybki sposb mona odnale m.in. domy z dopat
wbprogramie MdM i domy w standardzie NF40. W numerze ponadto: po-
mysy na modne elewacje, inspirujce aranacje wntrz, praktyczne pora-
dy architektw, cenne wskazwki ekspertw z brany, a take gar naj-
nowszych informacji z rynku budowlanego.
W katalogu na czytelnikw czeka rwnie atrakcyjny bonus 200 z ra-
batu na zakup wymarzonego projektu z kolekcji Pracowni Projektowej
ARCHIPELAG. I www.archipelag.pl

BRAK DOST}PU DO GAZU GRUPA ATLAS WI}TUJE

ZIEMNEGO? SWOJE 25-LECIE
WYBIERZ GAZ PYNNY OD
GASPOL ENERGY! Produkty Grupy Atlas od 25 lat s obecne niemal-
e w kadym polskim domu, szkole, urzdzie czy
Jeli szukasz alterna- biurze. To zaangaowana spoecznie firma, kt-
tywy dla gazu ziemne- ra od pocztku swojej dziaalnoci wspiera wie-
go, rozwa gaz pynny, le szczytnych inicjatyw i ludzi z pasj.
ktry zapewni komfort Grup Atlas tworz 22 cile wsppracujce
uy tkowania porw- ze sob podmioty gospodarcze, wrd ktrych
nywalny z gazem z sie- znajduj si zarwno producenci materiaw bu-
ci. Zapoznaj si z now dowlanych, jak te wytwrcy surowcw do pro-
ofert GASPOL ENERGY dukcji tych materiaw. Wbskad Grupy wcho-
iboszczdzaj na ogrzewa- dz rwnie dostawcy usug: firma spedycyjna
niu. oraz spka brany energetycznej, abtake dwie aktywnie dziaajce orga-
Prawdopodobnie jako jedyna na rynku, firma gwarantuje sta- nizacje poytku publicznego.
, nisk cen gazu pynnego na okres 3 lat od podpisania umo- Atlas jest liderem na rynku polskim, ale z sukcesem dziaa take poza
wy! Oznacza to, e mona zaplanowa wydatki na ogrzewanie na granicami naszego kraju, eksportujc swoje wyroby m.in. do Niemiec,
okres a 3 lat! Cena jest tak atrakcyjna, e po raz pierwszy w hi- Wielkiej Brytanii, Czech, Sowacji, Rosji, na Ukrain, do krajw batyckich,
storii wybr rda ogrzewania jest prosty. Dodatkowe atuty gazu Skandynawii, a nawet do Modawii, Kazachstanu czy Mongolii.
pynnego to pena wygoda i bezobsugowo. W ofercie Grupy Atlas znale mona najszerszy na rynku asortyment
Zosta Klientem GASPOL ENERGY, a firma wykona wszystkie chemii budowlanej. Wrd kilkuset produktw, w tym rwnie zoonych
prace instalacji zbiornika na gaz pynny, a dodatkowo sfinansu- systemw technologicznych, znajduj si kleje do pytek, fugi, hydroizola-
je zakup instalacji poprzez rozoenie patnoci nawet na 60 rat cje, posadzki i podkady podogowe, grunty, zaprawy murarskie i tynkar-
bwbtym rwnie raty 0%. skie, gadzie i szpachle gipsowe oraz systemy ocieple. Oferta obejmujca
GASPOL ENERGY to firma z 25-letnim dowiadczeniem. Zapewnia produkty oparte na cemencie, gipsie naturalnym i syntetycznym, na surow-
przejrzyste warunki wsppracy oraz kompleksow cach bitumicznych oraz epoksydowych, tworzona jest zgod-
obsug. nie z aktualnym zapotrzebowaniem rynku i oczekiwaniami
odbiorcw.
I tel. 606b800b400
www.gaspol.pl I www.atlas.com.pl

28 BUDUJEMY DOM 5/2016

PIERWSZY RAPORT SPOECZNEJ
ODPOWIEDZIALNOCI
W BRANY STOLARKI
Na pocztku kwietnia Grupa VELUX opublikowaa polski Raport
Spoecznej Odpowiedzialnoci, ktry jest jednoczenie pierwsz
tak publikacj w brany stolarki w naszym kraju. Wydanie rapor-
tu zbiego si ze witowaniem 75. rocznicy istnienia firmy i w kom-
pleksowy sposb przedstawia jej za-
angaowanie na rzecz spoeczestwa
oraz rodowiska.
Spoeczna odpowiedzialno to
koncepcja, ktra stanowi podstaw
naszej dziaalnoci biznesowej. W ro-
zumieniu firmy VELUX CSR oznacza
nie tylko kierunek wydawania pie-
nidzy, ale przede wszystkim spo-
sb, w jaki je zarabiamy. mwi
Jacek Siwiski, dyrektor general-
ny VELUX Polska. W tym roku ob-
chodzimy wyjtkowy jubileusz, wi-
tujemy 75. rocznic istnienia Grupy
VELUX. To doskonaa okazja, by pod-
sumowa nasze aktywnoci w ob-
szarze odpowiedzialnego biznesu,
ktre wpisane s zarwno w misj firm VELUX, jak i kon-
cepcj Przedsibiorstwa Modelowego. dodaje.
Kluczowym obszarem, na ktrym koncentruje si Grupa VELUX
jest zrwnowaone ycie w budynkach. Firma od lat zajmuje si ak-
tywn promocj nowoczesnego i energooszczdnego budownictwa.
Podejmuje inicjatywny na rzecz rozwiza, ktre nie tyko optymali-
zuj wydajno energetyczn budynkw, ale rwnie uwzgldniaj
zdrowie i samopoczucie ludzi. Ponadto firma chtnie wspiera inicja-
tywy zwizane z edukacj ekologiczn jak np. kampania spoecz-
na Energetyczny Autobus organizowana przez Krajow Agencj
Poszanowania Energii. Aktywnie uczestniczy w promocji zdrowe-
go i energooszczdnego budownictwa wrd architektw oraz stu-
dentw architektury.
Od wielu lat angauje si w ycie spoecznoci lokalnych oraz
wspiera dziaalno organizacji spoecznych w Polsce m.in. poprzez
dotacje przyznawane przez niezalenie dziaajce Fundacje VELUX,
bdce wikszociowym udziaowcem Grupy.
Oprcz dbaoci o najwysz jako (polityka jakoci zgodna z nor-
m ISO 9001) oraz innowacyjno swoich produktw Grupa VELUX
olbrzymie znaczenie przywizuje do wpywu produktw na otocze-
nie na kadym etapie ich ycia. To determinuje proces produkcji
ibeksploatacji okien VELUX. Grupa VELUX opracowaa analiz Cyklu
ycia Produktu (ang. Life Cycle Assessments LCA), ktra uwzgld-
nia wpyw okien dachowych VELUX na klimat i rodowisko poczw-
szy od zakupu surowcw do ich wyrobu, produkcj i uytkowanie,
a po ich utylizacj. Publikacja raportu CSR zbiega si
zbdoczeniem Grupy VELUX do Programu Partnerstwa
Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
REKLAMA

I www.velux.pl
AKTUALNOCI WYDARZENIA
KODOBRANIE
LOTERIA PROMOCYJNA
Aby wzi udzia w loterii promocyjnej BAUMIT naley zakupi mi-
nimum jedno opakowanie dowolnego produktu promocyjnego po-
znamy je po naklejonej na nim zdrapce oraz dokona rejestracji
ukrytego pod zdrapk kodu na stronie www.loteriabaumit.pl i po-
stpowa zgodnie z zawartymi na niej wskazwkami. Ponadto na-
ley zachowa orygina zdrapki oraz dowd zakupu. Kady zareje-
strowany cig znakw spod zdrapki zwiksza szans na wygran.
Sprzeda produktw objtych promocj trwa od 1 kwietnia 2016 r.,
a zakoczy si 30 listopada 2016 r. o godz. 21:00:00. Nagrod gwn
w loterii promocyjnej Zdobywaj nagrody za kody jest samochd
koda Fabia Combi Ambition. Dodatkowo firma Baumit przewidzia-
a 2999 innych nagrd, niezwykle przydatnych przy pracach budow-
lanych. S to uniwersalne T-shirty, szeciobiegowe mieszarki z elek-
troniczn regulacj obrotw, a take wygodne, niezwykle wytrzymae
spodnie robocze, ktre sprawdz si w kadych warunkach pracy.
Zapraszamy do zabawy!
Szczegy i regulamin loterii promocyjnej s dostp-
ne na www.loteriabaumit.pl.
I www.baumit.com
DECOCOLOR. RENOMATIC LIGHT FIRMY HRMANN
W NOWEJ ODSONIE
30 BUDUJEMY DOM 5/2016
PANORAMA 360
MULTIMEDIALNA PREZENTACJA
WN}TRZA
Panorama 360 to nowo w ofercie MTM STYL, umoliwiajca oglda-
nie w sposb interaktywny wntrza danego projektu. Wntrze widzia-
ne jest z perspektywy osoby znajdujcej si w prezentowanym wntrzu.
Tobwidz decyduje o tym, w ktr stron spojrzy i ktry element otocze-
nia dokadniej obejrzy. Dziki aplikacji moemy swobodnie rozglda
si we wszystkich kierunkach, znacznie przyblia interesujce nas de-
tale oraz poczu klimat danego pomieszczenia. Jest to jedna z najbar-
dziej zaawansowanych form prezentacji, pozwalajca na wirtualne zwie-
dzenie caego domu. Wntrza z interaktywn prezentacj dostpne na
stronie www.domywstylu.pl.
I tel. 85b740 87 59
www.domywstylu.pl
Segmentowa brama garaowa RenoMatic light oferowana jest
teraz w nowym drewnopodobnym wzorze DecoColor. W su-
mie Hrmann proponuje te bramy a piciu kolorach, wszyst-
kie w jednej cenie. Nowa powierzchnia DecoColor, ktra imi-
tuje struktur i barw zotego (Golden Oak) i ciemnego (Dark
Oak) dbu jest bardzo trwaa i odporna na dziaanie promie-
ni UV. Podobnie dugo intensywno barwy zachowuj bramy
obpowierzchni Woodgrain w kolorze brzowym, antracytowym
i biaym. Bram cechuje wysoka izolacyjno cieplna, dobra
stabilno i cicha praca.
Oferowana w 15 wymiarach, o szerokoci od 2,375 do 5 m.
Dostpna opcjonalnie z uchwytem lub z napdem elektrycznym.
Ceny (bez montau):
Z uchwytem od 2079 z (z 23% VAT) i od 1825 z (z 8% VAT)
Z napdem ProLift od 2743 z (z 23% VAT) ibod
2408 z (z 8% VAT).
I tel. 61b819 73 00
www.hormann.pl
DIAMENTOWY PRUSZYSKI
Trzeci Diament do statuetki Lidera Polskiego Biznesu Business Centre
Club to jedna z ostatnio przyznanych firmie Blachy Pruszyski na-
grd. Na rynku nie jest tajemnic, e firma ta inwestuje gigantycz-
ne pienidze w rozbudow fabryki i rozwj swojej produkcji. Cigy
rozwj pomimo sukcesw to zasada, ktra sprawdza si od lat.
Patrzc na szeroko oferowanego asortymentu nazwa Blachy
Pruszyski jest ju nieco mylca. Przedsibiorstwo to, oprcz po-
kry dachowych, ma bowiem w swojej ofercie kompletne akcesoria
i obrbki, wyazy i okna dachowe, stalowe systemy rynnowe, pyty
warstwowe z rdzeniem styropianowym i z weny mineralnej, profile
konstrukcyjne, kasety cienne oraz kasetony i panele elewacyjne.
Od pocztku istnienia, gwnym zaoeniem by rozwj praktycznie
kadego roku pojawiay si kolejne nowoci. Trend ten utrzymuje si
nadal, a najlepszym tego przykadem jest prowadzona od zeszego
roku rozbudowa fabryki w Sokoowie. Tylko w samym 2016broku na
zakup nowych maszyn przeznaczono 20 mln z. Pozwoli to na uru-
chomienie nowej linii produkujcej pyty warstwowe z rdzeniem
zbpianki poliuretanowej. Staramy si wyprzedza trendy i konkuren-
cj. Produkcja pyt warstwowych, ktra ruszy w czerwcu, uwzgld-
nia ju teraz przewidziane ustaw restrykcje dotyczce izolacyjnoci
cieplnej, ktre obowizywa bd od 2017 i 2021 roku . mwi Eliza
Gissel, Kierownik ds. Technicznych Blachy Pruszyski.
Skutkiem takiego podejcia s liczne nagrody w tym dwukrot-
ny wbostatnich latach tytu Kreatora Budownictwa przyznawany
przez Wydawnictwo Polskiej Izby Inynierw Budownictwa, statuetki
Budowlanej Marki Roku, Godo Teraz Polska XIII Edycji Konkursu,
czy 6 Zotych Medali Midzynarodowych Targw Poznaskich
Budma.

I tel. 22 738 60 00
www.pruszynski.com.pl
REKLAMA
AKTUALNOCI WYDARZENIA
PROSTO PROSUMENT 40%
ZESTAWY SOLARNE HEWALEX,
BEZ DOTACJI, A TANIO
Zestawy solarne Hewalex zoone z 2 lub 3 kolektorw KS2100 T AC,
podgrzewacza 200 lub 300 litrw i osprztu dodatkowego, dostpne
s w promocji PROSTO Prosument 40% w cenie od 4558 z net-
to. Jest to kwota nisza o 40% od redniej ceny zestawu z podsta-
wowej oferty. Korzystne warunki zakupu stanowi alternatyw dla
programw dofinansowania, gdzie kwota dotacji zostaje znacznie
uszczuplona przez dodatkowe koszty (przygotowanie kredytu, po-
datek itd.). Brak jest take uciliwej procedury, zwizanej z przy-
gotowaniem dokumentacji. Nowe zestawy wyposaone s w zesp
pompowy ZP1-12 ECO z wysokoefektywn pomp serii Wilo-Yonos
PARA. Sterownik GH-26 zawiera szeroki zakres funkcji wraz z mo-
liwoci wsppracy ze zdalnym nadzorem EKONTROL. Zestawy s
objte Programem Przeduenia Gwarancji.
I infolinia 801 000b810
www.hewalex.pl
ISOVER LIDEREM JAKOCI
Marka ISOVER zaja I miejsce w programie Konsumenckim Lider
Jakoci 2016 w kategorii Systemy docieple. To kolejny prestiowy
tytu zdobyty przez ISOVER gosami klientw.
Jako, dowiadczenie, wiarygodno i ciepo to gwne skojarzenia,
jakie zdaniem ankietowanych osb wi si z mark ISOVER, producen-
tem szerokiej oferty produktw do izolacji budynkw oraz izolacji tech-
nicznych stosowanych w przemyle. Zote Godo i tytu Konsumencki
Lider Jakoci przypado marce za spraw ponad 34% gosw odda-
nych w kategorii Systemy docieple. W uzasadnieniach wyboru pa-
day m.in. takie argumenty: marka sprawdzona przeze mnie w czasie
docieplania poddasza, atwo montau, wytrzymao, skutecz-
no, wysoka izolacyjno czy marka utrzymujca stabiln jako
w rozsdnej cenie. Tytuy przyznawane na podstawie opinii klientw
s dla naszej firmy najwikszym wyrnieniem. Co wicej, jeli za tymi
gosami stoj osoby, ktre wybray nasze produkty i s zadowolone, e
mog na co dzie cieszy si komfortem ciepa i ciszy w swoich domach,
jest to dla nas tym wiksza satysfakcja, bo zyskujemy naturalnych pro-
32 BUDUJEMY DOM 5/2016
OKNOPLAST
LAUREATEM KONKURSU
ORY EKSPORTU
19 kwietnia w Krakowie odbyo si
uroczyste wrczenie Orw Eksportu
Wojewdztwa Maopolskiego, przy-
znawanych przez redakcj dzienni-
ka Rzeczpospolita. Po raz kolejny
OKNOPLAST zosta laureatem nagrody,
w tym roku firma uzyskaa tytu w kate-
gorii gwnej, czyli Najlepszy Eksporter.
Wrczenie nagrd w konkursie Ory
Eksportu Wojewdztwa Maopolskiego
odbyo si w ramach oglnopolskiego
cyklu wydarze, ktry ma na celu pro-
mocj eksportu i tematw z nim zwiza-
nych. Wbtrakcie spotkania laureaci wzili udzia w debacie, w ktrej wsplnie
starali si znale odpowied m.in. na pytanie jak rozwija firm, wykorzystu-
jc jej potencja eksportowy.
Przyznajc OKNOPLASTOWI nagrod w gwnej kategorii konkursu, jury
docenio firm jako jednego z czoowych producentw okien i drzwi PVC
wbEuropie. Firma ju ponad 11 lat rozwija swoje dziaania na rynkach zagra-
nicznych. W 2015 r. udzia eksportu w strukturze sprzeday przedsibiorstwa
wynis 70%, co czyni z OKNOPLAST najwikszego polskiego eksportera
pod wzgldem wartoci sprzedanych okien PVC. Warto eksportu Grupy
OKNOPLAST to okoo 15% caego polskiego eksportu okien PVC.
Ory Eksportu to niezaleny konkurs, ktrego celem jest uznanie i promo-
wanie najlepszych praktyk w rodowisku biznesowym w zakre-
sie eksportu, a take wyrnienie najprniej dziaajcych lide-
rw eksportu oraz ich przedsibiorstw.
I www.oknoplast.com.pl
motorw oferowanych rozwiza, a take
potwierdzamy nasze przywdztwo rynko-
we. mwi Benedykt Kordua, Dyrektor
Marketingu ISOVER.
Program Konsumencki Lider Jakoci
organizowany jest przez redakcj Strefy
Gospodarki, oglnopolskiego dodatku Dzien-
nika Gazety Prawnej. Celem bada jest wyonie-
nie najlepszych, pod wzgldem jakoci, usug ibproduktw na rynku.
Tegoroczn edycj badania przeprowadzono z udziaem rekordowej
liczby ponad 11 tysicy respondentw.
I
tel. 32b339 63 00
www.isover.pl
20 LAT NA POLSKIM
RYNKU JUBILEUSZ
IMMERGAS
Immergas Polska obchodzi w tym roku 20-lecie
dziaalnoci na polskim rynku. Firma jako pierwsza
wprowadzia na nasz rynek koty kondensacyjne,
tym samym stajc si liderem brany grzewczej.
Od pocztku istnienia Immergas dba o dostar-
czanie na rynek produktw bdcych pocze-
niem nowatorskich rozwiza technicznych, nie-
zawodnoci i wyjtkowego, woskiego designu.
Siedziba firmy mieci si odzi, a jej centralna lo-
kalizacja usprawnia codzienne kontakty z rozbu-
dowan sieci Partnerw Handlowych, Serwisw
Technicznych i firm instalatorskich z obszaru ca-
ej Polski. W jubileuszowym roku firma Immergas
Polska zaplanowaa wprowadzenie szeregu nowo-
ci produktowych oraz rne wydarzenia towarzy-
szce celebrowaniu okrgej rocznicy otwarcia pol-
skiego oddziau.
KONSUMENCKI LIDER JAKOCI 2016
DLA TERMO ORGANIKI
Termo Organika po raz pi-
ty z rzdu (2012, 2013, 2014
2015 i 2016) zostaa wyr-
niona Zotym Godem, naj-
wysz i najwaniejsz na-
grod Konsumenckiego
Lidera Jakoci w kategorii
Producenci Styropianu.
Wyniki najnowszej edy-
cji potwierdzaj przewag
produktw Termo Organiki
nad konkurencj, zwasz-
cza wbzakresie jakoci wy-
robw. W ramach programu
przeprowadzono oglnopol-
skie badania opinii konsumentw na temat rynku styropianw. Na przestrzeni ostatnich
edycji liczba prby zmienia si z 1692 do 11571 respondentw w tegorocznych badaniach.
Przy konstrukcji prby pod uwag zosta wzity rozkad ludnoci Polski wedle wieku i pci
opracowany przez GUS w 2011 roku. Respondenci odpowiadali na pytania zwizane m.in.
ze znajomoci rynku styropianw, producentw, cen, dostpnoci czy w kocu jakoci.
Termo Organika od ponad dekady jest laureatem wielu prestiowych nagrd i wyrnie,
takich jak: Certyfikat Europejskiej Gwarancji Najwyszej Jakoci czy Laureat Programu
Promocji Jakoci przyznawany przez Europejsk Kapitu Jakoci i Ekologii. Firma otrzy-
maa rwnie Ory Polskiego Budownictwa wyrnienie w kategorii producenci ma-
teriaw budowlanych. W ubiegych latach firma otrzymaa zot statuetk Budowlanej
Marki Roku oraz jako jedyna firma z Polski uczestniczy w European Manufacturers of
Expanded Polystyrene (EUMEPS), wpywowej organizacji zrzeszajcej stowarzyszenia
ibproducentw styropianu z krajw Unii Europejskiej. Termo Organika rwnie jako jedy-
na firma z brany ma na wszystkie swoje wyroby prestiowe Rekomendacje
Techniczne Instytutu Techniki Budowlanej.

I www.immergas.com.pl I www.termoorganika.pl

PODWYSZAMY STANDARD...
U NAS, KADEMU SI} NALEY!
Od maja 2016 r. do kadej zamwionej pompy ciepa marki alpha innotec, przedsibior-
stwo Hydro-Tech Konin wyczny dystrybutor alpha innotec w Polsce, docza ca-
kowicie bezpatnie usug alpha web home w standardzie. Tylko teraz, kupujc pomp
ciepa w miesicach majczerwiec, w ramach specjalnej promocji, do pomp zakupio-
nych w tym okresie, mona otrzyma darmowy dostp do rozszerzonej usugi alpha web
home+mobile. Oba pakiety nios za sob szereg korzyci, zarwno dla uytkownika,
jak i instalatora. Umoliwiaj one bowiem zdalne i wygodne sterowanie prac pompy
ciepa, za pomoc komputera i telefonu komrkowego, z dowolnego miejsca na Ziemi.
Monitorowanie dziaania pompy ciepa nigdy nie byo tak proste!

I www.alpha-innotec.pl
www.hydro-tech.pl
AKTUALNOCI WYDARZENIA

ELEKTRONARZ}DZIA BOSCH OGRODZENIE ROMA

Z TRZYLETNIk GWARANCJk FIRMY JONIEC NAGRODZONE!
Firma Bosch wprowadza trzylet-
ni gwarancj dla elektronarzdzi
z linii Zielonej. Od teraz standar-
dow, dwuletni gwarancj mona
bezpatnie przeduy na trzeci rok,
rejestrujc zakupione narzdzia na
stronie www.mybosch-tools.com.
Bosch to wiodcy producent
elektronarzdzi wykorzystywanych
przez miliony uytkownikw na ca-
ym wiecie przy pracach w domu i ogrodzie. Narzdzia Bosch do-
ceniane s za jako i niezawodno oraz wygod uytkowania. Od
20bkwietnia br. narzdzia, przyrzdy pomiarowe i narzdzia ogrodowe
z linii Bosch Zielony objte s 36-miesiczna gwarancj. Aby przedu- Tradycj targw DOM w Kielcach jest to, e organizatorzy nagradzaj
y gwarancj do trzech lat, wystarczy w cigu 30 dni od zakupu za- wystawcw oraz prezentowane na targach produkty. W tym roku firma
rejestrowa elektronarzdzie na portalub www.mybosch-tools.com. JONIEC zostaa wyrniona podwjnie. Otrzymaa nagrod za nowy pro-
Przeduona gwarancja dotyczy elektronarzdzi linii Zielonej wy- dukt nowoczesne ogrodzeniebROMA oraz wyrnienie za aranacj
korzystywanych do majsterkowania, nie obejmuje natomiast pro- stoiska targowego.bSystem ogrodzeniowy ROMA to nowo w ofercie
duktw uywanych w pracy zarobkowej. Wszystkie szczegy doty- firmy. To nowoczesne ogrodzenie, ktre doskonale wpisuje si w aktu-
czce warunkw obowizywania gwarancji dostpne s na stronie alne trendy architektury. Proste ksztaty oraz naturalnebkolory to ce-
www.bosch-do-it.com. chy, ktre doceni osoby cenice prostot i minimalizm.

I www.bosch-do-it.com
I tel. 18b332 53 90
www.joniec.pl

25-LECIE FIRMY KALMAR SISTEMAIR W POLSCE

Firma KALMAR od 25 lat z pasj kreuje ciepo na miar. Jako pierw- Kolejny z wielkich producen-
sza w Polsce, a prawdopodobnie i w Europie, stworzya butik grzejni- tw odkurzaczy centralnych
kowy. Dzi firma ma oddziay w 6 miastach Polski, wasn seri pro- wczy si do walki o pol-
duktow i wyczne przedstawicielstwo wielu woskich firm w Polsce. skiego klienta. Wyroby firmy
Ale przede wszystkim ma wielu klientw indywidualnych i wsppra- SistemAir bd oferowane
cujcych projektantw wntrz. przez Santech, jednego zbnaj-
wikszych dystrybutorw
I www.kalmar.waw.pl systemw odkurzaczy cen-
tralnych w Polsce. SistemAir
to europejski producent, kt-
ry poza tradycyjnymi jednost-
kami centralnymi, dostarcza
odkurzacze przeznaczone do
montau w mieszkaniach lub
apartamentach, a take roz-
budowane systemy do hoteli
ibzastosowa przemysowych.

I tel. 22 615 80 90
www.santech.com.pl

34 BUDUJEMY DOM 5/2016

GALA JUBILEUSZOWA 20 LAT SALAMANDER
WINDOW & DOOR SYSTEMS S.A. W POLSCE
W dniu 7 kwietnia 2016 r. w Centrum Kongresowym Warszawianka
wb Jachrance pod Warszaw odbya si uroczysta Gala Jubileuszowa
20 lat funkcjonowania w Polsce spki Salamander Window & Door
Systems S.A. z Wocawka, producenta najwyszej jakoci profili okien-
no-drzwiowych z PVC.
Spotkanie to zgromadzio due grono najwaniejszych kontrahentw
firmy produkujce okna z profili Brgmann bluEvolution i Salamander.
Uczestniczyli w nim rwnie przedstawiciele wadz
miasta i firm wsppracujcych dostawcy mate-
riaw produkcyjnych, oprogramowania i przedsi-
biorstwa transportowe. Nie zabrako podmiotw,
ktre wniosy swj wkad w rozbudow wocaw-
skiego zakadu, czyli bankw, biur projektowych
i firm budowlanych. Zaproszono take reprezen-
tantw branowych mediw.
Gospodarzem wieczoru by, oczywicie, Zarzd
Salamander Window & Door Systems i liczne gro-
no pracownikw dyrektorzy i kierownicy poszcze-
glnych dziaw firmy. W komplecie stawi si
rwnie cay niemiecki Zarzd Grupy Salamander
Industrie Produkte.
Uroczystego otwarcia ze strony Grupy dokona dr Heyo Schmiedeknecht,
za z ramienia gospodarza Salamander Window & Door Systems S.A.
b prezes Radosaw Cierpia. Krtkie przemwienie wygosia Pani
Magdalena Korpolak-Komorowska Wiceprezydent Miasta Wocawka.
Dla najlepszych i najduej wsppracujcych firm przygotowano oko-
licznociowe statuetki. Wyrnienie za najdusz wspprac trafio do
firmy Eko-Dom z Kunowic. Natomiast laury najwikszego odbiorcy pro-
fili produkowanych przez SALAMANDER Window
& Door Systems zostay przyznane wbdwch ka-
tegoriach:
Grupa Zakupowa dla Grupa Petecki z odzi,
i Firma dla Abakus Okna z Choroszczy
k.bBiaegostoku.
Gala na dugo pozostanie w pamici jej uczest-
nikw i bdzie dobrym pocztkiem kolejnych 20blat
biznesowych sukcesw.
I www.salamander-windows.com

NIEKA SATYNOWA Z NOWk

KAMPANIk REKLAMOWk
nieka Satynowa. Sprawdza si w kadej roli z takim hasem przewodnim 19 kwietnia br. wy- Zobacz spot
reklamowy
startowaa najnowsza kampania reklamowa popularnej marki farb nieka Satynowa zbport-
folio FFiL nieka SA. Utrzymany w konwencji filmowej spot reklamowy, peen zarwno
subtelnych scen, jak ibwartkiej akcji rodem z przygd Jamesa Bonda, mona ju oglda na
ekranach najpopularniejszych stacji telewizyjnych. Rwnolegle prowadzone s rwnie szero-
ko zakrojone dziaania wizerunkowe wbInternecie, prasie oraz punktach sprzeday detalicznej.
nieka Satynowa to farba wyprodukowana przy wykorzystaniu innowacyjnej technologii
Teflon surface protector, dziki czemu tworzy na cianach niezwykle trwae, gadkie, wyjt-
kowo odporne na mycie ibszorowanie oraz eleganckie powoki o satynowym wykoczeniu,
ktre subtelnie odbijaj wiato. Te najwaniejsze atrybuty produktu zostay wyeksponowa-
ne w najnowszej kampanii reklamowej marki. Gwnym bohaterem spotu jest scenograf fil-
mowy, ktry opowiada o kulisach powstawania realizacji filmowych. Rekomenduje niek
Satynow jako rozwizanie, ktre sprawdza si nawet w tak trudnych warunkach jak plan fil-
mowy: ze wzgldu na niekwestionowane walory estetyczne tworzy klimatyczn opraw pod-
czas delikatnych, romantycznych scen, a dziki subtelnemu, satynowemu wykoczeniu po-
zwala uzyska widowiskow gr wiata, doskonale prezentujc si na wielkim ekranie.
Oprcz tego zapewnia ponadprzecitn trwao w przypadku krcenia najbardziej wyma-
gajcych epizodw akcji. Farba nieka Satynowa pozostaje wbidealnym stanie rwnie poza
blaskiem fleszy, w domu, w ktrym harcuj rozemiane dzieci o czym wspomina scenograf,
wracajc po penej przygd pracy do wasnego domu.

I infolinia 801 500b801

www.sniezka.pl

5/2016 BUDUJEMY DOM 35

POSESJONACI KLUBU BUDUJkCYCH DOM
Klub Budujcych Dom (KBD) zrzesza Czytelnikw, ktrzy planuj, projektuj, buduj,
remontuj bd urzdzaj swj dom. Wrd ponad 10 000 obecnych czonkw s tacy, ktrzy
ukoczyli ju wasne inwestycje i chc swoimi dowiadczeniami podzieli si z Czytelnikami.
Zapraszamy wic do lektury opowieci obszukaniu dziaki, wyborze projektu, czsto
mozolnych zmaganiach zbbudow oraz porwnania kosztw inwestycyjnych i eksploatacyjnych
rnych domw. Jest to bowiem bezcenna skarbnica wiedzy dla kadego budujcego. Dom dla dwch
dorosych osb

Dom murowany, parterowy

zbuytkowym poddaszem i garaem;
dwuwarstwowe ciany z poryzowa-
nych pustakw ceramicznych
o gr. 36 cm i styropianu o gr. 22 cm;
dach pokryty dachwk betonow.
Powierzchnia dziaki: 1350 m2.
Powierzchnia domu z garaem:
263,4 m2.
Powierzchnia garau: 33,6 m2.

Nowoczenie,
Roczne koszty utrzymania
budynku: 12 806 z.

w stylu glamour
Lilianna Jampolska

Gdyby nie odgrny nakaz miejscowego planu zagospodarowania

przestrzennego, ktry narzuca nowo budujcym konstruowanie ukonych
dachw, dom Kasi miaby pene pitro i dach zupenie paski. Wytyczne
wadz gminy wacicielka uwzgldnia, wykonujc dach zbduymi paskimi
lukarnami i cofnitymi, w stosunku do elewacji, dwoma ukonymi poaciami.

N
a pocztku Kasia wybraa gotowy
projekt domu z nowoczesn bry,
przykryt paskim dachem. Bardzo
podoba si jej pod wzgldem estetycznym
oraz uytkowym, poniewa mia na parterze
otwart stref dzienn, a przy niej oddziel-
n, du stref gospodarcz. Kiedy jednak
okazao si, e na terenie gminy dachy mu-
sz by ukone, wacicielka poprosia za-
przyjanionego architekta o wsplne zapro-
jektowanie nowego budynku.
DZIAKA W POBLIU
DOMU BRATA
Zapracowana Kasia nigdy wczeniej nie za-
mierzaa wznosi domu, ani przeprowadza
si za miasto. Nie ukrywa, e jej dom powsta w ktrym dotd mieszkaymy, odda w przy-
troch przez przypadek. szoci crce. Cho wczeniej nigdy domu nie
Trzy ulice dalej mieszka mj brat i to chciaam, to by najlepszy pomys, bo niespo-
on, swego czasu, namwi mnie, ebym ku- dziewanie znalazam swoje miejsce na zie-
pia tutaj dziak opowiada wacicielka. mi. Jest tu mio, cicho, lasy wok, rano ptasz-
bOczekiwa, e si tu pobuduj i bdziemy ki wierkaj, w zimie podchodz baanty.
blisko siebie, jednak dla mnie wtedy byo to Naprawd urokliwie! W 2004 r. posesja kosz-
wykluczone ziemia miaa sobie tu po prostu towaa 200b000 z i gdybym j planowaa
by i na tym koniec. W 2009 r. crka koczy- sprzeda w 2012 r., miaaby cen 550b000 z.
a liceum, postanowiam wzi kredyt ibku- Znam cen, bo ssiedzi za identyczn tyle za-
pi mieszkanie, eby dziecko miao w przy- pacili. Podczas zakupu niespecjalnie zaj-
szoci gdzie mieszka. Ale mieszkania o pow. mowaam si jej wymiarami, pooeniem
6070bm2 kosztoway tyle, co dom, wic dopie- wbstosunku do stron wiata i wyposaeniem
ro wtedy stwierdziam, e chyba lepiej mie wbmedia. Kupiam, jaka bya. Miaa wycz-
dom. Zdecydowaam uruchomi moj parce- nie dostp do prdu i wodocigu, jednak za-
l i tam go zbudowa, natomiast mieszkanie, nim zdecydowaam si budowa, docigni-

36 BUDUJEMY DOM 5/2016

Projekt: arch. in. Andrzej Pactwa
Parter przed zmianami
to sie kanalizacyjn i gazow. Tak, to by traf,
podobnie jak dobre parametry dziaki: wymia-
ry 42 x 32,9 m i ukad wzgldem stron wia-
ta. Architekt z atwoci wpisywa prostoktn
bry domu w prostoktny ksztat parceli i, tak
jak prosiam, zwrci salon na wschd i pou-
dnie, kuchni i front budynku na zachd, a ga-
ra i pomieszczenia gospodarcze na pnoc.
Obecnie jedyn odczuwaln wad dziaki jest
to, e komunikacja miejska jest tu adna, wic
trzeba mie 2 samochody. Przed przeprowadz-
k crka zrobia prawo jazdy.
PROJEKT ZAMWIONY
Z MAO WIDOCZNYM
UKONYM DACHEM
W projekcie gotowym, Kasi najbardziej od-
powiada paski dach, pene pitro i pro-
sty ksztat bryy bez balkonw (jej zda-
niem, balkony na wsi s niepotrzebne, bo
lepiej wypoczywa si na tarasach w ogro-
dzie). Skoro odgrne nakazy MPZP prze-
szkodziy w jego realizacji, wacicielka wy-
korzystaa sytuacj do utworzenia domu
jeszcze lepiej dopasowanego do jej konkret-
nych potrzeb ibmarze. Jedn z potrzeb bya
spora wysoko pomieszcze na obu kon-
dygnacjach. Marzeniem bdue otwarte prze-
strzenie wbstrefie dziennej i klatce schodo-
wej. Podczas projektowania bryy i ukadu
wntrz, architekt i wacicielka trzymali si
zasady wbprostocie sia.
Parter po modernizacji
Wacicielka zrezygnowaa
zbdrzwi midzy wiatroapem
abwewntrznym holem.
Jestem wysoka, mam 180 cm wzrostu,
wic nie toleruj skosw, ani adnych zbd-
nych ogranicze w przestrzeni, dlatego po-
mieszczenia dzienne na parterze s poczo-
ne i maj wysoko a 3,40 cm, a na poddaszu
zrobilimy prawie tak samo wysokie lukarny
z paskim dachem wyjania Kasia. W lu-
karnach o wysokoci penego pitra ulokowali-
my 3 sypialnie, natomiast pod skosami dachu
garderoby, du azienk z wann i pral-
ni. wietnie si to teraz sprawdza! Moja kon-
cepcja wykluczaa obfito maych klitek, za
to wolaam mie mniej wikszych pokojw.
Kolejna rzecz niezwykle istotna dla wygodne-
go mieszkania jest (moim zdaniem) powierzch-
nia gospodarcza, dlatego chciaam mie duo
pomieszcze, eby pochowa wszystkie rze-
czy, ktre przyrastaj w postpie geometrycz-
nym. Zaplecze gospodarcze razem z pralni
i garderobami na poddaszu zajmuje 100 m2.
Obszerna jest te strefa wejciowa z otwar-
tym wiatroapem, holem wewntrznym, auro- Wacicielka, Kasia: Dla mnie budowa
domu bya najlepszym okresem w yciu.
w klatk schodow ma 42 m2. czy si ze Pewnie to kwestia szczcia do wykonawcw,
ale sdz, e rwnie mojej dobrej organizacji,
umiejtnoci negocjowania i rozmowy
Ceny niektrych przyczy, z ludmi. W projektowaniu i urzdzaniu
bardzo pomaga, jeli dokadnie zna si swoje
instalacji, urzdze: potrzeby. Wiedziaam, czego chc i jak to ma
wyglda. Podstawowe wytyczne dla architekta
Przyczenie gazu z sieci 8000 z. sformuowaam w trzech sowach: przestrzenie,
wysoko, funkcjonalno, a on mistrzowsko
Przycze kanalizacji 4500 z.
ubra je w prosty i nowoczesny ksztat.
Instalacja kanalizacyjna 20b000 z. Najwiksz zalet mojego domu jest due
zaplecze gospodarcze.
5/2016 BUDUJEMY DOM 37
POSESJONACI KLUBU BUDUJkCYCH DOM

Koszty, gdzie mona zaoszczdzi

1 2
na eksploatacji?
Wacicielka jest zdziwiona, e rocznie utrzymanie domu wynosi mniej,
ni mieszkania o pow. 66 m2, w ktrym wczeniej mieszkaa. Koszt
eksploatacji w 2015 r. to 12b806 z.
Opaty za gaz z sieci nie przekraczaj 4000 z, a kupno porbane-
go drewna do kominka 400 z (bo domowniczki spalaj tylko okoo
1,5bmp. tego opau). Cho budynek jest duy, za miesiczne zuycie
energii elektrycznej paci si najwyej 250 z (rocznie daje to 3000bz).
Usug wywozu segregowanych mieci wyceniono w gminie na 26bz
miesicznie, czyli rocznie 312 z. W gospodarstwie domowym panie
wykorzystuj duo wody, wydajc na czerpanie jej z wodocigu,
uzdatnianie i odprowadzanie do kanalizacji zbiorczej ok. 1600 z.
Ogrd podlewaj wod ze studni.
Kasia wychodzi ze susznego zaoenia, e strzeonego pan Bg
strzee i nie oszczdza na ubezpieczaniu domu rocznie przeznacza
nabten cel 2200 z.
Inne opaty: monitoring 624 z; podatek od nieruchomoci 670 z.
3

1 Front domu zwrcony jest na zachd.
Gwne wejcie zaplanowano wbprostej
wnce. Wstawiono stalowe drzwi
zbprzeszkleniami ibbocznym dowietlem.
2 Klatk schodow, usytuowan
wbwysokim ryzalicie, owietlaj due
przeszklenia na obu kondygnacjach.
Kasibzaleao, eby w gb wntrz docierao
wiato dzienne i eby mie, odbstrony
rodka domu, widok na zadbany ogrd.
Dlatego wschodnie okno tarasowe te jest
obszerne.
3 Tam, gdzie nie ma lukarn z paskim
dachem, poddasze uytkowe przykryto
dwuspadowym dachem o nachyleniu
45. Poudniowy taras ma pow. 55 m2,
abwschodni 20 m2. Na pycie betonowej
uoono pyty upka brazylijskiego obwym.
60 x 60 cm.
4 Ty budynku. Oprcz duych okien, ozdo-
b jego bryy jest prosty dach, ktry okryto
dachwk betonow w kolorze grafitowym.
Odcinki dachu paskiego nad parterem wy-
koczono pap. Rynny zbPVC.
stref dzienn, ta z kolei, przez 3 wyjcia ta-
rasowe z dwoma tarasami i ogrodem. Salon
ma wyjcie na taras wschodni i poudniowy,
kuchnia tylko do poudniowej czci ogro-
du. Podstawowe wytyczne dla architekta sfor-
muowaam w sowach: przestrzenie, wysoko,
funkcjonalno, a on mistrzowsko ubra je
wbprosty i nowoczesny ksztat. Komfort miesz-
kania teraz jest przeogromny!
BUDOWA Z GENERALNYM
WYKONAWCk
Budowanie metod kolejnych ekip nie wcho-
dzio w gr, bo Kasia nie miaa czasu na orga-
nizowanie budowy. Firm wykonawcz zna-
laza przez Internet, ale przed zatrudnieniem
potwierdzia jako i fachowo jej prac, da-
jc referencji z kilku poprzednich realizacji.
Obejrzaa je i rozmawiaa z wacicielami.
Z wykonawcw jestem bardzo zadowolo-
na opowiada dalej wacicielka. Rozpoczli
budow w 2010 r. i po ptora roku mogam si
ju wprowadza. Razem z materiaami wy-
koczeniowymi i instalacjami, dom kosztowa
1b350b000 z. Zawodowo ucz ludzi, jak prowa-
dzi si negocjacje, dlatego wynegocjowaam
korzystne ceny za materiay i robocizn. Mog
podpowiedzie, e kady wykonawca potrzebu-
je dobrego, szczegowego projektu i po prostu
warto by odwanym podczas negocjacji. Dla
obiektywnego sprawdzenia pracy generalnej
ekipy kilka razy zaprosiam na posesj mo-
jego znajomego, zajmujcego si nadzorem bu-
dowlanym. Powiedzia, e nie moe si do ni-
czego przyczepi. Dla mnie budowa domu bya
najpikniejszym okresem ycia!
DOMOWE INSTALACJE
IbURZkDZENIA
Dom ma wodn instalacj c.o., napdza-
n kondensacyjnym dwufunkcyjnym kotem
na gaz z sieci. Na poddaszu wczono w ni
grzejniki na cianach, lecz na caym parte-
rze (i w grnej azience i pralni) skada si tyl-

38 BUDUJEMY DOM 5/2016

 5 Wntrza Kasia zaprojektowaa z pomoc
architektki, Marty Zabudowskiej-Kubicz. Sama
wskazywaa konkretne materiay, urzdzenia i meble,
pytajc o to, czy pasuj do stylu glamour. Wybraa ten
styl, bo mieszkaj tu dwie nowoczesne kobiety.

6 Wacicielka jest wyjtkowo dumna z owietlenia.

Tamy LED zamontowaa w podwieszanym suficie
z lakierowanej pyty MDF. wiato pada przez
szczeliny, rozplanowane wbgeometrycznym ukadzie,
i odbija si wbgresowych posadzkach.

7 Kuchnia ma 26,5 m2 i panoramiczne okno

z widokiem na ogrd ibdrog. Od jadalni oddziela j
dua wyspa z cigiem kuchennym.

8 Niemal wszystkie meble wykonano na zamwienie

u stolarza. Kolorystyka w pomieszczeniach jest
biaa, szara i czarna, a dla kontrastu, w kadym
z nich dodano elementy jaskrawej barwy. W salonie
ibkuchni to fuksja, w sypialni Kasi fiolet, wbazience
5 6 czerwie.

7 8

ko z ogrzewania podogowego. Autor projektu zaleca

zaoenie w posadzkach, przy najwikszych przeszkle- Trafne decyzje i rady wacicieli
niach, grzejnikw kanaowych, jednak wykonawcy je
odradzili, ze wzgldu na bardzo solidn termoizolacj Z generalnym wykonawc podpisaam szczegow umow na budow i 5 lat gwarancji
okien i caego budynku oraz kopotliw pielgnacj ta- powykonawczej. Kiedy pojawia si usterka w garau, bez zwoki j usun. Zanim zostaa
kich grzejnikw. Kocio grzewczy przygotowuje rwnie wbita pierwsza opata wiedziaam, co chc mie w domu i odpowiednio wczeniej
c.w.u. w zasobniku o poj. 250 l. Zasobnik jest tak duy, przygotowywaam materiay. To procentowao, zwaszcza przy wykaczaniu domu.
bo matka z crk chc mie szybki dostp do znacznej Daam si namwi na dobrej jakoci okna z wielokomorowymi ramami z PVC i z trzema
iloci ciepej wody. W przyszoci zamierzaj doczy szybami. Sprawa super, bo mam ich duo, w tym kilka tarasowych i wielkie okna przy klatce
do instalacji grzewczej ogniwa fotowoltaiczne. W lecie schodowej. Daj domowi wietn termoizolacj. Przy najwikszych przeszkleniach nie
przydadz si one take do systemu klimatyzacji (wa- brakuje grzejnikw kanaowych, wic dobrze si stao, e mi je odradzono. Uywamy przez
cicielka ma na razie 3 klimatyzatory, planuje dodanie cae lato a trzech wyj tarasowych i wiem, ile byoby w nich brudu, albo po prostu psiej
kolejnego w pokoju gocinnym). sierci mamy 3 psy, rasy dog i york. auj natomiast, e podczas budowy nie pocignam
Kasia od razu wprost zakochaa si w kominku. przewodw do instalacji klimatyzacyjnej, bo pniej nie udao si ich ukry pod tynkami.
Rozpala w nim ogie dla przyjemnoci w okresie od je- Polecam rozbudowane zaplecze gospodarcze. Moje jest wrcz komfortowe, urzdziam
sieni do wiosny, ale wystarczaj raptem 23 kody, eby cae 100 m2. Jest w nim kotownia z pokojem dla doga, spiarnia, schowek na pociel,
w salonie byo przytulniej. Troch auje, e urzdzenie pomieszczenie ze zlewem i stacj uzdatniania wody, osobny baaganik ogrodowy,
nie ma DGP lub paszcza wodnego. na pitrze pralnia i garderoby. Gdybym decydowaa po raz drugi, to na pewno gara
W jednej z azienek zamontowaa panel prysznicowy byby wikszy o 10 m2, a pralnia miaaby 12 m2, zamiast obecnych 6 m2. W szczycie
z hydromasaem, m.in. dlatego zmikcza urzdzeniem dwuspadowego dachu jest jeszcze nieuytkowy strych, gdzie jest duo miejsca na
zmikczajcym pobieran z wodocigu wod. Budynek 1000brzeczy.
ma zabezpieczenie odgromowe (typu szpilowego). }

5/2016 BUDUJEMY DOM 39

POSESJONACI KLUBU BUDUJkCYCH DOM

Dom dla rodziny

czteroosobowej

Dom parterowy z uytkowym

poddaszem; na parterze ciany
zbbali o gr. 16 cm, weny mineralnej
o gr. 10 cm i pyt g-k; dach pokryty
blachodachwk szwedzk.
Powierzchnia dziaki: 3000 m2.
Powierzchnia domu: 250 m2.
Roczne koszty utrzymania
budynku: 12 606 z.

Jzefwka z bali
Lilianna Jampolska

Drewniany dom zosta przeniesiony na Mazowsze z Podlasia. Ju wtedy

mia 80 lat. Od kiedy zamieszkaa w nim Maria z rodzin, upywa lat
18. Drewniany stulatek, nazwany przez obecn wacicielk Jzefwk,
przeywa drug modo po przenosinach zyska uytkowe poddasze,
abpo remoncie w 2014 r. m.in. cieplejsz elewacj grnej kondygnacji.

P
rzeniesiony dom z bali wyglda
inaczej, ni jednorodzinny budy-
nek, ktry Maria i jej m stawia-
li wczeniej na peryferiach odzi. Zanim
jednak para zdya wykoczy dzk wiada Maria. Chciaam znale miej-
siedzib, ze wzgldw zawodowych prze-
prowadzia si do Warszawy. Tu tym-
czasowo wynajmowaa mieszkanie, bo
zamarzyy si jej pod miastem wasne
cztery kty, jak to okrelia wacicielka
bw wiejskim klimacie.
NA KOCU LEPEJ ULICZKI,
BLISKO ZNAJOMYCH
Maria wraz z koleank szukaa dziaki
wbpodwarszawskich miejscowociach, zlo-
kalizowanych wok trasy prowadzcej do pola z ytem. Byo sielsko, na dodatek pan
odzi. od dziaek wyceni je wyjtkowo tanio, bo
Nie wyobraaam sobie zamieszka- tylko na 3 $/m2. Nie wiem, dlaczego chcia
nia na pnoc czy wschd od Wisy opo- tyle, cho w przylegych miejscowociach,
okrelanych jako miasta-ogrody i skomuni-
sce moliwie blisko starego domu, czyli kowanych z Warszaw kolejk WKD, ceny
odzi, bo tam zostaa mama, brat i znajo- wynosiy 15 $/m2. Parcele kupiymy obie,
mi. Przyjacika rodziny i zaprzyjanio- ja i Jola, teraz jestemy ssiadkami. Tyle e
ne siostry zakonne Urszulanki zachca- ja wybraam t pooon na kocu lepej
y mnie, ebym rozejrzaa si za ziemi drogi. Cieszyymy si z dobrej lokaliza-
wbmiejscowociach, w ktrych one miesz- cji i ceny! Ziemi musiaam kupi szybko,
kay. Wtedy bdziesz jeszcze bardziej na- bo urzd skarbowy wanie przypomnia
sza miay si. Podobaa mi si taka si z koniecznoci rozliczenia sprzeday
perspektywa, wic razem z koleank ob- domu w odzi. Szybko musiaam te roz-
jedaymy t okolic. I w kocu trafiy- pocz budow nowego. M zacz wtedy
my na wsk drog, cignc si wzdu mwi, e moe warto przenie star cha-

40 BUDUJEMY DOM 5/2016

Projekt: Studio Projektowe Pawe Wawrzyniak,
adaptacja projektu Barbara Tkaczyk-Przelaskowska
Rzut parteru ze zmianami arch. Pawa Wawrzyniaka,
opracowany na podstawie oryginalnego ukadu
wntrz w domu na Podlasiu
Architekt przesun cian midzy salonem abgabinetem ibzaprojektowa
schody na poddasze (w domu na Podlasiu na strych wchodzio si po drabinie)
t, bo sysza, e s fajne, klimatyczne i tak
dalej. Siostra zakonna poradzia mi wtedy,
ebym napisaa list do w. Jzefa. Po tym,
co si pniej zdarzyo, mam przekonanie,
e ten wity macza palce w powstawaniu
tego domu, a listy do niego nie s tylko wy-
tworem mojej religijnej natury. Na pewno
wpisay si w now histori dworku.
LIST MARII DO W. JZEFA
Maria w detalach opisaa w licie, jaki ma
by jej przyszy rodzinny kt. List podpia
za ikon, ktr dostaa od pomysodawczy-
ni, za ikon postawia na pianinie.
Czas pyn, ale nic si nie stao opo-
wiada dalej wacicielka. Tak si aku-
rat zoyo, e po pewnym czasie robiam
program o w. Jzefie, razem z ksidzem
Orzechowskim ze Skolimowa. W prywat-
Ceny niektrych przyczy,
instalacji, urzdze:
Budowa studni 2000 z.
Instalacja c.o. z grzejnikami na cianach
i kotem na olej opaowy 11 000 z.
Przebudowa kominka z otwartym
paleniskiem na kominek z paszczem
wodnym (2006 r.) 10b000 z.
Kocio gazowy z montaem (2014 r.) 3800 z.
Rzut parteru po zmianach wacicielki i autorki adaptacji projektu
Wacicielka w wewntrznym
holu nie osadzia zaplanowanych
dwuskrzydowych drzwi
(na wysokoci kominka).
Na tylnej werandzie
umiecia drzwi
wyjciowe w cianie
bocznej, przylegajcej
do dobudowanego
zadaszonego tarasu.
Zrezygnowaa z drzwi z sypialni do azienki.
Podczas remontu azienki wb2014br., w miejscu wanny
zamontowaa kabin z prysznicem i deszczownic oraz
zmienia duy kocio na olej opaowy na may wiszcy
kocio na gaz z sieci.
nej rozmowie z nim miaam si, e w.
Jzef mnie nie lubi, bo napisaam do nie-
go list w sprawie domu i nic. Wtedy ksidz
powiedzia pamitaj, e Jzef to bardzo
precyzyjny wity i ciela, dlatego nary-
suj mu dokadnie, o co ci chodzi. Po powro-
cie do domu, wziam list i narysowaam co
trzeba, odmwiam nowenn, odczekaam,
ale znowu nic si nie zadziao. Przy kolej-
nym spotkaniu ksidz zagadn mnie o list.
Opowiedziaam, jak jest, na to on, e w ta-
kim razie spraw musi chyba zaatwi go-
wa rodziny. Na nastpny dzie m mwi
do mnie, e ma takiego koleg na Podlasiu,
ktry od dawna z uporem zaprasza nas do
siebie i wanie kolejny raz zadzwoni z za-
proszeniem i ju trudno mu znowu odm- Z tyu domu znajduje si dobudowana
wi. Pojechalimy! Okazao si, e oprcz zbcegy klinkierowej obszerna weranda,
zbktrej mona wyj na zadaszony taras.
uczty przy grillu, czeka tam na nas dom, Jest on jasny, bo wbdachu wycito otwr,
ktry znajomy znalaz przez ogoszenie nastpnie zasonito go przezroczystymi
wblokalnej gazecie, po tym kiedy dowiedzia pytami zbpoliwglanu. W duym ogrodzie
Maria urzdza spotkania w ramach corocznych
si, e mylimy o takich przenosinach. Stao
festiwali Otwarte Ogrody. Wtedy zjedaj si
si to dokadnie w czasie, kiedy napisaam
licznie artyci, ssiedzi, znajomi.
pierwszy list podaam wtedy rwnie nie-
du sum, jak mamy na dom. Dom nie razw. Wszystko razem tak na nas zadziaa-
sprzeda si od kilku miesicy, jakby czeka o, e kupilimy go. Kosztowa dokadnie
na nas. Nabmiejscu okazao si, e jest bar- tyle, ile napisaam w licie.
dzo zadbany, ma 2 drewniane ganki, i pod
szalunkiem z cegy ciany z bali. Kiedy PRZENOSINY I ODBUDOWA
przekroczylimy jego prg, uderzy nas do- DOMU Z BALI
bry zapach starego drewna i czystoci. Maria pieczoowicie dopytaa o histori bu-
Weszlimy dalej, a tu mnstwo witych ob- dynku, ktry w momencie przenosin mia
5/2016 BUDUJEMY DOM 41
POSESJONACI KLUBU BUDUJkCYCH DOM

Koszty, gdzie mona zaoszczdzi

1 na eksploatacji?
Roczne koszty utrzymania budynku wynosz 12b606 z.
Kiedy dom ogrzewano olejem opaowym, rocznie na paliwo wy-
dawano 50006000 z (razem z kosztami caorocznego przygotowywania
c.w.u.). Tylko raz koszt sign 7000 z (zima bya surowa). Zmiana kota
grzewczego i paliwa na gaz z sieci okazay si nie tak bardzo intratne,
jak si spodziewaa wacicielka rachunki zmalay raptem do 4600 z,
ale za to odpada jej obsuga zbiornikw olejowych. Zazwyczaj Maria
raz w roku kupuje 10 mp. drewna, lecz podczas ostatniej zimy spalia
ok. 5bmp. za 1000 z. W 2015 r. za prd zapacia 2800 z (w poprzednich
latach opaty oscyloway wok 2000 z). Sporym wydatkiem jest wywz
ciekw z przydomowego szamba ok. 1800 z. Wywz niesegrego-
wanych mieci to koszt 19 z miesicznie, czyli 228 z rocznie. Uzdatnia-
nie wody ze studni 200 z.
Inne opaty: monitoring 588 z (tu warto renegocjowa nisz wysoko
miesicznej ceny za usug, obecnie wynosi 59 z/m-c); ubezpieczenie
budynku 900 z; podatek od nieruchomoci 490 z.
2

1 Budynek zachowuje stare wymiary
na parterze 13 x 9 m, lecz orygina nie mia
poddasza mieszkalnego, tylko strych.
Pobprzenosinach nad parterem skonstruowano
poddasze uytkowe (w technologii szkieletu
drewnianego), ktre przykryto dwuspadowym
dachem zblukarnami. Dach pokryto pap,
abpotem szwedzk blachodachwk.
2 Ganek na froncie domu wzniesiono
zbcegy klinkierowej, bo Maria nie znalaza
wykonawcw, ktrzy podjliby si
wymurowania go z kamienia. Pod gankiem
zbudowaa piwniczk, w ktrej umiecia
zbiorniki na olej opaowy i stacj uzdatniania
wody ze studni. Schody wykoczya
kamieniem. Przy ganku urzdzia may taras.
3 W obrbie parteru budynek ma elewacj
ze starych bali oraz oryginalne drzwi i okna
zbokiennicami. W 2014 r. dawne zewntrzne szyby
zastpiono pakietem szyb zespolonych, co daje
teraz lepsz termoizolacj. Pokoje na poddaszu
wykoczono 5 lat po przeprowadzce, natomiast
elewacj w obrbie grki docieplono w 2014 r.
Od zewntrznej strony uoono wtedy styropian
o cznej gr. 10 cm, po czym ciany ozdobiono
imitacj pruskiego muru i wykoczono biaym
tynkiem mineralnym.
ju ok. 80 lat. Wzniesiono go, kiedy syn
wacicieli eni si, lecz ju w momen-
cie jego narodzin, cito drzewa, za drew-
no budulcowe zoono na placu przy-
szej budowy (sezonowao si wic 20 lat).
Wbdomu przeyy niemal cae ycie dwa
pokolenia.
Kolega z Podlasia poleci miejscowego
ciel, ktry podj si rozebrania domu za
2500 z. Podczas rozbirki oznakowa na-
ciciami kady drewniany element. Nowi
waciciele nie zabrali cegie, tworzcych
elewacje zewntrzne, ani drewnianych
gankw (jako jedyne byy zniszczone).
Sama dogldaam przenosin domu
ibjego ponownej budowy, bo m zajmowa
si prac zawodow opowiada Maria. To
nie podobao si staremu cieli, ktry nie to-
lerowa bab na budowie. Kiedy pierwszy raz
oglda dom, krci gow i marudzi b- zbudowaniu lukarn, zamaram. Wyglda
dzie kopot z podogami, bo deski s mocno
zbite z dbowymi legarami. Nie rozebra
desek, tylko je odci z legarami od dbo-
wej podwaliny. Kazaam je przywie ra-
zem z reszt elementw domu, bo byy gru-
be i zdrowe, a potem wykorzystaam je na
poddaszu. Do ponownego zastosowania
nadaway si wszystkie elementy z drewna,
cznie z oknami i drzwiami. Jeszcze przed
rozbirk przywiozam na Podlasie archi-
tekta, ktry dokona inwentaryzacji i na jej
podstawie przygotowa projekt, w tym beto-
nowe fundamenty i doprojektowa poddasze
uytkowe. Chciaam mie poddasze, cho
podejrzewaam, e najpierw wykoczymy
tylko parter, bo koczyy si nam pieni-
dze. Planowaam, e dopki crka i syn s
mali, bd mieszka z nami na parterze,
ale pniej powinni mie oddzielne poko-
je na poddaszu. Ibtak si rzeczywicie sta-
o. Kiedy pierwszy raz zobaczyam dom po
jak wbmoim licie! Nie przysza mi do go-
wy zmiana ukadu pomieszcze na par-

42 BUDUJEMY DOM 5/2016


terze. S odwzorowane niemal w 100%. Skadanie elemen-
tw zbdrewna na przygotowanych betonowych fundamentach
trwao 2 tygodnie. Stare bale, deski, legary ciele impregno-
wali Cuprinolem na naszym placu budowy. Impregnacja
drewna bya drosza od postawienia domu! Kominy i elemen-
ty murowane wykonywali murarze, ktrych poyczyam
zbbudowy ssiadw. Zanim nastpia jesienna sota, dach zo-
sta pokryty pap i odetchnam z ulg, e drewniany zrb
z bali jest dobrze chroniony. W kolejnym roku wykacza-
am dom. Wbokolicy nie byo wtedy sieci z gazem, wic wsta-
wiam do azienki na parterze piec na olej opaowy, w kuch-
ni miaam kuchni wglow, a w salonie otwarty kominek.
Pi lat pniej zdoaam wykoczy pokoje dzieci na pod-
daszu, ale grna azienka powstaa dopiero w 2014 r., kie-
dy przeprowadziam rwnie remont elewacji na poddaszu,
bo w pokojach byo zimno. Poniewa dotara do nas sie ga-
zowa, wymieniam kocio grzewczy. Tak jak poprzedni wa-
ciciele, bardzo dbam o dom, bo realizm ycia codziennego
przeplata si w nim z wtkami religijnymi, mistycznymi, baj-
kowymi. Gdyby nie on, to nie wiem, jak przeyabym najci-
sze momenty w yciu! Na cze w. Jzefa, mj dom nazywa
si Jzefwka. }
4 5
4 azienka na poddaszu powstaa dopiero w 2014 r., a jej wielko
i aranacj wacicielka uznaje za szczeglnie udan (zaprojektowaa
j arch. Maciejka Peszyska-Drews). Jest w niej duo przestrzeni,
wanna i przytulna atmosfera. To sprawia, e Maria bardzo lubi w niej
wypoczywa, patrzc z wanny na zielony widok za oknem.
5 Kominek w salonie do 2006 r. mia palenisko otwarte, oboone ceg
szamotow. Po kilku latach uytkowania cegy zaczy wypada, wic
przeprowadzono modernizacj dodano wkad z paszczem wodnym,
ktry wczono w wodn instalacj c.o. z grzejnikami. Dziki temu, kiedy
pali si w kominku, ciepo ze spalania drewna trafia na obie kondygnacje.
Pod schodami na poddasze wejcie do gabinetu Pani Domu.
6 Obszern kuchni z widokiem na wjazd i drog Maria urzdzia w stylu
rustykalnym. Blaty, ciany (nad blatami) i posadzk wykoczya pytkami
ceramicznymi w identycznych kolorach, ale w rnych wymiarach.
Uywa kuchenki na gaz.
6 Trafne decyzje i rady wacicieli
Przenosiny drewnianego domu to by dobry pomys. Budowa przebiega tanio
i szybko. W oryginale grn kondygnacj tworzy niski nieuytkowy strych, na
ktrym gospodarze przechowywali, starannie wypoziomowane, okiennice. Dach
by pokryty pask blach. Mielimy szczcie, bo na parterze dom mia solidne,
zdrowe bale sosnowe o gr. 16 cm. Od zewntrznej strony okryto je ceg, wic nie
niszczay. Midzy balami i ceg pozostawiono, starym obyczajem, przerw zbpo-
wietrzem. Po przeniesieniu domu, ciany na parterze zbudowalimy inaczej bze-
wntrzn warstw tworz teraz bale, a od strony wntrz pooylimy nabkrzy
dwie warstwy weny mineralnej, kada o gr. 5 cm, i wykoczylimy pytami k-g.
ciany s dostatecznie ciepe, w przeciwiestwie do cian na poddaszu, ktre
postawiono w technologii szkieletu drewnianego. Ocieplenie poddasza zrujnowa-
a kuna, dlatego w 2014 r. dooyam na zewntrz styropian o gr. 10 cm.
Najwiksze zmiany przesza instalacja grzewcza. Najpierw postanowilimy
ogrzewa dom olejem opaowym, wic potrzebowalimy miejsca na zbiorniki
paliwa. Poniewa dom nie ma piwnicy, na froncie szybko dobudowalimy ganek,
pod nim piwniczk, w ktrej umiecilimy 2 zbiorniki o poj. 750 l i stacj uzdatnia-
nia wody ze studni. Do 2014 r., kiedy przeszam na ogrzewanie gazem zbsieci,
zuyam 2 koty na olej. Po kilku latach po przeprowadzce zmodernizowaam
kominek. W stare otwarte palenisko wstawiam wkad z paszczem wodnym
ibwczyam wbinstalacj c.o. W azience i kuchni miaam zamontowane maty
elektryczne wbpodogach, lecz ogrzewanie nimi jest zbyt drogie, od razu przesta-
am ich uywa.
5/2016 BUDUJEMY DOM 43
TEMAT NUMERU KOMPLEKSOWE ZABEZPIECZENIE ANTYWAMANIOWE DOMU

Jak nie da si
wamywaczom?
-DQXV]:HUQHUL
FOT. SATEL

94 680 tyle kradziey zbwamaniem zgoszono policji wbubiegym roku.

Do domw jednorodzinnych wamano si wbtym czasie 7970 razy. Liczba
takich przestpstw spada wbporwnaniu do roku 2014 ob900. Dla wacicieli
dwudziestu kilku domw okradanych wbnaszym kraju kadego dnia, to jednak
marna pociecha.

 %8'8-(0<'20  5/2016

W
edug rnych bada, zdecydo-
wana wikszo Polakw czu-
je si bezpiecznie wbmiejscu za-
mieszkania. Wicej ni 2/3 zbnas nie boi si
te wamania do momentu, wbktrym mu-
simy zostawi dom lub mieszkanie puste
przez kilka dni. Wtedy pojawia si strach,
ktry czasami bywa take wanym argu-
mentem przeciwko budowie domu. Ibzawsze
mocno obnia komfort psychiczny tych,
ktrych ju raz okradziono.
Co zatem robi, eby jak najlepiej za-
bezpieczy swoje gniazdo? Omwimy
wszystkie sposoby zabezpieczania nie-
ruchomoci: ogrodzenia, domofony, okna
ibdrzwi antywamaniowe, bramy ibrolety, in-
stalacje alarmowe. Poszukamy porad na po-
licji ibubprzedstawiciela firmy ubezpiecze-
Peny pot uniemoliwi obserwowanie domu
niowej. Opowiemy te do szczegowo
ibogrodu, ale wamywacza take nikt nie zauway.
obkonkretnym wamaniu. KONSPORT

Kiedy zacz myle obzabezpie-
czeniu domu?
Obzabezpieczeniu domu naley my-
le ju na etapie poszukiwania dziaki.
Nieruchomo na odludziu, zbdala od ssia-
dw, otoczona krzakami, wbktre nikt si
nie zapuszcza, zawsze bdzie atwiejszym
upem. Budowanie okazaej, rzucajcej si
wboczy rezydencji wbbiednej ibcieszcej si
z saw okolicy, rwnie nie jest najlep-
szym pomysem. Bezpieczniejsza jest zwar-
ta zabudowa. Pewniej mog si czu miesz-
kacy bliniakw ibsegmentw oraz ci,
ktrzy zdecydowali si na dom na zamkni-
tym osiedlu. Znaczenie ma te projekt bu-
dynku im wicej wej (dodatkowe drzwi
zbtyu), wicej okien, szczeglnie nisko
umieszczonych tym dla zodzieja lepiej.
Cho, oczywicie, mao kto chce mieszka
wbbezpiecznym, betonowym bunkrze.
Bez formalnoci moemy postawi ogro-
dzenie obwysokoci do 2,20 m, zarwno od
strony ssiada, jak ibulicy (po ubiegorocz-
nej zmianie przepisw). Wysze wymaga
zgoszenia wburzdzie. Amatorom tradycyj-
nych, mniej wyrafinowanych zabezpiecze
(drut kolczasty, tuczone szko) przypomi-
namy, e niebezpieczne dla ludzi ibzwierzt,
ostro zakoczone elementy mona umiesz-
cza wycznie na wysokoci ponad 1,80 m.
Domofon czy wideodomofon?
Dobrze jest wiedzie, kogo wpuszczamy na
podwrko. Dlatego, jeeli to moliwe, ulo-
kujmy furtk tak, eby zbdomu byo wida,
kto przed ni stoi. Moemy te zaoy do-
mofon lub wideodomofon. Domofon po-
zwala na kontakt gosowy, abcoraz tasze
ibwbzwizku zbtym powszechniejsze wideo-
domofony przekazuj rwnie obraz. Wbobu
przypadkach moemy wybra urzdzenia
przewodowe (tasze, ale wymagajce po-
prowadzenia kabla midzy domem ibfurt-
k) ibbezprzewodowe (sygna przesyany
jest drog radiow). Furtk otwieramy przy-
ciskiem wbunifonie aparacie zainstalowa-
nym wbdomu. Warto zamontowa go tam,
gdzie najczciej przebywamy, niekoniecz-
nie jak wbblokach zaraz przy drzwiach
wejciowych. Modele bezprzewodowe mog
mie dodatkowo zasilan bateriami jednost-
k wewntrzn mona je wic przenosi
wewntrz domu. Niektre wideodomofony
s wyposaone wbmoliwo zapisu obra-
zu ibdwiku (uruchamia si po wciniciu
przycisku dzwonka albo po wykryciu ruchu
przed wejciem). S te urzdzenia, ktre
mog przekierowa rozmow zbrozmwni-

Jakie ogrodzenie wybra?

Ogrodzenie to pierwsza linia obrony, ale
chroni raczej przed przypadkowymi zo-
dziejaszkami, kradncymi sprzty zbpo-
dwrka czy meble ogrodowe. Wbzalenoci
od preferencji wacicieli ibzapisw miejsco-
wego planu zagospodarowania przestrzen-
nego, moe by aurowe lub pene. Pene
ogrodzenie, podobnie jak zwarty szpaler tuj
zaraz za potem, zapewnia wicej intym-
noci, ale te chroni zodzieja przed wzro-
kiem ssiadw ibprzechodniw. Kady pot,
ibpeny ibaurowy, powinien by zbudo-
Ostro zakoczone elementy mog si Bramofon zbkamer, podwietleniem
wany tak, eby trudno byo si na niego
pojawi nabogrodzeniach wyszych ni 1,80 m. ibczytnikiem kluczy elektronicznych. KENWEI
wspi. RHEINZINK

5/2016  %8'8-(0<'20 
TEMAT NUMERU KOMPLEKSOWE ZABEZPIECZENIE ANTYWAMANIOWE DOMU

Na co zwrci uwag wbogrdku

ibna podwrku?
Strategiczne miejsca, takie jak wejcie do
domu, taras, wjazd do garau, drzwi gospo-
darcze, warto owietli. Dobrym pomysem
jest zastosowanie lamp, uruchamianych
przez czujki ruchu nie wiec bez potrze-
by przez ca noc, abwczaj si tylko ww-
czas, kiedy kto pojawi si wbich zasigu.
Zwrcimy uwag na gniazda elektryczne
Lampa zbczujnikiem ruchu moe by dla
zodzieja przykr niespodziank. czsto wyprowadzamy je na zewntrz bu-
LANGE UKASZUK dynku, eby mc podczy kosiark, czy
lampki na Boe Narodzenie. Dobrze zainsta-
cy (aparatu zainstalowanego przy wejciu, lowa je wbobwodzie, ktry moemy wy-
zwanego take bramofonem) na telefon ko- czy, wyjedajc zbdomu. Nie chcemy prze-
Antywamaniowe drzwi mog mie nawet
mrkowy. To rozwizanie wygodne, bo mo- cie, eby zodzieje rozwiercili nam zamek
kilkanacie rygli, wysuwajcych si wb3
emy porozmawia np. zblistonoszem, kt- wbdrzwiach, korzystajc zbnaszego prdu. kierunkach. GERDA
ry dzwoni do furtki, gdy jestemy wbpracy. Na budynku mona zamontowa atrapy
Lecz czy uda nam si przekona zodzieja, kamer niektre zbnich maj migajce dio- drzewa. Ibjeszcze uwaga dla zapominalskich:
e jestemy wbdomu, abnie na urlopie? Jeeli dy, nawet czujniki ruchu. S tanie (kilka- jeli dobrze zabezpieczylimy okna ibdrzwi
to przypadkowy zodziejaszek by moe. dziesit z/sztuka), ale ochron te daj do na parterze, abna pitrze nieco gorzej, nie zo-
Ale jeli szajka obserwuje dom przez kilka iluzoryczn. Prawdziwego zodzieja nie wy- stawiajmy wbogrodzie drabiny, zbktrej ty-
dni, to sztuczka zbdomofonem niewiele po- strasz ani atrapy, ani prawdziwe kame- dzie wczeniej zrywalimy czerenie.
moe. ry wystarczy, e nasunie na oczy czapk
Prosty zestaw domofonowy kosztuje ok. zbdaszkiem, albo zaoy kominiark. Jakie drzwi wejciowe?
100 z, najtaszy wideodomofon 300400 z, Due znaczenie ma rozplanowanie rolin- Wbzabezpieczeniu mieszkania wbbloku (je-
za zaawansowany zapacimy 23 tys. z. Na noci zodziejowi bdzie atwiej, gdy kt- li jest na wyszej kondygnacji) drzwi od-
monta wydamy od stu kilkudziesiciu do re zbokien zasania ogromny krzew albo gdy grywaj gwn rol. Wbdomu jednorodzin-
300 z. na poddasze mona wej zbrosncego obok nym jest nieco inaczej jeeli mamy drzwi
antywamaniowe, zodziej po prostu poszu-
ka sabiej zabezpieczonego punktu. Co nie
znaczy, e nie warto dobrze zabezpieczy
ZDANIEM EKSPERTA
wejcia. Antywamaniowe drzwi to najcz-
Na co zwraca uwag, wybierajc wkadk do zamka? ciej metalowa rama, wzmocniona hartowa-
Nawet bezpieczne drzwi wyposaone wbniskiej jakoci wkadk bbenkow nymi prtami ibna og pokryta stalow bla-
przestaj chroni dom czy mieszkanie przed intruzami. Wkadka poza funk- ch (ktr mona ukry pod adn oklein).
Andrzej cj uruchomienia rygli ibzasuw wbzamkach peni rol kontrolera, sprawdza- Skrzydo powinno mie antywywaeniowe
Andrzejewski,
jcego prawo dostpu do konkretnych drzwi. bolce, blokujce si po zamkniciu wbotwo-
Ekspert ds.
zabezpiecze Wybierajc wkadk, zwrmy uwag na kilka najwaniejszych aspektw, rach wbocienicy, take stalowej ibsolidnie
WINKHAUS ktre wpyn na zwikszenie zabezpieczenia drzwi oraz komfort uytkownika: zakotwionej wbmurze. Antywamaniowe
wybierzmy tak, ktra ma certykaty bezpieczestwa minimum klasy 5.2 drzwi maj na og dwa zamki zbkilkoma
lub 6.2 oraz odpornoci ogniowej; punktami ryglowania (ale moe ich by na-
upewnijmy si, e klucze mona dorabia tylko na podstawie zaczonej do wkadki karty bezpie- wet kilkanacie). Zazwyczaj rygle wysuwa-
czestwa, wbautoryzowanych punktach, najlepiej jeli s chronione patentem; j si wbtrzech kierunkach. Istotna jest ja-
wymiar wkadki dobierzmy tak, by od strony zewntrznej nie wystawaa poza szyld wicej ni ko atestowanych zamkw ibwkadek, ale
3 mm. Chroni to przed jej mechanicznym sforsowaniem. Naley stosowa szyldy bezpieczne, kt- nie zapominajmy, e one same nie zapew-
rych nie da si zdemontowa od strony zewntrznej; ni antywamaniowoci klas odpornoci
cz zamkw antypanicznych wymaga specjalnych wkadek bbenkowych zbfunkcj jaowego na wamanie okrela si dla caych drzwi.
ruchu zabieraka; Jak zawsze wbprzypadku stolarki otworowej,
jeli nasze drzwi wymagaj dwch wkadek, tylko jedna zbnich powinna mie gak. Wbprzeciw- zasadnicze znaczenie ma fachowy monta.
nym razie uatwiamy intruzom kradzie na tzw. przeprowadzk, poprzez otwarcie drzwi od rodka; Ceny drzwi antywamaniowych zaczyna-
jeeli zdarza si nam mie problem zb wejciem do mieszkania zb powodu pozostawionego od j si od tysica kilkuset zotych, za drosze
rodka klucza, wybierzmy wkadk, ktra ma funkcj tzw. obustronnego niezalenego otwierania. zapacimy przynajmniej trzy razy tyle.
Podobn rol speni te wkadka zbgak;
przy dwch lub wicej zamkach moemy naby wkadki ujednolicone lub zbrozgraniczeniem do- Czy okno moe by bezpieczne?
stpu do poszczeglnych drzwi. Wbobu przypadkach unikamy noszenia pku kluczy. Wbtrzech na cztery przypadki, wamywacz
wchodzi do domu lub mieszkania przez

 %8'8-(0<'20  5/2016

 Umocowany na skrzydle
grzybek po zamkniciu
okna blokuje si wbzaczepie
zamontowanym na ocienicy. Laminowana szyba zbita,
WINKHAUS ale wci wbramie. SATEL

okno bd drzwi balkonowe. Dawniej zabezpieczano je kratami.

Ale kraty s brzydkie ibatwo je pokona. Przebywanie wbzakrato-
wanym pomieszczeniu nie jest te zbyt przyjemne.
Std due zainteresowanie oknami antywamaniowymi. Nie po-
wstrzymaj one jednak przestpcy, abjedynie utrudni mu wejcie
do rodka. To, jak dugo okno stawia opr wamywaczowi, zaley
od profilu, czyli ramy, zastosowanych oku ibprzeszklenia oraz za-
bezpiecze dodatkowych. Okucia s podstawowym antywama-
niowym zabezpieczeniem okna. Ich elementem s specjalne rolki
ryglujce (grzybki), ktre po zamkniciu skrzyda blokuj si wbza-
czepach wbocienicy. Im wicej takich bezpiecznych punktw na
obwodzie okna, tym jest ono trudniejsze do wywaenia.
Wboknach antywamaniowych osadza si szyby, laminowa-
ne kilkoma warstwami odpornej na rozrywanie folii. Takie prze-
szklenie, nawet stuczone, nie wypadnie zbramy. Bezpieczestwo
zwiksza te wyposaenie dodatkowe, np. klamka zamykana na
kluczyk ibwyposaona wbrozetk, utrudniajc jej rozwiercenie.
Okno wbklasie RC2 jest obpoow drosze od swojego odpowiedni-
ka bez zabezpiecze antywamaniowych.

Antywamaniowe okno
czy roleta?
Najlepiej jedno ibdrugie. Na pokonanie kadej zbtych przeszkd zo-
dziej straci cenne minuty. Zewntrzne rolety antywamaniowe bu-
duje si zbprofili ze stali lub wzmocnionego aluminium (tworz
pancerz, zwany paszczem) ibwyposaa wbzamek ibuniemoliwia-
jc odkrcenie prowadnicy maskownic. Taka roleta jest cika
ibzazwyczaj napdzana silnikiem elektrycznym. Chroni nie tylko
przed rabusiami take przed haasem ibskrajnymi temperaturami.
Antywamaniowe okna chroni zawsze, abrolety wtedy, kiedy
s opuszczone. Jeli wychodzimy na chwil, nie chce nam si ich
zamyka. Ale na czas duszych nieobecnoci (np. wyjazdu na
weekend) naley je opuszcza. 1 m2 taszej rolety antywamanio-
wej kosztuje ok. 200 z. Zatem za rolet na niedue okno zapaci-
my kilkaset z, na wiksze 12 tys. z.

Wamanie na piocha
co to takiego?
To jeden ze sposobw wamywania si do domw jednorodzin-
REKLAMA

nych. Rabusie wchodz do domu midzy 2 ab5 wbnocy, kie-

dy jego mieszkacy pi najmocniej. Zazwyczaj przez drzwi

5/2016  %8'8-(0<'20 
TEMAT NUMERU KOMPLEKSOWE ZABEZPIECZENIE ANTYWAMANIOWE DOMU

a
Odpowiada sierant sztabowy Micha Gawe
zbZespou Prasowego Komendy Gwnej Policji
&RSDGDXSHPZDP\ZDF]\"
Gotwka, przedmioty wartociowe ibatwe do zbycia biuteria, zegarki,
elektronika (laptopy, tablety, telefony komrkowe, sprzt fotograczny).
Wbprzypadku wama na tzw. piocha take samochody.

&]\V\VWHP\DODUPRZHPRQLWRULQJLWS]ZLNV]DMEH]SLHF]HVWZR"
Tak. Po pierwsze odstraszaj potencjalnych sprawcw, abpo drugie wyduaj czas potrzebny na
dostanie si do domu, tym samym wzrasta ryzyko wpadki. Trzeba natomiast pamita, e nie ma b
zabezpiecze nie do pokonania.

1DFR]ZUDFDXZDJ"
Na osoby krcce si po okolicy bez celu. Zarwno pieszo, jak ibwbpojazdach. Jeeli widzisz obc
osob wbzaparkowanym aucie, ktra np. cigle si rozglda, spisz lub zapamitaj mark pojazdu
ibnumer rejestracyjny. Jeeli wzbudzi twoje podejrzenia, powiadom policj.

&RUDG]L3ROLFMD"
Najpewniejszym miejscem do przechowywania pienidzy ibwartociowych rzeczy jest bank. Ama-
torzy cudzego mienia szybko znajduj banknoty ibbiuteri wbbieliniarkach, torebkach po cukrze,
czy za obrazami.
Rolety mona montowa pod ociepleniem,
Nie naley zostawia kluczy pod wycieraczk ani wiesza na szyi swej pociechy. jeeli zdecydujemy si na nie na etapie
Wbprzypadku kradziey pomocna jest sporzdzona wczeniej lista posiadanych urzdze: ich budowy domu (abALUPROF) lub wbdowolnym
marka, typ, cechy charakterystyczne oraz numery fabryczne (radio, telewizor, odtwarzacz DVD, momencie we wnce okiennej (b ANWIS).
aparat fotograczny, rower itp.) Te, ktre nie maj numerw, moemy oznaczy inicjaami lub
numerem telefonu.
Nie naley aszowa si bogactwem iblepiej unika przygodnych znajomoci, zwaszcza zawiera-
nych przy kieliszku. Poznanych wbten sposb ludzi raczej nie zapraszajmy do domu.
Naley by czujnym ibzwraca uwag na ludzi, ktrzy krc si koo domu. Mona zapyta, kogo
lub czego szukaj, warto si im przyjrze. Tak samo postpujmy wobec osb, ktre przychodz
do naszego domu np. naprawi kaloryfer czy spisa stan licznika. Nie zaszkodzi sprawdzi ich
tosamo. Zbpolicyjnych dowiadcze wynika, e wbprzypadku prawie poowy kradziey, najpierw
wbdomu pojawia si kto, kto przeprowadza tzw. zodziejski wywiad.
Due znaczenie maj poprawne stosunki ssiedzkie, dlatego dobrze jest je pielgnowa.

balkonowe lub okno, ktre nie zostao za-
mknite. Ewentualnie rozwiercaj klam-
ki lub wywaaj skrzydo. Okradaj parter,
gdy waciciele pi na grze. Zdarza si,
e przez wywiercony otwr wpuszczaj do
domu gaz usypiajcy. Rano mieszkacy bu-
dz si zbsilnym blem gowy. Abzodzieje
zabieraj lece na wierzchu wartociowe
przedmioty (komrki, biuteri, laptopa),
czsto take samochody zbdokumentami.
Czy s jeszcze jakie inne
zabezpieczenia okien?
Tak. Okna mog zabezpiecza np. tradycyj-
ne okiennice. S adniejsze od rolet, abwy-
posaone wbokucia antywamaniowe albo
zaryglowane od wewntrz utrudni robot
wamywaczom. Wane, eby rabu nie mg
odkrci zawiasw. Wspczesne okiennice
produkuje si nie tylko zbdrewna, take ze
stali, aluminium, PVC. Cena 1 m2 okiennicy Okiennice rwnie mona otwiera
ibzamyka automatycznie. BkKOWSKI
to od kilkuset do tysica kilkuset zotych.
Warto te pamita obzabezpieczeniu
okien dachowych podobnie jak okna ele-
wacyjne, mona je wyposay wbszyb an-
tywamaniow ibklamk zbkluczykiem.
Co zbbram garaow?
Wejcie przez gara jest dla zodziei ku-
szce wbgarau moe by samochd ibza-
zwyczaj atwo przej zbniego do domu.
Dlatego bram garaow trzeba uzbroi
wbzabezpieczenia antywamaniowe ibdodat-
kowo, na wszelki wypadek, midzy gara-
em abdomem wstawi drzwi antywama-
niowe. Bram zabezpieczaj wzmocnione
profile ibklamki zbryglem oraz napd, kt-
ry stawia opr przy podwaaniu. Bramy
Roleta zewntrzna na oknie dachowym
rolowane wyposaa si wbblokad mon- przede wszystkim chroni przed socem, ale
towan na wale nawijajcym. Ceny najpo- wamanie te utrudni. FAKRO

 %8'8-(0<'20  5/2016

 =REDF]MDNG]LDD
DXWRPDW\F]QH
U\JORZDQLHEUDP\

Najczstszy sposb forsowania bram

garaowych to podwaenie. Elektryczny Obsuga alarmu bdzie atwiejsza, jeeli wbduym domu zamontujemy wicej ni jeden
napd je utrudni. HRMANN manipulator. SATEL

pularniejszych na polskim rynku bram seg- nia sterujce, centrala ibsygnalizator, czyli mach jednorodzinnych karty zblieniowe
mentowych zbnapdem zaczynaj si od ok. syrena. Jeeli instalacj zaplanujemy na eta- ibbreloki. Su do komunikowania si zbcen-
2000 z. pie budowy domu, to jej elementy mona po- tral ibzarzdzania systemem. Korzystajc
czy przewodami ukrytymi pod tynkiem. zbnich, uzbrajamy ibrozbrajamy alarm, zmie-
Co to s klasy odpornoci na Jeli chcemy zaoy j pniej, moemy wy- niamy ustawienia systemu itp. Manipulator
wamanie? bra drosze urzdzenia bezprzewodowe. dobrze umieci przy drzwiach wejcio-
Polska Norma wyrnia 6 klas odpornoci Centrala to mzg systemu tu trafiaj sygna- wych, abjeli dom jest wikszy lub ma wicej
na wamanie (od RC1 do RC6). Klasy opi- y zbczujek iburzdze sterujcych. Powinna kondygnacji warto mie ich kilka.
suj odporno na wamanie midzy in- by wbmiejscu, ktrego zodziej szybko nie Pilotem mona np. obsugiwa alarm ze-
nymi okien, drzwi, rolet ibbram garao- znajdzie. To centrala uruchamia alarm wntrzny ib wciskajc przycisk antynapa-
wych. Im wysza klasa, tym wicej czasu ibwysya sygna do waciciela albo agencji dowy przywoywa ochron.
zodziejowi zajmie pokonanie przeszko- ochrony. Urzdzenia sterujce to manipu- Czujki to oczy ibuszy systemu. Mog
dy. Ibtak przegrody wbklasie 1 moe sforso- latory ibpiloty oraz rzadko stosowane wbdo- by bardzo rne. Najprostsze czujniki ma-
wa nawet przypadkowy zodziejaszek, bez
uycia narzdzi. Klasa druga ibtrzecia po-
wstrzymaj go przez 3 do 5 minut, pod wa-
runkiem, e ma tylko np. rubokrt. Przy
wyszych klasach, wamywacz musi mie
dowiadczenie ibnarzdzia (om, siekie-
r, wiertark). Produkt wbklasie 5 zatrzy-
ma wamywacza uzbrojonego wbszlifierk
lub wyrzynark przez kwadrans, wbkla-
sie 6 przez 20 minut. Ale wbdomach jedno-
rodzinnych raczej nie montuje si produk-
tw klas wyszych ni RC3. Co oznacza, e
dowiadczony ibprzygotowany bandyta po-
kona wbzasadzie kad przegrod wbcigu
kilku minut. Oczywicie, jeli nie odstra-
szy go agresywny pies, wyjcy alarm czy
czujny ssiad.

Zbczego si skada ibjak dziaa

instalacja alarmowa?
Wbnowych domach alarm pojawia si coraz
Drzwi lub okno wbklasie odpornoci RC2 wyposaony wbrubokrt zodziej pokona wb3
czciej. Instalacj tworz czujniki, urzdze-
minuty. HRMANN

5/2016  %8'8-(0<'20 
TEMAT NUMERU KOMPLEKSOWE ZABEZPIECZENIE ANTYWAMANIOWE DOMU
-DNQDVRNUDG]LRQR"
To byo typowe wamanie do domu na warszaw-
skiej Biaoce. Takiego, jakich wiele dookoa: ani
wikszego ani bogatszego. Dom stoi na kocu
lepej ulicy ibzbtyu mona do niego podej
przez k nieuytek. Mieszkalimy tam ju
kilka lat ibnic zego si nie dziao, wic czulimy
si bezpiecznie. Owszem, syszao si obwama-
niach, ale obawy pojawiay si tylko przy okazji
wyjazdw na wakacje. Poniewa bywao, e
wracaem do domu pno, abona zostawaa
sama zbmaymi dziemi, zadbalimy obdobre
zabezpieczenia: antywamaniowe okna ibdrzwi,
alarm wewntrz (ten by najpierw) ibzbczasem
na zewntrz, umow zbagencj ochrony. Do
wamania doszo latem ledwo co zdylimy
wyjecha na urlop. Zodzieje przyszli wbrod-
ku dnia, alarm wzbudzi si ok. 11.30. Byli
przygotowani ibrozpatrzeni wbterenie. Od strony
krzakw przecili siatk ogrodzeniow noycami
do metalu ibza pomoc apek (lub apki ibomu)
podwayli skrzydo okna wbkuchni. Nawet nie
prbowali stuc antywamaniowej szyby. Wbicie
metalowego narzdzia midzy skrzydo ibram
drewnianego okna okazao si do atwe, za
zaczepy oku nie wytrzymay naporu dwch
mczyzn. Skrzydo podwaono na tyle, e
do rodka wlizgn si jeden, raczej drobny,
zodziej. Na zewntrz cay czas wya syrena
alarmu, abzaoga zbagencji ochrony powinna ju
bya jecha na miejsce zdarzenia. Wamywacz
spldrowa sam sypialni przetrzsn szafki wbsumie s warte konkretn kwot.
Dobrze przygotowanego ibzdeterminowanego
zodzieja nie powstrzymaj adne
zabezpieczenia ani antywamaniowe okna,
ani zewntrzny alarm. J. WERNER
 %8'8-(0<'20  5/2016
Zbdowiadcze redaktora...
nocne, szuady wbkomodzie ibwbgarderobie.
Wyrwa t, wbktrej ona trzymaa biuteri.
Zabra jeszcze laptopa zbbiurka ibuciek przez
drzwi tarasowe. Wbogrdku zawarto szuady
przesypa do torby albo worka.
Zdaniem agencji ochrony, patrol dotar na
miejsce 10 minut po wzbudzeniu zewntrznego
alarmu. Policja miaa co do tego wtpliwoci,
my rwnie. Jeli przyj wersj rmy ochroniar-
skiej, to od wzbudzenia alarmu wewntrz domu
do opuszczenia posesji przez wamywaczy, min-
y niespena 3 minuty. Nie moglimy przedstawi
naszej wersji, bo po wamaniu system alarmowy
oszala ibwzbudza si co chwila. Do nasze-
go powrotu, pami centrali alarmowej, ktra
mieci kilkaset zdarze, zapeniay ju tylko
pozbawione znaczenia informacje zbczasu po
wamaniu. Kilka dni pniej przeprowadziem
eksperyment: wbspokojny niedzielny wieczr uru-
chomiem alarm ibna przyjazd zaogi czekaem
Wewntrzna czujka dualna sprawdzi si
dwadziecia kilka minut.
wbsalonie ibgarau. OPTEX
&RE\RSRWHP" gnetyczne sygnalizuj otwarcie/wywa-
Policjanci byli pomocni, wietni jako urzdni- enie drzwi ibokien. Alarm uruchamia
cy, ale chyba mniej zainteresowani zapaniem si, kiedy magnes na skrzydle okna stra-
zodziei. Bylimy ubezpieczeni odszkodowanie ci kontakt ze znajdujcym si na ocie-
dostalimy szybko ibbez zbdnych ceregieli. nicy kontaktronem. Okna chroni rw-
Niestety, nie mielimy dobrze ubezpieczonej nie czujniki, ktre reaguj na dwik
biuterii po prostu nie przyszo nam do gowy, tuczonego szka. Czym wbpraktyce rni
e piercionki ony, bransoleta po babci, komu- si ich dziaanie? Kontaktron reaguje na
nijny acuszek crki ibpar innych drobiazgw otwarcie okna, nie uruchomi jednak alar-
Zreszt, istotniejsza od materialnej bya sen-
tymentalna warto skradzionych przedmiotw.
Drobiazgw po babci, czy nieyjcym od lat ojcu,
dla innych tak naprawd bezwartociowych, nie
da si niczym zastpi.
Zupenie te utracilimy poczucie bezpiecze-
stwa przez kilka tygodni dzieci bay si nawet
wiate samochodw, podjedajcych wieczo-
rem pod dom.
Bardzo kopotliwa okazaa si wymiana okna.
Byo dobrze osadzone ibeby je wyj ibprawido-
wo wstawi nowe, wbkuchni trzeba byo skuwa
tynk. Zrobi si zbtego cakiem spory remont
wci nowego domu.
Po rozmowach zbssiadami okazao si, e na
naszej ulicy (jakie 20 domw) przez kilka lat
byo przynajmniej 6 wama, abdomy przylegaj-
ce do duego nieuytku, zbktrym ibmy graniczy-
my, s okradane do regularnie. Ibzazwyczaj
wbten sam sposb szybki skok wbcigu dnia,
4-wizkowa zewntrzna bariera
kiedy nikogo nie ma wbdomu, uwieczony pl-
podczerwieni. Takimi barierami moemy
drowaniem sypialni. dodatkowo ogrodzi dom. Nadajnik moe
by nawet 200 m od odbiornika. OPTEX
mu, gdy zodziej wybije szyb. eby ochro- Dom na uboczu bdzie zawsze bardziej
na pomieszczenia bya pena, taki element naraony na wamanie. DOMEK
musi by umieszczony na kadym skrzy-
dle. Akustyczna czujka zbicia szyby wzbu-
dzi alarm, gdy usyszy dwik tuczenia
szka. Jednym urzdzeniem za kilkadzie-
sit zotych moemy wic chroni cay sa-
lon zbwieloma oknami. Ale jeli wamy-
wacz podway okno ibniczego nie zbije,
przejdzie niezauwaony.
Wbpomieszczeniach stosuje si zazwyczaj
czujki ruchu PIR, ktre jak atwo si domy-
li, wczaj alarm, kiedy kto si poruszy.
Przy czym czujka PIR nie widzi ruchu,
abzmian temperatury. Dlatego we wn-
trzach naraonych na nage zmiany tem-
peratury, np. wbsalonie zbkominkiem, le-
piej zaplanowa bardziej precyzyjn czujk
dualn. Ta ustala obecno intruza na dwa
sposoby, wbzwizku zbczym jest mniej po-
datna na faszywe alarmy. Do instalacji alarmowej mona take pod- rier podczerwieni trzeba zapaci od kilku-
Na zewntrz montuje si zewntrz- czy np. czujniki czadu, dymu, gazw set do 3 tys. z.
ne czujki ruchu ibbariery podczerwieni. usypiajcych.
Bariera to od 2 do 8 wizek promieniowa- Abmoe dom inteligentny?
nia, ktre nadajnik wysya do ustawione- Ile kosztuje system alarmowy? Alarm mona wczy wbsystem domu in-
go naprzeciwko, wbodlegoci nawet kil- Za instalacj alarmow zbmontaem, wbza- teligentnego, wbktrym wbsposb zintegro-
kudziesiciu metrw, odbiornika. Alarm lenoci od jej skomplikowania, zapacimy wany zarzdza si wszystkimi instalacjami.
uruchamia si, gdy jaki obiekt przerwie od 2 do dwudziestu kilku tysicy zotych. Jedn zbpodstawowych antywamanio-
wizk. Bariery mona montowa na cia- Kontaktrony kosztuj 3040 z, wewntrz- wych funkcji domu inteligentnego jest sy-
nach budynku, jeli chcemy, eby chro- na czujka ruchu do wydatek od kilkudzie- mulowanie obecnoci wacicieli. System
niy okna ibdrzwi, albo dalej, np. wzdu siciu z, czujka dualna od stu kilkudzie- moe obrnych porach wcza wiato,
ogrodzenia. Jednak wtedy ich prac mog siciu. Zewntrzne czujki ruchu kosztuj muzyk czy telewizor. Ale instalacje tego
zakca krzewy ibwysoka trawa, abnawet kilkaset z, podobnie centrala. Manipulator typu kosztuj przynajmniej kilkanacie ty-
mga. ibsygnalizator to sto kilkadziesit z. Za ba- sicy zotych, abch lepszego zabezpiecze-
nia domu przed zodziejem zazwyczaj jest
tylko jednym zbkilku powodw wyboru ta-
kiego rozwizania.

Czy warto korzysta zbusug

agencji ochrony?
Jeli mamy system alarmowy ibumow zbfir-
m ochroniarsk, to wbmomencie wzbudzenia
alarmu, centrala wysya sygna do centrum
monitorowania, abdo naszego domu wyrusza
patrol interwencyjny. Zgodnie zbumow, za-
oga powinna dotrze na miejsce wbcigu kil-
ku, gra kilkunastu minut (wbduym miecie
wbgodzinach szczytu). Nim wybierzemy agen-
cj, sprawdmy, jak daleko od naszej pose-
sji znajduje si zazwyczaj jej patrol, ile czasu
bdzie do nas rzeczywicie jecha, zbczyich
usug korzystaj ssiedzi.
Umowa zbagencj zwiksza bezpiecze-
stwo jednym wciniciem przycisku mo-
emy wezwa ochron, np. wbrazie napa-
Jeli okradziono nas, kiedy bylimy na krtkich zakupach, abprzed wyjciem nie zaczylimy du. Lecz nie uchroni nas przed wamaniem
alarmu, ubezpieczyciel nie wypaci odszkodowania. SATEL jest po prostu kolejnym elementem, kt-

5/2016  %8'8-(0<'20 
TEMAT NUMERU KOMPLEKSOWE ZABEZPIECZENIE ANTYWAMANIOWE DOMU

j si od kilkuset zotych, ale te solidniej-

sze kosztuj kilka tysicy.
ZDANIEM EKSPERTA
Obczym trzeba pamita, gdy si ubezpieczamy? Czy warto si ubezpieczy
Czsto klienci zapominaj ob ubezpieczeniu przedmiotw wartociowych, ibile to kosztuje?
albo zaniaj ich warto, co wbwypadku kradziey skutkuje wiadczeniem Swoje domy ibmieszkania ubezpiecza 2/3
Ryszard wbwysokoci wskazanej wbpolisie. Polakw. To wicej ni dawniej, ale trze-
Gobiewski
Naley pamita, e alarm musi by sprawny ib konserwowany zgodnie ba pamita, e cz zbnich zobowiza-
specjalista od
ubezpiecze zbwymogami producenta. Jeli wbczasie wamania nie zadziaa, abnie by na- y do tego banki, finansujce zakup nieru-
zb20-letnim staem leycie serwisowany, nie dostaniemy ubezpieczenia. chomoci.
Musimy go wcza kadorazowo, gdy opuszczamy budynek (czy wyje- Wysoko skadki zaley od wartoci
damy na urlop czy na zakupy). Bywa, e zodzieje obserwuj dom ibwykorzystuj moment, kiedy domu oraz liczby ibrodzajw ryzyka, od kt-
alarm nie jest zaczony, abdomownicy s wbogrodzie, albo na chwil wyszli do sklepu. Czujki na rych chcemy si ubezpieczy (kradzie
podczerwie powinny pokrywa wszystkie pomieszczenia, przez ktre mog dosta si do rodka zbwamaniem, poar, zalanie, wandalizm
osoby niepowoane. itp.). Znaczenie ma te konstrukcja budyn-
Wikszo rm ubezpieczeniowych dodaje wbumowach klauzule, wykluczajce ich odpowiedzial- ku czy jest palny, czym jest pokryty itd.
no wbprzypadku nie uywania zgoszonych zabezpiecze. Ubezpieczenie typowego domu to koszt od
kilkuset zotych rocznie. Za sprawny alarm
czy rolety antywamaniowe towarzystwa
nie drogie kolie zbbrylantw, tylko eby ubezpieczeniowe przyznaj zniki, nawet
nie straci cennych drobiazgw wbczasie do 20%.
szybkiego wamania. Wbsejfie moemy
schowa biuteri ony, wane dokumen- Podsumowanie,
ty, kluczyki do samochodu, gdy wyjeda- czyli co jest najwaniejsze?
my na urlop. Wbdomach montuje si sej- Wszystkie stosowane zabezpieczenia po-
fy cienne (te wmurowuje si wbcian, winny dawa podobny poziom ochrony.
zatem warto przygotowa odpowiednie Cay system jest bowiem warty tyle, ile jego
miejsce ju podczas budowy), meblowe najsabszy element. C zbtego, e mamy so-
(wbudowane wbszaf czy biurko) ibwolno- lidne antywamaniowe drzwi, jeli te na ta-
stojce. Warto rozway podczenie sejfu ras da si wyway kopniakiem?
do instalacji alarmowej. Ich ceny zaczyna- Dobrze jest czy zabezpieczenia me-
chaniczne ibelektroniczne. Przygotowany
zodziej sforsuje kad przeszkod me-
chaniczn (antywamaniowe drzwi, za-
bezpieczon bram garaow), obile damy
mu wystarczajco duo czasu. Jeeli b-
dzie mia go za mao, bo przyjedzie patrol
zbagencji ochrony, bd sposzy go zaalar-
mowany syren ssiad, moe unikniemy
strat.
Ibodwrotnie: dysponujc jedynie kilkoma
Krata, jako podstawowe zabezpieczenie minutami, po ktrych zjawi si zaoga inter-
antywamaniowe, odchodzi do lamusa. wencyjna, wamywacz spldruje dom, jeli
J. WERNER
otwarcie niezabezpieczonego okna zajmie
ry ogranicza czas, jaki zodziej moe sp- mu najwyej kilka sekund.
dzi wbnaszym domu. Za usug monitorin- Zawsze warto si ubezpiecza nawet
gu ibdojazdu patrolu po wzbudzeniu alarmu gdy spotka nas to nieszczcie ibzostaniemy
zapacimy miesicznie od kilkudziesiciu okradzeni, ubezpieczyciel wyrwna nam
do stu kilkudziesiciu z. Ale jeli bdziemy przynajmniej cz strat.
przypadkowo ibbez uzasadnionej potrzeby Ibna koniec prawda powtarzana od wie-
wzbudza alarm kilka razy wbmiesicu, to kw ibniestety, mimo ogromnego technolo-
za takie wizyty zaogi te zapacimy po kil- gicznego postpu rozmaitych zabezpiecze,
kadziesit z. wci aktualna: nikt przypilnuje nam domu
tak, jak czujny ssiad. }
Czy sejf jest potrzebny?
Jeli zdecydujemy si na sejf cienny,
Sejfy take montuje si coraz czciej. zaplanujmy solidne zakotwienie go wbmurze.
Nie dlatego, e wszyscy posiadaj bajecz- METALKAS

 %8'8-(0<'20  5/2016

ARTYKU PROMOCYJNY SATEL

Sterowanie systemem alarmowym,

czyli krtki przewodnik po manipulatorach
Kady system alarmowy,
oprcz centrali, czujek
czy sygnalizatorw, musi
zawiera rwnie urzdzenia,
dziki ktrym na co dzie
skomunikujemy si zbsercem
systemu central alarmow.
S to tak zwane manipulatory.
rzut oka moe on przypomina modele stan-
dardowe, to dziki duemu wywietlaczowi
oraz dodatkowym klawiszom funkcyjnym
zapewnia atwiejsz obsug systemu.
INT-KSG umoliwia take korzystanie
zbtzw. polece MAKRO. Funkcjonalno
ta znacznie podnosi komfort uytkowa-
nia takiego systemu. Umoliwia bowiem
uruchomienie okrelonej sekwencji kilku
czynnoci zaledwie jednym dotkniciem
odpowiedniego pola na manipulatorze.
Takie polecenie moe obejmowa np. w-

M
anipulator zazwyczaj kojarzy si
zbnieduym, wiszcym na cia-
nie urzdzeniem, wyposaonym
wbklawiatur ibwywietlacz lub kilka diod
LED. Tak wygldaj manipulatory standar-
dowe. Ich klawiatura suy do wprowadza-
nia polece wbpostaci hase kodw nu-
merycznych. Wbzalenoci od zoonoci
instalacji, rne kody mog powodowa wy-
cznie wczenie ibwyczenie alarmu lub
uruchamia take inne funkcje obsugiwa-
ne przez system. Niektre modele manipu-
latorw, np. wsppracujce zbcentralami
serii VERSA oraz INTEGRA, do zaczania
ibwyczania systemu, wbzastpstwie ha-
sa wpisywanego zbklawiatury, mog wy-
korzystywa karty zblieniowe lub brelo-
ki. Urzdzenia bez wywietlacza wymagaj
od uytkownika koniecznoci zapamita-
nia pewnych kombinacji sterujcych oraz
znaczenia sygnaw wskazywanych przez
diody. Modele wyposaone wbwywietlacze
LCD s za to duo atwiejsze wbobsudze.
Ekran wywietla polecenia obsugi oraz ko-
munikaty informujce uytkownika obsta-
nie systemu. Dla wasnej wygody warto
zatem wybra manipulator posiadajcy pol-
skojzyczne menu. Takie urzdzenia znaj-
dziemy np. wbofercie SATEL.
ROZBUDOWANY SYSTEM
ALARMOWY CO WYBRAm?
Do systemw alarmowych rozbudowanych
obpodstawow automatyk domow prze-
znaczone s bardziej zaawansowane urz-
dzenia sterujce, takie jak np. manipula-
tor sensoryczny INT-KSG. Cho na pierwszy
czenie owietlenia domu, zamknicie rolet
ibbram wjazdowych na posesj oraz zacze-
nie zraszania zieleni.
Jeli natomiast cenimy sobie technolo-
gi znan ze smartfonw ibtabletw oraz
nowoczesny, atrakcyjny wygld, wwczas
lepszym wyborem bd manipulatory do-
tykowe INT-TSG ibINT-TSH. Na duym, ko-
lorowym ekranie (4,3 dla INT-TSG lub 7
dla INT-TSH) wywietlane s ikony odpo-
wiedzialne za poszczeglne funkcje syste-
mu lub zdefiniowane wczeniej sekwencje
zdarze, czyli wspomniane ju polecenia
MAKRO. Dziki przejrzystoci menu obsu-
ga manipulatorw dotykowych jest bardzo
intuicyjna ibatwa, co jest szczeglnie istot-
ne, gdy uytkownikami systemu bd take
dzieci ibseniorzy.
JEDNO URZkDZENIE
WIELE MOLIWOCI
Funkcjonalno tych urzdze jest napraw-
d bogata, ale jeli szukamy czego wicej,
warto sign po jeszcze bardziej zaawan-
sowane manipulatory. Poza wczeniej opi-
sanymi funkcjami, mog one dodatkowo
wywietla obraz zbkamer, np. umieszczo-
nych przy wejciu na posesj. Dziki temu
staj si prawdziwym centrum sterowania
bezpieczestwem. Ponadto mog peni rol
stacji pogodowej, wskazujc prognoz po-
gody pobran zbserwisu meteorologicznego.
Wygld takiego manipulatora moe by do-
stosowany do potrzeb uytkownikw dzi-
ki moliwoci wyboru tapet poszczegl-
nych ekranw (np. ulubionego zdjcia) oraz
rozmieszczenia na nich wybranych ikon.
Kady uytkownik moe mie przypisany
osobny zestaw funkcjonalnoci oraz sperso-
nalizowany wygld dostpny po zalogowa-
niu si do systemu. Urzdzeniem czcym
wszystkie opisane funkcje iboferujcym
wiele innych jest wyposaony wb7 kolo-
rowy wywietlacz dotykowy manipulator
INT-TSI.
Wybierajc manipulator do naszego sys-
temu alarmowego, pamitajmy take obtym,
e jest to jeden zbjego najbardziej wyeks-
ponowanych elementw. Zwrmy uwag
nie tylko na to, by dobra go pod wzgldem
funkcjonalnoci ibsposobu obsugi, lecz tak-
e wygldu. Wbofercie SATEL dostpnych
jest wiele modeli manipulatorw, rni-
cych si ksztatem, kolorem obudowy oraz
podwietlenia, dziki czemu mamy moli-
wo doboru urzdzenia idealnie pasujce-
go do wystroju wntrza, wbktrym ma zo-
sta ono umieszczone. }
SATEL sp. zbo.o.
ul. Budowlanych 66, 80-298 Gdask
tel. 58 320 94 00
e-mail: satel@satel.pl
www.satel.pl
www.mieszkajbezpiecznie.pl

54 BUDUJEMY DOM 5/2016

ARTYKU PROMOCYJNY 237(;6(&85,7<
=HZQWU]QHF]XMNLUXFKX237(;
-
DSRVND ILUPD 237(; MHVW ZLRGF\P
SURGXFHQWHPXU]G]HRFKURQ\PLHQLD
Z\NRU]\VWXMF\FKSURPLHQLRZDQLHSRG
F]HUZRQH]bSRQDGOHWQLPGRZLDGF]HQLHP
)LUPDMHVWZLDWRZ\POLGHUHPZbG]LHG]LQLH
GHWHNFMLQD]HZQWU]EXG\QNZ
Czujki ruchu OPTEX stosowane s wbsyste-
mach sygnalizacji wamania ibnapadu insta-
lowanych wbdomach ibrezydencjach, magazy-
nach, obiektach wojskowych oraz zakadach
produkcyjnych. Urzdzenia ciesz si zasu-
on opini niezawodnych, atwych wbmon-
tau oraz odpornych na sygnalizacj faszy-
wych alarmw. Firma posiada najszersz na
rynku ofert czujek zewntrznych, take zasi-
lanych bateryjnie, ktre mona wykorzysta
wbbezprzewodowych systemach alarmowych
dowolnego producenta.
System zabezpieczenia domu powinien ska-
da si zbkliku kolejnych stref. Biorc pod uwa-
g kierunek ruchu intruza:
 strefa ochrona obwodowa na granicy po-
sesji wbpostaci np. aktywnej bariery pod-
czerwieni,
 strefa zewntrzne czujki ruchu wbstrefie
podejcia do budynku,
 strefa ochrona zewntrzna cian ibotwo-
rw wbmurze,
 czujki wewntrzne.
Przyjcie takich zaoe pozwala na wy-
krycie intruza wb dalekiej odlegoci od bu-
dynku, ochron mienia znajdujcego si na
posesji oraz prowadzi do zaniechania prby
wtargnicia. Alarm wywoany przez czujki
wewntrzne nie zabezpiecza przed uszkodze-
niem okien ibdrzwi, abich naprawa wymaga
czasu, zaangaowania waciciela ibtymcza-
sowego zabezpieczenia mieszkania. Czujki
zewntrzne chroni mienie pozostawione
na posesji zaparkowany samochd czy na-
rzdzia ibmateriay. Mona je rwnie wyko-
rzysta do sterowania kamerami. Takie roz-
wizanie lepiej sprawdza wbwarunkach zej
widocznoci oraz zakcania funkcji detekcji
ruchu wbkamerze przez owady, opady desz-
czu ibniegu czy szum spowodowany zbyt
sabym owietleniem. Dziki temu uytkow-
nik otrzymuje MMS wbrazie realnego zagroe-
nia, abnie widok wirujcych patkw niegu.
Do ochrony budynkw mieszkalnych zale-
cane jest zastosowanie czujek wysokiego mon-
tau serii HX-40 ibHX-80N oraz czujek serii
 %8'8-(0<'20  
VXI oraz FTN. Wszystkie modele wyposao- tem alarmowy stanowi dla niego przeszkod.
ne s wbcyfrow analiz sygnaw ibprecyzyj- Faszywe alarmy, ktrych pochodzenia nie
ny ukad optyczny. Takie poczenie zapew- znamy wbwielu wypadkach okazuj si pr-
nia odporno na ruch zwierzt. Du uwag b wtargnicia na posesj, niejednokrotnie
naley jednak zwrci na zgodn zb zalece- zakoczon wamaniem do domu ssiada.
niami producenta procedur montau ibstro- Informacje na temat rozwiza ibtechnologii
jenia czujek ruchu. Skracanie zasigu dzia- stosowanych przez OPTEX mona znale na
ania czujki poprzez jej pochylanie zaburza stronie www.optex.com.pl, jednak zalecamy,
dziaanie ukadu optycznego odpowiedzial- aby monta systemu alarmowego zleci
nego za ignorowanie obiektw obwymiarach technikom obodpowiednich kwalifikacjach.
zwierzt domowych. Wybr sprztu naley rozpocz od analizy
Zastosowanie czujki dualnej, wbktrej detek- zagroe dla konkretnego obiektu iboczekiwa
cja wbkanale podczerwieni wymaga potwier- uytkownikw. }
dzenia przez modu mikrofalowy, minimalizu-
je zakcenia wywoywane przez gwatowne
zmiany temperatury (soce wychodzce zza
chmur, ciepe powietrze za ciarwk na uli-
cy itp.). Czsto faszywe alarmy wynikaj
ze skierowania pola widzenia czujki na cia-
n, na ktrej operuje soce.
Czujki wyposaone s wbakcesoria do kszta-
towania obszaru detekcji, aby wykluczy
ruch za ogrodzeniem posesji (ulica, ssiedzi).
Sygnalizacja maskowania, tzw. antymasking,
informuje uytkownika obprzypadkowym (np. 6HULDF]XMHN]HZQWU]Q\FK9;,1),1,7<XPROLZLD
GRSDVRZDQLHREV]DUXGHWHNFMLGRZ\PDJD
przyklejone licie) lub celowym zasoniciu
X\WNRZQLND&]XMNPRQD]DVWRVRZDWDNH
czujki (take materiaami przezroczystymi ZbV\VWHPDFKEH]SU]HZRGRZ\FK
lub lakierami). Odporno na faszywe alar-
my zwiksza poczenie detektorw wbfunk-
cjonalne pary wykrycie intruza przez barie-
r podczerwieni przy ogrodzeniu musi zosta
potwierdzone przez czujk HX lub VXI wbstre-
fie podejcia do budynku.
Abjeeli wbczasie projektowania systemu nie
przewidywalimy zastosowania zewntrznych
czujek ruchu ibnie mamy okablowania do ich
zamontowania? Kada zewntrzna czujka ru-
chu OPTEX ma swj odpowiednik zasilany
bateryjnie. Tak czujk naley wyposay
wbnadajnik bezprzewodowy, ktry bdzie -
czy si zbodbiornikiem podczonym do cen-
trali alarmowej. Mona do tego wykorzysta
nadajnik zbbezprzewodowego czujnika otwar- 1LHZLHONLHF]XMNL)71VXGR]DEH]SLHF]HQLD
cia okien/drzwi. RWZRUZZbFLDQDFK:\VWSXMHWDNHZbZHUVMLGR
Podsumowujc zewntrzne czujki ruchu V\VWHPZEH]SU]HZRGRZ\FK
OPTEX prawidowo zamontowane ibdostro-
jone do warunkw otoczenia s integraln
czci systemu alarmowego, ab ich uytko-
wanie nie musi kojarzy si zbnieprzespany-
237(;6HFXULW\6S]bRR
mi nocami zbpowodu faszywych alarmw. XO%LWZ\:DUV]DZVNLHMUE:DUV]DZD
Praktyka pokazuje, e intruz wybiera obiek- WHO
ty atwiejsze do penetracji, abzewntrzny sys- HPDLORSWH[#RSWH[FRPSOZZZRSWH[FRPSO
 ZZZPLNHDSO

drzwi wejciowe ciepe i mocne Drzwi do domw

 'RVNRQDHSDUDPHWU\WHUPRL]RODF\MQHpotwierdzone badaniamiZ,7%:DUV]DZDUD = 0,9GODGU]ZLSHQ\FKLUD = 1,0GODGU]ZLV]NORQ\FK

 8GRNXPHQWRZDQ\ZVSF]\QQLNL]RODF\MQRFLDNXVW\F]QHMRw=31 dB
 3URVW\LV]\ENLPRQWDJG\GU]ZLGRVWDUF]DP\MDNR]PRQWRZDQ\NRPSOHW]RFLHQLFLSURJLHP
SU]\RND]MLPDP\SHZQRHGU]ZLVNRPSOHWQHLZV]\VWNRGRVLHELHSDVXMH
 :\JRGQHX\WNRZDQLHSUDNW\F]QHM]ZDUWHM lekkiej konstrukcjiERSRGDQHSDUDPHWU\
X]\VNXMHP\MXSU]\JUXERFLVNU]\GDPP
 =UQLFRZDQHZ]RUQLFWZRRGSRZLDGDMFH]DUZQROXELF\PQRZRFLMDNLNRQVHUZDW\ZQ\PNOLHQWRP
 0ROLZRIDEU\F]QHJRskrcenia drzwi DRFP
 :\EUDQHPRGHOHSRVLDGDMatest 2 klasyDQW\ZDPDQLRZRFL

UD od
0,9 W/[m2*K] THERMIKA
&LHSHGU]ZLZHMFLRZH
]RFLHQLFGUHZQLDQ

od 1440 z* 1771,20 z
cena netto cena brutto

3ROHFDP\UZQLHQDV]SRGVWDZRZOLQLSURGXNWZ
/LQL3ULPD7KHUPR8'RG:P .

Drzwi do
mieszka otium
 'RVNRQDHSDUDPHWU\L]RODF\MQRFLDNXVW\F]QHMRw = 38 dB
 3URVW\LV]\ENLPRQWDJG\GU]ZLGRVWDUF]DP\MDNR znaczy spokj
]PRQWRZDQ\NRPSOHW]RFLHQLFLSURJLHP
 8QLNDOQDWHFKQRORJLDRNOHLQRZDQLDEH]F]HQLDQDNUDZG]LSU]\OJLG]LNL
NWUHMX]\VNDOLP\ZLNV]Z\WU]\PDRRUD]HVWHW\NZ\NRF]HQLD

OTIUM
 2U\JLQDOQDIRUPDRUD]SRQDGF]DVRZHZ]RUQLFWZRQDV]HGU]ZLSR]ZDODM
QDGDindywidualny charakter SRPLHV]F]HQLXLRGPLHQLFDHZQWU]H

38
1DV]F]HJOQXZDJ]DVXJXMGU]ZL]DOXPLQLRZ\PLLQWDUVMDPL
 0ROLZRIDEU\F]QHJRVNUFHQLDGU]ZLQDGDQ\Z\PLDUQDZHWRFP Rw = dB
 3ROVNLHPDWHULD\LMDNRZ\NRQDQLD
&LFKHGU]ZLZHMFLRZH
GRPLHV]ND]RFLHQLFGUHZQLDQ

od 1099 z* 1351,77 z
cena netto cena brutto

*Cena nie zawiera akcesoriw (klamek, wkadek patentowych) **Parametr UD=1,0 dotyczy drzwi referencyjnych o powierzchni szklenia 0,1 m2

MIKEA - FABRYKA DRZWI ul. Mikoowska 112, 43-100 Tychy

Biuro Obsugi Klienta: +48 32 / 218 03 72 lub 73 | Sekretariat: +48 32 / 218 03 71 | fax: +48 32 / 218 03 70 | E-mail: biuro@mikea.pl
www.mikea.pl
ARTYKU PROMOCYJNY GERDA

Drzwi antywamaniowe GERDA

Drzwi antywamaniowe
GERDA speniaj, abnawet
przewyszaj, wszystkie
niezbdne wymagania
norm jakie oczekuje si
od drzwi zewntrznych,
obwzmocnionej
odpornoci na wamanie.

2
bW\PHGU]ZLV
DQW\ZDPDQLRZHGHF\GXMSU]HGH
ZV]\VWNLPLFKSDUDPHWU\,bWDN
QSNRQVWUXNFMDVNU]\GDGU]ZLSRZLQQD
E\Z]PRFQLRQDVWDORZ\PLHEUDPL
LbSUWDPL]HVWDOLKDUWRZDQHM3RQDGWR
PXV]SRVLDGDEROFHDQW\Z\ZDHQLRZH 2ERNNZHVWLL]ZL]DQ\FK 3UHPLXPLb6WDQGDUG:bUDPDFKNDGHM
RUD]FRQDMPQLHMGZD]DPNL]bNLONRPD ]bEH]SLHF]HVWZHPZDQ\PWHPDWHPGOD ]bW\FKJUXSGRVWSQHVSU]HUQHZ]RU\
SXQNWDPLU\JORZDQLD:bGU]ZLDFK X\WNRZQLNZGU]ZLVWHLFKSDUDPHWU\ LbNRORU\RIHURZDQHZHZV]\VWNLFKNODVDFK
SDQHORZ\FKLbPHWDORZ\FK*HUGDMHVWWR L]RODF\MQRFLDNXVW\F]QHM7RZDQLHRQH 3UDNW\F]Q\PUR]ZL]DQLHPMHVW
Zb]DOHQRFLRGPRGHOXV]HG]LHZL GHF\GXMRbSRF]XFLXNRPIRUWXZHZDVQ\P PROLZRZ\PLDQ\VDPHJRSDQHOX
DbQDZHWSLWQDFLHSXQNWZU\JORZDQLD PLHV]NDQLXVNXWHF]QLHWXPLFRGJRV\ ZHZQWU]QHJROXE]HZQWU]QHJRDbQLH
2JURPQ\ZS\ZQDEH]SLHF]HVWZRRERN NURNZQDNODWFHVFKRGRZHMF]\V]XP FD\FKGU]ZLMHOLQDSU]\NDG]PLHQLDP\
NRQVWUXNFMLVDPHJRVNU]\GDGU]ZLRZHJR ZLQG\*HUGDRSUDFRZDDGU]ZLSDQHORZH DUDQDFM3RQDGWRPRQDWHF]\
PDWHMDNR]DPNZLbZNDGHNGRQLFK LbPHWDORZH]bNODV\3UHPLXP:HZQWU] GZDUQHNRORU\QDMHGQ\PVNU]\GOH
-DNRMHGHQ]bQLHOLF]Q\FKSURGXFHQWZQD NRQVWUXNFMLVNU]\GDW\FKGU]ZL]QDMGXMH GU]ZLRZ\P3RF]HQLHEH]DZDU\MQRFL
U\QNXGRSURGXNRZDQ\FKSU]H]VLHELH VLVSHFMDOQDS\WDGZLNRFKRQQD LbWUZDRFL]DPNQLWHZbSRQDGF]DVRZHM
GU]ZLILUPD*HUGDRIHUXMHZDVQH]DPNL ']LNLQLHMXGDRVLRVLJQZ\VRNL NODV\F]QHMSURVWRFLHWR]bNROHLFHFK\GU]ZL
LbZNDGNL(IHNW"3HQDNRPSDW\ELOQR ZVSF]\QQLNL]RODF\MQRFLDNXVW\F]QHM PHWDORZ\FK2EHFQLHRIHUWDREHMPXMH
LbLGHDOQHGRSDVRZDQLHGU]ZL]DPNZ NWU\NV]WDWXMHVLQDZ\VRNLPSR]LRPLH QRZRF]HVQ\FKLbWUDG\F\MQ\FKZ]RUZ
LbZNDGHNFRGDMHQLHW\ONRZLNV]H SRZ\HMG%:DUWRGRGDHQRUPD GU]ZLZbSUDZLHGUHZQRSRGREQ\FK
EH]SLHF]HVWZRDOHWDNHOHSV]\GRVWSGR EXGRZODQDZ\PDJDPLQLPXPG% NRORUDFKFRVWZDU]DW\VLFHPROLZRFLGOD
VHUZLVXJZDUDQF\MQHJRLbSRJZDUDQF\MQHJR 2IHUWD]RVWDDSRG]LHORQDQDGZLHGXH Z\REUDQLNOLHQWD}
]bXZDJLQDGXGRVWSQRF]FL JUXS\SURGXNWRZH6WRGU]ZLZJUXSLH

Gerda Sp. zbo.o.

Sokow, ul. Sokoowska 49
05-806 Komorw
tel. 22 329 10 30
www.gerda.pl

58 BUDUJEMY DOM 5/2016

 35=(*52'<=(:1}75=1( DOM ENERGOOSZCZ}DNY

1DGURG]HFLHSD
Jarosaw Antkiewicz

FOT. ZCB OWCZARY

FLDQ\GDFKSRGRJDRNQDWRRQHWZRU]QDV]GRP:bGRPX
HQHUJRRV]F]GQ\PLFK]GROQRGRKDPRZDQLDXFLHF]NLFLHSDPD]DVDGQLF]H
]QDF]HQLH-HGQDNSU]HSLVQDGREUHSU]HJURG\WRQLHW\ONRRERHQLHLFKJUXE
L]RODFMFLHSOQ3RQDGWRV]F]HJOQXZDJSRZLQQLP\SRZLFLVSHFMDOQHPX
LFKURG]DMRZLRNQRP

ciany, dach ibokna obbardzo do- sprowadzi na manowce. Dom tworzy pew- tywniejszy sposb rozdysponowania pieni-
brej izolacyjnoci cieplnej to chy- n cao ibwszystkie jego elementy wpy- dzy na budow.
ba pierwsze skojarzenie zbenergo- wajce na zuycie energii powinny by roz-
oszczdnym domem. Nic wbtym dziwnego, sdnie dopasowane co nam przyjdzie ILE TRACk CIANY?
bo zwizek pomidzy jakoci przegrd ze- zbbardzo ciepych cian, gdy wicej ciepa Warto si przyjrze ile waciwie ciepa
wntrznych oraz stratami ciepa rozumie- ucieknie przez okna zbnajniszej pki, abdo ucieka wbdomu przez ciany zewntrzne
my intuicyjnie lepsza lub grubsza izolacja tego jeszcze wadliwie obsadzone? Zbkolei ibjaki na to wpyw ma ich ocieplenie. Zbna-
to mniejsze rachunki za ciepo. Jednak trze- ju wbdomu obpowierzchni uytkowej ok. szego zestawienia wyranie wida, e wraz
ba wyranie zaznaczy, e wbpoprawianiu 150bm2, zbnieco ponadstandardow izolacj zbpopraw ciepochronnoci, oszczdnoci
cian, podg, dachw ibokien te jest pew- cian na poziomie 020bW/(m2K), oraz okna- staj si coraz mniej odczuwalne. Rnica
na granica rozsdku. Samym dooeniem mi 1,01,2bW/(m2K), to nie przez przegrody pomidzy rozsdnym standardem energo-
kolejnej warstwy styropianu nie zrobimy ale wentylacj grawitacyjn ucieknie nawet oszczdnym 0,20 oraz pasywnym
energooszczdnego domu. Dlatego mylenie ponad poowa ciepa. Dlatego nasz standard 0,10bW/(m2K) nie polega na tym, e za
wycznie wbkategoriach czy warto pogru- energetyczny planujmy zbgow, liczc kosz- ogrzewanie pacimy duo lub mao, lecz
bi izolacje cian obkolejne 5 cm? moe nas ty ibsprawdzajc, czy wybralimy najefek- raczej niewiele ibskrajnie mao. Rocznie

  %8'8-(0<'20 
DOM ENERGOOSZCZ}DNY 35=(*52'<=(:1}75=1(

Znaczenie ma ju sama wielko budyn-

ku. May bdzie wbliczbach bezwzgld-
nych zuywa mniej ciepa ni duy,
wykonany wbtym samym standardzie ener-
getycznym (taka sama izolacja cian, iden-
tyczny wspczynnik 8bokien, taka sama
wentylacja itd.). Jednak, jeeli policzymy
zapotrzebowanie na energi wbodniesieniu
do powierzchni uytkowej, to wynik b-
dzie korzystniejszy dla wikszego obiektu.
Wyznaczanie zuycia energii wbprzelicze-
niu na powierzchn uytkow wbnaturalny
sposb faworyzuje domy due. Po prostu,
=REDF]MDNPXUXMH powierzchnia mieszkalna przyrasta szyb-
VLFLDQ\]bX\FLHP
Wykonujc ocieplenie cian trzeba przede
]DSUDZ\ZbSLDQFH ciej ni powierzchnia przegrd zewntrz- wszystkim przestrzega instrukcji producenta.
nych. Zaleno jest atwa: dwukrotnie Dany system ociepleniowy moe mie swoje
specyficzne wymagania. AUSTROTHERM
ciany zewntrzne musz nie tylko chroni zwikszajc dugo cian zewntrznych,
przed ucieczk ciepa. Powinny by rwnie uzyskujemy a czterokrotny wzrost po-
solidne ibatwe wbbudowie. WIENERBERGER
wierzchni domu (22). Oznacza to te r-
300bz mniej czy wicej wbcakowitym kosz- nice wbkosztach budowy. Dopacenie
cie utrzymania domu to niewiele. Trzeba tej samej kwoty do 1bm2 elewacji wbin-
take zwrci uwag, e przy najpopu- nym stopniu zmieni nam koszty 1bm2 po-
larniejszych cianach dwuwarstwowych, wierzchni mieszkalnej. Bilans cieplny bar-
ocieplenie warstw typowego styropianu dzo zmienia te powikszenie okien. Mog
obwspczynniku lambda (O) 0,040bW/(mK), mie wprawdzie ten sam wspczynnik
grube na 3540bcm praktycznie nie wcho- 8bale gdy bdzie ich dwa razy wicej zna-
dzi wbrachub. Trudno tak izolacj dobrze czco wpyn na straty ciepa. Omwimy
umocowa, abokna znajduj si wbgbokich to dokadniej, na razie zauwamy tylko, e
wnkach. Jeeli zechcemy obniy wsp- bardzo dobre okno przepuszcza 45 razy
czynnik 8bdo poziomu okoo 0,10bW/(m2K), wicej ciepa ni przecitna ciana obtej sa- Wykonanie nawet bardzo grubej izolacji
bdziemy musieli wybra inn drog: mej powierzchni. dachu nie przysparza problemw. Sytuacja
zmieni technologi wznoszenia cian Trzeba rwnie pamita, e pod wzgl- jest duo atwiejsza ni wbprzypadku cian.
ROCKWOOL
(np. na szkieletow, ksztatki styropianowe dem energetycznym liczy si nie caa lecz
itd.); jedynie ogrzewana objto (kubatura)
zastosowa materiay, szczeglnie ocie- domu. Budynek moe mie np. nieogrzewa-
pleniowe, oblepszych parametrach. ny strych albo dostawiony zbboku nie ogrze-
Zajmujc si cianami warto zaznaczy, wany gara. Obile oddzielono je przegroda-
e domy obidentycznych pod wzgldem izo- mi obdobrej termoizolacyjnoci, to cakowita
lacyjnoci cieplnej cianach, dachu, podo- kubatura ronie, ale straty ciepa nie. Przy
dze iboknach mog mie zupenie rne za- obliczeniach cieplnych takie wydzielone,
potrzebowanie na ciepo wbprzeliczeniu nieogrzewane strefy generalnie si pomija,
na 1bm2 powierzchni uytkowej. Ibnie cho- tak jakby wbogle ich nie byo. Jednak nie-
dzi tu obsytuacj, wbktrej parametry s ta- ogrzewane pomieszczenia s stref buforo-
kie same jedynie na papierze, wbprojekcie, w, zmniejszajc straty energii. Ruch ibwy-
abwbrzeczywistoci wykonawcy popeni- miana ciepa jest mniej intensywna ni Alternatywne technologie budowy mog
li mnstwo bdw niweczc zaoony po- przy cianach zewntrznych (nie ma np. mie znacznie lepsze parametry cieplne
ziom ciepochronnoci. wychadzajcego dziaania wiatru). ni tradycyjne. Zwykle powstaway wanie
zbmyl obenergooszczednoci.
IZODOM 2000 POLSKA
5RF]QHVWUDW\FLHSDSU]H]PFLDQ]HZQWU]Q\FKZb]DOHQRFLRGLFKWHUPRL]RODFML
Wspczynnik Przybliona grubo Koszt ciepa [z WYMAGANA IZOLACYJNOm
Strata ciepa
Ubcian typowej izolacji wgiel gaz ziemny 0,25 LPG Podstawowy standard izolacyjnoci prze-
[kWh]
[W/(m2K)] [cm] 0,15 z/kWh z/kWh 0,40 z/kWh grd budynku wyznacza ministerial-
      ne rozporzdzenie wbsprawie warunkw
      technicznych jakim powinny odpowia-
      da budynki. Podstawowy, bo dotyczy ono
*Dane orientacyjne dla redniej temperatury sezonu grzewczego +3C, czasu jego trwania 4320 h (180 dni)btemperatury we-
wszystkich nowych domw. Przynajmniej
wntrznej +20C. Mur obniewielkiej izolacyjnoci np. zbsilikatw lub tradycyjnych pustakw. Styropian O = 0,040 W/(mK). tyle musimy osign.

 %8'8-(0<'20  

:\PDJDQDFLHSRFKURQQRSU]HJUG]HZQWU]Q\FKZbGRPDFK
MHGQRURG]LQQ\FK

Maksymalna warto Wymagana ciepochronno budynku

wspczynnika
8bdla przegrd :\PDJDQLD
:DUXQNL7HFKQLF]QHREOLJDWRU\MQH
zewntrznych 1)2L*:
RGU RGU RGU 1) 1)
FLDQ\]HZQWU]QH     

'DFK\VWURSRGDFK\
LbVWURS\SRG
    
QLHRJU]HZDQ\PL
SRGGDV]DPL

3RGRJLQDJUXQFLH
VWURS\QDGSLZQLFDPL     
QLHRJU]HZDQ\PL

  

2NQDIDVDGRZH
 
LbGDFKRZH   
GDFKRZH GDFKRZH GDFKRZH

'U]ZL]HZQWU]QH
    
EUDP\JDUDRZH

Wymagania Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska

ibGospodarki Wodnej nie s za obowizkowe. Musimy je jednak
speni jeeli zechcemy ubiega si obdopat do kredytu na budo-
w domu. Dotacja wynosi odpowiednio 30b000 lub 50b000bz, za-
lenie od standardu NFb40 lub NFb15. Trzeba jednak od razu za-
znaczy, to tylko drobna cz wymogw funduszu. Pena lista
cech do weryfikacji liczy 3 strony druku.
Warto zaznaczy, e NFOiGW stopniowo agodzi swoje wy-
magania. Wbpierwotnej wersji programu wspczynnik 8bcian
musia wynosi 0,12 W/(m2K) nawet wbniszym standardzie
NFb40 dla domw wbIV ibV strefie klimatycznej Polski! Ostrzejsze
byy te oczywicie pozostae uregulowania.
Obecnie nie tylko zbrezygnowano zbpodziau na strefy klima-
tyczne, ale wbagodniejszej wersji NFb40 wreszcie przyjto ca-
kiem rozsdny wspczynnik 0,20bW/(m2K) dla cian zewntrz-
nych. Jest to poziom ktry stanie si obligatoryjny wbcaym kraju
od 2021br., wbBudujemy Dom od lat go promujemy, jako ekono-
micznie uzasadniony wbznakomitej wikszoci przypadkw,
abprzy tym niezbyt trudny technicznie do osignicia.
Abjakie waciwie musza by ciany eby osign wymagany
wspczynnik 8?
Dla standardu NF 15, czyli 0,20bW/(mK), wystarcz waciwie
metody sposoby budowy. Moe to by:
ciana dwuwarstwowa gruboci 4045bcm zbwarstw non na-
wet zbbardzo sabych izolacyjnie silikatw lub tradycyjnej cera-
miki gruboci 25 cm oraz 20 cm zwykego styropianu lub 15bcm
styropianu grafitowego;
ciana jednowarstwowa obgruboci 40 cm zbbetonu komrko-
wego najlejszej odmiany 300;
ciana jednowarstwowa obgruboci ok. 40 cm zbbloczkw cera-
micznych albo keramzytobetonowych zbwkadkami zbweny mi-
neralnej bd styropianu.
REKLAMA

  %8'8-(0<'20 
DOM ENERGOOSZCZ}DNY 35=(*52'<=(:1}75=1(
Osignicie poziomu NFb15, czyli
0,12bW/(m2K), jest ju zdecydowanie trud-
niejszym zadaniem. Jeeli zechcemy po-
zosta przy tradycyjnej cianie dwuwar-
stwowej trzeba bdzie wybra materiay
obnajwyszych parametrach:
ciana dwuwarstwowa gruboci 47bcm
zbwarstw non zbnajcieplejszych odmian
ceramiki poryzowanej (O = 0,170) obgrubo-
ci 25bcm oraz 22bcm styropianu grafitowe-
go (O = 0,031);
ciana dwuwarstwowa gruboci 44bcm
zbwarstw non zbnajcieplejszych odmian
betonu komrkowego odmiany 400
(O = 0,090) oraz 20bcm weny mineralnej
(O = 0,035).
Takie parametry uzyskamy zbkolei bez
trudu decydujc si na niektre zbalterna-
tywnych technologii budowy. Przykadowo
ciany zbksztatek styropianowych wy-
penianych na budowie betonem osiga-
j te parametry bez trudu, bo opracowujc
Najlejsze odmiany betonu komrkowego
pozwalaj uzyska ciany jednowarstwowe
obgruboci 40 cm ibwspczynniku 8bponiej nej. Pozwala to zachowa rozsdn grubo
0,20. BRUK- BET (TERMALICA )
Cikie konstrukcje murowe zbgrub
warstw izolacji od zewntrz charakteryzuje
najwiksza zdolno do akumulacji
ibutrzymania ciepa. NIEKA
 %8'8-(0<'20  
je postawiono wanie na najwysz izola- JEDNOWARSTWOWE
cyjno. Wbcianie jednowarstwowej beton komr-
Osignicie odpowiednich wspczyn- kowy, ceramika poryzowana lub rnego
nikw przenikania ciepa dla pozostaych rodzaju bloczki zbzatopionymi wkadkami
przegrd dachw ibpodg na gruncie nie zbweny mineralnej lub styropianu peni
jest ju tak trudne. Po prostu ocieplamy je zarazem funkcje konstrukcyjne ibtermoizo-
odpowiednio grub warstw dobrej izolacji, lacyjne. Termoizolacyjno betonu komr-
abwbich przypadku nie mamy specjalnych kowego ibporyzowanej ceramiki jest zde-
ogranicze pod tym wzgldem. Sposb cydowanie lepsza ni zwykego betonu lub
ocieplenia dachu opisujemy wbartykule na tradycyjnej cegy, ale ibtak znacznie, oko-
stronie 180. o 3-krotnie, sabsza ni styropianu lub we-
ny. Dlatego zbtakich materiaw postawimy
DWU- IbTRJWARSTWOWE raczej ciany obwspczynniku 8bwyno-
Wbdomach energooszczdnych najpopular- szcym okoo 0,20 W/(m2K), co odpowia-
niejsze s ciany dwuwarstwowe, podobnie da standardowi NFb40. ciana bdzie mie
jak ibwbtradycyjnych. Zasadniczo bardzo zbli- przy tym 4050bcm gruboci.
one do nich waciwoci cieplne, jak ibbu- Trzeba przy tym zaznaczy, e szczegl-
dow maj ciany trjwarstwowe. Wbtakich nie beton komrkowy wystpuje wbwie-
przegrodach funkcje konstrukcyjne oraz ter- lu odmianach, rnicych si nie tyl-
moizolacyjne peni odrbne warstwy. ko gruboci elementw ale ibgstoci
.RQVWUXNF\MQD Wykonana zbmateria- od ok. 300 do 700bkg/m3. Ta ostatnia ce-
w obdo duej wytrzymaoci, np. ce- cha ma zasadnicze znaczenie dla jego cie-
ramiki betonu komrkowego lub silika- pochronnoci.
tw, moe by stosukowo cienka zwykle
ma 1825bcm gruboci. Grubo wynika ze JAK CIEPE Sk OKNA?
wzgldw konstrukcyjnych ibjej zwiksza- Nawet najlepsze okna przepuszczaj duo
nie wbcelu poprawy ciepochronnoci jest wicej ciepa ni zupenie przecitne cia-
bez sensu. ny lub dach. Okna nie mog mie obecnie
7HUPRL]RODF\MQD Wykonana najczciej wspczynnika 8bpowyej 1,30 W/(m2K),
ze styropianu lub weny mineralnej, nie podczas gdy dla cian jest to 0,25 W/(m2K).
przenosi obcie od innych elementw bu- Przez typowe okno ucieka wic ponad pi-
dynku, nie musi wic by wytrzymaa me- ciokrotnie wicej ciepa, ni przez cian
chanicznie. Za to ma jak najlepiej chroni obtakiej samej powierzchni. Ibnie ma pro-
przed ucieczk ciepa. Zmieniajc jej gru- stego sposobu eby poprawi okna to
bo osigamy podan termoizolacyj- nie ciany, ktre zawsze moemy oboy
no. Zamiast pogrubia materia, moemy lepsz izolacja. Dlatego, chocia okna to
te zastosowa taki oblepszej izolacyjnoci wbdomu jednorodzinnym okoo 30bm2, cia-
przykadowo styropian zbdodatkiem gra- ny za a 150bm2, to ostatecznie straty ciepa
fitu lub specjalne odmiany weny mineral- s porwnywalne.
Rzecz jasna, s te okna znacznie lepsze,
caej przegrody (okoo 50bcm), nawet jee- obwspczynniku Ub=b1,0 albo nawet 0,8
li jej izolacyjno ma by na poziomie stan- 0,6bW/(m2K). Jednak ibciany wielu energo-
dardu NFb15. oszczdnych domw s znacznie lepsze (ok.
2VRQRZD Wbcianach dwuwarstwowych 0,10). Proporcje zostaj wic zbgrubsza za-
to najczciej tynk na siatce zbwkna szkla- chowane.
nego. Jednak stosuje si rwnie rozmaite
pytki oraz deski, siding itp. mocowane do BILANS ZYSKI IbSTRATY
rusztu. Wbpoprzednim podrozdziale napisano, e
Wbcianach trjwarstwowych oson okna przepuszczaj ciepo ibnaley do-
jest dodatkowa cianka, najczciej grubo- precyzowa, e robi to rwnie wbkierun-
ci 12bcm (1/2 cegy), wykonywana najcz- ku odwrotnym ni ciany padajce na nie
ciej zbcegie klinkierowych lub wapienno- promieniowanie soneczne bez wiksze-
-piaskowych (silikatw). Nie jest elementem go trudu przenika do wntrz, abtam zamie-
nonym, jednak musi by odporna na dzia- nia si wbciepo. To tzw. efekt szklarniowy.
anie mrozu, deszczu itp. Ze wzgldu na Oczywicie dom nie jest oraneria ibpo-
parcie ibssanie wiatru trzeba j poczy ko- wierzchnia okien jest wbnim proporcjonalnie
twami ze cian konstrukcyjn. znacznie mniejsza ale mechanizm dziaania
DOM ENERGOOSZCZ}DNY 35=(*52'<=(:1}75=1(
jest ten sam. Zyski ciepa od soca s bardzo
podane wbzimie, gdy ciepa nam braku-
je, absoca ibtak jest mao. Jednak nadmierne
mog sta si utrapieniem wblecie ibzmusi
nas do zakupu klimatyzatorw, bez ktrych
wbzalanych socem ibprzegrzanych wn-
trzach wbogle nie da si wytrzyma.
Dlatego zanim zdecydujemy ile, jak du-
ych ibjak rozmieszczonych okien ma
mie dom, najpierw zastanwmy si cze-
go po nich oczekujemy. Rol przeszkle jest
wbpierwszym rzdzie zapewnienie we wn-
trzach naturalnego, dziennego wiata. To
funkcja wymagana rwnie przez prawo,
bo wbpokojach mieszkalnych okna musz
mie wielko przynajmniej 1/8 powierzch-
ni podogi. Ale ju wbazienkach, pomiesz-
czeniu gospodarczym ibgarau okien moe
nie by wcale. Pytanie tylko, czy chcemy
wbtakich miejscach rezygnowa zbchoby
maych okien, dziki ktrym wchodzc na
chwil do pomieszczenia, nie musimy zapa-
la sztucznego wiata?
Ibtu dochodzimy do problemu strat cie-
pa ibjego ewentualnych zyskw. Wbna-
szym klimacie, wbsezonie grzewczym tylko
okna skierowane na poudnie daj wbosta-
tecznym rachunku wicej zyskw ciepa,
ni powoduj strat. Std typowe wbdomach
energooszczdnych due okna czy nawet
przeszklone cae ciany od poudnia, za to
praktycznie brak okien od pnocy. Jednak
nigdy nie zapominajmy, e dom ma suy
do mieszkania, nie za do apania ciepa.
Mieszkania wygodnego, przy moliwie
niskim zuyciu energii. Przy czym funk-
cje uytkowe wntrz s priorytetem. Okno
wbazience lub pomieszczeniu gospodar-
czym zwikszy, niestety, straty ciepa, ale
wbodczuciu wielu osb atrakcyjno tych
pomieszcze si zwikszy.
Naley przy tym mie wiadomo, e
spoytkowanie zyskw ciepa spowodo-
wanych przeszkleniami nie jest spraw
prost. Zysk wbbilansie jest bardzo may,
abponadto eby go wbogle wykorzy-
sta, budynek musi mie jak zakumulowa
5RF]QHVWUDW\FLHSDSU]H]RNQDRbSRZLHU]FKQLbP
Roczna strata ciepa
Strata ciepa Wspczynnik 8
przez 30 m2 okien
[kWh] [W/(m2K)]
[kWh]
2NQR  
2NQR  
2NQR  
*Dane orientacyjne dla redniej temperatury sezonu grzewczego +3C, czasu jego trwania 4320 h (180 dni),btemperatury
wewntrznej +20C.
 %8'8-(0<'20  
Co znacz wspczynniki?
Waciwoci ciepochronne materiau lub gotowej ciany mona opisa za pomoc rnych
wspczynnikw. Warto je pozna, bo producenci czsto podaj ten parametr, ktry lepiej wygl-
da wbmateriaach reklamowych, abto utrudnia porwnanie.
(lambda) wspczynnik przewodzenia ciepa. Jednostka: W/(mK).
Im jest niszy, tym lepsza izolacyjno. Okrela sta, niezalen od gruboci cech samego
materiau. Pozwala atwo porwnywac pod tym wzgldem rozmaite materiay.
Ub wspczynnik przenikania ciepa. Jednostka: W/(m2K).
Okrela, jak intensywnie ciepo ucieka do otoczenia przez przegrod obokrelonej gruboci, gdy
rnica temperatury pomidzy jej stronami wynosi jeden kelwin (odpowiada to 1C). Dziki temu
mona atwo porwna np. ostateczne parametry dwch cian obrnej gruboci, wykonanych
zbodmiennych materiaw.
Warto Ubbazuje na wspczynniku , zgodnie ze wzorami:
Ub= /d
= Ud
d grubo materiau wb[m]
Gdy styropian ma = 0,04 W/(mK), 8bwarstwy obgruboci 10 cm wyniesie 0,4 W/(m2K), poniewa:
Ub= 0,04 W/(mK)/0,10 m = 0,40 W/(m2K).
R opr cieplny. Jednostka: m2K/W.
To zdolno przegrody do powstrzymywania ucieczki ciepa, gdy rnica temperatury pomidzy
jej stronami wynosi 1 kelwin (odpowiada to 1C).
Opr cieplny przegrody zoonej zbkilku warstw to po prostu suma oporw kadej zbnich, dziki
czemu wykorzystujc warto R, bardzo atwo liczy si parametry cian warstwowych.
Opr kadej zbwarstw obliczamy ze wzoru:
R = d/
Opr cieplny 5 jest odwrotnoci wspczynnika 8:
R = 1/Ub
Ub= 1/R.
chwilowe zyski ciepa zbnasonecznienia. koncepcji budynku. Ciepo soneczne trze-
Najwaniejsze jest za chyba to, e naj- ba mie jak zmagazynowa, ablatem ograni-
wiksze zyski ciepa odnotowujemy latem, czy jego dopyw. Jeeli wbciepych miesi-
nie za zim. Ibwcale nie s one wwczas cach niezbdne bdzie chodzenie domu za
podane. eby ich unikn, powinnimy pomoc klimatyzatorw, zbenergooszczd-
wbprzemylany sposb zastosowa oso- noci nic nie wyjdzie.
ny przeciwsoneczne. Skuteczne s zwasz-
cza osony zewntrzne. Mog to by role-
ty ibmarkizy, ale rwnie szerokie okapy
dachu ibogrodowa ziele (drzewa liciaste,
ktre zim nie zabieraj wiata). Zbca
pewnoci, jeeli decydujemy si na due
przeszklenia na nasonecznionej elewa-
cji, to musz by czci wikszej, spjnej
Koszt ciepa [z
wgiel gaz ziemny gaz pynny
0,15 z/kWh 0,25 z/kWh 0,40 z/kWh
  
   Due przeszklenia s atrakcyjne, ale
   wbdomu energooszczdnym musz by
stosowane wiadomie zbuwzgldnieniem ich
wbbilansie cieplnym strat oraz zyskw ciepa
od soca. ROTO
DOM ENERGOOSZCZ}DNY 35=(*52'<=(:1}75=1(

ZDANIEM EKSPERTA OKNA ZMANIPULOWANE

Wyznaczenie izolacyjnoci cieplnej okien
Na co trzeba uwaa porwnujc parametry energooszczdnych okien? nie jest wcale takie proste. Rzecz wbtym, e
Oferta energooszczdnej stolarki okiennej jest obecne bardzo szeroka. Jak wy- skada si zbkilku elementw obwyranie
bra produkt, ktry osiga najlepszy stosunek jakoci do ceny, ib co najwa- odmiennej ciepochronnoci. Najcieplejsze
Artur Guszcz niejsze rzeczywicie ochroni wntrze domu przed niepotrzebn utrat ciepa? jest zwykle oszklenie, profile maj gorsze
Dyrektor ds.
Produkcji Podstawowym narzdziem do werykacji tej cechy okna jest wspczynnik parametry, do tego dochodz jeszcze oku-
MS WI}CEJ NI przenikania ciepa 8Z. Generalna zasada brzmi im parametr ten jest niszy, cia. Podawanie wspczynnika przenikania
OKNA tym lepiej. Aby rzetelnie porwna produkty naley jednak pamita, e war- ciepa dla samych szyb (Ug), zamiast dla ca-
to wspczynnika przenikania ciepa zawsze powinna by podawana wbod- ego okna (Uw) to ju stara sztuczka sprze-
niesieniu do konkretnego rozmiaru okna. Wbtym celu powstao pojcie okna referencyjnego obstaych dawcw, do znana ibatwa do przejrzenia.
wymiarach 1230 mm x 1480 mm. Podawanie parametrw dla okna referencyjnego pozwala na czytel- S jednak inne, trudniejsze do wykrycia.
ne porwnanie poszczeglnych wyrobw pod ktem ich termiki. Przede wszystkim trzeba zwrci uwag
Tymczasem wielu producentw unika tej przejrzystej metody informacji ib podaje parametr 8Z na konsekwencje posugiwania si wsp-
wb odniesieniu do innych (przewanie znacznie wikszych) wymiarw okna, co moe wprowadza czynnikiem 8bdla tzw. okna referencyjnego,
wbbd potencjalnego odbiorc. Mao tego! Znane s nawet przypadki podawania parametrw dla abnie konkretnych okien obwymiarach zbna-
okien z... rolet. szego zamwienia. Sam pomys wyznacze-
Wybierajc energooszczdne okna warto te zwrci uwag na certykaty uznanych instytutw nia wymiarw referencyjnych jest dobry, bo
badawczych, ktre dany produkt otrzyma. MS wicej ni OKNA, dla przykadu, wsppracuje m.in. pozwala szybko porwna systemy okienne
zb Instytutem Techniki Budowlanej wb Warszawie, Instytutem Techniki Okiennej ift Rosenheim oraz rnych firm. Ale to jedynie zgrubna przy-
Instytutem Domw Pasywnych wbDarmstadt. miarka. Wcale nie musi by tak, e okno
najcieplejsze jako referencyjne rwnie b-
to na koszty eksploatacji. Ostatecznie opa- dzie takie wbnaszym przypadku konkret-
ILE CIEPA UCIEKA PRZEZ calno zaley od tego, ile bdziemy musie- nych wymiarw ibpodziaw.
OKNA? li dopaci za okna obwyszym standardzie Jeeli wboknie referencyjnym obnienie
Przez okna tracimy ciepo ibniewtpliwie energetycznym. Stolarka okienna obwsp- cakowitego wspczynnika 8Z osigni-
dobrze, jeeli te straty uda si ograniczy. czynniku 8bnieco lepszym od standardo- to dziki osadzeniu bardzo ciepych szyb
Jednak jak zawsze przy budowie, tu rw- wego (czyli 1,30) jest jeszcze niezbyt dro- wbstandardowych ramach, to zbkolei okno
nie nie wolno zapomina obrozsdku ibra- ga. Za to najlepsze okna obciepochronnoci niezbyt due albo zbwiksz liczb podzia-
chunku kosztw. Suchajc sprzedawcw, wyranie poniej 1,0 mog by nawet dwu- w (np. dwuskrzydowe ze staym sup-
mona za czasem doj do wniosku, e na- krotnie drosze. kiem), bdzie wyranie gorsze cieplnie.
wet obnienie wspczynnika 8bob0,10 war- Wbbrany okiennej na znaczne upusty Wbtym przypadku zupenie zmieni si pro-
te jest kadych pienidzy. Naszych pieni- moemy liczy poza sezonem budowlanym, porcje profili iboszklenia. Dla odmiany okno
dzy. np. jesieni. Wwczas wszystkie zamwie- na cieplejszym profilu ibzbszyb ze redniej
Przyjmujc, e dom ma okoo 30bm2 okien, nia s cenne, bo to niemal okres przestoju pki a tyle nie straci. Zestawienie wbtabeli
pokazalimy wbtabeli, ile ciepa ucieknie wbprodukcji. Mamy wwczas szans kupi pokazuje wanie takie rozmaite warianty.
przez nie wbcigu sezonu ibjak przekada si wyszej klasy okna za rozsdne pienidze. Praktyczny wniosek pynie std taki, e
zanim zaczniemy odwiedza salony sprze-
&LHSRFKURQQRRNLHQZb]DOHQRFLRGZVSF]\QQLND8bMHJRF]FLUR]PLDUXLbSRG]LDZ day, powinnimy zrobi zestawienie po-
trzebnej nam stolarki okiennej wbkonkret-
Wymiary Uw (cae okno) Ug (szyba) Uf (profil)
Budowa okna nych wymiarach. Tylko wwczas moemy
[mm] [W/(m2K)] [W/(m2K)] [W/(m2K)]
poprosi obdokadne obliczenie parametrw
   naszych okien.
-HGQRVNU]\GRZH    
   DOBRY MONTA
   Kupno dobrej jakoci okna obniskim wsp-
czynniku 8bto dopiero poowa sukcesu. Nie
-HGQRVNU]\GRZH    
mniej wany dobry monta, bo inaczej na
  
caym obwodzie otworu okiennego zafun-
  
dujemy sobie potny mostek termiczny,
'ZXVNU]\GRZHVXSHNVWD\    
abpamitajmy, e jedno okno 1,5bb1,5bm ma
  
obwd 6bm.
  
Pod wzgldem cieplnym najkorzystniej-
'ZXVNU]\GRZHVXSHNVWD\     sze jest umieszczenie okna wbgruboci war-
   stwy ocieplenia. Jednak to te najtrud-
*Nie spenia obowizujcych wymogw ochrony cieplnej. niejszy sposb ibwymaga wykorzystania

 %8'8-(0<'20  

DOM ENERGOOSZCZ}DNY 35=(*52'<=(:1}75=1(
specjalnych cznikw ibkonsol wspo-
rczych. Czasem spotyka si te wariant
zbzastpujc czniki ram zbpyt drewno-
pochodnych mocowan do ciany nonej.
Dopiero do tej ramy mocuje si okno.
Najwicej problemw przysparzaj okna
due, obznacznej szerokoci. S po prostu
bardzo cikie ibdodatkowo wbich przypad-
ku bardziej odczuwa si parcie wiatru, abto
niemae obcienia. Jeeli doda do tego
jeszcze ma wytrzymao na skupione,
punktowe obcienia murw zbpustakw
ceramicznych oraz betonu komrkowego,
przekonamy si, e dobry monta wcale nie
jest rzecz prost.
Dlatego nadal bardzo powszechnie sto-
suje si osadzanie okien przy zewntrznym
licu muru nonego ibosonicie brzegw
ram, na ok. 3bcm, izolacj. To wprawdzie
sposb gorszy pod wzgldem cieplnym ni
monta wbwarstwie izolacji, ale za to znacz-
Waciwe osadzenie okna jest nie mniej
wane ni parametry samej stolarki. Ciepy
monta, zbzabezpieczeniem uszczelnienia
specjalnymi tamami od zewntrz ibod rodka,
powinno si traktowa jako standard wbdomu
energooszczdnym. SOUDAL
Specjalne bloczki fundamentowe tworz
barier skutecznie ograniczajc ucieczk
ciepa ze cian nadziemia do fundamentu.
SCHCK
 %8'8-(0<'20  
nie prostszy. Pamitajmy jednak, e cie-
pochronnoc na tym ucierpi ibwbtym mo-
mencie warto si zastanowi, czy ma sens
kupowanie bardzo dobrych ibciepych
okien, abnastpnie osadzanie ich wbten spo-
sb?
Poza miejscem ibsolidnoci montau
wany jest take dobr materiaw monta-
owych ibich wzajemny ukad. Powszechnie
stosowane rozwizanie pianka montao- ny styropianu oraz XPS.
wa ibobustronny tynk jest bardzo niedosko-
nae ibmoe doprowadzi do zawilgocenia
ociey, zwikszenia strat ciepa, abnawet
zagrzybienia tego miejsca. Monta powi-
nien by wykonany zbtrzech zasadniczych
warstw obodmiennych waciwociach:
warstwa paroizolacyjna od strony po-
mieszczenia;
izolacja cieplna;
warstwa paroprzepuszczalna od ze-
wntrz.
Zaoenie jest dokadnie takie samo,
jak przy analizie cieplno-wilgotnociowej
cian. Naley, na ile to tylko moliwe, ogra-
niczy wnikanie pary wodnej, abta jej cz,
ktra ibtak si przesza przez paroizolacj,
powinna si wydosta na zewntrz, nie ule-
gajc skropleniu. Najatwiej to osign, sto-
sujc zaprojektowany specjalnie wbtym celu
zestaw produktw danego producenta (tzw.
system montau).
CIEPO DO GRUNTU
Ciepo ucieka przez podog do grun-
tu znacznie mniej intensywnie ni przez
dach ibciany. Wbogle ruch ciepa ku do-
owi jest sabszy ni ku grze. To kierunek
przeciwny ni naturalne zjawisko konwek-
cji wbkocu wszyscy wiemy, e najcieplej-
sze powietrze unosi si ku grze. Dlatego
wbpododze na gruncie, eby skutecznie
ograniczy ucieczk ciepa wystarczy cie-
sza warstwa termoizolacji ni wbdachu
ibcianach. Grunt pod budynkiem jest oso-
nity ibjego temperatura zmienia si znacz-
nie mniej ni temperatura powietrza ze-
wntrznego. Zim ochadza si najwyej do
+b68C. Ucieczka ciepa, zbpomieszcze
obtemperaturze ok. 20C, jest wic mniej in-
tensywna. Wbpomieszczeniach zbgrzejni-
kami ciennymi podoga nie ma za wicej
ni 18C.
Jednak, jeli planujemy ogrzewanie pod-
ogowe, to warstwa ocieplenia powinna wy-
nosi ok. 20 cm styropianu. Rury ogrzewa-
nia ibdolna warstwa wylewki podogowej
maj nawet ponad 40C, czyli znacznie wi-
cej ni warstwa wierzchnia (maksymalnie
29C wbpokojach).
Drugie rdo strat ciepa do gruntu to
fundament. Wykonany zwykle zbbetonu,
czyli materiau dobrze przewodzcego cie-
po, wymaga izolacji cieplnej. Powinna by
przy tym odporna na zawilgocenie, bo ina-
czej straci swoje ciepochronne waciwo-
ci. Dobrze sprawdzaj sie specjalne odmia-
Wbprzypadku typowego fundamentu mi-
nimum to izolacja uoona od zewntrz
na Dlaczego izolacja jest niezbdna przede
wszystkim od zewntrz? Bo tam tempera-
tura gruntu zmienia si wbnajwikszym za-
kresie. Bez izolacji straty ciepa szcze-
glnie wbstrefie cokoowej, czyli powyej
gruntu byyby bardzo due. Cok ma
kontakt zbpowietrzem zewntrznym, kt-
rego temperatura spada zim nawet do
-20C, abpod budynkiem temperatura grun-
tu jest zawsze dodatnia. Jednostronna izo-
lacja jest jednak bardzo niedoskonaa. Std
pomys aby izolowa ciany fundamentowe
obustronnie, do czego wietnie nadaj si
np. styropianowe ksztatki szalunki tra-
cone, ktre wypenia si betonem. Tu poja-
wia si oczywiste pytanie, dlaczego pozo-
stawia nieosonite awy fundamentowe?
Bywaj one izolowane ze wszystkich stron
take od spodu polistyrenem ekstrudo-
wanym.
Warto sobie uwiadomi, e wbdomu bez
piwnicy temperatura fundamentu wbgrun-
cie jest dla nas bez znaczenia, obile tyl-
ko nie odbiera on ciepa zbczci nadziem-
nej. Mona wic, zamiast obkada izolacj
ciepln, cz podziemn odci cieplnie
od reszty budynku. Su do tego specjalne
bloczki fundamentowe obduej wytrzyma-
oci, abrwnoczenie niskim wspczyn-
niku przewodzenia ciepa wbkierunku pio-
nowym. Podobn termoizolacyjn warstw
ubdou mona te uoy wbcianach we-
wntrznych, posadowionych na podkadzie
podogowym na gruncie (tzw. chudziaku).
Radykalnie innym rozwizaniem jest
wykonanie pyty fundamentowej. Izolacj
ukadamy wwczas pod non pyt el-
betow, tak aby wystawaa poza jej kraw-
dzie. Dziki temu izolacj pyty mona po-
czy zbizolacj cian, uzyskujc cigo
termoizolacji. Niejednokrotnie okazuje si
to rozwizaniem prostszym ibwbostatecz-
nym rachunku taszym ni opisane wy-
ej docieplanie tradycyjnego fundamen-
tu ibaw. }
ARTYKU PROMOCYJNY ZAKAD CERAMIKI BUDOWLANEJ OWCZARY
0DWHULD\FHUDPLF]QHGHG\NRZDQHEXGRZQLFWZXSDV\ZQHPX
,QQRZDF\MQHSXVWDNLFHUDPLF]QHRbSDUDPHWUDFKQDPHGDO
FHFKFKDUDNWHU\]XMVLSXVWDNL7(502WRQ
:\QLNDWR]bIDNWXHSURGXNWWHQVWDQRZL
SRF]HQLHWUDG\F\MQHJR]QDQHJRRGW\VLF\
ODWPDWHULDXMDNLPVZ\URE\FHUDPLF]QH
QRZRF]HVQHMP\OLWHFKQLF]QHMLQQRZDF\M
QHMNRQVWUXNFMLRUD]Z\VRNLHMMDNRFLVXURZ
FZX\W\FKGRMHJRZ\WZRU]HQLD
%D]NDGHJRSXVWDNDFHUDPLF]QH
JR7(502WRQMHVWSU]HGHZV]\VWNLPJOL
QRSXVWDNZ7(502WRQMHVWZ\VRNL
XG]LDGUH:\UDHQLHZ\VRNLPDWX
WDM]QDF]HQLHWHFKQRORJLF]QHSRQLHZDGU
HQLHZ\PXV]DEDUG]RGXJGURJSU]HS\
ZXVWUXPLHQLDFLHSHJRSRZLHWU]D]bMHGQHM
SRZLHU]FKQLSXVWDNDGRGUXJLHM'XJDGUR
JD]RVWDDRVLJQLWDG]LNLZSURZDG]HQLX
EDUG]RGXHMLORFLFLDQHNZHZQWU]Q\FK
RbJUXERFLPP:bWHQVSRVEVWZRU]R
3
XVWDNL7(502WRQSURGXNRZDQH
SU]H]ILUP=&%2ZF]DU\WRSUR
GXNW\]b]DNUHVXFHUDPLNLEXGRZOD
QHMFKDUDNWHU\]XMFHVLQLHVSRW\NDQ\PL
ZDFLZRFLDPLX\WNRZ\PLXPROLZLD
MF\PLNRQVWUXRZDQLHFLDQGODGRPZ
SDV\ZQ\FKRbZVSF]\QQLNXSU]HQLNDQLD
QDXSNLNDMSURZHRUD]GRGDWNLZbSRVWDFL QRSXVWDNRbXOWUDZ\VRNLPRSRU]HFLHSOQ\P
WURFLQLbSXOS\FHOXOR]RZHM:bSURFHVLHSUR JZDUDQWXMF\Z\VRNL]RODF\MQR
GXNFMLGRGDWNRZHVNDGQLNLZ\SDODMVLFR
ZS\ZDQD]ZLNV]HQLHSRU\]DFMLPDWHULD PUSTAK CERAMICZNY
X']LNLWHPXREQLDVLZDUWRZVS EKOLOGICZNIE, TANIO,
F]\QQLNDSU]HZRGQRFLFLHSOQHMSXVWDND WYGODNIE
'RGDWNRZRSRZLHWU]H]DPNQLWHZbSRUDFK 3XVWDNL7(502WRQRIHURZDQHSU]H]SUR
]ZLNV]DMHJRDNXPXODF\MQRFLHSOQ GXFHQWD]b2ZF]DUSURGXNRZDQHVZ\F]
3RU\]DFMDPDWHULDXPDUZQLHZS\Z QLH]bQDWXUDOQ\FKVNDGQLNZ1LH]DZLHUD
QDMHV]F]HMHGHQZDQ\F]\QQLNRGG]LDX MRUD]QLHHPLWXMDGQ\FKQLHEH]SLHF]Q\FK
MF\QDHQHUJRRV]F]GQRGRPZSDV\Z VXEVWDQFML
Q\FK-HVWQLPG\IX]MDSDU\ZRGQHM]ZDQD 6ZLFZbSHQLEH]SLHF]QHGODF]RZLHND
SRZV]HFKQLHSDURSU]HSXV]F]DOQRFL:bRG LbWZRU]EXG\QNLRb]GURZ\PPLNURNOLPDFLH
UQLHQLXRGZLHOXQRZRF]HVQ\FKPDWHULD 1RZRF]HVQDWHFKQRORJLDLFKZ\WZDU]DQLD
FLHSDQDSR]LRPLH8 :P.'ODWHJR
SRU\]RZDQHSXVWDNL7(502WRQPRJE\
VWRVRZDQHGRZ]QRV]HQLDEXG\QNZVSH
QLDMF\FKZ\PDJDQLDEXGRZQLFWZDHQHUJR
RV]F]GQHJRLbSDV\ZQHJR
PUSTAK ObPARAMETRACH
PASYWNYCH
3R]LRPNRPIRUWXRUD]HQHUJRRV]F]GQRFL
NDGHJREXG\QNXZ\]QDF]DMMHJRSDUDPH
WU\FLHSOQRZLOJRWQRFLRZHDNXPXODF\MQH
L]RODFMLDNXVW\F]QHMSDURSU]HSXV]F]DOQR
FLRUD]SDURFKRQQRFL:UF]LGHDOQ\
PLZVNDQLNDPLZb]DNUHVLHZ\PLHQLRQ\FK
 %8'8-(0<'20  5/2016
ZEXGRZODQ\FKSXVWDNLFHUDPLF]QHSR Z\UQLDMHVSRUGLQQ\FKSURGXNWZFHUD
]ZDODMFLDQRPLbEXG\QNRZLRGG\FKD PLF]Q\FK=ZL]DQHMHVWWR]bQLVNJVWRFL
1DOH\SDPLWDHVDPZ\VRNLRSUFLHSO REMWRFLRZSU]\MHGQRF]HVQHMZ\VRNLHM
Q\QLHJZDUDQWXMHQLVNLFKNRV]WZRJU]HZD Z\WU]\PDRFL%XGRZDQHSU]\LFKXG]LDOH
QLD'ODWHJRF]VWRPDP\GRF]\QLHQLD]bV\ GRP\VWUZDHLbEH]SLHF]QH'RGDWNRZRSX
WXDFMZbNWUHMEXG\QHNGRNWUHJREXGRZ\ VWDNLFHUDPLF]QHQLHVWDU]HMVLLb]bELHJLHP
X\WRPDWHULDZRbQLVNLHMSDURSU]HSXV] F]DVXQLH]PLHQLDMVZRLFKZDFLZRFL
F]DOQRFLLbQLVNLPZVSF]\QQLNXSU]HZR :bRVWDWQLFKODWDFKFLJHXQRZRF]HQLD
G]HQLDFLHSDMHVW]DPNQLW\QDZ]UWHU QLHLbDXWRPDW\]DFMDSURGXNFMLSXVWDNZFH
PRVX:ZF]DVRV]F]G]RQHQHUJLWUDFL UDPLF]Q\FKVSRZRGRZD\REQLHQLHNRV]
VLZbWUDNFLHZLHWU]HQLD]DZLOJRFRQ\FKSR WZLFKZ\WZDU]DQLD:b]ZL]NX]bW\PLFK
PLHV]F]H FHQ\VSRUZQ\ZDOQHDbQDZHWQLV]HRGLQ
2SUF]Z\VRNLHMSRU\]DFMLZDQ\P Q\FKSURGXNWZEXGRZODQ\FK0XURZDQLH
DVSHNWHPZS\ZDMF\PQDHQHUJRRV]F]G EH]VSRLQ\SLRQRZHMSR]ZDOD]DRV]F]
G]LQDZHWGRSURFHQWNRV]WZ]DSUDZ\
5HGXNFMLSRGGDZDQHVUZQLHNRV]W\URER
FL]Q\'XHZ\PLDU\SXVWDNZSU]\MHGQR
F]HQLHQLV]HMPDVLHSR]ZDODMQDV]\ENLH
LbWDV]HZ]QRV]HQLHFLDQ}
=DNDG&HUDPLNL%XGRZODQHM2ZF]DU\
5(56WSLH6SND-DZQD
2ZF]DU\F0QLV]NZ
WHO
ZZZRZF]DU\SO
ARTYKU PROMOCYJNY SOUDAL
Ciepo, cieplej, ciepy monta!
Rozkad, ilo i umieszczenie okien ma decydujcy wpyw na wygld
naszego domu. Ale na tym nie koczy si ich rola: to one wpuszczaj
dzienne wiato, izoluj nas od haasu i chroni przed zimnem, wiatrem
ibwilgoci. Sprawiaj, e czujemy si bezpieczni. Ale niestety nie zawsze
N
owe okna to kosztowna inwestycja,
ktra wie si z inwazyjnymi pra-
cami budowlanymi lub remontowy-
mi. Nie ma to jednak a tak duego znacze-
nia, jeeli dziki tej inwestycji oszczdzimy
na kosztach ogrzewania w trakcie eksploata-
cji budynku. Oczywicie, nie bez znaczenia
jest te komfort ycia domownikw. Dziki
dobrej jakoci, energooszczdnym oknom
wbnaszym domu bdzie ciepo, sucho i przy-
jemnie bez wzgldu na to, co bdzie dziao
si za przysowiow szyb.
Niestety, rzeczywisto nie zawsze
ukada si wedug naszych scenariuszy.
Wyobramy sobie, e po wymianie okien
zamiast idealnej izolacji i przyjemnego cie-
pa zimne powietrze wdziera si przez mi-
kro-szczeliny do naszego domu, a na szy-
bach skrapla si woda. Wilgo zaczyna
atakowa ciany wok, na ktrych stopnio-
wo pojawia si ple. Z niepokojem patrzy-
my na zasony falujce jak przy otwartym
oknie, cho jest ono szczelnie zamknite.
Gdzie popenilimy bd?
Nawet jeli wczeniej przeprowadzilimy
dokadny wywiad i kupilimy dobrej jako-
ci okna u wiodcego producenta moe si
zdarzy, e nie bd one spenia swoje-
go zadania. Dlaczego? Bo nawet najdosko-
nalsza konstrukcja nie wystarczy jeli okna
zostay le zamontowane, a do ich montau
uyto niewaciwych materiaw.
BEZ CIEPEGO MONTAU
NIE MA DOBRYCH OKIEN!
Dane rynkowe mwi same za siebie przy-
czyn a 60% zgosze reklamowych doty-
czcych okien s wady montau, a le za-
montowane okna mog generowa nawet
45% strat energii cieplnej w pomieszczeniu.
Nietrudno sobie wyobrazi jak w takiej sy-
tuacji rosn koszty ogrzewania i jak wpywa
to na komfort mieszkacw. Dlatego Soudal
opracowa lini produktw zapewniajcych
prawidowy i niezawodny monta okien.
72 BUDUJEMY DOM 5/2016
Firma wprowadzia na rynek system
Soudal Window System (SWS), czyli tzw. cie-
py monta, ktry umoliwia prawidowy
monta trjwarstwowy okien w ociey zgod-
nie z zasad szczelniej wewntrz ni na ze-
wntrz. Rozwizanie to opiera si na uy-
ciu paroizolacyjnych tam okiennych, ktre
s skuteczn metod zabezpieczenia warstwy
piany poliuretanowej przed przenikaniem
wilgoci z otoczenia. A tylko sucha warstwa
piany gwarantuje utrzymanie odpowiednich
parametrw izolacyjnoci termicznej i aku-
stycznej. Ciepy monta zapewnia doskona-
szczelno na poczeniu okna ze cian,
zapobiega zawilgoceniu warstwy izolacyj-
nej i powstawaniu mostkw termicznych oraz
ogranicza ryzyko zagrzybienia cian wok
okien.
System SWS posiada aprobat technicz-
n Instytutu Techniki Budowlanej i co jest
bardzo istotne dla ostatecznych klientw
Soudal przeszkoli ju tysice monterw
okien w caej Polsce. Dlatego przy zlecaniu
prac montaowych naley upewni si, czy
montayci maj dowiadczenie i dysponu-
j odpowiedni wiedz nt. ciepego mon-
tau.
Soudal jest take partnerem oglnopolskiej
kampanii edukacyjnej Dobry Monta, ktrej
celem jest upowszechnianie zawsze aktual-
nej zasady wybr dobrego produktu jest tak
samo wany, jak jego dobry monta. }
SOUDAL Sp. z o.o.
ul. Gdaska 7
05-152 Czosnw, Czstkw Mazowiecki
tel. 22 785 90 40
www.soudal.pl
e-mail: soudal@soudal.pl
 O TYM NIKT CI TAK NIE OPOWIE
Zdaj si na fachowca. A wic na co
zwrci uwag, kupujc okna?
Wybierajc okna, wielu inwestorw kieruje
si wycznie cen, cz patrzy tylko na mate-
ria, z jakiego wykonane s ramy, jeszcze inni
priorytetowo traktuj kwesti bezpieczestwa.
Tymczasem dobre okno powinno spenia kil-
ka warunkw.

Chyba najwaniejsze, eby byo ciepe?

Tylko po czym to pozna?
Dokonujc wyboru, trzeba zwrci uwag na
wspczynnik U, okrelajcy ciepochronno
okna. Ju od 2014br. okna fasadowe nie mog
mie U wikszego ni 1,3 W/(m2K). Generalnie
im wspczynnik ten jest niszy, tym lepiej,
cho naley zachowa umiar, poniewa nisze
parametry maj swoj cen. Kupujc okna nie
dajmy si zwie. Wikszo producentw po-
daje parametry termiczne dla okna referencyj-
nego: jednoskrzydowego obwymiarach
123bx 148 cm. A dla naszych okien, o innych
wymiarach, ciepochronno bdzie nieco
inna. Niestety, niektrzy sprzedawcy podaj
wspczynnik U dla samej szyby, abten jest za-
wsze duo niszy. Energooszczdno okna za-
ley bowiem od waciwoci caego systemu
FOT. REHAU

szyb, profili oraz uszczelnienia.

Konsultacje budowlano-remontowe z Majstrem Guru. Na jakie jeszcze parametry powinienem

zwrci uwag?

Okna i drzwi
Bardzo istotna jest dwikoszczelno,
szczeglnie jeli okna domu wychodz na
ruchliw drog. Producenci posuguj si
wskanikiem Rw, ktry okrela zdolno
okien do tumienia haasw dobiegajcych
zbzewntrz budynku. Podawany jest w decy-
belach (dB) im jest wyszy, tym okno za-
Podczas tego spotkania dociekliwego inwestora zbfachowcem pewnia skuteczniejsz izolacyjno akustycz-
n. W domach pooonych w cichej okolicy
dowiemy si wszystkiego o stolarce okiennej i drzwiowej. wystarczy okno o wspczynniku Rw= 30

Poczwszy od tego na co zwraca uwag podczas zakupu 32 dB. Jeli w pobliu wystpuje jakie rdo
haasu, lepiej kupi okna obwspczynniku
po tajniki montau. Bobsam solidny produkt nie gwarantuje Rw rwnym przynajmniej 35 dB. Przed ha-
asem, ale ibutrat ciepa, lepiej chroni te
szczelnej i ciepej przegrody. okna charakteryzujce si du szczelno-
ci. Ten parametr okrelaj klasy od 1 do
4. Im wysza, tym okna przepuszczaj mniej
Dociekliwy Inwestor: Dzie dobry, panie orientuj si w tej tematyce. Co praw- powietrza. W Polsce do sprzeday dopusz-
inynierze! da czytaem co nieco o stolarce okien- cza si okna klasy 3 ib4. Oczywicie, przegro-
Majster Guru: Dzie dobry, mio znw nej ibdrzwiowej, ale ta problematyka jest da nie moe by cakowicie szczelna, dlatego
pana widzie! W czym mog pomc? do obszerna... by zapewni wymian powietrza, w domach
Chtnie pomog panu usystematyzo- bez wentylacji mechanicznej stosuje si na-
Do mojego domu chciabym wy- wa wiedz i udziel kilku wskazwek. wiewniki. Montuje si je na ramach ocie-
bra okna i drzwi. Licz na porady, Proponuj zacz od okien. nic i skrzyde okiennych, dziki czemu do po-
bo bszczerze mwic nie za bardzo mieszcze doprowadzane jest powietrze.

5/2016 BUDUJEMY DOM 73

O TYM NIKT CI TAK NIE OPOWIE KONSULTACJE BUDOWLANO-REMONTOWE Z MAJSTREM GURU
Najwaniejszym
parametrem jest
wspczynnik
przenikania caego
okna, nie samych szyb
czy ramy. SALAMANDER
WINDOW & DOOR SYSTEMS
A jak sprawdzi, czy okno bdzie do-
brze zabezpieczao antywamaniowo?
Syszaem, e wikszo wama do domw kowane dawniej, poniewa wykonywane s
odbywa si poprzez sforsowanie drzwi bal-
konowych lub okien.
Bezpieczestwo okna zaley od rodzaju za-
stosowanych oku, solidnoci profilu, rodza-
ju oszklenia i dodatkowych zabezpiecze, np.
w postaci klamek z zamkiem. Odporno na
wamanie okrela sze klas RC od 1 do 6. prawi. Profile drewniane wymagaj niestety
W przypadku najniszej bariera praktycznie
nie bdzie stawiaa oporu. Do sforsowania
okien o wyszej klasie wamywacz bdzie po-
trzebowa nieco wicej czasu. Jeli czuje si
pan niepewnie, warto dodatkowo rozway
zaoenie rolet antywamaniowych. Tebostat-
nie nie tylko utrudniaj wamanie, chroni
przed haasem ibnadmiarem soca, ale po-
zwalaj zmniejszy straty ciepa wbbudynku.
Wiem ju co nieco o najwaniejszych pa-
rametrach, teraz chciabym si dowiedzie,
jakie ramy wybra: drewniane, zbPVC,
abmoe aluminiowe? Ktre s najcieplejsze?
Rodzaj materiau, z jakiego wykonana jest
nowoczesna rama, nie ma wikszego wpy-
wu na ciepochronno okna. Liczy si g-
boko profilu, materia, z ktrego wykonano
ksztatownik usztywniajcy profil, ewentu-
alne wypenienie profilu materiaem termo-
izolacyjnym oraz obecno lub brak nakadek
termoizolacyjnych.
Mam wic rozumie, e okna z PVC
niebrni si niczym od drewnianych czy
aluminiowych?
Nie, to zdecydowanie zbyt daleko idcy
wniosek. Zacznijmy od tego, e w Polsce naj-
czciej stosuje si ramy z PVC i drewniane.
Profile aluminiowe s znacznie drosze, dla-
tego spotyka si je gwnie wbdomach pasyw-
nych lub w obiektach zbduymi powierzch-
niami przeszkle.
74 BUDUJEMY DOM 5/2016
Rnic pomidzy oknami plastikowy-
mi ibdrewnianymi jest sporo, ale wik-
szo zbnich dotyczy kwestii eksploatacyj-
nych ibprzede wszystkim ceny okna z PVC
s rednio 3050% tasze od drewnianych
odpowiednikw o podobnych parametrach.
Plastikowe okna praktycznie nie wymaga-
j konserwacji, dostpne s wbbardzo szero-
kiej gamie kolorystycznej. Niestety, s mniej
sztywne, wic nie sprawdz si przy bardzo
duych powierzchniach.
A co z oknami drewnianymi?
Okna drewniane cenione s przede wszyst-
kim za elegancj i naturalno. Oferowane
obecnie modele nie pacz si, jak te produ-
wamaniowe, poza tym od nich zaley sposb
z kilku warstw drewna, abnastpnie dokad-
nie impregnowane ibmalowane. S masywne,
stabilne ibsztywne jak wspomniaem, lepiej
od okien plastikowych nadaj si do du-
ych przeszkle i o nietypowych ksztatach.
Wbprzypadku drobnych usterek atwo je na-
konserwacji i malowania, cho niektrzy nie
uznaj tego za wad, poniewa w razie zmia-
ny koloru cian, mona atwo dopasowa do
nich kolorystyk stolarki.
Wydawa by si mogo, e okno to przede
wszystkim szyba. A jeszcze za wiele o tym
elemencie nie usyszaem...
Okno to, wbrew pozorom, do skompli-
kowany produkt, skadajcy si z wielu ele-
mentw. Oczywicie nie moe istnie bez
przeszklenia. Szyby produkowane s w kil-
ku odmianach. Oprcz standardowych, do-
stpne s take grubsze dwikochonne, an-
tywamaniowe, absorpcyjne chronice przez
przegrzaniem, ciepochronne, bezpieczne,
Na bardzo due przeszklenia najlepiej
nadaj si okna drewniane i aluminiowe. VEKA
ktre w przypadku stuczenia rozsypuj si
na nieostre drobinki, czy samooczyszczajce
z powok, na ktrej krople deszczu nie zo-
stawiaj ladw, zmywajc zanieczyszczenia.
Czy wybierajc szyby, naley te zwrci
uwag na uszczelki okienne?
Tak, uszczelki peni istotn rol. Tebumiesz-
czone pomidzy skrzydem ibramiakiem
okiennym chroni przed haasem, utrat cie-
pa, wod i kurzem. Uszczelki przyszybowe,
istotny jest ich kolor np. czarne nie bd si
komponoway zbbiaymi profilami.
A jaka jest rola oku w oknach?
Okucia mog stanowi zabezpieczenie anty-
otwierania okna, a tym samym nasz komfort
uytkowania. Obecnie standardem s okucia
obwodowe (zwane te obwiedniowymi) za-
wiasy ibmechanizm ryglujcy s ze sob po-
czone i wprawiane w ruch obrotem klamki.
Z tego, co si orientuj, okna mona
otwiera na rne sposoby.
Tak, cho najpopularniejsze s okna roz-
wierane ibuchylne oraz uchylno-rozwierane.
Te pierwsze otwieraj si jak skrzyda drzwi,
dziki zawiasom zamontowanym przy piono-
wej krawdzi ramy. Natomiast okna uchylne
zawiasy maj zamontowane poziomo. Trzeci
omawiany rodzaj okna uchylno-rozwiera-
ne bmona otwiera i pionowo, ibpoziomo.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby okna otwie-
rane wbrny sposb ssiadoway ze sob.
Najwaniejsze, aby dobra je do wasnych po-
trzeb ibeby wygodnie si zbnich korzystao.
U znajomych na tarasie widziaem okno
przesuwane na bok.
W przypadku duych powierzchni oszklo-
nych, wanie takich jak drzwi taraso-
we, rzeczywicie stosuje si okna przesuw-
ne na prowadnicach. Wynika to z tego, e
ramy znacznych rozmiarw s cikie i zwy-
ke zawiasy mogyby nie wytrzyma takie-
go obcienia. Z tego powodu nawet zwyke,
rozwierane okna nie mog mie zbyt duej
powierzchni i wymagaj podziau (ktry nie-
stety wpywa na estetyk okna). W mniej-
szych pomieszczeniach dominuj okna jedno-
i dwuskrzydowe. Kilka skrzyde to widok
charakterystyczny przede wszystkim w sa-
lonach. Unowoczeni bry budynku mo-
na montujc okna panoramiczne dziki
wzmocnionym profilom realne jest uzyska-
nie szklanej tafli obszerokoci nawet kil-
ku metrw. Takie rozwizanie sporo jednak kosztuje, podobnie jak
inne niestandardowe wyroby, np. okno obnietypowym ksztacie czy
nawet skrzydo z tzw. szprosami, czyli listwami dzielcymi je na
mniejsze pola.
Dokadny koszt stolarki okiennej poznamy u dostawcy, poniewa
okna wytwarza si na zamwienie, pod konkretne wymiary.

Na jakim etapie budowy domu najlepiej montowa okna?

Okna osadza si na koniec stanu surowego, kiedy mury s wysu-
szone. Ten etap ma bardzo istotne znaczenie. Na nic bowiem zda-
dz si wietnie dobrane okna, jeli ekipa montaowa popeni bdy.
Fachowcw najlepiej wybra korzystajc zbrekomendacji dostaw-
cy okien. Przed rozpoczciem prac naley z nimi dokadnie omwi
sposb montau.

Zaraz, zaraz, czy to oznacza, e okna mona montowa na r-

ne sposoby?
Tak, cz ekip nadal montuje okna jedynie z uyciem pianki
montaowej. To sposb znany od lat, chocia obecnie niezalecany.

Czyli mona inaczej?

Oczywicie. Duo skuteczniejszy jest monta warstwowy zbuy-
ciem tam rozprnych lub tam paroszczelnych ibtzw. ciepych
parapetw. Co prawda jest droszy i wymaga wikszej wprawy,
ale znacznie poprawia waciwoci izolacyjne miejsca styku okna
ze cian. Polega na dodaniu od wewntrz tamy paroszczel-
nej, ktra uniemoliwi wnikanie w piank montaow pary wod-
nej ibwilgoci z wntrza budynku. Od zewntrz piank zakry-
wa si specjaln foli paroprzepuszczaln i wodoodporn, ktra
bdzie chroni szczelin przed wilgoci i podmuchami wiatru.
Dodatkowe uszczelnienie przestrzeni pod oknem zapewni cie-
pe parapety, czyli odpowiednio wyprofilowane ksztatki zbtwar-
dego polistyrenu lub styropianu EPS. Zmniejszaj ucieczk ciepa
ibs oparciem dla parapetu wewntrznego i zewntrznego.

Wanie, parapety! Kompletnie o nich zapomniaem.

No i na czym postawiby pan kwiatki? Oczywicie artuj, rola
parapetw wykracza poza funkcj penienia podstawki pod roli-
ny. Przede wszystkim zabezpieczaj przed uszkodzeniami wn-
k okienn. Tradycyjnym materiaem na parapety wewntrzne jest

Okna przesuwne to wygodne rozwizanie w przypadku okien

tarasowych z wyjciem do ogrodu. VETREX
REKLAMA
O TYM NIKT CI TAK NIE OPOWIE KONSULTACJE BUDOWLANO-REMONTOWE Z MAJSTREM GURU
Monta warstwowy z uyciem tam
zapewnia szczelno poczenia okna
zbmurem i zabezpiecza piank montaow
przez zawilgoceniem. ALUPLAST
drewno, ale mona wybra wyroby drewno-
pochodne (np. z pyty wirowej), z kamie-
nia (np. granitu lub marmuru), zbkonglome-
ratu, zbmasy akrylowej zbwypeniaczami,
czy zbpytek ceramicznych. Podczas mon-
tau naley wsun krawd parapetu pod
ocienic okna na gboko min. 1 cm, Naprawd?
abmiejsce styku wypeni mas uszczelnia-
jc. Podokiennik powinien by zaklino-
wany wbotworach wycitych w cianach
po obu stronach okna na gboko 35bcm.
Odlego parapetu od grzejnika ma wyno-
si 1020 cm, co zapewni waciw cyrkula-
cj powietrza.
Co z parapetami zewntrznymi? Czy s
niezbdne?
Tak, bez nich fragment ciany pod oknem
ulegaby zawilgoceniu. Podokienniki ze-
wntrzne produkowane s gwnie z powle-
kanej blachy stalowej, aluminium, kamienia
lub ceramiki. Osadzajc parapet trzeba pa-
mita o tym, aby jego nachylenie wynosio
przynajmniej 5 stopni wbkierunku zewntrz-
Parapety zewntrzne najczciej wykonuje
si z blachy. RHEINZINK
76 BUDUJEMY DOM 5/2016
nym, aby umoliwi odpyw wody opadowej.
Parapet musi by wysunity ok. 5bcm poza
lico ciany, abjego zewntrzna krawd ufor-
mowana w tzw. kapinos (zakoczenie wymu-
szajce na spywajcej wodzie opadanie przed
licem ciany).
Chciabym ju zakoczy temat okien,
ale mam jeszcze jeden dylemat. Nie jestem
przekonany do zamontowania okien w po-
aci dachowej. Czy taka inwestycja nie jest
ekstrawagancj?
Skde, okna dachowe to standard! Tobzna-
komity pomys na dowietlenie poddasza. Okna dachowe najlepiej od razu wyposay
Wystpuj w rnych wersjach jako obro- w osony przeciwsoneczne. FAKRO
towe, kolankowe czy balkoniki dachowe.
Wybr jest bardzo szeroki, co daje moliwoci
niemal dowolnej aranacji poddasza. Bardzo
efektownie wygldaj wbparach i zgrupowa-
ne po kilka, dziki nim pokoje poddasza oraz
cay budynek mog zyska wyjtkowo atrak-
cyjny wygld.
Nie wiem czy pan wie, e na rynku dostp-
ne s te okna do dachw paskich.
Tak, dziki nim mona zyska dodatkowe
rdo wiata dziennego, dlatego polecane s
szczeglnie do pomieszcze mniej dowietlo-
nych, jak azienki czy korytarze.
Pomieszczenia pod paskim dachem
No wanie, czy przez okna dachowe nie mona dowietli wietlikami lub oknami
przeznaczonymi do takich poaci. VELUX
dostanie si do domu woda?
Nie, pod warunkiem, e nie bdzie pan na zewntrz okien. Wrd tych pierwszych
otwiera okna podczas ulewy. Produkowane najprostszym wariantem jest zamocowanie
obecnie okna dachowe s bardzo nowoczesne, w grnej czci okna rolety, ktr w razie po-
szczelne i charakteryzuj si znakomitymi pa- trzeby rozwija si rcznie. Do wyboru s te
rametrami termoizolacyjnymi, porwnywal- wysuwane z kasety na zasadzie harmonijki
nymi z oknami fasadowymi. Oczywicie mu- plisowane zasony, lub znane z okien fasa-
sz by dobrze zamontowane, ale tym zajmuje dowych aluzje.
si ekipa dekarska podczas wykonywania da- Duo skuteczniejsze s jednak osony ze-
chu po przygotowaniu oacenia lub deskowa- wntrzne, ktre wbprzeciwiestwie do swo-
nia, a przed uoeniem pokrycia dachowego. ich wewntrznych odpowiednikw, wytwa-
rzane s nie zbmateriau, a z aluminiowych
Pewnie takie okna s bardzo drogie? lameli, poczonych specjalnymi cznikami.
Zazwyczaj s drosze od okien fasadowych Wysuwaj si z umieszczonej nad oknem ka-
o zblionych parametrach, lecz moim zda- sety i poruszaj po bocznych prowadnicach.
niem warto rozway tak inwestycj. Jeli Umoliwiaj cakowite lub czciowe zaciem-
ju na si chce pan szuka ich wad, wska nienie poddasza. Nie tylko chroni przed
jedn w ciepe dni, dostajce si przez nie socem, ograniczaj poza tym straty ciepa
promienie soneczne mog by bardzo uci- w zimie i stanowi zabezpieczenie antywa-
liwe i nadmiernie nagrzewa wntrza. maniowe. Alternatywn oson s pprze-
zroczyste markizy wysuwane zbkasety nie
Wiedziaem, e zbyt piknie to wyglda! zasaniaj zupenie widoku przez okno, a do-
Spokojnie, rozwizanie tego problemu jest datkowo tumi odgosy spadajcych kropel
proste. Do ochrony okien dachowych su deszczu. Wytwarza si je z wkna szklanego
specjalne osony, montowane wewntrz lub lub siatki PVC, odpornej na dziaanie czyn-
 W O !
NO

OKNA SYNEGO
Ciepo Twojego Domu

Raz, dwa, trzy okien szukasz Ty!

A jeli szukasz okien lepszych ni inne, sprawd SYNEGO.

Raz do 50 % lepsza izolacja cieplna*. CHAMPION

Dwa do 22 razy mniej haasu*.

Trzy cena, ktr polubisz.
2015
Raz, dwa, trzy. Twj dom, SYNEGO i Ty.

* Wicej na www.rehau.pl/synego
O TYM NIKT CI TAK NIE OPOWIE KONSULTACJE BUDOWLANO-REMONTOWE Z MAJSTREM GURU
Drzwi zewntrzne najlepiej kupi z tej samej
kolekcji co brama garaowa i dopasowa ich
kolorystyk do okien i elewacji domu. KRISPOL
nikw atmosferycznych, wbtym nawet bardzo
silnego wiatru.
W jaki sposb obsuguje si takie osony?
Wikszoci wymienionych oson mo-
na sterowa automatycznie, za pomoc pi-
lota albo umieszczonego na cianie panelu
kontrolnego. Prd czerpany jest z domowej
sieci lub... z natury. Niektre nowoczesne
rolety ibmarkizy solarne wyposaone s bo-
wiem wbakumulator adowany z baterii so-
necznej.
O oknach wiem ju wszystko, przejdmy
teraz do drzwi. Tylko od czego tu zacz?
Jak wiadomo, drzwi dziel si na zewntrz-
ne (wejciowe) i wewntrzne. Zacznijmy od
tych pierwszych. Wybierajc drzwi wejciowe
do domu, szczegln uwag naley zwrci
na trzy parametry: termoizolacyjno, ochro-
n akustyczn oraz odporno na wamanie.
To podobnie, jak w przypadku okien.
Tak. Zgodnie z przepisami, drzwi zewntrz-
ne powinny mie wspczynnik przenika-
nia ciepa U <b1,7bW/(mK). W 2017 r. b-
dzie on wynosi 1,5, abwb2021br. 1,3 W/(mK).
Termoizolacyjno zaley od konstrukcji
i zastosowanych materiaw. Cieplejsze s
drzwi grubsze, zbwiksz warstw materia-
u izolacyjnego styropianu, weny mineral-
nej lub pianki poliuretanowej. Aby drzwi do-
brze chroniy przed zimnem, musz by te
dobrze dopasowane do ocienicy. Istotne s
wic uszczelki na styku skrzyda i ocienicy
oraz dobrze uszczelniona cz progowa.
Ciepe i szczelne drzwi lepiej zabezpiecza-
j dom rwnie pod wzgldem akustycznym.
Przy zakupie warto dodatkowo zwrci uwa-
78 BUDUJEMY DOM 5/2016
g na wspczynnik Rw (analogicznie jak przy
doborze okien), okrelajcy izolacyjno aku-
styczn. Im jest on wyszy, tym lepsze s
wasnoci tumienia dwikw. Cisz i kom-
fort wbdomu zapewni drzwi obRw=3035 dB.
Pozostaje kwestia odpornoci na wama-
nie.
To jeden z kluczowych parametrw. Drzwi,
podobnie jak okna, produkowane s w sze-
ciu klasach odpornoci RC od 1bdo 6. Im
wysza, tym wiksza jest odporno na wa-
manie. Drzwi niszej klasy zapewniaj tyl-
ko podstawow ochron, te wyszej bd sta-
wiay opr nawet wwczas, gdy wamywacz
bdzie uywa do ich sforsowania elektrona-
rzdzi duej mocy. Tego typu modele maj so-
lidn konstrukcj. Rama skrzyda wzmocnio-
na jest kilkumilimetrowymi poziomymi lub
pionowymi prtami, a drzwi pokryte s sta-
low blach ibmaj bolce antywywaenio-
we, ktre wsuwaj si w otwory wbocienicy. metali). Aby wpuci do wntrza wicej wia-
Do tego dochodz zamki wielopunktowe, lo-
kowane wbkilku miejscach na caej dugoci
skrzyda oraz wzmocnione zawiasy chronio-
ne metalowymi osonami, zabezpieczajcymi
przed przeciciem. Takie drzwi montuje si
na stalowej ocienicy, ktra wymaga gbo-
kiego zakotwienia wbmurze.
A z jakich materiaw produkuje si
drzwi zewntrzne?
Do wyboru mamy drzwi wykonane zbdrew-
na, stali, PVC, wkna szklanego lub z alum-
inium. Czsto w jednym modelu spotyka si
rne materiay, np. skrzyda stalowe pow-
lekane s foli PVC, a ramy skrzyda zbPVC adnych ogranicze bna zamwienie mona
wzmacniane aluminium. Kady materia ma
zalety i wady. Zalet drzwi drewnianych jest
Wygodne drzwi zewntrzne powinny mie
minimum 90 cm szerokoci. M&S WI}CEJ NI OKNA
dobra izolacyjno akustyczna. Wad bwra-
liwo na zmiany wilgotnoci. Drzwi stalowe
s odporne na zniszczenia, lecz cikie.
Z kolei te z PVC charakteryzuj si bardzo
dobr dwikochonnoci, izolacyjnoci
ciepln, lekkoci, atwoci montau, ale
po uszkodzeniu trudno je naprawi. Drzwi
zbwkna szklanego maj dobre parametry
termoizolacyjne i akustyczne, s lekkie, ale
drogie. Natomiast skrzyda aluminiowe za-
pewniaj bardzo dobr dwikochonno,
ale s mao odporne np. na wgniecenia.
Elementem w drzwiach jest te szko,
prawda?
Tak, drzwi zewntrzne mog by czciowo
przeszklone. Do tego celu uywa si mocniej-
szych szyb. Mog by przezroczyste, matowe,
pprzepuszczalne lub fusingowe (metoda
ich wytwarzania polega na wtapianiu w mas
szklan rnokolorowego szka oraz tlenkw
ta, nad skrzydem mona umieci nadwie-
tle w ksztacie prostokta, odcinka koa itp.
Trzeba jednak pamita, e due przeszkle-
nia to wiksze ryzyko, e drzwi zostan sfor-
sowane.
A co z innymi wymogami, stawianymi
drzwiom?
Zgodnie z obowizujcymi przepisami,
drzwi zewntrzne musz mie minimum
90bcm szerokoci i co najmniej 200 cm wy-
sokoci w wietle ocienicy. Standardowe
drzwi maj ksztat prostokta i s jednoskrzy-
dowe, aczkolwiek pod tym wzgldem nie ma
je np. zwieczy ukiem.
Drzwi mog si otwiera do wewntrz lub
na zewntrz. Korzystniejszy jest ten dru-
gi wariant takie skrzydo trudniej jest wy-
pchn zbzawiasw, poza tym taki model jest
szczelniejszy, poniewa wiatr dociska je do
ocienicy.
Jakich rad dotyczcych montau drzwi ze-
wntrznych moe mi pan udzieli?
Drzwi zewntrzne osadza si podczas ostat-
niego etapu wykaczania domu, gdy po-
mieszczenia s ju otynkowane, pomalowa-
ne ibuoono podogi. Ale ju na etapie stanu
surowego trzeba ustali, jakie wymiary bd
miay ocienice drzwiowe. Pozostawione
na nie otwory powinny by ob34 cm szer-
sze. Przed zamwieniem drzwi powinien by
te ustalony poziom posadzek, aby potem nie
trzeba byo przycina skrzyde drzwiowych.
O TYM NIKT CI TAK NIE OPOWIE KONSULTACJE BUDOWLANO-REMONTOWE Z MAJSTREM GURU

W cianie jednowarstwowej drzwi powin- szy. Standardowa szeroko skrzyde drzwi

ny by umieszczone w poowie jej grubo-
ci, w cianie dwuwarstwowej jak najbliej
krawdzi zewntrznej warstwy nonej, na-
tomiast wbcianie trjwarstwowej w pasz-
czynie ocieplenia (lub do ciany nonej).
Sam monta wyglda podobnie jak wbprzy-
padku okien. Po zawieszeniu skrzyda naley
wyregulowa zawiasy, aby klucze przekrca-
y si w zamkach bez oporw, a bolce wcho-
dziy bez ocierania w gniazda ocienicy.
Czas na drzwi wewntrzne. Nie trzeba
chyba im powica zbyt wiele miejsca?
Wybaczy pan, lecz nie zgodz si z takim
podejciem. Przecie drzwi wewntrzne to
jeden z najczciej uywanych elementw
domu! Ich zadaniem jest nie tylko oddziela-
nie, izolowanie akustyczne i dowietlanie
wntrz, peni te funkcj dekoracyjn.
Ma pan racj, panie inynierze. Wbdomu
cigle otwiera si jakie drzwi, nawet za
bardzo si nad tym nie zastanawiajc.
Czym wic kierowa si przy ich wyborze?
Drzwi powinny by przede wszystkim so-
lidne, bezpieczne, estetyczne oraz harmo-
nizowa z danym wntrzem. Skrzyda we-
wntrzne produkuje si przewanie zbdrewna
litego lub klejonego warstwowo. W sprzeda-
y s te modele z pyt drewnopochodnych.
Rni si nie tylko materiaem, z jakiego s
wykonane, ale take budow. Najwaniejszy
jest podzia na przylgowe po zamkniciu
wystajce nieco przed lico ciany, oraz bez-
przylgowe, czyli zlicowane z jej paszczyzn.
Do wyboru mamy drzwi pene ibzbprze-
szkleniami. Te pierwsze zaleca si do po-
mieszcze, w ktrych chcemy zachowa in-
tymno. Drzwi z przeszkleniami pozwol
zbkolei dowietla ciemne wntrza.
Np. korytarz?
Tak. Zwolennicy minimalistycznych roz-
wiza mog zdecydowa si na drzwi zbalu-
miniow ocienic, ktra jest ukryta wbmur-
ze. Jej monta wymaga odpowiedniego
przygotowania otworw drzwiowych, jednak
efekt jest bardzo ciekawy ukryta ocienica
sprawi, e drzwi wtapiaj si w cian.
Wiem te, e drzwi mog otwiera si
wbrny sposb.
Brawo, nie wszyscy maj wiadomo,
e istniej drzwi inne ni uchylne, zwa-
ne rozwieranymi. Wynika to z tego, e ten
rodzaj jest zdecydowanie najpopularniej-
uchylnych to: 70, 80, 90 i 100 cm, natomiast
wysoko to 203 cm. Wystpuj jako jed-
no- lub dwuskrzydowe. Ze wzgldw bez-
pieczestwa, drzwi w azienkach, toaletach,
kuchniach i kotowniach musz otwiera si
na zewntrz. Wane, aby skrzyda nie kolido-
way ze sob przy otwieraniu i nie otwiera-
y si na zewntrz w pobliu ciasnych cigw
komunikacyjnych.
Nie kade pomieszczenie da si zaarano-
wa tak, aby drzwi nie przeszkadzay.
W mniej ustawnych wntrzach, mona za-
planowa drzwi rozsuwane, ktre zajmu-
j znacznie mniej miejsca, ni rozwierane.
Montuje si je na dwa sposoby. Pierwszy po-
lega na przytwierdzeniu do ciany prowad-
nicy, po ktrej przesuwa si skrzydo lub
skrzyda. Mankamentem takiego rozwi-
zania jest to, e ich w pobliu nie mona
ustawi adnych mebli, a sama prowadni-
ca na cianie te nie wyglda zbyt efek-
townie. Wygodniejsze jest zamontowanie
drzwi przesuwnych chowajcych si w cia-
nie bkonstrukcja jest wtedy niewidoczna.
Monta wie si jednak z koniecznoci
wykucia w przegrodzie otworu, w ktrym
ukryta bdzie specjalna kaseta na drzwi lub
zamontowania kasety na cianie.
Alternatyw s drzwi harmonijkowe.
Skadaj si z paneli szerokoci 510 cm, - Wspomn o kilku typowych bdach, ktre
czonych pasami materiau z elastycznego
tworzywa lub ptna. Nie zajmuj dodatko-
wej przestrzeni, poniewa nie wychodz poza
ocienic. Ich wad jest to, e zmniejsza-
j szeroko otworu i nie stanowi skutecznej
bariery akustycznej i termicznej.
W miejscach, w ktrych nie da si zasto-
sowa drzwi uchylnych, mona zamonto-
wa drzwi amane. Przesuwaj s po prowad-
nicach, ale zoone s najczciej z dwch
paneli, poczonych ze sob zawiasami.
Skadaj si w p, za po rozoeniu prawie ka, czy zachowany jest kt prosty pomidzy
nie rni si od drzwi uchylnych. bokami a poprzeczk. Zdarza si rwnie,
W jaki sposb montuje si drzwi we-
wntrzne?
Sposb montau zaley od rodzaju drzwi
i materiau, z jakiego s wykonane.
Wskazwki zawarte s zazwyczaj wbinstruk-
cji doczonej do modelu. Ocienice prze- rzystywanych zawiasw krytych, w ogle
znaczone do lekkich drzwi pycinowych osa-
dza si przewanie na piank montaow,
natomiast cisze, np. z litego drewna, wy-
magaj dodatkowego zamocowania za pomo-
c kokw rozporowych.
Nowoczesna stylistyka drzwi
wewntrznych to najczciej prosta forma
ibbiay kolor. INVADO
Do wyboru mamy ocienice stae ibnaj-
powszechniej obecnie stosowane regulowane.
Te pierwsze maj okrelon szeroko, dopa-
sowan do standardowej gruboci murw.
A co z ocienicami regulowanymi?
W ocienicach regulowanych szeroko
mona zmienia w okrelonym zakresie (naj-
czciej 2bcm), co umoliwia atwe dopasowa-
nie do rnych gruboci cian.
Na co zwraca uwag podczas montau?
zdarzaj si przy tego typu pracach. Jednym
z nich jest uzupenianie zbyt szerokiej (po-
wyej 23 cm) szczeliny montaowej wok
ocienicy piank. Takie rozwizanie osa-
bia mocowanie, dlatego zbyt szeroki otwr
drzwiowy naley zwzi, np. przyklejajc
paski z pyty gipsowo-kartonowej. Czstym
bdem jest te niedokadne ustawienie
ocienicy. Prawidowo naley spraw-
dzi nie tylko poziomic, ale take mierzc
przektne czy za pomoc duego ktowni-
e ze wzgldu na zbyt niski otwr drzwiowy
skrzydo wymaga skrcenia. Wbtakich przy-
padkach trzeba pamita, e przycicie wi-
cej ni 3 cm skrzyda mogoby doprowadzi
do jego deformacji. Cobwicej, niektrych ty-
pw skrzyde, ze wzgldu na rodzaj wyko-
nie wolno skraca.
Bardzo dzikuj za rozmow i cenne rady.
Do widzenia!
Do widzenia, ycz udanych wyborw! }

80 BUDUJEMY DOM 5/2016

NEW
DESIGN
ARTYKU PROMOCYJNY 32=%8'

Technologia ubpodstaw drewnianego okna pasywnego

1DSU]\NDG]LHRNQD3DVVLYHPDUNL32=%8']ZUDFDP\XZDJ
QDUR]ZL]DQLDNWUHZS\ZDMQDHQHUJRRV]F]GQRRNLHQ
GUHZQLDQ\FKLbWRQLHW\ONR]DUD]SR]DNXSLHDOHUZQLHSRZLHOX
ODWDFKX\WNRZDQLD

 Z\VRNLHMNODV\RNXFLDNWUHRJUDQLF]DM
QDSUHQLDLbVSUDZLDMHRNQRX\WNXMHP\
]bSU]\MHPQRFL
 PRQWDRNQD]bX\FLHPRGSRZLHGQLFK
WHFKQLNLbVSHFMDOLVW\F]Q\FKXU]G]HNW
U\]DSRELHJDXV]NRG]HQLRPSRZVWDZDQLX
PRVWNZWHUPLF]Q\FKLbQLHSRWU]HEQ\FKQD
SUHZbNRQVWUXNFMLRNQD
 RNUHVRZHSU]HJOG\LbUHJXODFMHNWUHSR
]ZDODMZ\NOXF]\SU]HGZF]HVQH]X\FLH
RNLHQQSZbZ\QLNXQLHSUDZLGRZHJRSU]\
OHJDQLDVNU]\GDGRUDP\

5HDOL]XMFWH]DVDG\32=%8'RIHUXMH
ODWJZDUDQFMLQDRNQDGUHZQLDQHLbQDZHW
ODWQDRNQDGUHZQLDQRDOXPLQLRZH}

:LFHMQDSR]EXGSO

2
NQDSDV\ZQHF]\OLWHSU]H]QDF]R  RGSRZLHGQLHV]NRSR]ZDODMFHQD]\VNL
QHGRGRPZRbQDMQLV]\P]DSR FLHSOQH]bSURPLHQLRZDQLDVRQHF]QHJRDOH
WU]HERZDQLXQDHQHUJLGRRJU]H RJUDQLF]DMFHHPLVMFLHSDQD]HZQWU]
ZDQLDLbZHQW\ODFMLRN.:KPURN ']LNLW\PUR]ZL]DQLRPGUHZQLDQH
PDMEXGRZSRGSRU]GNRZDQRVLJQL RNQRSDV\ZQHMDNRQRZHPDZDFLZHSD
FLXMDNQDMQLV]HJRZVSF]\QQLNDSU]HQL UDPHWU\HQHUJRRV]F]GQRFL'REU]HMHG
NDQLDFLHSD8ZNWU\ZbSU]\SDGNXRNQD QDNDE\WHSDUDPHWU\]RVWD\]DFKRZDQH
3DVVLYHZ\QRVL:P.&HUW\ILNDW SU]H]ODWD
,QVW\WXWXZb'DUPVWDGW 6XWHPXRGSRZLHGQLHSURFHV\SURGXN
2VLJQLFLXWDNLHJRZ\QLNXVXPLQ FMLLbSURIHVMRQDOQ\PRQWD:bV]F]HJOQRFL
 VHOHNFMRQRZDQHGUHZQRZbW\PZ\SDG  SUDFDGRZLDGF]RQ\FKSUDFRZQLNZ
NXQDMFLHSOHMV]HGUHZQRVRVQRZH LbX\FLHQDMQRZV]\FKPDV]\QGRSURGXNFML
 SURILOUDP\LbVNU]\GDRbJERNRFL G]LNLQLPNDGHRNQRPDZ\VRNMDNR
PPNOHMRQ\]bZDUVWZGUHZQDSU]\QD MHVWWUZDHRGSRUQHQD]PLDQ\WHPSHUDWX
32=%8'UHDOL]XMHUZQLHGXHLQZHVW\FMH
SU]HPLHQQ\PXRHQLXXVRMHQLD U\ZDQHSU]\GX\FKSU]HV]NOHQLDFKSR EXGRZODQHPLQZb]DNUHVLHLQIUDVWUXNWXU\
 VSHFMDOQHNRPRU\ZbUDPLHLbVNU]\GOHZ\ XGQLRZ\FKFLDQEXG\QNZLbSR]EDZLRQH NROHMRZHMLbGURJRZHMRUD]EXG\QNZ
PLHV]NDOQ\FKLbNRPHUF\MQ\FK
SHQLRQHDHURHOHPNWUHREQLDMZVS VDE\FKSXQNWZQDF]HQLDFKUDPLDNZ
F]\QQLNSU]HQLNDQLDFLHSDW\FKHOHPHQ F]\ZbRNROLFDFKXV]F]HOQLH
WZ]DFKRZXMFSU]\W\PGXV]W\ZQR  SRNU\FLHGUHZQDODNLHUDPLZbWHFKQRORJLL Siedziba firmy
NRQVWUXNFMLRNQD F]WHURZDUVWZRZHM]bX\FLHPURERWDODNLHU ibsalon firmowy (Pozna):
POZBUD T&R S.A.
 OXEQDZHWNRPRURZ\SDNLHWV]\ERZ\ QLF]HJRNWU\QDNDGDUZQRPLHUQLHZDU Wysogotowo, ul. Bukowska 10A
]bSU]HVWU]HQLDPLZ\SHQLRQ\PLDUJRQHP VWZ\ODNLHUZWZRU]FMHGQRURGQV]F]HO 62-081 Przemierowo
OXENU\SWRQHP QSRZRNFKURQLFGUHZQR tel. +48 61 816 32 97
tel. +48 61 899 40 99
 V]\E\]HVSRORQHW]ZFLHSUDPNGR  VWRVRZDQLHXV]F]HOHNLbVLOLNRQZRbZ\ e-mail: biuro@pozbud.pl
GDWNRZRSRSUDZLDMFUR]NDGWHPSHUDWXU\ VRNLHMRGSRUQRFLQDSURPLHQLRZDQLH89 www.pozbud.pl
QDVW\NXGUHZQD]HV]NHP LbXS\ZF]DVX

82 BUDUJEMY DOM 

 FUNDAMENTY ABC MkDREGO BUDOWANIA

Zobacz
jak wykona
fundament
grzewczy

Od podstaw
Joanna Dbrowskai
FOT. LEGALETT

Fundament to najwaniejsza cz kadego budynku, na nim opiera si

bowiem ciany, strop ibdach. Od jego wykonania zaczyna si budow
domu. Wane by dostosowa rodzaj fundamentu do gruntu nabdziace
ibprzewidywanych obcie oraz zabezpieczy go przed wilgoci z gruntu
oraz ograniczy straty ciepa.

O
bcienia, jakie przenosi funda-
ment zale gwnie od wielko-
ci domu, liczby kondygnacji oraz
technologii budowy. Najcisze s muro-
wane z penej cegy ceramicznej lub silika-
towej, najlejsze budowane w technologii
szkieletowej.
Przy wznoszeniu fundamentw istot-
ny jest rwnie rodzaj podoa. Najatwiej nie kupiona dziaka, eby mona byo le-
wykona fundament na stabilnym i no-
nym podou ze ska, wiru lub piasku. na niej domu. Z bada takich mona zre-
Trudnoci przysporz niestabilne grunty zygnowa jedynie wtedy, gdy wok stoj
nasypowe i organiczne, np. torf. Ze wzgl- ju budynki podobne wielkoci do nasze-
du na bardzo sab nono wymaga- go ibwiadomo, e ssiedzi nie mieli proble-
j specjalnych (drogich) sposobw po- mw z ich budow.
sadowienia, a w skrajnych przypadkach Midzy innymi z tego powodu fundamen-
wbogle nie nadaj si pod budow. Dlatego ty zawsze s projektowane indywidualnie,
warto zleci badanie gruntu zanim zosta- nawet w przypadku kupna projektu zbkata-
logu. Dostosowanie fundamentu do wa-
piej oceni rzeczywisty koszt postawienia runkw gruntowych jest obowizkowym

5/2016 BUDUJEMY DOM 83

ABC MkDREGO BUDOWANIA FUNDAMENTY
elementem adaptacji. Ponadto dokumen-
tacja musi zawiera opini geotechniczn,
okrelajc warunki posadowienia.
G}BOKOm
POSADOWIENIA
Powszechne uwaa si, e budynek powi-
nien by posadowiony poniej strefy prze-
marzania gruntu, czyli okoo 1bm poniej
poziomu terenu. Nie jest to jednak praw-
da takie fundamentowanie jest koniecz-
ne tylko na gruntach wysadzinowych, kt-
re zawieraj due iloci drobnych czstek
zwikszajcych swoj objto wbwyni- si wbgruncie murowane i elbetowe supy
ku zamarzania. S to grunty gliniaste oraz
zbdomieszkami organicznymi (np. torf).
Na gruntach niewysadzinowych gru-
bych piaskach i wirach, ktre w Polsce
wystpuj najczciej, fundament mona
wykona pytko przewanie 60bcm po-
niej poziomu terenu. Lecz to rozwizanie
nie jest powszechnie stosowane, poniewa
na potrzeby pytkich fundamentw nale-
aoby zrobi wiele prbnych wykopw, pozioma belka ze zbrojonego betonu, uo-
bobgrunt moe by inny nawet wbodlegoci
kilku metrw, pomidzy kracami budyn-
ku. Poza tym wbprzypadku niewielkich do-
Strefy przemarzania gruntu w Polsce.
84 BUDUJEMY DOM 5/2016
mw rnica wbkosztach wykonania cian
fundamentwych zagbionych na 60 czy
100 cm jest niewielka. Midzy innymi dla-
tego pytkie pyty fundamentowe projek-
tuje si wbkonstrukcjach, wbktrych nie-
wielkie ruchy gruntu nie powoduj szkd
ibktrych posadowienie poniej strefy prze-
marzania znacznie podniosoby koszty bu-
dowy. Nabog nale do nich drewnia-
ne budynki gospodarcze oraz tarasy, ktre
zwykle wznoszone s na fundamentach
punktowych (stopach oddalonych od sie-
bie ob12bm). W taki sam sposb osadza
ogrodzeniowe z przsami z desek lub me-
talowych paneli. Taka konstrukcja moe si
bez szkody odksztaca, podczas gdy mur
by popka.
AWY I CIANY
FUNDAMENTOWE
W wikszoci domw fundament skada
si z aw i cian fundamentowych. awa to
ona w gruncie, na dnie wykopu pod fun-
damenty. Zbrojenie jest koniecznie, bo za-
rwno grunt pod budynkiem, jak i nacisk
Zalewanie betonem aw fundamentowych.
LAFARGE
wywierany przez nadziemn cz budyn-
ku nigdy nie s jednolite. Wskutek tych
rnic awa pracuje niczym belka spoczy-
wajca na wielu podporach, wbniektrych
miejscach ciskana, wbinnych rozcigana.
Zabbeton bez zbrojenia jest odporny tyl-
ko na ciskanie. Bez zbrojenia awa by po-
pkaa. Pkayby te mury na niej spoczy-
wajce. Jeli nono gruntu wymaga, aby
awa bya szersza (a zatem i wysza), to ze
wzgldw oszczdnociowych wykonywa-
na jest jako elbetowa, ze zbrojeniem po-
przecznym. Gdy konstrukcja domu jest
lekka (np. szkieletowa) albo grunt charak-
teryzuje si wysok nonoci, awy by-
waj zbdne. Oparciem dla cian moe
by wwczas mniej masywny fundament
obszerokoci odpowiadajcej gruboci
cian nadziemia z reguy ok. 25bcm, wy-
lewany bezporednio w gruncie.
W przypadku domw czciowo pod-
piwniczonych, stawianych na skarpach
lub przylegajcych do istniejcego bu-
dynku, formuje si awy schodkowe.
Wykonuje si je jako zbrojone wzdu-
nie na caej dugoci, przy czym wyso-
ko stopni nie powinna by wiksza ni
30 cm, a ich dugo powinna wynosi
cobnajmniej 1 m.
ciany fundamentowe to mur czcio-
wo zagbiony wbziemi. Na nich, oddzielo-
ne izolacj przeciwwilgociow spoczywa-
j ciany nadziemia. W zalenoci od tego

poprzeczka
podune zbrojenie awy
strzemiona
awa fundamentowa przed zalaniem betonem.
awy schodkowe.
czy pod domem jest piwnica, czy te budu-
jemy go na gruncie, ciany fundamentowe
stawia si nieco inaczej.
W budynku z piwnic ciany s wy-
sze o przynajmniej 1bm i z uwagi na napr
ziemi tylko z jednej strony (od zewntrz)
wymagaj wzmocnienia wbpostaci zbroje-
nia. Wbdomu bez piwnicy ciany funda-
zawiesie zbrojenia
zamocowanie deskowania
deskowanie
folia budowlana
podsypka wirowa lub chudy beton
maks. 30 cm
0 cm
. 10
min
czciowe podpiwniczenie budynku
mentowe s obustronnie obsypane ziemi.
Napr gruntu si wic rwnoway. zbwkna szklanego lub poliestru sklejanej
ciany fundamentowe najwygodniej wy-
kona z bloczkw betonowych lub z uy- by wysunite ok.b20bcm poza obrys cian,
ciem szalunkw wielokrotnego uycia
(systemowych), ktre mona wypoyczy. przeciwwilgociow pod podog parteru.
W domach podpiwniczonych koniecz-
ne moe by ich wzmocnienie elbetowy-
mi supami bd zbrojeniem ukadanym
w spoinach poziomych. Zabezpieczaj
one przed odksztaceniem ciany w wyni-
ku bocznego naporu gruntu od zewntrz.
Bloczki fundamentowe (38 x 24 x 12 cm)
s materiaem popularnym i atwo dostp-
nym wblokalnych wytwrniach. Dobbudo-
wy cian podziemia gwnie piwnicz-
nych mona uy rwnie bloczkw
keramzytobetonowych lub betonowych
pustakw zasypowych. Te pierwsze zwik-
sz ciepochronno, a gdy uyjemy pu-
stakw zasypowych, moemy wygodnie
wzmocni ciany pionowym zbrojeniem.
PYTA FUNDAMENTOWA
Zamiast aw i cian fundamentowych
mona zastosowa pyt ze zbrojonego
betonu. Posadowienie jest wwczas bardzo
pytkie, co ogranicza zakres prac ziem-
nych. Dla tak posadowionego domu mniej
grone s ruchy gruntu albo jego nierw-
nomierne osiadanie. Pyta uatwia te po-
sadowienie budynku na gruncie obsabej
nonoci, a odpowiednio ocieplona jest go-
tow podog na gruncie. Ponadto tego
typu fundament mona wykorzysta do
uoenia ogrzewania podogowego, bobpy-
ta obduej masie, oddzielona od grun-
tu grub warstw izolacji, jest bardzo do-
brym akumulatorem ciepa.
Jak kady fundament, rwnie pyta
musi by indywidualnie zaprojektowana,
zbuwzgldnieniem nonoci gruntu, uka-
du cian wewntrznych ibinnych elemen-
tw budynku (supy, kominy), ktre bd
si na niej opiera, gdy wbmiejscu ich
oparcia konieczne jest dodatkowe zbroje-
nie.
IZOLACJA TERMICZNA
IbPRZECIWWILGOCIOWA
W domach bez piwnic, najwaniejsza
jest przeciwwilgociowa izolacja pozio-
ma oddzielajca cian nadziemia od cia-
ny fundamentowej zagbionej w gruncie.
Taka izolacja zabezpiecza przed podci-
ganiem wilgoci zbgruntu. Wykonuje si j
ze specjalnejbfolii izolacyjnej lub dwch
warstw papy podkadowej na osnowie
lepikiem na zimno. Warstwy te powinny
aby mona byo poczy je z izolacj
Natomiast izolowanie elementw otoczo-
nych gruntem (np.baw, cian fundamento-
5/2016 BUDUJEMY DOM 85
ABC MkDREGO BUDOWANIA FUNDAMENTY

pozioma izolacja pomidzy cian posadzka,

fundamentu oraz nadziemia to np. parkiet lub
najwaniejsza izolacja przeciwwilgociowa pytki ceramiczne
wbdomach bez piwnic; jeli jest skuteczna, izolacja cieplna
wylewka
to ewentualne zawilgocenie czci podogi
podogowa,
podziemnej budynku nie przenosi si z twardego
czyli jastrych
nabreszt domu styropianu lub
weny mineralnej
ciany nadziemia

niezagszczony grunt
termoizolacja pod fundamentem
cian fundamentu
Grunt pod fundamentem nie moe by
i nadziemia
naruszony lub rozmikczony przez deszcz
powinny
wbprzeciwnym razie, konstrukcja bdzie pka.
tworzy cig
warstw. dziki 10bcm sabego
temu straty betonu (chudziaka) a
ciana
ciepa zostaj uoonego na zewntrzna
zminimalizowane gruncie
(zwykle C 8/10); awa
na nim ukada si fundamentowa
izolacj
ciany fundamentowe
przeciwwilgociow
wznosi si najczciej
zbpapy lub folii
zbbloczkw betonowych
lub jako betonowe
wylewane

jeli poziom wd
humus (yzn
gruntowych jest wysoki
warstw ziemi) obcienie awy
wok fundamentw
wymienia si na fundamentowej
ukada si drena
zagszczony piasek,
opaskowy z odpywem
pospk lub wir
wody np. do studni
chonnej b
awy fundamentowe
ciana nona
ze zbrojonego betonu
konstrukcyjnego
awa
termoizolacja poniej poziomu fundamentowa
gruntu wymaga osonicia
(zabezpieczenia); wbcianach
trjwarstwowych zapewnia kilkucentymetrowa warstwa chudego
to mur, wbdwuwarstwowych betonu (np. klasy C 8/10) stabilizuje podoe
folia ibpoprawia rozkad napre na grunt

Budowa typowego fundamentu.

od gry na awy fundamentowe dziaa sia wynikajca z ciaru budynku;

ciany s jednak obcione w rnym stopniu, a wic i nacisk na grunt te obcienie awy
nie jest wszdzie taki sam fundamentowej

Ciar powinien si rozkada

proporcjonalnie na caej szerokoci awy
fundamentowej. Nie zawsze wic awa szersza
(a) bdzie lepsza od wszej (b), alebbardziej
rwnomiernie obcionej.

aw zbroi si podunie wych) jestbzbdne, gdy ich zawilgocenie

przynajmniej 4 prtami o rednicy
12 mm; zbrojenie powinno by
nie wpywa w aden sposb na trwao
otulone warstw betonu konstrukcji.
(ok. 5 cm), tak by nie ulego korozji reakcja gruntu zaley np. od jego spoistoci w poszczeglnych miejscach; Izolacja pionowa chroni przed przeni-
wcale nie jest jednolita pod caym fundamentem kaniem wilgoci przez cian fundamen-
tow. Wbdomu bez piwnicy jej wykonanie
Niektre fragmenty awy s ciskane, abinne rozcigane. awa fundamentowa pracuje wic jako wbzasadzie nie jest potrzebne. Najczciej
nierwnomiernie obciona belka zbwieloma punktami podparcia. Dlatego potrzebne jest zbrojenie jedynie cian fundamentow zabezpiecza
przejmujce siy rozcigajce, bo sam beton jest odporny tylko na ciskanie. si dwoma warstwami preparatu bitumicz-

86 BUDUJEMY DOM 5/2016

 Drena opaskowy? izolacja
pozioma
W domach podpiwniczonych posadowionych na terenach naraonych na pod-
ocieplenie
noszenie si poziomu wd gruntowych do wysokoci fundamentu, naley uoy
folia
drena opaskowy, czyli wkopany w ziemi dookoa budynku system rur drenarskich. drenaowa
Umoliwia on obnienie poziomu wd grunto- toczona
wych, co ogranicza napr wody na ciany izolacja
i podog piwnicy, a w przypadku pozioma
niestarannej lub uszkodzonej hy- ciana
piwnicy
droizolacji zmniejsza zagroenie
izolacja podogi
zalania piwnicy. Wymaga jednak piwnicy
zapewnienia odprowadzania izolacja
wody zbieranej przez system pozioma awy
drenaowy do naturalnych
zbiornikw, sieci melioracyjnej
bd studni chonnych, co nie
wbkadych warunkach bdzie
wykonalne.

awa
betonowa geowknina
wir filtracyjny
warstwa
Drena opaskowy zabezpiecza ciany stabilizujca rura drenarska
piwnic przed zalaniem wodami gruntowymi.
ACO
Drena opaskowy wok podpiwniczonego budynku.

nego, by zmniejszy jej nasikliwo.

Jeli uyto dobrej jakoci szczelnego
betonu nawet to nie jest konieczne.
Natomiast osaniajca izolacj ciepln
folia toczona (kubekowa) peni raczej
rol zabezpieczenia przed uszkodzeniami
mechanicznymi.
W budynkach podpiwniczonych ko-
nieczna jest szczelna izolacja cian.
Wbzalenoci od poziomu wd grunto-
wych, wykonuje si rnej gruboci izo-
lacje zbpapy bitumicznej, specjalnych
mas uszczelniajcych, ukada drena itd.

Zalewanie fundamentu w szalunku XPS.

PRAKTECH

Pyta fundamentowa z rozprowadzonymi instalacjami ibogrzewaniem. LEGALLET

Takabizolacja powinna powsta wedug oraz opartej na niej cianie zewntrznej.

indywidualnego projektu. Jej wykona-
nie musi by bardzo staranne, bo zbpozo-
rubdrobne zaniedbanie moe by przy-
czyn nieszczelnoci ibzniweczy cay
trud.
Z kolei izolacja cieplna ma tworzy ci-
g warstw na cianie fundamentowej
Dlatego najlepiej, gdy ciana fundamento-
wa jest izolowana po stronie zewntrznej
(warstw polistyrenu ekstrudowanego lub
twardego styropianu obobnionej nasi-
kliwoci) abjej izolacja czy si zbizolacj
ciany nadziemia.

5/2016 BUDUJEMY DOM 87

ABC MkDREGO BUDOWANIA FUNDAMENTY
posadzka
jastrych
jako termoizolacj najlepiej
zastosowa polistyren
ekstrudowany,
bo ma bardzo du
wytrzymao i bardzo
ma nasikliwo
przed wykonaniem pyty naley uoy
instalacje, ktre maj si znale
w gruncie poniej niej; to przede
wszystkim woda i kanalizacja
Budowa pyty fundamentowej.
W budynkach bez piwnicy izolacj pionow
wykonuje si z dwch warstw lepiku lub innej
warstwy bitumicznej. BOTAMENT, ATLAS
88 BUDUJEMY DOM 5/2016
na pycie bardzo czsto ukada si ogrzewanie
podogowe; jej gruba elbetowa konstrukcja jest
izolacja
wietnym akumulatorem ciepa
cieplna
termoizolacj cian nadziemia wykonuje si tak samo, nadziemia
jak w budynkach na tradycyjnych fundamentach i cokou cz
si,
co eliminuje
izolacja
mostek
termiczna
izolacja cieplna cieplny
na cianie
strefy cokoowej jest zewntrznej
rwnoczenie izolacj nadziemia
brzegu pyty
strefa o szerokoci ok. 1 m wok
budynku rwnie powinna by
izolowana cieplnie; dziki temu izolacja
grunt w ssiedztwie pyt cokou
nie przemarza wykonana
od strony
zewntrznej
elbetow pyt non zbroi
si wedug indywidualnego
projektu, uwzgldniajc
przebieg cian nonych drena
wierzchni, yzn warstw gruntu trzeba usun i zastpi
wirem, tuczniem lub zagszczonym piaskiem; wir peni
rwnie rol warstwy drenujcej izolacja przeciwwilgociowa
Prawidowa izolacja fundamentu.
Izolacj poziom aw fundamentowych W domach zbpiwnic naley ociepli
tworzy si z zbfolii izolacyjnej lub dwch warstw ca cian fundamentow. Jeeli piwnicy
papy podkadowej. GRILTEX
nie ma, wystarczy ocieplenie samej stre-
fy cokoowej ciany fundamentowej nad
ziemi i ok. 50 cm poniej poziomu grun-
tu. }
Szczelna izolacja budynku posadowionego
na gruncie, gdzie wystpuje wysoki poziom
wd gruntowych.
szczelno zapewnia izolacja
ciga cian i podogi
 WENTYLACJA I KLIMATYZACJA ABC MkDREGO BUDOWANIA

miny wentylacji grawitacyjnej. Taka meto-

da dziaania moe bardzo utrudni prace
(gdzie schowa kanay?) ibpodnie kosz-
ty (po co pacilimy za te kominy?). Zbtych
wzgldw najlepiej jeeli projekt instalacji
wentylacyjnej ibewentualnie klimatyzacyj-
FOT. ENSTO POL

nej powstaje razem zbprojektem domu. Abje-

eli kupujemy projekt gotowy zbkatalogu,
zlemy od razu jego niezbdne uzupenie-
nie wbczci instalacyjnej, uwzgldniajc
konieczne zmiany wbramach adaptacji pro-
jektu do warunkw naszej dziaki.

PO CO WENTYLACJA?
Wszyscy wiemy, e powietrze jest niezbd-
ne do ycia. Jednak wentylacja jest nam po-

Sposoby
trzebna nie tylko po to, ebymy si nie
podusili. Zreszt, do tego wystarczyaby
kilkakrotnie mniejsza wymiana powietrza,
ni wymagaj tego przepisy.
Jeeli powietrze nie bdzie wbodpowied-
niej iloci zastpowane wieym, nadmier-

na powietrze
nie wzronie wbnim ilo:
 GZXWOHQNXZJOD wytwarzamy go,
oddychajc, powstaje take wbwyniku pra-
cy kuchenek, kominkw, kotw czy pie-
cw. Przy niedoborze powietrza, wbwy-

ibchd
Jarosaw Antkiewicz
Budujc swj pierwszy dom raczej nie zostaniemy
ekspertami od wentylacji ibklimatyzacji. Jednak
warto zna podstawowe zasady funkcjonowania
niku spalania zaczyna za powstawa
miertelnie niebezpieczny tlenek wgla,
czyli czad. Dlatego wanie najintensyw-
niejszej wentylacji wymagaj kotownie
zbkotami na paliwo stae ibsalony zbko-
minkami lub piecami;
 SDU\ZRGQHM rdem te s ludzie oraz
gotowanie, pranie, kpiele itp. Nadmiar
pary wodnej prowadzi za do trwaego za-
wilgocenia budynku, abto grozi rozwojem
grzybw domowych. Ponadto zawilgocona
izolacja cieplna ma znacznie gorsz izola-

tych systemw. Dziki temu zorientujemy si, gdy
co na naszej budowie bdzie nie tak. Wwczas
konsultacja ze specjalist pozwoli unikn pniejszych
kopotliwych ibkosztownych poprawek wbgotowym
domu.
cyjno termiczn. Para wodna zbpowietrza
wykrapla si na wszystkich odpowiednio
zimnych powierzchniach, jednak najatwiej
zauway to na szybach okien iblustrach
jeeli s notorycznie zaparowane, wentyla-
cja zbcaa pewnoci nie dziaa dobrze;
 LQQ\FKVXEVWDQFMLV]NRGOLZ\FK wbrew
obiegowej opinii pewn ilo niepoda-
nych substancji wydzielaj praktycznie

N
ajwaniejsze wymogi, ktre musi
speni instalacja wentylacyjna
oraz klimatyzacja nie s bardzo
liczne ibskomplikowane. Nie znaczy to jed-
nak, e ich wykonanie jest banalnie proste.
Wiedzie, jak co ma dziaa, abumie sztandarowy przykad to decyzja obzrobie-
to przeoy na konkretne rozwizania, to
dwie rne sprawy. Ibto rozwizania, ktre
nie bd przesadnie drogie, skomplikowane
ibkopotliwe wbcodziennym uytkowaniu. wszystkie materiay obecne wbnaszym oto-
Rzecz dodatkowo komplikuje fakt, e wbpol- czeniu, take te uznawane za naturalne jak
skich domach wiele powanych zmian robi np. drewno, kamie, cegy.
si dopiero wbtrakcie budowy, bez projek- Dlatego dobrze zaprojektowana ibwykona-
tu ibpomocy prawdziwego fachowca. Wrcz na wentylacja powinna:
 ]DSHZQLSU]\QDMPQLHMPLQLPDOQ\Z\
niu mechanicznej wentylacji zbrekuperato- PDJDQ\SU]HSLVDPLSR]LRPZ\PLDQ\SR
rem dopiero wwczas, gdy budynek ju stoi ZLHWU]D Jednak to minimum nie dla kade-
wbstanie surowym ibwymurowano ju ko- go bdzie satysfakcjonujce;

5/2016 BUDUJEMY DOM 89


 PLHUHJXORZDQZ\GDMQR wbprak-
tyce potrzebujemy bardzo zmiennej inten-
sywnoci wietrzenia. pice 34 osoby to
dla systemu zupenie inne obcienie ni
20 wbczasie przyjcia;
 G]LDDZbVSRVEFLJ\ Tylko wwczas
mamy pewno, e powietrze bdzie wie-
e, abwntrza odpowiednio przewietrzone.
Zreszt polskie przepisy nie pozwalaj na
wietrzenie budynkw mieszkalnych jedy-
nie przez otwieranie okien;
 E\FLFKDLbQLHSRZRGRZDSU]HFLJZ
Pierwszy problem dotyczy wadliwie zapro-
jektowanej ibwykonanej wentylacji mecha-
nicznej. Zbkolei przecigi to przypado
rnych le wykonanych systemw.
JAK TO DZIAA?
Wentylacja to wymiana powietrza wbdomu.
Powszechnie stosowany wbPolsce od lat 70.
XXbw. sposb wentylacji polega na tym, e
wbczci pomieszcze mamy dopyw po-
wietrza zbzewntrz (gwnie pokoje, tzw.
pomieszczenia czyste), wbinnych za wy-
cig (kuchnie, azienki itd., tzw. pomiesz-
czenia brudne). Zgodnie z logik dziaania
tego systemu wentylacyjnego oraz zbprze-
pisami, cay ukad ma by wykonany tak,
eby powietrze dostawao si do pomiesz-
cze czystych ibprzepywao wbkierunku
brudnych, skd zostaje usunite. Dziki
temu wbcaym domu nastpuje wymia-
na powietrza, cho nawiew lub wywiew
jest wbwikszoci przypadkw poredni.
To wanie ruch powietrza jest niezbd-
nym warunkiem dziaania systemu. Sam
wycig nic nie da, jeeli nie zapewnimy
dopywu wieego powietrza. Przekonali
si obtym ci ktrzy kupowali wblatach 90.
nowe niemal cakiem szczelne okna bez
nawiewnikw. Czsto by to remont ibobile
przed nim wentylacja dziaaa cakiem
sprawnie, bo powietrze wpywao do domu
przez liczne nieszczelnoci, to po wymia-
nie okien na szczelne wymiana powietrza
zamieraa bo zablokowano napyw.
Zbkolei nawet przy dobrym nawiewie, ale
zbyt sabym wycigu odpowiedniej wen-
tylacji rwnie nie bdzie. Czsto wida to
wbazienkach na poddaszach, gdzie kana-
y s bardzo krtkie niejednokrotnie krat-
k wlotow do wylotu ponad dachem dzieli
mniej ni 1bm. Abeby cig by odpowiedni
potrzeba przynajmniej 34bm.
Oceniajc, czy wentylacja bdzie dziaa
prawidowo, przede wszystkim przeanali-
zujmy:
90 BUDUJEMY DOM 5/2016
wyrzutnia powietrza
=REDF]MDNG]LDD
ZHQW\ODFMD
RJU]HZDQLHLb*:&
Oglna zasada dziaania wentylacji, zarwno grawitacyjnej jak ibnajbardziej zaawansowanej
mechanicznej, jest zawsze taka sama. Do jednych pomieszcze trzeba dostarczy wiee
powietrze, zbinnych za usun zuyte. PRO -VENT
 gdzie jest nawiew powietrza;
 gdzie znajduje si wycig;
 czy moliwy jest swobodny przepyw po-
midzy nimi.
Pamitajmy, e wbrew popularnemu prze-
konaniu, sama obecno lub brak kratki
wentylacyjnej obniczym nie przesdza.
Przeanalizujmy nastpujcy przykad.
Mamy korytarz pooony wewntrz bu-
dynku, bez okna, bez nawietrzakw ibbez
kanau wycigowego albo bez nawiewu
lub wycigu powietrza wbsamym kory-
tarzu. Ale przy tym korytarzu s sypial-
nie zbnawiewem oraz azienki zbwyci-
giem. Wszystkie drzwi zbodpowiednimi
podciciami/otworami. Czy wbtym kory-
tarzu brakuje wentylacji? Przecie powie-
trze przepywa wbnim od pokoi do azienek.
Wentylacja wic jest.
RODZAJE WENTYLACJI
GRAWITACYJNA
Wykorzystuje zjawisko naturalnego ruchu
powietrza wynikajcego zbrnicy jego g-
stoci. Zimne, gstsze powietrze zewntrzne
napywa do pomieszcze przez nawiewniki
(nawietrzaki) ibinne nieszczelnoci budynku
ibwypiera rzadsze, ciepe powietrze zuyte.
Zuyte powietrze wypywa ponad dach pio-
nowymi kanaami wentylacyjnymi.
Wymiana powietrza jest tym intensyw-
niejsza, im wiksza jest rnica temperatu-
ry wbpomieszczeniu ibna zewntrz, abkomi-
ny wentylacyjne wysze.
Bardzo istotn zalet wentylacji grawita-
cyjnej jest to, e do dziaania nie wymaga
energii elektrycznej. Ponadto dobrze spraw-
dza si wbpomieszczeniach, wbktrych pra-
czerpnia powietrza
nawiew
czerpnia powietrza
czerpnia powietrza
do GWC
Ile powietrza dla domu?
Polskie przepisy wymagaj okrelonej inten-
sywnoci wymiany powietrza, niezalenie od
tego, czy jest ona grawitacyjna czy mechanicz-
na. Przede wszystkim podaj, jaka minimalna
ilo powietrza musi zosta usunita:
 zbkuchni zbkuchenk gazow 70 m3/h;
 zbkuchni zbkuchenk elektryczn 50 m3/h;
 zbazienki 50 m3/h;
 zboddzielnego WC 30 m3/h;
 zbpomieszcze pomocniczych (garderoba,
spiarnia itp.) bez okna 15 m3/h.
Taka sama ilo wieego powietrza musi
wbtym czasie napywa do pozostaych wntrz
(sypialni, salonu itp.). Rwnoczenie naley
zapewni przepyw powietrza od pomieszcze
zbnawiewem do tych zbwycigiem.
Wbtypowym domu jednorodzinnym daje
to wbsumie 150200 m3/h. Wbzwizku zbtym
zwykle nie trzeba si przejmowa warunkiem
dodatkowym, eby na osob przypadao przy-
najmniej 20 m3/h.
Wbgodzinach nocnych przepisy dopuszczaj
zmniejszenie intensywnoci wentylacji obmak-
symalnie 40%. Zalecaj take monta wbkuch-
niach ibazienkach pomieszczeniach, gdzie
powstaje najwicej wilgoci ibzanieczyszcze
wentylatorw wycigowych, pozwalajcych
okresowo zwikszy strumie usuwanego
powietrza do 120 m3/h.
Cay czas pamitajmy jednak, e wymogi
przepisw to jedynie minimum ibnie dla ka-
dego bd to wartoci wystarczajce. Ponadto
na nasze odczucie jakoci powietrza wpywa
wiele innych czynnikw ibkady ma nieco inn
wraliwo.
 Zim taka wentylacja moe by nawet
zbyt intensywna, abpraktycznie ustaje, gdy
temperatura wbdomu ibna zewntrz si wy-
rwnuje. Wwczas wymian powietrza trze-
ba zapewni przez otwarcie okien.
obzuycie prdu, bo to jest znikome, jeli sto-
sujemy wentylatory dobrej jakoci, lecz obto, e
awaria zasilania powoduje zatrzymanie wy-
miany powietrza. Abzdarzaj si rejony, gdzie
takie awarie sieci energetycznej s czste.

MECHANICZNA WYCIkGOWA HYBRYDOWA

Wentylatory przeznaczone do staej pracy
s urzdzeniami zupenie innej klasy ni
popularne wentylatory azienkowe s niemal
bezgone ibenergooszczdne. ISTPOL
cuj koty zbotwart komor spalania oraz
kominki. Strumienie powietrza usuwane-
go ibnawiewanego rwnowa si same po
prostu intensywny cig kominowy powodu-
je zassanie wikszej iloci powietrza przez
nawiewniki.
Ruch powietrza wywoany jest przez wenty-
lator wycigowy, dopyw powietrza wiee-
go zapewniaj za nawiewniki tak samo,
jak wbwentylacji grawitacyjnej.
Mechaniczny wycig dziaa niezalenie
od warunkw zewntrznych (temperatury),
nie s potrzebne wysokie kanay wywiew-
ne, za intensywno wymiany powie-
trza mona zmienia wbszerokim zakresie,
zmieniajc prdko obrotow wentylatora.
Tego rodzaju wentylacji nie wolno stoso-
wa wbpomieszczeniach, wbktrych pracu-
j urzdzenia zbotwart komor spalania.
Jeli kominek, piec lub kocio pobiera po-
wietrze zbpomieszczenia, wbktrym jest za-
instalowany, to dziaanie wentylatora wy-
cigowego mogoby spowodowa cofnicie pomieszcze. Nawiewniki wbprzegrodach
si spalin.
Wad jest take konieczno zasilania ener-
gi elektryczn. Chodzi przede wszystkim nie
To poczenie wentylacji grawitacyjnej ibme-
chanicznej wycigowej. Wentylator wyci-
gowy jest zwykle czci specjalnej nasa-
dy kominowej, skonstruowanej tak, by gdy
wentylator nie pracuje, nie tamowa grawi-
tacyjnego ruchu powietrza. Jeli naturalny
cig jest wystarczajcy, to wentylacja dziaa
jako grawitacyjna, jeli za staje si zbyt sa-
by uruchamia si wentylator.
MECHANICZNA NAWIEWNO-WYWIEWNA
Wbtym systemie ruch powietrza take jest
wymuszony przez wentylatory. Jednak in-
stalacja skada si nie tylko zbsieci kana-
w wywiewnych, ale ibnawiewnych, kt-
rymi wiee powietrze jest dostarczane do
zewntrznych (oraz inne nieszczelnoci) s
nie tylko niepotrzebne, ale nawet szkodli-
we, bo utrudniaj zrwnowaenie strumie-

REKLAMA

Podgrzewanie
wody
uytkowej

Centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepa

Szukasz porad? Masz pytania?

www.enervent.com.pl Odwied nasz profil na Facebooku
rekuperacja@ensto.com 5/2016 BUDUJEMY DOM 91
EnstoEnerventPL
tel. +609 510 884
ABC MkDREGO BUDOWANIA WENTYLACJA I KLIMATYZACJA

ni powietrza usuwanego ibdostarczanego.  sie kanaw jest dusza ibbardziej zo-  wymiennika ciepa, czyli waciwego re-
Kanay wywiewne ibnawiewne zbiegaj si ona, bo poza kanaami wycigowymi po- kuperatora, przez ktry przepywaj strugi
wbcentrali wentylacyjnej, wbktrej znajduj trzebne s rwnie nawiewne; powietrza nawiewanego ibusuwanego;
si wentylatory (nawiewny ibwycigowy),  zuycie prdu przez wentylatory jest  wentylatora nawiewnego oraz wycigo-
filtry oraz najczciej take wymiennik wiksze, bo rozbudowana sie kanaw, wego;
ciepa (rekuperator), pozwalajcy odebra filtry ibrekuperator powoduj wiksze opo-  filtrw zabezpieczajcych wymiennik
ciepo zbpowietrza usuwanego ibza jego po- ry przepywu. Zbdrugiej jednak strony od- oraz zapewniajcych oczyszczenie powie-
moc podgrza powietrze nawiewane. zysk ciepa zmniejsza koszty ogrzewania; trza nawiewanego do domu (cenne dla osb
Przewaga mechanicznej wentylacji na-  zwiksza si ryzyko powstania ucili- uczulonych na pyki rolin!);
wiewno-wywiewnej nad mechaniczn wy- wego haasu, bo jego rdem s take ka-  sterownika, umoliwiajcego zmian in-
cigow polega na: nay nawiewne, umieszczone take wbpo- tensywnoci wentylacji, programowanie
 moliwoci czerpania powietrza zbjed- mieszczeniach, gdzie wymagamy ciszy (np. czasowe itd., wbzalenoci od stopnia za-
nego miejsca przydaje si to, gdy dom stoi sypialnie); awansowania.
np. przy ruchliwej drodze, wwczas mona  dusz sie kanaw trudniej jest utrzy- Centrala moe by te wyposaona wbroz-
umieci czerpni zbdala od niej; ma wbczystoci. maity osprzt dodatkowy, gwnie zwik-
 powietrze nawiewane moe by wstp- szajcy komfort uytkowania. To najcz-
nie ogrzane przez rekuperator albo podgrze- CENTRALE IbWYMIENNIKI ciej:
wane lub chodzone za pomoc gruntowego Mechaniczna wentylacja nawiewno-wy-  nagrzewnica wstpna, rozmraajca
wymiennika ciepa; wiewna daje moliwo zastosowania odzy- skropliny zamarzajce wbwymienniku
 powietrze dostarczane do budynku moe sku ciepa czyli rekuperacji. Oglna zasada jego szronienie to niestety zjawisko wyst-
by filtrowane, np. zbpykw rolin. budowy centrali wbtakim systemie jest bar- pujce wbwikszoci konstrukcji wbniskiej
Nie jest to rozwizanie bez wad: dzo prosta, skada si ona z: temperaturze.
 nagrzewnica wtrna, podgrzewajca po-
wietrze nawiewane do wntrz. Wbdomach
Nawiewniki ibregulacja wydajnoci obskrajnie niskim zapotrzebowaniu na cie-
po, wystarcza to nawet zamiast tradycyjnej
Intensywno wentylacji grawitacyjnej oraz mechanicznej wycigowej mona zmienia dziki odpo- instalacji grzewczej. Wbpozostaych przy-
wiednim nawiewnikom. Mog by: padkach przydaje si do dogrzewania po-
 stae (bez regulacji) takie montuje si np. wbkotowniach zbkotami zbotwart komor spalania,
gdzie priorytetem jest zapewnienie odpowiedniej iloci powietrza ibbezpieczestwo;
 regulowane rcznie ktrych nastawy musimy zmienia sami, abfaktycznie mao kto obtym pa-
mita. Dlatego nawiewniki regulowane rcznie abnawet stae dobrze sprawdzaj si jedynie wbprzy-
padku mechanicznej wentylacji wycigowej, wbktrej intensywno wymiany powietrza zmienia si
poprzez zmian prdkoci obrotowej wentylatora;
 regulowane automatycznie reagujce na rnic cinienia lub wzrost wilgotnoci wbpomiesz-
czeniu. Cinieniowe zapewniaj stay strumie powietrza, niezalenie od dziaania wiatru, ktrego
podmuchy wbprzypadku najprostszych nawiewnikw nadmiernie zwiksza intensywno wietrze-
nia. Zbkolei tzw. nawiewniki higrosterowane reaguj na zmian wilgotnoci wzgldnej powietrza Jak sama nazwa wskazuje, wymiennik
wbpomieszczeniu otwieraj si bardziej, gdy ona ronie, bo jest to sygna, e powietrze wymaga obrotowy krci si ibprzez te same kanay
intensywniejszej wymiany. przepywa naprzemiennie ciepe ibzimne
powietrze. ENERVENT
Znacznie lepsze moliwoci regulacji daje wentylacja mechaniczna wycigowa oraz nawiewno-
-wywiewna. Tutaj moemy wbbardzo szerokim zakresie
zmienia prdko obrotow wentylatorw, abprzez to ilo
przepywajcego powietrza. Sterowanie moe by np.
czasowe zmniejszamy intensywno wymiany powietrza
wbrodku dnia, gdy jestemy wbpracy oraz noc, gdy pimy.
Bardziej zaawansowany technicznie ukad moe wyko-
rzystywa czujniki wilgotnoci powietrza (to dobry oglny
wskanik jego zanieczyszczenia). Sygna zbczujnikw powo-
duje za zmian prdkoci obrotowej wentylatorw.

Nawiewniki to niezbdny element wentylacji

grawitacyjnej oraz mechanicznej wycigowej.
Najlepiej jeeli automatycznie dostosowuj ilo
powietrza do potrzeb. AERECO Zalet wymiennikw przeciwprdowych
jest wyjtkowo wysoka sprawno. ISTPOL

92 BUDUJEMY DOM 5/2016


=REDF]MDNG]LDDM
NOLPDW\]DWRU\
SU]\VXWRZH
Klimatyzacja to od dawna standard
wbduych obiektach. Teraz upowszechnia si
wbdomach jednorodzinnych. KLIMA-THERM
wietrza nawiewanego, gwnie wbokresach
przejciowych, kiedy c.o. jeszcze nie dzia-
a. Nagrzewnica powietrza moe te by do-
brym uzupenieniem ogrzewania podogo-
wego, bo wbprzeciwiestwie do niego dziaa
bardzo szybko;
 automatyczny bypass, przeczajcy na
pobr powietrza zbpominiciem wymienni-
ka, gdy temperatura na zewntrz jest na tyle
wysoka, e odzysk ciepa staje si niepo-
trzebny.
Obecnie centrale wentylacyjne dostpne
na rynku maj zwykle wymiennik jednego
z trzech typw:
 NU]\RZ\ wbktrym strugi powietrza
poruszaj si wzgldem siebie prostopadle.
Jest prosty wbbudowie, powoduje wzgldnie
mae opory przepywu ibatwo go wyczy-
ci. Jednak ich sprawno jest niska po-
niej 70%, dlatego s te centrale zbdwoma
wymiennikami poczonymi szeregowo, co
podnosi ich sprawno ale znacznie zwik-
sza opory przepywu;
 SU]HFLZSUGRZ\ obbudowie zblionej
do krzyowego ale zbkanaami uoonymi
rwnolegle, wbktrych powietrze przepy-
wa wbprzeciwnych kierunkach. Daje to wy-
rany wzrost sprawnoci, teoretycznie do
ponad 90%. Jednak tego rodzaju wymien-
niki podatne s na szronienie (zbwyjtkiem
wymiennikw spiralnych), maj do due
opory przepywu ibtrudniej je wyczyci;
 REURWRZ\ wbksztacie walca zbkanaami
uoonymi rwnolegle do jego osi. Zasada
jego dziaania jest inna ni dotychczas opi-
sanych typw. Wymiennik, napdzany do-
datkowym niewielkim silnikiem obraca si
cyklicznie, dziki czemu przez te same ka-
nay przepywa naprzemiennie powietrze
usuwane (nagrzewa wymiennik) oraz na-
wiewane (ochadza go). Sprawno wy-
miennikw obrotowych jest wysoka okoo
80%, chocia niektre konstrukcje przekra-
czaj nawet 90%. Jednak ich najwiksz za-
let jest cakowita odporno na szronie-
nie. Zbtej racji s od lat popularne wbkrajach
skandynawskich. Skropliny nie zbiera-
j si, bo dziki naprzemiennej pracy stru-
ga nawiewanego powietrza osusza kanay.
Niejako przy okazji, powietrze nawiewa-
ne jest te od razu nawilane. Oczywicie
rekuperatory obrotowe maj te swoje sa-
be strony, choby wicej ruchomych, poten-
cjalnie awaryjnych czci oraz wbpewnym
REKLAMA
5/2016 BUDUJEMY DOM 93
ABC MkDREGO BUDOWANIA WENTYLACJA I KLIMATYZACJA

stopniu mieszanie si powietrza nawiewa- Oglnie su uzyskaniu waciwych para-

nego ibusuwanego. Jednak wbwarunkach ty-
powych dla domw jednorodzinnych nie s
to due wady.
Konieczno odszraniania wymienni-
ka to zjawisko bardzo czsto pomijane na-
wet wbkatalogach technicznych producen-
tw. Takie podejcie moe by uzasadnione
wbkrajach obagodnym klimacie, ale nie
wbnaszym. Tym bardziej, e odszrania-
nie wymaga zuycia dodatkowej ener-
gii. Czasem rezygnuje si wprawdzie zbna-
grzewnicy wstpnej do odszraniania
wwczas zamarzaniu skroplin zapobie-
ga okresowe wyczenie lub istotne ograni-
czenie nawiewu, przy dziaajcym wyrzu-
cie powietrza (przez wymiennik przepywa
tylko ciepe powietrze zbwntrza domu).
Jednak to rozwizanie ma istotne wady
wentylacja dziaa wwczas wycznie jako
wycigowa ibdo domu zaczyna samorzutnie
napywa powietrze przez wszelkie niesz-
czelnoci. Ponadto jeeli dojdzie do cako-
witego zamarznicia wymiennika, jego od-
mroenie potrwa bardzo dugo.
Bardzo du wag inwestorzy przywi-
zuj do sprawnoci odzysku ciepa. Jednak
nie naley bezkrytycznie wierzy wbpoda-
wane wartoci. Wprawdzie obecnie cen-
trale musz mie standaryzowane etykie-
ty energetyczne (analogiczne do tych, jakie
od kilku lat umieszcza si na pralkach iblo-
dwkach), jednak trzeba pamita, e ni-
gdy procedura testowa nie odpowiada ci-
le rzeczywistym warunkom eksploatacji.
Etykiet naley raczej traktowa jako ele-
ment uatwiajcy orientacj ibporwna-
nie. Tym bardziej, e wbpraktyce wiele za-
ley od dobrego dopasowania centrali do
potrzeb konkretnego budynku, strat wbsie-
ciach kanaw itd.
8ZDJD Rozporzdzenie w sprawie etykiet
dzieli Europ na trzy strefy klimatyczne
umiarkowan, ciep i chodn. Polska ley
w strefie chodnej. Jednak na etykiecie obo-
wizkowe jest podanie charakterystyki tyl-
ko dla strefy umiarkowanej (pozostae s
opcjonalne).
metrw powietrza pod kadym wzgldem.
Przecitny inwestor indywidualny ma
znacznie mniejsze wymagania. Dla niego
klimatyzacja to po prostu chodzenie domu
wbokresie upaw. Inne funkcje np. osu-
szanie iboczyszczanie powietrza traktuje ra-
czej jako dodatek przydatny, ale nie nie-
zbdny.
RODZAJE Jednostki zewntrzne klimatyzatorw split
KLIMATYZATORW mona ustawi na cokole lub powiesi na
Od tego, jaki rodzaj klimatyzatora wybierze- cianie zewntrznej. Najlepiej zbdala od okien,
ze wzgldu na haas. KLIMA-THERM
my, zaley stopie trudnoci jego zainstalo-
wania, koszty, abtake wydajno chodzenia.  wbsuficie podwieszanym (klimatyzatory
6SOLW to najpopularniejszy typ urzdze. kasetonowe). Take ich forma ibkolorystyka
Skada si zbjednostki zewntrznej oraz we- bywa bardzo rna.
wntrznej. cz je cienkie rurki, tradycyj- 0XOWLVSOLW to urzdzenia bardzo podob-
nie nazywane freonowymi (cho freonu od ne do poprzednich, jednak zamiast poje-
lat ju si nie stosuje). Dziki takiej dwu- dynczej jednostki wewntrznej mamy ich
dzielnej budowie, najgoniejszy element kilka, abjednostka zewntrzna jest dla nich
sprztu sprarka znajduje si poza po- wszystkich wsplna. Wbtym wariancie rur-
mieszczeniem. Ponadto jednostka zewntrz- ki freonowe s dusze ibnieco trudniej je
na moe bez problemu oddawa do oto- uoy, za to na elewacji nie wisi kilka kli-
czenia ciepo odebrane zbpomieszczenia. matyzatorw, abs raczej wtpliw ozdob.
Najczciej jednostk wewntrzn umiesz- 0RQREORNczyli przenony, naley trak-
cza si przy cianie zewntrznej, tak eby towa zupenie inaczej ni pozostae typy.
przewody czce j zbjednostk zewntrzn Jest najprostszy, najtaszy ibniestety naj-
byy moliwie krtkie. Sama jednostka we- mniej skuteczny. Za to najbardziej uci-
wntrzna moe by dostosowana do powie- liwy przy duszym uytkowaniu. Jego
szenia bd ustawienia wbrozmaity sposb: zakup ma sens, jeli potrzebujemy sprz-
 pod sufitem; tu uywanego sporadycznie. Jest przeno-
 na pododze; ny, wic nie wymaga fachowego montau.
Koszt wykonania klimatyzacji ibwentylacji mechanicznej wbduej mierze zaley od tego
czy mamy gdzie ukry kanay. Waciciele domw zbpiwnic lub nieuytkowym strychem s
wbbardzo korzystnej sytuacji. WENT DOM

KLIMATYZACJA WbDOMU
Instalacje klimatyzacyjne wbdomach jedno-
rodzinnych nie s ju rzadkoci. Jednak
daleko im do rozbudowanych, profesjonal-
nych systemw wbduych obiektach, ktre
zapewniaj nie tylko chd, ale rwnie na-
wilenie lub osuszenie powietrza, jego czy-
sto, waciw prdko (bez przecigw!).

94 BUDUJEMY DOM 5/2016

Monoblok ustawia si wbpomieszczeniu,
ktre ma chodzi, abna zewntrz, zwy-
kle przez uchylone okno, wystawia si ko-
niec rury, rednicy ok. 10bcm. Przez ni
urzdzenie wyrzuca rozgrzane powie-
trze odbierajce ciepo od jego elementw.
Monoblok jest najgoniejszym typem kli-
matyzatora ibwbstosunku do swojej mocy
chodniczej zuywa najwicej prdu.
.DQDRZ\ to specyficzny rodzaj klima-
tyzatora, ktry monaby nazwa central-
nym. Jednostk wewntrzn montuje si
poza klimatyzowanym pomieszczeniem,
doprowadzajc do niego jedynie kanay po-
wietrzne. Wbdomach jednorodzinnych to
rzadko spotykane rozwizanie, popular-
ne za to wbhotelach ibinnych duych obiek-
tach. Niekiedy takie klimatyzatory wy-
korzystuj te same kanay co wentylacja
mechaniczna.
DODATKOWE FUNKCJE
2JU]HZDQLHKlimatyzator jest waciwie
pomp ciepa typu powietrze/powietrze
ibzbtego wzgldu zbudowanie urzdze su-
cych rwnie do ogrzewania nie jest spe-
cjalnie trudne. Podstawowa rnica polega
Innowacyjne sterowanie easyControls
Wydajno do 600 m3/h
Sprawno temperaturowa odzysku ciepa do 88%
Wymienniki klasyczne ientalpiczne owysokiej sprawnoci do 116%
(wg Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej wBerlinie)
Wspczynnik poboru mocy elektrycznej od 0,34 Wh/m3
Elektronicznie komutowane silniki wentylatorw (EC)
Sterowanie easyControls (podczenie do internetu,
dostp do systemu poprzez laptopa lub smartfona)
Filtry klasy G4 lub G7
Certyfikaty dla domu pasywnego (Instytut Domu Pasywnego
www.passive.de, Niemiecki Instytut Techniki Budowlanej wBerlinie)
Odzysk ciepa do 116%
NOWA GENERACJA CENTRAL KWL
na tym, e wbtrybie pracy jako klimatyza-
tor, sprzt odbiera ciepo zbpomieszczenia
ibprzekazuje go na zewntrz. Wbtrybie grza-
nia kierunek przepywu ciepa jest za od-
wrotny. Jednak te urzdzenia, przynajmniej
wbnaszym klimacie, nie s wbstanie zastpi
typowej pompy ciepa albo tradycyjnej in-
stalacji grzewczej. Przede wszystkim dlate-
go, e zwykle nie maj funkcji odmraania
parownika ze skroplin ibnie mog pracowa
gdy temperatura zewntrzna spada poniej
+5C. Zbtego wzgldu klimatyzatory nada-
j si raczej tylko do dogrzewania pomiesz-
cze wiosn ibjesieni.
=PLHQQDPRFSprarka klimatyzatora
moe mie pynnie regulowan moc (oczy-
wicie wbpewnym zakresie). Umoliwia
to lepsze dostosowywanie wydajnoci do
chwilowego zapotrzebowania na chd,
abwbmaych instalacjach domowych jest ono
bardzo zmienne. Moliwo zmiany mocy
jest te korzystna dla trwaoci urzdzenia
ibpoprawia komfort cieplny wbpomieszcze-
niu. Sprarka bez regulacji pracuje zbmoc
maksymaln albo wcale. Wbefekcie moe si
okaza, e czsto na ochodzenie pomiesz-
czenia do zadanej temperatury wystarczy
PRZEDSTAWICIELSTWA
Polska centralna ipnocna:
tel./fax: (22) 663 48 15, 639 86 48, 743 69 79
e-mail: istpol@istpol.pl
jej zaledwie kilkanacie minut. Tyle, e np.
temperatura wbmaym, nasonecznionym
pokoju ju po kwadransie znw przekroczy
zadan warto, wwczas sprarka znw
musi wczy si na 10 minut. Ibtak wbkoo:
sprarka pracuje krtkimi impulsami,
abtemperatura wbpomieszczeniu wci si
waha. Sprarka zbregulacj mocy bdzie
wbtej sytuacji pracowa duej, bez przerw,
nie wykorzystujc penej mocy.
Sposobw zmiany mocy sprarki jest kil-
ka, ale najpopularniejsze rozwizanie to
tzw. inwerter.
1DZLODQLHSRZLHWU]D Klimatyzator,
czy tego chcemy czy nie, osusza powietrze
wbpomieszczeniu. Po prostu ochodzenie
powietrza powoduje wzrost jego wilgotno-
ci wzgldnej, abgdy ta przekroczy 100% na-
stpuje wykroplenie pary wodnej. Dlatego
wanie wbklimatyzatorze niezbdne jest
odprowadzenie skroplin. Umiarkowany
spadek wilgotnoci moe nawet zwiksza
komfort, bo gorce ibwilgotne powietrze od-
bieramy bardzo le, jako wyjtkowo dusz-
ne. Jednak intensywnie chodzone powie-
trze staje si zbyt suche ibwskazane jest jego
nawilenie.
REKLAMA
Polska poudniowa:
ISTPOL Sp. zo.o. PPUH EL-TEAM Sp. zo.o.
ul. Borzymowska 32 Aleja Modych 26-28
03-565 Warszawa 41-106 Siemianowice lskie
tel. (32) 204 36 28, 229 03 71, 220 00 04
fax (22) 743 69 77 fax (32) 220 00 05
www.istpol.pl
www.el-team.com.pl
e-mail: el-team@el-team.com.pl
5/2016 BUDUJEMY DOM 95
ABC MkDREGO BUDOWANIA WENTYLACJA I KLIMATYZACJA
Wiele pomp ciepa moe pracowa rwnie
w trybie chodzenia. Ich waciciele nie
musz inwestowa w odrbn instalacj
klimatyzacyjn. MITSUBISHI ELECTRIC
'RSURZDG]HQLHSRZLHWU]DZLHH
JR Klimatyzowanie pomieszcze stoi
wbsprzecznoci zbich wietrzeniem przez
otwieranie okien. Jednak wbsezonie let-
nim wentylacja grawitacyjna jest nie-
wydolna. Dlatego od niedawna produ-
kuje si te klimatyzatory wyposaone
wbczerpni powietrza zewntrznego
(wieego). Domieszanie powietrza wie-
ego do powietrza obiegowego, krce-
go wbpomieszczeniu, zmniejsza te jego
przesuszenie. Ta dodatkowa funkcja kli-
matyzatorw przyblia ich sposb dzia-
ania do zoonych instalacji klimatyza-
cyjnych, wbktrych moliwe jest nie tylko
regulowanie temperatury powietrza, ale
take zapewnianie jego wieoci.
)LOWUDFMDFiltry powietrza s standardo-
wym wyposaeniem klimatyzatora. Jednak
dokadno oferowanej przez nie filtracji
moe by bardzo rna. Nie zawsze te filtr
mona zmieni na skuteczniejszy im fil-
tracja dokadniejsza, tym wiksze s opory
przepywu, do ktrych klimatyzator musi
by dostosowany. Dostpne s te filtry en-
zymatyczne, rozkadajce alergeny.
6WHURZDQLHQDZLHZHPSRZLHWU]D
Nowoci na rynku s klimatyzatory kase-
tonowe, zbotworami wylotowymi umiesz-
czonymi obwodowo ibumoliwiajce wysy-
anie zrnicowanego strumienia powietrza
wbczterech kierunkach. S ju nawet mo-
dele wyposaone wbobracajcy si samo-
czynnie czujnik temperatury ibkierujce
96 BUDUJEMY DOM 5/2016
strumie chodnego powietrza tam, gdzie
wbdanej chwili temperatura jest najwysza.
:\JXV]HQLHXU]G]H Ostatnio wszy-
scy liczcy si producenci klimatyzatorw
zmieniaj wbswoich urzdzeniach ksztat
aluzji kierujcych nawiewane powietrze.
Nowe aluzje nie s proste, lecz nieco za-
krzywione, dziki czemu powietrze nie
wpada wbdue zawirowania ibprzepywa
przez nie ciszej. Dc do wyciszenia jedno-
stek wewntrznych, wbwielu zbnich wpro-
wadzono dodatkowy, powolny, ale ibznacz-
nie cichszy bieg wentylatora. Popularno
zyskuj te masywniejsze obudowy, lepiej
tumice haas.
TYLKO ZE SPECJALISTk
Jak dobra klimatyzator do domu? Przede
wszystkim trzeba zdecydowanie odradzi
robienie tego samodzielnie. To zadanie dla
dobrego specjalisty, trudniejsze ibwymaga-
jce uwzgldnienia wikszej liczby czyn-
nikw ni okrelenie niezbdnej liczby
grzejnikw. Samodzielne dobieranie klima-
tyzatorw, np. wedug oglnego wskanika
100 Wbmocy chodniczej na 1 m2 pomiesz-
czenia, moe skoczy si totaln klsk. kowym poddaszem za kompletn instalacj
Kiedy ju wydajemy przynajmniej kilka ty-
sicy zotych na tego rodzaju sprzt, nie
warto oszczdza kilkuset zotych na pomo-
cy fachowca.
KOSZTY
WENTYLACJA GRAWITACYJNA
Wybudowanie komina zbkilkoma kanaa-
mi to koszt 23 tysicy zotych. Jednak naj-
czciej kanay s grupowane wbkominach, mieszczenia.
ibtak budowanych na potrzeby kota czy ko-
minka. Dlatego trudno oddzieli tu koszt
samej wentylacji.
Niezbdne s nawiewniki okienne (ew.
cienne):
 najprostsze, rcznie regulowane od 50 z,
 cinieniowe od 100 z,
 higrosterowalne od 200 z.
WENTYLACJA MECHANICZNA WYWIEWNA
Jeli wykorzystujemy kanay wykonane na
potrzeby wentylacji grawitacyjnej, to dodat-
kowe koszty stanowi gwnie cena wenty-
latorw:
 najtasze sterowane czujnikiem wilgot-
noci od 100 z;
 kanaowe 4001200 z.
Podobnie jak wbwentylacji grawitacyjnej
niezbdne s nawiewniki powietrza, wy-
starczaj jednak proste modele, bo inten-
sywno wymiany powietrza mona regulo-
wa zmieniajc szybko pracy wentylatora.
Jeli od pocztku planujemy budow wen-
tylacji mechanicznej, to zamiast budowa
kominy, mona wykona kilka kanaw pro-
wadzcych do wyrzutni powietrza. Wbtakiej
sytuacji wystarcza jeden wentylator obwik-
szej wydajnoci. To rozwizanie czsto na-
wet tasze inwestycyjnie ni budowa komi-
nw wentylacji grawitacyjnej.
MECHANICZNA WENTYLACJA NAWIEWNO-
-WYWIEWNA
Najczciej wykonywana jest jako instalacja
zbodzyskiem ciepa. Sie kanaw jest rozle-
ga (ma zwykle kilkadziesit metrw), trze-
ba zuy te zuy sporo ksztatek, anemo-
statw itp.
Najdroszym elementem jest centra-
la wentylacyjna zbrekuperatorem. Zwykle
centrala obwydajnoci obwydajnoci ok.
400bm3/h kosztuje 60008000bz. Jednak ich
ceny bardzo spadaj ibmamy szans kupi
przyzwoitej jakoci central nawet obpoo-
w taniej.
Wbdomu obpowierzchni 150bm2, zbuyt-
zapacimy 15b00020b000bz.
KLIMATYZATORY
Klimatyzator monoblokowy niewielkiej
mocy kupimy ju za ok. 1000bz.
Klimatyzatory typu split kosztuj od
2000bz, jednak nawet do 1000bz zapaci-
my za monta. Taki klimatyzator pozwoli
na efektywne chodzenie nawet duego po-
Klimatyzator multi split, wsppracu-
jcy zbkilkoma jednostkami wewntrzny-
mi, umoliwia chodzenie praktycznie ca-
ego domu. Za tak instalacj dla budynku
obpowierzchni 150bm2 zapacimy 12b000
15b000bz.
Klimatyzator kanaowy dobrej klasy kosz-
tuje ok. 15b000bz. Wbtym przypadku musi-
my dysponowa sieci kanaw powietrz-
nych, nie dokupujemy jednak jednostek
wewntrznych. Najlepiej, jeli mona wy-
korzysta kanay wentylacji mechanicz-
nej. Jeli ich nie ma, to koszt ich wykona-
nia moe by bardzo rny. Wbparterowym
domu, wbktrym klimatyzator znajdzie si
na nieuytkowym poddaszu zapacimy za
nie ok 2000bz. Wbinnych przypadkach cena
bdzie tym wysza, im trudniej bdzie je
rozprowadzi. }
 Daikin - peny komfort w Twoim domu

Wybierajc klimatyzator zwr uwag czy jest ekonomiczny, jak ma gono aby mg
komfortowo wypoczywa. Wybierz urzdzenie sprawdzone i niezawodne,
aby nie martwi si o serwis.
Pamitaj, e wysoka jako to dobra inwestycja i oszczdno.

RODZAJE URZDZE JAKIE MOG BY ZASTOSOWANE W DOMU LUB MIESZKANIU

NACIENNE Z PROMIENNIKIEM CIEPA PRZYPODOGOWE KANAOWE

www.daikin.pl
ARTYKU PROMOCYJNY WENT-DOM

Rekuperator cienny
Marley MEnV 180
uzupenienie systemu oszczdzania energii w domu

S
ystematyczne wietrzenie chroni zdrowie i konstrukcj budyn-
W cianie:
ku. Mabto istotne znaczenie szczeglnie w przypadku domw wentylator o 3 stopniach mocy
z izolacj ciepln o dobrze uszczelnionych oknach i drzwiach. rura izolacyjna
Kadorazowe otwarcie okna powoduje strat ciepa i drogiej energii filtr G3
przepust murowy
grzewczej. Monta centralnej wentylacji mechanicznej z odzyskiem z moliwoci skrcenia
ciepa w zamieszkaym domu wie si z kolei z duym remontem.
Rozwizaniem jest: cienny wymiennik ciepa z przepywem wie-
ego powietrza Marley do efektywnej energetycznie wentylacji.
Wypywajce z pomieszczenia powietrze zuyte ogrzewa napywaj-
ce do niego wiee powietrze.

Mini rekuperator Marley MEnV 180

Chroni zdrowie i konstrukcj budynku: adnej wilgoci, adnego grzyba
Zatrzymuje ciepo w domu: do 85% odzysku ciepa Na zewntrz: Wewntrz:
Sposb dziaania: pokrywa zewntrzna odporna na UV dekoracyjna osona przednia
zbkratk ochronn ibkrawdzi ociekow wycznik gwny
Tryb pojedynczy WENT- DOM FOT. MARLEY DEUTSCHLAND GMBH
WENT- DOM FOT. MARLEY DEUTSCHLAND GMBH

kondensat wodny nie musi by odpro-

wadzany jak w przypadku standardo-
wych wymiennikw ciepa ale jest od-
bierany po zmianie kierunku toczenia
Zuyte ciepe powietrze jest wytaczane przez 70 sekund z pomieszcze- przez nagrzewajce si wiee powie-
nia na zewntrz, ogrzewajc przy okazji element ceramiczny. Nastpnie Element trze. Zapobiega to, take zim, zbytnie-
urzdzenie zmienia kierunek toczenia: teraz wiee powietrze pynie ceramiczny mu wysuszeniu powietrza w pomiesz-
zbzewntrz do rodka i jest przy okazji ogrzewane przez ciepo zmagazy- wymiennik ciepa czeniach i zapewnia dobry klimat.
WENT- DOM OT. MARLEY DEUTSCHLAND GMBH
nowane w elemencie ceramicznym.
Pilot zdalnego sterowania
Tryb dialogowy WENT- DOM FOT. MARLEY DEUTSCHLAND GMBH
Regulowane poziomy wentylacji
Przecznik WkCZ/WYkCZ
Tryb letni
WENT- DOM
atwa konserwacja FOT. MARLEY DEUTSCHLAND GMBH

Konserwacja jest czynnoci stosunkowo atw do wykonania i po-

Kiedy jedno urzdzenie zapewnia dopyw wieego powietrza, drugie winna by przeprowadzana co 6 miesicy. Wszystkie czci, ktre wy-
w tym czasie toczy ciepe powietrze zuyte na zewntrz. W trakcie magaj oczyszczenia s atwo dostpne od wewntrz. }
tego procesu energia cieplna ze zuytego powietrza jest magazynowa-
na w elemencie ceramicznym. Po 70 sekundach wentylatory zmieniaj
kierunek toczenia: wzajemne dostosowanie funkcji urzdze odbywa
si automatycznie drog radiow.

Budowa rekuperatora Marley MEnV 180

Wyjtkowo dua, przypominajca struktur plaster miodu powierzch- Went-Dom
nia wewntrznego elementu ceramicznego pochania lub oddaje ul. Bartycka 26, pawilon 29, 00-716 Warszawa
tel. 663 920 780, 695 479 674
wbkrtkim czasie due iloci ciepa, pochodzcego z przepywajce-
www: went-dom.pl
go powietrza. Odbieraniu ciepa z wylatujcego powietrza zuytego to- mail: went@went-dom.pl, e-sklep: www.wentylator.co
warzyszy skraplanie si wody wburzdzeniu. Powstajcy w ten sposb

98 BUDUJEMY DOM 5/2016

 'REU\NOLPDWZ7ZRLPGRPX
1LHSU]HSUDV]DM]DZHQW\ODFM
5HNXSHUDWRU
+580LQLVW$LU:

Programator tygodniowy

2G]\VNFLHSDmax 95%
zgodnie z PN-EN 308

0DH]X\FLHHQHUJLL
automatyczny by-pass

'RVWSQH OWU\NODV\)
wybr dla alergikw

Aplikacja do sterowania
+580LQLVW$LU:
]DSRPRF:L)L

ER GY
EN

CL
ASS

6\VWHP)/;5(.8LGHDOQHUR]ZL]DQLHGR
ZHQW\ODFMLZ7ZRLPGRPX

ALNOR Systemy Wentylacji Sp. z o.o.

Aleja Krakowska 10
05-552 Wola Mrokowska
Tel.: + 48 22 737 40 00
www.alnor.com.pl

3RQDGODWGRZLDGF]HQLD
ZEUDQ\+9$&
BUDUJEMY BEZ B}DW B3 OGRZEWANIE PODOGOWE
FOT. ELEKTRA
Ciepo pod stopami
1RUEHUW6NXSLVNL
System podogowy zapewnia wysoki komfort cieplny
ibprzyczynia si do ograniczenia kosztw ogrzewania.
Warunkiem skutecznego dziaania tej instalacji jest
odpowiedni projekt ibfachowe wykonanie.
N
ajwiksz zalet ogrzewania pod-
ogowego jest to, e gwarantu-
je rwnomierny rozkad ciepa
wbcaym pomieszczeniu wbprzeciwie-
stwie do grzejnikw, ktre emituj ciepo
100 BUDUJEMY DOM 5/2016
tylko wbmiejscu zainstalowania. Poza tym
przy wykorzystaniu nowoczesnych, nisko-
temperaturowych rde ciepa, takich jak sadzk. Wbogrzewaniu elektrycznym ukryte
pompa ciepa czy kocio kondensacyjny,
pozwala znacznie obniy koszty ogrzewa-
Ogrzewanie podogowe
Uzdatnianie wody str. 106
nia. Oszczdnoci uzyskuje si jednak na-
wet przy stosowaniu tradycyjnych rde
ciepa. Jako komfortowa odbierana jest bo-
wiem temperatura nawet ob2 stopnie nisza
ni wbsytuacji, gdy pomieszczenie ogrzewa-
j grzejniki. Wad tego rozwizania s istot-
ne ograniczenia co do sposobu wykocze-
nia podogi. Warto te pamita, e zbyt
duej czci posadzki nie mona zastawi
meblami.
ROLA PROJEKTU
Aby system podogowy funkcjonowa pra-
widowo, musi by waciwie zaprojek-
towany. Przy ogrzewaniu grzejnikowym,
ewentualne zmiany na etapie eksploata-
cji mona wprowadzi stosunkowo prosto.
Przykadowo gdy stwierdzimy, e jakie po-
mieszczenie jest niedogrzane, zwykle wy-
starczy zmieni temperatur wody, osta-
tecznie mona te wymieni grzejnik na
wikszy lub efektywniejszy. Przy podogw-
ce jest to znacznie bardziej skomplikowa-
ne. Wbanalogicznej sytuacji podwyszenie
temperatury wody zasilajcej moe bowiem
spowodowa, e przekroczona zostanie do-
puszczalna temperatura podogi. Abto wpy-
nie nie tylko na komfort wbpomieszczeniu,
ale moe te skutkowa uszkodzeniami po-
sadzki. Za np. zagszczenie rurek wbptli
wymagaoby zniszczenia caej podogi.
eby unikn kosztownych przerbek,
opracowanie projektu naley zleci fachow-
cowi. Uwzgldni on zapotrzebowanie ciepl-
ne budynku oraz parametry techniczne za-
stosowanych materiaw instalacyjnych.
Fachowa dokumentacja przyda si te dla-
tego, by wbrazie kopotw wbtrakcie eksplo-
atacji, mona byo ustali, kto ponosi za nie
odpowiedzialno.
DWA WARIANTY
DO WYBORU
Ogrzewanie podogowe mona zrealizo-
wa wbdwch wariantach: wodnym ibelek-
trycznym. Wbtym pierwszym rdem cie-
pa wbjest woda ogrzana przez kocio bd
pomp ciepa, abnastpnie doprowadzona do
pomieszczenia rurami uoonymi pod po-
wbpododze przewody nagrzewaj si pod-
czas przepywu prdu elektrycznego.
 Systemy te rni si zarwno sposobem
montau, jak ibstopniem skomplikowania.
Obile do dziaania ogrzewania elektryczne-
go wystarczy element grzejny (przewody,
ewentualnie maty lub specjalne folie), pod-
czenie do instalacji elektrycznej ibtermo-
stat, to wbwariancie wodnym system ska-
da si zbrurek, rda ciepa, automatyki
sterujcej, pompy obiegowej ibrozdzielacza.
Gdy woda podgrzewana jest wbkotle na pa-
liwa stae, niezbdny jest dodatkowo ukad
mieszajcy, obniajcy temperatur cie-
czy wbobiegu (nie powinna ona przekracza
55C, podczas gdy woda opuszczajca tego
typu kocio powinna mie temperatur 70
90, abna powrocie przynajmniej 60C).
OGRZEWANIE WODNE
Ze wzgldu na specjaln konstrukcj pod-
ogi, to rozwizanie naley zaplanowa na
etapie projektowania domu. Prace trzeba
prowadzi wbbudynku zamknitym, zbosa-
dzonymi oknami ibdrzwiami, zwykle po
wykonaniu instalacji elektrycznej, wod-
nej ibsanitarnej ibpo zakoczeniu wewntrz-
nych robt tynkarskich. Minimalna tem-
peratura otoczenia wbtrakcie montau nie
powinna by mniejsza ni 5C, optymalna
to 1520C.
Na rwnym, oczyszczonym ibsuchym
podou ukada si warstwy izolacji prze-
ciwwilgociowej (podoga na gruncie)
ibcieplnej. Wbprzypadku podogi na gruncie
powinna mie ona grubo 1520 cm, nato-
miast na stropie pomidzy kondygnacjami
ogrzewanymi wystarczy 35 cm. Nastpnie
ciana
tynk
listwa wykoczeniowa
izolacja przeciwilgociowa
izolacja brzegowa
strop izolacja termiczna (styropian)
Przekrj podogi zbwodnym ogrzewaniem podogowym, wykoczonej pytkami.
Ogrzewanie podogowe rozgrzewa si
ibstygnie powoli, dlatego dobrze sprawdzi
si wbpomieszczeniach, wbktrych chcemy
utrzyma sta temperatur. THERMOVAL
Prawidowe dziaanie systemu
podogowego wbduej mierze zaley od
projektu. Powinno by wbnim uwzgldnione
zapotrzebowanie cieplne budynku, abtake
parametry techniczne zastosowanych
materiaw instalacyjnych. KISAN
posadzka
(pytki ceramiczne, gres)
spoina silikonowa
pyta grzewcza
(najczciej jastrych)
rury grzewcze
dylatacja
(przy duej powierzchni podogi)
! UWAGA NA B}DY !
%UDNSURMHNWX Rozstaw ibuksztatowanie rur
grzewczych musz by dostosowane do para-
metrw wody zasilajcej wbinstalacji, gruboci
wylewki, materiau posadzki oraz zapotrzebowa-
nia na ciepo. Wbprzeciwnym razie ogrzewanie
bdzie nieskuteczne, abeksploatacja droga. Brak
dokumentacji przysporzy te kopotw wbrazie
awarii. Projekt przyda si rwnie po to, aby a-
two rozliczy wykonawc zbrzetelnoci wykona-
nia zleconej pracy.
=DRUJDQL]DFMDUREW Ogrzewanie podogowe-
go powinno by wykonane po rozprowadzeniu
wszystkich innych instalacji ibzakoczeniu prac
tynkarskich. Wbprzeciwnym razie moe doj do
uszkodzenia zarwno przewodw grzejnych, jak
ibelementw pozostaych instalacji.
1LHSU]\JRWRZDQHSRGRH Przed pracami in-
stalatorskimi trzeba je wyczyci ibwysuszy.
Monta na mokrym podou prowadzi czsto
do pniejszego pojawiania si nieprzyjemnych
zapachw. Musi by ono te wyrwnane, ponie-
wa jastrych powinien mie zblion grubo na
caej powierzchni. Zbyt cienka warstwa to ogra-
niczenie wytrzymaoci ibtrwaoci, zbkolei zbyt
gruba bdzie skutkowa du bezwadnoci
ciepln posadzki.
Podoe pod podogwk musi by
wyrwnane, aby grubo jastrychu na
caej powierzchni bya zbliona. LUXBUD
%UDNG\ODWDFML Niezaplanowanie szczelin bd
wykonanie ich wbprzypadkowy sposb stwarza
ryzyko pkania (lub wybrzuszania si) zarwno
posadzki, jak ibsamej wylewki.
1LHSU]HVWU]HJDQLH]DOHFHSURGXFHQWDV\VWH
PXSRGRJRZHJR Ukadajc ptle rur grzew-
czych trzeba zwrci uwag na ich dopusz-
czaln dugo ib minimalny promie gicia.
Niestosowanie si do instrukcji powoduje wzrost
oporw hydraulicznych, skutkujcy niedogrzewa-
niem fragmentw podogi. Zbyt gwatowne zaa-
mania mog te doprowadzi do uszkodzenia rur.
>
5/2016 BUDUJEMY DOM 101
BUDUJEMY BEZ B}DW B3 OGRZEWANIE PODOGOWE

regulator temperatury
! UWAGA NA B}DY ! rurka ochronna
czujnik temperatury
zasilanie 230 V posadzka (pytki
ceramiczne, mozaika)
rurka ochronna
zasilanie przewd grzejny
systemu

Ukadajc ptle rur grzewczych trzeba

zwrci uwag na minimalny promie
gicia, jaki dopuszcza producent. ZAMEL

8\FLHQLHRGSRZLHGQLFKUXU Wbogrzewaniu izolacja brzegowa

podogowym stosuje si przewody charaktery-
zujce si dobr przewodnoci ciepln, odpor- wylewka betonowa czujnik
(35 cm) temperatury
noci na przenikanie tlenu ibdu wytrzymao-
wylewka betonowa (46 cm) betonowa
ci. Zastosowanie produktw niskiej jakoci konstrukcja podogi
izolacja termiczna (styropian) (strop)
moe skutkowa ich uszkodzeniem, abbez roz-
bierania podogi nie da si ich wymieni.
Warstwy podogi zbelektrycznym ogrzewaniem podogowym zbprzewodami grzejnymi.
F]HQLHUXUZbSRGRG]H Aby unikn awarii,
regulator temperatury
naley tak dobiera przewody, aby nie czyy
rurka ochronna
si wbmiejscach, ktre zostan zakryte wylew- czujnik temperatury
k. Takie punkty s strategiczne, bo to na po- zasilanie 230 V
posadzka (pytki
czeniach osadzaj si zanieczyszczenia, co rurka ochronna ceramiczne, mozaika)
skutkuje usterkami. zasilanie
systemu

Dugo przewodw grzewczych trzeba

dobiera tak, aby czenia nie wypaday
pod wylewk. PIPELIFE
0RQWDV]DIHNLbUR]G]LHODF]\GRSLHURSRXR
HQLXUXUTaki sposb organizacji robt moe
prowadzi do uszkodzenia elementw wykona-
nej ju instalacji.
%UDNSUE\V]F]HOQRFL Przed wylaniem ja-
strychu instalacj trzeba napeni wod, abpo
kilku godzinach sprawdzi, czy cinienie wbniej
nie spado nadmiernie. Na tym etapie duo a-
twiej zlokalizowa ibusun przeciek ni po za-
laniu przewodw podkadem.
1LHRGSRZLHGQLDSRVDG]ND Przed zakupem
materiaw wykoczeniowych naley upewni
si, e s one przystosowane do ogrzewania pod-
ogowego. Nie zaleca si stosowania grubych
drewnianych parkietw ibpuszystych dywanw.
Blokuj one bowiem ciepo, ktre wytwarza in-
stalacja, co powoduje, e jest ona nieskuteczna
ibdroga wbeksploatacji.
izolacja brzegowa czujnik
temperatury
wylewka betonowa mata grzejna
(35 cm) zatopiona
wbwarstwie kleju
wylewka betonowa (46 cm)
izolacja termiczna (styropian) betonowa
konstrukcja podogi
(strop)
Warstwy podogi zbelektrycznym ogrzewaniem podogowym zbmatami grzejnymi.
wzdu caego obrysu pyty grzewczej mo- 2 cm. Wypenia si je paskami styropia-
cuje si izolacj brzegow. Tama musi zo- nu, specjaln tam lub innym elastycznym
sta poprowadzona take wbdylatacjach materiaem. Nastpnie tworzy si ptle rur
s one niezbdne, gdy powierzchnia py- grzewczych, najczciej obcakowitej dugo-
ty przekracza 40 m lub gdy dugo ktre- ci 100 m. Przewody trzeba zakotwiczy do
gokolwiek zbbokw wynosi wicej ni 8 m. izolacji za pomoc spinek lub szyn monta-
Aby jastrych mia moliwo swobodne- owych. Jeeli nie da si unikn tego, aby
go kurczenia ibrozszerzania si przy zmia- rury przechodziy przez dylatacje, wbtych
nach temperatury ibwilgotnoci, przy cia- miejscach naley je zabezpieczy za po-
nach ibinnych elementach konstrukcyjnych moc peszla. Kolejnym krokiem jest wy-
(supy, piony przechodzce przez strop) na- konanie prby szczelnoci instalacji na
ley pozostawi szczeliny szerokoci 1,5 wod pod cinieniem 0,6 MPa przez dob.

102 BUDUJEMY DOM 5/2016

Nastpnie rury ogrzewania wodnego zale- lenie od nich ibod kota, remont nie wie
wa si pynnym jastrychem cementowym si zbingerencj wbistniejcy system grzew-
lub anhydrytowym obgruboci minimum czy, abjedynie zbkoniecznoci zdemonto-
6,5 cm (zbczego 44,5 cm znajduje si nad wania posadzki.
rurami). Wbprzypadku ograniczonej nono- Wbnowym budynku lub gdy chcemy po-
ci stropu, mona zastosowa specjalny ja- traktowa jastrych jako akumulator ciepa
strych obbardzo duej wytrzymaoci, ktry nagrzewany tylko wbczasie obowizywa-
moe mie zaledwie 3 cm gruboci powyej nia drugiej taryfy za energi, prace instala-
rur. Wbcelu zwikszenia plastycznoci za- cyjne polegaj na uoeniu SWOL]bSU]HZR
prawy, dodaje si do niej specjalne emulsje, GXJU]HZF]HJR wbjastrychu, podobnie jak
tzw. plastyfikatory, dziki ktrym jastrych wbprzypadku montowania rur grzewczych.
lepiej przylega do rur ze wszystkich stron. Przewody przytwierdza si do podoa spe-
Po dojrzewaniu jastrychu, ktry wynosi od cjaln tam montaow. Odlegoci pomi- ZRG\ zatapia si wbwarstwie kleju do py-
7 do 28 dni, konieczne jest wygrzanie py- dzy rwnolegymi odcinkami kabla powin-
ty grzewczej, aby wyparowa zbniej nadmiar na wynosi 515 cm.
wilgoci. Stosuje si dwa rodzaje przewodw
]Z\NH (staooporowe) ibVDPRUHJXOXM
OGRZEWANIE ELEKTRYCZNE FH. Te pierwsze, uruchamiane przez regu-
Mona je wykona wbnowo budowa- lator zbtermostatem, grzej zawsze zbpen
nym domu, ale najczciej stosowane jest moc. Aby nie rozgrzay nadmiernie pod-
wbtrakcie remontw, np. wbbudynkach, ogi ibnie ulegy uszkodzeniu, nie naley
wbktrych system grzewczy oparty jest wy- ich ukada wbmiejscach, wbktrych od-
cznie na grzejnikach. Poniewa podo- bir ciepa jest utrudniony (np. pod dy-
gwka elektryczna dziaa zupenie nieza- wanami ibmeblami). Przewody samore-
gulujce zazwyczaj take wczane
ibwyczane przez termostat grzej tym
mocniej, im nisza jest temperatura wboto-
czeniu kabla. S drosze od staooporo-
wych, ale dziki ich zastosowaniu mona
wyeliminowa ryzyko przegrzania podo-
gi iblepiej dopasowa do potrzeb ilo od-
dawanego ciepa.
Jeeli wbpomieszczeniu jest ju wylewka
ibnie chcemy wbni ingerowa, moemy za-
stosowa jeden zbtrzech innych wariantw.
Specjalne FLHV]HRGVWDQGDUGRZ\FKSU]H
tek lub ukada pod panelami podogowymi.
Podobne zastosowanie maj PDW\JU]HMQH,
czyli siatki zbtworzywa sztucznego, wbktre
wplecione s przewody. Pod panele przewi-
dziane s te IROLH zbnaniesionymi elemen-
tami grzejnymi obbardzo maej gruboci (ok.
0,2 mm). Te trzy rozwizania stosowane s
szczeglnie chtnie wbsystemach ogrzewa-
nia strefowego, np. jako uzupenienie grzej-
nikw. Obich popularnoci decyduje przede
wszystkim atwo wykonania wystar-
REKLAMA
5/2016 BUDUJEMY DOM 103
BUDUJEMY BEZ B}DW B3 OGRZEWANIE PODOGOWE
czy tylko uoy mat ibpodczy zasilanie utrudnia jego przekazania do pomieszcze-
elektryczne.
Przy ogrzewaniu elektrycznym wbkadym
pomieszczeniu montuje si termostat zbmo-
liwoci programowania temperatury innej
dla dnia ibnocy.
OSTATNIA WARSTWA
Po uoeniu ogrzewania podogowego
przychodzi czas na wykoczenie podo-
gi. Wybierajc materia posadzkowy trzeba
zawsze sprawdzi, czy producent dopusz-
cza stosowanie go na podogi ogrzewane.
Ponadto naley zwrci uwag na to, czy
dobrze przewodzi on ciepo ibczy nie bdzie
Termostat do zarzdzania ogrzewaniem
podogowym. KAN
104 BUDUJEMY DOM 5/2016
Przyklejanie maty do podoa. LUXBUD Ukadanie maty grzejnej wbwarstwie kleju
pod pytkami ceramicznymi. ELEKTRA
Wady ibzalety
nia. Zdolno do hamowania przepywu
ciepa okrela si mianem oporu cieplnego :RGQHRJU]HZDQLHSRGRJRZH
R. Dla warstwy nad ogrzewaniem podogo-  nisze koszty eksploatacji wb porwnaniu
wym nie powinien on przekracza zbogrzewaniem grzejnikowym;
0,15 (mK)/W. Wartoci oporu cieplne-  idealnie nadaje si do wsppracy zbnisko-
go popularnych materiaw posadzko- temperaturowymi rdami ciepa, takimi jak
wych znacznie rni si midzy sob. pompa ciepa;
Przykadowo dla pytek ceramicznych gru-  moliwe jest przeznaczenie instalacji do cho-
boci 10 mm na zaprawie klejowej para- dzenia domu latem (np. we wsppracy zbpom-
metr ten wynosi 0,02, dla parkietu grubo- p ciepa);
ci 24 mm 0,12, natomiast dla dywanu lub kosztowna ibpracochonna instalacja;
wykadziny gruboci 15 mm 0,15. Zbpo- wymaga montau rda ciepa;
wyszego wynika, e na ogrzewaniu pod- wbsezonie grzewczym trzeba je uruchamia,
ogowym najlepiej sprawdzaj si posadz- aby nie doszo do zamroenia przewodw;
ki ceramiczne bd kamienne, ktre dobrze musi by zaplanowane na etapie projektowa-
przewodz ciepo. Klej do ich przykleja- nia domu (obcienie stropw);
nia ma by odporny na wysok temperatur powane bdy wykonawcze czy eksploatacyj-
ibtrwale elastyczny, aby przejmowa napr- ne mog skutkowa zalaniem budynku wod
enia wystpujce midzy podoem ibpo- zbinstalacji c.o.
sadzk.
Podog mona te wykoczy panela- (OHNWU\F]QHRJU]HZDQLHSRGRJRZH
mi, parkietem ibwykadzin (dywanow lub  stosunkowo proste wbinstalacji;
zbtworzywa sztucznego), ale jak wspo-  nie zajmuje miejsca wbdomu (brak kotowni);
mniano musz by one przeznaczone do  do atwe sterowanie temperatur wb po-
ukadania na ogrzewaniu podogowym. mieszczeniach;
 mona je zamontowa wb domach remon-
KOSZTY INSTALACJI towanych;
Jeszcze kilka lat temu ogrzewanie podogo-  nie ma ryzyka zamarznicia instalacji;
we byo traktowane jako luksus. Obecnie, do drogie wbeksploatacji ze wzgldu na
dziki spadajcym kosztom wykona- koszt energii elektrycznej.
nia, ten sposb rozprowadzania ciepa po
 Podogwka dobrze wyregulowana
Nawet jeeli mamy bardzo dobry kocio, ogrzewanie nie bdzie dziaa prawidowo, jeeli nie zapewni-
my waciwego przepywu wody po stronie grzejnikw lub ptli ogrzewania podogowego. Wwczas
wbcaym domu moe by zbyt zimno albo niedogrzane lub przegrzane bd niektre pomieszcze-
nia. To wanie woda wbc.o. jest nonikiem ciepa ibeby kade pomieszczenie otrzymao go dokad-
nie tyle ile trzeba, woda grzewcza musi:
 mie odpowiedni temperatur (wbogrzewaniu podogowym najczciej okoo 40C);
 przepywa przez dan ptle wbodpowiedniej iloci zmniejszenie przepywu powoduje wyrany
spadek mocy grzewczej, za to jego zwikszenie prawie nie daje efektu;
 prdko przepywu nie moe by ani zbyt dua, ani zbyt maa. Wbpierwszym wariancie woda nie
zdy odda ciepa zanim wrci do kota, wbdrugim za podoga bdzie grza zbyt sabo, ponadto
rozkad temperatury moe by nierwnomierny.
Co najwaniejsze, ogrzewanie podogowe wymaga innego wyregulowania przepywu wody ni
instalacja zb grzejnikami ciennymi. Zb tego powodu wb nowoczesnych pompach obiegowych cen-
tralnego ogrzewania przewidziano odrbne ustawienia dla kadego zbtych systemw. Przykadowo:
 nastawy po lewej stronie pokrta to regulacja ze zmienn rnic cinie; zmienia si zarw-
no przepyw jak ibwysoko podnoszenia, nastawy przewidziane do ukadw gwnie zbgrzejnikami,
gdzie zawory termostatyczne grzejnikw otwieraj si ibzamykaj, zmieniajc charakterystyk prze-
pywu wbinstalacji. Zbzaoenia ma zmniejsza haas powstajcy przy przepywie wody przez znacz-
nie przymknite zawory;
 nastawy po prawej stronie pokrta to regulacja zbzachowaniem staej rnicy cinie; zmienia
si przepyw ale wysoko podnoszenia pompy (wytwarzane cinienie) jest staa. Nastawy przewi-
dziane dla ogrzewania podogowego ibinnych ukadw, gdzie nie ma duych zmian charakterystyki
przepywu przez rurocigi. To ustawienie s te lepsze do odpowietrzania instalacji.
Czstym bdem pocztkujcych uytkownikw jest te ustawianie pompy na najwyszy bieg, kie-
dy ogrzewanie dziaa zbyt sabo. Tymczasem taka nastawa to maksymalne cinienie podnoszenia
przy minimalnym przepywie wody. Czyli pompa przetacza niewiele wody, abzbni ibciepa. Lepiej za-
cz od najniszych ustawie, podnoszc je po 12 godzinach, jeeli efekt bdzie niezadowalajcy
(podoga potrzebuje czasu na rozgrzanie si!). Ewentualnie na pocztek mona wybra rodek za-
kresu, eby przekona si, czy caa podoga nagrzewa si rwnomiernie. Jeeli nie, to przepyw jest
niewyregulowany. Wbzasadzie powinien to sprawdzi ibwyregulowa wykonawca ogrzewania, ale
zbich solidnoci bywa rnie.

Do wykonania ogrzewania podogowego

mona wykorzysta specjalne pyty zience. Ceny materiaw s bardzo zr- przewody grzejne obanalogicznej mocy, ale
systemowe zbtwardego styropianu,
nicowane. Przykadowo maty do pooe- nad mat nie trzeba ju wykonywa wylew-
zbwyprofilowanymi zagbieniami na rurki lub
przewody. VARIOTHERM nia wbkleju pod terakot mona kupi ju za ki. redni koszt takiego ogrzewania to 130
kilkadziesit z/m. To wicej ni kosztuj 200 z/m. }
domu staje si standardem. Niemniej jed-
nak ze wzgldu na wysokie ceny osprz-
tu hydraulicznego ibautomatyki sterujcej
wci nieopacalne jest zakadanie insta-
lacji ogrzewania wodnego na powierzch-
ni mniejszej ni kilkadziesit metrw kwa-
dratowych. Wbtym wariancie za rozoenie
rur grzewczych zapacimy 3035 z/m.
Koszty materiaowe to dodatkowe ok.
20 z/m. Za monta szafki podtynkowej
ibrozdzielacza zapacimy przynajmniej 300
z. Zawr termostatyczny mieszajcy to
wydatek 300600 z, abrozdzielacz na 810
obwodw min. 1000 z. Szacunkowo Spord materiaw posadzkowych, na
mona przyj, e ogrzewanie wodne kosz- ogrzewaniu podogowym najlepiej sprawdzaj
tuje 150300 z/m. si pytki ceramiczne (abELEKTRA ). Podog
mona te wykoczy np. panelami lub
Ogrzewanie elektryczne czsto ukada si parkietem, ale musz by one dopuszczone
na niewielkiej powierzchni, np. tylko wba- do stosowania na podogwk (b LUXBUD)

5/2016 BUDUJEMY DOM 105

BUDUJEMY BEZ B}DW B3 UZDATNIANIE WODY

Uzdatnianie wody
FOT. DORNBRACHT

2JU]HZDQLHSRGRJRZHVWU

PROBLEMY ZbWODk
Woda czerpana zbwasnego ujcia na dzia-
ce czsto zawiera ]ZL]NLHOD]DLbPDQJD
QX. S to typowe zanieczyszczenia spoty-
kane wbwodach podziemnych pochodzenia
naturalnego. Objawem s zabarwienia ar-
matury, abtake rdzawy kolor cieczy. Przy
wyszych steniach, zabrudzenia zmie-
niaj rwnie jej smak ibzapach. Czsto spo-
tykanym problemem jest te przekrocze-
nie dopuszczalnych norm MRGXDPRQRZHJR,
ktry nie ma organoleptycznych objaww.
Tego typu przypadki wystpuj gwnie
wbmiejscach hodowli zwierzt. Wbwodzie ze
studni mog si rwnie pojawi GUREQR
XVWURMH. Jest ich tym wicej, im pycej poo-
one jest zwierciado wody. Problematyczna
jest take ]E\WWZDUGDZRGD, zawierajca
duo wapnia ibmagnezu. Zmniejszaj one
skuteczno rodkw piorcych, poza tym
twarda woda zostawia osad na bateriach,
wbczajniku, wbpralce ibzmywarce. Zgodnie
zbRozporzdzeniem Ministra Zdrowia
zbdnia 13 listopada 2015 r. wbsprawie jako-
ci wody przeznaczonej do spoycia przez
ludzi, woda trafiajca do naszych kranw

&]\VWDMDN]D
powinna mie twardo odpowiadajc za-
wartoci 60500 mg/l wglanu wapnia
(CaCO3), co odpowiada twardoci 3,4
28 dH (stopni niemieckich). WbPolsce do-
minuje woda rednio twarda ibtwarda, red-
nio mikka (37 dH) dostpna jest gwnie
na terenach pooonych na poudniu kraju
1RUEHUW6NXSLVNL (patrz mapa na nastpnej stronie).
Jako wody zbwodocigu jest znacznie
lepsza. Jest ona bowiem uzdatniana wbza-
Woda pynca zbkranu powinna by czysta, smaczna, kadach oczyszczania wody ibstale kontro-
lowana przez profesjonalne suby wodo-
bezwonna ibbezbarwna. Jeeli taka nie jest, trzeba j cigowe. Wielu uytkownikom przeszkadza
wbodpowiedni sposb uzdatni. Metod oczyszczania jednak nie tylko jej twardo jak wbprzy-
padku wody ze studni, ale take zapach
najlepiej przewidzie ju na etapie projektowania ibsmak.

ibbudowy domu. Najbardziej uciliwy jest ]DSDFKFKOR

UX. Bierze si on std, e wikszo zakadw
wodocigowych dezynfekuje wod poprzez

W
od mona pobiera zbdwch odpatnie przez wodocigi woda co prawda chlorowanie. Dziki temu jest ona bezpiecz-
rde zbwasnej studni bd musi spenia normy, ale nierzadko jest nie- na pod wzgldem bakteriologicznym ibpozba-
zbwodocigu. Wbpierwszym wa- smaczna lub zbyt twarda. Wbobu przypad- wiona pasoytw. Niestety efektem ubocz-
riancie nie musimy za ni paci, lecz cz- kach aby poprawi jej jako stosuje si nym s wyczuwalne wbkranwce zwizki
sto wymaga ona uzdatniania, bo bez tego filtracj, ktra usuwa zbcieczy niepodane chloru. Problemy zbwod wodocigow s
nie nadawaaby si do uytku. Dostarczana substancje. te czsto spowodowane DZDULDPLVLHFL.

 %8'8-(0<'20  5/2016


Mapa twardoci wody wbPolsce.
Podczas takich incydentw do rur mog tra-
fi rnego typu zanieczyszczenia, np. due
czstki mechaniczne, ktre pogarszaj wa-
ciwoci wody. Zbkolei skutkiem ich groma-
dzenia si wbrurocigach moe by rozwj
biofilmw, osadw, wbktrych namnaaj si
mikroorganizmy.
ANALIZA WODY
Aby dobra technologi uzdatniania wody,
naley wykona jej analiz. Badanie po-
zwoli okreli ewentualn obecno iblicz-
b szkodliwych substancji. Mona je zleci
firmie sprzedajcej urzdzenia do uzdat-
niania wody, ale bardziej niezalen opini
uzyskamy od ekspertw zbsanepidu, wyspe-
cjalizowanych laboratoriw bd placwek
dziaajcych przy uczelniach medycznych.
Taka usuga obejmuje przyjazd osoby po-
bierajcej prbki ibbadanie fizykochemicz-
ne (mtno, barwa, zapach, odczyn, ela-
zo oglne, mangan, amoniak/jon amonowy,
azotany, przewodno ibtwardo) oraz mi-
krobiologiczne (np. bakterie grupy &ROL, en-
terokoki kaowe) skadu wody. Za analiz
zapacimy 350400 z.
RODZAJE FILTRW
Na podstawie wynikw badania wody wy-
biera si odpowiednie filtry. Okrelenie spo-
! UWAGA NA B}DY !
1LHXZ]JOGQLHQLHVWDFMLX]GDWQLDQLDQDHWD
SLHSURMHNWRZDQLDGRPXBrak miejsca na do-
mow stacj uzdatniania to czsto spotykany
problem. Wbdomu zbwasnym ujciem wody
naley od razu przewidzie miejsce na stacj
uzdatniania. Moe to by pomieszczenie gospo-
darcze, piwnica itp. Wane, by byo wyposao-
ne wbodpyw do kanalizacji ibzasilanie elektrycz-
ne. Musi by te przestronne wbzbyt maym
pomieszczeniu mog si nie zmieci kolumny
filtracyjne. Do pomieszczenia trzeba te zapew-
ni swobodny dostp zarwno dla wacicieli,
jak ibserwisantw.
sobu dezynfekcji to zadanie dla specjalisty,
ktry wemie pod uwag rodzaj ibilo za-
nieczyszcze, liczb domownikw ibodbior-
Zbyt twarda woda
zostawia osad na
bateriach iburzdzeniach
AGD. KLUDI
Jednym zbnajpowaniejszych bdw
jest nieuwzgldnienie miejsca na stacj
uzdatniania wody na etapie projektowania
domu. L . JAMPOLSKA
%UDNILOWUZZbGRPX]DVLODQ\PZRG]bVLHFL
Zaoenie, e dezynfekcja wody jest konieczna
tylko wbdomach zbwasnym ujciem, jest bd-
na. Co prawda ta dostarczana przez wodocigi
musi spenia normy, ale jej jako czsto pozo-
stawia wiele do yczenia. Problemem jest cz-
sto nie tylko jej nadmierna twardo, ale take
nieakceptowalny zapach. Moe by on efektem
zarwno chlorowania, jak ibzego stanu rur wo-
docigowych. Dlatego wbcelu ochrony swojego
zdrowia, instalacji wodocigowych iburzdze,
ktre maj kontakt zbwod, warto urzdzi sta-
cj doczyszczajc wod rwnie wbdomach za-
opatrywanych przez wodocigi.
%UDNRNUHVRZ\FKEDGDZRG\Naley je zle-
ci przede wszystkim wtedy, gdy jako wody
(gwnie tej ze studni) jej smak, zapach, kla-
>
5/2016  %8'8-(0<'20 
BUDUJEMY BEZ B}DW B3 UZDATNIANIE WODY

nikw wody wbbudynku oraz wielkoci jej

zuycia. Wbsprzeday dostpnych jest wiele
rodzajw filtrw, abnajczciej stosowane to:
ZDANIEM EKSPERTA
 ILOWU\PHFKDQLF]QHZVWSQH umiesz-
cza si na pocztku instalacji wodocigowej
ibwbrazie potrzeby take bezporednio przed
filtrami innego typu, zaworami itp. Ich za-
daniem jest zatrzymywanie piasku, rdzy
ibzawiesin wystpujcych wbwodzie. Bez
nich mogoby doj do uszkodze zaworw
ibfiltrw na dalszych etapach oczyszcza-
nia, abnawet do mechanicznego uszkodze-
nia rur. Wkad filtracyjny moe mie posta
metalowej lub plastikowej siatki, ktr
wbzalenoci od rodzaju naley wyczyci
bd wymieni. Filtry jednorazowe mog
by te wykonane zbwkniny, pianki po-
lipropylenowej lub sznurka. Urzdzenia sa-
moczyszczce wymagaj okresowego prze-
gldu, abwbprzypadku niskiej jakoci wody
dodatkowego wyczyszczenia elementu fil-
tracyjnego;
 RGHOD]LDF]H ich zadaniem jest usuni-
cie zbwody nadmiaru elaza ibewentualnie
rwnie manganu (odelaziaczo-odman-
ganiacze). Podstaw procesu jest natlenie-
nie wody ibwbten sposb wytrcenie zbniej
elaza. Jako zoa stosuje si rozmaite ma-
teriay, niektre zbnich wymagaj okreso-
wej regeneracji nadmanganianem potasu
(KMnO4). Tego typu filtry musz by pod-
czone do kanalizacji, poniewa trzeba je re-
gularnie puka wytrcone przez wod e-
lazo trafia do ciekw. Pukanie moe by
uruchamiane rcznie bd automatycznie
przez sterownik. Wbodelaziaczach wody
niezbdna jest okresowa konserwacja filtra,
czyszczenie lub wymiana inektorw oraz
sprawdzanie poszczeglnych elementw
systemu uzdatniania wody;
 ]PLNF]DF]H umieszcza si wbgrupie
filtrw jako kocowy element stacji uzdat-
niania wody. Ich najwaniejszym elemen-
tem jest zbiornik filtracyjny, wypeniony
ywic jonowymienn, zmniejszajc za-
warto jonw wapnia ibmagnezu wbwodzie,
zamieniajc je na jony sodu. Wbskad zmik-
czacza wchodzi te zbiornik na solank, do
ktrego co kilka dni trzeba wsypywa sl
tabletkowan. Trzeci element urzdzenia,
gowica sterujca, kieruje przebiegiem fil-
tracji wody ibregeneracji zoa. Zmikczacze
potrzebuj okresowego sprawdzenia, czysz-
czenia lub wymiany inektorw;
 ILOWU\ZLHORIXQNF\MQH s zbudowane
ibdziaaj podobnie jak zmikczacze, ale do-
datkowo usuwaj elazo ibmangan. Niektre
 %8'8-(0<'20  5/2016
:b MDNL VSRVE ]DSODQRZD PLHMVFH QD GRPRZ VWDFM X]GDWQLDQLD
ZRG\"
,]DEHOD6]HZF]\N Nikogo nie dziwi wysiki podejmowane wbcelu waciwego zaprojektowania
Dyrektor kuchni czy salonu. Czsto natomiast, wb nawale spraw zwizanych zb urz-
ds. Handlu
ibMarketingu
dzaniem domu, zapominamy obkluczowej sprawie zdrowej, czystej wodzie.
SECURA B.C. Niestety, coraz rzadziej moemy si ni cieszy wbwikszoci przypadkw
wymaga ona uzdatnienia. Aby byo to moliwe, musimy przewidzie odpo-
wiednie miejsce lub pomieszczenie.
Jego minimalne wymiary to 150 200 cm ibwysoko 230 cm. Jeeli chcemy wygospodarowa
miejsce wb istniejcym ju pomieszczeniu, to dla jednego urzdzenia potrzebujemy przynajmniej
60 130 170 cm. We wntrzu tym musi si znajdowa przycze wody ze studni przynajmniej ca-
lowej rednicy, kratka ciekowa wbpododze ibprzycze kanalizacji r. min. 32 mm. Potrzebne bdzie
rwnie podczenie do prdu, najlepiej wbodlegoci maksymalnie 3 m od zasilanego urzdzenia.
Pomieszczenie powinno by wentylowane ib zamykane. Temperatura wewntrz musi wynosi od
2 do 35C. Projektujc instalacj wodn w domu, naley rozdzieli wodocig sucy do podlewania
od wodocigu wody uytkowej. Pompa ibstudnia powinna mie wydajno 4555 dm/min. ibdawa
cinienie 34,5 bara przy tym przepywie, ale nie wicej ni 5,5 bara przy przepywie 010 dm/min.
Przy zbyt duej iloci elaza przewanie stosuje si zbiornik hydroforowy zb otwart poduszk po-
wietrzn obpojemnoci 200300 dm.
Stacje uzdatniania wody wytwarzaj cieki, ktre naley zagospodarowa. Wbprzypadku przy-
cza do kanalizacji komunalnej nie ma problemu. Kiedy jej brak, przy projektowaniu szamba na-
ley uwzgldni powikszenie jego pojemnoci, traktujc kady aparat jak dodatkowego staego
mieszkaca domu. cieki zbaparatw takich jak odelaziacze ibodmanganiacze katalityczne mog
po odstaniu zosta rozsczone wbgruncie. Wwczas naley przewidzie dla nich specjalny odpyw
oraz odstojnik wbpostaci zbiornika podziemnego szczelnego obpojemnoci 2 m zbwazem oraz cigi
drenarskie obdugoci 20 m na kady aparat. Ze wzgldu na zawarto soli, cieki ze zmikczaczy
musz by zbierane wbszambie.
Naley rwnie wzi pod uwag, e materiay eksploatacyjne, np. sl, pakowane s wb dosy
cikie worki, ktre trzeba bdzie wnie do tego pomieszczenia. Przyda si wic atwy do niego
dostp, najlepiej zbpoziomu ziemi.
Z\ZLHWODF]
SDQHOVWHUXMF\
ILOWUVDPRF]\V]F]F\
]ELRUQLNGZXVHNF\MQ\
NRODQNRSU]HOHZRZH
REXGRZDSODVWLNRZD
ZDUVWZDVNRPSUHVRZDQHJR
]RDILOWUDF\MQHJR
UR]G]LHODF]VWUXPLHQLD
Budowa zmikczacza wody. AQUAPHOR

Odelaziacz ibzmikczacz to podstawowe
rodzaje filtrw do uzdatniania wody. SECURA
filtry mog te zmniejszy zawarto jonu
amonowego;
 ILOWU\ZJORZH dziki zawartemu
wbnich aktywnemu wglowi, usuwaj wiele
zanieczyszcze od metali cikich, przez
chlor, zwizki azotu, pestycydy ibzwizki
organiczne. Ponadto poprawiaj smak ibza-
pach wody. Urzdzenia te dobiera si wbza-
lenoci od jakoci wody oraz tego, czy
dziaaj wbukadzie zbinnym filtrem, czy sa-
modzielnie. Jeli s jedynym elementem fil-
tracji, wwczas konieczne s czstsze za-
biegi serwisowe. Filtry trzeba regularnie
wymienia, poniewa po procznym uyt-
kowaniu spada ich skuteczno;
 RGZUFRQDRVPR]D to proces, ktry za-
chodzi dziki pprzepuszczalnej membra-
nie obbardzo maych porach, przez ktre
przenikaj czsteczki wody, ale zatrzymu-
j si wbniej bakterie, wirusy ibwiele innych
zanieczyszcze. Urzdzenie, poza membra-
n, skada si zbminimum dwch filtrw
mechanicznych, filtra wglowego ibminera-
lizatora, ktry poprawia smak wody pozba-
wionej wikszoci mineraw. Umieszcza
si go bezporednio przed wybranym punk-
tem czerpania wody, najczciej wbszaf-
ce kuchennej pod zlewozmywakiem. Aby
system dziaa prawidowo, konieczne jest
podczenie urzdzenia do kanalizacji ibza-
Filtr mechaniczny zbsamoczynnym
wypukiwaniem zabrudze. SECURA
stosowanie wysokiego cinienia wody (zwy-
kle przynajmniej ok. 2,5 bara), ktre zwik-
sza wydajno filtracji. Ze wzgldu na
nisk wydajno tych ukadw, potrzebny
jest jeszcze zbiornik na oczyszczon wod.
Wkady filtrw wymienia si co 36 miesi-
cy, za membran co 34 lata;
Filtry dziaajce na zasadzie odwrconej
osmozy wyposaone s wbmembran,
ktra przepuszcza wod, abzatrzymuje
zanieczyszczenia. AQUAPHOR
! UWAGA NA B}DY !
rowno wyranie si pogorszy. Ale nawet
brak tego typu objaww nie powinien osabia
naszej czujnoci. Dla wasnego bezpieczestwa
badanie wody naley powtrzy przynajmniej
raz na kilka lat.
%UDNILOWUZPHFKDQLF]Q\FKSU]\ZUDOLZ\FK
XU]G]HQLDFKMontuje si je take za filtrami
wglowymi, poniewa przepywajca woda wy-
mywa drobinki zoa. Zatrzymuje je dokadny
filtr mechaniczny.
1LHVNXWHF]QHSXNDQLH]RDZbRGHOD]LDF]X
Takie zoe jest cikie, dlatego wymaga dosta-
tecznie intensywnego wypukania. Zastosowanie
odelaziacza wymusza podczenie pompy obdo-
pasowanej wydajnoci. Niewaciwe pukanie
moe doprowadzi do nagromadzenia si osa-
dw elazistych, pogorszenia jakoci wody ibnie-
dostatecznego usuwania manganu.
Aby nie doprowadzi do nagromadzenia
si osadw ibzmniejszenia efektywnoci
pracy, odelaziacz musi wsppracowa
zbpomp obodpowiedniej wydajnoci.
ECONET
3U]HFKRZ\ZDQLHZRG\RF]\V]F]RQHMSU]H]
ILOWU ZJORZ\ OXE RGZUFRQHM RVPR]\
Wskutek tego typu dezynfekcji, zbwody zosta-
j usunite rne substancje, take chlor, ktry
daje jej odporno na namnaanie si drobno-
ustrojw. Ciecz staje si wic podatna na wtr-
ne zanieczyszczenie drobnoustrojami, dlatego
nie naley jej zbyt dugo przechowywa.
=DVWRVRZDQLH UXU PLHG]LDQ\FK QD ZRG
RbNZDQ\PRGF]\QLHWoda obniskim pH, czyli
kwanym odczynie, dziaa agresywnie na mied.
Wskutek tego stenie jej jonw wbwodzie pit-
5/2016  %8'8-(0<'20 

! UWAGA NA B}DY !
nej przekracza dopuszczalne normy, abrury ule-
gaj szybkiej korozji. Wbprzypadku takiej wody
instalacj lepiej wykona zbtworzyw sztucznych.
=PLNF]DF]ZRG\EH]PROLZRFLUHJXODFML
MHMWZDUGRFLTwarda woda to problem, ale ko-
rzystanie ze zbyt mikkiej rwnie nie jest zbyt
komfortowe, poniewa utrudnia dziaanie ibwy-
pukanie detergentw. Regulacja twardoci pole-
ga na proporcjonalnym mieszaniu wody twardej
ibzmikczonej. Mona to osign przez fabryczne
elementy gowic sterujcych lub ukad zaworw.
Za regulacj
dziaania filtrw
odpowiedzialne s
gowice sterujce.
ECONET
=E\WU]DGNDZ\PLDQDILOWUZKady filtr ma
okrelon ywotno. Regularne przepukiwa-
nie bd wymiana ma zatem kluczowe znaczenie
dla prawidowego dziaania systemu uzdatniania.
Czstotliwo tych zabiegw zaley od zalece wody lub wtedy, gdy na pocztku domowej
producenta oraz od skadu wody. Przykadowo
skuteczno filtrw wglowych zaczyna do filtrw do uzdatniania. Urzdzenie montuje
szybko spada po przekroczeniu 6 miesicy cza-
su eksploatacji.
Lamp UV montuje si blisko poboru wody
do picia. EKONET
nia do prdu wystarczy typowe gniazdo
 ILOWU\NXFKHQQH stosuje si przewanie
jako uzupenienie centralnego oczyszczania
try sterowane s automatycznie. Ich obsuga
instalacji wodnej nie zastosowano innych
dw ibuzupeniania materiaw filtracyj-
si pod zlewozmywakiem zbosobn wylew-
k, abfiltry dobiera wbzalenoci od proble-
mw zbwod. Standardowym rozwizaniem
wbprzypadku wody zbsieci zbzapachem chlo-
ru jest zestaw dwch wkadw mechanicz-
nych ibwkadu wglowego. Czstotliwo ich
wymiany zaley od jakoci ibintensywnoci
zuycia wody. Wkady piankowe, wglowe,
zmikczajce wymienia si co 36 miesicy
lub czciej, jeli jako wody jest nieodpo-
wiednia.
Wod mona te dezynfekowa poprzez
QDZLHWODQLHSURPLHQLDPLXOWUDILROHWR
cia, zazwyczaj jako element zestawu filtra-
cyjnego wbszafce pod zlewem. Promienniki
UV trzeba regularnie wymienia, zwykle co
roku.
INSTALACJA IbOBSUGA
URZkDZE
Aby uzdatnianie byo skuteczne, filtry mu-
sz by nie tylko odpowiednio dobrane, ale
take zamontowane. Wbzalenoci od ro-
dzaju, umieszcza si je wbdomu na poczt-
ku domowej instalacji (tu za wodomierzem)
lub bezporednio przed punktami pobo-
ru wody. Wane, by elementy elektroniczne
nie byy naraone na zniszczenie, abzbiorni-
ki zbwod na zamarznicie.Na stacj uzdat-
niania wody potrzebna jest odpowiednia
powierzchnia pomieszczenie obminimal-
nych wymiarach 150 200 cm ibwysoko-
ci 230 cm. Powinno by ono wentylowane,
wyposaone wbprzycze wody, zbdoprowa-
dzon kanalizacj. Popuczyny kieruje si
cznie zbinnymi ciekami do kanalizacji,
szamba lub przydomowej oczyszczalni, za
pomoc kanalizacji zbiorczej lub wykonuje
si studni chonn. Szczeglnie duo cie-
kw powstaje przy pukaniu odelaziaczy.
Wikszo filtrw wymaga podcze-
elektryczne 230 V. Poza narurowymi urz-
dzeniami mechanicznymi, pozostae fil-
ogranicza si wic do regularnych przegl-
nych. }
Warunkiem skutecznego dziaania
systemu dezynfekcji wody jest regularna
wymiana wkadw filtrujcych. SECURA
Z\PL89. Wbprzeciwiestwie do chloro-
wania, nie wprowadza si do niej adnej
chemii, dlatego nie ma problemu zbjej nie-
przyjemnym smakiem ibzapachem. Wad
tego sposobu dezynfekcji jest wycznie
miejscowe dziaanie. Jeeli wic bakterie
namno si dalej wbinstalacji ni miejsce
nawietlania np. wbzasobniku wody lub
rurach to dezynfekcja lamp UV bdzie
nieskuteczna. Dlatego takie urzdzenia mon-
Uzupenianie soli wbzmikczaczu
tuje si blisko punktu poboru wody do pi- kompaktowym. UST- M
 SECURA B.C. ARTYKU PROMOCYJNY

Systemy uzdatniania wody

SECURA B.C. istnieje od 1984 roku ibjest uznanym producen-
tem filtrw ibmateriaw filtracyjnych do oczyszczenia cieczy
zbzawiesin oraz producentem rodkw ochrony indywidualnej
BHP. Firma jest laureatem wielu prestiowych nagrd ibtytu-
w, m.in: dwch Medali Europejskich, Ambasadora Polskiej
Gospodarki, jak rwnie Gazeli Biznesu.

Z
automatyzowane procesy produk-
cyjne, wykwalifikowani pracowni-
cy oraz najwyszej jakoci surowce
gwarantuj najwysz jako oraz powta-
rzalno parametrw wyrobw SECURY
B.C. Firma posiada wasne laboratorium ba-
dawcze, wbktrym prowadzone s prace
nad nowymi wyrobami oraz badana jest ja-
ko biecej produkcji. Produkowane przez
nas filtry stosowane s m.in. przez zakady
farmaceutyczne, kosmetyczne, producen-
tw wd mineralnych, sokw ibnapojw itp.
Potwierdzeniem wysokiej jakoci produko-
wanych przez nas wyrobw jest rwnie
ich eksport do Niemiec, Wielkiej Brytanii,
Francji, Woch, USA, Nowej Zelandii.
Ponad 50% naszej produkcji przeznaczone
jest na rynki zagraniczne.
Obudowy na due przepywy Obudowy filtracyjne
Wbswojej ofercie handlowej posiada-
my rwnie obudowy, wkady, filtry sa-
moczyszczce, pompy dozujce, syste-
my basenowe ibinne akcesoria filtracyjne.
Dla przemysu oferujemy wyroby firmy
Eaton Filtration (stalowe obudowy filtra-
cyjne, worki oraz obudowy do filtrw wor-
kowych), oraz Graver Technologies (filtry
SECURA B.C. Sp. zbo.o.
membranowe). Oprcz dziaalnoci produk- ul. Prochowa 42, 04-388 Warszawa
cyjnej ibhandlowej wiadczymy usugi wbza- tel. 22 813 45 69, 22 813 07 22
kresie doradztwa technicznego ibrealiza- faks 22 813 29 49
www.secura.com.pl
cji projektw zwizanych zbuzdatnianiem secura@secura.com.pl
wody iboczyszczaniem cieczy zarwno na
potrzeby mieszka, domkw jednorodzin-
nych, jak ibna potrzeby zakadw przemy-
sowych. }
Pompy dozujce Filtry samopuczce

5/2016 BUDUJEMY DOM 111

PRZEGLkD RYNKU .27<
6SRVRE\
QDFLHSR
Jarosaw Antkiewicz
FOT. IMMERGAS
:\EUSDOLZDLbNRWDWRMHGQD]bQDMZDQLHMV]\FK
GHF\]MLZbWUDNFLHNDGHMEXGRZ\2JU]HZDQLHWR
QDMZLNV]DF]SU]\V]\FKNRV]WZHNVSORDWDFML
DOHWU]HEDP\OHQLHW\ONRRbSLHQLG]DFK5QLFD
ZbXFLOLZRFLREVXJLUQ\FKURG]DMZNRWZ
MHVWRJURPQDDbSRQDGWRQLHZbNDG\PGRPX
Z\JRVSRGDUXMHP\PLHMVFHQDGRZROQHXU]G]HQLH
 %8'8-(0<'20  
K
ady dom wymaga ogrzewania, kt-
re najczciej zapewnia kocio.
Najlepiej, jeeli objego rodzaju ibsi
rzeczy paliwie, zadecydujemy jak naj-
wczeniej, ju przy wyborze projektu. Nie
bez przyczyny projekty katalogowe wyst-
puj np. wbspecjalnej wersji dla kotw na
paliwo stae. Po prostu nie majc wydzie-
lonej ibodpowiednio duej kotowni takie-
go urzdzenia nie wstawimy. Dla kota ga-
zowego wystarczy za wbostatecznoci tyle
miejsca, co na jedn szafk kuchenn.
DOST}PNOm, WYGODA...
IbMPZP
Dostpno paliwa, przede wszystkim obec-
no lub brak sieci gazowej, to jedno zbwa-
niejszych kryteriw przy wyborze dziaki.
Majc gaz wbpobliu, zwykle decyduje-
my si na jego wykorzystanie. Ibnic wbtym
dziwnego, bo koty gazowe s waciwie
bezobsugowe, zajmuj niewiele miejsca
wbdomu, abkoszty ogrzewania s umiarko-
wane (ok. 0,25bz/kWh).
Przy braku gazu zbsieci zaczyna si po-
szukiwanie innych rozwiza. Wbnaszym
kraju dominuj NRW\RSDODQHZJOHP pa-
liwem wci tanim ibpowszechnie dostp-
nym. To wanie cena ciepa wynoszca
0,120,15bz/kWh przy umiejtnym pale-
niu decyduje obpopularnoci. Jednak trzeba
zbgry przestrzec, e nie jest to rozwizanie
dla kadego. Kady kocio na paliwo sta-
e, nawet taki zbpodajnikiem, jest absorbuj-
cy dla uytkownika. Paliwo trzeba uzupe-
nia przynajmniej raz na kilka dni (abworki
swoje wa!), kocio czyci ibnabra przy-
najmniej podstawowych umiejtnoci regu-
lacji ibobsugi. Nie kady ma na to si, czas
ibochot.
Jeszcze wicej zaangaowania ibumiejt-
noci wymagaj tzw. NRW\]DV\SRZH bez
podajnika. Wbprawidowo skonfigurowa-
nej instalacji, szczeglnie gdy wsppracu-
j ze zbiornikiem akumulacyjnym na wod
grzewcz, mog by bardzo ekonomiczne
wbeksploatacji. Co wbniektrych okolicach
te wane, potrafi dziaa nawet przy bra-
ku prdu.
Jeeli jednak szukamy rozwizania bez-
obsugowego, powinnimy pomyle obNR
WDFKQDJD]]bSU]\GRPRZHJR]ELRUQLND
OXEROHMRSDRZ\. Obile koty olejowe nigdy
nie byy ubnas specjalnie popularne, to gaz
pynny (LPG, propan) dostarcza wiele firm.
Najczciej zbiornik jest dzierawiony od
dostawcy, co uwalnia nas od jednorazowe-
 Zamknita lub otwarta komora

2WZDUWDNRPRUDVSDODQLD oznacza, e kocio pobiera niezbdne do spalania powietrze zbpomieszcze-

Gaz pynny zbprzydomowego zbiornika
to rozwizanie bardzo wygodne ibdostpne
wszdzie. Niestety drosze eksploatacyjnie
ni gaz zbsieci. GASPOL
go duego wydatku ibzdejmuje zbnas obo-
wizek dbania we wasnym zakresie objego
przegldy techniczne. Jednak za sam gaz
pacimy nawet dwukrotnie droej, ni ku-
pujc go do wasnego zbiornika. Obecna
cena na wolnym rynku to okoo 1,20bz/litr.
Kupujc za wasny zbiornik musimy na po-
cztku wyda ok. 10b000bz (zbiornik, insta-
lacja, projekt). Co bdzie rozsdniejsze zale-
y ju od indywidualnej kalkulacji. Trzeba
jednak zastrzec, e ceny gazu pynnego nie
s odgrnie regulowane ibmog si bardzo
zmienia. Obecnie s wyjtkowo niskie.
nia, wbktrym go zainstalowano. Wbzwizku zbtym wymiana powietrza musi by bardzo intensywna, co
wychadza wntrze. Ponadto wbtakiej sytuacji wentylacja musi by grawitacyjna, abnie mechaniczna.
Wentylator mgby spowodowa odwrcenie cigu wbkominie ibcofnicie si spalin do wntrza domu.
Otwart komor spalania maj zawsze koty na paliwo stae, za gazowe ibolejowe wystpuj zarwno
wbwersji zbotwart, jak ibzamknit komor.
=DPNQLWNRPRUVSDODQLD maj za urzdzenia pobierajce powietrze bezporednio zbzewntrz
przewodem koncentrycznym lub osobnym. Dziki temu praca kota nie wpywa na dziaanie wentylacji
wbpomieszczeniu ibmoe ona by zarwno grawitacyjna, jak ibmechaniczna (pod warunkiem zastosowania
koncentrycznych przewodw powietrzno-spalinowych). Zamknit
komor mog mie koty gazowe ibolejowe. To rozwizanie zyskuje
coraz bardziej na popularnoci, choby dlatego, e jest bezpieczniej-
sze. Jednak wbrew krcej opinii nie ma wcale zakazu stosowania
kotw zbotwart komor. Wprowadzono jedynie obowizek dodania na
ich etykiecie informacji, e nie zaleca si ich stosowania poza rzadko
spotykanymi ubnas instalacjami, wbktrych kilka kotw przyczono do
wsplnego komina spalinowego.
Wymiana starego kota gazowego zbkomor otwart na urzdzenie
zbkomor zamknit zwykle nie jest wcale kopotliwa. Wbstarym komi-
nie najczciej umieszcza si kana spalinowy obmniejszej rednicy,
abpozosta wolna przestrze wykorzystuje wanie do zasysania powie-
trza.
Kocio zbzamknit komor spalania nie zaburza
dziaania wentylacji wbpomieszczeniu ani go nie
wychadza. MK SYSTEMY KOMINOWE
REKLAMA

WWW.AXAN.PL
OGRZEWANIE DOMU GAZEM
3<11<03523$1
.RU]\FLS\QFH]]DVWRVRZDQLDJD]R
ZHMLQVWDODFMLSU]\GRPRZHM PRQWDX SU]\GRPRZ\FK LQVWDODFML
k (NRORJLF]QHLHNRQRPLF]QHRJU]H
ZDQLH
k 2JU]HZDQLHJD]HPS\QQ\PMHVW
PROLZHQDZHWMHOLPLHV]NDP\]GDOD
RGVLHFLJD]RZHM
k :\JRGDLHVWHW\F]QHNRW\NWU\FK
k 0ROLZRZ\ERUXSRPLG]\PRQ
WDHPQD]LHPQ\FKLSRG]LHPQ\FK
]ELRUQLNZJD]RZ\FK
k =DVLOHQLHMHGQRF]HQLHNRWDJU]HZ
F]HJR VXFHJR GR RJU]HZDQLD
SRZLHU]FKQLLSRGJU]HZDQLDZRG\
Z\FKXPROLZLDMFGRVWSGRHNRORJLF]
QHJRLHNRQRPLF]QHJRUGDHQHUJLL
$[DQ6S]RRWRGRVNRQDOHUR]EXGR
ZDQDVLHG\VWU\EXFMLLWUDQVSRUWX]H
ZLHWQ\P]DSOHF]HPORJLVW\F]Q\P
REHMPXMF\PVZRLPG]LDDQLHPFD
3ROVN'\VSRQXMHP\QRZRF]HVQIORW
F\VWHUQGRSU]HZR]X/3*RUD]UR]OHZ
QLDPLJD]XS\QQHJR7DNUR]OHJDVLH
SR]ZDODQDPQDV]\ENLFLJGRVWDZ
GRQDV]\FK.OLHQWZ
$[DQ6S]RRRGZLHOXODWGRNRQXMH
JU]HZF]\FKQDJD]S\QQ\%LRUFSRG
XZDJLQG\ZLGXDOQHSRWU]HE\QDV]\FK
NOLHQWZVWZRU]\OLP\SURIHVMRQDO
QHPHFKDQL]P\NWUHSR]ZDODMQDP
ZSHQLVSURVWD3DVWZDZ\PDJDQLRP
=DSUDV]DP\GRZVSSUDF\ DF]WRW]ZSRGXV]NDSRZLHWU]QD
ZZZ\VRNLPVWDQGDUG]LH
k ]DSHZQLDP\VHUZLVJZDUDQF\MQ\LSR
JZDUDQF\MQ\
k RIHUXMHP\]UQLFRZDQIRUPUR]
OLF]H
k GRVWDUF]DP\JD]ZDWUDNF\MQ\FKFH
QDFKLGRJRGQ\FKWHUPLQDFK
ZBIORNIKI GAZOWE
$[DQ6S]RRGREXG\QNZPLHV]
NDOQ\FKVWRVXMH]ELRUQLNLQD]LHPQH
LSRG]LHPQHRSRMHPQRFLDFKO
RUD]O:SU]\SDGNXZLNV]HJR
]DSRWU]HERZDQLDPRF\L]DVWRVRZDQLD
]ELRUQLNDRQLHVWDQGDUGRZHMNXEDWXU]H
PRHP\UZQLH]DSURSRQRZD3D
VWZXGRJRGQHUR]ZL]DQLH
0DNV\PDOQHQDSHQLHQLH]ELRUQLND
Z\QRVLMHJRNXEDWXU\SR]RVWD
]DOHWMHVWEH]REVXJRZR
k :\VRNDZDUWRRSDRZDJD]XSUR
SDQ
k .RPSDNWRZ\SLHFLPDDF]\VWDNR
WRZQLDNWUPRQD]SRZRG]HQLHP
]DDGDSWRZDQDSUDOQLLVXV]DUQL
SRQLHZDSURSDQQLHSRZRGXMHRVD
G]DQLDEUXGXVDG]\LQLHZ\G]LHOD
QLHSU]\MHPQHJR]DSDFKX
NXFKHQNLJD]RZHMLJULOODJD]RZHJR
$;$16S]RRMHVWSLRQLHUHPG\VWU\EX
FMLS\QQHJRJD]XZ3ROVFH=DRSDWUXMF
UQHVHNWRU\JRVSRGDUNLWDNLHMDN
UROQLFWZRSU]HP\VXVXJLLLQG\ZLGX
DOQHJRVSRGDUVWZDGRPRZH]DSHZQLD
SLHUZV]RU]GQMDNRJD]XZEXWODFK
DXWRJD]XF]\JD]XGR]ELRUQLNZJD]R
k RIHUXMHP\SRPRFZIRUPDOQRFLDFK
]ZL]DQ\FK]X]\VNDQLHPQLH]EG
Q\FKSR]ZROH
k SU]\JRWRZXMHP\SURMHNW\LGRNXPHQ
WDFMLQVWDODFMLJD]RZ\FK
k ]DSHZQLDP\SURIHVMRQDOQ\WUDQVSRUW
HOHPHQWZLQVWDODFML
k QDVLGRZLDGF]HQLPRQWD\FLZ\NR
QXMLQVWDODFMH]QDMOHSV]\FKPDWHULD
EH]SLHF]HVWZDNWUDVWDELOL]XMHVWDQ
SU]HPLDQ\JD]XSRGZS\ZHP]PLDQ\
WHPSHUDWXU\UHGQLFH]ELRUQLNZV
XQLZHUVDOQHLZ\QRV]PHWUD
AXAN
INSTALACJE GAZOWE
1$0,$5&=$6:

Axan Sp. z o.o. XO6RQHF]QD%LHODQ\ LQIROLQLD 733-188-188HPDLOLQIROLQLD#D[DQSO

  %8'8-(0<'20 
PRZEGLkD RYNKU .27<
Kondensacja, czyli sprawno
ponad 100%
Sprawno kota przekraczajca 100% nie
bez racji moe wzbudza obiekcje. Ze cile
zycznego punktu widzenia jest niemoliwa
oznaczaaby, e kocio odda wicej energii ni
zawierao go paliwo.
Jednak tradycyjna denicja sprawnoci nie
uwzgldnia ciepa potrzebnego do odparo-
wania wody, ktra jest jednym zbproduktw
spalania. Po prostu zbgry zaoono, e tego
ciepa nie ma jak odzyska ibpominito je
wbrachunkach. Abprzy spalaniu gazu ziemnego
wody do odparowania powstaje bardzo duo.
Spalajc jedn czsteczk metanu (gwnego
skadnika gazu ziemnego) otrzymujemy jedn
czsteczk dwutlenku wgla ib2 czsteczki
wody. Reakcja wyglda tak:
CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O
Powstaje zatem cakiem sporo wody okoo
2 kilogramy zbkadego spalonego kilograma
gazu ziemnego. Wbkotle niekondensacyjnym
woda, wbpostaci pary, uchodzi przez komin
jako skadnik spalin. Tracimy wic ciepo
zuyte na jej odparowanie. Wbkotle konden-
sacyjnym spaliny, zanim tra do komina,
opywaj bardzo rozbudowany wymiennik
ciepa. Jeli jego temperatura jest wystarcza-
jco niska (okoo 50C), to para wodna zawarta
wbspalinach ulega skropleniu (kondensacji),
oddajc przy tym ciepo zawartej wbwymienni-
ku wodzie.
Mae, wiszce koty kondensacyjne
obecnie zdominoway rynek, bo rnica
cen pomidzy nimi iburzdzeniami
tradycyjnymi bardzo zmalaa. TERMET
Kolejny czynnik, ktry musimy bra pod
uwag wybierajc paliwo, to zapisy miejsco-
wego planu zagospodarowania przestrzen-
nego (MPZP). Ten dokument czsto okrela
 %8'8-(0<'20  
Wgiel-groszek, drewno ibpellety to trzy najpopularniejsze rodzaje paliw staych. THERMOSTAHL
nie tylko liczb kondygnacji domu czy kt wizania s rzadkoci, abmodele stojce
nachylenia jego dachu ale ibdopuszczalne maj najczciej schowany pod jedn obu-
sposoby ogrzewania. Najczciej ma to for- dow zasobnik c.w.u. ibstd ich rozmiary
m zakazu uywania paliw staych (wgla, ibciar.
drewna, pelletw). Takie obostrzenia zda- .RQGHQVDF\MQ\F]\WUDG\F\MQ\ to zbkolei
rzaj si nawet wbwiejskich okolicach pozba- kwestia rozwaenia, czy opaci si wyda
wionych infrastruktury, np. ze wzgldu na nieco wicej na kocio zyskujc za to wy-
blisko parku krajobrazowego. Zanim za- sz obok. 15% sprawno? Abwysza spraw-
czniemy wic cokolwiek planowa przeczy- no to mniejsze zuycie gazu. Wbzna-
tajmy dokadnie MPZP, abwbrazie jego braku komitej wikszoci przypadkw monta
decyzj obwarunkach zabudowy. kota kondensacyjnego ma sens nawet je-
8ZDJD Obwypis zbMPZP lub wydanie de- eli wbdomu s typowe grzejniki cien-
cyzji obwarunkach zabudowy moemy wy- ne, abnie niskotemperaturowe ogrzewa-
stpi nie bdc wacicielem dziaki. nie podogowe. Wbrew obiegowej opinii,
nawet wbtakiej instalacji kocio moe pra-
GAZOWE cowa przez ok. 90% sezonu grzewcze-
Koty gazowe s bardzo zrnicowane pod go wykorzystujc przynajmniej czciowo
wzgldem mocy, wielkoci ibfunkcji. Jednak efekt kondensacji. Pamitajmy, e projek-
wszystkie maj najistotniejsz dla uytkow- towana maksymalna temperatura wody
nikw cech s bezobsugowe. Jeeli insta- wbobiegu np. 75/60C (zasilanie/powrt)
lator je prawidowo wyregulowa, to zbnaszej jest potrzebna tylko wbnajwiksze mro-
strony wystarczy jedynie zmienia poda-
n temperatur na sterowniku. Poza tym po-
trzebne s jedynie coroczne przegldy ser-
wisowe.
Mona je podzieli wedug kilku kryteriw
przede wszystkim na wiszce ibstojce oraz
na kondensacyjne ibniekondensacyjne.
.RW\ZLV]FH maj wielko szafki ku-
chennej s mae iblekkie. Obecnie s naj-
popularniejsze. Mog podgrzewa wod
przepywowo (koty dwufunkcyjne) lub
wbzasobniku (jednofunkcyjne). Zasobnik
wiszcy lub stojcy zajmuje wicej miejsca
ni sam kocio, co trzeba uwzgldni, jee-
li wybieramy ten sposb przygotowywania
ciepej wody uytkowej (c.w.u.).
.RW\VWRMFH s wiksze ibcisze od wi-
szcych ibzbtej racji nie nadaj si do powie-
szenia na cianie. Starsze urzdzenia by- Soma to paliwo ekologiczne ibtanie ale
way cikie same wbsobie, np. zbpowodu na jego przechowywanie musimy mie
eliwnego wymiennika. Dzisiaj takie roz- naprawd duo miejsca. BIOWAT
3RUZQDQLHZDUWRFLRSDRZHMLbJVWRFLQDV\SRZHMSDOLZVWD\FK

Gsto nasypowa Warto opaowa Warto opaowa 1bm3 usypanego opau
Paliwo
>NJP@ >0-NJ@ >0-@

:JLHONDPLHQQ\   bb

3HOOHW\   b

'UHZQRRbZLOJRWQRFL
  
SRODQD
6RPD 
'DQHRULHQWDF\MQH
zy dla jakich projektowano system grzew-
czy, czyli dla temperatury zewntrznej
wynoszcej ok. -20C. Abile mamy takich
dni zim? Oczywicie efekt kondensacji
nie zostanie wykorzystany tak dobrze, jak
przy ogrzewaniu niskotemperaturowym
(podogowym lub innym paszczyzno-
wym) ale ibtak moemy liczy na spraw-
no na poziomie 100%, zamiast 8090%,
jak wbkotle tradycyjnym.
0LHMVFHQDNRFLR nie musi spenia zbyt
rygorystycznych wymaga przede wszyst-
kim nie jest konieczna wydzielona kotow-
 
nia. Koty gazowe mona instalowa wbtzw.
pomieszczeniach nie przeznaczonych na
stay pobyt ludzi. Moe to by korytarz,
przedpokj, kuchnia, azienka. Dotyczy to
zarwno kotw zbotwart, jaki zamkni-
t komor spalania. Chocia ze wzgldu na
wasne bezpieczestwo, urzdzenia zbko-
mor otwart najlepiej jednak zakada
wbosobnej kotowni. Ponadto koty zbkomor
otwart wymagaj grawitacyjnej wentylacji
pomieszczenia. Nowoczesny kocio zbzasobnikiem to
Minimalna kubatura pomieszczenia zbko- zupenie inny standard ni tradycyjne
urzdzenia zasypowe, zbktrymi przede
tem musi wynosi odpowiednio:
wszystkim kojarzy si spalanie wgla. SAS
REKLAMA
  %8'8-(0<'20 
PRZEGLkD RYNKU .27<
Moc kota
Moc kota zbzaoenia ma by na tyle dua,
eby zapewni komfort wbdomu nawet wbsiar-
czyste mrozy sigajce -20C. Ibtu pojawia si
problem przez ponad 90% sezonu grzew-
czego jest cieplej, przy 0C potrzebujemy za
zaledwie poowy zaoonej mocy grzewczej.
Wbefekcie obredniej sprawnoci kota wbskali
caego sezonu grzewczego decyduje to jak ra-
dzi sobie zbprac przy czciowym obcieniu.
Niestety, dla kotw na paliwa stae praca
zbobnion moc oznacza znaczny spadek
sprawnoci. Dlatego kupowanie kotw
obzawyonej mocy jest powanym bdem.
Wyjtkiem jest sytuacja, gdy kocio nie zasila
instalacji bezporednio, lecz przekazuje ciepo
wodzie wbduym (np. 1000 litrw) zbiorniku
akumulacyjnym. Dziki temu kocio moe
pracowa wboptymalnych warunkach, zbwyso-
k sprawnoci. Wwczas aduje zbiornik,
abdopiero pniej ciepo wbmiar potrzeby
traa do wntrz.
Wbprzypadku kotw gazowych, wbszczegl-
noci kondensacyjnych, rozpowszechnione
jest przekonanie, e zawyenie ich mocy to
nie problem, Jednak to nie do koca prawda.
Faktycznie sprawno kotw kondensacyj-
nych jest najwysza przy czciowym obci-
eniu, ale ibtu napotkamy na pewn granic.
Mianowicie kocio nie jest wbstanie pracowa
wbsposb cigy zbmoc mniejsza ni 2030%
mocy nominalnej. Za wczajc si ibwycza- b) 6,5bm3 jeli kocio ma komor zamknit
jc wbkrtkich cyklach traci na sprawnoci.
Nie warto wic przewymiarowywa nawet
kota kondensacyjnego, bo gdy na zewntrz
bdzie kilka stopni powyej zera nie bdzie on
dziaa waciwie.
Utrzymanie podanej temperatury we
wntrzach wymaga sterowania moc kota
wbszerokim zakresie, bo bardzo rzadko
potrzebujemy jego mocy nominalnej.
IMMERGAS
 %8'8-(0<'20  
Sposoby na c.w.u.
Stosowane s trzy typy kotw, rnice si sposobem przygotowania ciepej wody uytkowej.
.RFLRMHGQRIXQNF\MQ\]b]DVREQLNLHP Podgrzewa on wod zgromadzon wbstosunkowo du-
ym zbiorniku zwykle dobieranym wbmyl zasady 50 litrw na osob. Jednak najczciej dla 45
osb wystarczy te mniejszy zasobnik 120150 l. To moliwe zbdwch powodw.
Pierwszy jest taki, e by wbinstalacji zbkotem uzyska wicej ciepej wody, wystarczy podnie
temperatur wbzasobniku. Jeli 150 l wody podgrzejemy nie do 40C ale do 60C, to po wymieszaniu
zbzimn (10C) otrzymamy 250 l wody obtemperaturze 40C.
Po drugie, czsto kocio zaczyna dogrzewa wod zanim j wbcaoci zuyjemy. Kocio na paliwo
stae zadziaa wbten sposb oczywicie tylko wwczas gdy jest ju rozpalony, jednak gazowe ibolejo-
we reaguj automatycznie, same si wczajc.
Koty na paliwa stae mog pracowa tylko jako jednofunkcyjne, abgazowe, olejowe ibelektryczne
mog by te dwufunkcyjne.
.RFLRGZXIXQNF\MQ\Nie gromadzi on wody wbzasobniku, lecz podgrzewa j przepywowo,
tylko wbczasie poboru. Zalet tego rozwizania jest to, e kocio bez zasobnika zajmuje mniej miej-
sca, nie ma te strat energii spowodowanych wychadzaniem si zasobnika. Jednak to rozwizanie
sprawdza si tylko wwczas, gdy wszystkie punkty poboru znajduj si blisko kota ibpo odkrceniu
kranu zbrur nie trzeba spuszcza wikszej iloci wody. Aby zapewni odpowiednio duy strumie
wody kocio musi mie znaczn moc, np. 30 kW, podczas gdy wbtrybie ogrzewania pomieszcze
wystarcza poniej 10 kW. Moe to przekracza moliwoci stopniowania mocy kota ibbdzie on
pracowa mniej ekonomicznie na potrzeby c.o.
.RFLRGZXIXQNF\MQ\]bQLHZLHONLP]DVREQLNLHP Zasobnik obpojemnoci ok. 50 l to wystarcza-
jco duo, by kocio nie musia wcza si za kadym razem, gdy potrzebujemy niewielkiej iloci
wody, np. do mycia rk. Gdy za zapotrzebowanie jest due, to kocio pracuje jako dwufunkcyjny.
Ponadto wbtakim ukadzie mona zastosowa cyrkulacj (jak wbkotle jednofunkcyjnym) ibciep
wod mamy natychmiast po odkrceniu kranu.
a) 8bm3 jeli kocio ma otwart komor spa-  brykiety drzewne;
lania (pobiera powietrze zbpomieszczenia,  trociny;
wbktrym wbjest zainstalowany);  zrbki;
 soma.
(pobierajcego powietrze bezporednio zbze- Wbprzypadku tzw. biomasy lokalna do-
wntrz abnie zbpomieszczenia, gdzie zosta stpno jest szczeglnie wana, bo ze
zainstalowany). wzgldu na jej du objto ibwzgldnie ni-
Pomieszczenie nie moe by nisze ni sk warto opaow transport na wiksze
2,2bm lub 1,9bm, jeli dom wybudowano odlegoci si zwyczajnie nie opaca.
przed 2002br., przepisy nie okrelaj przy tym Drugi czynnik to odpowiednia ilo
jak traktowa pomieszczenia na poddaszach miejsca na skadowanie opau. Wbprzypad-
(pod skosami dachu). ku paliw staych bez tego si nie obejdzie-
Jak wida, nie s to wygrowane wymogi. my. Trzeba te zdawa sobie spraw, e na
zgromadzenie rwnowanej 1btonie w-
W}GIEL, PELLETY, DREWNO gla iloci drewna bdziemy potrzebowa
Koty na paliwa stae to tak naprawd naj- 34brazy wicej miejsca, abna som nawet
bardziej zrnicowana grupa urzdze 10brazy tyle, cho to oczywicie przykad
grzewczych. Podobnie jak ibbardzo r- skrajny.
ne s paliwa okrelane mianem staych. Teoretycznie mona wprawdzie groma-
Najpopularniejsze zbnich to: dzi wbdomu zapas paliwa tylko na kilka
 wgiel kamienny; dni, ale kupujc je wbsezonie grzewczym za-
 pellety; pacimy najwicej. Ponadto ryzykujemy na-
 drewno wbpostaci szczap. gy brak paliwa wbnajwiksze mrozy.
Jednak moliwoci jest znacznie wicej Sprawa ma jeszcze drugi aspekt, zbktrego
ibjeeli mamy dostp do taniego rda kt- szczeglnie kto wychowany wbmiecie cz-
rego zbpozostaych paliw, warto rozway sto zupenie nie zdaje sobie sprawy to pa-
jego zastosowanie. Mog to by: liwo trzeba wbcigu zimy stopniowo prze-
 brykiety zbwgla brunatnego; nosi do kotowni. Do czasu, gdy jestemy
  %8'8-(0<'20 
PRZEGLkD RYNKU .27<
modzi ibzdrowi to nie problem, ale wbstar-
szym wieku lub po jakiej kontuzji?
JAKIE PALIWO, TAKI KOCIO
Za zrnicowaniem paliw idzie take ogrom-
ne zrnicowanie samych kotw. Warto
przy tym zastrzec, e nawet jeeli producent
dopuszcza rne paliwa, np. wgiel-groszek
oraz pellety, to kocio bdzie pracowa lepiej
na paliwie podstawowym. Przejcie na inne
tzw. zastpcze oznacza mniejsz sprawno
ibwicej zanieczyszcze.
Zbpraktycznego punktu widzenia ko-
ty naley podzieli przede wszystkim na
dwie grupy, bardzo istotnie rnice si
uciliwoci obsugi ibstopniem automa-
tyzacji.
.RW\]DV\SRZH to tradycyjne urzdze-
nia, wbktrych paliwo trzeba uzupenia
co kilka godzin. Zalenie od rodzaju kota
moe to by kady rodzaj paliwa staego
od wgla wbkawakach, przez mia, drewno
ibsom. Moliwoci sterowania ich prac s
bardzo ograniczone mona zmienia jedy-
nie ilo powietrza dostarczanego do spala-
nia, uywajc miarkownika cigu lub wen-
tylatora nadmuchowego.
.RW\]bSRGDMQLNLHPSDOLZDmog przy-
najmniej przez kilka dni dziaa bez uzu-
peniania paliwa, wbzalenoci od po-
jemnoci zasobnika. Wymagaj paliwa
rozdrobnionego, obpowtarzalnych parame-
trach. Najpopularniejszy jest wgiel-gro-
szek ibpellety jednak moliwe jest spala-
nie wbten sposb rwnie miau, trocin itd.
Sterowanie, gwnie zmiana mocy grzew-
czej, jest moliwe dziki zmianie iloci po-
dawanego paliwa oraz powietrza. To duo
wicej ni wbkotach zasypowych. Jednak
moliwoci sterowania ibtak nie s tak do-
bre jak wburzdzeniach na gaz lub olej.
Kota nie da si automatycznie szybko wy-
gasi ani rozpali. S wprawdzie modele na
pellety zbfunkcj automatycznego rozpala-
nia, jednak ibtak chodzi obrozpalanie po kil-
ku godzinach przerwy, nie za obbyska-
wiczn reakcj.
Ponadto praca zbmoc znacznie mniej-
sz od nominalnej powoduje duy spadek
sprawnoci.
.RWRZQLH dla kotw na paliwo sta-
e nie s zbyt precyzyjnie opisane wbpol-
skich przepisach. Dla kota obmocy nomi-
nalnej do 25bkW musi to by wyodrbnione
pomieszczenie ze sprawn wentylacj gra-
witacyjn kanaem wentylacyjnym wy-
prowadzonym ponad dach oraz kratk na-
 %8'8-(0<'20  
ZDANIEM EKSPERTA
&RUQLG]LDDQLHNRWZMHGQRLbGZXIXQNF\MQ\FK"
Podejmujc decyzj zwizan zb wyborem sposobu produkcji ciepej wody
uytkowej musimy wzi pod uwag wiele czynnikw. Ilo azienek, rodzaj
PJULQ:LWROG
odbiornikw c.w.u. (wanna, prysznic) oraz liczb domownikw. Wbprzypadku
7ZDUGRZVNL
Szef Szkole kota przepywowego, jak sama nazwa wskazuje, ciepa woda podgrzewa-
IMMERGAS na jest przepywowo, wbzalenoci od jej iloci przepywajcej przez kocio.
Oczywicie musimy zdawa sobie spraw, e ilo wody podgrzanej do za-
danej temperatury, wbokrelonym czasie, ma swoje granice, ktre wyznacza
przede wszystkim moc urzdzenia.
Najczciej spotykanym kotem przepywowym dwufunkcyjnym jest urzdzenie obmocy ok.b24bkW,
zbktrego maksymalnie moemy otrzyma ok. 11,5 l/min podgrzanej ob30C, co umoliwia komfor-
towe korzystanie zbazienki ibkuchni jednoczenie. Warto pamita obmoliwoci podgrzania wody
ob30C co oznacza, e inn temperatur wbpunkcie poboru uzyskamy kiedy temperatura wody wodo-
cigowej bdzie wynosi +5C ibbdzie to 35C, abinn kiedy woda wodocigowa bdzie miaa tem-
peratur +10C, wtedy uzyskamy 11,5 l/min wody obtemperaturze 40C. Takie urzdzenie, najczciej
mae, kompaktowe idealnie nadaje si do mieszka oraz maych domw jednorodzinnych, ktre s
wyposaone tylko wbjedn azienk, abkocio zamontowany jest wbjej wntrzu lub wbpomieszczeniu
za cian azienki.
wiewn. Wymagany jest rwnie wpust ILE TO KOSZTUJE?
kanalizacyjny wbpododze. Pomieszczenie Najtasze koty gazowe kupimy ju za
musi by na tyle due, eby dostp do wy- 30004000 z, najdrosze kosztuj za
czystek kota ibkomina by swobodny, ponad 15b000bz. Koty olejowe s dro-
abprzd kota znalaz si co najmniej 1bm sze ibzwykle kosztuj powyej 10b000bz.
od przeciwlegej ciany. Wbpraktyce trze- Zanim si zdecydujemy sprawdmy jed-
ba jeszcze wygospodarowa miejsce na za- nak, za co konkretnie pacimy. Droszy
sobnik ciepej wody uytkowej (c.w.u.), kocio moe by sprzedawany np. razem
bo wszystkie koty na palio stae s tzw. zbpomp obiegow, naczyniem wzbior-
jednofunkcyjne wymagaj zasobnika. czym, zasobnikiem ciepej wody oraz za-
Typowa pojemno zasobnika to 50bl/oso- awansowanym sterownikiem (s kompak-
b, dla czteroosobowej rodziny bdzie on towe zestawy kryjce to wszystko wbjednej
mia wic 200bl. obudowie). Wbprzypadku taszego kota
Jeli kocio jest wyposaony wbzasobnik za to wszystko bdziemy musieli dodatko-
paliwa lub zbiornik akumulacyjny groma- wo zapaci, ibby moe wcale nie okae si
dzcy wod grzewcz, to miejsce na nie tak- on taszy.
e trzeba przewidzie przynajmniej po do- Rnice wbcenie kotw na paliwa sta-
datkowym 1bm2. e wbznacznej mierze odpowiadaj pozio-
Dobrze, jeli zbkotowni moemy wyj mowi ich zaawansowania techniczne-
albo bezporednio na zewntrz albo np. do go. Najprostszy kocio zasypowy kosztuje
garau wnoszc opa lub wynoszc po- 2000 z, nowoczesny zbpodajnikiem ibza-
pi nie zabrudzimy pomieszcze mieszkal- sobnikiem nawet 10b000 z, ale zdarzaj si
nych. ibkonstrukcje za ponad 20b000bz.
Szczeglnym przypadkiem s najmniej- Komfort obsugi kotw jest oczywicie
sze koty obmocy nominalnej do 10bkW. zupenie rny ibprzede wszystkim mu-
Zamiast wbkotowni, mona je umieci simy odpowiedzie sobie na pytanie cze-
np. wbkuchni. Pomijajc tzw. piecokuch- go oczekujemy kota obktrym po usu-
nie, koty obtak maej mocy s rzadko spo- niciu popiou ibnapenieniu zasobnika
tykane. Jednak ich popularno prawdo- moemy zapomnie na nastpny tydzie,
podobnie wzronie, bo domy maj coraz czy te jestemy gotowi dosypywa pali-
mniejsze zapotrzebowanie na ciepo. A w wo kilka razy dziennie, ale za to bdzie-
przypadku wszystkich kotw na paliwo my mogli np. wykorzysta drewno zbwa-
stae ich przewymiarowanie bardzo obni- snego lasu? }
a sprawno.
PRZEGLkD RYNKU OSPRZ}T ELEKTROINSTALACYJNY I OWIETLENIE WEWN}TRZNE

-DVQRLbPRGQLH
0DJRU]DWD.ROPXV

FOT. SPOTLINE

Lampy zastpuj nam wbdomu wiato soneczne ibs wanym elementem

wystroju. Umiejtne wykorzystanie wiata pozwala budowa podany nastrj.
Do uruchamiania owietlenia niezbdne s jednak czniki ibgniazda, oferowane
wbrozmaitym wzornictwie, dziki czemu bez problemu mona je dopasowa do
stylu domu.

O
prawy owietleniowe (rnego typu
lampy) oraz osprzt elektroinsta-
lacyjny (gniazda wtykowe, czni-
ki owietleniowe itp.) kupujemy raz na kil-
ka lub kilkanacie lat. Warto wic wybiera
produkty renomowanych firm. Zapewniaj
one bezpieczestwo ibbezawaryjno. Nawet
po latach wygldaj estetycznie. Producenci
sterowanie nateniem wiata oraz dziaa- VNRZH wygldaj bardzo oryginalnie ibsty-
niem rozmaitych instalacji. lowo. Ramki ibmaskownice ekskluzywnych
wyrobw mog by wykonane zbporcela-
RODZAJE OSPRZ}TU ny, szka hartowanego, stali szlachetnej, ni-
Wybierajc osprzt do domu, pamitajmy, klu, aluminium, skry, kamienia ibdrew-
e na rynku dostpne s obecnie rozmaite na. Znajdziemy te modele zbkrysztakami
rozwizania gniazda ibczniki obrnym Swarovskiego oraz antybakteryjne pokry-
sposobie dziaania ibstylistyce. F]QLNL te warstw zawierajc jony srebra.
oferuj wiele nowatorskich rozwiza nie EH]GRW\NRZHVHQVRURZH reaguj na zbli- Wrd osprztu mamy te bardziej ]D
tylko wbzakresie owietlenia. Kupi moe- enie rki, GRW\NRZH wystarczy musn. DZDQVRZDQHXU]G]HQLD (termostaty, pro-
my dizajnerskie gniazda ibczniki oraz za- S to doskonae rozwizania do azienek. gramatory itd.), za pomoc ktrych mo-
awansowane urzdzenia, umoliwiajce Modele REURWRZH, GZLJLHQNRZHibSU]\FL emy sterowa rnymi instalacjami

 %8'8-(0<'20  5/2016

a b c

Jeli znudziy si nam tradycyjne czniki klawiszowe, moemy zdecydowa si na zakup modeli dotykowych (abVIMAR), obrotowych (b HAGER)
albo dwigienkowych (c LEGRAND).

ibsystemami ogrzewaniem, klimatyzacj,
roletami, markizami, albo kilkoma instala-
cjami jednoczenie. Duym powodzeniem
ciesz si tzw. ciemniacze, ktre pozwala-
j na sterowanie nateniem wiata wbpo-
mieszczeniu.
Oprcz typowych gniazd wtykowych,
wbwielu domach zastosowanie znajduj r-
nego rodzaju JQLD]GDGRLQVWDODFMLWHOHWHFK
QLF]Q\FK antenowe, telefoniczne, goni-
kowe, komputerowe (sieci komputerowej)
czy multimedialne.
Zarwno gniazda, jak ibczniki mog
mie wbudowane diody LED, ktre ua-
twiaj odszukanie ich wbciemnoci. Jest
to proste, funkcjonalne ibdekoracyjne roz-
wizanie. Diody wystpuj wbrozmaitych
kolorach, abdo pokoi dziecicych przezna-
czone s np. czniki zbpodwietlanymi
klawiszami, wyposaonymi wbfiltry ob-
razkowe.
Obok gniazd czy cznikw (we wsplnej
ramce montaowej) mona umieci spe-
cjalne ODPSNL ktre sprawdzaj si szcze-
glnie wbkorytarzach ibwzdu schodw
oraz rnego rodzaju F]XMQLNL (np. detek-
tory zalania, ktre wbrazie awarii urucha-
miaj elektrozawr, zamykajcy dopyw
wody albo gazu).
montuje si na wysokoci 130140 cm, nie- dodatkowych puszek. Wbpokojach gniazda
kiedy niej ok. 100 cm eby nie trzeba montuje si najczciej 2030 cm nad podo-
byo podnosi rki oraz eby dzieci ibosoby g, natomiast wbkuchni ibazience nad szaf-
niepenosprawne mogy bez problemu ich kami, abwic na wysokoci 110120 cm, ibco
dosign. najmniej 60 cm od umywalki, zlewozmywa-
Wielu JQLD]G potrzebujemy wbkuchni ka, wanny czy natrysku.
przynajmniej cztery nad blatem (do pod- Warto rozway moduowy monta
czenia czajnika, ekspresu, czy te czy robota osprztu szczeglnie wbmiejscach, wbkt-
kuchennego) poza tym oddzielne (kade jako rych czy si kilka instalacji np. przy te-
wyodrbniony obwd) do lodwki, piekar- lewizorze, komputerze, gdzie odbiorniki
nika ibzmywarki. Wbsalonie, oprcz gniazd podcza si do gniazd rnego typu. Kilka
wtykowych, warto przewidzie goniko- jednostek osprztu umieszczonych we
we ibmultimedialne. Czstym bdem jest wsplnej ramce (tzw. wielokrotnej) wyglda
niewystarczajca liczba gniazd wbposzcze- estetycznie. Wbpoziomym bd pionowym
glnych wntrzach, co wie si zbkoniecz- bloku mona zmieci nawet sze elemen-
noci uywania przeduaczy, rozgazia- tw obtym samym wzornictwie, ale obod-
czy albo kucia cian wbcelu zainstalowania miennych funkcjach.
Oprcz osprztu obstandardowych funkcjach, producenci oferuj ca gam produktw
dla bardziej wymagajcych inwestorw, np. czniki do sterowania roletami, ciemniacze,
pozwalajce oszczdza energi ibbudowa nastrj (abOSPEL), czy termostaty do regulowania
temperatury ogrzewania podogowego, olejowego albo gazowego (b LEGRAND).
a

ROZMIESZCZENIE GNIAZD
IbkCZNIKW
F]QLNL naley umieszcza wewntrz po-
szczeglnych pomieszcze, przy drzwiach,
od strony klamki dziki temu trafia si na
nie odruchowo. Wyjtkiem s mae wntrza
jak kotownia, pralnia, spiarnia, garde-
roba oraz azienki (gdzie atwo zachlapa
osprzt). Wbich przypadku przycisk umiesz-
cza si przed wejciem. czniki najczciej

b
5/2016  %8'8-(0<'20 
PRZEGLkD RYNKU OSPRZ}T ELEKTROINSTALACYJNY I OWIETLENIE WEWN}TRZNE

Cho we wntrzach dominuj biae gniazda ibczniki zbtworzywa sztucznego, coraz popularniejsze staj si
wyroby ze szka, drewna, albo wbciekawych kolorach. HAGER, LEGRAND, KONTAKT SIMON, HAGER

Liczb ibrozmieszczenie gniazd oraz cz-

Wzdu biegu schodw moemy zastosowa
nikw okrela si ju na etapie projektowa-
rozmaite rodzaje lampek. ZAMEL , VIMAR
nia instalacji elektrycznej uwzgldniajc
przewidywane ustawienie sprztw domo-
wych, mebli itp.

SZEROKI WYBR LAMP

Dostpne na rynku oprawy owietleniowe
powinny zadowoli zarwno mionikw
nowoczesnoci, jak ibtradycji, prostych ibbar-
dzo dekoracyjnych form. Ostatnio modne
s np. lampy betonowe ibmetalowe klosze,
przypominajce te zbzakadw przemyso-
wych. Wbniestandardowy sposb zesta-
wia si materiay, np. kryszta zbplastikiem.
Mionicy ekologii ibsztuki ludowej mog
natomiast zdecydowa si na oprawy wypla-
tane zbwikliny lub trawy.
Do wyboru mamy wic rozmaite oprawy
owietleniowe wiszce, stojce, kinkiety,
plafony, yrandole, reflektorki itd. wyko- by dopasowa je odpowiednio do sty- uytkowania. wiato nie powinno ole-
nane zbrnych materiaw. Najwaniejsze, lu wntrza, jego przeznaczenia ibsposobu pia, ani tworzy niepodanych cieni.

a
Bezpieczestwo
Wbkuchni ibazience osprzt powinien by bry-
b zgoszczelny (zbuszczelnieniem ibklapk, chro-
nic przed wnikaniem wody do wewntrz).
Wbkotowni, garau, ogrodzie ibna tarasie
stosuje si gniazda ibczniki niewraliwe na
wilgo ibpy bryzgoszczelne (IP 44) lub nawet
odporne na deszcz czy te strugi wody zbwa
Gniazdo
zbwejciem USB ogrodowego (co najmniej IP X5).
(abLEGRAND) oraz Kade gniazdo wtykowe powinno mie
antenowe (b OSPEL) bolec (styk ochronny), poczony zbprzewodem
PE, chronicym przed poraeniem. Warto
wybiera modele zbprzesonami stykw, ktre
uniemoliwiaj dzieciom woenie do we-
Wbssiedztwie telewizora gniazda
wntrz metalowych przedmiotw (np. drutw,
warto zamontowa wbsposb moduowy
wbramkach wielokrotnych ibprzy uyciu puszek szpilek).
kilkusekcyjnych (ewentualnie pojedynczych,
czonych na zatrzaski). SCHNEIDER ELECTRIC

 %8'8-(0<'20  5/2016

 Przy kanapie warto ustawi lamp stojc,
ktra zapewni komfortowe warunki do czytania.
SPOTLIGHT, IT S ABOUT ROMI

ROZPLANOWANIE lampka biurkowa zbregulowanym ramie-

OWIETLENIA
Umiejscowienie, ukierunkowanie ibnat-
enie wiata naley dostosowa do cha-
rakteru wykonywanych prac. Do owietle-
nia miejsc, gdzie wykonujemy precyzyjne
czynnoci, jak szycie, gotowanie, gole-
nie, czytanie, suy RZLHWOHQLHURERF]H
niem. Owietlenie robocze zapewnia tak-
e lampa nad stoem wbjadalni, zawieszo-
na ok. 70 cm nad blatem (powinna dobrze
owietla st, nie olepiajc biesiadni-
kw). Przy sofie bd przy fotelu, wbktrym
zazwyczaj si czyta ibwypoczywa, stawia
si natomiast lamp podogow zbnieprze-
PLHMVFRZH. Wbkuchni potrzebne s wic zroczystym kloszem.
punkty wietlne nad blatem (bo pracujc Wbkadym wntrzu niezbdne jest RZLH
przy nim, zasaniamy wiato grne) np.
wbpostaci halogenw, diod bd wietl-
wek rurowych, montowanych pod grny-
mi szafkami. Wbazience natomiast rda
wiata naley umieci po bokach lustra
bd rwnomiernie owietla twarz. Wbpo-
koju dziecka ibwbgabinecie niezbdna jest
WOHQLH JUQH RJOQH czyli plafoniera, y-
randol lub lampa wiszca nawet jeli rzad-
ko si ich uywa. Zapewnia rwnomierne
owietlenie caego pomieszczenia mikkim
wiatem (efekt taki powstaje dziki jego
rozproszeniu przez klosz ibodbiciu od sufi-
tu), co przydaje si np. podczas sprztania.
Owietlenie coraz czciej peni rol
dekoracyjn, ablampy staj si istotnym
elementem wystroju wntrz. Oprawy
wiszce (umieszczane najczciej nad
stoem jadalnianym) nierzadko maj bardzo
oryginalne wzornictwo ibenergetyzujce
kolory. HK LIVING , SPOTLIGHT, SPOTLINE
5/2016  %8'8-(0<'20 
PRZEGLkD RYNKU OSPRZ}T ELEKTROINSTALACYJNY I OWIETLENIE WEWN}TRZNE

Oszczdnie ze wiatem
ZDANIEM EKSPERTA
Okoo poowa zuywanej wbdomu energii elek-
-DNLHV]DOHW\RZLHWOHQLD/('" trycznej przypada na owietlenie. Moemy jed-
Niewtpliw zalet opraw LED, wbporwnaniu do arwek tradycyjnych, ha- nak podj pewne dziaania, aby zaoszczdzi.
logenowych czy wietlwek, jest ich kompaktowo. Ta cecha pozwala na Przede wszystkim warto kupowa energo-
XNDV]:ROQHU
projektowanie opraw ob niewielkich gabarytach, atrakcyjnym wzornictwie, oszczdne rda wiata, zastpujc nimi np.
Meneder
produktu abprzy tym obodpowiedniej mocy wietlnej. Ponadto rda wiata LED cha- arwki tradycyjne. ZLHWOZNLNRPSDNWRZH
Z AMEL rakteryzuj si energooszczdnoci oraz wyduon ywotnoci, co prze- zuywaj ok. 80% mniej energii od zwykych
kada si na zdecydowanie nisze koszty eksploatacji oraz kompensowanie arwek ibwykazuj wiksz ywotno. Trzeba
wydatkw zwizanych zbzaopatrzeniem wbenergi elektryczn gospodarstwa jednak pamita, e s wraliwe na czste
domowego. Warto zwrci uwag take na kwesti utylizacji rde wiata. LED-y, wbprzeciwie- wczanie ibnie osigaj natychmiast penej
stwie do wietlwek kompaktowych bd liniowych, nie zawieraj rtci, dziki czemu ich utylizacja jasnoci (nie poleca si ich do wsppracy
jest znacznie atwiejsza. zbczujnikami ruchu). Nie wszystkie te dobrze
oddaj barwy. Trzonki wietlwek s wiksze,
ni arwek tradycyjnych, przez co nie pasuj
do niektrych opraw.
Lampka biurkowa musi by solidna, zbdo UGDZLDWD/(' rwnie zapewniaj
szerokim, regulowanym kloszem oraz du oszczdno energii do 90% wbporw-
zbdugim, regulowanym ramieniem. Dzieci naniu zbarwkami tradycyjnymi. Daj wiato
praworczne powinny ustawia j po
lewej stronie blatu (aby podczas pracy nie biae lub kolorowe. Pojedyncza lampa nie
zasania sobie wiata), leworczne na zapewni jednak intensywnego owietlenia.
odwrt. SPOTLIGHT Wyroby zbodpowiednim trzonkiem mona
montowa wbtradycyjnych oprawkach zbgwin-
tem, wbminiaturowych oprawkach lub zamiast
halogenw.
Ponadto warto pamita obwyczaniu
owietlenia, gdy si zbniego nie korzysta.
Spore znaczenie ma take energooszczdne
sterowanie wiatem wbtym celu stosuje si
FLHPQLDF]H, umoliwiajce regulacj jego
natenia, oraz F]XMQLNLUXFKX ib]PLHU]FKX.

Reflektorki mog zapewnia owietlenie

oglne (gdy umiecimy je na suficie),
ekspozycyjne (jeli strumie wiata
skierujemy na rzeb czy rolin) albo
robocze (wbkuchni bd azience). SPOTLIGHT,
BRITOP LIGHTING

Oprawa powinna by umieszczona na rod- gipsowo-kartonowych lub wbsuficie podwie-

ku sufitu. Uzupenieniem owietlenia gr-
nego mog by kinkiety cienne iblampy
podogowe.
Do budowania nastroju lub eksponowa-
nia rnych przedmiotw suy owietlenie
szanym. Zabaw wiatem umoliwi te
klosze aurowe, plecione bd witraowe
(zbkawakw kolorowego szka). Jeli chcemy
optycznie powikszy lub rozjani pomiesz-
czenie, rdo wiata zamontujmy wbka-
GHNRUDF\MQHHNVSR]\F\MQH. Rzeb lub ro-
lin we wntrzu mona zaakcentowa przy
uyciu reflektorka halogenowego. Delikatne,
rozproszone wiato ibciekawy efekt daj li-
stwy LED, zamontowane wbciance zbpyt
 %8'8-(0<'20  5/2016
dym zbjego rogw jedna lampa sufitowa,
choby obnajwikszej mocy, nie zapewni ta-
kiego efektu. Aby wieczorem przechodnie
nie widzieli wntrza przez okno, ustawmy
na parapecie zapalon lampk. }

/(',;IXQNFMRQDOQRLbHOHJDQFMDZbRZLHWODQLXFLJZNRPXQLNDF\MQ\FK
Inteligentne owietlenie
LED LEDIX dostpne na
rynku od kilku lat jest do-
skonaym rozwizaniem
dla osb poszukujcych
atrakcyjnego, a zarazem
funkcjonalnego sposobu
owietlenia schodw,
cigw komunikacyjnych,
cian, elewacji itp.
D
o urzdze LEDIX naley osiem ro-
dzin opraw zrnicowanych pod
wzgldem wzornictwa. Wszystkie
oprawy dostpne s wbkilku kolorach obu-
dowy: aluminium, stal nierdzewna, gra-
fit, stare zoto, biel ibczer. Oprawy LEDIX
to take moliwo wyboru barwy owie- Wbudowany akumulator NiMh posiada-
tlenia. Ze wzgldu na realizacj rozbudo-
wanej funkcjonalnoci oprawy inteligent-
nego owietlenia LEDIX podzieli mona
na oprawy zbczujnikiem ruchu ibzmierzchu,
podtrzymaniem akumulatorowym, odbior-
nikiem radiowym oraz radiowym sterowni-
kiem RGB.
OPRAWY ZbWBUDOWA-
NYM CZUJNIKIEM RUCHU
IbZMIERZCHU
Wbten czujnik wyposaone zostay opra-
wy: MOZA, MUNA, RUBI, NAVI (zasilanie:
14 V DC ib230 V AC, bez diod RGB). Oprawy
przeznaczone s do montau wbpuszkach
instalacyjnych 60 mm. Czujnik ruchu
oparty jest obelement typu PIR ibumoli-
wia zaczanie oprawy po wykryciu ruchu
wbstrefie detekcji urzdzenia. Po opuszcze-
niu strefy detekcji owietlenie pozosta-
je zaczone przez czas od 2 do 35 sekund.
Wycznik zmierzchowy umoliwia za-
czanie oprawy tylko przy okrelonym nat-
eniu owietlenia.
OPRAWY WYPOSAONE
WbPODTRZYMANIE
AKUMULATOROWE
j wybrane oprawy MOZA, MUNA, TIMO,
RUBI ibNAVI (wbwersji napiciowej 14 V
DC). Dziki podtrzymaniu owietlenie moe
pozosta wczone ibowietla cigi komu-
nikacyjne nawet przez okoo 1,5 godziny po
zaniku napicia zasilajcego.
OPRAWY ZbWBUDOWANYM
ODBIORNIKIEM RADIOWYM
Wybrane oprawy MOZA, MUNA, TIMO,
RUBI, NAVI (wbwersjach napiciowych
14 V DC ib230 V AC, bez diod RGB) maj
wbudowany odbiornik radiowy. Dziki tej
opcji moliwe jest sterowanie oprawami
bez koniecznoci prowadzenia dodatkowe-
go okablowania pod przeczniki. Oprawy
wsppracuj zbszerok gam nadajnikw piciem 14 V DC, 230 V AC lub za pomo-
bezprzewodowego systemu EXTA FREE
m.in.: nadajnikami naciennymi, przeno-
nymi pilotami, nadajnikami moduowymi,
abtake radiowymi czujnikami ruchu.
=DPHO6S]bRR
XO=LHORQD3V]F]\QD
WHO
HPDLOOHGL[#OHGL[SO
ZZZOHGL[SO
ZAMEL ARTYKU PROMOCYJNY
OPRAWY ZbWBUDOWANYM
RADIOWYM STEROWNIKIEM
RGB
Radiowy sterownik RGB wbudowany zosta
wbnastpujce typy opraw: MOZA, MUNA,
TIMO, RUBI, NAVI (wbwersji napiciowej
14 V DC ib230 V AC, zbdiodami RGB).
Oprawy te podobnie jak oprawy zbwbu-
dowanym odbiornikiem radiowym mog
wsppracowa zbwybranymi nadajnikami
EXTA FREE, abponadto zbdedykowanym pi-
lotem dotykowym P-260. Funkcjonalno
zaley od typu nadajnika wsppracujce-
go zbopraw. Pilot P-260 umoliwia zacza-
nie / wyczanie oprawy, zmian nate-
nia owietlenia (rozjanianie / ciemnianie)
oraz pynny wybr barwy wiata oraz tem-
peratur barwy biaej zbpoziomu pola doty-
kowego.
ATWY MONTA,
BEZPIECZESTWO
UYTKOWANIA
Oprawy LEDIX mog by zasilane na-
c zestawu fotowoltaicznego. Oprawy s
dostpne wbwersji przeznaczonej do mon-
tau natynkowego oraz podtynkowego.
Urzdzenia serii LEDIX posiadaj IP20,
IP44 lub IP56, dziki czemu oprawy mog
by stosowane wbpomieszczeniach, ktre
naraone s na wilgo, abtake mog suy
do tworzenia niestandardowych podwie-
tle elewacji budynkw, ogrodw, aranacji
altan ogrodowych itp. }
5/2016  %8'8-(0<'20 
 Do KBD zapraszamy wszystkich Czytelnikw, ktrym lektura miesicznika Budujemy Dom pomaga w budowie lub remoncie wasnego domu.
Od tysicy Czytelnikw zrzeszonych w KBD uzyskujemy bezcenne informacje o rzeczywistych problemach ludzi budujcych dom, o ich
wyborach, ocenach i przernych przypadkach z ycia wzitych. Ten strumie praktycznej wiedzy, pyncy od czonkw KBD, jest niezbdny
dlabwaciwego redagowania BD, jest podstaw sukcesu naszego miesicznika. Z tej praktycznej wiedzy korzystaj wszyscy Czytelnicy BD.
Natomiast czonkowie KBD s bezporednio nagradzani za swoj aktywno.

Oto podstawowe zasady funkcjonowania Klubu Budujcych Dom:

Jak zosta czonkiem KBD?
Warunek niezbdny trzeba by Czytelnikiem
BD.
Akces do KBD s dwa sposoby.
Pierwszy sposb wypeni ankiet w internecie
(www.budujemydom.pl/ankietakbd).
Drugi sposb wypeni wydrukowan w aktu-
alnym wydaniu papierowym miesicznika Buduje-
my Dom Deklaracj akcesyjn do KBD, nastpnie
wyci j i przesa poczt do redakcji BD. Jeli do
lektury Budujemy Dom namwi Ci czonek KBD,
to zapewne da Ci swoj wizytwk, eby j wkle-
i (przypi) we wskazanym miejscu Deklaracji.
Tobbardzo wane. Waciciel tej wizytwki otrzyma
30 pkt. Ty zreszt te otrzymasz na dzie dobry
30 pkt. jako nowy czonek KBD. Jeden punkt ma
si nabywcz 1 zotwki, ab wic za 30 pkt.
mona otrzyma m.in. 3-miesiczn prenumerat
BD. Czonek KBD moe powiksza swj dorobek
punktowy wieloma sposobami, o czym piszemy
dalej. Zdobyte punkty mona przeznaczy na rne
cele, o czym te piszemy dalej.
i poszerza grono jego czytelnikw. Zalecajc lektu-
r BD innej osobie wrczysz jej osobist wizytwk
(wyposaymy Ci w pakiet takich wizytwek). Je-
eli ta osoba przyle Deklaracj akcesyjn do KBD
z Twoj wizytwk, to otrzymasz 30 pkt.
2. Co miesic zwracamy si do czonkw KBD
zbankiet (papierow i w internecie) sondujc ich
opinie. Za kad wypenion ankiet otrzymasz od
10 do 30 pkt.
3. Za przesanie do redakcji wypenionej pocztwki
KIZ (Karta Informacji Zwrotnej drukowana wbka-
dym wydaniu BD) otrzymasz 10 pkt.
4. Za polecenie sprawdzonego, dobrego wyko-
nawcy do Giedy Polecanych Wykonawcw (na
www.budujemydom.pl/polecani-wykonawcy)
otrzymasz 30 pkt.
Swj aktualny dorobek punktowy moesz wbka-
dej chwili sprawdzi na www.budujemydom.pl/
klubowicze. Moesz zoy dyspozycj do-
tyczc przeznaczenia Twoich punktw te-
lefonicznie (tel. 22 257 84 22) lub mailem:
kbd@budujemydom.pl.

Za co punkty?
Jeli zostae czonkiem KBD przez wypenienie
ankiety w internecie (www.budujemydom.pl/
ankietakbd), to Twj dorobek startowy wynosi tyle
punktw, ile przyznaje si za t ankiet (zwykle
30bpkt.). Jeli zoye papierow Deklaracj ak-
cesyjn do KBD to Twj dorobek startowy wynosi
30 pkt. Zab30 pkt. mona otrzyma w bezpatnej
prenumeracie 3 kolejne numery BD, o ile nie za-
dysponujesz innego przeznaczenia posiadanych
punktw.
Swj dorobek punktowy moesz powiksza po-
przez nastpujce formy aktywnoci:
1. Naturalnym obowizkiem kadego czonka KBD
jest sawi dobre imi miesicznika Budujemy Dom
Na co punkty?
1. Na prenumerat BD (10 pkt za 1 egz.). Jeeli
nie zoysz innych dyspozycji prenumerata bdzie
dziaaa automatycznie a do wyczerpania Two-
ich zasobw punktowych.
2. Na Informator Rynkowy Budownictwa Jednoro-
dzinnego jeden tom kosztuje 20 pkt.
3. Na wydania specjalne BD (np. Dom Polski,
Wntrza) 1 egz. za 10 pkt.
4. Na pyty z muzyk 1 szt. za 40 pkt.
Uwaga. Czytelnikw tabletowego wydania
Budujemy Dom (aplikacja dostpna bezpatnie)
te zapraszamy do KBD wypeniajc ankiety na
www.budujemydom.pl/ankietakbd za punkty mo-
ecie otrzymywa inne nagrody, np.: pyty.

(wana do 31 maja 2016 r.)

 fot. spotline/slv

NOWA LINIA WIATA, czyli Vincelli

Kolekcja Vincelli czy w sobie pikno drewna bambusowego z drug generacj lamp ledowych
SMD LED. Lampy wiszce, biurkowe i kinkiety o wyjtkowo smukej, lekkiej linii s nowoci
rmy Spotline. Daj delikatne, ciepe wiato obudowane egzotycznym drewnem. Co istotne,
niektre modele mog mie regulowane natenie wiata. To owietlenie w najlepszym
wydaniu!

Zapraszamy do salonw Spotline w Warszawie

Domoteka, 03-286 Warszawa, ul. Malborska 41, tel./fax (+48) 22 323 68 26, targowek@spotline.pl

Park Handlowy Janki, 05-090 Warszawa/Janki, Pl. Szwedzki 3, tel./fax (+48) 22 702 36 36
janki@spotline.pl

www.spotline.pl
PRZEGLkD RYNKU JEDNOSTKI CENTRALNE

Wiele moliwoci
Maciej Lichterowiczi
FOT. BEAM

Dostpne na rynku systemy odkurzaczy centralnych, jako prawie bezobsugowa

alternatywa sprztania domu, maj wiele zalet. Pozwalaj na szybsze odkurzanie
podg i dywanw, dziki wikszej sile ssania, ktr generuje potny silnik
stacjonarnej jednostki centralnej. Skuteczno dziaania jest wiksza, ni przy
uyciu nawet najnowoczeniejszych odkurzaczy przenonych. Zassane w czasie
sprztania powietrze, po oczyszczeniu, wydmuchiwane jest na zewntrz domu,
co najbardziej doceni alergicy uczuleni na kurz.

A
by czynnoci eksploatacyjne zwi-
zane z obsug odkurzacza cen-
tralnego nie zaprztay gowy
przyszemu uytkownikowi, warto wie-
dzie, jaki typ jednostki centralnej wybra
i czym rni si one pomidzy sob.
Pamitajmy, e nie ma urzdze w peni
bezobsugowych. Odkurzacz naley opr-
nia z zebranych zanieczyszcze, maga-
zynowanych w zbiorniku na kurz, a take, tracji cyklonicznej, workowej lub bazuj-
w niektrych przypadkach, czyci filtry, cej na zaawansowanych wkadach filtracyj-
ktre chroni silnik przed zanieczyszcze- nych, zwanych kartrydami. Trzeba jednak
niami takimi jak wosy czy bardzo drob- zaznaczy, e inaczej ni w odkurzaczach
ny kurz. tradycyjnych, sposb filtracji nie wpywa na
czysto powietrza w domu, bo powietrze
METODY FILTRACJI zassane przez odkurzacz, zostaje wyrzucone
Jednostki centralne rni si gwnie ze na zewntrz. Dokadno filtracji ma za to
wzgldu na rodzaj zastosowanej metody fil- znaczenie dla ywotnoci silnika. Saba fil-

128 BUDUJEMY DOM 5/2016


Odkurzacz centralny najczciej uruchamia
si wkadajc w sscy do gniazda. UST-M, BEAM
tracja moe skutkowa awaryjnoci silnika
i innych elementw urzdzenia.
Odkurzacze dwuczciowe typu Split ba-
zuj na filtracji cyklonicznej. Modele jed-
noczciowe, kompaktowe mog by cy-
kloniczne, workowe lub kartrydowe.
Producenci bardzo czsto cz separatory
cykloniczne z workami albo wkadami kar-
trydowymi. Separatory cykloniczne pe-
ni wtedy funkcj separatora wstpnego,
ktry oddziela najcisze zanieczyszczenia,
a filtr wtrny wyapuje najdrobniejsze cz-
steczki kurzu.
W tzw. odkurzaczach workowych naley
okresowo czyci lub wymienia filtry wor-
kowe. Nawet rozwizania wykorzystujce
konstrukcj samoczyszczcych si filtrw
wymagaj czasami interwencji uytkowni-
ka, gdy niewielkie drobinki kurzu, ktre
utkwiy w porach filtra, mog go zapycha,
powodujc spadek wydajnoci urzdze-
nia. Wymagaj wtedy rcznego oczyszcze-
nia. Modele odkurzaczy z workiem odwr-
conym pokrytym goretex-em nie wymagaj
czyszczenia filtra, ktry wymienia si do-
piero po 5 latach uytkowania.
Podobnie wyglda sytuacja z wkadami
filtracyjnymi kartrydami. Z racji swojej
konstrukcji, charakteryzuj si one olbrzy-
mi powierzchni filtracji, znacznie wik-
sz ni spotykana w workach odwrconych,
ale i te trzeba niekiedy wyczyci. Na og
nadaj si do umycia pod strumieniem bie-
cej wody. W skad niezbdnego zestawu akcesoriw
Wiele modeli odkurzaczy kompaktowych do sprztania wchodz: w sscy, rura
moe by wyposaona w akcesoria, kt- teleskopowa i przerne szczotki i kocwki
oraz uchwyt do zawieszenia na cianie.
re umoliwiaj zamontowanie duego wor-
BEAM
ka papierowego na zebrane w czasie sprz-
tania mieci, ktry wypenia ca objto Urzdzenia te zawsze gwarantuj tak sam
zbiornika na kurz. Peni on wtedy rwnie wydajno niezalenie od iloci zebranych
funkcj bardzo dokadnego filtra. Poniewa w zbiorniku zanieczyszcze.
jest to worek jednorazowy, ktry wyrzu- Najatwiejszy dostp do filtrw maj od-
ca si razem z zebranymi w nim mieciami, kurzacze typu Split. Dziki rozdzieleniu se-
nie wymaga on czyszczenia. Wykorzystanie paratora zanieczyszcze od silnika, wygo-
takich workw, poza zwikszeniem sku- spodarowano wiksz komor cykloniczn,
tecznoci filtracji, gwarantuje higienicz- dodatkowy filtr wosw oraz dogodny do-
n metod pozbycia si zebranych zanie- stp do zabezpieczajcego silnik filtra elek-
czyszcze, gdy wymiana go na nowy jest trostatycznego. atwo obsugi takich
czynnoci atw i czyst. Nie naley si urzdze jest ich najwiksz zalet i po-
obawia kosztw zakupw workw, gdy zwala na atwe utrzymanie w czystoci fil-
zbracji swojej pojemnoci nie powinny si trw, a to potencjalnie przekada si na
zapenia czciej ni dwa razy w roku, na- wiksz wydajno.
tomiast w wielu domach wymienia si je Najbardziej zaawansowane odkurza-
tylko raz na rok. cze centralne mog by wyposaone w mo-
Niektrzy producenci stosuj rozwizania duy automatycznego oczyszczania fil-
pozwalajce na uywanie w zbiorniku na trw, wykorzystujce sprone powietrze,
kurz zwykych workw foliowych, bez oba- w ktrych automatyka jednostki central-
wy o ich poderwanie przez pd powietrza, nej dba o prawidowe parametry jej pra-
generowany przez silnik. Sprzyja to atwe- cy i uruchamia procedur oczyszczania,
mu i higienicznemu pozbyciu si zebranych stosownie do potrzeb i warunkw dziaa-
zanieczyszcze, gdy taki worek ze mie- nia. Rozwizania takie, dotychczas uywa-
ciami zastpuje si po prostu kolejnym.
Odkurzacze cykloniczne czasami rw- Odkurzacz kompaktowy (a BEAM) i typu Split
nie wymagaj czyszczenia lub wymiany (b SANTECH).
filtrw zabezpieczajcych a b
silnik. Filtry te nierzad-
ko wystpuj jako kr-
ki wykonane ze specjal-
nego materiau, ktry
przyciga drobiny kurzu.
Nazywa si je filtrami
elektrostatycznymi.
Klasyczne odkurzacze
cykloniczne, poza filtrem
elektrostatycznym nie
s wyposaone w adne
inne separatory, ktre po-
wodowayby spadek wy-
dajnoci wraz z napenia-
niem zbiornika na kurz.
5/2016 BUDUJEMY DOM 129
PRZEGLkD RYNKU JEDNOSTKI CENTRALNE

a b

silnik

filtr do separacji wosw

separator cykloniczny to filtr

podstawowy, rol filtra wtrnego
przejmuje elektrostatyczny filtr
zabezpieczajcy silnik przed
drobnymi zanieczyszczeniami

separator ze zbiornikiem na kurz wikszy

separator pozwala na mechaniczne oddzielenie
strumieni powietrza zasysanego od powietrza
ju oczyszczonego, dziki czemu uzyskuje
si skuteczniejsz filtracj powietrza
wydmuchiwanego z odkurzacza

po wczeniu silnika worek

odwrcony zostaje porwany do
gry przez pd powietrza i wywija
si na lew stron
(w takiej pozycji filtruje powietrze
samoczyszczcy worek odwrcony jak filtr workowy). Po wyczeniu
wbczasie spoczynku pozostaje w pozycji odkurzacza, powoli opada nad
wiszcej nad zbiornikiem na mieci zbiornik na mieci, oczyszczajc
si z wikszych zanieczyszcze;
mae drobiny kurzu, ktre utkny
w porach filtra, trzeba
wytrzepa rcznie

Metody filtracji: odkurzacz typu Split (a), odkurzacz cykloniczny kompaktowy (b), model z workiem odwrconym (c).

ne wbodkurzaczach przemysowych, powo-

li trafiaj do urzdze przeznaczonych do
rozlegych willi.
Z METALU LUB PLASTIKU
Jednostki centralne mog by wytworzone
zbmetalu albo plastiku. Odkurzacze meta-
lowe wydaj si by odporniejsze na uszko-
dzenia oraz duo lepiej odprowadzaj cie-
po generowane przez silnik, natomiast
modele plastikowe s lejsze i przewa-
nie nie wymagaj malowania, wic nie ma
ryzyka uszkodzenia powoki lakierniczej.
Plastikowe obudowy mog mie dowoln,
nowoczesn form. Niektre firmy oferuj
metalow obudow jednostki centralnej po-
czon z plastikowym zbiornikiem na kurz,
ktry wykonany zbprzezroczystego plastiku
pozwala na wzrokow ocen stopnia jego na-
penienia.
System chowany w cianie murowanej
Du popularno zdobywa system wa chowanego w cianie (Retraex). Pozwala on na
schowanie 15 m wa gitkiego, co zdecydowanie uatwia sprztanie, gdy nie trzeba go ju
wkada do gniazdka odkurzacza, wrcz przeciwnie, z tego gniazdka si go wyciga na czas
sprztania. W przeciwiestwie do star-
szych wersji, zaprojektowanych do mon-
tau w domach o konstrukcji szkieleto-
wej, system ten skonstruowano z myl
o montau w cianach murowanych.
Nowe gitkie we s tak elastyczne, e
nie ma koniecznoci stosowania duych
jednostek centralnych, ktre musiay
mie si ssania gwarantujc zassanie
wa do instalacji. Z t instalacj moe
wsppracowa praktycznie kada jed-
nostka centralna, nawet ta przeznaczona
do najmniejszych domw.
System wy sscych chowanych wbcianie. SANTECH

130 BUDUJEMY DOM 5/2016

PRZEGLkD RYNKU JEDNOSTKI CENTRALNE
DO MAEGO I DUEGO
DOMU
Wielko i konstrukcja silnika jednostki
centralnej w poczeniu z rodzajem zasto-
sowanej filtracji wpywaj na przeznacze-
nie poszczeglnych urzdze do konkret-
nych wielkoci domw.
Obecnie coraz wicej producentw
wbswoich odkurzaczach montuje silniki po-
tocznie zwane przelotowymi, w ktrych
do chodzenia caego silnika, cznie z jego
czci elektryczn, wykorzystuje si stru-
mie powietrza zassanego w trakcie sprz-
tania. Wymusza to konieczno dziaania
bardzo dokadnych filtrw, gdy ewentu-
alne ich nieskuteczne dziaanie moe spo-
wodowa zabrudzenie caego silnika elek-
trycznego, abwbefekcie jego przedwczesne
zuycie.
W wikszych jednostkach centralnych,
projektuje si silniki majce osobny obieg
Jednostka centralna, przeznaczona do
blokw i apartamentw, zamontowana
wbskrzynce podtynkowej (a) i natynkowej (b).
SANTECH
a
b montowanej na cianie.
132 BUDUJEMY DOM 5/2016
powietrza, przeznaczony do chodzenia si by-pasowymi. Nie wymagaj tak bar-
jego czci elektrycznej. Zasysane w cza- dzo dokadnego oczyszczania powietrza,
sie sprztania powietrze nie dostaje si do wic s stosowane w odkurzaczach bazu-
komory silnika, a jest wydmuchiwane bez- jcych na czystej separacji cyklonicznej.
porednio zbwirnika do przewodu wyde- S umieszczane we wszystkich odkurza-
chowego odkurzacza. Silniki takie nazywa czach Split.
Przydatne akcesoria i niestandardowe gniazda ssce
Kady odkurzacz wyposaony jest w podstawowy ze-
staw do sprztania, czyli w sscy dugoci 9 lub 15 m,
rur teleskopow o regulowanej dugoci, szczotk uniwer-
saln oraz rne kocwki do czyszczenia mebli tapicero-
wanych, wskich szczelin i innych powierzchni.
Do zestawu podstawowego warto dokupi: turbosz-
czotk do odkurzania wykadzin i dywanw, szczotki
do aluzji, grzejnikw, mebli. Warto rwnie pamita
obkoszach, wzkach ibuchwytach na rury, ktre montuje
si na cianie najczciej przy jednostce centralnej.
Oprcz podstawowych szufelek automatycznych,
wbkuchni pod blatem, w szafce lub w szuadzie przyda
si szufelka podblatowa, ktra uruchamia si, gdy
wysuniemy tack, a wycza si automatycznie po jej
schowaniu. Ponadto wygodnym rozwizaniem jest
gniazdo ssce z rozciganym wem (dugoci 57bm),
Szczotka do mebli
umieszczone wbszafce meblowej tapicerowanych. SCANPOL
lub zabudowie wnkowej wbkuchni
czy wiatroapie. Uruchamia si
je po zdjciu rczki zbkasetki i jej
pocigniciu. Gniazdo przestaje
pracowa gdy zatkamy rk wlot
powietrza do wa zacznie si
on zwija z powrotem do kasetki.
Wbazience sprawdzi si wally ex,
czyli krtki w sscy rozwijany do
4bm, schowany w malej kasecie,
Wally flex. BEAM
Szufelka podblatowa.
BEAM
Automatyczna szufelka. UST-M Szczotka do odkurzania
podg. BEAM
 Monta rozoony na etapy
Bez wzgldu na to, czy
odkurzacz centralny bdzie
funkcjonowa wbmieszkaniu,
domu jednorodzinnym, czy
w hotelu lub pensjonacie, za-
wsze moliwe jest rozdziele-
nie inwestycji na dwa etapy.
Wbpierwszym naley zamon-
towa przewody instalacyjne
(orurowanie) ibsterujce
(elektryczne), w drugim ju
po zakoczeniu inwestycji
jednostk centraln i gniazda
ssce. Poniewa koszt pierw-
szego etapu jest znikomy,
warto go wykona, nawet
jeli jeszcze nie wiadomo,
jaki typ jednostki centralnej
zostanie wybrany w przy- Podczas budowy domy
szoci. Jednostki centralne warto uoy orurowanie wraz
zbprzewodami sterujcymi, nawet
zazwyczaj mog pracowa
jeli monta jednostki centralnej
zbdowolnie poprawnie wyko- planujemy w pniejszych czasie.
nan instalacj. SANTECH

DO APARTAMENTU W BLOKU
Do niedawna odkurzacze centralne mogy by montowane tylko
wbdomach jednorodzinnych lub w hotelach i pensjonatach. Trudno
je byo zaoy w apartamentach lub budynkach wielorodzinnych,
bardzo czsto z powodu braku miejsca na jednostk centraln.
Wanie dla mieszkacw apartamentw powsta nowy typ
mieszkaniowych odkurzaczy centralnych przeznaczonych do
zabudowy w cianie. W zalenoci od modelu, mog by wyko-
nane w wersji podtynkowej lub natynkowej. Jednostka central-
na po zamontowaniu wyglda jak typowa skrzynka, jak montu-
je si do rozdzielaczy do centralnego ogrzewania, wbktrej mieci
si silnik, zbiornik na kurz oraz filtry. Mieszkaniowe odkurza-
cze centralne, gdy tak si na nie potocznie mwi, mog by za-
instalowane w apartamentach o powierzchni do 300 m2. Niektre
z nich s nawet przystosowane do montau zewntrznego, czyli
mog si znale na balkonie, dziki czemu domownicy w czasie
sprztania nie sysz dwiku pracujcego silnika.
Instalacja centralnego odkurzania wbmieszkaniu moe by
rwnie zakadana etapami. W trakcie budowy prowadzona
jest instalacja w cianach i w wylewce podogowej oraz monto-
wana jest skrzynka, bdca obudow przyszej jednostki cen-
tralnej. Po zakoczeniu budowy, pozostaje tylko osadzi gniaz-
da ssce i automatyczne szufelki, a do przygotowanej wczeniej
szafki w cianie, woy wyspecjalizowan jednostk central-
n. Takiebrozwizanie pozwala mieszkacom apartamentw cie-
szy si atwoci sprztana przy uyciu odkurzacza central-
nego, abtake wykorzysta zalety systemu wbudowanego, ktry
pozwala na uywanie automatycznych szufelek i moliwo wy-
REKLAMA

dmuchiwania zassanego w czasie sprztania powietrza na ze-

wntrz domu. }
5 SPOSOBW NA... ELEWACJE

Najlepszy
Zobacz jak
montowa
deski
elewacyjne

wariant

Magorzata Kolmusi
FOT. CREATON POLSKA

Materiay, ktrymi moemy wykoczy elewacje, rni si wygldem i cen.

Maj te odmienne waciwoci oraz wymagania dotyczce podoa i sposobu
montau. Wbniniejszym artykule podpowiadamy, czym kierowa si przy wyborze.

E
lewacje maj ogromny wpyw na wy-
gld domu. Ponadto materia zastosowa-
ny do wykoczenia cian musi je chro-
ni przed negatywnym wpywem czynnikw
atmosferycznych i uszkodzeniami mechanicz-
nymi. Jego wybr w duej mierze zaley od
tego, w jakiej technologii s zbudowane prze- zbdekoracyjnych cegie, ktrych nie trzeba tyn-
grody. Najpopularniejsze w naszym kraju cia- kowa. Taka fasada stanowi dobre zabezpiecze-
ny murowane dzieli si na jedno-, dwu- ibtrj- nie ciany przed warunkami atmosferycznymi
warstwowe. Te ostatnie skadaj si z warstwy oraz uszkodzeniami.
nonej, termoizolacyjnej (ze styropianu lub ciany jednowarstwowe wznoszone s
weny mineralnej) i osonowej najczciej zbbloczkw lub pustakw, bez dodatkowej war-

134 BUDUJEMY DOM 5/2016

 ciana
nona

ciana nona

tynk cienkowarstwowy termoizolacja

na wyrwnawczej warstwie tynk
elementy cienkowarstwowy
tynku tradycyjnego mocujce izolacj na siatce z wkna szklanego

ciana jednowarstwowa wykoczona tynkiem. WIENERBERGER Przegroda dwuwarstwowa ocieplona metod lekk mokr. WIENERBERGER

stwy ocieplenia. Dwuwarstwowe maj war- Ocieplenie elewacji metod lekk mokr (pow. ciany 25 m2) TERMO ORGANIKA
stw non (z dowolnego materiau) oraz Materia Cena rynkowa Ilo Koszt
termoizolacyjn (z weny mineralnej bd sty- Klej i siatka z wkna szklanego klej 0,74 z/kg (worek 25 kg); klej 100 kg; klej 74 z;
ropianu) po zewntrznej stronie. Na cia- powlekana ywic polimerow siatka 2,61 z/m2 (50 m2 w rolce) siatka 27,5 m2 siatka 72 z
ny jedno- ibdwuwarstwowe mona zastoso- Klej i koki do mocowania klej 0,57 z/kg (worek 25 kg); klej 100 kg; klej 57 z;
wa praktycznie dowolny materia fasadowy, styropianu koki 0,41 z/szt. koki 100 szt. koki 41 z
Listwa startowa 250 x 15,3 cm 6,6 z/mb 35 z
jedynie przytwierdzanie cikich okadzin
Styropian 15 cm 17,25 z/m2 25 m2 431 z
do cian dwuwarstwowych nie jest zalecane.
cznie 710 z
Ocieplenie musi by chronione tynkiem bd
lekk okadzin. Warstw termoizolacyjn Ocieplenie elewacji metod lekk such (pow. ciany 25 m2) ISOROC
(obgruboci 1525 cm) cian dwuwarstwowych
Materia Cena rynkowa Ilo Koszt
wykonuje si jedn z nastpujcych metod:
Wena mineralna (grubo
lekka mokra przymocowanie do war- 32 z/m2 25 m2 800 z
warstwy 15 cm)
stwy nonej pyt ze styropianu lub twardej Koki z trzpieniem metalowym, 200 szt.
0,65 z/szt. 130 z
weny mineralnej za pomoc kleju i kokw. 200 mm (8 szt./m2)
Ocieplenie na og wykacza si tynkiem cien- Ruszt aluminiowy 60 z/m2 25 m2 1500 z
kowarstwowym na siatce z wkna szklanego; cznie 2430 z
Elewacja na ruszcie drewnianym z ociepleniem metoda lekka sucha.
ciana trjwarstwowa z elewacj klinkierow. WIENERBERGER EKO DREWNO

warstwa
nona ciana nona

ocieplenie
z weny
termoizolacja mineralnej

ruszt

oblicwka

folia
szczelina wiatroizolacyjna
powietrzna

kotwy czce elewacja z cegy

warstw non i osonow

5/2016 BUDUJEMY DOM 135


Cegy klinkierowe maj rny charakter
bzalenie od koloru i faktury. Te w odcieniach
szaroci dobrze sprawdzaj si na budynkach
o prostej, nowoczesnej bryle. RBEN
lekka sucha przytwierdzenie do warstwy
nonej rusztu drewnianego (rzadziej metalowe-
go), ktrego pola wypenia si wen mineraln czonymi z warstw non ciany przy
(moe by bardziej mikka ni w poprzednim
wariancie). Konstrukcj osania si nastp-
nie paroprzepuszczaln foli wiatroizolacyjn,
abdo rusztu mocuje oblicwk z desek lub pa-
neli.
1. MURUJEMY
W przypadku cian trjwarstwowych,
mamy do czynienia z elewacjami muro-
Bloczki elewacyjne z powierzchni upan,
imitujc piaskowiec (a) oraz pytki betonowe
imitujce kamie (b). JONIEC
136 BUDUJEMY DOM 5/2016
wanymi z cegie klinkierowych lub sili-
katowych, pustakw bd kamienia, -
uyciu kotew. Przewanie wykonuje si je
z dwch rodzajw cegie klinkierowych
(o duej trwaoci i mrozoodpornoci, do-
stpnych w najrniejszych kolorach) oraz
silikatowych, czyli wapienno-piaskowych
(rwnie trwaych, barwionych w masie
lub w naturalnym biaym kolorze).
Jeli jako ocieplenie stosowany jest sty-
ropian, zewntrzn ciank elewacyj-
n mona murowa rwnoczenie z kon-
strukcyjn. Jeli za stosuje si wen
mineraln, prace zwykle przeprowadza
si dwuetapowo najpierw stawiajc cia-
a ny konstrukcyjne, potem ukadajc wen
(mocowan specjalnymi talerzykami doci-
skowymi, zakadanymi na kotwy) i wyko-
nujc warstw elewacyjn. W przypadku
wyboru weny mineralnej, konieczne jest
utworzenie pustki wentylacyjnej pomidzy
warstw termoizolacyjn a elewacyjn.
Mury z pustakw ceramicznych czy be-
tonu komrkowego pokrywa si warstw
tynku, cegy natomiast wystarczy wyspo-
Elewacja z cegy ciana trjwarstwowa (pow. ciany 25 m2) RBEN
Materia
b Cegy klinkierowe 24 x 11,5 x 7,1 cm
Kotwy do mocowania muru
Elastyczna, mrozoodporna zaprawa
murarska z jednoczesnym
wyprowadzeniem fugi (12 mm)
Styropian 15 cm
cznie
Dobrze zaprojektowane
Elewacj (jej materia, kolorystyk itd.)
planuje architekt na etapie projektowania
budynku w przypadku projektu domu
na indywidualne zamwienie, architekt
uwzgldnia przy tym zarwno rodzaj cian,
jak i upodobania inwestora oraz otoczenie
budynku. Decydujc si na gotowy projekt
domu, otrzymujemy wraz z nim kilka wa-
riantw wykoczenia cian zewntrznych
wybr konkretnego warto skonsultowa
ze specjalist dokonujcym adaptacji
projektu. Zakres zmian niewymagajcych
zgody jest doczony do opisu projektu.
Sposb wykoczenia fasady nadaje bu-
dynkowi konkretny charakter. Moe te zni-
welowa jego proporcje, albo gdy jest le
dobrany podkreli niedoskonaoci bryy.
Dla domw jednorodzinnych najkorzystniej-
sze s zwykle podziay poziome dziki nim
budynek wydaje si niszy i szerszy. Wyzna-
cza je np. linia cokou, okien i dachu. Niezbyt
dobrze prezentuj si linie ukone i krzywe.
Naley te pamita, e budynek powinien
nawizywa do otaczajcego krajobrazu i ar-
chitektury regionu najbezpieczniej uywa
stonowanych, naturalnych barw.
inowa. Naley to robi bardzo staran-
nie. Masy do spoinowania s gste, ale
nie mona ich rozrzedza, bo wysycha-
jc, kurcz si, co prowadzi do powstawa-
Oryginaln elewacj uzyskamy poprzez
zastosowanie systemu cegie o wyduonym
ksztacie. POZBRUK
Cena rynkowa Ilo Koszt
105,60 z/m2 25 m2 (48 szt./m2) 2640 z
1,53 z/szt. 150 szt. (6 szt/m2) 230 z
1,34 z/kg 1250 kg (4353 kg/m2) 1675 z
15 z/m2 25 m2 375 z
4920 z
nia szczelin, umoliwiajcych penetracj wody. Najlepsze pod
wzgldem technicznym jest wypenienie spoin rwno z licem
muru. Zebwzgldw estetycznych najczciej wykonuje si jed-
nak spoiny lekko zagbione (wymaga to jednak szczeglnej sta-
rannoci). Wygld elewacji ceglanej mog zepsu resztki zapra-
wy ewentualne zabrudzenia naley usuwa przed zwizaniem
masy. Murarz powinien te miesza cegy z rnych palet po-
zwoli to zniwelowa rnice w ich odcieniu. Do murowania
zbklinkieru zaleca si uywa specjalnej zaprawy do ceramiki
tego typu zapobiega ona powstawaniu wykwitw.

2. UKADAMY PYTKI
ciany jedno- i dwuwarstwowe mona wykoczy poprzez przy-
klejenie pytek z betonu, klinkieru, silikatw, gresu lub kamie-
nia, pozwalajcych uzyska efekt muru zbcegy bd kamienia.

Zobacz jak
murowa
elewacj
z cegy

Rcznie formowane cegy i pytki o nieregularnym ksztacie lica,

tobtrwae materiay o niepowtarzalnym charakterze. VANDERSANDEN

ZDANIEM EKSPERTA
Jak dba o elewacj z klinkieru?
Cega klinkierowa charakteryzuje si zna-
czn trwaoci, wytrzymaoci na uszko-
Roman dzenia mechaniczne oraz odpornoci na
Tereszczak dziaanie czynnikw atmosferycznych. Po-
RBEN prawnie wykonana elewacja z klinkieru nie
wymaga praktycznie adnych zabiegw za-
bezpieczajcych, w tym impregnacji. Zeb wzgldu na bardzo nisk
nasikliwo, nie wchania trwale wilgoci ani brudu. Nie wnika
wbni take kurz. Musimy jednak wczeniej zadba o rzetelne wyko-
nawstwo. Najwaniejsze jest to, eby nie dopuci do zawilgocenia
cegie przed, w trakcie ani bezporednio po zakoczeniu prac mu-
rarskich, a take aby zastosowa specjaln zapraw do klinkieru, nie
zawierajc wapna. Zabiegi te pozwol unikn brzydkich, biaych
zaciekw, zwanych wykwitami. W przypadku kiedy ju si pojawi,
usuwa si je za pomoc szczotki i ciepej wody. Mona take zastoso-
wa specjalne czyciki do klinkieru. Przed uyciem takiego czycika
trzeba sprawdzi jego wpyw na klinkier w mao widocznym miejscu.
Aby cegy byy czyste i pikne jak zaraz po wymurowaniu, wystarczy
REKLAMA

umy je czyst wod przy uyciu myjki cinieniowej.


Zobacz jak
przykleja
pytki
elastyczne
Lekkie pytki elastyczne mona zagina
i ci, co uatwia ich ukadanie na
powierzchniach zaokrglonych. IZOFLEX
Taka okadzina jest lekka i atwa w uka-
daniu, mona j bez obaw mocowa na-
wet do warstwy termoizolacyjnej ze styro-
pianu. Pytki maj rozmaite kolory, faktury
ibksztaty. Najczciej oferowane s wbkom-
plecie z naronikami, klejem i impregna-
tem. Mog by przyklejane do elewacji za-
rwno wbpoziomie, jak ibwbpionie, dajc
rozmaite efekty.
Opisywane pytki przykleja si do pod-
oa przy uyciu elastycznej, mrozoodpor-
nej zaprawy klejowej, przeznaczonej do
stosowania na zewntrz. Nakada si j za-
rwno na pytki, jak i na podoe, by unik-
n powstawania pod okadzin pustych
przestrzeni, do ktrych mogaby dostawa
Elewacja z pytek elastycznych na cianie 2-warstwowej (pow. ciany 25 m2) IZOFLEX
Materia
Pytki elastyczne 5,2/6,5/7,1 x 24 cm
Elastyczna, mrozoodporna zaprawa
klejowa po rozsmarowaniu pdzlem
w spoinie take fuga
Ocieplenie metod lekk mokr
cznie
138 BUDUJEMY DOM 5/2016
Elewacja z z pytek klinkierowych na cianie 2-warstwowej (pow. ciany 25 m2) RBEN
Materia
Pytki klinkierowe 24 x 7,1 x 1,4 cm
Elastyczna zaprawa do spoinowania
(grubo fugi 1015 mm)
Elastyczna, mrozoodporna zaprawa
klejowa
Ocieplenie metod lekk mokr
cznie
si woda. Kady element trzeba mocno do-
cisn do podoa ibporusza nim na boki
(ale bez opukiwania). Nadmiar masy nale-
y usun, zanim stwardnieje. Po uoeniu
pytek, spoiny wypenia si elastyczn za-
praw do spoinowania.
3. PRZYKLEJAMY
OKADZIN} ELASTYCZNk
Tego rodzaju okadzina dostpna jest w roz-
maitych kolorach i fakturach. Pytki mog
mie rn szeroko. Wykoczona nimi ele-
wacja do zudzenia przypomina mur ceglany.
Elementy s lekkie i elastyczne, dlatego atwo
si je ukada, nawet na zaokrglonych po-
wierzchniach.
Pytki z tworzywa sztucznego przykleja si
do ciany podobnie jak betonowe czy klinkie-
rowe, jednak mona je przycina noyczkami
i zagina, dziki czemu okadzina imituje mur
bez koniecznoci uycia specjalnych naroni-
kw (poszczeglne elementy zachodz na s-
siedni cian).
4. TYNKUJEMY
Powszechnym rodzajem wykocze-
nia cian zewntrznych jest tynk.
Najpopularniejsze s obecnie tynki cien-
kowarstwowe, dostpne w bogatszej ko-
lorystyce, ni tynki tradycyjne (cemen-
towo-wapienne). Mona im te nadawa
bardziej rnorodne faktury. Wystpuj
wbkilku odmianach:
ywiczne (polimerowe) wysoce
szczelne, a wic odporne na dziaanie
wody, ale i mao paroprzepuszczalne. Ich
odmian stanowi bardzo popularne tyn-
ki akrylowe, oferowane w ogromnej liczbie
kolorw i atwe do mycia nawet za pomo-
c myjki cinieniowej;
Cena rynkowa Ilo Koszt
74,70 z/m2 25 m2 1867 z
11,60 z/kg 62,5 kg 725 z
710 z
3302 z
Cena rynkowa Ilo Koszt
84 z/m2 25 m2 2100 z
1,70 z/kg 125 kg (5 kg/m2) 212 z
1,97 z/kg 35 kg (1,4 kg/m2) 69 z
710 z
3091 z
Kolor tynku wybiera si na podstawie
wzornikw dostpnych w sklepach.
Wbniektrych hurtowniach mona kupi
mae porcje produktw i wyprbowa je
nabelewacji. KNAUF
mineralne trwae i dobrze przepusz-
czajce par wodn, ale rednio odporne
na wod i dostpne w do ograniczonej
liczbie kolorw;
silikatowe (krzemianowe) wysoko-
paroprzepuszczalne i odporne na wpyw
czynnikw pogodowych, powienie i za-
brudzenia;
silikonowe drogie, ale najodporniejsze
na dziaanie czynnikw atmosferycznych,
powienie i zabrudzenie. Wykazuj waci-
woci hydrofobowe (nie nasikaj wod),
nie wi brudu, a deszcz powoduje samo-
czynnie mycie elewacji. Ponadto s wyso-
ko paroprzepuszczalne.
W przypadku przegrd jednowarstwo-
wych, tynk nakada si bezporednio na
mur, a dwuwarstwowych na termoizolacj.
Jeli wykonano j ze styropianu, mona za-
stosowa dowolny tynk cienkowarstwowy.
Nabwen mineraln nie aplikuje si nato-
miast wyrobw akrylowych, z uwagi na ich
nisk paroprzepuszczalno. Tynkiem cien-
kowarstwowym mona wykacza rwnie
ciany trjwarstwowe, jeli jednak wymaga-
j wyrwnania, wbpierwszej kolejnoci stosu-
je si tradycyjny tynk grubowarstwowy, a do-
piero potem cienkowarstwowy. Tradycyjny
tynk dobrze przepuszcza par wodn, ale ma
redni trwao i wymaga pomalowania.
Jest ciki (nakada si go bowiem 23 cm
TYNKI NA KAD ELEWACJ
PIKNE I TRWAE

W bogatej palecie
barw Classic
Szlachetne tynki naturalne
KNAUF RP 240 I SP 260
na styropian i wen

Paroprzepuszczalny tynk
siloksanowy KNAUF OXXI
na wen i styropian

Ekonomiczny tynk akrylowy

KNAUF ADDI
na styropian

Samooczyszczajcy si tynk
silikonowy KNAUF CONNI

275
na wen i styropian

Wyjtkowo odporny na zagrzybienie

tynk silikatowy KNAUF KATI
na wen i styropian KOLORW
www.knauf.pl www.knaufmag.pl /knaufpolska knauf_pl Knauf Budowa i Remont
5 SPOSOBW NA... ELEWACJE

Elewacja z tynku na cianie 2-warstwowej (pow. ciany 25 m2)

Materia Cena rynkowa Ilo Koszt
Tynk cienkowarstwowy mineralny 2 z/kg
62,5 kg (od 2,5 kg/m2) 125 z
(50 z/25 kg worek)
Ocieplenie metod lekk mokr 710 z
cznie 835 z

warstw), wic nie nadaje si na ciany dwu- (np. nadmiaru elaza). Najprociej przyj
warstwowe. zasad, ebpowinna to by woda zdatna do
Do tynkowania nowego domu mona picia.
przystpi po kilku miesicach od wymu- Mas nakada si jedn warstw o grubo-
rowania cian i przykrycia ich dachem, bo- ci 210 mm, przy uyciu pacy nierdzewnej,
wiem osiadanie budynku w pocztkowym zaczynajc od gry ciany. Po kilku minu-
okresie mogoby doprowadzi do popkania tach, gdy tynk wstpnie stwardnieje, mo- Panele z wknocementu z rysunkiem
tynku. Oprcz tego tynkowanie przeprowa- na mu nada faktur za pomoc pacy, waka drewna doskonale imituj naturalne deski.
dza si po zamontowaniu rynien i wykona- lub pdzla. Zapraw zarobion wod naley Barwione s na kilkadziesit kolorw. Mona
je ukada zarwno na ruszcie drewnianym,
niu prac mokrych wewntrz domu (np. tyn- zuy w czasie zalecanym przez producen-
jak i metalowym. CREATON POLSKA
kowanie pomieszcze). Warstw styropianu ta (ok.b4bgodzin), zanim zacznie wiza. Nie
lub twardej weny mineralnej (na cianie wolno dolewa dobniej wody. Najczciej wybierane jest drewno, ze wzgl-
dwuwarstwowej) trzeba najpierw pokry du na jego nisk cen.
warstw zaprawy klejowej i zatopi w niej 5. MONTUJEMY OBLICWK} Na oblicwk stosuje si drewno sosny,
siatk z wkna szklanego. Deski elewacyjne s obecnie modne. Oprcz wierku, modrzewia lub cedru czerwonego.
Tynk cienkowarstwowy kupuje si wbpo- drewna stosuje si dzi take panele z wk- Cob45 lat naley go odnawia poprzez usu-
staci suchej mieszanki lub masy gotowej do nocementu lub z PVC. Oblicwk nie pokry- nicie powoki zabezpieczajcej i pomalowa-
nakadania. W pierwszym wariancie trze- wa si zazwyczaj caych cian, a jedynie wy- nie od nowa. Su do tego rozmaite prepara-
ba j wymiesza z wod, cile wedug pro- brane fragmenty. Elementy mocowane s ty lakiery, lakierobejce, farby, impregnaty
porcji okrelonych przez producenta, ibwy- na ruszcie, w ktrym mona ukry ocieple- dekoracyjne.
miesza wolnoobrotowym mieszadem nie (dlatego ten rodzaj elewacji czsto stosu- Elementy z wknocementu stanowi do-
a do uzyskania jednolitego koloru i kon- je si w przypadku docieplania budynkw). skona imitacj desek i dobr alternatyw
systencji. Woda musi by czysta, bez zanie- Ruszt moe by wykonany z aluminium, sta- dla oblicwki drewnianej, z uwagi na odpor-
czyszcze typowych dla wody studziennej li lub suchego, zaimpregnowanego drewna. no na tzw. korozj biologiczn. Nie wyma-
Elewacja z desek CEDRAL z wknocementu na ruszcie (pow. ciany 25 m2) CREATON Polska gaj adnej impregnacji. W razie potrzeby
wystarczy wyczyci je wod z dodatkiem a-
Materia Cena rynkowa Ilo Koszt godnych rodkw myjcych. Jako elewacj na
Deski CEDRAL 360 x 1,9 x 1 cm 56 z/szt. 44 szt. 2464 z ruszcie mona zastosowa rwnie lekkie pa-
Wkrty do mocowania desek 0,37 z/szt.
264 szt. 98 z nele z PVC o pastelowych kolorach, nazywa-
(45 x 4,2 mm) (73,50 z/op. 200 szt.)
Profile wykoczeniowe wentylacyjny, wentylacyjny 28 z/szt., wentylacyjny 4 szt., ne sidingiem.
startowy, kocowy startowy 60 z/szt., startowy 3 szt., 422 z Ruszt montuje si z dwch wzajemnie pro-
kocowy 65 z/szt. kocowy 2 szt. stopadych warstw, midzy ktrymi umiesz-
Ocieplenie metod lekk such 2430 z cza si ocieplenie. Rozstaw at dopasowu-
cznie 5414 z je si do szerokoci pyt termoizolacyjnych.
Abybpomidzy deskami a ociepleniem nie
zbieray si skropliny, naley utworzy szcze-
ZDANIEM EKSPERTA lin wentylacyjn. Ponadto, gdy dom ocieplo-
Jak pielgnowa pytki elastyczne? ny jest wen mineraln, trzeba rozcieli na
Elastyczne pytki odporne s na promieniowanie UV, a w swoim skadzie niej foli wiatroizolacyjn, ktra nie prze-
zawieraj skadniki glono- i grzybobjcze. eby odwiey wygld okadziny, puszcza wody, abumoliwia swobodne przeni-
wystarczy uy wody i myjki cinieniowej (do 30 bar). W miejscach trudno kanie pary oraz chroni wen przed wydmu-
Marcin Tomalski
IZOFLEX dostpnych i we wntrzach mona uy szczotki i ciepej wody z niewielk chiwaniem.
iloci detergentu. Innym sposobem na odwieenie elastycznych pytek Ukadanie oblicwki najlepiej rozpocz
na elewacji jest pomalowanie ich farb akrylow. Jest to rwnie sposb na od duych poaci obcite fragmenty dugich
zmian koloru domu, przy jednoczesnym zachowaniu ceglanej faktury fasady. elementw wykorzystuje si na maych pasz-
Aby dugo cieszy si nienagannym wygldem elewacji, ju na etapie wykonywania prac mon- czyznach.
taowych trzeba dopilnowa, eby podoe pod pytkami byo stabilne, suche i nieosypliwe. Dziki Deski i panele s fabrycznie wyprofilowa-
temu klej mocno zwie si z podoem, a pytki bd si dugo trzymay. Istotne jest take to, by ne, dziki czemu mona je czy na wpust
zadba o instalacj odprowadzajc wod z dachu, poniewa spywajc po elewacji skutecznie j ibwypust lub zakad (przylg). Do rusztu przy-
zabrudzi, tworzc nieestetyczne zacieki. twierdza si je wkrtami, gwodziami ocyn-
kowanymi, miedzianymi albo haczykami. }

140 BUDUJEMY DOM 5/2016

 INESTA WIKTORIA KORDUS ARTYKU PROMOCYJNY

,]RIOH[HODVW\F]QDLPLWDFMDFHJ\
Ju od 25 lat produkowa-
ne s wbPolsce pytki do
zudzenia przypominajce
ceg, ale waciwociami
znacznie si od niej r-
nice.

:
bQLHZLHONLP]DNDG]LHQDSRX
GQLX3ROVNLSRZVWDMH]DG]LZLD
MFROHNNLV\VWHPQDNWU\VND
GDVL,]RIOH[JUXQWNOHM,]RIOH[6.RUD]
HODVW\F]QDS\WND,]RIOH[
7U]\SURGXNW\ZFKRG]FHZbVNDGV\VWH
PXZ\UDELDQHVRGRGSRF]WNXGRNRFD
ZbMHGQHMIDEU\FHG]LNLF]HPXSRGOHJDM
GURELD]JRZHMNRQWUROLMXQDHWDSLHRGELR
UXVXURZFZX\ZDQ\FKSU]\LFKSURGXN
FML3RGVWDZRZ\VNDGS\WHN,]RIOH[RUD]
NOHMX,]RIOH[6.WRZ\VRNLHMMDNRFLSLDVHN
NZDUFRZ\Z\GRE\ZDQ\ZbNUDMXRUD]\
ZLFDV\QWHW\F]QDQDGDMFDS\WFHFKDUDN TRENDY WbELEWACJACH FLLbSRZLHU]FKQLGDMHQLHVNRF]HQLHZLH
WHU\VW\F]QHMJLWNRFL :\NRF]HQLHHOHZDFMLNRORU\VW\NLbVSR OHPROLZRFLDUDQDFML3RQDGWREDQDOQLH
3LHUZV]RU]GQHMMDNRFLNRPSRQHQW\ VESRF]HQLDPDWHULDZQDQLHM]DVWR SURVW\VSRVEPRQWDXVSUDZLDH]EXGR
RUD]ZLHUZLHNXGRZLDGF]HQLDZbSUR VRZDQ\FKSODQXMHDUFKLWHNW:HGXJQDM ZDQLHFLDQ\URELFHMZUDHQLHVROLGQH
GXNFMLJZDUDQWXMQDSUDZGZ\VRNMDNR QRZV]\FKWUHQGZIDVDG\EXG\QNZ JRPXUXSR]RVWDMHZb]DVLJXNDGHJRNWR
SURGXNWZ SRNU\ZDFHJDOXEMHMLPLWDFMD]HVWDZLRQD PDWRRFKRW
]HV]NHPGUHZQHPF]\MHGQRNRORURZ\P
MODNE CIANY WEWNkTRZ W\QNLHP7DNLHSRF]HQLDGDMHIHNWHOH PROSTE ROZWIkZANIE!
2EHFQHWUHQG\DUDQDFMLZQWU]WRFLDQ\ JDQFMLLbZLHRFL :\MWNRZROHNNDFLHQNDLbHODVW\F]QDS\W
OXELFKIUDJPHQW\]bFHJ\ (ODVW\F]QDS\WND,]RIOH[GRVNRQDOH ND,]RIOH[ZUD]]bNOHMHP,]RIOH[6.PRH
&HJODQDFLDQDWRSRP\VNWU\VSUDZ NRPSRQXMHVL]bNDG\P]bW\FKPDWHULD E\QDNDGDQDQD]DRNUJORQHSRZLHU]FK
G]LVL]DUZQRZbDUDQDFMDFKLQVSLURZD ZDbMHMZ\MWNRZHZDFLZRFLSR]ZD QLHZ\JLQDQDLbGRVWRVRZDQDGRNV]WDWX
Q\FKZQWU]DPLSRIDEU\F]Q\PLMDNLbZH ODM]DVWRVRZDMQDVNRPSOLNRZDQ\FK QDURQLND3U]\FLQDVLMQDZ\PLDU]D
ZQWU]DFKWUDG\F\MQ\FKUXVW\NDOQ\FK EU\DFKEXG\QNZ]DUZQREDUG]RQRZR SRPRFQR\F]HNOXEQRD
:DQHDE\GHF\GXMFVLQDWDNFLDQ F]HVQ\FKMDNLbNODV\F]Q\FKF]\WHUHZLWD -HVWRGSRUQDQDSURPLHQLH89PUR
SDPLWDHWRFLNLHOHPHQWZ\VWUR OL]RZDQ\FK ]RRGSRUQDRUD]RGSRUQDQDXGHU]HQLD
MXGRVRZQLHLbZbSU]HQRQL:bPD\FK =P\ZDMPRQDP\MNFLQLHQLRZGR
ZQWU]DFKPRHVSUDZLH]DEUDNQLH DUY WYBR! EDU1LHZ\PDJDGRGDWNRZHJRIXJRZD
QDPZL]XDOQHJRZUDHQLDSU]HVWURQQRFL 6]HURNDJDPDNRORU\VW\F]QDS\WHN,]RIOH[ QLDRUD]LPSUHJQDFML}
DbZbLQQ\FKPRHRND]DVLHNRQVWUXN RUD]ERJDWDRIHUWDSRGZ]JOGHPV]HURNR
FMHFLDQQLHSR]ZDODMQD]DVWRVRZDQLH
QDWXUDOQHMFLNLHMFHJ\
=DUZQRZbSLHUZV]\PMDNLbZbGUX
,QHVWD:LNWRULD.RUGXV
JLPSU]\SDGNX]bSRPRFSU]\MG]LHOHN Z\F]Q\G\VWU\EXWRUS\WHN,=2)/(;
NDFHJLHND,]RIOH[NWUDG]LNLWHPXL XO=LHORQHJR'EX:URFDZ
PD]DOHGZLHPPJUXERFLDbMHMZDJDQLH WHOIDNV
HPDLOELXUR#L]RIOH[SO
SU]HNUDF]DNJPPRHE\QDNOHMRQDGR ZZZL]RIOH[SO
VRZQLHQDNDGHMSRZLHU]FKQL

5/2016  %8'8-(0<'20 


(OHZDFMH
3R]EUXN
:\EUHOHZDFMLQDZ\
PDU]RQ\GRPWRGHF\]MD
NWUHMVNXWNLEGZL
GRF]QHSU]H]GXJLHODWD
1RZRF]HVQHPDWHULD\
HOHZDF\MQHPDM]D]DGD
QLHQLHW\ONRGHNRURZD
EXG\QHNDOHLbFKURQLJR
SU]HGF]\QQLNDPLDWPRV
IHU\F]Q\PL1DU\QNXGR
VWSQDMHVWV]HURNDRIHUWD
PDWHULDZHOHZDF\MQ\FK
MDNMHGQDNGRNRQDZ\
ERUXDE\PDWHULDE\QLH
W\ONRDGQ\DOHLbVSHQLD
SR]RVWDHIXQNFMH"
P
rzy wyborze odpowiedniego produk-
tu na elewacj wskazane jest zwr-
cenie uwagi nie tylko na cen, ale
take na koszt zamontowania materiau
na budynku. Idealna elewacja to taka, kt-
ra piknie si prezentuje, jest ekonomicz-
na, zatem stosunek ceny do jakoci ibkosztu
montau jest proporcjonalny oraz cechu-
je si du izolacyjnoci termiczn ibaku-  wmurowane wbspoiny poziome wbtrak-
styczn. Firma Pozbruk, majca ponad
30 lat dowiadczenia wbprojektowaniu
ibprodukcji materiaw budowlanych posia-
da wbswojej ofercie szeroki zakres produk-
tw nadajcych si na ciany zewntrzne braku fundamentu lub cianki cokoowej,
budynkw. Wbzalenoci od zapotrze-
bowania do wyboru mamy wpisujce
si wbtrend tradycyjny cegy elewacyjne
LARGO wbciepej ibzimnej palecie kolorw,
abtake due pyty THI na bazie natural-
nych kruszyw, ktre idealnie nadaj si do
podkrelenia indywidualnego charakteru
nowoczesnych realizacji. Materiay elewa-
cyjne mog by pooone zarwno na caej
elewacji lub na jej fragmencie.
Elewacj zbcegy najlepiej zaplanowa
ju na etapie projektowania wymarzone-
go domu, poniewa wykonane zbbetonu ce-
gy s cikie, abco za tym idzie potrzebuj
solidnego podparcia ibodpowiednio szer-
szego fundamentu. Podczas murowania ce-
gy mog by bezporednio poczone ze
cian non budynku lub mog stanowi
element ciany trjwarstwowej, na ktr
skada si bdzie ciana budynku cia- lau profili nonych za pomoc nitw sa-
na nona, szczelina wypeniona mate-
riaem termoizolacyjnym np. wen mine-
raln oraz zewntrzna ciana licowa, czyli
ciana elewacyjna zbcegy Largo. Materia
elewacyjny czy si ze cian non za po-
moc kotew, ktre maj za zadanie przeka-
za obcienia poziome wywoane parciem
wiatru ze ciany osonowej na cian no-
n. Kotwy wykonuje si zwykle zbprtw
stalowych obrednicy 4 mm, ze stali nie-
rdzewnej. Kotwy mona mocowa wbcia-
nie nonej na dwa sposoby:
cie wznoszenia cian nonych
 wbijane lub wkrcane wbcian non
wbtrakcie wznoszenia ciany osonowej.
Do podparcia cian osonowych przy
abtake przy nadproach obduych rozpi-
tociach mona zastosowa konsole wspo-
rcze zwane rwnie wspornikami do cian
warstwowych. Wbcianach trjwarstwo-
32=%58. ARTYKU PROMOCYJNY
wych zaleca si stosowanie szczelin po-
wietrznych, ktre zapewni przepyw po-
wietrza ibodpowiednie odprowadzenie
wilgoci.
Pyty elewacyjne THI, dziki rozwi-
zaniu systemowemu BLICK, montuje si
bez uycia zapraw. Monta na sucho po-
zwala na znaczn oszczdno czasu ibpie-
nidzy, absystem stanowi integraln cz
produktu ibznajduje si wbofercie Pozbruk.
Kotwy tyowkrtne osadza si wbspecjal-
nie profilowanych, nieprzelotowych otwo-
rach wykonanych wbpytach, abnastpnie
przykrca si uchwyty mocujce. Tak przy-
gotowane pyty naley zamontowa do ste-
mozrywalnych. atwy ibszybki system
montau gwarantuje uzyskanie efektownej
elewacji wbkrtkim czasie.
Firma jako pierwsza wbPolsce wprowa-
dzia najnowoczeniejsze technologie re-
dukujce nasikliwo betonu oraz wypie-
rajce wilgo, dziki czemu jej produkty s
trwae ibodporne na warunki atmosferycz-
ne. Elewacje Pozbruk to brak koniecznoci
cyklicznego malowania fasady budynku
ibefektowny wygld bez dodatkowych kosz-
tw na dugie lata. }
32=%58.6S]bRR6SM
XO3R]QDVND6RERWD5RNLHWQLFD
LQIR#SR]EUXNSOZZZSR]EUXNSO
  %8'8-(0<'20 
DYLEMATY INWESTORA TRUDNA DZIAKA

udn a
Tr iaka
dz
AN
/PLISM
TOLIA
FO

Janusz Werneri
ZDJ}CIA J. WERNER

Nie wszyscy buduj domy na dziakach idealnych, czyli duych i ksztatnych. S i tacy,
ktrzy ze wzgldu na skromny budet albo ch mieszkania jak najbliej centrum
decyduj si na zakup posesji trudniejszej: wskiej, z ruin do wyburzenia,
zebspadkiem terenu, zymi warunkami gruntowymi, bez dostpu do mediw.
Takiebdziaki wcale nie musz by ze podpowiemy, jak sobie z nimi poradzi.

W
poprzednim numerze BD pisali- le w maych miejscowociach lub daleko od 1. DZIAKA WkSKA
my o adnych dziakach z ukryt centrw wikszych miast. Im bliej do cen- Wikszo domw wolnostojcych projek-
wad. Opisalimy te dziak ide- trum i im wiksza metropolia, tym cena ziemi tuje si na dziaki o szerokoci od ok. 20bm.
aln: kwadratow, albo zblion do kwadratu, wysza. Dlatego, jeli zaley nam na dobrym Zgodnie z przepisami, ciana budynku po-
o powierzchni ok. 1000 m2, w dobrej lokaliza- pooeniu, a nie wygralimy milionw na lo- winna by odsunita od granicy o 3 m
cji. Pask, z dostpem do mediw i wjazdem terii, bd kiedy marzenia o wasnym domu (kiedy nie ma w niej okien lub drzwi) albo
najlepiej od pnocy. Niestety, takich posesji s silniejsze od ogranicze natury finansowej, 4 m (gdy w cianie s otwory). Jeeli dzia-
nie ma zbyt wiele. Ksztatne, due i jednocze- musimy rozway zakup dziaki mniejszej, ka ma 20 m szerokoci, to na dom zostanie
nie przystpne cenowo parcele mona zna- czsto rwnie zdecydowanie trudniejszej. od 12 do 14 m.

144 BUDUJEMY DOM 5/2016

 W niektrych przypadkach (gdy dziaka
jest wsza ni 16 m), dom mona usytu-
owa nawet ptora metra od granicy (le-
pa ciana).
Na wszej parceli mona postawi po-
wk bliniaka. Waciciele dziaek o sze-
rokoci mniejszej ni 1213 m nie maj
wyboru i jeli chc si budowa, musz
wybra dom bliniaczy. Powk bliniaka
moemy planowa, gdy na ssiedniej dzia-
ce ju taka stoi, albo gdy ssiad ma prawo-
mocne pozwolenie na jej budow. W pasie
3 m od granicy nasz budynek nie moe by
wyszy i gbszy (chodzi o dugo stykaj-
cych si cian) od domu ssiada ca po-
wierzchni ciany musi przylega do jego
siedziby. Co nie znaczy, e nasza powka
musi by symetrycznym odbiciem ssied-
niej. Jeeli nie chcemy ssiada bezpored-
nio za cian, to domy bliniacze mo-
na czy np. garaami. To moliwe, kiedy
szeroko posesji zblia si do 15 m.
Na wskiej dziace nie da si posadowi
rozoystej parterowej rezydencji budo-
wany na niej dom ma prawie zawsze przy-
najmniej dwie kondygnacje. Warto o tym
pamita szczeglnie wtedy, gdy na budo-
w decyduj si inwestorzy w jesieni y-
cia, ktrzy w nieodlegej przyszoci mog
mie problem z pokonywaniem schodw.
W gsto zabudowanej przestrzeni miejskiej,
naley uwanie przeanalizowa pooenie
budynkw na dziakach ssiadujcych z t,
ktr jestemy zainteresowani. Wyobramy
sobie parcel, ktra ma 17 m szerokoci (czyli
w myl prawa nie jest wska), wbjej granicach
nie ma adnych budynkw, ale po ssiedz-
ku, w odlegoci ok.bmetra od ogrodzenia, s
domy wybudowane kilkadziesit lat wcze-
niej. W takim przypadku nie bdziemy mo-
Ciekawy przykad zabudowy bliniaczej. Nowy dom przylega do starego ca powierzchni
ciany, ale na pitrze jest za ni taras.
Dziaka na stoku to pikne widoki, ale najpierw roboty ziemne na du skal. DOMEK
gli ot tak pobudowa si 3 czy 4 m od gra-
nicy. Trzeba jeszcze uwzgldni przepisy
przeciwpoarowe. Te stanowi, e bez spe-
nienia specjalnych wymaga odnonie od-
pornoci ogniowej cian i dachw, odlego
midzy cianami budynkw znajdujcych si
na ssiednich posesjach nie moe by mniej-
sza ni 6 m (ciany bez otworw) ib8bm (cia-
ny zbotworami). A jeeli dom jest drewniany,
odlegoci musz by jeszcze wiksze.
2. DZIAKA ZE SPADKIEM
TERENU
Budowa na takiej dziace to zawsze dodat-
kowe koszty i komplikacje. Bo trzeba j na-
wie (jeli spadek nie jest duy np. do
metra na dugoci domu), co oznacza, e
bdziemy musieli kupi przynajmniej kil-
kadziesit ciarwek kruszywa i zie-
mi, abczasami rwnie wybudowa cian-
ki oporowe. Za wywrotk (710 m3) piasku
lub gorszej ziemi zapacimy od okazyjnych
kilkudziesiciu do kilkuset zotych.
W przypadku wikszej rnicy pozio-
mw trzeba bdzie zdecydowa si na
kosztown piwnic (duo zbroje i betonu,
izolacje przeciwwilgociowe). Jeli izola-
cje nie zostan wykonane prawidowo, nie
unikniemy zawilgocenia murw i kosztow-
nych poprawek.
Cho takie rozwizanie ma te i atu-
ty: na dziace nachylonej w kierunku dro-
gi, moemy mie wkopan w ziemi, ciep
zim i chodn latem piwnic oraz wjazd
do garau z poziomu ulicy. A z drugiej
strony domu wyjcie do ogrodu z wyszej
kondygnacji, te na poziomie gruntu.
Dziaki na stoku mog by rwnie bar-
dzo atrakcyjne ze wzgldu na widoki,
zwaszcza te z ekspozycj poudniow.
Trzeba jednak pamita, e na wzniesieniu
budynek naley posadowi tak, aby nie za-
leway go wody opadowe.
3. DZIAKA Z RUINk
Nie spodoba si estetom zazwyczaj stoi
na niej stary, niszczejcy budynek, a do-
okoa walaj si mieci. Ale w duym
miecie, w dobrej lokalizacji, znalezie-
nie pustej parceli jest prawie niemoliwe.
Oczywicie wyburzenie starego domu to
dodatkowe koszty i formalnoci.
Gdy budynek, ktry chcemy rozebra,
spenia cho jeden z podanych niej wa-
runkw, wymagane jest uzyskanie pozwo-
lenia na rozbirk:
jest wyszy ni 8 m;
odlego dzielca go od granicy posesji
jest mniejsza od poowy jego wysokoci;
wpisano go do rejestru zabytkw bd
objto ochron konserwatorsk.
W pozostaych wypadkach wystarczy
zgoszenie zamiaru rozbirki w starostwie
5/2016 BUDUJEMY DOM 145
DYLEMATY INWESTORA TRUDNA DZIAKA
Dziaka z ruder do rozbirki koniecznie
sprawdmy, czy budynku nie wpisano do
rejestru zabytkw!
powiatowym. Wymagana dokumentacja
jest podobna, jak przy zgoszeniu zamia-
ru budowy: wniosek, mapka, opis obiektu,
przewidziane rodki bezpieczestwa itd.
Uwaga! Jeli szukamy dziaki z ruin do
wyburzenia, nieruchomoci wpisane do
rejestru zabytkw omijajmy szerokim u-
kiem.
Jeeli stary dom jest w dobrym stanie, czasami lepiej go wyremontowa i rozbudowa, ni wyburza.
Rozbirk mona przeprowadzi rcznie
lub przy uyciu cikiego sprztu. Na t
pierwsz warto si zdecydowa, gdy prze-
znaczony do wyburzenia budynek jest nie-
wielki i gdy da si ponownie wykorzysta
uzyskane w wyniku rozbirki materiay:
stare cegy, drewno itp. Jeli wykorzysta-
my ciki sprzt budowlany, to rozbirka
nieduego budynku nie potrwa duej ni
2bdni. Wyburzenie domu moe kosztowa
od kilkunastu tysicy z w gr, w zaleno-
ci od kubatury i technologii, w ktrej go
wybudowano. Wyburzanie konstrukcji be-
tonowych jest przecitnie dwa razy dro-
sze od rozbirki budynkw z cegy.
Istotn czci kosztw jest wywiezie-
nie gruzu tym bardziej warto powtrnie
spoytkowa materiay, ktre jeszcze si do
czego nadaj.
Zabudowana posesja ma rwnie zalety,
np. doprowadzone media. Jeeli przezna-
czony do wyburzania obiekt nie stoi tam,
gdzie zaplanowalimy dom, moe funkcjo-
nowa jako barak dla ekipy budowlanej,
albo magazyn.
Nowy dom moe rwnie korzysta
zbczci cian czy choby fundamentw
starego (w myl przepisw to rozbudowa)
bmamy wtedy wiksze moliwoci uloko-
wania go na dziace tak, jak nam pasuje.
Jeli ciana starego budynku znajduje si
2 m od potu, moe tam pozosta jako ele-
ment nowego domu. Na pustej parceli nie
moglibymy si a tak zbliy do granicy.
4. ZE WARUNKI GRUNTOWE
Najlepsze do posadowienia domu s grun-
ty jednorodne i przepuszczalne, np. piaski
i wiry. Budynek nierozwanie wzniesiony
na gruntach organicznych (torfy), bdzie
osiada i pka. Tak samo zagroony b-
dzie dom posadowiony w miejscu, wbkt-
rym kiedy byo oczko wodne, zasypane
przez poprzedniego waciciela nierucho-
moci niezagszczonym gruzem i ziemi.
Niekorzystny, ze wzgldu na moliwe za-
lewanie wykopw pod fundamenty, a p-
niej wkopanych w ziemi pomieszcze,
jest te wysoki poziom wd gruntowych.
Dlatego, gdy woda jest wysoko, lepiej zre-
zygnowa z podpiwniczenia.
Cho nono wikszoci gruntw w kra-
ju jest wystarczajca dla posadowienia
domu jednorodzinnego, przed zakupem
dziaki warto zleci badanie geotechnicz-
ne. Jego koszt (dobrze, gdy wykonane zo-
stan przynajmniej 3 odwierty) to od kil-
kuset do tysica kilkuset z.
Budowa na gruncie nienonym lub z wy-
sokim poziomem wody oczywicie jest
moliwa, ale take, jak atwo si domyli,
wyranie drosza.
Grunt niestabilny mona wymieni (naj-
pierw trzeba go wybra, a potem nawie
np. piasku). Warunki? niezbyt gruba war-
stwa niestabilnego gruntu (do 3 m) i niski
poziom wd.
Zamiast tradycyjnych fundamentw,
mona zastosowa pyt fundamento-
w lub (rzadko w budownictwie jedno-
rodzinnym) pale. Pyta zapewnia rwno-
mierne ibrozoone na du powierzchni
przekazywanie obcienia z budynku na
grunt nie grozi nam zatem pkanie cian.
Cobprawda, pyt fundamentow trudniej
zaprojektowa, lecz duo szybciej si j
wykonuje i jest mniejsza szansa, e robot-
Rw melioracyjny obok dziaki, ktr
chcemy kupi? Zlemy badanie geotechniczne.
Woda moe by wysoko, ale te jest j gdzie
odprowadzi.
nicy popeni jakie bdy, np. przy izola-
cjach. A jeli budynek ma skomplikowa-
ny ksztat i wicej cian nonych, to pyta
wcale nie musi by drosza od tradycyj-
nych fundamentw i podogi na gruncie.
Przy wysokim poziomie wd grunto-
wych (woda moe by ju na gbokoci
30bcm), niezbdne bd bardzo solidne izo-
lacje przeciwwilgociowe, za kiedy mimo
przeciwwskaza zdecydujemy si na pod-
piwniczenie przeciwwodne i ewentual-
nie drena opaskowy.
5. DZIAKA BEZ DOST}PU
DO MEDIW
Przy zakupie dziaki nieuzbrojonej kluczo-
wa jest jej nisza cena. Jeeli sieci s nie-
daleko (np. 30 m od interesujcej nas par-
celi stoi dom podczony do prdu, wody
ibgazu), to jest spora szansa, e i my bdzie-
my mogli z nich skorzysta. eby mie co
do tego pewno, naley wystpi do firm
dostarczajcych media o okrelenie tech-
nicznych warunkw przyczenia do sieci
elektrycznej, gazowej, wodocigowej i ka-
nalizacyjnej.
Koszt przycza elektrycznego to od ok.
50bz/kW mocy, w przypadku przycza na-
powietrznego, i od 75 z/kW mocy przycza
ziemnego (kablowego). Przy mocy przy-
cza 12 kW (tyle wystarczy wbdomku jed-
norodzinnym), zapacimy za nie od 600 do
1200 z. Kiedy dugo przycza przekro-
czy 200 m, za kady dodatkowy metr b-
dziemy musieli dopaci 3040bz. Zatem,
jeli skusimy si na wyjtkowo tani dzia-
k kilkaset metrw od elektrycznoci,
moe si okaza, e koszt doprowadzenia
do niej prdu bdzie bwbporwnaniu z jej
cen bzawrotny.
Koszt budowy przycza wodocigowe-
go i kanalizacyjnego to od kilkudziesi-
ciu do stu kilkudziesiciu z/mb. Plus koszt
projektu (od kilkuset do 2000 z), geodety
bmapa, inwentaryzacja (ok. 1000 z) i opa-
ta przyczeniowa (do tysica kilkuset z).
Zatem 100 mb. kadego z tych przyczy
tobwydatek od 7 do kilkunastu tys. z.
Za przycze gazowe zapacimy wicej
ni za wod. W sumie za 100 m przycza,
wliczajc koszt jego budowy, projekt, geo-
det i opat przyczeniow, wyjdzie kil-
kanacie dwadziecia kilka tys. z.
Jeeli na interesujcej nas dziace
ibwbjej okolicy w ogle nie ma mediw, Moliwo przyczenia do sieci
to sprawa jest bardziej skomplikowana. elektrycznej jest najwaniejsza. Bez niej
niebdostaniemy pozwolenia na budow.
Najwaniejszy jest dostp do prdu jeli
dziaki nie da si podczy do sieci elek-
trycznej, nie dostaniemy pozwolenia na przynajmniej raz, a zazwyczaj dwa razy
budow! wbmiesicu, musi zamwi wywz nieczy-
Pozostae media da si albo pozyska stoci, za co jednorazowo paci sto kilka-
w inny sposb, albo zastpi. Wod mo- dziesit z.
emy czerpa z wasnej studni. Za jej wy- Bez dostpu do gazu ziemnego poradzi
wiercenie zapacimy 150300 z/m (b- sobie najatwiej. Moemy przecie ogrze-
dzie potrzeba od kilkunastu do trzydziestu wa dom kotem na paliwo stae (o ile nie
kilku metrw gbokoci). Przy czym wa- zakazuje tego miejscowy plan zagospoda-
sn wod musimy filtrowa. cieki od- rowania), elektrycznie, olejem, korzysta-
prowadzimy do szamba lub gdy warun- jc z pompy ciepa i kominka. Jeeli zale-
ki gruntowe i wielko dziaki pozwalaj y nam na gazie, moemy zdecydowa si
na jej budow do przydomowej oczysz- na zbiornik z paliwem LPG. Niestety kade
czalni ciekw. Szambo jest tasze w bu- z tych rozwiza bdzie drosze (LPG) lub
dowie (kilka tys. z), lecz wyranie dro- bardziej uciliwe (paliwa stae) od ogrze-
sze w utrzymaniu. Czteroosobowa rodzina wania gazem ziemnym. }

ZDANIEM EKSPERTA
Jaki dom na wsk dziak?
Najlepszym rozwizaniem jest dom pitrowy lub z poddaszem uyt-
kowym, ktry cechuje niedua powierzchnia zabudowy w stosunku
architekt do powierzchni uytkowej, co w praktyce pozwala na funkcjonalne
Magorzata Simla
zaplanowanie przestrzeni, przy jednoczesnym pozostawieniu miej-
Pracownia
Projektowa sca na ogrd. Jeeli inwestorzy zdecyduj si na dom parterowy,
ARCHIPELAG bd mie ograniczone moliwoci wyboru projektu. Dom partero-
wy na wsk dziak bdzie musia mie form wyduonego prosto-
kta. Naley przy tym pamita, e aby budynek by wygodny i funkcjonalny, jego szeroko
RYS. ARCHIPELAG

nie powinna by mniejsza ni 6 metrw. Dom na wsk dziak, tak jak kady inny budynek
mieszkalny, powinien zosta usytuowany w zgodzie z kierunkami wiata ibrnicami w na-
sonecznieniu. Waciwa lokalizacja pomieszcze i rozkad okien zapewni nie tylko wysoki
komfort, ale rwnie podniesie efektywno energetyczn domu, co z kolei przeoy si na
oszczdnoci na ogrzewaniu. Przede wszystkim naley zadba o to, aby cz dzienna z duymi przeszkleniami salon, jadalnia, gabinet bulokowana
bya od strony poudniowej. Warto dooy stara, aby elewacj pnocn pozbawi okien przeszklenia po tej stronie zapewniaj minimalne dowietle-
nie, powodujc jednoczenie straty ciepa. Ta strona domu to idealne miejsce na przestrze gospodarcz kotowni, azienk oraz garderob.

5/2016 BUDUJEMY DOM 147

 P RZALOGOWANI
ENUM E R ATA
BIOR WSZYSTKO!
Loguj si na www.avt.pl/prenumerata i:
1. Czytaj za darmo dowolne nasze e-czasopisma
Kade przeduenie prenumeraty, o ile zamwione jest po zalogowaniu
na stronie WWW, daje pul kodw na bezpatne e-wydania dowolnych
naszych czasopism. Kody mona realizowa przez cay czas trwania
prenumeraty na www.UlubionyKiosk.pl.
Jeszcze nie prenumerujesz magazynu i nie masz loginu i hasa? Zapre-
numeruj, a jako nowy Prenumerator rwnie otrzymasz kody na bez-
patne e-wydania.
2. Miej wszystko pod rk
Twoje dane adresowe, prenumeraty i wydania cyfrowe
specjalnie stworzone dla Ciebie oferty i promocje Jeli nie znasz
pul kodw na darmowe e-wydania w Ulubionym Kiosku
swojego loginu
3. Pozwl nam Ci wyrczy nie musisz przy kadym zamwieniu uzupe-
nia swoich danych adresowych w formularzu zamwie. Zaloguj si,
i hasa, skontaktuj
a zrobimy to za Ciebie! si z nami
prenumerata@avt.pl
Twoje dane do logowania dziaaj take na www.UlubionyKiosk.pl

W PRENUMERACIE PRENUMERATA PRENUMERATA

TANIEJ DO 33% SPECJALNA CYFROWA
Roczna prenumerata BD kosztuje Wraz z roczn prenumerat BD Uzyskaj dostp do najnowszego numeru
59,70 z, tj. pacisz za 6 wyda, otrzymasz za p ceny wydania jeszcze przed ukazaniem si pisma
dostajesz 9. Prenumerata dwu- specjalne Dom Polski i Wntrza. w kioskach! Zamw e-prenumerat
letnia kosztuje 119,40 z, czyli Roczna prenumerata specjalna roczn ze znik 15% za 40,50 z
nie pacisz za 6 numerw. kosztuje 69,95 z, dwuletnia lub dwuletni z rabatem 30% za 66,80 z.
139,30 z. Jeli zdecydujesz si na obie wersje
(prenumerat papierow i elektroniczn),
na prenumerat cyfrow uzyskasz
Zaprenumeruj Budujemy Dom i zgo si po PREZENT! znik 80%: za rok zapacisz 9,50 z,
Obecnie mamy do wyboru: za dwa lata 19,00 z.

Ch otrzymania prezentu moesz nam zgosi

mailowo (prenumerata@avt.pl) lub telefonicznie
(22 257 84 22).

Spiesz si! Jeeli skocz si nam zapasy tych pyt,

bdziemy rozdawali inne.

Chris Rea Santo Spirito Blues Elton John Goodbye Yellow Brick Road

Dzia Prenumeraty Wydawnictwa AVT ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, tel. 22 257 84 22, e-mail prenumerata@avt.pl,
BG BNP Paribas S.A. 97 1600 1068 0003 0103 0305 5153. Prenumerat zamwisz na www.avt.pl/prenumerata.
 KOMIN CERAMICZNY CZY STALOWY? DYLEMATY INWESTORA

Q LR
Z LHG
GSR y Z
2 U XQ N
D
GRZ

FOT. SCHIEDEL

Obtypie komina jak rwnie obsystemie ogrzewania domu powinnimy

pomyle ju na etapie stanu surowego. Zbrodzajem rda ciepa wie si
bowiem to, jaki ma by komin ibjego wyposaenie. Moemy zdecydowa si na
prefabrykowany system ceramiczny albo jeden zbmodeli stalowych.
&H]DU\-DQNRZVNL

.
RPLQWRHOHPHQWEXG\QNXVXF\
GRRGSURZDG]HQLDJD]ZSRZVWDM
F\FKZbSURFHVLHVSDODQLDLb]X\WH
JRSRZLHWU]D=DOHQLHRGZ\PDJDPRH
E\SRMHG\QF]\PHWDORZ\GRRGSURZD
ZDQHVNRPLQ\ZHZQWU]QH6SRUDG\F]QLH
]HZ]JOGZGHNRUDF\MQ\FKOXESRG
F]DVUHPRQWX]HZQWU]QH8V\WXRZDQLH
NRPLQDZHZQWU]QHJRSRZLQQR]DSHZ
QLDPROLZRJUXSRZDQLDZbQLPNDQD
PDMF]VWRZDVQHQD]Z\ILUPRZH]DOHQH
RGLFKSU]H]QDF]HQLDQLHPQLHMMHGQDNPR
QDZ\UQLWU]\]DVDGQLF]HJUXS\V\VWH
PZNRPLQRZ\FK
 GRNRWZSLHFZLbNRPLQNZQDSDOLZR
G]DQLDQSW\ONRVSDOLQ]bNRWDEGZbIRU Z3UREOHPDW\F]QHPRHE\SU]HMFLH VWDH
PLHPDV\ZQHMZLHORNDQDRZHMNRQVWUXNFML SU]H]VWURSF]\NRQLHF]QRRFLHSOHQLDJG\  GRNRWZJD]RZ\FKLbROHMRZ\FK
]JUXSRZDQLHSU]HZRGZRbUQ\PSU]H XPLHV]F]RQ\MHVWZbFLDQLH]HZQWU]QHM  NRPLQ\W]ZWXUER]bNDQDHPGRSURZD
]QDF]HQLX DbWDNHRVLJQLFLHZ\PDJDQHMZ\VRNRFL G]DMF\PSRZLHWU]HGRNRWZ]b]DPNQLW
/RNDOL]DFMDNRPLQDE\ZDUQDPRH Z\SURZDG]HQLDSRQDGGDFK NRPRUVSDODQLD
E\XPLHV]F]DQ\ZHZQWU]OXEQD]H .RPLQPRQDEXGRZD]bGRELHUDQ\FK 3RUZQDQLHNRV]WZZ\NRQDQLDNRPL
ZQWU]EXG\QNXZbW\PGUXJLPSU]\SDG HOHPHQWZOXENXSLNRPSOHWQ\]HVWDZ QZZbUQ\FKZDULDQWDFKSRZLQQRREHM
NXMHVWSU]\FLHQQ\EGZROQRVWRMF\ RbRGSRZLHGQLFKZDVQRFLDFKLbZ\VRNRFL PRZDNRPSOHWQH]HVWDZLHQLHZ\GDWNZ
:bGRPDFKMHGQRURG]LQQ\FK]bUHJX\EXGR =HVWDZ\NRPLQRZHUQ\FKSURGXFHQWZ QDPDWHULD\URERFL]QLbZ\NRF]HQLH

5/2016 BUDUJEMY DOM 149

DYLEMATY INWESTORA KOMIN CERAMICZNY CZY STALOWY?
ZD=HVWDZPRH]DZLHUDWDNHRFLHSOHQLH
]bWZDUGHMZHQ\PLQHUDOQHM]ELHUDF]VNUR
SOLQZNDGNLFHQWUXMFHRUD]QDVDGUR]
G]LHODMFNDQDSRZLHWU]Q\RGVSDOLQRZH
JR2SUF]HOHPHQWZGRRGSURZDG]DQLD
VSDOLQV\VWHP\REHMPXMSUHIDEU\NRZD
QHSXVWDNLZHQW\ODF\MQHMHGQROXEZLHOR
NDQDRZHSDVXMFHZ\PLDUDPLGRZLHONR
FLREXGRZ\NDQDZVSDOLQRZ\FK']LNL
WHPXPRQDMHJUXSRZDWZRU]FNRPEL
QDFMHNDQDZGRRGSURZDG]HQLDVSDOLQ
0RQWDSUHIDEU\NRZDQ\FK]HVWDZZNR
PLQRZ\FKMHVWGRDWZ\DbVWRVRZDQLHVL
GRGRF]RQHMLQVWUXNFML]PQLHMV]DSUDZGR
SRGRELHVWZRSRSHQLHQLDEGZ.RPLQ\
WHVWDZLDVLMDNRZROQRVWRMFHQLH]ZL]DQH
NRQVWUXNF\MQLH]HFLDQDPLQDEHWRQRZ\P
SRGNDG]LHSRGRJLQDJUXQFLHOXEQDVWUR
SLH-HOLNRPLQSU]HFKRG]LSU]H]NRQVWUXN
FMVWURSRZRWZUZbVWURSLHSRZLQLHQE\
QLHFRZLNV]\QL]HZQWU]QHZ\PLDU\
REXGRZ\V]F]HOLQZ\SHQLDVLPDWHULD
LbZHQW\ODF\MQ\FK]LQWHJURZDQ\FKZbMHG
Q\PNRPLQLH
:b]DOHQRFLRGZDVQRFLPDWHULDX
]bMDNLHJRZ\NRQDQDMHVWUXUDZHZQWU]
QDNRPLQ\WHPRJZVSSUDFRZD]bRNUH
ORQ\PURG]DMHPNRWZJD]RZH]bRWZDU
WLb]DPNQLWNRPRUVSDODQLDROHMRZHF]\
HPHODVW\F]Q\P
=JRGQLH]bLQVWUXNFMPRQWXMHVLNROHM
QHHOHPHQW\]HVWDZXSDPLWDMFRbZVWDZLH
QLXQDRGSRZLHGQLHMZ\VRNRFLZ\F]\VW
NLLbWUMQLNDSU]\F]HQLRZHJR:bPLHMVFDFK
W\FKQDOH\ZbREXGRZLHZ\FLRWZRU\
RbZ\PLDUDFKGRVWRVRZDQ\FKGRGU]ZLF]HN
QDSDOLZRVWDH F]\NUFZSU]\F]HQLRZ\FK0XURZDQLH
Przy zmianie sposobu ogrzewania lub =HVWDZVWDQGDUGRZ\GRNRWZQDSDOL
przy koniecznoci remontu komina, najlepiej
wybra komin zewntrzny, kotwiony do
ZRVWDH]DZLHUDUXUFHUDPLF]QRGSRUQ Zbczego skada si komin?
QDWHPSHUDWXUGRR&RUD]RFLHSOH
ciany. Nie wymaga on bowiem kucia stropu
ani przerbek poaci dachowej. KOMIN - FLEX
7U]HEDWHZ]LSRGXZDJNRV]W\HZHQ
WXDOQ\FKUREWGRGDWNRZ\FK]ZL]DQ\FK
]bGRVWRVRZDQLHPNRQVWUXNFMLGRPXGRGD
QLHXPLHV]F]DQHPLG]\REXGRZDbSU]H
ZRGHPNRPLQRZ\P2FLHSOHQLHSU]HGH
ZV]\VWNLPFKURQLGRFLHQNLHFLDQNLNR
PLQDSU]HGQDGPLHUQ\PQDJU]HZDQLHP
ZbNRQVHNZHQFMLPRJRE\RQRGRSURZD
.DQD SU]HZG NRPLQRZ\ obudowany
otwr ob przekroju okrgym, kwadratowym
lub prostoktnym, biegncy wewntrz komina.
Zalenie od przeznaczenia, kanay dzieli si na:
 G\PRZH podczane do palenisk na pali-
QHJRURG]DMXNRPLQDQSIXQGDPHQWRZD G]LGRSNDQLDSRNU\ZDMFHJRMHW\QNX wa stae (koty wglowe, kominki);
QLHPRG\ILNDFMDNRQVWUXNFMLVWURSRZHMF]\ 8NV]WDWRZDQLHZHZQWU]Q\FKFLDQHNREX  VSDOLQRZH wsppracujce zburzdzenia-
L]RODFMDWHUPLF]QD
CERAMIKA
1DFHUDPLF]Q\NRPLQV\VWHPRZ\GHF\GX
MHP\VLJZQLHSRGF]DVEXGRZ\NRPL
QDZLHORNDQDRZHJR]bFLJDPLVSDOLQRZ\
PLG\PRZ\PLLbZHQW\ODF\MQ\PL:bWDNLP
SU]\SDGNXRGSRZLHGQLRGRELHUDP\HOHPHQ
W\VNDGRZH
.RPLQ\FHUDPLF]QHVNDGDMVL]bZH
ZQWU]Q\FKNZDVRRGSRUQ\FKRGFLQNZUXU
GRZ\XPROLZLDF\UNXODFMSRZLHWU]DLb]D
SHZQLDRGSURZDG]DQLHZLOJRFLZbUD]LH]D
PRNQLFLDL]RODFML2EXGRZDPRHWH
]DZLHUD]LQWHJURZDQ\NDQDZHQW\ODF\M
Q\FRXPROLZLDZLHWU]HQLHSRPLHV]F]H
QLDZbNWU\P]QDMGXMHVLZORWGRNRPLQD
2SLV\ZDQ\]HVWDZMHVWV]F]HJOQLHSU]\GDW
Q\SU]\RGSURZDG]HQLXVSDOLQ]bNRPLQND
F]\NRWDZJORZHJRVWRMFHJR]bGDODRGLQ
Q\FKFLJZNRPLQRZ\FK
=HVWDZGRNRWZJD]RZ\FKOXEROHMR
mi gazowymi ibolejowymi;
 ZHQW\ODF\MQH suce do odprowadzania
zuytego powietrza zbpomieszcze.
Niekiedy wbkominie umieszcza si te kanay
obinnym przeznaczeniu, np. napowietrzajce in-
stalacj kanalizacyjn lub czerpni powietrza.
:\F]\VWND otwr wbkanale kominowym,
usytuowany poniej miejsca podczenia ko-
ta lub kominka do komina. Umoliwia okreso-
we usuwanie nagromadzonych zanieczyszcze
ibkontrole dronoci kanau. Wyczystka zamy-
]bNDPLRQNLOXEFHUDPLNLV]DPRWRZHM
F]RQ\FKVSHFMDOQ]DSUDZRUD]REXGRZ\
]bSXVWDNZNHUDP]\WREHWRQRZ\FKPXUR
ZDQ\FKQD]DSUDZFHPHQWRZ=DOHQLHRG
ZHUVMLPLG]\REXGRZDbUXUZHZQWU]
QPRHE\XNDGDQDZDUVWZDRFLHSOHQLD
Z\FKSU]\VWRVRZDQ\MHVWGRRGSURZDG]D kana jest szczelnymi, najczciej podwjnymi
QLDVSDOLQRbQLV]HMWHPSHUDWXU]HDOHF] drzwiczkami.
VWRRIHURZDQ\MHVWZbZHUVMLXQLZHUVDOQHM =ELHUDF]NRQGHQVDWX naczynie umieszczo-
XPROLZLDMFHMUZQLHZVSSUDF]bNR ne na dole kanau spalinowego, wbktrym zbie-
WDPLQDSDOLZRVWDH:bSRUZQDQLX]bSR ra si ciecz powstajca wbwyniku wykroplenia
SU]HGQLP]HVWDZHPZ\SRVDRQ\MHVW si pary wodnej, zawartej wbspalinach. Do zbie-
]bZHQ\PLQHUDOQHMOXESR]RVWDZLRQDSXVW
NDSRZLHWU]QDSR]ZDODMFDQDGRSURZDG]D
QLHSRZLHWU]DSRWU]HEQHJRGRVSDODQLD
3URGXFHQFLV\VWHPZSUHIDEU\NRZDQ\FK
RIHUXMNRPSOHWQH]HVWDZ\GRVWRVRZDQHGR
RNUHORQHJRURG]DMXNRWD:bVNDGSDNLH
WXSRGVWDZRZHJRZFKRG]L]HVWDZUXUZH
ZQWU]Q\FKLbHOHPHQWZREXGRZ\WUMQLN
SU]\F]HQLRZ\LbZ\F]\VWND]DSUDZDGR
F]HQLDUXUGU]ZLF]NLZ\F]\VWNLSU]\NU\
GRGDWNRZRZb]ELHUDF]NRQGHQVDWXXPLHV]
F]DQ\QDGROHUXU\VSDOLQRZHM
=HVWDZ]bNDQDHPSRZLHWU]Q\PQD]\
ZDQ\WXUERPRHZVSSUDFRZD]bJD]R
Z\PLNRWDPL]b]DPNQLWNRPRUVSDODQLD
ZbW\PNRQGHQVDF\MQ\PL']LNLVSHFMDO
QHMQDVDG]LHNRPLQRZHMRUD]ZNDGNRP
FHQWUXMF\PPLG]\UXUVSDOLQRZDbREX
GRZWZRU]\VLZROQDSU]HVWU]HXPR
OLZLDMFGRSURZDG]DQLHSRZLHWU]D]H
racza podczona jest rurka umoliwiajca od-
prowadzanie kondensatu do kanalizacji lub do
okresowo oprnianego zbiornika.
&]DSD popularna nazwa zwieczenia ko-
mina, chronica jego konstrukcje przed opada-
mi.
1DVDG\NRPLQRZH elementy montowane
na wylocie kanaw. Ich zadaniem jest popra-
wa ibstabilizacja cigu kominowego oraz ochro-
na wntrza kanaw przed opadami.
FLHNRPLQDW]ZF]DSDRUD]UXUDZ\ORWR ZQWU]QHJRGRNRPRU\VSDODQLDZbNRWOH

150 BUDUJEMY DOM 5/2016

NOWOCZESNE
SYSTEMY KOMINOWE

'-)43;)28=0%'.%='-)
SchiedelNEOSTVSHYGIRXW]WXIQz[OSQMRS[]GLSJIVYNIOSQTPIXRIVS^[M^ERME[^EOVIWMISKV^I[ERMEM[IRX]PEGNM
IJIOX][RSGMIRIVKIX]G^RINFI^TMIG^IWX[EXV[ESGMMOSQJSVXY]GME

Schiedel Sp. z o.o.'IRXVEPEYP;WGLSHRME3TSPIT F (^ME

EWTV^IHE]T T  T  
(^MEXIGLRMG^R]
T  Q Schiedel Sp. z o.o.&MYVS4zRSGYP1EKSV^EXS[SG0YFMG^(SPR](^MEXIGLRMG^R]
T 

www.schiedel.pl 4EVXSJXLI BRAAS MONIER BUILDING GROUP

DYLEMATY INWESTORA KOMIN CERAMICZNY CZY STALOWY?

ZDQ\FKLbNRPSOHWQHV\VWHP\NRPLQRZHGR
rura z kamionki
NRWZJD]RZ\FKOXEZJORZ\FK=bUHJX
lub ceramiki
\VMHGQRFLJRZH]DWHPSU]\UZQROH
J\PSURZDG]HQLXLQQ\FKNDQDZZ\PD
JDMZ\NRQDQLDGRGDWNRZHMREXGRZ\'R
ocieplenie ZV]\VWNLFKW\SZNRPLQZVWDORZ\FKGR
z weny VWSQHVQLH]EGQHHOHPHQW\Z\SRVDH
mineralnej
QLDWDNLHMDNZ\F]\VWNLWUMQLNL]ELHUDF]H
VNURSOLQF]\QDVDG\NRPLQRZH

KOMINY POWIETRZNO-SPALINOWE
.RW\]b]DPNQLWNRPRUVSDODQLDZbW\P
pustaki NRQGHQVDF\MQHG]LNLRGL]RORZDQLXNRPR
keramzytobetonowe U\VSDODQLDRGSRPLHV]F]HQLDLbGRSURZD
G]HQLXSRZLHWU]DQLH]EGQHJRGRVSDODQLD
JD]XRGG]LHOQ\PNDQDHPPRJZVSSUD
FRZD]DUZQR]bVDPRG]LHOQ\PSU]HZRGHP
VSDOLQRZ\PSRGREQLHMDNNRW\]bRWZDU
Ceramiczny komin prefabrykowany zbwarstw ocieplenia zbweny mineralnej. SCHIEDEL
Podczas montau wieloelementowego komina prefabrykowanego, pamitajmy obwstawieniu
na odpowiedniej wysokoci wyczystki. PLEWA
SXVWDNZXDWZLDGRF]RQ\GR]HVWDZX
V]DEORQRVDQLDMF\NDQD\ZbREXGRZLH
.RPLQSRZLQLHQE\Z\SURZDG]RQ\SR
QDGGDFKQDRNUHORQZbSURMHNFLHZ\VR
NR1DMHJR]DNRF]HQLXXPLHV]F]DQDMHVW
REXGRZDQLHFHJNOLQNLHURZDOHWU]HED
MRSU]HQDVWURSLHQDMZ\V]HMNRQG\JQDFML
OXEZ\NRQDHOEHWRZS\WRSRURZSR
QLHMSRDFLGDFKRZHM]ZUDFDMFSU]\W\P
XZDJDE\QLHSU]\NU\DZHZQWU]Q\FKND
WNRPRUVSDODQLDMDNLb]bNRPLQHPEG
SU]HZRGHPSRZLHWU]QRVSDOLQRZ\P&LJ
NRPLQRZ\Z\WZDU]DQ\MHVWSU]H]ZEXGR
ZDQ\ZbNRFLRZHQW\ODWRU]DWHPUHGQL
FDSU]HZRGXVSDOLQRZHJRPRHE\PQLHM
V]DQLSU]\NRWDFK]bQDWXUDOQ\PFLJLHP
NRPLQRZ\PLbQLHPDNRSRWX]b]DSHZQLH
QLHPPLQLPDOQHMZ\VRNRFLNRPLQD
-HGQDNSU]\ZVSSUDF\NRWD]bSU]HZR
GHPSRZLHWU]QRVSDOLQRZ\PWU]HED]ZU
FLXZDJQDPDNV\PDOQGRSXV]F]DOQ
MHJRGXJR]ZDV]F]DQDSR]LRP\FKRG
FLQNDFKSU]HELHJX:\PDJDQLDWHRNUHOD
]bUHJX\LQVWUXNFMDPRQWDXNRWD
3U]HZRG\SRZLHWU]QRVSDOLQRZHZ\
NRU]\VW\ZDQHVJZQLHMDNRVDPRG]LHO
QHNDQD\NRPLQRZHZ\SURZDG]RQHSR
QDGGDFKLbREXGRZDQHZHZQWU]GRPXQS
S\WDPLJLSVRZRNDUWRQRZ\PL3RGWDN
RVRQZDUWRXR\RFLHSOHQLH]DSR
ELHJQLHWRNRQGHQVDFMLSDU\ZRGQHMJG\
VWDQGDUGRZDSRNU\ZDF]DSD-HGQDNMHM QDZZbREXGRZLH UXU]HZQWU]QSU]HS\ZD]LPQHSRZLH
PRQWDMHVWPROLZ\MHG\QLHZbSU]\SDG WU]H]DV\VDQH]b]HZQWU]3U]HZRG\Z\NR
NXNRPLQDMHGQRFLJRZHJR-HOL]DUZ STAL QDQHV]HVWDOLRELHUXU\DOERUXUDVSD
QROHJOHSURZDG]RQHVWHLQQHNDQD\F]D .RPLQ\]HVWDOLJZQLHMHGQRNDQDRZH OLQRZDMHVW]bSROLSURS\OHQXDb]HZQWU]QD
SZ\NRQXMHVLZbGHVNRZDQLXXVWDZLRQ\P RGNU\WHEGRVRQLWHREXGRZVWDORZ ]HVWDOL
QD]DNRF]HQLXNRPLQD*G\NRPLQZ\VWD OXEDOXPLQLRZEXGRZDQHVQDMF]FLHM 0RQWDSU]HZRGZMHVWSURVW\RGFLQ
MHSRQDGGDFKZLFHMQLPZbRGSR SU]\RGSURZDG]DQLXVSDOLQ]bNRWDNRQGHQ NLF]\VLNLHOLFKRZRPRFXMFMHGRFLD
ZLHGQLHRWZRU\ZHZQWU]SXVWDNZZDUWR VDF\MQHJROXEZbUD]LHNRQLHF]QRFLGRVWD Q\ZbSHZQ\FKRGVWSDFK=DOHQLHRGVSR
ZVWDZLSUW\]EURMHQLRZH]DEH]SLHF]DMFH ZLHQLDQRZHJRNRPLQDQSSR]EXGRZDQLX VREXZ\SURZDG]HQLDVSDOLQQDZ\ORFLH
SU]HGHZHQWXDOQ\PSU]HZUFHQLHPZbUD]LH
VLOQ\FKZLDWUZ
6WDQGDUGRZHZ\NRF]HQLHRGFLQNDZ\
VWDMFHJRSRQDGGDFKSROHJDQDRW\QNRZD
QLXPRFQ]DSUDZFHPHQWRZ7\QNZDUWR
Z]PRFQLRZLMDMFNRPLQVLDWNW\QNDUVN
,QQ\VSRVEWRRERHQLHJREODFKOXES\W
NDPLNOLQNLHURZ\PL0ROLZHMHVWUZQLH
152 BUDUJEMY DOM 5/2016
NRPLQND6WDORZHSU]HZRG\NRPLQR
ZHZ\NRU]\VW\ZDQHVWHSRZV]HFKQLH
MDNRZNDG\GRQRZ\FKEGUHPRQWRZD
Q\FKNRPLQZPXURZDQ\FKRUD]MDNRHOH
PHQW\SU]\F]HQLRZHNRWZF]\NRPLQ
NZ2IHURZDQHV]DWHPZbNLONXZHUVMDFK
MDNR]LQWHJURZDQHSU]HZRG\SRZLHWU]
QRVSDOLQRZHZNDG\GRNRPLQZPXUR
LQVWDORZDQDMHVWQDVDGDFLHQQDOXEGDFKR
ZD3U]HSLV\GRSXV]F]DMUZQLHZ\SUR
ZDG]HQLHSU]HZRGXSRZLHWU]QRVSDOLQRZH
JRSU]H]FLDQGRPXMHGQRURG]LQQHJRMHOL
PRFQRPLQDOQDNRWDQLHSU]HNUDF]DN:
DbEXG\QHNMHVWZROQRVWRMF\:\ORWWDNLHJR
SU]HZRGXPXVL]QDMGRZDVLZbRGOHJRFL
QLHPQLHMV]HMQLPRGNUDZG]LRNQD
RUD]U\]DOLWZ'RZ\NRQDQLDWDNLHJRRG JRGRLVWQLHMFHJRNDQDX:bNDQDDFKSUR
SURZDG]HQLDVSDOLQZ\NRU]\VWXMHVLWDNLH VWRNWQ\FKLQVWDORZDQHVZNDG\RbSU]H
VDPHRGFLQNLUXUSRZLHWU]QRVSDOLQRZ\FK NURMXRZDOQ\PUXU\RNUJH]QDF]FR
MDNSU]\Z\SURZDG]HQLXSRQDGGDFKMHG\ ]PQLHMV]\\E\SU]HNUMF]\QQ\SU]HZR
QLHQDVDGNDZ\ORWRZDPDLQQNRQVWUXNFM GXG\PRZHJR0RQWDZNDGXQLHVWZD
U]DZLNV]\FKSUREOHPZ3RF]RQHRG
KOMINY DWUCIENNE FLQNLUXUZSURZDG]DVLGRNRPLQDRGJU\
3U]H]QDF]RQHVZb]DVDG]LHGRPRQWRZD .RQLHF]QHMHVWMHGQDNUR]NXFLHZbPLHMVFX
QLDQD]HZQWU]GRPXMDNRSU]\FLHQ SRGF]HQLDNRWDXPROLZLDMFHZVWDZLH
QHDOHPRQDMHUZQLH]DPRQWRZDZH QLHWUMQLNDLbZ\F]\VWNL]H]ELHUDF]HPVNUR
ZQWU]QSMDNRHOHPHQWZ\VWURMXZQWU]D SOLQ-HOLLVWQLHMF\NDQDQLHSU]HELHJDQD
6NDGDMVL]bRGFLQNZUXU\GZXFLHQ FDHMZ\VRNRFLSLRQRZRNRQLHF]QHMHVW
QHM:HZQWU]Q\VWDORZ\SU]HZGNZDVR ZSURZDG]HQLHZNDGXHODVW\F]QHJRRbRG
RGSRUQ\EGDURRGSRUQ\GRVWRVRZDQ\
MHVWGRURG]DMXZVSSUDFXMFHJR]bNRPL
QHPNRWD2G]HZQWU]]QDMGXMHVLUXUD
RVRQRZDZ\NRQDQD]HVWDOLQLHUG]HZQHM
EGDOXPLQLXP0LG]\UXUDPLXPLHV]
F]RQDMHVWL]RODFMDFLHSOQD]bZHQ\PLQH
UDOQHMFKURQLFDSU]HGZ\FKRG]HQLHPRG
SURZDG]DQ\FKVSDOLQ.RPLQRSLHUDVLQD
NRQVROLZVSRUF]HMSU]\PRFRZDQHMGRFLD
Q\DbSRV]F]HJOQHRGFLQNLUXUGZXFLHQ
Q\FKF]\VLNLHOLFKRZRREHMPDPL]DFL
VNRZ\PL&RNLONDPHWUZNRPLQPRFXMH
VLXFKZ\WDPLGRPXUXLbZ\SURZDG]DSR
QDGGDFK:\ORW]DNRF]RQ\MHVWVWRNR
SRZLHGQLRGREUDQHMUHGQLF\
WANE PARAMETRY
2SUF]SRGVWDZRZ\FKLQIRUPDFMLRbSU]H
]QDF]HQLXNRQNUHWQHJRV\VWHPXNRPLQR
ZHJRLVWRWQHVSDUDPHWU\SRGDZDQH
QDMF]FLHMZbSRVWDFLR]QDF]HOLWHURZR
F\IURZ\FK]DPLHV]F]RQHZbGRNXPHQWDFML
WHFKQLF]QHM1DOHGRQLFK
 GRSXV]F]DOQDWHPSHUDWXUDSUDF\R]QD
F]DQDMHVWOLWHU7LbZDUWRFLF\IURZQS
7ZbVWRSQLDFK&HOVMXV]D
 NODVDFLQLHQLRZDRNUHODSU]\VWRVR
ZDQLHNRWDGRSUDF\ZbSRGFLQLHQLXOLWH
Z\PXVWQLNLHP]DP\NDMF\PSU]HVWU]H UD1OXEQDGFLQLHQLXOLWHUD3&\IUDOXE
PLG]\UXU]HZQWU]QDbZHZQWU]QFR R]QDF]DVWRSLHV]F]HOQRFL.RPLQ1
FKURQLSU]HGZQLNDQLHPZRG\ZbZDUVWZ Lb3EG]LHEDUG]LHMV]F]HOQ\QL1Lb3
L]RODF\MQ

WKADY KOMINOWE
1LHVZb]DVDG]LHNRPLQDPLDbMHG\QLHWZR
U]NDQDVSDOLQRZ\OXEG\PRZ\REXGR
ZDQ\FHJDPLEGSXVWDNDPL:NDG\
SURGXNRZDQHVZbGZFKZHUVMDFKNZD
VRRGSRUQHSU]\VWRVRZDQHGRRGSURZDG]D
QLDVSDOLQ]bNRWZJD]RZ\FKLbROHMRZ\FK
RUD]DURRGSRUQHGRZVSSUDF\]bNRWDPL
QDSDOLZRVWDH
1LHNLHG\SR]ZDODMQDSRVWDZLHQLHWDQLH
JRNRPLQDSUHIDEU\NRZDQHJR]EXGRZDQHJR
]bSXVWDNZZHQW\ODF\MQ\FKLbUXUZNDGZ
NRPLQRZ\FK3U]\VWDZLDQLXQRZHJRNRPL
QDPRQWDZNDGXSRZLQQRVLSURZDG]L
UZQRF]HQLH]bPXURZDQLHPREXGRZ\
]QDF]FRXDWZLDWRSUDF
1DMF]FLHMMHGQDNZNDG\NRPLQR
ZHZ\NRU]\VW\ZDQHVMDNRUXU\RFKURQ
QHZbWUDG\F\MQ\FKNRPLQDFKPXURZD
Q\FKSU]\LFKUHPRQFLHOXEPRGHUQL]DFML
']LNLZNDGRPPROLZHMHVWXV]F]HOQLH Wkady kominowe peni zwykle rol
QLHVWDUHJRNRPLQDRUD]SRGF]HQLHGRQLH rur ochronnych wbkominach murowanych
podczas ich remontu. Modele elastyczne
JRQLVNRWHPSHUDWXURZHJRNRWDJD]RZHJR przeznaczone s do montau wbkanaach
F]\ROHMRZHJRUHGQLFDZNDGXSRZLQ obzakrzywionym/nierwnym przebiegu.
QDXPROLZLDVZRERGQHZSURZDG]HQLH SCHIEDEL , KOMIN - FLEX

5/2016 BUDUJEMY DOM 153

DYLEMATY INWESTORA KOMIN CERAMICZNY CZY STALOWY?

.RPLQ\NODV\3QDGFLQLHQLRZHRbPQLHM Jakie warunki powinien spenia kana kominowy?

V]HMV]F]HOQRFLSU]HZLG]LDQHVGRSUDF\
MDNR]HZQWU]QH.RPLQ\ZbNODVLHFLQLH Przepisy nakadaj obowizek spenienia okrelonych wymaga, dotyczcych wasnoci ibwymia-
QLRZHM3SU]H]QDF]RQHVGRZVSSUDF\ rw kanaw kominowych. Szczeglnie istotne jest zapewnienie RGSRUQRFLNRUR]\MQHMkanaw
]bNRWDPLNRQGHQVDF\MQ\PLLb]b]DPNQLW odprowadzajcych spaliny zbkotw olejowych ibgazowych. Dlatego kanay te wykonane s zbkwa-
NRPRUVSDODQLDJG\FLJZ\WZDU]DQ\MHVW soodpornej stali lub ceramiki.
SU]H]ZHQW\ODWRUZ\ZRXMF\QDGFLQLHQLH 3U]HNURMH kanaw kominowych musz by dostosowane do rodzaju ib mocy urzdze grzew-
ZbNDQDOHNRPLQRZ\P czych, dlatego ju na etapie budowy komina trzeba ustali, jaki model kota bdzie zbnim wsppra-
 RGSRUQRQDSRDUVDG]\*RNUHOD
ZbPLQXWDFKLOHF]DVXNRPLQZVSSUDFX
MF\]bNRWHPQDSDOLZRVWDHZ\WU]\PXMH
Z]URVWWHPSHUDWXU\Z\QLNDMF\]b]DSDOH
QLDVLQDJURPDG]RQHMQDFLDQNDFKVDG]\
cowa. Pozwoli to take na dopasowanie wysokoci umieszczenia wlotu do kanau, sposobu dopro-
wadzenia powietrza potrzebnego do spalania czy odprowadzenia skroplin. Warto przyj zasad, e
najpierw wybieramy kocio, kominek, podgrzewacz wody, abnastpnie dopasowujemy do niego ko-
min.
QS*1LHNLHG\RGSRUQRWDNRNUHOD
VLGODNRPLQZRGSURZDG]DMF\FKVSDOLQ\ MHVWZbP.:MDNRVWXNURWQLHSRZLNV]R
]bNRWZROHMRZ\FKLbR]QDF]DOLWHU2QS QDOLF]EDZ\VWSXMFDSROLWHU]H5QS5
2b WRRSUFLHSOQ\Z\QRV]F\P.:
 RGSRUQRQDG]LDDQLHVNURSOLQLbNR :LNV]\RSUMHVWNRU]\VWQ\FKURQLER
UR]MMHVWV]F]HJOQLHLVWRWQDZbSU]\SDG ZLHPVSDOLQ\SU]HG]E\WV]\ENLPRFKR
NXRGSURZDG]DQLDVSDOLQPRNU\FKJZQLH G]HQLHPLbQDGPLHUQ\PQDJU]DQLHPFLDQHN
SRZVWDMF\FK]HVSDODQLDJD]XDOHLbROHMX ]HZQWU]Q\FK:S\ZDWHQDZ\PDJDQ
RSDRZHJRF]\GUHZQD.RPLQ\QLHZUD RGOHJRFLDQHNNRPLQDRGDWZRSDOQ\FK
OLZHQDNRQGHQVDWR]QDF]DQHVOLWHU: HOHPHQWZ]HZQWU]Q\FKQSGUHZQLDQHM
DbF\IUDRGGRRNUHODRGSRUQR]D NRQVWUXNFMLGDFKRZHM:\PDJDQ\RGVWS
OHQRGDJUHV\ZQRFLVSDOLQ3U]\ZVS SRGDZDQ\MHVWZbPLOLPHWUDFKSROLWHU]H&
SUDF\]bNRWDPLQDSDOLZRVWDHRGSURZD QS&}
G]DQHVSDOLQ\VVXFKHG]LNLWHPXH
PDMZ\VRNWHPSHUDWXULbZWHG\NRPLQ
PRHPLHR]QDF]HQLHZbSRVWDFLOLWHU\' Komin przerywa cigo warstw
 RSUFLHSOQ\SU]HZRGXNRPLQRZHJR dachu, zatem bardzo wane jest
GRW\F]\SU]HQLNDQLDFLHSDQD]HZQWU] szczelne wykoczenie miejsca wok
niego. RBEN
REXGRZ\NRPLQD-HJRZDUWRSRGDZDQD

Cz komina wystajc ponad dach przykrywa si daszkiem betonowym lub blaszanym ibwykacza tynkiem, pytkami lub cegami
klinkierowymi. PLEWA , IBF

154 BUDUJEMY DOM 5/2016

 RYNNY Z PVC CZY STALOWE? DYLEMATY INWESTORA

R Q D 
2FK U
] HG 
SU
R G
Z

FOT. PLANNJA

Do zabezpieczenia domu przed wod deszczow nie wystarczy szczelny

dach. Niezbdny jest odpowiednio dobrany system rynnowy. Wbwikszoci
przypadkw rynny metalowe ibzbtworzywa sztucznego rwnie dobrze speniaj
swoje zadanie, cho jest kilka rnic midzy tymi rozwizaniami.
0DJRU]DWD.ROPXV

N
a polskim rynku dominuj rynny
wykonane zbPVC ibze stali powleka-
nej. Produkty zbmiedzi, aluminium
czy blachy cynkowo-tytanowej s dro-
sze, wic nie zyskay takiej popularnoci.
Wybr odpowiedniego materiau to jednak
poowa sukcesu. Wane jest poprawne za-
planowanie ibzakup kompletnego systemu,
zbpasujcymi do siebie elementami. Kolor
ibksztat rynien to kwestia indywidualnych
upodoba powinny jednak dobrze kompo-
nowa si zbpokryciem dachowym ibelewa-
cj budynku. Producenci oferuj dzi wyro-
by wbszerokiej gamie kolorystycznej, cho
najczciej wybierane s czarne, biae, ce-
glaste, brzowe lub szare.
TWORZYWO SZTUCZNE
Do produkcji rynien plastikowych wyko-
rzystuje si utwardzony polichlorek winylu,
czyli PVC. Wyroby te nale do najtaszych
ibnajpopularniejszych. Wykazuj cakowi-
t odporno na korozj, dlatego poleca-
ne s szczeglnie wbrejonach nadmorskich.
Dziki barwieniu wbmasie nie wida drob-
nych zarysowa, powodowanych np. przez
gazie drzew. Wystpuj wbbogatej gamie
barw, wic nie ma problemu zbdopasowa-
niem ich do koloru pokrycia dachowego czy
elewacji. S te bardzo atwe wbmontau.
Ich trwao ocenia si na okoo 50 lat.
Niestety, orynnowanie zbPVC jest podat-
ne na uszkodzenia mechaniczne. Wbniskiej
temperaturze staje si kruche (nietrudno
wic obuszkodzenia wbokresie zimowym).
Pod wpywem promieni sonecznych moe
zmieni kolor. Charakteryzuje si te sto-
sunkowo wysok rozszerzalnoci ciepln,
wbzwizku zbczym wymaga czenia wbspo-
sb umoliwiajcy swobodn zmian wy-
miarw elementw, wraz ze zmian tempe-
ratury.

5/2016 BUDUJEMY DOM 155

DYLEMATY INWESTORA RYNNY Z PVC CZY STALOWE?

PVC jest jednym z popularniejszych materiaw uywanych do produkcji systemw rynnowych. Jego zalety to przede wszystkim cakowita
odporno na korozj i atwy monta. GALECO, SCALA PLASTICS

Problemem moe by monta takich ry- listycznych narzdzi. Elementy czy si

nien na bardzo skomplikowanym dachu na specjalne zczki lub klamry zbgumow
nie wystarcz standardowe elementy syste- uszczelk.
mu. Wbtakiej sytuacji rozwizaniem bdzie
zamwienie instalacji ubproducenta wedug POZOSTAE ROZWIkZANIA
indywidualnego projektu jednak to znacz- Mniejsz popularnoci ciesz si orynno-
nie podnosi koszty. wania zbaluminium, miedzi ibblachy cyn-
kowo-tytanowej. Wszystkie te materiay s
STAL POWLEKANA jednak bardzo trwae ibodporne na korozj.
Popularne rynny stalowe produkowane Rynny DOXPLQLRZHprodukuje si zbbla-
s zbocynkowanej blachy stalowej, powle- chy lakierowanej, malowanej lub powleczo-
czonej warstw ochronn, np. poliestro- nej tworzywem. S lekkie ibodporne na wa-
w. Powoki zapewniaj rnorodn kolo- hania temperatury.
rystyk ibpoprawiaj odporno na korozj. 0LHG charakteryzuje wysoka trwao
Orynnowania tego typu uchodz za najbar- nie musi by malowana, ani powleka-
dziej wytrzymae na uszkodzenia mecha- na. Zbczasem pokrywa si zielon patyn.
niczne. Pod wpywem uderzenia czy obci- atwo ksztatuje si zbniej nietypowe ele-
enia mog si odksztaca, ale raczej nie menty, np. naroniki. Pamitajmy jednak,
pkaj (odksztacenie do atwo naprawi). e moe powodowa korozj blachy stalo-
Ich monta zalecany jest wbgrach na te- wej, cynkowo-tytanowej lub aluminiowej,
renach obintensywnych opadach niegu. jeli si zbni styka. Rynny miedziane s
Dobrze znosz silne nasonecznienie ibni- drogie ibuznawane za luksusowe.
sk temperatur. Wbniewielkim stopniu roz- BlachaF\QNRZRW\WDQRZD ma podob-
szerzaj si ibkurcz pod wpywem zmian ne waciwoci do miedzianej, ale podobnie
temperatury. Ich trwao jest szacowana na jak ona, nie cieszy si du popularnoci
2550 lat. ze wzgldu na wysok cen. Systemy cyn-
Wad rynien stalowych jest podat- kowo-tytanowe dostpne s wbkolorze natu-
no na korozj, zwaszcza wbmiejscach, ralnym szaro-grafitowym. Bardzo dobrze
wbktrych fabrycznie naniesione powo- prezentuj si wbzestawieniu zbgrafitowym
ki zostay uszkodzone. Gbokie zaryso- pokryciem dachowym.
wania otwieraj drog rdzy. Aby przedu-
y trwao systemu, naley pamita PROJEKT ORYNNOWANIA
obokresowych przegldach wbposzukiwa- Dane na temat przekroju rynien ibrur spu- Rynny stalowe powlekane maj rozmaite
kolory, dziki czemu bez problemu mona
niu ognisk korozji. Rynny s do trudne stowych oraz lokalizacji odpyww po- je dopasowa do elewacji i pokrycia
wbobrbce konieczne jest uycie specja- winny by zawarte wbprojekcie architekto- dachowego. RUUKKI, GALECO, GALECO

156 BUDUJEMY DOM 5/2016


Aby zapobiec wpadaniu lici do rynien,
umieszcza si w nich specjalne siatki. MARLEY,
RHEINZINK
nicznym domu. Jeeli nie ma wbnim takich
informacji, naley poprosi obpomoc dorad-
c zbfirmy produkujcej orynnowania bd
dekarza (system kupuje si ibmontuje na eta-
pie krycia dachu, wic za zamwienie odpo-
wiednich materiaw czsto odpowiedzial-
ny jest dekarz). Elementy musz by tak
dobrane, by nawet wbczasie ulewnego desz-
czu woda nie przelewaa si przez krawd
rynien ibnie wypeniaa caego przekroju
Warte uwagi s orynnowania z blachy
cynkowo-tytanowej. Ich prosta, do surowa
forma znakomicie pasuje do budynkw o
nowoczesnej, modernistycznej bryle. RHEINZINK
a Nawet kilkakrotnie drosze s systemy
b
Bariery przeciwniegowe potki
(a K . BANASZAK ) oraz rurki metalowe
(b EKOCHRON)
rury spustowej. Warto trzyma si zasady,
e rednica rynien ibrur spustowych powin-
na wynosi min. 10 cm przy mniejszym
przekroju bd podatne na zapchanie.
ZAKUP IbKOSZTY
Koszt rynien zbPVC ibze stali jest porw-
nywalny. eby go dokadnie okreli, na-
ley wzi pod uwag wszystkie elemen-
ty systemu odprowadzania wody (oprcz
rynien ibrur spustowych rury odpywo-
we, uki, czniki, zalepki, haki montao-
we, klapy odpywowe, zbieracze, osadniki
itp.). Najlepiej poprosi sprzedawc obwyce-
n kompletnego ukadu. Aby mie pewno,
e elementy bd do siebie pasowa, wy-
bierzmy cay system od jednego producenta
ibkupmy troch wicej materiau, na ewen-
tualne naprawy. Czci od danego wytwr-
cy mog nie pasowa do innych, nawet przy
jednakowych wymiarach nominalnych.
Kompletny system rynnowy zbnajpopular-
niejszych materiaw, czyli zbPVC lub stali,
na dwuspadowy dach obpowierzchni 200 m
(na redniej wielkoci domu jednorodzin-
nym), kosztuje 15002000 z. Monta rynien
na dachu obnieskomplikowanym ksztacie to
koszt ok. 400 z.
zbblachy aluminiowej, miedzianej, cynko-
wo-tytanowej lub zbPVC pokrytego metalizo-
wan foli imitujc mied.
Ceny wyrobw mog si znacznie rni
wbzalenoci od producenta. Lepiej zdecy-
dowa si na sprawdzony, renomowany sys-
tem, poniewa bdzie suy wiele lat. Okres
gwarancji take zaley od rodzaju materia-
u oraz producenta. Wyroby zbPVC objte s
zwykle 1015 letni gwarancj, za ze stali
3035-letni. Jej warunki zawsze zawieraj
zastrzeenie obkoniecznoci przeprowadze-
nia montau zgodnie zbinstrukcj oraz sys-
tematycznej konserwacji.
SYSTEM NA LATA
SIATKI PRZECIW ZANIECZYSZCZENIOM
Zanieczyszczone, zaniedbane orynnowanie
szybciej moe ulec uszkodzeniu wbsezonie
wegetacyjnym wbwarstw osadw wrasta
bowiem rolinno, natomiast zim nieczy-
stoci zamarzaj, naraajc rynny na roz-
sadzenie. Po zamontowaniu rynien, warto
wic osadzi wbnich specjaln VLDWN, unie-
moliwiajc wpadanie lici, szyszek czy
gazek. Najpopularniejsze s siatki zbtwo-
rzywa odpornego na promienie UV ibnisk
temperatur, ktre atwo si montuje za po-
moc doczonych klipsw. Wbmiejscu leja
spustowego umieszcza si natomiast spe-
cjalny NRV]\F]HN. 
Siatki zatrzymuj wiksze zanieczyszcze-
nia, za igliwie czy mae licie przedostaj
si przez oczka. Wbzwizku zbtym rynny po-
winno si regularnie czyci (np. raz do roku
jesieni). Zanieczyszczenia mona usuwa
za pomoc myjki wysokocinieniowej, ewen-
tualnie wa ogrodniczego. Uywa si wbtym
5/2016 BUDUJEMY DOM 157
DYLEMATY INWESTORA RYNNY Z PVC CZY STALOWE?
celu take specjalnych szczotek (np. na wy-
signiku). Pamitajmy jednak, e narzdzia
nie mog by ostre (szczotki druciane albo
pazurki metalowe nie wchodz wbgr), gdy
ochronn powok cynkow lub lakiernicz
rynien do atwo uszkodzi.
BARIERY PRZECIWNIEGOWE
Zsuwajcy si gwatownie zbdachu nieg
moe pogi lub zerwa rynny. Zim na-
tomiast trudno je naprawi, wic gdy po-
jawi si deszcz, moe doprowadzi do
zalania elewacji. Warto zatem zawczasu po-
myle obmontau bariery przeciwniego-
wej. Mocnym zabezpieczeniem (polecanym
wbrejonach obduej intensywnoci opadw
niegu) bd EDOH GUHZQLDQH albo UXUNL
VWDORZH, natomiast delikatniejszym SRWNL
SU]HFLZQLHJRZHibQLHJRDS\. Na stromych
dachach bariery s niezbdne, na paskich
(do 30) nawet potki nie s konieczne.
Barier trzeba zaplanowa na etapie pro-
jektu wiby dachowej, bo wbmiejscach jej
przytwierdzenia, konstrukcja dachu powin-
na by wzmocniona (nieg zatrzymujcy si
na potkach czy rurkach stanowi due ob-
cienie dla krokwi). Elementy mocuje si
do specjalnych uchwytw, abwic po zimie
mona je zdemontowa (najczciej pozosta-
j jednak na dachu cay rok).
OGRZEWANIE PRZECIWOBLODZENIOWE
Przeciwdziaa zamarzaniu wody wboryn-
nowaniu ibtworzeniu si sopli. Za pomoc
specjalnych przewodw mona ogrzewa
zarwno rynny metalowe, jak ibzbPVC, po-
niewa temperatura elementw grzejnych
nie jest zbyt wysoka. Elektryczne przewody
umieszcza si zarwno wbpoziomych ryn-
nach, jak ibpionowych rurach spustowych
powinny znale si we wszystkich miej-
158 BUDUJEMY DOM 5/2016
jce zbnim czujniki (na zewntrz budynku
czujnik temperatury abna dnie rynny
wilgotnoci). System bdzie uruchamia si,
gdy tylko warunki pogodowe zaczn sprzy-
ja oblodzeniu rynien (ogrzewanie ma si
bowiem wcza, zanim zgromadzi si ld).
Przy UF]QHMobsudze oszczdzamy na ste-
rowniku, lecz rozwizanie takie jest nie-
wygodne, nieskuteczne ibdrogie wbuytko-
waniu. Instalacja czsto nie pracuje wtedy,
kiedy powinna, np. wbnocy, gdy nagle spad-
Przewody grzejne w rynnach i rurach nie nieg.
spustowych montuje si przy uyciu Wyposaenie wbinstalacj uytkowanych
specjalnych uchwytw (klipsw). Zapobiegaj ju rynien nie stanowi wikszego problemu.
one przesuwaniu i stykaniu si ze sob kabli. Kopotem moe jednak okaza si doprowa-
ELEKTRA , DANFOSS
dzenie do zasilania. }
scach naraonych na zamarznicie (jeli
np. nie obejm wylotu rury spustowej, moe
utworzy si tam lodowy korek). Wbregio-
nach obintensywnych opadach niegu, np.
wbgrach, wskazane jest ponadto ogrzewa-
nie krawdzi dachu przylegajcej do rynny
(na szerokoci ok. 50 cm) ibpoaci wystaj-
cych poza obrys budynku.
Przewody przeznaczone do orynnowania
maj wysz odporno na zmienne warunki
atmosferyczne ibpromieniowanie soneczne,
ni te, ktre stosuje si na ciekach ibpod-
jazdach. Dziel si na ]Z\NH (staooporowe)
ibVDPRUHJXOXMFH (moc grzania na poszcze-
glnych ich odcinkach moe si rni, wbza-
lenoci od temperatury danego odcinka).
Ogrzewaniem najlepiej sterowa DXWRPD
W\F]QLH, montujc regulator ibwspdziaa-
Przy odprowadzaniu deszczwki do
kanalizacji, w nawierzchni trzeba zamontowa
wpust deszczowy, a pod nim osadnik,
zatrzymujcy wiksze zanieczyszczenia
zawarte w wodzie. RUUKKI
Gdzie odprowadza wod?
Woda odprowadzana zbdachu systemem rynnowym nie moe gromadzi si wbpobliu fundamentw
budynku. Czsto trafia ona na SRZLHU]FKQLG]LDNL, np. na trawnik. Nie zawsze jednak jest to dobre
rozwizanie. Zbpewnoci nie poleca si go, jeeli grunt wbobrbie posesji jest sabo przepuszczalny
(glina, i) albo znaczna cz terenu zostaa (lub zostanie) utwardzona kostk brukow. Lepszym wyj-
ciem moe okaza si kierowanie deszczwki do URZXPHOLRUDF\MQHJR bd NDQDOL]DFML]ELRUF]HM.
Aby odprowadza deszczwk do rowu melioracyjnego trzeba uzyska zgod lokalnego wydziau
odpowiedzialnego za gospodark wodn abdo kanalizacji zbiorczej przedsibiorstwa wodno-ka-
nalizacyjnego. Kanalizacja musi by ponadto oglnospawna (poza ciekami bytowo-gospodarczy-
mi odbiera wod opadow).
Jeli wierzchnia warstwa gruntu jest nieprzepuszczalna, abpod ni znajduje si podoe przepusz-
czalne, warto wykona VWXGQLFKRQQ, ktra umoliwi odprowadzenie wody wbgb gruntu. Poza
tym deszczwk mona gromadzi wb]ELRUQLNX ibwykorzystywa do podlewania rolin lub do prac
porzdkowych na dziace. Do wyboru s zbiorniki podziemne ibnaziemne ustawiane obok rury spu-
stowej (maj due walory dekoracyjne przypominaj gliniane dzbany albo drewniane beczki).
WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

=REDF]SRUDGQLN
RDNFHVRULDFK
GDFKRZ\FK

To, co na grze
1RUEHUW6NXSLVNL
FOT. WIENERBERGER

Dach to jeden zbnajwaniejszych elementw domu. Peni nie tylko istotn rol
konstrukcyjn, ale take odpowiednio wyeksponowany moe by jego
ozdob. Pokrycie dachowe musi by wic trwae ibszczelne, abjednoczenie
dobrze pasowa do wygldu reszty budynku. Poniej opisujemy cztery popularne
rodzaje pokry: dachwk ceramiczn ibcementow, blachodachwk oraz gonty
bitumiczne.

D
obierajc pokrycie dachowe, nale- wiem okaza, e narzucaj one nie tylko szajcego si po dachu czowieka ibwresz-
y wzi pod uwag kilka czynni- ksztat konstrukcji dachowej, lecz ibrodzaj cie samym pokryciem. Abte znacznie
kw. Oprcz oczywistych, jak wa- pokrycia, abnawet jego kolor. rni si od siebie wag. Najcisze s
sne upodobania, kwestie estetyczne, budet, dachwki ceramiczne ibcementowe
ktrym dysponujemy, renoma producenta DOPUSZCZALNE 1 m way od 40 do 90 kg. Na przeciwle-
czy okres gwarancji, istotne jest dopasowa- OBCIkENIE KONSTRUKCJI gym biegunie jest blachodachwka
nie go do konstrukcji dachu. Due znacze- Kada wiba dachowa ma okrelon wy- (215 kg/m) ibgonty (513 kg/m). Decy-
nie ma wic dopuszczalne obcienie wi- trzymao na obcienie, zdefiniowa- dujc si na ten drugi materia trzeba jed-
by dachowej, jej ksztat oraz kt nachylenia n przez konstruktora. Obliczajc j, nak pamita, e wymaga on penego de-
poaci. Trzeba te sprawdzi, czy nie ogra- specjalista uwzgldnia obcienie nie- skowania (patrz ramka na stronie 162),
niczaj nas lokalne przepisy. Moe si bo- giem, parciem wiatru, ciarem poru- ktre stanowi dodatkowe obcienie.

160 BUDUJEMY DOM 5/2016

 8ZDJD Wybr zbyt cikiego pokrycia
przy niedowymiarowanej konstrukcji
moe skutkowa ugiciem ibuszkodzeniem
konstrukcji. =REDF]
GRP
ZbNWU\P
KSZTAT DACHU GDFK
S\QQLH
Prostszy dach to wiksza moliwo wyboru SU]HFKRG]L
pokrycia. Mona na nim zamontowa zarw- QDHOHZDFM
no materiay dostpne wbduych arkuszach
(blachodachwki), jak ibelementy drobnofor-
matowe gonty bd dachwki. Wbprzypad-
ku budynkw zbbardziej skomplikowanymi
dachami, pole manewru jest ograniczo-
ne. Jeeli chcemy unikn duej iloci od-
padw podczas prac dekarskich, powinni-
my wybra mniejsze elementy dachwki
lub gonty, ewentualnie tzw. blachodachwk
panelow, sprzedawan wbniewielkich arku-
szach. Zdecydowanie atwiej jest je dopaso-
wa do nieregularnej formy dachu.

KkT NACHYLENIA POACI

To kolejny czynnik, ktry trzeba wzi Dobierajc pokrycie dachowe trzeba zwrci uwag, aby dobrze pasowao do elewacji.
PRACOWNIA PROJEKTOWA ARCHON+
pod uwag przy wyborze pokrycia. Im
REKLAMA

www.sita-bauelemente.de

ODWODNIENIE
I WENTYLACJA
Z SITA.

Na kady dach odpowiednie

rozwizanie z systemem Sita.

Odwadnianie Odwdadnianie Odwadnianie Balkony & Tarasy

Nazwa Sita to jako, ktra poparta jest wieloma grawitacyjne podcinieniowe awaryjne
milionami wyprodukowanych produktw
zgodnie z najwyszymi wymogami technicznymi
i uytkowymi. Kilkudziesitne dowiadczenie rmy
Sita pozwala dostarczy Pastwu profesjonalne
rozwizanie systemowe i wysokiej jakoci produkt. Drena Modernizacja Wentylacja Ochrona
przeciwpoarowa

5/2016 BUDUJEMY DOM 161

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

Co pod pokryciem?
Pokrycie dachowe to najwaniejszy, ale nie jedyny materia, ktry ukada si na wibie dacho-
wej. Pomidzy tymi elementami mocuje si jeszcze SRGNDG, ktrego forma zaley od rodzaju
materiau pokryciowego.
'DFKZNLEODFKRGDFKZNDEODFKDSURORZDQDVWU]HFKDS\W\IDOLVWH
Przy zastosowaniu tych pokry, do krokwi przytwierdza si foli dachow, abnastpnie RDFHQLH
wbformie rusztu. Skada si ono zbkontrat przybijanych rwnolegle do krokwi, oraz at, moco-
wanych prostopadle do nich. Parametry tych elementw dobiera si do ciaru ibsztywnoci
pokrycia, obcie zewntrznych, rozstawu krokwi ibkta nachylenia dachu. aty maj zazwyczaj
wysoko 2540 mm ibszeroko 3860 mm ibs rozlokowane co 1530 cm.
*RQW\ELWXPLF]QHSDSDEODFKDSDVND
Wbtym przypadku podkad stanowi GHVNRZDQLH. Wykonuje si je zbdesek obmaksymalnej Dachwki ceramiczne s wyjtkowo trwae
szerokoci 15 cm ibgruboci 22,5 cm lub pyt drewnopochodnych (OSB, mfp) obpodwyszonej mog suy nawet 100 lat. RBEN
odpornoci na wilgo. Naley je przytwierdza tak, by czenia kolejnych elementw wypaday
na rnych krokwiach. Na deskowaniu ukada si trway materia hydroizolacyjny foli dacho- QDWXUDOQH, bez dodatkowych powok;
w bd pap. DQJRERZDQH zbwarstw glinki szlachet-
nej zmieniajcej kolor powierzchni dach-
wek ibchronicej przed porostami;
JOD]XURZDQH zbdodatkow powok
szkliwa, chronic przed nasikaniem ibda-
jc najwiksz odporno na zabrudzenia,
porosty itp.;
EDUZLRQHZbPDVLH, na ktrych nie wida
drobnych zarysowa ibuszkodze (podobnie
jak na tych bez powok, wbkolorze natural-
nej czerwieni).
Ich najwiksze zalety to naturalny ibatrak-
Blachodachwk ibdachwki ukada si na oaceniu (abBALEX METAL), natomiast gonty cyjny wygld, abtake wyjtkowa trwao,
bitumiczne wymagaj deskowania (b PFLEIDERER).
ktra wynosi nawet ponad 100 lat. Poza tym
bardzo dobrze tumi dwiki ibmaj nie-
Waciwoci wybranych pokry dachowych
wielkie rozmiary, dziki czemu mona nimi
Rodzaj pokrycia
Masa 1 m Dopuszczalny kt kry rwnie dachy obskomplikowanych
pokrycia [kg] nachylenia poaci [] ksztatach. Dachwki ceramiczne s bar-
Dachwka ceramiczna 4590 dzo cikie, dlatego wymagaj solidnej kon-
1875 strukcji nonej.
Dachwka cementowa 4060
aluminiowa 1,83
Blacha dachowa
stalowa powlekana 515 10-90 DACHWKI CEMENTOWE
Gont bitumiczny 513 Wykonuje si je zbbarwionego betonu,
8ZDJD:bWDEHOLSRGDQRZDUWRFLRULHQWDF\MQH3U]\Z\ERU]HSRNU\FLDWU]HEDNLHURZDVLLQVWUXNFMSURGXFHQWD natomiast wierzchni warstw stano-
wi drobnoziarnista powoka, ktra nada-
mniejszy jest kt nachylenia, tym pokry- dem, cechami uytkowymi, trwaoci, a- je dachwce gadk powierzchni oraz
cie musi by bardziej szczelne. Wynika to twoci montau oraz cen.
zbtego, e zbmniej stromego dachu woda
spywa wolniej, duej te zalega na nim DACHWKI CERAMICZNE
topniejcy nieg. Kady rodzaj pokrycia To pokrycie stosowane od stuleci wci
ma zdefiniowany przez producenta kt na- cieszy si niesabnc popularnoci.
chylenia poaci, na ktrej mona ukada Dachwki ceramiczne produkuje si zbgli-
materia. Orientacyjny kt nachylenia da- ny ibpodwyszajcych ich parametry wy-
chu dla blachy dachowej ibgontu bitumicz- trzymaociowe domieszek mczki cegla-
nego wynosi 1090, natomiast dla dach- nej bd kwarcu (niektre s formowane
wek 1875. rcznie). Najczciej stosowana jest tra-
dycyjna karpiwka ibmodele zakadkowe,
RODZAJE POKRYm ktrych szczelno ibstabilne uoenie za-
Wbprzeciwiestwie do modeli
DACHOWYCH pewniaj specjalne wyprofilowane zamki,
ceramicznych, dachwki cementowe
Oferta pokry dachowych jest bardzo sze- uatwiajce te ich ukadanie. Wbsprzeda- s wytwarzane nie zbwypalonej gliny,
roka. Materiay rni si od siebie wygl- y dostpne s dachwki: abzbbarwionego betonu. CREATON POLSKA

162 BUDUJEMY DOM 5/2016

znacznie zwiksza jej odporno na za-
brudzenia ibporastanie mchem. Zbwy- ZDANIEM EKSPERTA
gldu trudno je odrni od modeli ce-
ramicznych. Maj te podobne do nich -DNGREUDSRNU\FLHGDFKRZHDE\SDVRZDRGRHOHZDFMLGRPX"
zastosowanie ibtrwao, ale s nieco ta- Dach niewtpliwie nadaje odpowiedniego charakteru bryle domu, dlatego
sze, lejsze ibwiksze, dlatego ukada si je naley ze starannoci podej do doboru materiaw ib kolorystyki tego
0RQLND
szybciej. Charakteryzuj si wysok mro- /LVRZVND elementu. Pokrycie dachu wbznacznej mierze uwarunkowane jest od stylu,
zoodpornoci ibnisk nasikliwoci. WRFKD wbjakim zaprojektowany jest dom. Wbprzypadku domu wbstylu tradycyjnym,
Podobnie jak ceramiczne, bardzo dobrze Dyrektor stosujemy dachwki ibblachodachwki, natomiast nowoczesnego wyrazu na-
PRACOWNIA
tumi dwiki dochodzce zbzewntrz. PROJEKTOWA daje blacha na rbek stojcy. Ogranicza nas te forma dachu wbprzypadku
ARCHON+ maego nachylenia poaci, zastosowanie dachwki nie bdzie moliwe.
BLACHODACHWKI Nie mniej wana od pokrycia jest rwnie kolorystyka. Powinna by do-
Ich nazwa bierze si std, e arkusze bla- stosowana do koloru stolarki, cian lub detali elewacji. Odcienie gratowe, czarne lub antracytowe
chy stalowej bd aluminiowej toczo- podkrel nowoczesny charakter budynku. Wbdomach tradycyjnych dach powinien by wbkolorach
ne s wbfaktur dachwek. Im gbsze jest ibodcieniach materiaw wystpujcych wbnaturze, czyli odcieniach czerwieni, brzu, szaroci. Od-
przetoczenie, tym sztywniejszy jest ar- powiednio naley dobra materia do obrbki dachu ibwykoczenia detali, takich jak kominy iboryn-
kusz. nowanie.
Blachy stalowe pokrywane s obustron- Jeeli na dziace obok domu umiejscowiony jest gara, pomieszczenie gospodarcze lub wiata,
nie warstw cynku, naniesionego ognio- bardzo dobry efekt uzyskamy poprzez zastosowanie na nim tego samego pokrycia dachowego.
wo, powok pasywacyjn, gruntuj-
c oraz nawierzchniow (jednostronnie).
Powierzchnia blachy moe by te pokryta
warstw alucynku, zwikszajc odporno Sztywno blachodachwki
na korozj. Duy wpyw na trwao, wy- zaley od gruboci blachy
gld ibcen tego materiau ma grubo bla- ibgbokoci przetoczenia.
BLACHY PRUSZYSKI
chy oraz rodzaj zewntrznej powoki deko-
racyjno-ochronnej. Moe to by poliester,
posypka zbkruszywa skalnego lub barwio-
nego piasku kwarcowego itp.
Blachodachwka cieszy si du popu-
larnoci ze wzgldu na stosunkowo du-
g trwao (3050 lat), nisk wag, boga-
ty wybr profili, kolorystyki ibwykoczenia
oraz przystpn cen. Ponadto materia
ten jest atwy wbobrbce ibmontau, szcze-
glnie na dachach obnieskomplikowanych
ksztatach. Podczas prac dekarskich trzeba
jednak uwaa, aby nie uszkodzi powok

REKLAMA

PRODUCENT BLACHODACHWEK, BLACH TRAPEZOWYCH, PYT WARSTWOWYCH

Bla hodachw
Blac c wka mod duowa Finezja w kwietniu u
2016
2 016 r. zo
zost
staa
a uhon
honor
orowana gwn nagrod
ko
konk
kon
onkursu aaggiel Rozw
wojuu po
odczas najwikszych h
w Polsce pnoocnoo-wschodniej targw w
budowni nictw
twa, wypposaaennia wn
wntrz
trzz i ogrodw
w
Tw
Twj Dom,
Dom
m, Twj
T j Ogr
Ogrd
O d

Dzia sprzeday w Kutnie:

tel. + 48 24 355 14 63 do 65
tel. + 48 24 355 14 68 sprzeda pyt warstwowych
fax + 48 24 355 14 66
handlowy@floriancentrum.com.pl
zamowienia@floriancentrum.com.pl

Dzia sprzeday w Tymbarku:

Tymbark 570, 34-650 Tymbark
tel. + 48 18 33 47 511 do 512
tel. + 48 18 33 47 519
fax + 48 18 33 47 520
tymbark@floriancentrum.com.pl
163 5/2016 BUDUJEMY DOM
www.oriancentrum.com.pl
WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

ZDANIEM EKSPERTA
:bMDNLVSRVE]DPRQWRZDQRZ\JRQWQDVWDU\PSRNU\FLXGDFKRZ\P"
Dach ze starym pokryciem zb gontw bitumicznych mona odnowi na trzy
sposoby. Pierwszy to uoenie nowych gontw bezporednio na starych to
-HU]\6NRZ\UVNL rozwizanie ekonomiczne ibszybkie. Drugi to usunicie starych gontw ibpoo-
Dyrektor, doradca
techniczny enie nowej papy podkadowej oraz nowych gontw. To wariant, ktry umo-
STEMA liwia odnowienie caego poszycia lub napraw jego czci. Trzecia opcja to
pooenie nowej papy podkadowej oraz nowych gontw na istniejcych.
Omwimy pierwszy przypadek. Bezporednio na stare gonty bitumiczne szecioktne mona po-
oy nowe, dopasowane pod wzgldem typu, pod kilkoma warunkami. Przede wszystkim desko-
wanie starego poszycia musi by wbdobrym stanie, abprzestrze dachowa musi by odpowiednio
wentylowana. Ukad rzdw gontw nowych ibstarych musi by bardzo zbliony (maksymalne to
rozbienoci 10 mm). Ponadto pod starymi gontami powinna si znajdowa warstwa papy podka-
Gonty bitumiczne to jeden zbnajbardziej
dowej (przy min. nachyleniu 1:5). Wbprzypadku nachylenia dachu nie mniejszego ni 1:3, papa nie uniwersalnych rodzajw pokry. Mona je
jest konieczna. Nowe gonty mocuje si gwodziami papowymi, ktre powinny by na tyle dugie, stosowa zarwno na dachach obprostej, jak
aby przechodziy przez poszycie dachu. Pokrycie ukada si na zakadki, aby uzyska prawidowe, ibskomplikowanej konstrukcji. STEMA
naprzemienne rozmieszczenie gontw ibpunktw zamocowania. Gwodzie nowego poszycia gonto-
wego nie mog traa wbszczeliny starego ukadu gontw.

ywotno dachu zaley nie tylko od

Dach pokryty blachodachwk zbposypk mineraln wbksztacie gontu drewnianego.
AHI ROOFING
ochronnych, bo prowadzi to do powstawa-
nia ognisk korozji.
8ZDJD Wbspecyfikacji blachodachw-
ki mona znale dwie wartoci dotyczce
wielkoci arkusza blachy cakowit ibefek-
tywna. Ta druga jest waniejsza, poniewa
uwzgldnia szeroko zakadw potrzeb-
nych do poprawnego pokrycia poaci.
GONTY BITUMICZNE
Wytwarzane s zbwkniny nasycanej bi-
tumem. Skadaj si zbdwch warstw
spodnia jest samoprzylepna, natomiast
zewntrzn warstw stanowi rozmaite po-
sypki, np. mineralne lub ceramiczne. Mog
imitowa naturalny upek bd gont drew-
niany. Ich zakres zastosowania jest bar-
waciwego doboru pokrycia, ale take od
prawidowego montau. RUUKKI
dzo szeroki mog by ukadane na da-
chach mniej lub bardziej stromych, rwnie
na tych obskomplikowanych ksztatach. Ze
wzgldu na niewielk wag, nie stanowi
znaczcego obcienia dla wiby. Gonty s
wzgldnie trwae, atwe wbobrbce ibmon-
tau (sprowadza si on do przybicia gwo-
dziami poszczeglnych pasw do podoa).
Wbprzeciwiestwie do wymienionych wy-
ej pokry, ukada si je na penym desko-
waniu. }

164 BUDUJEMY DOM 5/2016

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

DACHWKI CERAMICZNE

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

RBEN RBEN RBEN WIENERBERGER

Model Piemont MONZAplus Bornholm Renesansowa L15

Wymiary
47,2 29 46,4 30,4 44,4 28,2 45 28,2
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 42 ok. 39,48 ok. 48 ok. 44

Zalecany kt nachylenia 22 (16 przy zastosowaniu

min. 22
poaci []
czerwona naturalna,
miedziana angobowana,
kasztanowa angobowana,
trentino angobowana,
rustykalna angobowana,
Kolory/wzory
jesienny li angobowana,
brzowa angobowana, tobago
glazurowana, antracytowa
angobowana, titan szara
glazurowana
min. 22
miedziana angobowana,
kasztanowa angobowana,
trentino angobowana,
maduro glazurowana, tobago
glazurowana, antracytowa
angobowana
min. 22
membrany dachowej)
czerwona naturalna, miedziana naturalna czerwie, czerwona
angobowana, kasztanowa angoba, ceglasta angoba
angobowana, tobago szlachetna, antracytowa angoba,
glazurowana czarna angoba szlachetna

Gwarancja [lata] 30 30 30 30

Cena brutto [z/m] od ok. 39 od ok. 41 od ok. 42 od ok. 47*

3RGDQDNZRWDMHVWFHQFHQQLNRZGODSDUWQHUZKDQGORZ\FKUDEDW\PROLZHGRX]\VNDQLDZKXUWRZQLDFKZVSSUDFXMF\FK]ILUP

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

CREATON POLSKA MONIER BRAAS WIENERBERGER WIENERBERGER

Model TITANIA Rubin 9V Orea 9 Actua 10

Wymiary
32,4 51,5 31,3 47,2 47 30,5 47,4 28,5
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 49,4 ok. 40 ok. 47 ok. 47

Zalecany kt nachylenia 20 (25 przy zastosowaniu 30 (24 przy zastosowaniu

1875
poaci []
kolekcja angobowana
NUANCE: miedziany,
wbkolorze upka, czarny mat;
Kolory/wzory
kolekcja glazurowana FINESSE:
czarny; kolekcja ekskluzywnych
glazur NOBLESSE: brzowy
min. 16
czarny byszczcy, tekowy,
antracytowy, kasztanowy,
brzowy, miedziany
membrany dachowej) membrany dachowej)
naturalna czerwie, czerwona
naturalna czerwie, szara
angoba, ceglasta angoba
angoba, antracytowa matowa
szlachetna, szara angoba,
angoba, grafitowa angoba
grafitowa angoba szlachetna,
szlachetna, czarna angoba
czarna angoba, czarna angoba
szlachetna
szlachetna

Gwarancja [lata] 50 30 30 30

od 52
Cena brutto [z/m] od 48 od ok. 66* od ok. 67*
(wbzalenoci od koloru)

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

166 BUDUJEMY DOM 5/2016

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

RBEN WIENERBERGER MONIER BRAAS MONIER BRAAS

Model Bergamo Karpiwka Rubin 13V Opal

Wymiary
43,6 28,5 38 18 27,6 43,5 18 38
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 48,8 57,6 ok. 42 ok. 64

Zalecany kt nachylenia 30 (24 przy zastosowaniu

min. 25 min. 16 min. 30
poaci [] membrany dachowej)
naturalna czerwie, czerwona naturalna czerwie, czerwie
miedziany, bukowy, brzowy,
angoba, miedziana angoba, jesieni, miedziany, bukowy,
antracytowy, kasztanowy,
ceglasta angoba szlachetna, brzowy, antracytowy,
antracytowa angobowana, szara tekowy, upkowy, upkowy
Kolory/wzory brzowa angoba, zielona angoba, kasztanowy, tekowy, upkowy
matowa angobowana byszczcy, sosnowy, czarny
szara angoba, antracytowa byszczcy, sosnowy, czarny
byszczcy, szary kryszta, czarny
angoba, czarna angoba byszczcy, czarny kryszta,
kryszta, czarny brylant
szlachetna czarny brylant
Gwarancja [lata] 30 30 30 30

od 73 od 75
Cena brutto [z/m] ok. 70 od ok. 70*
(w zalenoci od koloru) (w zalenoci od koloru)

DACHWKI CERAMICZNE R}CZNIE FORMOWANE

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

CREATON POLSKA MONIER BRAAS HERITAGE ROOF TILES HERITAGE ROOF TILES
Rcznie formowana dachwka Rcznie formowana dachwka
Model DOMINO Turmalin
Heritage Settler
Wymiary 26,5 16,5 (dachwka 38 18,5 (dachwka
25,7 43,6 28 47,5
[d. szer.] [cm] podstawowa) podstawowa)

Masa [kg/m] ok. 53,3 ok. 50 75 75

Zalecany kt nachylenia
1875 min. 30 35 35
poaci []
czerwie naturalna; kolekcja
angobowana NUANCE:
miedziany, czerwie winna, miedziany, jasnoszary,
red, medium, brown, dark, red, medium, brown, dark,
Kolory/wzory szary, wbkolorze upka, czarny antracytowy, kasztanowy, szary,
weathered, harvest blend, buff medium
mat; kolekcja glazurowana czarny byszczcy, szary kryszta
FINESSE: wbkolorze upka,
czarny
Gwarancja [lata] 50 30 40 40

od 95
Cena brutto [z/m] od 84 210 260
(wbzalenoci od koloru)

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

168 BUDUJEMY DOM 5/2016

Najpikniejsze dachy wiata
Dachwki ceramiczne klasy premium

Lider w produkcji dachwek ceramicznych Najszersza oferta dachwek ceramicznych

z ponad 130-letnim dowiadczeniem z unikaln 50-letni gwarancj

Najnowoczeniejsze linie produkcyjne Starannie dobrane surowce i najwyszej

i opatentowane rozwizania jakoci powierzchnie

50
LAT
WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

DACHWKI CEMENTOWE

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

IBF CREATON POLSKA CREATON POLSKA MONIER BRAAS MONIER BRAAS

Model Podwjna S EURONIT PROFIL S EURONIT EXTRA Celtycka Lumino Celtycka Cisar

Wymiary
42 33 33,4 42 33,4 42 33 42 33 42
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 42 45 45 ok. 43 ok. 43

Zalecany kt nachylenia
2760 1875 1875 min. 22 min. 22
poaci []
powoka DURATOP
PRO/DURATOP: powoka DURATOP:
ognista czerwie, ognista czerwie,
mokka, antracytowy, mokka, antracytowy;
ceglasty, czerwony,
gboka czer; powoka STANDARD: brzowy, ceglasty, brzowy, ceglasty,
Kolory/wzory brzowy, antracytowy,
powoka STANDARD: czerwie klasyczna, grafitowy grafitowy
czarny
czerwie klasyczna, ciemnoczerwony,
ciemnoczerwony, ciemnobrzowy, grafitowy,
ciemnobrzowy, grafitowy, czarny
czarny

Gwarancja [lata] 30 30 30 30 30

Cena brutto [z/m] ok. 26 od 31 od 31 od 32 od 37

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

MONIER BRAAS MONIER BRAAS CREATON POLSKA MONIER BRAAS

Model Romaska Cisar Batycka Cisar EURONIT KAPSTADT Teviva Cisar

Wymiary
33 42 33,2 42 33,4 42 33 42
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 43 ok. 43 49 ok. 46

Zalecany kt nachylenia
min. 22 min. 22 1875 min. 25
poaci []

czarny, kasztanowy, ceglasty, brzowy, ceglasty, grafitowy, czerwie klasyczna, jasnoszary,

Kolory/wzory czarny, grafitowy
grafitowy kasztanowy, czarny grafitowy, czarny

Gwarancja [lata] 30 30 30 30

Cena brutto [z/m] od 37 od 38 66 od 69

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

170 BUDUJEMY DOM 5/2016

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH
BLACHODACHWKI

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

LINDAB BALEX METAL BALEX METAL FLORIAN CENTRUM FLORIAN CENTRUM

Model ToplineL Horyzont Spektrum Kinga Klara

Wymiary
83503 117,5 116 65 117 65 maks. 600 119 maks. 600 115
[d. szer.] [cm]
Wysoko przetoczenia
2,6 1,5 1,5 2 2
[cm]

Masa [kg/m] ok. 5 ok. 4 ok. 5 ok. 5 ok. 5

Zalecany kt nachylenia
15 min. 8 min. 8 min. 9 min. 9
poaci []
biay, czarny, jasnoszary,
antracyt metalic, srebrny
metalic, grafitowy, ciemny
Kolory/wzory ponad 40 ponad 40 19 19
grafit, brzowy, ceglasty,
czerwony tlenkowy,
miedziany metalic, zielony

Gwarancja [lata] do 50 10 10 do 30 do 30

Cena brutto [z/m] od 24 25 ok. 25 ok. 26 ok. 26

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

RUUKKI POLSKA BLACHY PRUSZYSKI FLORIAN CENTRUM BUDMAT BLACHOTRAPEZ

Model Plannja Regent Grand Tur Finezja Venecja Kingas

Wymiary
80820 118 35 119,8 121,5 71,3 70 115 119,5 35/40
[d. szer.] [cm]
Wysoko przetoczenia
5,4 3 3 3,5 2
[cm]

Masa [kg/m] 4,6 4,7 ok. 4,5 ok. 3,5 ok. 4,05

Zalecany kt nachylenia
9 9 min. 9 9 min. 14
poaci []

czarny, antracytowy, czarny, grafitowy, brzowy,

grafitowy, czekoladowo- ceglasty, winiowy, zielony
Kolory/wzory 27 podstawowych + RAL 7 w 3 powokach 16 w 3 powokach
brzowy, ciemnobrzowy, + caa kolorystyka z oferty
winiowy, ceglasty, zielony Blachotrapez w poysku

Gwarancja [lata] do 50 do 30 do 30 do 50 do 40

Cena brutto [z/m] od 30 od 32 ok. 32 33 od 33

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

172 BUDUJEMY DOM 5/2016

 PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

BLACHOTRAPEZ BLACHY PRUSZYSKI RUUKKI BLACHOTRAPEZ BLACHOTRAPEZ

Model Diament Plus Modus Estetika Adamante Germania Talia

Wymiary
115 35 35 119,8 85820 115,3 122 72 121 72
[d. szer.] [cm]
Wysoko przetoczenia
2 2,5 5,5 2,5/3 3
[cm]

Masa [kg/m] 4,14,5 4,7 4,8 ok. 4,3 4,3

Zalecany kt nachylenia
min. 14
poaci []
czarny, grafitowy, brzowy,
ceglany, winiowy, zielony
Kolory/wzory
+ caa kolorystyka z oferty
Blachotrapez w poysku
Gwarancja [lata] do 40
9 min. 9 min. 14 min. 14
czarny, antracytowy,
grafitowy, czekoladowo-
czarny, grafitowy, brzowy, czarny, grafitowy, brzowy,
27 podstawowych + RAL brzowy, ciemnobrzowy,
ceglasty, winiowy, zielony ceglany, winiowy, zielony
ceglasty, winiowy, zielony,
oberyna, burgund
do 30 do 50 do 40 do 40

Cena brutto [z/m] od ok. 34 od 34 od 34 od 37 od 38

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

BLACHY PRUSZYSKI LINDAB RUUKKI BALEX METAL AHI Roofing

Model Arad Premium Riviera Finnera Panorama Gerard Diamant

Wymiary
35 117,9 93,2 112,6 70,5 119 119,5 74 133,5 44
[d. szer.] [cm]
Wysoko przetoczenia
3 2,7 5,2 3,2 2,5
[cm]

Masa [kg/m] 4,7 ok. 5 5 ok. 5 7

Zalecany kt nachylenia
9 15 min. 9 min. 8 12
poaci []

czarny, antracyt metalic, czarny, antracytowy,

grafitowy, ceglasty, ceglasty, winiowy,
grafitowy, brzowy, grafitowy, czekoladowo- 12 gwnych
Kolory/wzory winiowy, brzowy, czarny, czekoladowo-brzowy,
ceglasty, czerwony, brzowy, ciemnobrzowy, + 7 pochodnych
zielony grafitowy, czarny
miedziany metalic ceglasty, winiowy

Gwarancja [lata] 30 do 50 40 50 50

Cena brutto [z/m] 40 ok. 40 ok. 49 ok. 53 ok. 75

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

5/2016 BUDUJEMY DOM 173

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

AHI Roofing AHI Roofing AHI Roofing AHI Roofing AHI Roofing
Model Gerard Classic Gerard Heritage Gerard Milano Gerard Corona Gerard Senator

Wymiary
132 36,9 132 36,7 133,5 36,9 131 37,1 132 36,8
[d. szer.] [cm]
Wysoko przetoczenia
2,5 2,5 2,5 2,5 2,5
[cm]

Masa [kg/m] 7 7 7 7 7

Zalecany kt nachylenia
min. 12 min. 12 min. 12 min. 15 min. 15
poaci []
12 gwnych 12 gwnych 12 gwnych 12 gwnych 12 gwnych
Kolory/wzory
+ 7 pochodnych + 7 pochodnych + 7 pochodnych + 7 pochodnych + 7 pochodnych

Gwarancja [lata] 50 50 50 50 50

Cena brutto [z/m] ok. 81 ok. 82 ok. 85 ok. 87 ok. 87

GONTY BITUMICZNE

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

IKO TECHNONICOL TECHNONICOL TECHNONICOL

Model NumberOne Biber (karpiwka) Hexagonal Beaver/Ogon Bobra Rancho

Wymiary
100 33,6 100 33,5 100 33,5 100 33,8
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] 9 9 9 12,5

Zalecany kt nachylenia
1585 min. 12 min. 12 min. 12
poaci []
czerwony, brzowy, zielony, brzowy, czerwony, zielony, brzowy, czerwony, zielony,
Kolory/wzory szary grafit, brzowy, czerwony
czarny czarny, szary czarny, szary
Gwarancja [lata] 5 10 10 20

Cena brutto [z/m] od 16 20 22 27

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

174 BUDUJEMY DOM 5/2016

WYBIERAMY I KUPUJEMY PORWNANIE 64 MODELI POKRYm DACHOWYCH

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

KATEPAL/STEMA KATEPAL/STEMA KATEPAL/STEMA KATEPAL/STEMA TECHNONICOL

Model 3T Rocky Ambient Mansion Jazz

Wymiary
100 32 100 32 100 32 100 32 100 33,8
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] ok. 8,5 ok. 10 ok. 11 ok. 15 13,5

Zalecany kt nachylenia
min. 12 min. 12 min. 12 min. 12 min. 12
poaci []
gadkie czerwony, gadkie czerwony, gadkie czerwony, gadkie czerwony,
brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary,
czarny; cieniowane i czarny; cieniowane i czarny; cieniowane i czarny; cieniowane i
melane czerwony, melane czerwony, melane czerwony, melane czerwony,
brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary, brzowy, zielony, szary,
niebieski, piaskowy, niebieski, piaskowy, niebieski, piaskowy, niebieski, piaskowy,
Kolory/wzory jesienny, terakota, jesienny, terakota, jesienny, terakota, jesienny, terakota, 8
purpurowy, szaro- purpurowy, szaro- purpurowy, szaro- purpurowy, szaro-
brzowy, miedziano- brzowy, miedziano- brzowy, miedziano- brzowy, miedziano-
brzowy, mahoniowy, brzowy, mahoniowy, brzowy, mahoniowy, brzowy, mahoniowy,
czarno-zocisty, srebrny czarno-zocisty, srebrny czarno-zocisty, srebrny czarno-zocisty, srebrny
koral, mokka nero, ciemna koral, mokka nero, ciemna koral, mokka nero, ciemna koral, mokka nero, ciemna
ochra ochra ochra ochra

Gwarancja [lata] do 30 do 30 do 30 do 30 50

Cena brutto [z/m] od 30 od 30 od 30 od 30 31

PRODUCENT/
DYSTRYBUTOR

IKO OWENS CORNING IKO OWENS CORNING TECHNONICOL

TruDefinition Duration
Model Armourglass (prostokt) TruDefinition Duration Cambridge Xtreme Continent
Designer Colors Collection
Wymiary
100 33 100 33,7 103,8 34,9 100 33,7 100 34,2
[d. szer.] [cm]

Masa [kg/m] 10,9 12 11,6 12 25,4

Zalecany kt nachylenia
1585 1290 9,590 1290 min. 12
poaci []
czarny, zielony, szaro-
brownwood, terra cotta, merlot, pacyfic wave, sand
czerwony, brzowy szary, czarny, brzowy,
onyx black, quarry gray, dune, sedona canyon,
Kolory/wzory cieniowany, czerwono- zielony, czerwony, 4
desert tan, chateau green, storm cloud, summer
ceglasty, czerwono- piaskowy
teak, estate gray hurvest, aged copper
brzowy, szary-ciemny
doywotnia gwarancja doywotnia gwarancja
Gwarancja [lata] 20 30 60
producenta producenta

Cena brutto [z/m] 36 46 ok. 47 ok. 48 65

SO Wicej... ceny, firmy, produkty, kalkulatory, artykuy. Kliknij na www.budujemydom.pl

Jako jedyni publikujemy aktualne RANKINGI PRODUKTW!

176 BUDUJEMY DOM 5/2016

 RUUKKI POLSKA ARTYKU PROMOCYJNY

%ODFKRGDFKZND)LQQHUD
LGHDOQDQDQRZ\LbUHPRQWRZDQ\GDFK
Wymiana pokrycia dachowego to przedsiwzicie, ktre naleyy
zaplanowa zbduym wyprzedzeniem. Przede wszystkim trzebaa
odpowiednio wybra materia nowego pokrycia. Spord
obecnie dostpnych na rynku doskonale nadaje si do tego
blachodachwka moduowa Finnera.
)LQQHUDNRORUDQWUDF\WRZ\

PLEODFKDUVNLPLPLG]\LQQ\PLJVLRUDPL
1
LHZLHONLFLDUVWDZLDEODFKRGD
FKZNLQDSLHUZV]\PPLHMVFXSU]\
UHPRQWDFK
GDFKZ)LQQHUDSRGREQLHMDNEODFK\ZbDU
NXV]DFKMHVWEDUG]ROHNND6DPRSRNU\FLH
ZD\RNRRG]LHVLFLXUD]\PQLHMQLWUDG\
F\MQDGDFKZNDFHUDPLF]QD-HVWWRV]F]H
JOQLHZDQHSU]\Z\PLDQLHGDFKZHNFH
UDPLF]Q\FKLbFHPHQWRZ\FKRUD]HWHUQLWX
1LHZLHONLFLDUPRGXZ)LQQHUDSR]ZD
ODQDXRHQLH]bQLFKQRZHJRSRNU\FLDEH]
QDGPLHUQHJRREFLDQLDZLE\'ODWHJR
VWDUDNRQVWUXNFMDGDFKXQDMF]FLHMQLHZ\
PDJDNRV]WRZQHJRLbWHFKQLF]QLHVNRPSOLNR
ZDQHJRZ]PDFQLDQLD
KRTKI CZAS REMONTU
3UDFHUHPRQWRZHQDGDFKX]D]Z\
F]DMREHMPXMXVXQLFLHVWDUHJRSRNU\
FLDZUD]]bDWDPL]DPRFRZDQLHQRZH
QLHZLHONLHMG]LDFH1DMHGQHMVWDQGDUGR
ZHMHXURSDOHFLHPLHFLVLDUNXV]\F]\
OLP7DNZDQLHSRZLHU]FKQLPD
ZLNV]RGDFKZ
REALNE OSZCZ}DNOCI
1LH]DSU]HF]DOQ]DOHWZ\PLDQ\VWDUHJR
SRNU\FLDGDFKRZHJRQDRU\JLQDOQEODFKR
GDFKZN)LQQHUDVQLHGXHNRV]W\1LH
MHVWNRQLHF]QH]DWUXGQLDQLHGXHMHNLS\
GHNDUVNLHM1LHGX\FLDUSU]\SRUF]Q\P
IRUPDFLHVSUDZLDWHHWUDQVSRUWPRGX
ZQDGDFKQLHZ\PDJDVSHFMDOLVW\F]QHJR
VSU]WXDQLGXHMHNLS\GHNDUVNLHM
:b]XSHQRFLZ\VWDUF]GRWHJRGZLH
RVRE\0RGX\GRVNRQDOHVSUDZG]DMVLQD
GDFKDFKVNRPSOLNRZDQ\FK]bZLHORPD]D
DPDQLDPLSRDFL1LHGX\IRUPDWVSUD
ZLDHDWZRMHVWGRSDVRZDMHGRNV]WD
WXGDFKX
ZLDWURZQLFDPLU\QQDPLNRV]RZ\PLLbV\V
WHPHPU\QQRZ\P:V]\VWNLHHOHPHQW\LGH
DOQLHGRVLHELHSDVXMG]LNLF]HPXSRNU\
FLHPRQWXMHVLVSUDZQLHLbV]\ENRDbU\]\NR
SRSHQLHQLDEGZMHVWRJUDQLF]RQH
EFEKTOWNY DACH
2U\JLQDOQDEODFKRGDFKZND)LQQHUDZ\
UQLDVLVSRUGLQQ\FKZ\SURILORZDQLHP
SU]HGQLHMNUDZG]LDUNXV]D:V]\VWNLHSR
F]HQLDPRGXZVQLHZLGRF]QHDbX]\
VNDQDSRZLHU]FKQLDSRDFLGDFKRZ\FKMHVW
JDGNDLbHVWHW\F]QD
7HQPRGHOSRNU\FLDMHVWGRVWSQ\ZbV]H
FLXQDMSRSXODUQLHMV]\FKLbQDMEDUG]LHMXQL
ZHUVDOQ\FKNRORUDFKJUDILWRZ\PDQWUD
F\WRZ\PZLQLRZ\PFLHPQREU]RZ\P
F]DUQ\PFHJODVW\PLbF]HNRODGRZREU]R
Z\PDWZRZLFKDUPRQLMQLHGRSDVRZD
GDFKGRHOHZDFMLLbDUFKLWHNWXU\GRPX
'XH]QDF]HQLHPDWUZDREODFKRGD
FKZNL)LQQHUD0RGX\VZ\WZDU]DQH
]HVWDOLEDUG]RGREUHMMDNRFLGRVWDUF]D
QHM]bZDVQ\FKKXWILUP\5XXNNL7RSR
]ZDODRGVDPHJRSRF]WNXU\JRU\VW\F]QLH
NRQWURORZDMDNRPDWHULDXLbXG]LH
ODGXJROHWQLHMJZDUDQFMLODWJZDUDQ
FMLWHFKQLF]QHMLbODWJZDUDQFMLHVWHW\F]
JRSRNU\FLDLbRF]\V]F]HQLHGDFKX=Z\NOH
WUZDWRRGGZFKGQLGRGZFKW\JRGQL
'REU]HMHVWWHQF]DVVNUFLGRPLQLPXP
%ODFKRGDFKZN)LQQHUDPRQDNXSLRG
UNL3RMHG\QF]\PRGXPDVWDHQLHZLHONLH
=QDF]QLHRJUDQLF]RQHMHVWSRZVWDZDQLH QHM%ODFKRGDFKZN)LQQHUD]DEH]SLHF]D
RGSDGZSU]\FLFLX=Z\NOHQLHSU]HNUD MHGQD]bQDMOHSV]\FKSRZRNRUJDQLF]Q\FK
F]DM]DPZLRQHMSDUWLLWRZDUX 3XUH[']LNLWHPXSRNU\FLHQLHZ\PDJD
1LHZWSOLZ]DOHWMHVWWHWRHQDSUR VSHFMDOLVW\F]QHMSLHOJQDFML}
VW\FKSRDFLDFKDWZRXQLNQSU]\FLQD
Z\PLDU\PPG]LNLF]HPX
QLH]EGQLORSRSURVWXRGELHUDVL]bPD
JD]\QXLbSU]HZR]LQDSODFEXGRZ\
'R]DNXSXWHJRPRGHOXEODFKRGDFKZ
NLZb]XSHQRFLZ\VWDUF]SU]\EOLRQHZ\
PLDU\SRDFLGDFKX:DUWRGRGDHG]LNL
QLH]E\WGXHPXIRUPDWRZLDWZRMHVWSU]H
FKRZ\ZDPRGX\QDEXGRZLHQDZHWQD
QLDPRGXZ.ROHMQ\PRGXSRGNDGDVL
SRGMXXRRQ\RbWDNOLF]EIDOMDNDMHVW
SRWU]HEQDZbNRQNUHWQ\PPLHMVFX']LNL
WHPXQDZHWZbJRWRZ\PGDFKXQLHWUXGQR
Z\PLHQLSRMHG\QF]\DUNXV]OXEZVWDZL
5XXNNL3ROVND6S]bRR
GRGDWNRZHRNQRSRDFLRZH
XO-DNWRURZVND\UDUGZ
&RZDQHEODFKRGDFKZNDRIHURZDQD WHOLQIROLQLD
MHVWZbNRPSOHFLH]bQLH]EGQ\PLREUEND ZZZUXXNNLGDFK\SO
5/2016  %8'8-(0<'20 
ARTYKU PROMOCYJNY (.2&+521
.RPXQLNDFMDGDFKRZD(.2&+521
EH]SLHF]HVWZD
.RPXQLNDFMDGDFKRZDMHVW
QLH]EGQ\PZ\SRVDHQLHP
GDFKZVWRVRZDQ\PMDNR
EH]SLHF]Q\V\VWHPSRF]H
SRPLG]\NRPLQDPL
:\VRNLHMMDNRFLHOHPHQW\
NRPXQLNDFMLGDFKRZHMSRZLQQ\
E\Z\NRQDQH]bRGSRZLHGQLFK
PDWHULDZLb]DEH]SLHF]RQH
DQW\NRUR]\MQLHSRSU]H]F\QN
RJQLRZ\3URGXNFMWHJRW\SX
HOHPHQWZGDFKRZ\FKUHJXOXMH
QRUPDHXURSHMVND(1
P
rodukty zgodne zbEN 516 powinny
posiada oznaczenie potwierdzaj-
ce zgodno zbni oraz identyfikuj-
ce producenta. Przymusza to ich wytwrc
do przestrzegania okrelonych norm wa-
runkw wytrzymaociowych, jak ibanty-
korozyjnych zgodnych zbEN 1461, abklien-
towi pozwala na dokonanie jednorazowego
zakupu ibdug eksploatacj.
Przykadowe oznaczenie komunikacji
dachowej.
EN516 1 Ab<E> CE, ktre informuje
obtym, e:
 jest to element komunikacji dachowej
przeznaczony do chodzenia po dachach
pochyych budynkw wyprodukowany
zgodnie zbnorm EN 516,
 elementy skadowe s klasy 1 tzn., e
nie mog by wykorzystywane jako punkty
mocujce do ochronnego wyposaenia oso-
bistego zabezpieczajcego przed upadkiem
lub do utwierdzenia zamocowa,
 zawiera pomost/aw kominiarsk typu
Abtj. obszerokoci 250 mm,
 <E> to logo producenta, tu oznacza pol-
sk firm, zajmujc si produkcj osprz- na pograniczu normy. Zbkolei awa zbbla-
tu dachowego EKOCHRON,
 CE daje gwarancj zgodnoci zbEuro-
pejsk Dyrektyw UE dotyczc wyrobw
budowlanych nr 89/106/EWG.
Wanym czynnikiem stanowicym
obwysokiej jakoci produktu jest jego za-
 %8'8-(0<'20  
bezpieczenie antykorozyjne. Warunki eks- jemy komunikacji dachowej do elementw
ploatacji komunikacji dachowej s bardzo pokrycia, ale bezporednio do konstruk-
zmienne. Czsto jest ona naraona na dym cji dachu; wyjtek stanowi tu blacha czo-
ibinne zanieczyszczenia pochodzce ze na na rbek stojcy, ukadana na penym
spalanych paliw. Obstopniu zabezpiecze deskowaniu do ktrego stosuje si specjal-
rwnie mwi norma EN 516 ibprzywou- ne uchwyty.
je tu norm EN 1461 dotyczc cynkowa- Odpowiednio dobrany zestaw wspor-
nia zanurzeniowego stali, gwarantujcego nikw do danego pokrycia dachowego na
odpowiedni poziom ochrony antykorozy- pewno pozwoli na prawidowe ich zamon-
jnej. Dopuszcza te rwnorzdne techno- towanie ibbezpieczne poruszanie si po da-
logie dajce ekwiwalentne zabezpieczenie. chu zgodnie zbich przeznaczeniem. }
Cynkowanie galwaniczne jest tu zabezpie-
czeniem niewystarczajcym.
Wytrzymao aw kominiarskich na ob-
cienia zalena jest przede wszystkim od
gruboci stosowanych materiaw, ale rw-
nie od jakoci montau.
Analizujc wyniki pomiarw ugicia
aw wykonanych zbrnej gruboci blach
stwierdzono, e przy zastosowaniu najpo-
pularniejszego jej przekroju kryteria nor-
my spenia tylko produkt wykonany ze sta-
li obgruboci 2 mm. Stosowanie cieszych
blach 1,91,8 mm daje wyniki pomiarw
chy 1,5 mm jest zbyt saba ibnie powinna
by stosowana.
Producenci do swoich produktw do- (NRFKURQ6S]bRR6SN
'ERZLHF2JURG]RQD
czaj instrukcje montaowe ibcho czasem
WHO
trudno za nimi nady pewne zasady s ZZZHNRFKURQSO
uniwersalne. Najwaniejsza to: nie montu-

Czym wyrniaj si dachwki ceramiczno-metalowe
GERARD ROOFING SYSTEMS?
D
achwki GERARD Diamant,
GERARD Classic, GERARD
Heritage, GERARD Senator,
GERARD Milano ibGERARD Corona wy-
konane s zbnajwyszej jakoci blachy sta-
lowej, galwanizowanej przez zanurzenie
wbstopie aluminiowocynkowym /Al-Zn/.
Trwao tak zabezpieczonej blachy wbpo-
rwnaniu ze zwyk blach ocynkowan sie transportu ibmontau, wyklucza ryzy-
wydua si ok. 2,5-krotnie, eliminujc ry-
zyko przedwczesnego starzenia si, niszcze-
nia ibprzeciekw.
Wszystkie dachwki GERARD ROOFING
SYSTEMS s objte pisemn 50-letni gwa-
rancj producenta.
Wykonane kolejno, obustronne zabezpie-
czenia warstw epoksydow zwikszaj od-
porno paneli na korozj ibuszkodzenia.
Lakier akrylowy na bazie ywic tworzy ab-
solutnie nieprzepuszczaln barier dla wil-
goci, tworzc jednoczenie grunt dla uni-
kalnego ibniespotykanego wbadnym innym
systemie naturalnego kruszywa skalnego,
zabezpieczonego ponownie lakierem akry-
lowym zbdomieszk algicydw, ktra chro-
ni przed porastaniem mchem. Stosowane na
dachwkach kruszywo to naturalny kamie
wydobywany wbNowej Zelandii, abwic bar-
AHI ROOFING ARTYKU PROMOCYJNY
dzo odporny na dziaanie czynnikw at-
mosferycznych. Jest najskuteczniejsz war-
stw ochronn ibnaturaln zapor dla wane wg tej samej technologii ibwboparciu
agresywnego rodowiska, ktre najczciej
powoduje starzenie si powok zabezpiecza-
jcych blach. Kruszywo bardzo skutecznie
wycisza upadajce krople deszczu, abtake
chroni panele przed uszkodzeniami wbcza-
ko zarysowania powierzchni panelu podno-
szc jednoczenie walory estetyczne.
Kruszywo powoduje bardzo agodne za-
amanie wiata ibprzyjemny odbir kolo-
ru. Matowa ibporowata powierzchnia powo-
duje, e dach pokryty tymi dachwkami nie
nagrzewa si do bardzo wysokich tempe-
ratur. Zarwno ta zaleta, jak te niewielkie
moduy dachwek powoduj, e nie powsta-
j niebezpieczne dla mocowania naprenia
zwizane zbrozszerzalnoci stali.
May wymiar moduu ibsymetryczno
fali dachwki pozwalaj na uzyskanie bar-
dzo duej efektywnoci materiau. Dla in-
westora jest to jednoznaczne ze zmniejsze-
niem odpadw nieuytkowych do 3%.
Wbodrnieniu od wszystkich innych
blaszanych pokry dachowych, zbdachwek
GERARD ROOFING SYSTEMS nie zsu-
wa si wbczasie odwily nieg, co czsto po-
woduje obrywanie rynien ibszkody zbtym
zwizane.
Niekwestionowan zalet tych dachwek
jest ich lekko. Ciar 1 m2 wynosi zaled-
wie 7 kg, jest to dach ok. 6-krotnie lejszy
od typowego dachu ceramicznego czy ce-
mentowego.
Wszystkie typy ww. dachwek mo-
na stosowa na dachach, na ktrych mi-
nimalnym kt nachylenia poaci wynosi
17, abpionowe paszczyzny mansard ibtzw.
wole oko nie s przeszkod wbich stoso-
waniu.
Kady zbwymienionych tu typw dach-
wek stanowi kompletny system, wyposao-
ny wbgsiory okrge ibkalenice, wiatrow-
nice, boczne ibpaskie obrbki blacharskie,
wywietrzniki dachowe ibinne elementy
umoliwiajce przykrycie dowolnie skom-
plikowanych poaci bez koniecznoci siga-
nia po inne materiay obrbkowe.
Wszystkie zbww. systemw s produko-
obte same surowce, jednak kady zbnich po-
siada odrbny styl ibcharakter, pozwalajcy
na indywidualny dobr ibnadanie budynko-
wi oryginalnego wygldu. }
ukasz Malicki
DYREKTOR EUROPA CENTRALNA
Fletcher Building Roof Tile Group
AHI Roofing Kft.
Branch in Poland
tel. +48 508 240 400
5/2016 BUDUJEMY DOM 179
WANY
)27,629(5 DETAL

3RGGDV]HEH]EGZ
Janusz Werner

Wikszo budujcych dom Polakw wybiera taki zbpoddaszem uytkowym. Mieszkanie

na poddaszu moe by komfortowe, obile zostanie ono prawidowo ocieplone. Niestety,
na tym etapie prac atwo obbdy, za ktre pniej trzeba bdzie sono zapaci.

W
bulubionym domu
wspczesnego
Kowalskiego, na
uytkowym poddaszu znajdu-
je si strefa prywatna: sypial-
nia, pokoje dzieci, azienki. Pod
dobrze ocieplonym skonym da-
chem zim powinno by ciepo,
ablatem chodno. Wbniezawil-
goconej izolacji nie rozwin si
grzyby, abwbpomieszczeniach
wykoczonych pytami gipso-
wo-kartonowymi bdzie pa-
nowa korzystny mikroklimat.
Prawidowe wykonanie ocie-
plenia nie jest wcale takie trud-
ne, ale wykonawcy s rni ibza-
wsze znajd si tacy, ktrym
uda si co zepsu.
le wykonane ocieplenie
to mniej pienidzy wbport-
felu, bo wicej zapacimy za
ogrzewanie. Czasami kopoty
ze zdrowiem, bdce nastp-
stwem przebywania wbzagrzy-
bionych pomieszczeniach. Ibfi-
nalnie konieczno wymiany
ocieplenia, abnawet zaatako-
wanej przez grzyby konstruk- nia pary wodnej. Dobrze izoluje
cji dachu. akustycznie. Co wane, jest ela-
styczna ibdobrze wypenia prze-
CZYM OCIEPLAm strzenie midzy krokwiami.
PODDASZE? :HQVNDOQwytwarza
Do ocieplania poaci dachu po- si zbbazaltu, gabro, dolomi-
wszechnie stosuje si produk- tu lub kruszywa wapiennego.
ty zbweny mineralnej (zbwk- Take zbpochodzcych zbrecy-
na skalnego lub szklanego). klingu brykietw mineralnych.
Ibtrudno znale materia, kt- Materia jest topiony wbwysokiej
ry by si do tego lepiej nadawa. temperaturze (1400C wbprzy-
Wena jest niepalna ibdo lek- padku bazaltu), co wywou-
ka. Ma dobr izolacyjno ciepl- je proces rozwknienia. Do
n ibzdolno do przepuszcza- wkien, jako lepiszcze, doda-

 %8'8-(0<'20  5/2016

 Ocieplamy
=DNDGDP\HZV]\VWNLHSUDFHSURZDG]RQHZF]HQLHMZ\NRQDQRMDN
QDOH\GHNDU]HXR\OLSUDZLGRZRIROLZ\VRNRSDURSU]HSXV]F]DO
Wena mineralna to dobry izolator akustyczny. Na ocieplonym ni
poddaszu bdzie cicho. VELUX
je si specjalne ywice ibformu-
je zbnich gotowe produkty py-
ty, maty itd. Materia poddaje
si te procesowi hydrofobiza-
cji, dziki czemu sabiej cho-
nie wod.
:HQDV]NODQD powstaje
wbpodobny sposb, ale produ-
kuje si j zbpiasku kwarcowego
ibze stuczki szklanej zbrecyklin-
gu, czasami zbdodatkiem mate-
riau skalnego.
Oba rodzaje weny maj pra-
wie identyczn paroprzepusz-
czalno ibnasikliwo. Wena
szklana moe mie nieco lep-
sz izolacyjno ciepln jej
wspczynnik przewodzenia
ciepa wynosi nawet 0,030 W/
(mK), dla weny skalnej 0,034
W/(mK). eby osign podob-
n warto tego parametru we-
na skalna musi mie wiksz
gsto. Ale jest odporniejsza
na ogie ibna ciskanie.
Wena szklana jest zbkolei
odrobin lejsza ibbardziej spr-
ysta (mona j cisn tak, e
zajmuje 3 razy mniej miejsca,
ni wena skalna).
Zgodnie zbprzepisami, wsp-
czynnik przenikania ciepa
8bdachu nie powinien by wy-
szy ni 0,25 W/(mK).
Zalecane jest jednak zejcie
do poziomu 0,2. eby to osi-
Q]b]DNDGHPLbZDFLZVWURQQD]HZQWU]RUD]RGSRZLHGQLR
XV]F]HOQLOLRNQDLbZ\D]\GDFKRZH2FLHSOHQLHXR\P\ZbGZFK
ZDUVWZDFK
Najpierw mierzymy odstp midzy krokwiami, abdo ich bokw
gn, ocieplenie powinno mie przykrcamy wieszaki grzybkowe, na ktrych pniej zamocujemy stela,
przynajmniej 20 cm gruboci. podtrzymujcy pyty gipsowo-kartonowe. Producenci pyt zalecaj, eby
wieszaki umieszcza co 40 cm. ROCKWOOL
Tak gruby materia moe nie
zmieci si midzy krokwia-
mi, dlatego wen ukada si
wbdwch warstwach pierwsz
pomidzy nimi ibdrug, prosto-
padle poniej.
NAJWANIEJSZA
UWAGA NA POCZkTEK
Sposb uoenia ocieplenia pod
poaci dachu zaley od tego,
czy do jego wstpnego krycia
uyto folii wysokoparoprze-
puszczalnej (membrany) czy
papy na deskowaniu lub folii Wen tniemy na pasy ob2 cm szersze ni rozstaw krokwi. Dziki temu
niskoparoprzepuszczalnej. sprysty materia powinien sam utrzyma si midzy elementami wiby.
Przycinanie weny zbrolki pozwoli ograniczy straty materiau. ISOVER
)ROLDZ\VRNRSDURSU]HSXV]
F]DOQD ma odprowadza wil-
go (par wodn) zbocieplenia
ibchroni je przed wilgoci zbze-
wntrz. Jeeli do wstpnego =REDF]MDN
krycia uyto takiej membrany, XNDGD
RFLHSOHQLH
ocieplenie mona ukada na
styk zbfoli. Nie naley go jed-
nak do niej dopycha. Bo wbcza-
sie upaw pokrycie dachu
moe si tak rozgrza (szczegl-
nie blaszane), e uszkodzi sty-
kajc si zbnim membran.
Jeeli na dachu mamy IR
OLQLVNRSDURSU]HSXV]F]DOQ
Ukadamy pierwsz warstw ocieplenia midzy krokwiami na lekki wcisk.
lub pap, absolutnie niezbdne
Im mniejszy rozstaw krokwi, tym wiksza szansa, e ocieplenie utrzyma si
bdzie pozostawienie 34 cm samo. Jeli bdzie opada, zakadamy podtrzymujcy je sznurek. Na zdjciu
szczeliny wentylacyjnej mi- wida przykrcone wczeniej wieszaki grzybkowe. ROCKWOOL
5/2016  %8'8-(0<'20 
WANY DETAL OCIEPLENIE PODDASZA KROK PO KROKU

Ocieplamy cd.

Jeeli zdecydowalimy si na wieszaki typu ES, nie grzybkowe, to po

uoeniu pierwszej warstwy weny, przytwierdzamy je do czoa krokwi
ibzakadamy profile metalowe typu C. Do wieszakw typu ES profile
przykrcamy za pomoc wkrtw, abna grzybkowych mocujemy je na
wcisk. Alternatyw dla stalowego stelau moe by ruszt drewniany, ktry
szczeglnie wbprzypadku skomplikowanego dachu, bdzie atwiejszy
wbwykonaniu. ROCKWOOL
Jeli do wstpnego krycia dachu wykorzystano foli
wysokoparoprzepuszczaln, szczelina wentylacyjna nie bdzie potrzebna.
FAKRO

dzy wen ibfoli bd wen przepywa midzy foli wstp-

ibposzyciem zbdesek. Szczelin
tworzy si, rozcigajc mi-
dzy krokwiami cienki, ocynko-
wany drut, yk, albo mocny
sznurek. Mona te wykorzy-
sta pasy zbfolii wstpnego kry-
cia. Jeli nie zrobimy szczeliny,
para wodna zbpomieszcze b-
dzie si skrapla na wewntrz-
nej stronie folii lub deskowania,
co doprowadzi do pogorszenia
waciwoci izolacyjnych ocie-
Montujemy drug warstw izolacji pod krokwiami. Najpierw wypeniamy
wen profile stalowe. ROCKWOOL plenia, abzbczasem do koniecz-
noci jego wymiany. Krokwie
maj zazwyczaj 1820 cm wy-
sokoci, zatem jeli chcemy po-
zostawi szczelin, idealnie pa-
sowa bdzie wena obgruboci
15 cm.
ObCZYM TRZEBA
PAMI}TAm?
2bZHQW\ODFMLGDFKX Co praw-
da, naley obni zadba ju na
etapie ukadania pokrycia, ale
warto mie wiadomo, e
znaczenie ma ibdla dobrej kon-
dycji ocieplenia. Dach powi-
Potem ukadamy wen midzy profilami. Dziki takiemu uoeniu nien by wentylowany, bo wbna- ze cian, mog zbczasem po-
ocieplenia unikamy liniowych mostkw cieplnych (izolacyjno drewnianych szym klimacie powstaj wbnim
krokwi jest kilka razy nisza od izolacyjnoci weny tej samej gruboci). skropliny ibtrzeba je odparo-
ROCKWOOL
wa. Powietrze musi swobodnie
nego krycia abpokryciem dachu.
Wbdachu skonym wloty ibwy-
loty powietrza, ktre to umo-
liwi, znajduj si przy okapie
ibwbkalenicy.
2bFLJRFLL]RODFML Ocieplenie
ukada si tak, eby nie byo
wbnim przerw, np. na wysokoci
muraty. Wbzalenoci od wy-
sokoci poddasza, ukada si je
albo na caych poaciach dachu,
albo na ich fragmencie ibpodsu-
fitce opartej na jtkach. Zawsze
jednak musi by cige.
Jeli cianka kolankowa jest
niska, czsto stawia si lepe
cianki dziaowe, by skos za-
czyna si przynajmniej metr
nad podog. Takie cianki
zbpyt gipsowo-kartonowych
na stelau stalowym lub drew-
nianym take ociepla si we-
n, za od strony pomieszczenia
naley na nie zaoy paroizo-
lacj.
2bZDFLZ\PZ\NRQDQLXSR
F]HS\WJN]HFLDQWbmiej-
scach, wbktrych pyta czy si
jawi si rysy ibpknicia. Aby
ich unikn, gipsiarze stosu-
j poczenia lizgowe. Wzdu

 %8'8-(0<'20  5/2016


Alternatywa dla ocieplenia zbweny uoone nakrokwiowo pyty
zbpoliuretanu PIR. BALEX METAL
spoiny, na wykoczonej tyn-
kiem cianie, przyklejaj tam
polizgow (moe to by po pro-
stu tama malarska). Na spoin
nanosi si mas szpachlow,
wbktr wtapia si tam zbro-
jc tak, aby stykaa si zbpo-
lizgow. Poczenie trzeba za-
szpachlowa jeszcze raz, abpo
wyschniciu masy ibprzeszlifo-
waniu, wystajc cz tamy
polizgowej mona odci.
KOSZTY
Za robocizn przy ocieple-
niu poddasza zapacimy od
30 do 60 z/m2 (uoenie we-
ny wbdwch warstwach, folii,
Wariant czony: pyty PIR na krokwiach ibwena pomidzy nimi. BAUDER
Ocieplamy cd.
Na tym zdjciu, pod ukadan wanie drug warstw ocieplenia, wida
osznurkowan pierwsz warstw. Sznurek mocujemy do spodw krokwi
np. zszywkami ibrozcigamy ukonie. ISOVER
monta stelaa ibpyt g-k, szpa-
chlowanie, szlifowanie, czasa-
mi take malowanie). Cena 1 m2
weny obgruboci 15 cm to od 10
do dwudziestu kilku z, obgru-
boci 20 cm od 20 do 30 z.
Paroizolacja to 110 z/m2.
Dla uproszczenia przyjmuje
si, e aby obliczy powierzch-
ni dachu skonego do ocieple-
nia, naley powierzchni grnej
kondygnacji pomnoy przez
1,4. Jeli poddasze ma 100 m2,
to zgodnie zbtym wzorem do
uoenia jest 140 m2 ocieplenia. Do stelaa, za pomoc dwustronnej tamy samoprzylepnej, przyklejamy
Zapacimy za to wbsumie kilka- foli paroszczeln, ktra zapobiegnie przenikaniu pary do ocieplenia.
nacie tys. z. } Paroizolacj jest najczciej folia polietylenowa obgruboci 0,20 mm, ktr
ukada si zb10 cm zakadem. Bardzo wana jest szczelno wszystkich
pocze, take midzy foli abnp. cian szczytow. Jeli folia zostanie
rozerwana lub uszkodzona, konieczne jest zaklejenie przeci. ISOVER
Na koniec montujemy pyty gipsowo-kartonowe. Wbpomieszczeniach
mokrych (azienka, kuchnia, pralnia) konieczne jest uoenie zielonych
pyt wodoodpornych, ktre przy brodziku ibwannie musimy dodatkowo
uszczelni, np. foli wbpynie. ISOVER
5/2016  %8'8-(0<'20 
ARTYKU PROMOCYJNY BAUDER POLSKA

7HUPRL]RODFMDQDMOHSV]DW\ONRQDNURNZLDFK
Termoizolacja na kro-
kwiach zapewnia opty-
malne docieplenie oraz
daje si atwo ibszybko
zamontowa. Stanowi ona
jednolit warstw zbpyt
poliuretanowych, ktr
R
norodno pyt BauderPIR daje kosztownego materiau, gdy wysoko
moliwo zamontowania trzech krokwi nie musi by dostosowana do gru-
montuje si zwyczajnie po lub wicej warstw wbjednym cyklu boci warstwy termoizolacyjnej, lecz wy-

zewntrznej stronie kon- roboczym.

Spodnia warstwa kryjca spenia funk-
starczy gdy jej grubo dostosowana b-
dzie tylko do podtrzymania konstrukcji.
strukcji dachu. Mocowanie cje paroizolacji. Na stronie wierzchniej
znajduje si warstwa kryjca zbzachodz-
Dotyczy to zarwno starego, jak ibnowego
budownictwa.
za pomoc specjalnych cym zakadem, ktr moe by rwnie
papa polimerobitumiczna ibktra suy PROSTA TERMOIZOLACJA
wkrtw systemowych jako dodatkowa warstwa odprowadzajca RWNIE BEZ DESKOWANIA
Bauder Spezialschraube wod. Stanowi to podkad klejony zgodny
zbwytycznymi.
BauderPIR nadaje si bardzo dobrze do
montau jako termoizolacja na krokwiach.
zapewnia pewne przymo- Warstw rodkow stanowi zabezpie- Dziki poczeniu na piro ibwpust pyty
czona warstwa zbwydajnego materiau ter- tworz szczeln samonon warstw ter-
cowanie. moizolacyjnego, jakim jest poliuretan. moizolacji.
%DXGHU3,5ZbNDGHMV\WXDFML
BAUDERPIR NA  BauderPIR SWE pyta do izolacji ter-
DESKOWANIU micznej ibakustycznej
ESTETYCZNE ROZWIkZANIE  BauderPIR PLUS wytrzymay element
Termoizolacja na krokwiach jest nie tyl- termoizolacyjny
ko najbardziej skuteczna metoda termoizo-  BauderPIR SF sprawdzony element ter-
lacji. Jest ona rwnie opacalna ibzapew- moizolacyjny
nia estetyczny efekt wizualny. Deskowanie  BauderPIR SDS dyfuzyjny element ter-
znajdujce si na krokwiach moe stano- moizolacyjny
wi efektowny element wykoczenia wn- 3\W\GRWHUPRL]RODFMLF]RQHM
trza. Dodatkow zalet jest oszczdno  BauderPIR TP-Kombi pyta termoizola-
cyjna przeznaczona do tapetowania, malo-
7HUPRL]RODFMD
wania lub tynkowania
QDNURNZLDFK Termoizolacja na krokwiach Termoizolacja pomidzy krokwiami
OHSV]HUR]ZL]DQLH  BauderPIR AZS pyta termoizolacyjna
6NXWHF]QR
MHGQROLWDZDUVWZDEH]PRVWNZWHUPLF]Q\FK PRVWNLWHUPLF]QHZbREV]DU]HNURNZL do stosowania wbpoczeniu zbtermoizola-
RFKURQDFDHMNRQVWUXNFMLGDFKX REFLHQLHNRQVWUXNFMLGDFKXUQLFDPLWHPSHUDWXU
cj pomidzy krokwiami
GRZROQDJUXERWHUPRL]RODFMLZb]DOHQRFLRG
SRWU]HE
WHUPRL]RODFMDRJUDQLF]RQDZ\VRNRFLNURNZL
 BauderPIR MDE/MSE. }
EUDNNRQLHF]QRFLPRQWDXWHUPRL]RODFMLRG
7HFKQLND ZbVWDU\PEXGRZQLFWZLHF]VWRQLHZ\VWDUF]DGOD
ZHZQWU]ZbEXGRZQLFWZLHVWDU\P
VSHQLHQLDZ\PDJDZ\W\F]Q\FK:692
V]DQVDRV]F]GQRFLG]LNLZ\PLDURPNURNZL
GRVWRVRZDQ\PZ\F]QLHGRVWDW\NL
Z\NRQDQLHNDGHMZDUVWZ\RVREQ\PQDNDGHPSUDF\
]PQLHMV]HQLHSU]HVWU]HQLSRGVXILWHP
KDDVLb]DEUXG]HQLHSRPLHV]F]HQLDSRGF]DVSUDF
ZbEXGRZQLFWZLHQRZ\PQLHSRWU]HEQHNRV]W\
WU]\ZDUVWZ\IXQNF\MQHZbMHGQ\PF\NOXURERF]\P
GRGDWNRZHZ\VRNRNURNZLPXVLE\GRSDVRZDQD
0RQWD ]b]HZQWU]DWZ\GRVWSGRGHWDOL
GRZ\PDJDQHMJUXERFLWHUPRL]RODFML
EUDNLQJHUHQFMLZbSRPLHV]F]HQLH
Z\NRQDQLHNDGHMZDUVWZ\RVREQ\PQDNDGHPSUDF\ %DXGHU3ROVND6S]bRR
]PQLHMV]HQLHSU]HVWU]HQLSRGVXILWHP XOJHQ7.XWU]HE\*3R]QD
KDDVLb]DEUXG]HQLHSRPLHV]F]HQLDSRGF]DVSUDF WHOIDNV
LQIR#EDXGHUSO
idealne rozwizanie:
 najwiksza wada: ZZZEDXGHUSO
szybko, precyzyjnie, ekonomicznie due straty ciepa, trudniejszy monta

 %8'8-(0<'20  5/2016

 GRZEJNIKI TO JEST MODNE

Wci na topie
Magorzata Kolmusi

Chocia we wntrzach coraz

czciej montuje si ogrzewanie
paszczyznowe, grzejniki wci
stanowi nieodzowny element ich
wyposaenia. Jednak oferowane
dzi modele, znacznie rni
si odbtych sprzed lat. Mog
przypomina rzeb albo
nowoczesny obraz.

FOT. ZEHNDER
TO JEST MODNE GRZEJNIKI

Najlepszy wybr
Tylko nieliczni inwestorzy zupenie
rezygnuj z grzejnikw na rzecz modnego
ostatnio ogrzewania podogowego.
Ichbmonta jest do prosty. Podogwki
natomiast nie da si uoy w kadym
domu. Zreszt instalacja ta nie zawsze jest
ekonomicznie uzasadniona. Ponadto nie
zapewnia szybkiego ogrzania wntrz np.
pobduszej nieobecnoci domownikw.
Rodzaj grzejnikw ma duy wpyw na
wygld pomieszcze, jednak podczas ich 3
wyboru nie mona kierowa si jedynie
W azienkach, oprcz tradycyjnych
estetyk. Nie kady grzejnik nadaje si do grzejnikw rurowych, montuje si urzdzenia
kadego typu instalacji grzewczej. Naley o rozmaitych, wyszukanych formach.
te zwrci uwag na jego moc i sposb (1 KALMAR, 2 PURMO, 34 JAGA)
podczenia. Wybr najlepiej skonsultowa
z fachowcem. Jeli w domu s dzieci, nie W ostatnich latach znacznie zmienia
si oferta produktowa grzejnikw. Wbrepre-
kupujmy wersji z ostrymi krawdziami.
zentacyjnych pomieszczeniach czsto montuje
Poza tym warto zwrci uwag na to, czy si takie, ktre wykonane s z cieszych lub
atwo bdzie je czyci z kurzu. grubszych elementw stalowych.
(5 ZEHNDER, 6 INSTAL PROJEKT, 7 ZEHNDER)

5 6 7
 9

10

8
Ozdoba wntrza
Grzejniki powinny wspgra ze stylem
wntrza, wszak zazwyczaj s one dobrze wi-
doczne w sezonie grzewczym nie wolno
przesania ich meblami ani grubymi zaso-
nami. Bogaty asortyment produktw pozwa-
11
la jednak bez trudu dobra co odpowied-
niego. W sprzeday s modele, ktre nie Czasy, wbktrych
rzucaj si w oczy i tzw. grzejniki ozdob- wybr grzejnika
ne, ktre montuje si w miejscu jak najlepiej ogranicza si
do kaloryferw
widocznym. Te ostatnie mog mie rozma- zbeliwnych eberek,
it form rzeby, wieszaka, dekoracyjne- dawno miny. Dzi
go, wymiennego ekranu przypominajce- moemy wybiera
go obraz. Grzejnik moe by zintegrowany wrd modeli, ktre
nie tylko peni funkcj
z umywalk albo aweczk, przeznaczon praktyczn, ale take
do przedpokoju bd salonu kpielowego. stanowi efektown
Do tej grupy zalicza si rwnie azienkowe dekoracj wntrza,
bobwygldaj jak obraz
grzejniki rurowe wbformie drabinki z mie-
lub rzeba.
dzi lub stali, wbrnych ksztatach i kolo- (8 ZEHNDER,
rach. Maj one niewielk pojemno wodn 9 INSTAL PROJEKT,
a wic ma bezwadno ciepln boraz 10 JAGA, 11 ZEHNDER)
niewielk moc grzewcz. Jeli wyposaone
s wbgrzak elektryczn, mog suy tak-
e poza sezonem grzewczym (umoliwi
szybkie wysuszenie rcznikw albo ogrza-
nie wntrza).
12

13 14

Paski grzejnik
obprostej, nowoczesnej
formie, mona bez
trudu dopasowa
dobwikszoci wntrz
azienki, kuchni,
salonu. (12 INSTAL
PROJEKT, 1314 ZEHNDER)
TO JEST MODNE GRZEJNIKI
To, co
najpopularniejsze
Chocia oferta producentw grzejnikw
wykracza poza utarte ramy, w dalszym ci-
gu popularne s modele pytowe i tradycyj-
ne eberka.
Grzejniki pytowe
Stalowe modele pytowe, ktre ciesz si
dzi najwikszym powodzeniem, ska-
daj si z jednej, dwch lub trzech pyt
grzejnych, przykrytych od gry kratk,
przez ktr wypywa ogrzane powietrze.
Znajdziemy grzejniki biae (najpopular-
niejsze) i kolorowe, z gadk lub profilowa-
n pyt czoow, z oebrowaniem konwek-
cyjnym (zwikszajcym moc grzewcz) lub
bez. Najatwiej utrzyma w czystoci te, kt-
re s gadkie, bez oebrowania (cho naj-
czciej ono wystpuje). Grzejniki pytowe
maj ma pojemno wodn (kilkakrotnie
mniejsz ni eliwne), zatem szybko reagu-
j na zmiany zapotrzebowania na ciepo.
Trzypytowe s najgrubsze i maj najwysz
moc. Temperatura urzdzenia jest zbliona
do temperatury wody w instalacji, co moe
prowadzi do tzw. przypiekania kurzu.
188 BUDUJEMY DOM 5/2016
16
Pytowa konstrukcja grzejnikw pozwala
ksztatowa proste i eleganckie formy.
15
(15 STELRAD, 16 KERMI)
Grzejniki czonowe stwie dobeliwnych, ich czony s ze sob
S to m.in. popularne niegdy eber- zespawane, wic nie mona dowolnie re-
ka eliwne. Dzi kupuje si je gw- gulowa wielkoci grzejnika.
nie do wntrz w stylu retro. Nale Aluminiowe grzejniki czonowe naj-
one jednak do najtrwalszych grzejni- czciej montowane s podczas remontu
kw m.in. z racji odpornoci na koroz- instalacji grzewczej, poniewa atwo za-
j. Wspczenie produkowane mode- stpi nimi modele eberkowe w wik-
le, dziki mniejszej pojemnoci wodnej, szoci przypadkw odpowiadaj im pod
szybciej si nagrzewaj. Montujc odpo- wzgldem mocy, wielkoci, rozstawu
wiedni liczb eberek, mona uzyska kocwek przyczeniowych. S lekkie,
podan moc grzewcz (odejmujc lub ale bardziej podatne na uszkodzenia me-
dodajc czony zmienia si moc urzdze- chaniczne. Maj kanay cyrkulacyjne,
nia, gdy zachodzi konieczno jej korek- ktre ukierunkowuj strumie powie-
ty). Grzejniki eberkowe produkowane s trza.
rwnie zebstali jednak w przeciwie-
Obecnie produkowane
17 18
modele eberkowe
bzastpujce klasyczne
eliwiaki charakteryzuj
si du pojemnoci
wodn i ciepln oraz
maymi oporami
przepywu. S odporne
nabkorozj i bardzo trwae.
(17 INSTAL PROJEKT,
1820 ZEHNDER)
20
19
 Urzdzenia
zebwspomaganiem
Grzejniki konwektorowe maj z kolei
posta metalowej rury z oebrowaniem
(zblamellami, ktre tworz tzw. ukad
oddawania ciepa), umieszczonej w obu-
21 22
dowie, ktra praktycznie si nie nagrze-
wa. Dziaaj inaczej ni pozostae mo-
23 24
dele (promiennikowe) oddaj ciepo
gwnie poprzez konwekcj, czyli pod-
grzewajc i wprawiajc w ruch powie-
trze. Dobrze speniaj sw rol, nawet
wtedy, gdy s zabudowane. W oso-
nie musz by jednak otwory wlotowe
bubdou i wylotowe u gry.
Opisywane urzdzenia s lekkie, zaj-
muj niewiele miejsca i maj du moc.
Dziki maej pojemnoci wodnej, naj-
szybciej si nagrzewaj/stygn (zale-
nie od potrzeb). Niestety, rozkad tempe-
ratury w pomieszczeniach ogrzewanych
konwektorami nie jest bardzo korzyst-
Grzejniki konwektorowe maj du moc i najszybciej si nagrzewaj oraz stygn.
ny ciepe powietrze gromadzi si pod (2122 ATLANTIC, 2324 JAGA)
sufitem, a chodne przy pododze.
Ponadto sprzyjaj unoszeniu si kurzu
Wzdu szerokich okien tarasowych, sigajcych
i zazwyczaj trudno utrzyma je w czy- dobpodogi, idealnie sprawdzaj si modele kanaowe, ukryte
stoci. Wbsprzeday s te modele ze w pododze. Grzej szybko i efektywnie. Tworz tzw. kurtyn
zdejmowan obudow, albo z moliwo- powietrzn i pozwalaj wyeliminowa zjawisko kondensacji
ci odchylenia od ciany, ktre bar- pary wodnej na przeszkleniach.
(25 JAGA, 26 VERANO , 27 REGULUS)
dzo atwo czyci. Pamitajmy, e jeli
w obudowie brak elementu odchylajce- 25
go strumie powietrza do wntrza po-
mieszczenia, albo grzejnik nie jest za-
montowany pod parapetem, na cianie
powstaj ciemne smugi.
Ciekawym rozwizaniem, i pewn al-
ternatyw dla grzejnikw ciennych 26
oraz ogrzewania podogowego, s kon-
wektorowe grzejniki podogowe (ka- 27
naowe). Wewntrz kanau, znajdujce-
go si w pododze, umieszczone s rury
zboebrowaniem (podczenie do in-
stalacji jest podobne, jak w przypadku
grzejnikw pytowych). Grzejniki tego
typu montuje si najczciej wzdu
wielkowymiarowych okien sigaj-
cych do podogi tam, gdzie brak miej-
sca na wariant cienny. System kana-
w grzejnych, rozmieszczonych wzdu
przeszkle, ogrzewa chodne powietrze
wnikajce do pomieszczenia, poza tym
osusza szyby (dziaa jak kurtyna z cie-
pego powietrza). Monta urzdze tego
typu trzeba jednak uwzgldni na etapie
wykonywania podkadu podogowego.

5/2016 BUDUJEMY DOM 189


28
Konwektory mog mie niewielk wysoko, dlatego czsto nadaje si im form
siedziska. (28 JAGA)
Pamitajmy, Ponadto podczas mrozw przy oknach jest bar-
29
ebdobr oraz sposb dzo niekomfortowo. Pamitajmy, e takie r-
montau grzejnika ma
ogromny wpyw na
wygld pomieszczenia.
Grzejniki azienkowe
montowane na
nkach mog tworzy
efektowne, aurowe
cianki. (2930 ZEHNDER)
30
190 BUDUJEMY DOM 5/2016
Istotne parametry
Moc grzejnikw dobiera si indywidualnie dla
poszczeglnych wntrz odpowiednio do za-
potrzebowania na ciepo, z uwzgldnieniem
strat cieplnych pomieszczenia oraz parame-
trw pracy instalacji grzewczej. W przypad-
ku nowych domw, informacje na temat strat
cieplnych bez problemu mona odnale wbpro-
jekcie budynku. Mona te zleci ich wyliczenie
lub przyj warto wskanikow (dla wikszo-
ci pomieszcze, speniajcych aktualne normy
ciepochronnoci, wynosi 5070 W/m2). Wbprzy-
padku wymiany grzejnika, wybiera si model
analogiczny do poprzedniego o ile nie zmie-
nio si zapotrzebowanie na ciepo w zwizku
z ociepleniem cian lub wymian okien. Lepiej
zamontowa grzejnik o nieco wikszej mocy,
ni o mniejszej, ni wymagana.
Jakie jest najlepsze miejsce na grzejniki?
Powinny znajdowa si tam, gdzie straty cie-
pa s najwiksze (gdzie trzeba uzupeni
jego ubytki) pod oknami i przy drzwiach ze-
wntrznych. Wbprzeciwnym razie temperatura
w poszczeglnych pomieszczeniach nie bdzie
wyrwnana sprzyja to np. parowaniu szyb.
da ciepa nie mog by zasonite meblami.
Niektre grzejnik wa nawet kilkadzie-
sit kilogramw. Ich stabilne zamocowanie
dobciany zaley gwnie od wspornikw osa-
dzanych w murze. Problematyczne jest przy-
twierdzenie urzdzenia do ciany pokrytej
pytami g-k (tzw. suchym tynkiem) koniecz-
ne moe by zastosowanie specjalnej podpo-
ry. W takiej sytuacji dobrym rozwizaniem b-
dzie te model przeznaczony do postawienia
na pododze.
Grzejniki podcza si do instalacji przy
uyciu zaworw (regulacyjnego na zasilaniu
i odcinajcego na powrocie), umoliwiaj-
cych jego zdjcie bez koniecznoci spuszczania
wody z instalacji. Zawr regulacyjny, przysto-
sowany do zaoenia gowicy termostatycz-
nej, montuje si tak, by gowica znajdowaa si
wbpoziomie. Sposb podczenia grzejnikw
zaley od rodzaju rur zastosowanych wbinstala-
cji oraz tego, czy zostay poprowadzone w pod-
odze czy w cianie. Trzeba wic sprawdzi,
czy dany model grzejnika przewidziano do
podczenia dolnego, czy jedynie do podcze
bocznych. Przy doborze elementw montao-
wych, naley wzi pod uwag rodzaj rur i wy-
miar gwintu kocwek przyczeniowych (naj-
czciej cala). }
PRAKTYKA EKSPLOATACYJNA
Kominki i piece
grzewcze
Lilianna Jampolska
ukasz Czonek Klubu Budujcych Dom,
kominek uytkuje od 2011 r.
Dom: murowany, dwukondygnacyjny, pow. 150 m2, ogrzewany kotem na gaz
pynny i instalacj solarn oraz kominkiem z grawitacyjnym rozprowadza-
niem ciepego powietrza.
Kominek: eliwny wkad, model z paleniskiem wyoonym szamotem, szyba-
mi naron i podnoszon; moc 16 kW, sprawno do 71%. Lokalizacja w sa-
lonie, w centrum domu, przy klatce schodowej. Komin z kanaem dymowym
systemowy, 220 mm. Kana nawiewny z PVC, przekrj 100 mm. Paliwo
bdrewno liciaste (buk, brzoza). Kominek uywany w celu ogrzania domu
w okresach przejciowych.
Decyzja: model z naron i podnoszon szyb wypatrzyem z on w punk-
cie, w ktrym zamawiaem kompleksow usug montersk. Od razu si nam
spodoba i tylko taki ostatecznie chcielimy, mimo e kominek budowalimy
ju na oparach budetowych i musielimy ci koszty. Z tego wzgldu nie
zrobilimy DGP i teraz troch al. Jeszcze wczeniej, podczas przygotowywa-
nia instalacji grzewczej i wodno-kanalizacyjnej, wykonawcy proponowali mi,
ebym zastosowa wkad z paszczem wodnym, ale u nas czsto nie ma pr-
du, wic baem si, eby nie zagotowa wody. Od znajomych syszaem, e
jest to powany kopot i trzeba mie drogie zabezpieczenia i UPS. Stano na
zwykym zamknitym kominku, bo i tak od pocztku zamierzalimy go trak-
towa tylko rekreacyjnie prawdziwym grzaniem domu i wody uytkowej zaj-
muje si albo kocio na gaz, albo solary. Ksztat kominka wymylilimy sami,
a firma kominkarska wykonaa kilka wizualizacji, rnicych si szczegami.
Po akceptacji postawia go w 2 dni.
Rady i przestrogi:
W miar uytkowania kominka widz, e ciepo rozchodzi si dobrze na otwar-
tym parterze i w pokoju na poddaszu, przez ktry przechodzi komin. Na reszcie
poddasza jest raczej zimno, wic jednak brakuje systemu DGP. Moe dorobi
go przy pierwszym powaniejszym remoncie domu. Tak jak si spodziewaem,
w kominku palimy weekendowo, gwnie jesieni. W tygodniu sporadycznie, bo
pno wracamy z on z pracy. Nadal bardzo si nam podoba wybrany model
z szybami podnoszon i naron. Kominek wyglda skromnie, ale elegancko.
Dla obnienia kosztw wybralimy model z dwoma szybami, a nie jedn git,
bo w tym drugim wariancie cena szybowaa ostro w gr. Rozpalanie i utrzy-
mywanie ognia jest proste, systemy szybrw i przepustw sprawnie dziaaj.
adna filozofia. Raz na miesic myj szyb specjalnym rodkiem. Raz w roku
wzywam kominiarza.
Koszty: wkad 5500 z; monta i obudowa 5000 z. Uytkowania drewno
zbwasnego lasu, czyszczenie komina 180 z.
Narona szyba podnosi si, co Komin z kanaem dymnym dla
uatwia dostp do paleniska. kominka (po prawej) wymurowano
zbgotowych ceramicznych ksztatek.
Kady, kto buduje dom, chce mie
kominek albo koz. W sprzeday znajduj
si rozmaite rodzaje zamknitych
wkadw, ktre mog ogrza dom
ibprzygotowa ciep wod. Tym, ktrzy
nie mog postawi kominka z wkadem,
producenci oferuj wolnostojce kozy
i piece kaflowe. Oto jakie urzdzenia
zastosowali u siebie nasi Czytelnicy.
Z
godnie z polskimi przepisami, kominek nie moe by jedy-
nym rdem ciepa w domu. Podstawowy system grzewczy
waciciele musz oprze np. na kotle, pompie ciepa, ewen-
tualnie elektrycznych grzejnikach. Jeli natomiast zaley im na in-
tensywnym udziale kominka w domowym systemie grzewczym,
przed wyborem rodzaju i modelu wkadu powinni skonsultowa si
z fachowcem i omwi z nim, z jakimi urzdzeniami wkad bdzie
wsppracowa oraz jak czsto i na jak dugo mieszkacy opuszcza-
j dom. Do kominka trzeba jeszcze potem dobra moliwie najlepsz
lokalizacj, uwzgldniajc, czy ciepo bdzie rozprowadzane sposo-
bem grawitacyjnym czy wymuszonym przez dmuchaw w systemie
DGP. Ponadto, adekwatnie do mocy wkadu, dopasowuje si przekrj
kanau nawiewnego i rednic kanau dymowego w kominie.
NIEKTRE WYMAGANIA TECHNICZNE
Kubatura pomieszczenia. Wntrze z kominkiem musi mie ku-
batur 4 m na 1 kW mocy kominka, i nie mniej ni 30 m. A za-
tem kominek o mocy 10 kW moe stan w pomieszczeniu o ku-
baturze 40 m. Przy typowej wysokoci 2,7 m oznacza to pokj
obpowierzchni przynajmniej 15bm2.
Kana nawiewny. W nowo budowanych domach, w ktrych
okna i drzwi s szczelne, powietrze potrzebne do spalania do-
prowadza si z zewntrz przez specjalny kana nawiewny. Kana
z rury z PVC lub z blachy ukada si pod posadzk i doprowadza
bezporednio do kominka lub w jego poblie. Wkad zamkni-
ty o mocy 10 kW potrzebuje a 100 m3 powietrza na godzin,
dlatego przekrj kanau powinien by do duy. Kana poje-
dynczy powinien mie ok. 15bcm rednicy, co daje powierzch-
ni przekroju ok. 200bcm, czyli tak jak dla kratek nawiewnych
montowanych w kotowniach. Ze wzgldw wykonawczych cz-
 TIMELESS NORWEGIAN CRAFT

UPUST
1.420,-*
JTUL I 18
Series

UPUST
do 1.260,-*
JTUL I 400
Series

UPUST
710,-*
JTUL F 8 BP

OFERTA WANA OD 01 MAJA DO 30 CZERWCA 2016 ROKU

LUB DO WYCZERPANIA ZAPASW WWW.JOTUL.PL

PRO- WIATOWY
BESTSELLER
MOCJA
DANISH HEATING IDEAS GRATIS
PRZY ZAKUPIE
PIECA LUB WKADU

UPUST DO W PROMOCJI

2.810,-*

SCAN 85-2 GLR SCAN 85-1 GWH SCAN 85-3 BP

OFERTA WANA OD 01 MAJA DO 30 CZERWCA 2016 ROKU

LUB DO WYCZERPANIA ZAPASW, DOSTPNA U WYBRANYCH PRZEDSTAWICIELI JTUL POLSKA.

* Upusty podano od cen netto. Wice ceny s ustalane i przedstawiane wycznie przez autoryzowanych dealerw Jtul w Polsce.
Kady autoryzowany dealer ma prawo i pen swobod stosowania wasnych cen, nie wyszych ni ceny maksymalne. ...a Jtul Group Company

Jzefa Czytelniczka Budujemy Dom, koz uyt-
kuje od 2001 i 2007 r.
Dom: w technologii szkieletu drewnianego, dwukondygnacyjny, pow. 140bm ;
ogrzewany pomp ciepa powietrze/woda i kotem na pellety oraz koz.
Koza: z eliwa; komora wyoona szamotem, w drzwiczkach aroodporna
szyba; moc 9 kW; sprawno do 80%. Lokalizacja w jadalni, przy cianie
przylegajcej do garau. Komin z kanaem dymowym systemowy, cera-
miczny o r. 220 mm. Paliwo drewno (sosna z ogrodu). Kominek uywany
wbcelu ogrzania domu w okresach przejciowych.
Decyzja: w latach 20012007, uywaam kozy, ale po rozbudowie domu kupi-
am mocniejsz, zamiast 5 kW ma teraz 9 kW. Poprzedni przyjacika wzia
ibbardzo si cieszy, bo dziaa do tej pory. Oba egzemplarze podchodz z tej sa-
mej polskiej firmy, ktra wytwarzaa je dla krajw Skandynawii ibpewnie dla-
tego s tak dopracowane. Szkoda, e producent ten ju nie istnieje. Ponownie
zamontowaam koz, a nie wkad, bo tak jest praktycznie i najwygodniej. Daje
ona tyle samo ciepa co kominek, a moe nawet wicej, bo grzeje ca sob
ibrur do komina. Jest prosta w budowie i w obsudze nie ma si tu co zepsu,
na pyty szamotu uwaam podczas wkadania drewna. Przy montau robota
te jest banalnie prosta, wystarczy wstawi rur w komin. Nie trzeba wymyla
obudowy, bo koza jest adna sama w sobie. Gdybym miaa wymienia, znowu
kupiabym tak sam. Ogrzewaa cay dom, kiedy fika mi piec w kotowni. niarska kosztuje od 120 z.
Rady i przestrogi:
Koz zamontowaam w innym miejscu, ni poprzedni. Podczas rozbudowy
domu, murarz wyla betonow podstaw, postawi nowy komin z gotowych
ksztatek i do niego podczy koz. Komin stawia dzie, koz podczy rap- oraz wzmocnienie (pogrubienie i dozbrojenie) fragmentu wylew-
tem w godzin! Z tego wszystkiego najwicej kopotu przysporzy transport
urzdzenia, bo jest piekielnie cikie, producent za unika sprzeday deta-
licznej i nie dawa wasnego. Mino, chwali Boga, ju 9 lat i z koz nic si nym i atwym do utrzymania w czystoci materiaem.
zego nie dzieje, chocia pal w niej nie takie drewno, jak potrzeba. Poniewa
wbogrodzie mam duo sosen, taki may las, uywam opadnitych sosnowych
gazi, bo trudno je przecie wyrzuca. Grzej koz, kiedy na dworze jest wil-
gotno, a nie chodzi centralne ogrzewanie. Jesieni i wiosn robi to codzien-
nie. Niezalenie od pory roku, zawsze rozpalam ogie, kiedy przychodz zna-
jomi. miej si, e to typowy atawizm taka pierwotna ch wsplnego
zgromadzenia si przy ognisku. Do ognia wszystkich bardzo cignie. Zalet
kozy jest to, e szybko si nagrzewa temperatura ronie w oczach! Stygnie
przez jakie 34 godziny. Co do obsugi co jaki czas spalam w niej niebie-
ski proszek, ktry wypala sadz w kominie. Gazie sosnowe, mimo sezono-
wania wbszopce, w trakcie spalania wydzielaj duo ywicznego osadu, ktry
osmala szyby, palenisko, komin. Gdybym palia dobrym drewnem, nie wiem,
czy proszek byby potrzebny, a szyba byaby duej czysta. Teraz musz j my
co 2bdni. Rokrocznie, we wrzeniu, komin czyszczony jest przez kominiarza.
Koszty: koza 2500 z, komin 2600 z. Uytkowanie: czyszczenie komina 150 z.
Dla eliwnej kozy wylano Koza o mocy 9 kW ma komor
betonow podstaw i postawiono wyoon szamotem, a w drzwiczkach
komin z ceramicznych ksztatek. aroodporne szyby. Na obudowie jest
194 BUDUJEMY DOM 12/2016
plka na czajnik z herbat.
Posadzka przed
kominkiem lub koz
2
powinna by wykonana
z niepalnego materiau,
np. pytek ceramicznych,
gresowych lub
kamiennych. KOMINKI DOVRE
sto atwiej jest poprowa-
dzi dwa mniejsze kanay
ni jeden duy. Kana na-
wiewny lokalizuje si po
napowietrznej stronie budynku, za w pomieszczeniu wyposaa
wbprzepustnic, umoliwiajc otwarcie i zamknicie kanau.
Odprowadzanie spalin. Do tego celu kominek wymaga od-
dzielnego kanau dymowego, ktrego rednica nie moe by
mniejsza od rednicy krca wylotowego z wkadu kominkowe-
go. Komin nie moe mie jednak rednicy mniejszej ni 15 cm
lub wymiarw 14 x 14 cm. Przepisy nakazuj czyci kana dy-
mowy co 3bmiesice w okresie jego uytkowania. Usuga komi-
Cok i podoga. Wkad kominkowy i jego obudowa s cikie
(mog way ponad 500 kg), wic wymagaj wytrzymaej pod-
stawy. Konieczne jest przynajmniej wydzielenie (zdylatowanie)
ki podogowej pod kominkiem. Posadzk wok kominka najle-
piej jest wykoczy gadkimi pytami gresu, bd innym niepal-
Moc nominalna i sprawno kominka. Te parametry dobiera
si zalenie od tego, czy kominek ma by podstawowym, czy tyl-
ko pomocniczym rdem ciepa. Jeli podstawowym, jego moc
musi wynosi 100150 W/m, sprawno minimum 70% (zaley
m.in. od cyrkulacji powietrza wok wkadu lub kasety).
Obudowa. Moe by tzw. gorca lub tzw. zimna. W pierwszym
przypadku, obudowa nagrzewa si i dodatkowo oddaje ciepo
do otoczenia. Mona j wykona z cegy szamotowej, klinkiero-
wej, zwykej, albo z gotowych elementw przekazujcych ciepo.
Wbobudowie zimnej wykonuje si izolacj ciepln, ktra tylko
minimalnie nagrzewa si ciepem z kominka.
WKAD Z PASZCZEM WODNYM
W tego rodzaju wkadzie, nonikiem ciepa jest woda, ogrza-
na wbwymienniku ciepa (tzw. paszczu), otaczajcym palenisko.
Pobwczeniu urzdzenia kominkowego w instalacj c.o. z obiegiem
gorcej wody w ktrej pracuje rwnie kocio np. na gaz ziemny,
gaz pynny, olej opaowy cay ukad grzewczy, automatycznie ste-
rowany odpowiednimi regulatorami, ogrzewa wszystkie pomiesz-
czenia w budynku oraz moe przygotowa ciep wod uytkow.
Wybierajc urzdzenie z paszczem, trzeba si liczy z tym,
e jego podczenie jest trudniejsze, ni zwykego wkadu i powi-
nien to zrobi fachowiec. Na etapie inwestycyjnym, naley ponie
co najmniej dwukrotnie wysze koszty montau, ale take zakupu
konkretnego urzdzenia, w porwnaniu z wkadem tradycyjnym.
Ceny rnych modeli wkadw z paszczem wodnym wynosz zwy-
kle minimum 4000 z. Jednak zakup elementw sterujcych ibza-
bezpieczajcych instalacj to czsto wydatek kolejnych 3000
4000bz! Opacalno korzystania zbtakiego urzdzenia wynika
zbniskiej ceny drewna, wbporwnaniu do ceny reszty paliw.
PRAKTYKA EKSPLOATACYJNA
Dorota i Grzegorz Czytelnicy Budujemy Dom,
kominek z DGP uytkuj od czerwca 2015 r.
Dom: murowany, dwukondygnacyjny, pow. 139 m2; ogrzewany kotem na pa-
liwa stae (groszek) i kominkiem z DGP.
Kominek: zamknity wkad z eliwa i stali, model z naron szyb; moc 16bkW;
sprawno do 70%. Lokalizacja w salonie, w centrum domu. Komin z kana-
em dymowym systemowy o r. 220 mm. Kana nawiewny z PVC i stali,
przekrj 120 mm. Paliwo drewno (buk). Kominek uywany w celu ogrza-
nia domu gwnie w okresach przejciowych.
Decyzja: kiedy kupilimy prawie cakiem wykoczony budynek, byo w nim
przygotowane miejsce na kominek, ale samego kominka jeszcze nie byo.
Chcielimy, eby zamknity wkad praktycznie ogrzewa cay dom, i eby ad-
nie wyglda, dlatego dobudowalimy system DGP i kupilimy model z naro-
n szyb. Kominek to alternatywa, gdyby z piecem co si stao. Piec jest na
groszek, wic zaley od prdu. Kominek niby te, bo ma dmuchaw, jednak
mimo wszystko ciepo rozchodzi si wszdzie.
Rady i przestrogi:
Dobrze, e mamy model z naron szyb, bo w maej przestrzeni na parterze,
ma tylko 36 m2, kominek wyglda lekko, no i widzimy ogie z kadego miej-
sca. Gdybymy go zrobili na prosto od strony kuchni i holu byby zabudowa-
ny i optycznie powierzchnia dzienna by si zmniejszya. W zasadzie od listo-
pada do kwietnia rozpalalimy kominek codziennie wieczorem i wkad dobrze
si sprawdzi jedyny mankament to to, e rczki si nagrzewaj, wic trze-
ba uwaa. Szyb czycimy co kilka dni rodkiem do kominka. Kiedy nawiew
dziaa, czuje si z anemostatw na grze zapach palonego drewna.
Cho kominek budowalimy 3 miesice po przeprowadzce, nie byo to strasz-
nie uciliwe. Rury DGP poprowadzilimy po strychu i zrobilimy nadmuch
do wszystkich pomieszcze na poddaszu. Super, e teraz moemy wykorzy-
stywa ciepo z kominka wszdzie na grze. Dmuchaw umiecilimy na stry-
chu i zupenie jej nie sycha, nawet kiedy wiatrak si zacza. Z anemosta-
tw sycha tylko delikatny, miarowy szum. Troch zachodu byo z kominem,
bo istniejcy by przystosowany do postawienia wkadu z przodu. Gdybymy
tak zrobili, kominek wyszedby na rodek salonu i zabra sporo cennego tu
miejsca. Kominek wsunlimy pod cian, a nad nim dostawilimy nowy ko-
min zb ksztatek, przekuwajc si przez stropy i dach. Zreszt rury DGP te
musiay przej przez 2 stropy. Wszystko to trwao 3 dni. Prace, cznie z obu-
dowaniem wkadu, sprawnie przeprowadzia firma od kominkw. Chcielimy
najpierw kominek z paszczem wodnym, ale wykonawcy odradzili nam to po-
wiedzieli, e taki kominek lepiej montowa podczas robienia instalacji wod-
nej i grzewczej. Nie upieralimy si przy tym, bo byoby wicej demolki, a my
ju przecie mieszkalimy.
Koszty: kominek z DGP, obudow, robocizn 12b000 z, w tym wkad 3500 z.
Uytkowanie: drewno ok. 1,5 mp. 320 z; czyszczenie komina 170 z.
Kratki wentylacyjne w obudowie
Wkad z naron szyb wyglda kominka (z granitu, ekranu aluminiowego
lekko w nieduej strefie dziennej. ibognioodpornych pyt g-k).
Zobacz jak
bezpiecznie
pali
w kominku
Wkad z paszczem wodnym to rodzaj dekoracyjnego kota
grzewczego, ktry ogrzewa pomieszczenie i podgrzewa wod
uytkow. HAJDUK
Niektre szczegy montau. Wkad z paszczem wodnym wy-
maga niezalenego zabezpieczenia przed przegrzaniem i nadmier-
nym wzrostem cinienia wody. Kominek mona zabezpieczy
zamknitym naczyniem wzbiorczym, lecz wwczas naley wy-
posay instalacj w urzdzenie do odbioru nadmiaru ciepa (eli-
minujce ryzyko przegrzania). Najczciej stosuje si wownic
schadzajc, podczon do instalacji wodocigowej i kanalizacyj-
nej. Warunek wsppracy wownicy zbtymi instalacjami jest ko-
nieczny, poniewa w instalacji z zestawem hydroforowym, w mo-
mencie braku zasilania elektrycznego, woda nie schodzi kominka.
Zaleca si dodanie zbiornika buforowego wody grzewczej o po-
jemnoci co najmniej 200 l. Bufor kompensuje chwilowe wahania
temperatury wody i uniezalenia przepyw wody przez kominek
od przepywu przez grzejniki. Jeli kominek obsuguje ogrzewa-
nie podogowe, trzeba zainstalowa ukad mieszajcy (specjalne
zawory), obniajcy temperatur wody na zasilaniu (przy instala-
cji podogowej, temperatura wody nie moe by wysza ni 55C).
Zamiast bufora specjalici polecaj uycie zbiornika akumulacyj-
nego o pojemnoci min. 1000 l. Bardziej ni bufor zwiksza on bez-
pieczestwo instalacji oraz umoliwia prac kominka przez du-
szy czas zbpen moc, co przekada si na jego wiksz sprawno.
KOMINEK Z DGP
W tym typie ogrzewania chodzi o ogrzanie powietrza, znajdujce-
go si midzy korpusem wkadu i obudow kominka, a nastpnie
o rozprowadzenie go kanaami do wyznaczonych miejsc w budyn-
ku. DGP, czyli dystrybucja gorcego powietrza, moe odbywa si
na dwa sposoby grawitacyjny wskutek samoczynnej cyrkulacji
powietrza lub wymuszony przez dmuchaw. Aby dugo kana-
w bya jak najkrtsza, urzdzenie zwykle planuje si w centrum
domu. Wkad powinnien mie mocno rozbudowane oebrowanie
na korpusie, bo wtedy proporcjonalnie wzrasta wydajno oddawa-
nia ciepa przez kominek. Powierzchni akumulowania i emitowa-
nia ciepa czsto zwiksza si piercieniami (tzw. radiatorami), kt-
re dodaje si nad korpusem wkadu. Tego rodzaju ogrzewanie moe
zapewni komfort cieplny w niektrych pomieszczeniach (rzad-
Kominek z system rur rozprowadzajcych ciepe powietrze moe
skutecznie ogrzewa niewielki dom. KRATKI.PL

Ania i Krzysiek Czonkowie Klubu Budujcych
Dom, kominek z paszczem wodnym uytkuj od
2012 r.
Dom: murowany, dwukondygnacyjny, pow. 116 m2, ogrzewany kotem na gaz
z sieci i kominkiem z paszczem wodnym.
Kominek: eliwny wkad z paszczem wodnym (39 l) i chodnic; moc 15,2 kW;
sprawno 70,3%. Lokalizacja w salonie, w centrum budynku. Komin z ka-
naem dymowym systemowy, ceramiczny o r. 220 mm. Kana nawiew-
ny bzbPVC, przekrj 160 mm. Paliwo drewno grabu, buku, dbu i brzozy.
Kominek uywany w celu ogrzania domu i przygotowania c.w.u.
Decyzja: kominek z paszczem zastosowalimy z trzech powodw. Po pierw-
sze w domu nie byo miejsca na rury DGP. Po drugie jedyna realna lokali-
zacja dmuchawy to blisko sypialni. Po trzecie i najwaniejsze drewno nadal
jest tasze od gazu, wic zaleao nam na moliwoci ogrzewania kominkiem
caego domu. Na emeryturze liczy si kady grosz, a poza tym ma si czas na
dogldanie kominka. Zamontowalimy go na etapie robienia instalacji wodnej
i c.o. Rnica w cenie wkadw polskich i norweskich jest ogromna, dlatego
wybralimy krajowy. Majster mia dodatkowe upusty i z nich skorzystalimy.
Rady i przestrogi:
Krzysiek: mog godzinami patrze w ogie. Dla mnie to drugi telewizor, cz-
sto sucham telewizora, natomiast patrz na kominek. W tego rodzaju komin-
ku temperatura spalania jest niska, dlatego palenisko i szyba szybko zarastaj
smo. Przy intensywnym paleniu szyb myjemy codziennie. W pierwszym
roku do ywego zeskrobywaem osad ze cianek paleniska, ale to nie ma
sensu, bo smoa natychmiast je brudzi. Teraz robi to co 23 tygodnie. Popi
wyrzucam na kompost po cakowitym wystudzeniu. Do ogrzewania uywam
gwnie kominka. Kocio gazowy dziaa w nocy i kiedy nie ma nas wbdomu.
Praca obu urzdze to automat. Majster od razu zaznaczy, e do skonfigu-
rowania sterowania musz wezwa elektronika, ktry modli si nad tym
cay dzie. Nie zabezpieczyem instalacji UPS-em, bo braki prdu s krtkie.
Zeb3brazy zaczo piszcze! Alarm wczy si, bo za wczenie woyem nowy PIEC WOLNOSTOJkCY
wsad bstary ma si prawie wyarzy. Wtedy zaczem spuszcza gorc wod Koza zajmuje mniej miejsca, ni kominek z wkadem, natomiast
przez kran w azience, raz nawet wynosiem grubszy kawa drewna na nieg.
Przy paleniu w kominku jest taniej, ni gazem. Dam prosty rachunek w zi-
mie zuywam tyle samo gazu co latem, kiedy piec podgrzewa jedynie c.w.u.
Za gaz pac wic tyle samo zim, co latem.
Ania: kominek dziaa cicho, poza tym wydziela 2 rodzaje zapachu. Kiedy
Krzysiek otwiera nieraz szybko drzwiczki i zapomni otworzy szyber, a w pa-
lenisku jest dym, idzie on na mieszkanie. Ale bywa te bardzo nieprzyjemny
zapach palonej gumy, gdy kominek za mocno si nagrzeje. Syszaam od zna-
jomych, e przy DGP cieplej jest w pokojach tu przy kominku i zimniej w od-
dalonych. U nas wszdzie jest tak samo ciepo! Kominek dziaa od padzierni-
ka do kwietnia. Ogie utrzymujemy przez cay dzie i ok. 23:00 dajemy ostatni
wkad. Tylko w silne mrozy Krzysiek wstaje w nocy i dokada opa. Zazwyczaj
rano myjemy szyb i znowu rozpalamy ogie. I tak na okrgo. Rocznie spa-
lamy 710 mp. drewna. Kupujemy pocite na kawaki obd. 40 cm. Kominiarza
wzywamy 2 razy, przed sezonem grzewczym i w trakcie.
Koszty: caa instalacja wodna i c.o. 50b000 z, w tym wkad 5400 z. Uytkowanie
drewno 14002000 z, czyszczenie komina 2 x 120 z.
Zdjcia z montau instalacja wodna Obudow wykonano zbpostarzanej
przy wkadzie i rura odprowadzenia dymu cegy, weny mineralnej z aluminiowym
do komina. ekranem i ognioodpornych pyt g-k.
ko uzyskuje si jednakow temperatur wbcaym budynku), lecz nie
przygotowuje c.w.u.
Jak zbudowa system DGP? Zaizolowane cieplnie kanay pro-
wadzi si pod podwieszanymi sufitami, albo ukada na nie-
uytkowym poddaszu. Tworzy si z nich mniej lub bardziej
rozbudowan sie, docierajc do wszystkich, bd tylko do wy-
znaczonych pomieszcze. Uywa si stalowych rur typu Spiro
oraz elastycznych przewodw karbowanych. Te drugie powin-
no si jednak stosowa tylko na poczeniach zbanemostatami lub
dmuchawy zbrozdzielaczem. Na wylotach kanaw umieszcza si
anemostaty (lub kratki).
DGP na sposb grawitacyjny. W maych domach z centralnie
umieszczonym kominkiem, na og poprzestaje si na sposobie gra-
witacyjnym, bowiem ruch powietrza odbywa si na zasadzie na-
turalnego zjawiska konwekcji. Ten sposb rozprowadzenia ciepa
zbkominka w praktyce najlepiej dziaa w wskich i wysokich bu-
dynkach, w innych jest zbyt mao efektywny, poniewa kanay
rozprowadzajce maj dugo najwyej 23 m i s w stanie ogrza
23 ssiadujce ze sob pomieszczenia, ewentualnie pooone nad
kominkiem. Gwn zalet grawitacyjnej wersji DGP jest to, e nie
wymaga zasilania elektrycznego.
DGP z wymuszonym obiegiem. Ten droszy i bardziej technicznie
skomplikowany system wykorzystuje si w rozlegych budynkach.
Dmuchaw zwykle podcza si w gwnym kanale nawiewnym, po-
wyej kominka (najlepiej na strychu, gdy haasuje). Wanym pa-
rametrem jest prawidowe dobranie jej wydajnoci (czyli objtoci
powietrza, ktre musi przetoczy przez kanay w cigu godziny).
Wydajno jest cile powizana z wielkoci systemu DGP.
ma porwnywaln sprawno, dlatego jest wietn propozycj dla
mionikw ognia, ktrzy nie mog lub nie chc u siebie zamon-
towa kominka. Zasadniczy warunek jest jeden tam, gdzie ma
ona stan, musi by dostp do odpowiedniego kanau dymowe-
go. Rzadko zachodzi konieczno wzmocnienia stropu, poniewa
koza jest lejsza od wkadu kominkowego i nie potrzebuje obudo-
wy. Wspczesne kozy (z eliwa i ze stali) maj aroodporne szyby
paskie lub panoramiczne, gadkie lub ze szprosami. Producenci
staraj si o to, eby urzdzenia efektywnie wytwarzay, akumu-
loway i oddaway ciepo (ca swoj powierzchni, take rur od-
prowadzajc dym do komina), abuytkownikom daway moliwo
patrzenia na ogie. W niektrych modelach mona piec i gotowa.
Moc kz pozwala ogrza nawet due pomieszczenia, a ich wzornic-
two zaspokoi gusta wszystkich kupujcych. Mona pali w nich
drewnem i brykietami. }
Nowoczesna koza moe mie dowolny ksztat i kolor, pasujcy
dobkadego wntrza. JTUL

Taras to specyficzne miejsce
bjednoczenie przynaley do domu
ibdo ogrodu, ale cigle jest naraony
nabnaprenia gruntu i zmieniajce si
czynniki atmosferyczne. Aby przez wiele
lat dobrze suy uytkownikom, trzeba
go waciwie zbudowa i wyposay.
Nasi Rozmwcy, z ktrych cz
zastosowaa metod na mokro, a cz
na sucho, ocenili swoje tarasy pod
wzgldem funkcjonalnym i estetycznym.
Wartobporwna ich dowiadczenia.
K
lasyczna technologia budowy tarasu, powszechnie nazy-
wana na mokro, wymaga mudnych prac budowlanych.
Polegaj one na wylaniu z betonu pyty, i potem uoeniu na
niej odpowiednich pytek, np. ceramicznych lub kamiennych bmro-
zoodpornych, o nasikliwoci do 5%, z klas cieralnoci IVV.
Naley podkreli, e podczas ukadania na pycie betonowej ma-
teriau wykoczeniowego nie bez znaczenia jest pogoda, uyty klej
ibfugi (koniecznie musz by elastyczne, wodoszczelne i mrozoo-
dporne), abwreszcie fachowo i staranno wykonawcy. Jeli za-
braknie cho jednego elementu z wyej wymienionych, na tarasie
szybko pojawi si usterki i nieodzowny bdzie mozolny remont.
Nic wic dziwnego, e od kiedy opracowano nowoczesne techno-
logie i materiay przewidziane do budowy tarasw na sucho, trady-
cyjna metoda na mokro ustpuje miejsca metodom mniej usterko-
wym i pracochonnym, szybszym i taszym.
NAJLEPIEJ NA SUCHO
Dla tych, ktrzy chc mie taras wykoczony nawierzchni
zbkostki lub pyt kamiennych, bd betonowych, najlepsza
jest technologia na sucho, z przepuszczalnym, ale utwardzo-
nym podoem. W jej przypadku, na dnie wykopu powstae-
go po usuniciu urodzajnego gruntu, rozkada si geowkni-
n (chronic przed zmieszaniem si nowo dosypanych warstw
zbrodzimym gruntem), a na skraju wykopu mocuje si obrzea
tarasu. Nastpnie w obrbie wykopu ukada si warstwy podbu-
dowy zbkruszywa i piasku. Do podsypki piaskowej czsto dodaje
si cement, miesza na sucho, zagszcza mechanicznie i profilu-
je spadek co najmniej 2%. Podoe wykacza si wybran na-
wierzchni z ksztatek betonowych albo z kamienia.
Zwolennicy wykoczenia tarasu deskami drewnianymi lub
kompozytowymi mog na przykad oprze tak podog na
punktowym fundamencie. W tym wypadku naley uoy war-
stw drenaow (np. ze wiru) w pytkim wykopie, wykonanym
wbobrysie przyszego tarasu (wystarczy gboko 20 cm). Potem
trzeba przygotowa fundament, ktry take nie musi by gboki
(ok. 50 cm). Mona zastosowa podpory z bloczkw betonowych,
albo tylko supki fundamentowe (wylewane na miejscu lub goto-
PRAKTYKA EKSPLOATACYJNA
Tarasy
Lilianna Jampolska

Monika Czonkini Klubu Budujcych Dom,
taras uytkuje od 2011 r.
Powierzchnia: tarasu 40 m2, domu 143 m2, dziaki 1000 m2.
Taras: narony, na pycie betonowej, ale pooony metod na sucho.
Wykoczenie kostka betonowa o gr. 6 cm, w ksztacie trapezu, kolor pa-
stello (beowy) i kasztanowy (brzowy). Zadaszenie we wnce, nad 1/3 tara-
su. Pooenie przy salonie i jadalni, poudniowy zachd i pnocny zachd,
wzdu bocznej i tylnej ciany budynku.
Decyzja: narona, betonowa pyta pod taras powstaa zgodnie z gotowym pro-
jektem domu, na etapie budowy fundamentw. Zaczlimy z mem stawia
dom w padzierniku 2009 r. i zaoenie byo takie, e bdziemy budowa do
pierwszych mrozw. Niestety, tu po wylaniu pyty na tarasie nagle przyszed
mrz wierzchnia warstwa betonu skruszya si i odchodzia caymi pata-
mi. Fachowcy stwierdzili, e nawet wylewanie wylewki samopoziomujcej nie
ma sensu, bo bdzie si kruszy. No wic wtedy pado na kostk, cho wcze-
niej, razem z mem mylelimy, e wykoczymy taras pytkami. Na szcz-
cie, byo na tyle nisko, e moglimy zastosowa kostk o gr. 6 cm i pooy
j metod na sucho, na piasku zmieszanym z cementem. Wykoczenie tarasu
w 2011 r. poczylimy z kadzeniem kostki na podjedzie do garau i ciece.
Poprosilimy firm brukarsk o wykonanie projektu i wybralimy z jej oferty
2bkolory kostki, ale do ukadania zatrudnilimy znajomych brukarzy (byli tasi).
Rady i przestrogi:
Firma od projektu prbowaa na nas wymusi zmian ksztatu tarasu i sku-
cie istniejcej pyty. Projektant przekonywa, e taras za winklem nie bdzie
potrzebny. Nie mia racji! Narony nam pasuje, bo jest dostatecznie duy
ibpodczas upaw moemy chowa si w cieniu za domem. Nasi wykonawcy
nie skuwali pyty. Pod kostk zmiecia si podsypka z piachu i cementu o gr.
4bcm. Tobwystarczyo i nawierzchnia do tej pory nie ma usterek! Kostka nie
jest liska bchodzi si po niej bezpiecznie. Plamy myje deszcz, albo robimy to
sami, wod z wa. W zimie odnieamy taras, eby woda z roztopw wsika-
a wbtrawnik. Przy zadaszonej wnce planujemy markiz (4,4 x 3 m).
Rok temu ssiedzi budowali taras i zostao im troch kostki. Dogadalimy si
z nimi. Robotnicy przerzucili narzdzia przez pot, przewieli materia, i przez
2bdni na naszym trawniku zrobili taras kpielowy, na ktrym rozkadamy ba-
sen o rednicy 3,5 m. Wczeniej po nim zostawaa na trawniku ysa plama ibmu-
sielimy co roku dosiewa traw. Teraz mamy ten problem z gowy, a wcho-
dzenie z kostki do basenu powoduje, e woda nie brudzi si od dbe trawy.
Koszty: 2011 r. nawierzchnie utwardzone 26b000bz, w tym projekt 1000bz,
materiay na cao 12b500 z, uoenie 12b500 z; taras kpielowy 2100 z.
Pod narony taras najpierw wylano Na pnocnym kracu
pyt z betonu, ale ostatecznie nawierzchnia zarasta mchem.
wykoczono go kostk betonow.

Karolina i Bartek Czytelnicy Budujemy Dom,
taras uytkuj od 2014 r.
Powierzchnia: tarasu 168 m2, domu 345 m2, dziaki 6500 m2.
Taras: wykonany metod na sucho. Wykoczenie pyty betonowe o gr.
8bcm, wymiary 80 x 80 cm, kolor popielaty i antracyt. Zadaszenie w salo-
niku zbmeblami ogrodowymi i nad stacjonarnym grillem. Pooenie pou-
dniowy wschd, wzdu tylnej elewacji, przy salonie i jadalni.
Decyzja: dziaka schodzi w d, rnica poziomw wynosi 2 m, wic wzdu ca-
ej tylnej ciany domu zbudowalimy taras ze schodami. W projekcie domu od
razu uwzgldnilimy 2 zadaszone miejsca do wypoczynku jedno do siedzenia,
drugie do grillowania. Zastosowalimy technologi na sucho, bo jest szybka
i atwa. Zdecydowalimy si na dwa kolory pyt betonowych: popielaty i antracyt.
Rady i przestrogi:
Karolina: Taras zaprojektowa m z myl o wygodnym wyjciu do ogrodu
z jadalni, salonu i sypialni. Czerpa inspiracje z kalifornijskich klimatw. Taras
jest przestronny, co czyni go wymarzonym miejscem do zabawy dla dzieci
bstarsze mog poszale na wrotkach, a modsze jedzi rowerkiem. wietnie
te sprawdza si na przyjcia z tacami. Nie trzeba si martwi, e bd lady
od szpilek. Zdecydowalimy si na poczenie dwch kolorw pyt aby doda
mu charakteru. Nie chcielimy ich ci, dlatego przy supach podpierajcych
dach zrobilimy wstawki z trawertynu i grysu. Niestety nasza creczka wsz-
dzie je roznosi i te bierze do buzi. W kamykach wysiewaj si chwasty, dlate-
go zamierzamy je zala przezroczyst ywic. Taras nie wymaga konserwacji
i atwo go czyci. I cho jasne pyty bardziej si brudz od ciemnych, to nie
zdecydowalibymy si zrobi tak duego tarasu w jednym kolorze. By moe
zmienilibymy tylko proporcje kolorw. Minus takiego tarasu to jego szybkie
nagrzewanie, co w cigu gorcych dni jest uciliwe. Warto wic wczeniej
przemyle czy ma si odpowiednio du cz zadaszon, zwaszcza jeli ta- wierzchni midzy deskami zachowuje si szczeliny o szerokoci
ras jest od poudnia. Cho mamy dwa daszki o powierzchni ponad 20 m2, to
zastanawiamy si jeszcze nad pergol i firanami wok zadaszenia.
Bartek: Technologia i materia zdaj egzamin. Teraz zmienibym kolor elemen-
tw przy samym grillu te jasne brudz si od wgla drzewnego i od tuszczu.
Pyty mona byo zaimpregnowa cho 2 razy myem cay taras myjk ci-
nieniow, maj plamy i mnie to drani. Pojedyncze plamy po kawie myj wod
z wa, ale na odsonitej czci wystarcza deszcz. Za kilka lat, w celu odwie-
enia, mam zamiar pomalowa popielat cz farb do betonu. Projektujc
dom dzisiaj, wicej tarasu wcignbym pod dach. Nagrzewanie si powierzchni
to nie kwestia pyt, tylko zbyt maych stref zadaszonych. Oczywicie, podczas
upaw pyty si nagrzewaj, lecz nigdy nie parz w stopy. W niektre wieczo-
ry chodzenie boso po ciepej nawierzchni jest wrcz przyjemne.
Koszty: 50 000 z razem z donicami, wymurowanymi z cegy klinkierowej.
Taras wzdu caej tylnej ciany
domu zbudowano z pyt betonowych
w kolorze popielatym i antracyt.
Poudniowo-wschodnia
Taras ma ze wszystkich stron ekspozycja i wysokie pooenie
schody i donice na kwiaty, dachu sprawia, e w gb saloniku
wymurowane z cegy klinkierowej. ogrodowego dociera soce.
Przestrze tarasu na gruncie mona oddzieli od reszty ogrodu
gazonami z kwiatami. POLBRUK
we). Poniewa tego rodzaju technologia wymaga, aby drewno nie
stykao si z betonem, legary, najczciej z kantwki drewnianej,
mocuje si w metalowych obejmach, albo izoluje pap. DobPolski
dotar rwnie i jest chtnie praktykowany system, wbktrym sta-
wia si legary z tworzywa sztucznego, a deski z drewna lub kom-
pozytu umieszcza dodatkowo na systemowych podkadkach (te
z tworzywa sztucznego), co powoduje, e nawierzchnia tarasowa
szybko schnie ibjest doskonale wentylowana od spodu. Bez wzgl-
du na wykorzystany system budowy tarasu, legary ukada si ze
spadkiem 12% w stron ogrodu. Im wicej zaplanuje si podpr,
tym legary mog mie mniejszy przekrj. Podczas mocowania de-
sek tarasowych do przyszykowanych legarw, uywa si specjal-
nych wkrtw do drewna.
Na tarasach nie ukada si desek szerszych ni 15 cm, a dla pra-
widowej wentylacji i szybszego odprowadzenia wody z ich po-
cobnajmniej 0,5 cm. We wspomnianym ju systemie, deski nie s
uszkodzone przez wkrty, poniewa elementy mocowania znaj-
duj si pod nimi. Ten sposb montau, oprcz ochrony drewna
(wbotworach nie zbiera si woda i brud, wic deski nie prchniej),
pozwala atwiej sprzta nawierzchni oraz wycyklinowa j, jeli
po latach uytkowania zajdzie taka potrzeba.
NAWIERZCHNIE TARASW WYKONANYCH
NAbSUCHO
W sprzeday znajduje si bardzo bogata gama materiaw wyko-
czeniowych z drewna, kompozytu, kamienia i betonu.
Drewno. Dawniej na tarasach ukadao si deski z drewna kra-
jowego (w taszej wersji stosowano drewno sosnowe, w droszej
trwalsze modrzewiowe, akacjowe lub dbowe). Obecnie dla mi-
onikw naturalnego polskiego drewna, producenci przygotowa-
li nowoczesne wyroby, poddane obrbce termicznej w temperatu-
rze 150260C. Na przykad deski z termojesionu charakteryzuj
si zwikszon odpornoci na niesprzyjajce czynniki otoczenia.
Maj podobn trwao jak egzotyczne gatunki drewna, takie jak
tek, bangkirai, ipe, badi itp. Tak jak wyroby z drewna egzotycznego,
deski tarasowe po obrbce termicznej nie wymagaj impregnowa-
nia rodkami grzybobjczymi. Mona, ale nie trzeba, konserwowa
je specjalnym olejem (regularne malowanie olejem zaleca si gw-
nie ze wzgldu na utrzymanie estetycznego wygldu nawierzch-
ni, po zaolejowaniu deski sprawiaj wraenie wieo pooonych
i zadbanych).
Fabryczny lifting przesza powierzchnia desek, przeznaczonych
na zewntrz producenci poddaj wierzchni warstw drewna jed-
nostronnemu ryflowaniu, poniewa podune rowki skutecznie za-
pobiegaj paczeniu si desek i polizgom na uzyskanej z nich na-

ZDANIEM EKSPERTA
Jakie zalety ma taras montowany na wspor-
nikach? Jakie pyty tarasowe mona w ten
sposb ukada?
Kamil Taras montowany na wspornikach jest coraz
Drewczyski
popularniejszym rozwizaniem, stosowanym
Meneder ds.
Wsparcia Sieci na przydomowych tarasach i balkonach. To je-
Sprzeday den zb prostszych i wygodniejszych systemw
LIBET montau, ktry pozwala unikn radykalnych
zmian w strukturze podoa. To dlatego dosko-
nale sprawdzi si on zarwno na ustabilizowanym gruncie, jak i nowych
czy te starych wylewkach betonowych. Dziki niemu jestemy wbsta-
nie stworzy trwa, jednolit i wyjtkowo estetyczn nawierzchni. dlatego, e taras ma poudniow ekspozycj, a poza tym na dziace przy lesie
Cobwane, ukadanie pyt na wspornikach umoliwia przeprowadzenie
instalacji pod ich powierzchni, szybk inspekcj warstw pod okadzin
oraz uatwia odprowadzenie wody. Dodatkowo daje ono due moliwo-
ci zagospodarowania i aranacji przestrzeni.
Do montau tarasu na wspornikach idealnie nadaj si gresy porce-
lanowe z grupy Libet Ceramic oraz pyty Tierra, Soledo, Limbra, wybra-
ne produkty z systemu Maxima, pyty Karre oraz Monza Elegante.
wierzchni. Niektrzy uytkownicy wol jednak zwyke deski,
bobatwiej mona je odnowi przez zeszlifowanie i pomalowanie.
Kompozyt (WPC). Produkuje si z niego wyroby do atwej i szyb-
kiej budowy tarasw. Kady zestaw zawiera deski (z profilem pe-
nym lub komorowym), legary, spinki do montau, listwy wyko-
czeniowe itp. Cho taki materia jest drogi, poleca si go z powodu
trwaoci oraz odpornoci na czynniki mechaniczne i biologiczne
(kompozyt to mieszanina PVC i surowca naturalnego, ktr specjal-
nie opracowano dla uniknicia wad drewna). Jednoczenie wytwr-
cy staraj si nada mu naturalny wygld niektre deski robi to za nas deszcz. eby nie rysowa podogi tarasu, kupilimy lekkie meble
z ryflowaniem udzco naladuj drewno. Nawierzchnia z kompo-
Lena Czytelniczka Budujemy Dom,
taras uytkuje od 2007 r.
Powierzchnia: tarasu 31,3 m2, domu 110 m2, dziaki 3000 m2.
Taras gwny: na pycie betonowej. Wykoczenie gadkie deski z drewna
egzotycznego bangkirai, uoone systemem DECK-DRY. Pooenie poudnie,
przy tylnej elewacji, przy salonie. Taras pod grill: uoony metod na sucho
zbelementw BDO (betonowe drewno ogrodowe), wymiary 2 x 2 m.
Decyzja: system DECK-DRY wybraam z mem dlatego, e nierdzewne wkr-
ty znajduj si od spodu desek, i to powoduje, e mona po tarasie chodzi
bos stop i nie ma obawy, e si kto zaczepi o jakie ruby, gwodzie, albo
one sobie wyjd. A dwa w tym systemie na wierzchu desek nie ma dziur,
wbktrych moe zbiera si woda spywa szybko z desek przez kapinosy na
betonow pyt, i nie powoduje niszczenia drewna. Trzy deski s przytwier-
dzone do legarw z PVC, nie drewnianych. Deski egzotyczne zaplanowalimy
chcielimy mie naturalne drewno, tyle e dostatecznie trwae. Nie wziam
ryflowanych desek, baam si, e z czasem ryfle bd si upa i powstan
drzazgi. Na taras do grillowania uylimy elementw BDO.
Rady i przestrogi:
Monter z firmy, w ktrej zamwilimy projekt i drewno, przyjecha z kilkoma
gotowymi kasetonami i po ptorej godziny taras by skoczony. Zalet sys-
temu jest to, e jeli pod podog zbierze si brud, fragmenty podestu, zoo-
ne zbczterech desek, mona atwo podnie i wysprzta betonow pyt. Do
zbicia kasetonw monter uy desek o d. 200 cm i szer. 11,8 cm. To chroni je
przed paczeniem si. Tylko w jednym miejscu, tam gdzie pada na nie woda ze
zraszacza, deski lekko si zwichroway, ale w zasadzie cay taras od 9 lat nie
ma usterek. Jego wad jest natomiast olejowanie. Robilimy to co roku, jed-
nak ostatnio w oleju by jaki barwnik i deski zrobiy si ciemne. Mylaam ju
nawet, eby zeszlifowa deski. Mona to zrobi, bo nie s ryflowane! Mimo co-
rocznego olejowania, delikatnie popkay, i gdyby miay ryfle, pewnie popka-
yby bardziej. Olejowanie caego tarasu przez dwie osoby trwa jakie 2,5bgo-
dziny. Przedtem starannie zamiatamy taras. Ciemniejsza deska nagrzewa si
mocniej, ale nadal mona po niej chodzi boso, nie parzy. Nie myjemy tarasu,
z aluminium. Pierwszy raz nie schowalimy ich na zim ibsiatka na siedziskach
REKLAMA zasza czarnym osadem, moe glonami. Lepiej
chowa meble pod dachem, ni pniej je my.
Koszty: taras z drewna 18b900 z; olejowanie raz
w roku 350 z.
Gwny taras wykonano z drewna bangkirai,
ten pod grill z betonowej imitacji drewna.
Deski maj Betonowe elementy
mocowania pod do zudzenia imituj
spodem. bale dbowe.
PRAKTYKA EKSPLOATACYJNA TARASY


Krysia Czytelniczka Budujemy Dom,
tarasbuytkuje od 2007 r
Powierzchnia: tarasu 33 m2, domu z piwnic 214 m2, dziaki 2750 m2.
Taras: na betonowym stropie nad piwnic. Wykoczenie mrozoodporne iban-
typolizgowe pytki ceramiczne, wymiary 30 x 30 cm; umocowane na elastycz-
Do nowoczesnej architektury budynkw
nej, wodoszczelnej i mrozoodpornej zaprawie klejowej. Zadaszenie i osona
pasuj prostoktne betonowe pyty
od wiatru nad caym tarasem pergola z kantwki sosnowej, przykryta py- dostpne w wielu kolorach. SEMMELROCK
tami z poliwglanu komorowego o gr. 10 mm oraz na zachodnim boku prze-
suwna cianka z takich samych pyt. Pooenie poudnie, wzdu tylnej ele- zytu w trakcie eksploatacji jest wyjtkowo atwa w pielgnacji do-
wacji, przy kuchni i jadalni. brze myje j deszcz, ale mona j czyci wod i myjk cinieniow.
Decyzja: po przeprowadzce na wie, chciaam mie duy, zadaszony, ale jasny Natomiast nie potrzebuje konserwacji i malowania.
taras, bo wiadomo byo, e bdzie si z niego czsto korzysta. Przygotowalimy Kamie. Tarasy z nawierzchni z kamienia s uniwersalne
go z nieyjcym ju mem podczas przebudowy letniego domu na caoroczny. i ponadczasowe. Posadzka, wykoczona kostkami albo pyta-
Jako posadzka na tarasie suy betonowy strop Teriva nad piwnic z kotowni. mi, wycitymi z najtwardszych i najtrwalszych ska jak gra-
Wykoczylimy go pytkami ceramicznymi. Cay taras i zewntrzne zejcie do nit, bazalt, serpentynit, sjenit to inwestycja bardzo opacalna.
piwnicy zadaszylimy, eby mie oson przed deszczem i niegiem. Na da- Taki taras wyglda elegancko i adnie, komponuje si zarwno
chu pooylimy pyty z poliwglanu, s trwae i przezroczyste bnie zacieniaj zbtradycyjn, jak i nowoczesn architektur domu, a co waniej-
kuchni i jadalni. Sam taras, zwrcony na poudnie, w lecie zacienia modrzew, sze, przy odrobinie pielgnacji (wstpnej impregnacji kamienia
a kiedy jest tu za duszno, przeprowadzam si do przewiewnej altany w ogrodzie. i myciu myjk cinieniow), wbdobrym stanie przetrwa co naj-
Rady i przestrogi: mniej kilkadziesit lat.
Dobrze, e kupilimy grube pyty z poliwglanu, bo bez uszczerbku zniosy Beton. Elementy z betonu to najszersza grupa materiaw, prze-
wbzeszym roku silne gradobicie. Wyrzdzio wiele szkd, np. zniszczyo mi na- znaczonych do wykoczenia tarasw zbudowanych metod na
miot sutana w ogrodzie. Pyty s mocne i dziewczyna od sprztania moe po sucho. Wystpuj w bogatej gamie ksztatw i kolorw. Tym, kt-
nich chodzi, gdy co roku myje dach. adnie rozpraszaj wiato. Na pocztku rym zaley na dugowiecznoci i estetycznym wygldzie tarasu,
nie zamykalimy zachodniej ciany, ale poniewa hulao wszystko na tarasie, producenci oferuj wszelkiego rodzaju kostki, pytki i pyty od
po roku ju m sam zbudowa przesuwn ciank. Kupilimy wczeniej na razu zaimpregnowane fabrycznie, dziki czemu s trwae i atwe
wszelki wypadek troch wicej pyt, jakby co na dachu pkao, wic je wy- w pielgnacji. Wiele zbnich imituje naturalny kamie.
korzysta. Zachodnie wiatry ju nie przeszkadzaj, potny przecig znikn.
W zimie nie nawiewa ciegu. W lecie wewntrz tarasu tworzy si mikroklimat NAWIERZCHNIE TARASW WYKONANYCH
i kwiaty tu si wietnie trzymaj. Jest tylko jedna wada poliwglanu bardzo NAbMOKRO
si rozszerza i kurczy, kiedy latem jest gorco, trzeszczy tak, e a w gowie Jeli dom ma wylan (czyli metod na mokro) tarasow pyt z be-
widruje. Bardzo mnie cieszy, e modrzew kadzie na pyt pcie, bo inaczej tonu, nie oznacza to jeszcze, e koniecznie trzeba j wykoczy
latem byoby tu nie do wytrzymania. Taras jest czynny przez cay rok w zimie mrozoodpornymi i antypolizgowymi, pytkami ceramicznymi.
suy do werandowania ibpatrzenia na onieony krajobraz. Szybkim i tanim sposobem jest pomalowanie pyty farb do be-
Pytki tarasowe pooono fachowo przez 9blat nic nie odpado, ale dzisiaj tonu, przeznaczon na tarasy i balkony. Farba ma waciwoci po-
zamiast nich uoyabym kostk. Pytki pod dachem s suche, lecz na scho- dobne do pytek, jest wodoszczelna i antypolizgowa, a ponadto
dach bywaj mokre i wtedy s liskie. Ju polizgnam si, schodzc w zi- mona j kupi w rnych barwach, co znacznie uatwia dopasowa-
mie do piwnicy, dlatego w zimie ustawiam przy nich resztk pyt poliwglanu nie nawierzchni tarasu do kolorystyki budynku. Przed pooeniem
i demontuj na lato. Posadzk myje si atwo mopem. Komunikacja z tarasem farby trzeba starannie oczyci podoe zbpyu oraz zagruntowa.
jest wygodna, bo znajduje si tu przy kuchni. Innym rozwizaniem jest pokrycie pyty mas ywiczn: poliu-
Koszty: pytki ceramiczne 26 z/m2; pyty poliwglanu komorowego 4000 z. retanow lub epoksydow. Taka nawierzchnia nie ma cze, ani
szpar i jest idealnie rwna, wic bardzo uatwia mycie i zamiata-
nie. }

Betonowa nawierzchnia tarasu jest atwa do utrzymania

wbczystoci, a po deszczu nie jest liska. BRUK- BET, LIBET

Pyt tarasow z poudniow

ekspozycj latem zacienia modrzew.

Obszerny, zadaszony i zasonity Po pierwszej zimie, zachodni bok

od wiatru, taras wykorzystuje si zasonito od wiatru ciank przesuwn
przez cay rok. zbpyt poliwglanu komorowego.
ARTYKU PROMOCYJNY /,%(7
Gres porcelanowy Libet Ceramic - harmonijne aranowanie posesji
+DUPRQLMQDDUDQDFMDGRPX
]DUZQRZQWU]DMDNLbWHUHQX
ZRNQLHJRWRPDU]HQLH
ZDFLFLHOLZLHOXSRVHVML
1LHVWHW\EUDNRGSRZLHGQLFK
PDWHULDZZ\NRF]HQLRZ\FK
]Z\NOHSRZRGRZDHRELH
VWUHI\QLHWZRU]\\VW\OLVW\F]QHM
FDRFL6SRVREHPQD
UR]ZL]DQLHWHJRSUREOHPX
Lb]DFKRZDQLHSHUIHNF\MQHM
VSMQRFLMHVWZ\EUSURGXNWZ
]bOLQLL/LEHW&HUDPLF7R
NROHNFMDQLH]Z\NOHHOHJDQFNLFK
JUHVZSRUFHODQRZ\FK
NWUH]bSRZRG]HQLHPPRQD
]DVWRVRZDQD]HZQWU]
LbZHZQWU]EXG\QNX
Kamie, beton ibdrewno to trzy materia-
y wykoczeniowe, ktre wbostatnim cza-
sie ciesz si ogromn popularnoci ibdu-
ym uznaniem projektantw. Niestety,
kady zbnich ma ograniczenia, ktre spra-
wiaj, e wykorzystanie ich jednoczenie
wbdomu ibna terenie posesji bywa trudne
lub wrcz niemoliwe. Produkty zbkolekcji
Libet Ceramic doskonale odwzorowuj wy-
gld naturalnych desek, betonu oraz blo-
kw skalnych, abdo tego pod wzgldem wa-
ciwoci wbwielu kwestiach przewyszaj
pierwowzory. Przede wszystkim s one nie-
zwykle odporne na plamienie, zmienne
temperatury oraz dziaanie rodkw che-
204 BUDUJEMY DOM 
micznych. Pyty, pomimo niewielkiej wagi ibstrukturze, to cao bdzie prezentowa-
oraz gruboci, mog wytrzyma ciar po- a si naprawd wyjtkowo. Zastosowanie
nad 1000 kg, abdo tego bardzo atwo si je drewnopodobnych gresw SUNDECK
ukada ibdemontuje. Co wicej, produkty wbdomu ibwok niego sprawi natomiast, e
Libet Ceramic nie wymagaj specjalnych ogrd bdzie wizualnie czy si zbkuchni
zabiegw konserwacyjnych ibbardzo atwo bd salonem, bez maa wchodzc do po-
utrzyma je wbczystoci. Wszystko to spra- mieszczenia. Dla wyraniejszego oddziele-
wia, e s niezwykle uniwersalne ibwszech- nia stref, ale przy jednoczesnym zachowa-
stronne. Gres porcelanowy wietnie nadaje niu aranacyjnej spjnoci, warto poczy
si zatem do uoenia na cianach, scho- pyty obwymiarach 60 60 cm zbtymi obfor-
dach ibpodogach wbpomieszczeniach domo- macie paneli podogowych (30 120 cm).
wych. Zbuwagi na olbrzymi wytrzymao Waciciele modnych loftw, abtake wiel-
ibtrwao, zbpowodzeniem mona stoso- biciele stylu industrialnego, zbpewnoci
wa go take na tarasie, wbogrodzie ibwo- zainteresuj si zbkolei pytami zbkolek-
k basenu. Decydujc si na pyty Libet cji OFFICINE. Gres porcelanowy obwygl-
Ceramic warto jednak pamita, e wbwer- dzie surowego, przetartego betonu moe
sji przeznaczonej do montau zewntrzne- by wykorzystany jednoczenie jako oka-
go maj one grubo 20 mm, natomiast we dzina cian, nawierzchnia podogi wbcaym
wntrzach ukada naley elementy 10-mi- mieszkaniu, abtake znale zastosowanie
limetrowe. na balkonie lub zaadaptowanym dachu.
Wicej informacji na temat produktw zbli-
JEDYNA GRANICA nii Libet Ceramic znale mona na stronie
TO WYOBRANIA www.ceramic.libet.pl }
Gres porcelanowy Libet Ceramic to pro-
dukt, ktry otwiera przed dekoratorami nie-
mal nieograniczone moliwoci arana-
cyjne. Sposobw jego wykorzystania moe
by zatem tyle, ile podpowie wyobrania.
Imitujce kamie pyty Aristoni, STONES
2.0. czy TRIBECA doskonale sprawdz si
na cianach korytarza ibna elewacji bu-
dynku, tworzc jednolit ibniezwykle har- LIBET S.A.
ul. Powstacw l. 5, 53-332 Wrocaw
monijn paszczyzn. Jeeli doda do tego tel. 71 33 51 101, fax 71 33 51 100
elementy dekoracyjne RIFT obpodobnym www.ceramic.libet.pl
odcieniu, ale obzupenie innym formacie www.libet.pl
PORADNIK URZkDZANIA OGRODU PIEL}GNACJA DREWNA NA ZEWNkTRZ DOMU

3LNQHPLPRODW
0DJRU]DWD.ROPXVL
FOT. ALTAX

Drewno, cho cieszy si wielk popularnoci buduje si zbniego ogrodzenia,

tarasy, elementy maej architektury (altany, pergole) ibprodukuje meble ogrodo-
we do szybko niszczeje. Najpopularniejsze sosnowe niezabezpieczone
ibwystawione na wpyw czynnikw atmosferycznych, ju po kilku sezonach ulega
rozkadowi. Aby mogo nam suy przez dugie lata, konieczna jest jego systema-
tyczna konserwacja.

W
iosenna aura zachca do spdza-
nia czasu na tarasie ibdo porzd-
kw wbogrodzie. To take dobry
moment, by skontrolowa stan drewnia-
nych konstrukcji ibbudowli wok domu.
Sprawdmy, czy zabezpieczajca powo-
ka zbfarby lub lakieru nie popkaa, albo si
nie stara. Abmoe powierzchni pokryy wbsposb cinieniowy) nie zabezpiecza go
glony, mech albo grzyb? Zauwaenie cho- na zawsze.
by jednego zbpowyszych symptomw po-
winno zmobilizowa nas do dziaania. DLACZEGO DREWNO
Powierzchnia drewna raz na kilka lat wy- NISZCZEJE?
maga bowiem odnowienia. Impregnacja Drewno uytkowane na zewntrz domu jest
(nawet jeli bya wykonana fabrycznie naraone na dziaanie czynnikw atmos-

 %8'8-(0<'20 5/2016

 Drewno goci chyba wbkadym ogrodzie wykonuje si zbniego meble, ogrodzenia, tarasy, elewacje. Aby nie ulegao niszczeniu, raz na kilka
lat trzeba odnowi jego powierzchni przy uyciu impregnatu oraz lakieru czy te farby. SADOLIN, V 33
ferycznych musi stawi czoo jesiennym
deszczom, opadom niegu ibsocu, ktre la-
tem rozgrzewa jego powierzchni do kil-
kudziesiciu stopni Celsjusza. Ponadto jest
atakowane przez grzyby ibowady.
3URPLHQLRZDQLHVRQHF]QH niszczy li-
gnin jeden zbpodstawowych skadnikw
drewna, odpowiadajcy za jego wytrzy-
mao ibsztywno. Wskutek tego, mate-
ria szarzeje, staje si porowaty ibpodatny na
niekorzystny wpyw wody.
Wskutek zmian poziomu ZLOJRWQRFL, bu-
dulec pcznienie ibkurczy si, co prowadzi
do osabienia jego struktury. Ponadto za-
wilgocone drewno to doskonaa poywka
Preparaty do wykaczania tarasw
musz tworzy tward powok, chronic
deski przed cieraniem. BONDEX , JEDYNKA
dla grzybw. Niektre zbnich powoduj jego
rozkad (butwienie), inne tylko sinizn, kt-
ra nie obnia wytrzymaoci materiau, ale
wyglda nieestetycznie. Szczegln ochro-
n trzeba wic otoczy te czci elementw,
ktre mog mie kontakt zbziemi ibpocho-
dzc zbniej wilgoci (np. supki ogrodze
czy trejay).
Wilgotno nie ma natomiast znacze-
nia dla RZDGZ erujcych wbdrewnie
drcych korytarze ibpogarszajcych jego
waciwoci fizyczne. Kornik, spuszczel,
koatek, drwalnik ibinne owady dobrze
czuj si zarwno wbsuchym, jak ibmokrym
materiale.
KTRY MATERIA JEST
NAJWRALIWSZY?
Due znaczenie ma rodzaj drewna. Tzw.
PLNNLH sosny, wierku czy topoli jest
niezbyt trwae, bo atwo chonie wod.
7ZDUGH drewno dbu, buka, jesionu, gra-
bu, cisu wykazuje wiksz odporno.
Wyroby zbdrewna HJ]RW\F]QHJR s do
drogie, za to trwae ibnie wymagaj impre-
gnacji, bo zawieraj duo naturalnych sub-
stancji oleistych.
Pamitajmy, e wilgo atwo cho-
nie QLHREURELRQ\, szorstki materia. Aby
zwikszy jego ywotno, naley go ohe-
blowa.
5/2016  %8'8-(0<'20 
PORADNIK URZkDZANIA OGRODU PIEL}GNACJA DREWNA NA ZEWNkTRZ DOMU

Duo uwagi naley powici doborowi produktw ochronnych. Producenci oferuj bowiem rozmaite wyroby. Najlepiej kupowa je
wbspecjalistycznych sklepach. ALTAX , VIDARON, VIDARON

Starannej, systematycznej pielgnacji
wymaga drewno, ktre jest VWDOHQDUDR
QHQD]DPRNQLFLHLbVLOQHQDJU]HZDQLHRG
VRFD. Dotyczy to przede wszystkim po-
tw, elewacji, altan, trejay ibnawierzch-
ni niezadaszonych tarasw. Znacznie wol-
niej niszczej przenone obiekty, jak meble
ogrodowe, ktre mona atwo schowa pod
zadaszenie wbrazie niesprzyjajcej aury,
albo gdy nie s uywane.
JAK DOBRAm PREPARAT?
Musimy uwzgldni przede wszystkim ga-
tunek drewna, jego zastosowanie wbogro-
dzie oraz nasze preferencje wizualne.
Czytajmy dokadnie informacje na etykie-
tach produktw. Inne rodki przeznaczo-
ne s do powierzchni pionowych potw,
altan, elewacji inne do nawierzchni ta-
rasu. Te ostatnie musz tworzy tward
powok, zabezpieczajc drewno przed
cieraniem. Na rynku dostpnych jest wie-
le wyrobw, ktre nie tylko doskonale
chroni drewno, ale ibnadaj mu poda-
n barw.
Zanim wybierzemy si na zakupy, do-
kadnie wymierzmy powierzchni, ktra
wymaga zabezpieczenia. Na tej podstawie
bdziemy mogli obliczy potrzeb ilo pre- Jeszcze inne zapewniaj ochron przeciwo-
paratu. Kupujmy wbspecjalistycznych skle-
pach, gdzie mona liczy na fachowe do-
radztwo. Sprzedawca pomoe dobra rodzaj
ibilo rodka oraz narzdzia do jego apli-
kacji. Do niektrych produktw docza-
ne s specjalne aplikatory, wbpostaci gbki
obpaskiej lub karbowanej powierzchni (nie-
kiedy zamocowanej na uchwycie). Rodzaj
aplikatora jest dopasowany do konkretne-
go produktu, dziki czemu nawet mniej do-
wiadczona osoba poradzi sobie zbjego na- Maj wiele zalet przede wszystkim s wy-
noszeniem. dajne ibbezwonne. Chroni przed wilgoci,
Pamitajmy, e impregnacja to zwykle owadami ibmikroorganizmami. Wbprzeci-
dopiero pierwszy etap konserwacji drew- wiestwie do innych impregnatw, wnika-
na. Dalsz ochron ibdekoracj zapewnia j rwnie wblekko wilgotne drewno. Nie s
warstwa lakieru, lakierobejcy, emalii bd natomiast polecane wbprzypadku starego,
oleju (sam impregnat mgby zosta szybko wysuszonego materiau, bo mog spowodo-
wymyty przez wod). wa jego pcznienie ibpkanie.
Wyroby UR]SXV]F]DOQLNRZHrwnie
CO TRZEBA WIEDZIEm stosowane s wewntrz ibna zewntrz bu-
ObIMPREGNATACH? dynkw. Zapewniaj bardzo skutecz-
Wnikaj one gboko wbstruktur drew- n ochron przed wilgoci, szkodnikami
na ibskutecznie je zabezpieczaj. Jeli do- ibpromieniami UV. Mog suy do konser-
datkowo zawieraj pigmenty nadaj ko- wacji poraonego, starego ibmocno wysu-
lor powierzchni. Nie zakrywaj sojw, s szonego drewna.
transparentne ibnie tworz lakierowej po-
woki. CZYM WYKOCZYm
Dostpne na rynku preparaty maj rne DREWNO?
dziaanie. Przeznaczenie danego impregna- Materia zabezpieczony impregnatem ma-
tu okrelone jest na etykiecie. Producenci lujemy dodatkowo specjalnym olejem, la-
podaj zazwyczaj przykadowe zastosowa- kierem, lakierobejc lub farb. Wybr pro-
nie np. do fasad lub ogrodze. Jednych duktu zaley gwnie od tego, jaki chcemy
mona uywa tylko we wntrzach, in- uzyska efekt. Wbogrodach nowoczesnych
nych jedynie na zewntrz. Najlepiej jeli drewno czsto maluje si na intensywne ko-
rodek zabezpieczy drewno kompleksowo lory. Wbrustykalnych zwykle podkrela si
przed dziaaniem rozmaitych czynni- jego naturalno poprzez naoenie powok
kw. Niektre preparaty nie tylko impre- transparentnych. Pastelowe odcienie nawi-
gnuj, ale te lecz zagrzybione fragmenty. zuj za do ogrodw angielskich.
2OHMwnika wbmateria gboko, chronic
gniow. go przed wchanianiem wilgoci. Zazwyczaj
Impregnaty generalniedzieli si na wo- pokrywa si nim deski tarasowe. Preparat
dorozcieczalne ibrozpuszczalnikowe, za- nakada si dopki drewno pije. Pniej
lenie od tego, jaki rozcieczalnik zosta jego nadmiar naley usun.
uyty do produkcji. Jedne ibdrugie mog Na zewntrz domu stosuje si ODNLH
mie waciwoci barwice. Na rynku jest U\ specjalnie przeznaczone do tego celu.
coraz wicej preparatw ZRGRUR]FLHF]DO Tworz one elastyczn powok. Lakier do
Q\FK, obbardzo dobrych waciwociach im- malowania parkietw, na zewntrz szyb-
pregnujcych, przeznaczonych do stoso- ko by popka. Wbszczeliny dostaaby si
wania wewntrz ibna zewntrz budynkw. woda abstd ju tylko krok do rozwoju

 %8'8-(0<'20 5/2016

 Ciekawie prezentuje si drewno pomalowane farb kryjc, gdy odpowiednio dobierze si jej kolor. BENJAMIN MOORE

grzybw. Lakier barwicy, czyli ODNLHUR (PDOLDdaje natomiast warstw kryjc. ibtworzy warstw uniemoliwiajc oddy-
EHMFD, jednoczenie zabezpiecza ibdekoruje. Farb uywa si najczciej do odnawiania chanie drewna.
Czsto uywa si jej do malowania mebli obiektw malowanych ju wczeniej wbten
ibogrodze. Tworzy powok transparentn sposb. Rzadko natomiast wykaczania JAK USUNkm MECH
(podkrelajc naturalny rysunek sojw), si nimi surowe bd lakierowane drew- IbPOROSTY?
zwykle wbkolorze brzowym, zielonym lub no. Powoka zbemalii nie jest zbyt odporna Elementy drewniane szczeglnie od stro-
niebieskim. na uszkodzenia nie wsika zbyt gboko ny pnocnej bardzo czsto porastaj po-

REKLAMA

5/2016  %8'8-(0<'20 

PORADNIK URZkDZANIA OGRODU PIEL}GNACJA DREWNA NA ZEWNkTRZ DOMU
rosty ibmech. Do ich usuwania przezna-
czone s specjalne rodki. Drewno naley
spryska preparatem, odczeka dzie lub
kilka dni (zalenie od zalece producen-
ta), abnastpnie spuka wod. Gdy mate-
ria wyschnie, mona przystpi do jego
konserwacji. Nie zapominajmy, e zielo-
nego nalotu nie naley zdziera papierem
ciernym.
WbJAKI SPOSB NANOSIm
PREPARAT?
Przy renowacji drewna wbogrodzie, ko-
nieczne jest usunicie uszczcych si po-
wok ibzmurszaej warstwy papierem
ciernym, tward szczotk lub szlifierk.
Niewielkie ubytki mona wypeni szpa-
chl. Bardzo wane, by wbtrakcie aplikacji
impregnatu czy lakieru (abtake jaki czas
po jej zakoczeniu) drewno byo suche.
Wymagana liczba ibgrubo warstw za-
ley od waciwoci konkretnego produk-
tu zawsze naley postpowa zgodnie
zbdoczon instrukcj. Niektre rod-
ki nakada si tylko raz, inne nawet czte-
rokrotnie. Kada kolejna warstwa powin-
na by ciesza od poprzedniej, bo drewno
staje si coraz mniej chonne. Nie mona
nakada na zapas zbyt gruba powoka
szybko popka.
Do aplikacji preparatu najczciej uy-
wa si SG]OD. Aby uzyska rwnomiern
Przed rozpoczciem prac zgromadmy wszystkie niezbdne narzdzia ibzamy rkawice oraz ubranie ochronne. Wikszo powierzchni
moemy malowa pdzlem. Niektre preparaty maj wbzestawie aplikator, wbpostaci paskiej lub karbowanej gbki, ktr atwo ibrwnomiernie
nakada si impregnat. LAKMA , ALTAX
 %8'8-(0<'20  5/2016
ZDANIEM EKSPERTA
Wbjaki sposb przygotowa si do impregnacji drewna wbogrodzie?
Przygotowanie do prac zwizanych zb impregnacj drewna ogrodowego nie
jest trudne, jednak musimy pamita ob kilku zasadach. Prozaiczne moe
Andrzej Wjcik wydawa si sprawdzenie pogody, ale warto wiedzie, e wilgotne drewno
Doradca
nie przyjmuje wikszoci rodkw. Ponadto, produkt powinien mie odpo-
Techniczny
ALTAX wiedni konsystencj, na co wpywa temperatura otoczenia. Zalecany zakres
temperatury podczas malowania wynosi 1025C.
Sprawdmy, wbjakim stanie jest drewno. Jeli rozpada si wbdoniach, najprawdopodobniej zbyt
mocno zaatakowa je grzyb ibnie nadaje si do odnowienia.
Zaczynamy od usunicia starych, uszczcych si powok oraz wierzchniej warstwy zszarzaego
drewna. Nastpnie wyrwnujemy je papierem ciernym (najlepiej ob gradacji 120) ib czycimy po-
wierzchni zb pyu, np. za pomoc wilgotnej ciereczki. Po odpowiednim przygotowaniu podoa,
moemy przystpi do zabezpieczenia drewna.
warstw, nakada si go dugimi, pynny- sprzt taki nie jest tani. Metoda natrysko-
mi pocigniciami, zgodnie zbkierunkiem wa bardzo dobrze sprawdza si wbprzy-
sojw. :DNLHPszybko ibwygodnie poma- padku duych powierzchni (np. elewacji)
lujemy due powierzchnie (moemy umie- ibumoliwia nanoszenie preparatu cienk
ci go na teleskopowej rurce). Do drewna warstw (obile ma on odpowiedni gsto).
obnierwnej powierzchni przeznaczone s Przy aplikacji produktw rozpuszczalni-
waki zbdugim wosiem. Do uzupeniania kowych, trzeba jednak zachowa szcze-
miejscowych ubytkw wbpowoce ochron- gln ostrono koniecznie zaoy ma-
nej, oraz do nakadania oleju, uywa si sk, okulary ibrkawice, oraz pracowa na
JENLalboV]PDWNL, wcierajc preparat wolnym powietrzu (ewentualnie wbdobrze
zgodnie zbkierunkiem usojenia. Preparaty wietrzonym pomieszczeniu). }
aplikuje si rwnie przy uyciu SLVWROHWX
QDWU\VNRZHJR lub DJUHJDWX lecz wymaga
to zaawansowanych umiejtnoci. Ponadto
REPORTA OGRODOWY

Inspiracje z BBC Lilianna Jampolska

Ogrd Anety i Marcina wydaje si duy, bo waciciele

podzielili go na kilka zaktkw, tak jak zalecali ogrodnicy
w serialu BBC. Przy domu i tarasie ttni one kolorami
ibzapachami, natomiast w gbi ogrodu koj zmysy
stonowan zieleni.

212 BUDUJEMY DOM 5/2016


M
aonkowie zabrali si za two-
rzenie ogrodu na dziace o pow.
1200bm2 zaraz po przeprowadz-
ce. Mieli ju pewne przygotowanie, bowiem
wczeniej obejrzeli seri filmw, wypro-
dukowan przez BBC, krok po kroku pro-
wadzc niedowiadczonych ogrodnikw
wbwiat profesjonalnie zaoonych, pik-
nych ogrodw.
NAUCZYCIEL FILM
Najwiksze znaczenie miay dla pary dwa od-
cinki How to be a gardener.
W pierwszym omawiano skadniki, kt-
rych potrzebuj roliny, a wic soce, gle-
b i poywienie w postaci wody lub te innych
skadnikw opowiada Aneta. I to ju nas
zainspirowao. Drugi odcinek by jeszcze lep-
szy, bo powiedziano, co w zakadaniu ogrodu
jest najwaniejsze. Najwaniejszy by cay
dzie spdzony w rnych miejscach ogrodu
ibobserwacja, jak wdruje soce, jak si zmie-
nia wiatocie wzgldem pr dnia. I faktycz-
nie, spdzilimy na dziace z mem dzie,
abmoe nawet i wicej, siadajc to tu, to tam,
na krzesekach turystycznych. Patrzylimy, jak
cie istniejcych drzew kadzie si na ziemi
ibprzez ile czasu. To byo pouczajce dowiad-
czenie! I zaczlimy si zastanawia, co chcie-
libymy mie w ogrodzie. Na pewno miejsce do
posiedzenia, takie zadaszone, w ktrym mo-
glibymy z przyjacimi celebrowa spotkania.
Tu obstawilimy taras przy domu. Sam taras
od pocztku musia mie wschodni ekspozy-
cj i dlatego kupilimy parcel z odpowiedni
wielkoci i orientacj wzgldem stron wiata,
potem zaprojektowalimy budynek ze wschod-
nim tarasem. Co jeszcze miao by w ogro-
dzie? Potrzebowalimy troch trawnika do gry
zbdziemi w pik, czsto gramy te w badmin-
tona. Chcielimy plac zabaw mielimy ju
crk, a drugie dziecko byo wbdrodze. Nobibr-
deko, bo uwielbiamy wod. Jakie miejsce
na drewno i narzdzia ogrodowe. Takie rze-
czy chcielimy teoretycznie wbnaszym ogro-
dzie upakowa, ale dopiero po obserwacji so-
ca i cienia zaczlimy je planowa konkretnie.
Obszar, gdzie by najduej cie od brzz, prze-
znaczylimy na plac zabaw, bo wiedzielimy,
e tu nie trzeba bdzie dzieci zakrywa i nie
bd si tu smayy na socu. Midzy brzo- ciele oboyli poupanymi pytami z kamie-
zami zaoylimy trawnik, na nim zbudowali-
my hutawki, zjedalni, podest na domek.
Do teraz zostay tylko hutawki, crki ju uro-
sy. Na lewo od tarasu ulokowalimy drewutni
i domek na narzdzia. Wbzeszym roku zaoy-
limy przy nim rank. Przy bocznej elewa-
cji urzdzilimy zaktek alpejski, z karowymi
azaliami i rdekiem. Przed gwnym budyn-
kiem symetryczny i reprezentacyjny ogrdek.
Wczeniej nie zaplanowalimy jedynie jagod-
nika w gbi ogrodu. Powsta wynikowo, na na-
sonecznionej polance, i teraz produkuje tony
borwki amerykaskiej.
TWORZENIE ZAKkTKW
Jeli ogrd ma zielone aurowe przesony kwitncych latem, a jedynie wiosenne i je-
ibrozmaite wntrza, wzrok widza wdruje po
nich z ciekawoci, a za nim podaj nogi.
Aneta i Marcin posuyli si takim kluczem
pod wpywem angielskich architektw krajo-
brazu z filmu i wyszo im to doskonale.
Nie chcielimy oglda z tarasu potu na
kocu dziaki, ani pustego paskiego klepiska-
boiska wyjania wacicielka. Staralimy
si stworzy w przestrzeni ogrodu rne wn-
trza, eby mona byo zajrze w jedno, dru-
gie, nastpne. Dopasowalimy ich wielko do
rozmiarw ogrodu, bo proporcje s tu wa-
ne. W maych ogrodach robi si mae zaktki,
w duych due. Jak ju powstay pokoje, do-
dalimy przesony. Przed jagodnikiem w gbi
stana kratownica z winogronami, przed ta-
rasem zaoylimy wysp z brzozami i kwia-
tami. Uksztatoway si rne osie widokowe
ibwyduya perspektywa. To wraenie potguje
te stopniowanie rolin na rabatach najbliej
potu posadzilimy wysokie, a na wewntrz-
nych obrzeach niskie. Mwio si obtym
wbserialu, i zalecano wcignicie do wasne-
go ogrodu zieleni ssiadw. My zaprzyjanili-
my si z drzewami za ogrodzeniem ibspecjal-
nie przesuwalimy nasze kupione, eby nie
rosy w jednej linii.
ZAKkTEK ALPEJSKI
ZEbRDEKIEM
Para po mistrzowsku panuje nad proporcjami
ogrodowych wntrz. Ogrdek wzdu bocz-
nej, poudniowej ciany domu jest may i w-
ski, a jego rodkiem biegnie granitowa cie-
ka. Idealnie nadawa si do zaaranowania
wbnim minipejzau alpejskiego z karowy-
mi odmianami azalii, ranecznikw i krze-
ww iglastych. Pasoway do nich wrzosy
ibwrzoce. Jest tu nawet malekie oczko wod-
ne z fontann, imitujc rdeko (wykonano
je w kuwecie budowlanej). Jego brzegi waci-
nia, naladujcymi naturalne skay. rednie
pitro to kosodrzewiny i wysze odmiany aza-
lii, a wok awki stojcej przy cianie domu
bhortensje bukietowe.
awka staje tu w momencie, kiedy zaczyna-
j kwitn azalie i raneczniki. Widok bia-
ych, jaskraworowych i fioletowych kwia-
tw oraz delikatny szum wody ze rdeka s
tak urokliwe, e czsto zwabiaj mieszka-
cw do wypoczywania. Zaktek uwielbiaj
rwnie jaszczurki i aby. Poniewa korzysta
si z niego gwnie wiosn i jesieni, chwy-
tajc pierwsze lub ostatnie promienie so-
ca (latem jest tu zbyt gorco z powodu pou-
dniowej ekspozycji), nie posadzono tu rolin
sienne. Oszaamiaj intensywnymi kolorami
5/2016 BUDUJEMY DOM 213
REPORTA OGRODOWY

i zapachami wtedy, kiedy rodzina akurat tutaj chce

przebywa, wygrzewajc si w delikatnym socu.
Drewniana pergola z ukiem i kratownicami, na kt-
rej pn si re, oddziela kcik alpejski od strefy ta-
rasowej.

TARAS, NAJWANIEJSZE
MIEJSCE OGRODU
Waciciele zaaranowali tu oaz spokoju. Niebwy-
obraali sobie usytuowania tarasu przy najgort-
szych cianach budynku, czyli poudniowej i za-
chodniej, ani przy najzimniejszej, pnocnej.
Wschodni uznali za najlepsz, bo mona tu rano
powoli obudzi si w ciepym socu, ale resz-
t dnia spdzi ju w cieniu. Celowo poczyli ta-
ras z kuchni krtkim traktem komunikacyjnym,
przez jadalni. Aneta mieje si, e nawet taka odle-
go przysparza kopotu, jeli ma si rce pene tac
z kruchymi naczyniami. Chodzenie do altany w g-
bi ogrodu byoby wykluczone!
1
Para starannie wyliczya rozmiar pyty taraso-
wej (ma szer. 4 m, d. 6 m). Marcin wasnorcznie
uoy podog z drobnej granitowej kostki i nad ta-
rasem zawiesi dwie markizy (zdemontowa je, bo
odnawiano elewacj). Dla bezpieczestwa uytkow-
nikw obsypa pyt szerok skarp. Najpierw kwit-
n na niej, burz kwiatw, azalie i piwonie, potem
liliowce, a nastpnie hortensje i ketmia. Latem przy
pobliskiej drewutni rozkwita ranka. Do jej zao-
enia przyczynia si podr crki do Anglii, gdzie
ogldaa pikne ogrody rane. Wrcia zakocha-
na! Kwitnce i mocno pachnce roliny rodzina po-
sadzia tak blisko tarasu, bo traktuje je jak natural-
ne antydepresanty.
Niedawno Marcin dobudowa (nad betonow
studni chonn, zbierajc deszczwk z dachu
ibogrodu) szecioktny podest z desek kompozyto-
wych. Podest w przeciwiestwie do pyty z grani-
tu jest dugo nasoneczniony, dlatego stoj na nim
leanki do plaowania. } 2

1 Taras jest sercem ogrodu. Gwna cz, 3

wykoczona drobn kostk granitow, ma wymiary
6 x 4 m i jest wygodna. Do niedawna bya zadaszona
dwoma markizami.

2 Szecioktny podest z desek kompozytowych

sprytnie zakrywa betonow studni chonn,
gromadzc deszczwk. Domownicy wykorzystuj
go do czytania i opalania si na leankach. W donicy
przy oknie tarasowym zamontowali rdeko, bo chc
w czasie wypoczynku wsuchiwa si w kojcy szmer
wody. Bywaj dni, e woda chodzi non stop.

3 Przed remontem elewacji, na cianie przy tarasie,

nabwysokoci 60 cm, znajdowa si zwyky kran.
Wb2015br. hydraulik przenis kran wyej (dla
atwiejszego czerpania wody), a Marcin zamontowa
wok niego ozdobny element z eliwa, wypatrzony
na targu staroci. Teraz kran wyglda jak rdeko
wbcianie.

214 BUDUJEMY DOM 5/2016

 Koszty zaoenia i pielgnacji ogrodu
Ogrd powstaje od 2004 r. i pielgnuje go caa rodzina.
Przykadowe koszty zaoenia: rdeko w cianie (monta
wasny) 700 z; podest z desek kompozytowych 6000 z;
domek ogrodnika (na zamwienie) 10b000 z.
Trawnik zajmuje ok. 400 m2 i co roku jest wertykulowany,
a po tym tylko raz nawoony dugo dziaajcym nawozem
mineralnym (za 300 z). Na naturalne nawozy dla rolin
ozdobnych oraz na rodki ochrony rolin waciciele wydaj
ok. 400 z. Krzewy kwitnce s strzyone. Byliny, azalie
ibraneczniki oczyszczane po przekwitniciu. Re na zim
kopczykuje si.

4
Wraenia z uytkowania ogrodu
Aneta: Na warstwie gliny ley warstwa dobrej, cho kwanej
ziemi. To dobrze i zarazem le, zaley dla jakich rolin. Nie inge-
rowalimy w rodzimy grunt, ale sadzc roliny dogadzamy im,
zalenie do potrzeb. Pod re przygotowalimy ziemi miejsco-
wo, dodajc obornik w granulkach. Pod azalie natomiast kwa-
ny torf. Tylko dla borwek amerykaskich Marcin wybra ziemi
na g. 2 m, w doach rozoy trociny, kwany torf, ziemi, kor.
Czyli bardzo mocno zakwasi podoe. Borwki owocuj teraz jak
szalone. Przyjlimy zasad, e najpierw kupujemy roliny, ktre
maj by szkieletem ogrodu oraz te, ktre najduej rosn.
Marcin: zaoyem automatyczne podlewanie dopiero 4 lata
temu. Lepiej zrobi to na samym pocztku! Najpierw poczyta-
em, jak to si robi i zorientowaem si, jakimi elementami do
nawadniania dysponuj hurtownie. Potem zaprojektowaem
wbogrodzie 6 sekcji 3 z liniami kroplujcymi, 3 ze zraszaczami
5
wynurzalnymi i wybraem wyroby za 3000 z, jednego zbnaj-
lepszych producentw. To nie by aden kopot, skoro jestem
inynierem. Podobnie jak instalowanie prace zajy mi dugi
majowy weekend. Wykorzystaem zakadanie tego systemu do
pooenia rur odwadniajcych. Brakowao ich podczas rozto-
pw w niektrych miejscach ogrodu staa woda. Rury drenujce
le w wykopach nad nawadniajcymi i cigaj nadmiar wody
opadowej. Wod skierowaem do duej studni chonnej pod
tarasem z kompozytu. Spywa do niej te woda zbdachu i ze r-
deka w cianie, przydaje si przy nawoeniu rolin pistoletem
ze zbiorniczkiem z nawozem. Wykopy poprowadziem gwnie
7 wzdu borderw na granicy trawnika z rabatami, bo tu nie
uszkadzaem rolin. Tam, gdzie przechodz przez trawnik, wyko-
paem doy obszerokoci opaty, a zdjt dar przechowaem na
kawakach folii. Potem pooyem je na starym miejscu. System
nawadniania ju potrzebuje modernizacji, poniewa rozrosy si
6 roliny!

4 Zaktek alpejski wiosn ozdabiaj karowe raneczniki i azalie, jesieni hortensje. Kiedy kwitn,
waciciele siadaj na awce pod poudniow cian domu, suchajc szmeru malutkiego rda.

5 Ogrd przed frontem domu ma symetryczny ukad. Specjalnie na powitanie goci panuje tu harmonia
i ad. Linie cieek z granitowej kostki powielaj pokrg lini schodw. Zimny kamie przeamano
ywo zielonymi trawnikami, biae kwiaty wrzocw dopasowano do koloru elewacji. Dwa czerwonolistne
klony, podkrelajce regularny ukad, s strzyone w kule.

6 Z dawnego placu zabaw zostaa tylko hutawka.

7 W gbi ogrodu waciciele celowo nie sadzili rolin iglastych, poniewa lubi ciepy i rozproszony cie
od drzew liciastych nie zimny i ciemny od iglakw. Krzewy liciaste umiecili nad trawnikiem, a nie nad
utwardzonymi nawierzchniami, eby opade licie atwo zbiera kosiark, przy okazji koszenia trawnika.
AKTUALNOCI STAWKI WYKONAWCW

Aktualne stawki wykonawcw na podstawie 1792 ankiet

z marca 2016 r.
Pracownia Analiz Rynku Budowlanego (PARB) systematycznie monitoruje stawki wykonawcw na terenie caego kraju. Dane s zbierane wb postaci ankiet,
wypenianych przez czonkw KBD (Klubu Budujcych Dom). Wartoci skrajnie niskie ibskrajnie wysokie s odrzucane.

CIANY, SUFITY, DACH

z
Lp. Rodzaj robt J.m. 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 rednie

Murowanie cian zewntrznych

1. m2 25,10
jednowarstwowe
Murowanie cian zewntrznych
2. m2 34,60
dwuwarstwowe (bez ocieplenia)
Murowanie cian zewntrznych
3. m2 42,20
trjwarstwowe
Ukadanie pokrycia dachowego
4. m2 27,00
gonty bitumiczne
Ukadanie pokrycia dachowego
5. m2 30,50
blacha lub blachodachwka
Ukadanie pokrycia dachowego
6. m2 37,80
dachwka ceramiczna lub cementowa

7. Ocieplenie poddasza (folia-wena-folia) m2 26,40

8. Ocieplenie poddasza (folia-2 wena-folia) m2 30,00

Ocieplenie cian (dla cian dwuwarstwowych)

9. m2 33,80
ztynkiem
Wewntrzne tynki cementowo-
10. m2 19,10
-wapienne, gipsowe

11. Gad gipsowa przetarcie ze szlifowaniem m2 17,90

12. Tynki suche zpyt gipsowo-kartonowych m2 22,75

cianki dziaowe zpyt gipsowo-

13. m2 30,40
-kartonowych

14. Malowanie jednokrotne farb emulsyjn m2 9,30

15. Malowanie dwukrotne farb emulsyjn m2 11,80

16. Tapetowanie m2 13,05

17. Panele cienne lub boazerie m2 19,00

Sufit podwieszany zpyt g-k na stelau, przygotowany

18. m2 39,30
do malowania
Glazura 20 25cm na cianach
19. m2 34,90
uoenie ifugowanie
Glazura 10 15cm na cianach
20. m2 40,10
uoenie ifugowanie
Glazura 10 10cm na cianach
21. m2 42,70
uoenie ifugowanie

Rozpito Najczciej
od... do... podawane

216 BUDUJEMY DOM 5/2016

 PODOGI ISCHODY
z
Lp. Rodzaj robt J.m. 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 rednie

22. Wylewka cementowa posadzki zizolacj m2 21,60

23. Posadzka samopoziomujca m2 19,00

24. Podoga terakota uoona wkwadrat m2 35,40

25. Podoga gres uoony wkwadrat m2 38,10

26. Panele podogowe m2 16,50

Parkiet uoenie zcyklinowaniem

27. m2 46,10
ilakierowaniem
Mozaika uoenie zcyklinowaniem
28. m2 49,50
ilakierowaniem

29. Wykadzina podogowa m2 18,85

30. Listwa podogowa m.b. 7,90

31. Schody oboone terakot m.b. 42,00

OKNA IDRZWI
z
Lp. Rodzaj robt J.m. 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 rednie

m.b.
32. Monta okien obw. 25,30
okna
Renowacja dwustronna drewnianych okien
33. m2 43,10
(skrobanie, szpachlowanie i malowanie)

34. Monta drzwi szt. 129,40

Renowacja dwustronna drewnianych drzwi

35. m2 73,75
(skrobanie, szpachlowanie i malowanie)

36. Monta parapetw wewntrznych m.b. 22,80

INSTALACJE
z
Lp. Rodzaj robt J.m. 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 rednie

37. Instalacja elektryczna pkt 35,00

38. Instalacja wodocigowa pkt 86,10

39. Instalacja kanalizacyjna pkt 62,20

Biay monta (podczenie umywalki, wanny,

40. pkt 62,10
sedesu, bidetu, brodzika)

41. Obmurowanie brodzika prostego pkt 83,50

42. Obmurowanie brodzika naronego pkt 108,60

43. Obmurowanie wanny prostej pkt 104,20

44. Obmurowanie wanny naronej pkt 130,00

45. Wkucie rur wcian zcegy pkt 92,60

46. Instalacja c.o. pkt 98,20

47. Monta grzejnikw pkt 90,30

48. Demonta grzejnikw pkt 34,20

INSTALACJE

POR ADY
JAROSAW ANTKIEWICZ

OKAP KUCHENNY IbREKUPERATOR a

Czy wycig nadkuchenny mona podczy do rekuperatora? Najczciej spo-

tykam si zbopini, e nie jest to wskazane, ale nie wiem dlaczego ibczym to gro-
zi. Zaley mi na energooszczdnoci, abwbmojej kuchni duo si piecze ibgotu-
je ibmyl, e warto odzyska ciepo powstae podczas przygotowania potraw.
Okapu nadkuchennego nie naley podcza do instalacji wentylacyjnej zbodzy-
skiem ciepa zbdwch powodw zanieczyszczenia filtrw ibwymiennika wbreku-
peratorze oraz ograniczonej wydajnoci wentylacji. Podczas gotowania ibsma-
enia powstaje para wodna, abtake unoszone wraz zbpowietrzem czsteczki
tuszczu. Cz tuszczu zatrzymuje si na filtrze siatkowym, lecz reszta przenosi
si do centrali wentylacyjnej, gdzie powoduje szybkie zmniejszenie przepusto-
woci filtra ibkonieczno czstej jego wymiany, ponadto osiada na wymienni-
ku, zmniejszajc efektywno wymiany ciepa. Pod wzgldem krtkotrwaych
wymaga wentylacyjnych, wbkuchni powinna zachodzi znacznie intensywniej-
sza wymiana powietrza ni wbinnych pomieszczeniach. Przewanie wydajno
wentylatora wbokapie to przynajmniej 120 m3/h, s jednak ibmodele obprzepy-
wie nawet 500 m3/h. Tymczasem centrala wentylacyjna wbdomu jednorodzin-
nym pracuje zwykle, przetaczajc 150200 m3/h powietrza ibto na cay budynek.
Intensywny przepyw wbokapie jest niezbdny, bo chodzi obszybkie odprowa-
b
dzenie pary wodnej ibnieprzyjemnych zapachw. Wentylacja mechaniczna przy-
stosowana jest do rwnomiernej wymiany powietrza wbcaym domu, zatem nie
mona chwilowo skierowa caego strumienia wentylacyjnego jedynie do kuch-
ni. Komfortowe uytkowanie wymaga wic rozdzielenia wentylacji podstawowej
od odprowadzenia oparw znad kuchenki poprzez niezalene wyprowadzenie
wylotu zbwycigu nadkuchennego na zewntrz przy jednoczesnym zapewnie-
niu dodatkowego dopywu powietrza zewntrznego, np. nawiewnikiem, otwie-
ranym wraz zburuchomieniem wycigu.
Wbdomach zbwentylacj mechaniczn do popularnym rozwizaniem jest
zastosowanie pochaniacza zamiast okapu. Nie usuwa on powietrza, lecz tyl-
Wbdomu zbwentylacj mechaniczn lepiej nie przycza okapu
ko oczyszcza je. To obieg zamknity po przejciu przez pochaniacz, powie-
(abCIARKO) do centrali (b PRO -VENT), bo grozi to powanym
trze trafia zbpowrotem do kuchni. Jest to jednak wariant znacznie mniej sku- zanieczyszczeniem rur, filtrw ibsamego wymiennika ciepa.
teczny ni okap.

ZAPCHANA KANALIZACJA
Mam problem zbudronieniem instalacji kanalizacyjnej. Dotychczasowe prby przepchania przy uyciu
rodkw chemicznych ibspryny nie przyniosy rezultatu. Zapchaniu ulega cz instalacji, odprowadza-
jca cieki zbjednej azienki ibWC na parterze. Nie znam dokadnego przebiegu rur, abna zewntrz ok. 5 m
od domu znajduje si studzienka rewizyjna, tzw. kineta. Jak sobie zbtym poradzi? Czy trzeba bdzie sku-
wa podog, wbmiejscu, gdzie poprowadzone s rury?
Samodzielne udronienie kanalizacji moe okaza si niemoliwe, jeli zapchanie spowodowane zostao
przez zakleszczenie si wikszych przedmiotw, ktre przypadkowo wpady do instalacji. Niekiedy zdarzaj
si trudne do usunicia zatory spowodowane przez gniazdo ptakw, zbudowane na wlocie do odpowietrza-
nia kanalizacji. Wiatr, butwienie gazek sprawiaj, e fragmenty gniazda zsuwaj si rur odpowietrzaj-
c, powodujc zablokowanie odpywu ciekw. Usunicie takich zapcha wymaga na og uycia specja-
listycznego sprztu wbpostaci spryny zbwaciwie dobran gowic bd urzdze wysokocinieniowych.
Dokadn lokalizacj miejsca zatoru umoliwi zbkolei kamera, wprowadzona do wntrza rur. atwy dostp
do instalacji zapewnia studzienka rewizyjna, jednak wborurowaniu wewntrznym s liczne rozgazienia
ibod tej strony system moe by niedostpny. Zbopisu wynika, e zator powsta na rurze zbierajcej cieki Jeeli dojdzie do powanego zapchania
instalacji kanalizacyjnej, warto poszuka
rwnie zbsedesu, abwic obrednicy 110 mm. Dostp do tej rury uatwi demonta miski ustpowej ibnawet sposobu na dostanie si do rur bez
samemu mona sprbowa usun zatkanie, zamocowujc na zwykej mijce kanalizacyjnej element tn- skuwania podogi. Mona do tego
cy obszerokoci nieco mniejszej od rednicy rury. wykorzysta np. wpust podogowy. KESSEL

 %8'8-(0<'20   5/2016

 JAROSAW ANTKIEWICZ INSTALACJE

NISKIE CINIENIE CIEPEJ WODY

Wbjednej zbazienek mam zbyt niskie cinienie wody mimo tego, e wbzbiorniku hydroforowym utrzymuje si cinienie 33,5 bara. Szczeglnie saby
wypyw jest przy korzystaniu zbciepej wody, gdy rwnoczenie otworzy si kran wbkuchni. Co moe powodowa tak niedogodno?
Dawienie przepywu wbinstalacji wodocigowej moe by spowodowane rozmaitymi przyczynami zmniejszeniem przekroju rur, zakamienieniem wy-
miennika ciepa wbkotle, zatkaniem filtrw czy niesprawnoci armatury. Poszukiwania przyczyn usterki naley rozpocz od sprawdzenia przepywu
wody wbwylewce baterii, gdy przewanie zamuleniu ulegaj perlatory sitka na zakoczeniu wylewki. Kolejny element do sprawdzenia to filtr na pod-
czeniu baterii do instalacji oczywicie, jeli jest zamontowany. Sprawdzenia ibewentualnego oczyszczenia wymaga rwnie filtr na podczeniu za-
silania c.w.u. do podgrzewacza lub kota dwufunkcyjnego. Jeeli powysze prace nie spowoduj poprawy intensywnoci wypywy wody, dalsze kroki
bd wymaga czciowego demontau instalacji ibsprawdzenia dronoci przepywu poszczeglnych odcinkw. Wane jest te ustalenie, czy uster-
ka pojawia si niespodziewanie czy przepyw zmniejsza si stopniowo przez
duszy okres. Pod uwag powinno si bra wiek systemu oraz materia oruro-
wania wbinstalacji zbrur stalowych dochodzi zbczasem do zarastania przekroju
odkadajcym si kamieniem ibpo kilkunastu czy kilkudziesiciu latach eksplo-
atacji moe doj do znacznego zmniejszenia przewitu. Intensywne gromadze-
nie si kamienia nastpuje take wbnagrzewnicach ibwymiennikach ciepa pod-
grzewaczy przepywowych (termach gazowych, kotach dwufunkcyjnych), co
powoduje nie tylko zmniejszenie przepywu, ale ibpogarsza sprawno przeka-
zywania ciepa. Elementy te po wymontowaniu trzeba podda odkamienie-
niu lub wymieni na nowe.
Przyczyn spadku cinienia wody wbniektrych odcinkach instalacji moe by
kamie lub inne zanieczyszczenia, odkadajce si wbrurach zwykle gromadz
si wbpobliu kolanek, wbmiejscach zaamania rurocigu.

POMPA CIEPA WbISTNIEJkCYM DOMU

Wbbudynku stawianym wblatach 90. chciabym zmieni sposb ogrzewania, gdy dotychczas uywany kocio na wgiel jest zbyt uciliwy wbobsu-
dze, zadymia te otoczenie. Nie mam co liczy na doprowadzenie wbmoj okolic sieci gazowej, dlatego zastanawiam si nad zainstalowaniem po-
wietrznej pompy ciepa. Czy takie rozwizanie jest moliwe wbpoczeniu zbistniejcymi grzejnikami ibczym kierowa si przy doborze pompy ciepa?
Wykorzystanie do ogrzewania domu pompy ciepa typu powietrze/woda jest, oczywicie moliwe, ale efektywno takiego systemu zalee bdzie od
wydajnoci grzewczej istniejcych grzejnikw ibciepochronnoci samego budynku. Decydujce znaczenie ma bowiem wymagana temperatura wody
zasilajcej ogrzewanie wbnajduej trwajcych okresach niskiej temperatury zewntrznej.
Grzejniki, szczeglnie wbinstalacjach zbkotami wglowymi, dawniej dobierano do parametrw 90/70/20C (temperatura zasilania/powrotu/panuj-
ca wbpomieszczeniu). Wbsystemach zbkotami gazowymi ibolejowymi niekondensacyjnymi, jak ibnowszymi wglowymi, parametry najczciej wynosz
75/55/20C. Jednak osignicie tak wysokiej temperatury wody przez pomp ciepa nie wchodzi wbgr.
Wbpraktyce dla typowej pompy grn granic jest 4550C na zasilaniu, dla specjalnych pomp wysoko-
temperaturowych za 70C. Niestety, takie urzdzenia s drosze.
Nisza temperatura wody wbinstalacji oznacza wyranie nisz moc ciepln grzejnikw. Ten sam grzej-
nik pytowy dla zbpozoru niewiele niszych parametrw 75/65/20C ma moc 1170 W, abdla 65/55/20C jedy-
nie 860 Wb(spadek ob). Przy czym musi to powodowa niedogrzanie pomieszcze.
Stare grzejniki czsto s za due wbstosunku do potrzeb albo je od razu przewymiarowano, albo zapo-
trzebowanie pomieszcze na ciepo spado po wymianie starych okien, dociepleniu cian itd.
Ponadto instalacje grzewcze projektuje si dla bardzo niskiej temperatury zewntrznej, ibjedynie wtedy
nieodzowna jest maksymalna temperatura wody. Dla wikszoci kraju, obliczeniowa temperatura zewntrz-
na to -20C, abtak due mrozy, obile wbogle wystpuj, to trwaj krtko kilkanacie do kilkudziesiciu go-
dzin wbskali caego sezonu grzewczego. Dziki temu, jeli dom ma dobr zdolno do akumulacji ciepa
(np. masywne ciany ibstropy), takiego krtkotrwaego spadku temperatury nie odczujemy.
Wb instalacji grzewczej poza pomp ciepa moe pracowa take dotychczasowy kocio, grza-
ki elektryczne albo inne rdo ciepa. Wcza si ono tylko wwczas, gdy ze wzgldu na bardzo nisk
Wbremontowanych domach temperatur zewntrzn, pompa ciepa jest niewystarczajco wydolna lub jej dziaanie staje si nie-
wykorzystuje si zwykle pompy ciepa ekonomiczne. To typowe rozwizanie wbukadach zbpompami powietrznymi, wbktrych tradycyjne r-
typu powietrze/woda, bo ich instalacja
jest bardzo atwa ibnie wymaga prac do ciepa uruchamia si zwykle przy temperaturze zewntrznej okoo -7C, gdy moc cieplna ibspraw-
ziemnych na dziace. NIBE- BIAWAR no pompy wyranie spada.

5/2016  %8'8-(0<'20 

BUDOWA I REMONT CEZARY JANKOWSKI

OCIEPLENIE STAREGO DACHU wena mineralna

Adaptuj poddasze do celw mieszkalnych ibmusz odpowiednio ociepli dach. listwa mocujca
Obecnie od spodu widoczne s dachwki cementowe ibaty montaowe. Jak
folia paroprzepuszczalna
gruba powinna by termoizolacja ibjak j prawidowo wykona?
Ocieplenie dachu nad ogrzewanym pomieszczeniem wymaga uoenia paro-
przepuszczalnej folii, umoliwiajcej przenikanie wilgoci na zewntrz ibchro-
nicej ocieplenie przed ewentualnym zamokniciem wbrazie przecieku dachu.
Wbtym przypadku, foli naley uoy od wewntrz, mocujc j listwami do bo-
kw krokwi wbodlegoci 34 cm od spodu at montaowych. Utworzona zosta-
nie wbten sposb przestrze wentylacyjna pod dachwkami, przy czym trzeba
zapewni cyrkulacj powietrza od okapu do kalenicy. Moe to wymaga prze-
oenia ibpodniesienia gsiorw bd wstawienia dachwek wentylacyjnych krokiew
wbpobliu kalenicy. Foli dachow obwysokiej paroprzepuszczalnoci rozcie- dodatkowy ruszt
la si pasami prostopadymi do krokwi, zaczynajc od kalenicy bd wzdu
krokwi, jeli ich rozstaw jest mniejszy ni szeroko folii. Ocieplenie zbweny
mineralnej ukada si dwuwarstwowo pierwsz warstw obgruboci odpo-
wiadajcej odlegoci midzy foli ibspodem krokwi, abdrug, zapewniajc
grubo caego ocieplenia, do wymaganej obecnie wartoci nie mniejszej ni
20 cm. Przed pooeniem drugiej warstwy, do krokwi mocuje si uchwyty do
Przy ocieplaniu starego dachu, gdy nie usuwamy pokrycia, do
profili stalowych, umoliwiajcych przytwierdzenie pokrycia zbpyt gipsowo-kar- kopotliwym etapem prac jest umocowanie foli paroprzepuszczalnej.
tonowych. Pod pytami powinna by uoona folia paroszczelna, ktr przykle- Trzeba to zrobi od spodu, przyczepiajc j do bokw krokwi.
ja si tam dwustronnie klejc do profili nonych.
Alternatyw jest ruszt zbdrewnianych impregnowanych at, przybijanych poprzecznie do krokwi. Jego przygotowanie bdzie nawet prostsze, gdy po-
trzebujemy niewielkiej dodatkowej gruboci ocieplenia, okoo 5 cm, bo wwczas wystarcz typowe drewniane aty 4 5 lub 5 5 cm.
Wykonujc stela, naley sprawdzi, czy tworzy rwna paszczyzn midzy skrajnymi elementami wystarczy rozcign naprony sznurek wbkil-
ku miejscach ibwzgldem niego ustawia pozostae profile bd listwy. Zaniedbanie tego bardzo utrudni pniejsze uoenie poszycia zbpyt.

WCIk MOKRE TYNKI

Miesic temu zakoczono tynkowanie cian wewntrznych tynkiem gipso-
wym, ale mimo cigego wietrzenia wbwielu miejscach tynk jest nadal mo-
kry ibbardzo mikki. Mokre powierzchnie wystpuj gwnie na cianach ze-
wntrznych przy pododze ibpod sufitem. Jak dugo jeszcze tynk moe schn
ibjak mona ten proces przyspieszy?
Nierwnomierne wysychanie tynku gipsowego wskazuje na silne zawilgoce-
nie podoa przed naoeniem tynku. Mogo by spowodowane jakimi prze-
ciekami bd co bardziej prawdopodobne na skutek kondensacji pary
wodnej na zimniejszych rejonach cian. Jeli podczas zimy prowadzone byy
roboty mokre, np. wylewane podkady podogowe przy jednoczesnym ogrze-
waniu ibsabej wentylacji, wysoka wilgotno powietrza powodowaa wykra-
planie si wody na cianach, elementach betonowych. Zalenie od struktury
materiau, nastpowao wchanianie wilgoci na odmienn gboko, jak te
wysychanie nastpowao zbrn intensywnoci. Wbefekcie cz cian wy-
sychaa szybciej, abtam gdzie podoe wchono duo wody, proces ten jesz-
cze si nie zakoczy. Szczeglnie dugo wysycha bd elementy masywne,
betonowe, wbktrych migracja wody przebiega wolno, na co wskazuj tak- Tynki powinno si nakada dopiero na dobrze wyschnite mury.
e opisane strefy zawilgocenia. Przyspieszenia wysychania tynku nie mona Inaczej tynk bdzie wysycha dugo ibnierwnomiernie, gorsza moe by
te jego przyczepno do podoa. BAUMIT
wbadnym razie wymusi przez nagrzewanie powierzchni, np. gorcym na-
dmuchem, gdy odparowujca zbgbszych warstw woda niszczyaby struktur wysychajcej powierzchni.
Mona jedynie wstawi osuszacze powietrza, ktre umoliwi rwnomierne odparowanie wilgoci przy niewielkim wzrocie temperatury. Oczywicie,
suszenie moe przebiega wbsposb naturalny, przy zapewnieniu intensywnej wentylacji ibewentualnie nieznacznym ogrzewaniu wbchodne dni.

 %8'8-(0<'20  5/2016

 CEZARY JANKOWSKI BUDOWA I REMONT

wylewka betonowa

REMONT BALKONU ocieplenie od gry

Na wiosn bd ociepla dom ibprzy okazji chc wyremontowa balkon. Betonowa py-
pyta nona balkonu
ta balkonowa jest popkana ibnierwna, abplanuj uoy tam pytki. Jak przygotowa
podoe ibczy warto balkon ociepli?
obrbka blacharska
Podstawowym ograniczeniem przy renowacji balkonu jest tzw. wysoko dyspozycyjna,
czyli odlego midzy ram okna balkonowego ibpaszczyzn pyty balkonowej. Przy
naprawie nawierzchni nie mona bowiem pooy zbyt grubej warstwy, aby nie zaso-
nia ona futryny, abwbprzypadku okien plastikowych rwnie otworw odwadniajcych.
ocieplenie od dou
Najczciej grubo dyspozycyjna nie przekracza kilku centymetrw, zatem nie mona
skutecznie ociepli pyty balkonowej, gdy termoizolacj trzeba uoy na wszystkich tynk
powierzchniach pyty balkonowej (od spodu, na wierzchu ibna bokach). Wbpraktyce po- cienkowarstwowy
zostaje wic jedynie moliwo naprawy nawierzchni moliwie cienkimi warstwami re-
Na dobre ocieplenie pyty balkonowej ze wszystkich
nowacyjnymi. Zalenie od rodzaju uszkodze, pyta balkonowa wymaga bdzie tylko stron, take od gry zwykle brakuje miejsca.
wypenienia miejscowych wykrusze bd uoenia podkadu wyrwnujcego na caej
powierzchni ze spadkiem 12%, co umoliwi samoczynny spyw wody opadowej. Do na-
prawy su specjalne podogowe zaprawy cienkowarstwowe oraz preparaty gruntujce do utworzenia warstwy sczepnej. Zwyke zaprawy cementowe
nie nadaj si do tego celu, gdy musz mie grubo przynajmniej 3 cm ibnie gwarantuj dobrej przyczepnoci do podoa. Przy wyrwnywaniu trze-
ba zwrci uwag na dobre zagszczenie ibzatarcie podkadu przy krawdziach pyty balkonowej. Kolejn czynnoci bdzie przygotowanie powoki
wodoszczelnej przynajmniej zbtzw. pynnej folii, naoonej dwuwarstwowo. Lepiej jednak skorzysta ze specjalnej mikrozaprawy uszczelniajcej, ofe-
rowanej jako szlam izolacyjny. Na brzegach balkonu naley zamocowa blachy okapowe, abpytki ceramiczne umieszcza si na elastycznej zaprawie
klejowej, nakadajc j zarwno na podoe, jak ibna pytki, tak eby nie pozostay pod nimi puste przestrzenie, wbktrych moe gromadzi si woda.

USZKODZONE SCHODY ZEWN}TRZNE

Na betonowych schodach zewntrznych pojawiy si wykruszenia odsaniajce stalowe prty zbrojenio-
we. Schody maj konstrukcj aurow (bez podstopnic) zatem uszkodzenia betonu mog znaczco wpy-
wa zmniejszenie ich nonoci. Jak skutecznie naprawi takie uszkodzenia?
Naprawa elbetonowej konstrukcji zbodsonitym zbrojeniem wymaga uycia specjalnych zapraw, zapewnia-
jcych przyczepno do starej powierzchni, ibstarannego przygotowania podoa. Jednak przy niewielkich
powierzchniach wymagajcych naprawy wykorzystanie profesjonalnych produktw moe by wzgldnie
kosztowne, gdy konfekcjonowane s one wbduych opakowaniach (najczciej 25 kg), abzapotrzebowa-
nie na materia bdzie sporo mniejsze. Typowy zestaw skada si zbtrzech pozycji zaprawy kontaktowej,
gruboziarnistej masy wypeniajcej ibzaprawy wyrwnujcej. Jednak dostpne s rwnie zaprawy na-
kadane jednowarstwowo, po prostu na starannie oczyszczony ibzwilony beton. Koszt jednego worka to
70100 z. Wyroby te produkowane s na bazie cementu zbduym dodatkiem polimerw.
Przygotowanie powierzchni polega na usuniciu wszelkich luno zwizanych fragmentw betonu ibod-
soniciu skorodowanego zbrojenia. Mechaniczne usuniecie rdzy przy pomocy szczotki drucianej mo-
e by niemoliwe (ze wzgldu na trudny dostp) ibznacznie lepsze efekty zapewni oczyszczenie metod
piaskowania. Nie trzeba czyci do ywego metalu usunicia wymagaj jedynie luno zwizane cz-
steczki rdzy. Naprawiane miejsce spukuje si intensywnym strumieniem wody, najlepiej pod wysokim
cinieniem. Do zabezpieczenia stali przed korozj mona uy wodorozcieczalnego przetwarzacza rdzy.
Preparat aplikuje si pdzlem jednowarstwowo. Po jego wyschniciu (ok. 12 godzin), formuje si warstw
sczepn zbcementu montaowego szybkowicego (oferowany wbopakowaniach 2 kg). Cement rozrobio-
ny wod do konsystencji pynnej nakada si szybko (czas wizania ok. 5 min) na podoe przy pomocy
pdzla. Zbtego samego cementu przygotowuje si warstw wypeniajc, mieszajc spoiwo zbgruboziar-
nistym piaskiem wbproporcji 1: 1. Jeli trzeba od nowa wyprofilowa krawdzie np. wbnaroniku stopnia, Do renowacji wykrusze ibubytkw
zaprawa powinna mie konsystencj gstego ciasta. Wtedy do jego uksztatowania wystarczy przytrzy- wbschodach betonowych naley
uy specjalnej zaprawy naprawczej.
manie rk, przez kilka minut, odpowiednio uksztatowanych deseczek szalunku. Ostateczne wykocze- Zwyke produkty betonowe nie
nie naprawianej powierzchni moe wymaga zeszlifowania naddatkw ibwygadzenia, np. podogow za- zapewniaj odpowiedniej przyczepnoci
praw wyrwnujc. ibwytrzymaoci cienkich warstw.
SCHOMBURG

5/2016  %8'8-(0<'20 

OGRODY MAGORZATA SZYMASKA

ZADARNIAJkCE BODZISZKI
Poszukuj adnych i odpornych rolin zadarnia-
jcych, ktre bd rosy na lekko pochyym tere-
nie wzdu schodw. Najlepiej eby byy to roliny
kwitnce i lubice pcie.
W takim miejscu wietnie sprawdz si bodziszki.
To grupa bylin, tworzcych od wiosny do jesieni
szczelne kobierce adnych klapowanych lici, kt-
re przebarwiaj si przed zim na pomaraczowy
kolor. Zakwitaj obficie wiosn i latem na rowo,
fioletowo, biao, czerwono. Kwiatki s drobne, po-
Przekwitajca
jedyncze, maj ok. 2,5 cm rednicy i skadaj si kpa bodziszka
zbpiciu patkw. Byliny te s bardzo trwae i pro- obbiaych
kwiatach.
ste w pielgnacji. Tolerancyjne w stosunku do pod-
oa, znosz susz, preferuj soce albo pcie.
Co kilka lat warto dzieli zbyt mocno rozroni-
te kpy. Najlepiej wykonywa to wczesn wiosn V bodziszek himalajski (G. himalayense) wet do wys. 5070 cm, jego kwiaty s due i fio-
lub jesieni (koniec marca, kwiecie bd wrze- bkpy osigaj 3040 cm wysokoci, kwitnie letowoniebieskie, pojawiaj si tylko w czerwcu
sie). Przy takich terminach roliny zd si do- dugo od maja do sierpnia, kwiaty s niebieskie; i czasami wymagaj podpr;
brze zakorzeni. V bodziszek korzenny (G. macrorrhizum) kwit- V bodziszek czerwony (G. sanguineum) uzy-
Najczciej spotykane gatunki to: nie na rowo, jego licie wydzielaj przyjemny skuje do 25 cm wysokoci, kwitnie bardzo dugo
V bodziszek kantabryjski (Geranium x cantabri- aromat za spraw leczniczych olejkw, ktre od- midzy majem a padziernikiem na intensyw-
gense) w odm. Cambridge szybko rozrastajce straszaj komary, limaki i mole; nie czerwony kolor, lubi stanowiska soneczne;
si kpy lici dorastaj do 30 cm wysokoci, kwit- V bodziszek wspaniay (G. x magnificum) je- odmiana Alba kwitnie na biao.
nie w czerwcu i lipcu na rowo; den z najwyszych bodziszkw, bo wyrasta na-

KRZEWY W KWIATACH
Nale do grupy leniwych ogrodnikw, dlatego za-
ley mi na posadzeniu w moim ogrodzie gwnie
rolin iglastych i kwitncych krzeww liciastych.
Jakie roliny kwitnce w maju moe Pani poleci?
Krzewuszka cudowna (Weigela florida) to
bardzo wdziczny krzew, ktry obficie zakwita
pn wiosn i zdobi ogrd a do lata (maj li-
piec). W zalenoci od odmiany, osiga od 0,5
do 2 m wysokoci. Licie s jasnozielone, elip-
tyczne ibostro zakoczone. Kwiaty intensywnie
rowe, lejkowate, wyrastaj z ktw lici w gru-
pach po kilka sztuk. Rolina preferuje stanowi-
sko soneczne i pcieniste.
Najlepiej kwitnie na glebach yznych i prze-
puszczalnych. Krzew ma wiele odmian, ktre r-
1
2 1 Atrakcyjne 3 o kulistym pokroju, osiga 11,5 m wysokoci.
pompony kaliny
koralowej.
2 Krzewuszka
cudowna.
3 Pachnce
kwiaty lilaka
Meyera.
ni si od siebie gwnie wysokoci i kolorem
lici. Charakterystyczne odmiany to:
V Alexandra o brzowych liciach;
V Victoris o brzowoczerwonych liciach;
V Variegata o dwukolorowych liciach, zielo-
nych z jasnym brzegiem.
Lilak Meyera Palibin (Syringa meyeri) jest mi-
niaturow wersj lilaka pospolitego. Krzew obzwar-
tym i regularnym pokroju, dorasta do ok. 1 m wyso-
koci i szerokoci. Licie s ciemnozielone, lekko
pofalowane. Jasnoliliowe, pachnce i liczne kwia-
ty pojawiaj si w maju i czerwcu. Lubi yzne gle-
by ibsoneczne albo pcieniste stanowiska. Dobrze
prezentuje si sadzony wbgrupach bd pojedynczo.
Kalina koralowa Compactum (Viburnum opu-
lus) jest wolno rosncym, zwartym krzewem,
Klapowane, jasnozielone licie przepiknie prze-
barwiaj si jesieni na karminowoczerwony ko-
lor. Biae, drobne kwiaty zebrane s w paskie
kwiatostany i wyjtkowo obficie kwitn wbmaju.
Nastpnie pojawiaj si bardzo atrakcyjne owo-
ce w postaci jasnoczerwonych kuleczek do 1 cm
rednicy. Kalina lubi wilgotniejsze podoe, pene
soce bd pcie.
PRZYPADOCI
RANECZNIKW I AZALII
Uwielbiam rododendrony i azalie. Zastanawiam si, ktra
grupa krzeww jest bardziej wytrzymaa i odporna. Ktre
lepiej posadzi i jak o nie dba?
Podstawow rnic pomidzy tymi krzewami jest se-
zonowo lici u azalii opadaj na zim, a u ranecz-
nikw s zimozielone. W zwizku z tym licie ranecz-
nikw s wystawione na wicej czynnikwmogcych
pogorszy ich wygld.
Kilka najczstszych przypadoci ranecznikw to:
V mechaniczne uszkodzenia lici np. wgryzienia
opuchlaka w blaszk liciow. Naley szybko wyko-
na oprysk ktrym z preparatw Decis Ogrd 015 EW,
Fastac 100 EC lub Sumi-Alpha 050 EC;
V mszyce deformuj licie. Skuteczny jest oprysk 1 Rabata
Decis Ogrd 015 EW, Fastac 100 EC, Greenfly-Gun AE azaliowo-
albo Sumi-Alpha 050 EC; 1 -ranecznikowa.
V brzowienie i skrcanie lici na wiosn jest wyni- 2 Zimozielone
2
kiem duych waha temperatury, dlatego warto dobrze skrzaste licie
zabezpiecza roliny przed mrozem; ranecznika
versus delikatne
V plamisto lici grzyby powoduj zamieranie i opada- sezonowe listki
nie lici; stosuje si opryski 23 razy co 10 dni. Wymiennie azalii.
mona uy preparatu Topsin M 500 SC, Dithane Neo
Tec 75 WG, Polyram 70 WG, Discus 500 WG, Amistar 250
SC lub Score 250 EC. Chore licie musz zosta spalo-
ne, gdy znajduje si w nich grzyb;
V chloroza objawiajca si przejanieniami na blasz-
ce liciowej, moe by wynikiem braku elaza, potasu
czy zbyt wysokiego pH gleby;
V szara ple pojawiajca si przy zbyt duej i cigej
wilgotnoci, poraa wszystkie czci roliny i objawia
si szarym nalotem oraz brzowieniem pkw kwiato-
wych i ich zamieraniem. Skuteczna walka polega na
opryskach, wykonywanych 23 razy co 7 dni. Do wybo-
ru Rovral Aquaflo 500 SC, Teldor 500 SC i Topsin M 500
SC. Poraone czci krzeww trzeba spali;
V brunatna plamisto na obumierajce pdy naley
stosowa takie same opryski, jak w przypadku plami-
stoci lici i niszczy chore fragmenty roliny.
Azalie s z reguy mniejsze, o drobniejszych listkach
ibkwiatach. Najpowszechniejsze choroby to:
V zamieranie pdw moe wystpowa przez cay
sezon wegetacyjny, poraone czci roliny musz zo-
sta wycite i spalone. Skuteczny w takim przypadku
jest oprysk Topsinem M 500 SC.
plamisto lici (zwalczanie takie samo jak u ra-
necznikw);
mszyce (zwalczanie takie samo jak u ranecznikw). przemarznite. Po przekwitniciu dobrze jest je nawodni przed zim, aby uchroni je przed
Raneczniki i azalie nale do tej samej grupy rolin obrywa zaschnite kwiaty, aby uniemoli- susz fizjologiczn (wczesn wiosn zielone li-
wrzosowatych, ktre rosn na kwanym podou. Dwa wi zawizanie si nasion. Dziki temu roli- cie trac wod i w tym samym czasie ciko
razy do roku powinno si je nawozi, np. Florovitem ny bd kumulowa energi na kolejne kwit- im j uzupeni z zamarznitej gleby). Bardziej
(wbkwietniu i na przeomie czerwca i lipca). Krzewy te nienia i wzrost. Krzewy musz by regularnie wraliwe odmiany warto okry przed mrozem
nie wymagaj cicia usuwa si tylko gazie chore lub podlewane. Szczeglnie jesieni trzeba dobrze agrowknin albo som.

5/2016 BUDUJEMY DOM 223

PRAWO ALEKSANDRA KORCZAK
ZADATEK CZY ZALICZKA?
Sprzedaj dziak o wartoci 100 000 z. Kupujcy bd
posikowa si kredytem, wic ostateczna umowa sprze-
day bdzie oddalona w czasie od umowy przedwstpnej
obkilka miesicy. Czy powinienem da zadatku lub za-
liczki, a jeli tak to w jakiej wysokoci?
Zadatek stanowi wiadczenie wrczane drugiej stronie
przy zawieraniu umowy najczciej przedwstpnej.
Wbprzypadku braku odmiennych uregulowa umownych,
zadatek oznacza, e w razie niewykonania umowy przez
jedn ze stron, druga strona ma prawo bez wyznaczania
dodatkowego terminu odstpi od umowy i zatrzyma
zadatek. Z kolei w odwrotnej sytuacji osoba wrczaj-
ca zadatek ma prawo da sumy dwukrotnie wyszej.
Wbprzypadku wykonania umowy, zadatek jest zaliczany
na poczet wiadczenia strony, ktra go wrczaa. W prak-
tyce zadatek wynosi zwykle 520%, jednak zaley to od
woli stron (przyjmuje si e nie powinien wynosi 100%
wiadczenia).
Zaliczka z kolei jest kwot, ktra zostaje zaliczona na po-
czet przyszych wiadcze wynikajcych z umowy zawar-
tej midzy stronami. Nie stanowi ona, w przeciwiestwie
do zadatku, formy zabezpieczenia umowy, bowiem w przy-
padku odstpienia od umowy wzajemnej, osoba odstpu-
jca zobowizana jest do zwrotu drugiej osobie wszyst-
kiego, co otrzymaa na mocy umowy. Moe ona rwnie
ubiega si o naprawienie szkody wynikej z niewykona-
nia zobowizania. Zaliczka podlega wic zwrotowi. Warto
zatem okrela w treci umowy czy bdziemy mie do
czynienia z zadatkiem, czy z zaliczk.
DRZEWO PRZY GRANICY
Mam pikn liw w ogrdku przy granicy z ssiadem.
Niektre gazie zwisaj do ssiada, ktry zrywa owo-
ce ibwytwarza z nich przetwory. Zwracaam uwag ssia-
dowi, lecz on twierdzi, e owoce nale do niego. Czy ma
racj?
Owoce, ktre spady z drzewa lub krzewu na grunt ssied-
ni stanowi wasno ssiada. Inaczej wyglda kwestia
owocw, ktre zwieszaj si z gazi. Nale one bowiem
do waciciela drzewa. Dopki nie opadn, ssiad nie po-
winien ich zrywa ani strzsa. Waciciel gruntu, na kt-
rym stoi drzewo, moe wej na posesj ssiada i zerwa
zwieszajce si z jego drzew owoce (ssiad moe zada
naprawienia wynikej z tego powodu szkody). Ten, na ktre-
go grunt przechodz gazie, ma rwnie prawo je obci.
Ale zanim to zrobi, ma obowizek wyznaczy wacicielo-
wi drzewa odpowiedni termin do ich usunicia.
224 BUDUJEMY DOM 5/2016
WYDZIEDZICZENIE
Mam czterech synw, jednak z jednym z nich jestem skonfliktowany. Jestem osob star-
sz, w cigu ycia dorobiem si domu i pewnej kwoty oszczdnoci. Chciabym aby dzie-
dziczyo po mnie tylko 3 synw. Co mog zrobi?
Moe Pan sporzdzi testament, w ktrym wyranie wskae Pan synw uprawnionych
do dziedziczenia. Prosz jednak pamita, e samo pominicie jednego z nich moe
okaza si niewystarczajce bowiem syn bdzie mg jako Pana zstpny zwr-
ci si do pozostaych dzieci z roszczeniem o zachowek. W celu cakowitego pozba-
wienia go roszcze, naleaoby wskaza w treci testamentu, e wydziedzicza go Pan
oraz wskaza podstaw wydziedziczenia. Moe ono nastpi bowiem tylko z okrelo-
nych przyczyn tzn. tylko wtedy, gdy uprawniony:
wbrew woli spadkodawcy postpuje uporczywie w sposb sprzeczny z zasadami
wspycia spoecznego;
dopuci si wzgldem spadkodawcy albo jednej z najbliszych mu osb umylnego
przestpstwa przeciwko yciu, zdrowiu lub wolnoci albo racej obrazy czci;
uporczywie nie dopenia wzgldem spadkodawcy obowizkw rodzinnych.
WARUNKI ZABUDOWY
W lutym biecego roku zoyam wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla
mojej dziaki. Zaley mi na czasie, gdy chciaabym w tym roku rozpocz budow domu.
Kiedy mog spodziewa si decyzji?
Zazwyczaj sprawy powinny by zaatwiane w pierwszej instancji w terminie miesica.
Dwa miesice przewidziane s dla spraw skomplikowanych (abza tak z reguy uwaa
si wydanie decyzji ustalajcej warunki zabudowy). Do powyszych terminw bnie wli-
cza si jednak terminw przewidzianych w przepisach prawa na dokonanie okrelonych
czynnoci, okresw zawieszenia postpowania oraz okresw opnie, spowodowanych
z winy strony albo z przyczyn niezalenych od organu. Obkadym przypadkubniezaatwie-
niabsprawybwbterminie okrelonym w art. 35 K.p.a., organ administracji publicznej obo-
wizany jest zawiadomi strony, podajc przyczyny zwoki i wskazujc nowybterminbjej
zaatwienia. Dotyczy to take opnie z powodw niezalenych od urzdu.
UMOWA NAJMU OKAZJONALNEGO
Zamierzam wynaj dom. Jak mog zabezpieczy si przed nieuczciwym najemc. W ja-
ki sposb sporzdzi umow najmu?
Najlepszym rozwizaniem jest podpisanie umowy najmu okazjonalnego. Umoliwia ona
przeprowadzenie eksmisji z lokalu bez koniecznoci wystpowania z powdztwem do
sdu, do ktrego naley jedynie wystpi z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalnoci
aktowi notarialnemu, ktry jest niezbdnym zacznikiem do umowy.
Zawarcie umowy najmu okazjonalnego obwarowane jest okrelonymi wymogami:
forma pisemna jest konieczna pod rygorem niewanoci;
owiadczenie najemcy w formie aktu notarialnego o poddaniu si egzekucji i zobowiza-
niu do oprnienia i wydania lokalu we wskazanym w daniu terminie do umowy za-
cza si do owiadczenie najemcy, w ktrym zobowizuje si podda egzekucji i opr-
nienia lokalu w terminie wskazanym w daniu wynajmujcego, nie krtszym ni 7 dni.
Owiadczenie to stanowi jeden z zacznikw i skadane jest w formie aktu notarialnego;
owiadczenie waciciela lokalu, do ktrego najemca bdzie mg si wyprowadzi po
zerwaniu lub wyganiciu umowy do umowy naley doczy wskazanie przez na-
jemc innego lokalu, w ktrym bdzie mg zamieszka w przypadku eksmisji, wraz
zbowiadczeniem jego waciciela o wyraeniu zgody na zamieszkanie w nim najemcy;
zgoszenie do urzdu skarbowego jest to bardzo istotne, bowiem zaniechanie spe-
nienia tego obowizku w terminie 14 dni od dnia rozpoczcia najmu skutkuje uzna-
niem, e doszo do zawarcia tradycyjnego najmu.
 OZE ODNAWIALNE RDA ENERGII IbFAKTY IbMITY
12 Najwaniejsze informacje

Lekcja czwarta obpompach ciepa

wody pod
3 rdo grne
oraz rdo dolne
4 Wybieramy pomp ciepa
przegld oferty rynkowej

dostatkiem
5 Ciepa woda uytkowa
wbsystemie zbpomp
ciepa
6 Powietrzna pompa ciepa
78 Pompy zbgruntowym
rdem dolnym
9 Kolektory soneczne
10 Ogniwa fotowoltaiczne
1112 Modernizacja ogrzewania

FOT. KOO
ibwymiana kota c.o.
nabpomp ciepa

F\N\O
MQ\
F
HGXND
Jarosaw Antkiewicz

Pompy ciepa kojarzy si przede wszystkim zbogrzewaniem budynkw. Takie

urzdzenia, niejako przy okazji, zapewniaj te ciep wod uytkow. Jednak
najszybciej rozwijajcy si segment rynku to pompy obniewielkiej mocy,
przeznaczone tylko do c.w.u. Co przesdza obich atrakcyjnoci?

P
ompa ciepa przygotowujca cie-
p wod uytkow to waciwie nie
jedno, ale trzy rozwizania:
 pompa suca gwnie do ogrzewania
domu, dodatkowo przygotowujca c.w.u.;
 odrbne pompy typu powietrze/woda,
przygotowujce wycznie wod uytko-
w;
 pompy do basenw kpielowych, rw-
nie pracujce wbsystemie powietrze/woda.
Tym co je czy s przede wszystkim ni-
skie koszty podgrzania wody, dostpnej
wbduej iloci oraz wygoda, bo wszystko od-
bywa si wbpeni automatycznie.
Jednak rnice s bardzo due ibnawet
kady zbtych wariantw ma rozmaite od-
miany. Abeby nie byo zbyt atwo, pom-
pa bardzo czsto wsppracuje jeszcze
zbkotem albo przynajmniej zbgrzak elek-
tryczn.
CO DLA KOGO?
Gdy mamy lub planujemy pomp ciepa
ogrzewajc budynek, wykorzystanie jej
rwnie na potrzeby c.w.u. jest oczywistym
rozwizaniem. Ale uwaga! Niektre (cho
nieliczne) modele mog nie by przystoso-
wane do ogrzewania wody uytkowej. Lecz
najczciej dotyczy to urzdze pracuj-
cych wbsystemie powietrze/powietrze, ktry
nie jest ubnas specjalnie popularny. Zdarza

5/2016  BUDUJEMY DOM 225

OZE ODNAWIALNE RDA ENERGII I FAKTY I MITY CWU W SYSTEMIE Z POMPk CIEPA
PATRONI CYKLU
Jeeli mamy pomp ogrzewajc budynek,
zwykle zapewnia ona rwnie c.w.u.
(abALPHA INNOTEC), coraz wiksz popularno
zdobywaj take pompy suce wycznie do
przygotowania ciepej wody (b HEWALEX).
si te, e do przygotowania c.w.u. koniecz-
ny jest zakup specjalnego moduu. Dla od-
miany moemy rwnie kupi kompletne
urzdzenie ju zbzasobnikiem wody ibca-
ym osprztem schowanym wbjednej obudo-
wie. Zanim wic zdecydujemy si na zakup
sprawdmy, co dostajemy za nasze pieni-
dze. Sam zasobnik obpojemnoci 200bl kosz-
tuje ponad 1000bz, do tego trzeba jeszcze
kupi osprzt (zawory, naczynie wzbiorcze
itd.) oraz zapaci hydraulikowi.
Szybko rosncy segment rynku to od kil-
ku lat pompy powietrze/woda, przeznaczone
wycznie do c.w.u. Przewanie:
 maj moc grzewcz do 2bkW;
 pracuj tylko przy dodatniej temperaturze
powietrza, chocia s ibmodele mogce dzia-
a nawet do -10C;
226 BUDUJEMY DOM 5/2016
 dogrzewaj wod do okoo 55C;
 ich wspczynnik COP jest niszy ni
wikszych pomp do ogrzewania wntrz.
Wynosi 3,54 dla temperatury powietrza ze-
wntrznego 15C ibtemperatury c.w.u. do
55C.
Na ich korzy przemawia cena kom-
pletny zestaw zbzasobnikiem kupimy ju
zab50006000bz.
S wic alternatyw nie tylko dla ogrzewa-
czy elektrycznych, ale ibdla zestaww solar-
nych. To bardzo atrakcyjne urzdzenia dla
wacicieli domw zbkotami wglowymi la-
tem uwalniaj od koniecznoci palenia. Ich
zaletami s, wbporwnaniu zbzestawem so-
larnym:
 nisza cena;
 atwiejsza instalacja;
 wiksza niezaleno od warunkw at-
mosferycznych liczy si jedynie tempera-
tura, zachmurzenie nie ma znaczenia;
 moliwo atwego wyczenia, gdy np.
wyjedamy ibciepa woda nie jest nam po-
trzebna;
 wbdomu zbmechaniczn wentylacj na-
wiewno-wywiewn, moliwo pracy zbwy-
korzystaniem ciepego powietrza usuwane-
go zbdomu, ablatem schodzenia powietrza
nawiewanego do domu (namiastka klimaty-
zacji).
Wyjtkowo ostronie naley za trak-
towa propozycje, by takie pompy monto-
wa wbobiektach ibtak ogrzewanych za po-
Nawet niezbyt duy basen potrzebuje
wielkich iloci ciepa. Ogrzewanie go
pomp jest bardzo dobrym rozwizaniem
ze wzgldu na koszty eksploatacji. WODEX
moc pomp ciepa. To prawda, e specjalna
pompa do c.w.u. moe by lepiej przygoto-
wana do tego zadania ni pompa ogrzewa-
jca dom, ponadtobnie czerpiemy zbzasobw
ciepa, ktre zim bd potrzebne na po-
trzeby c.o. Jednak sens dodatkowego zaku-
pu jest wtpliwy wobec tego, e ilo cie-
pa niezbdna do przygotowania c.w.u. jest
wzgldnie niewielka, pomp ciepa ju
mamy, ibnawet jeli bdzie dziaaa mniej
efektywnie, to jedynie przez okoo godzin
dziennie.
Ogrzewanie przydomowego basenu to
rwnie bardzo dobre zastosowanie dla
pompy ciepa. Najczciej jest to odrbne
urzdzenie powietrze/woda, zaprojektowa-
ne jako basenowe. Trzeba zastrzec, e takie
wyspecjalizowane pompy s przewidzia-
ne do pracy przy do wysokiej, wynoszcej
kilkanacie stopni, temperaturze powietrza.
Jeeli mylimy obkrytym basenie uywa-
nym przez cay rok, powinnimy poszuka
innej pompy, takiej jak do ogrzewania bu-
dynkw.
Ogrzewajc basen pomp, abnie kotem, mo-
emy naprawd sporo zaoszczdzi. Nawet
niewielki basen ma przecie ogromn obj-
to. Przy wymiarach 4bb5bm ibgbokoci
1,5bm mieci 30bm3 wody, czyli 30b000blitrw.
By ogrza tak ilo wody potrzeba bardzo
duo ciepa ogrzanie jej zb10C do 30C po-
chonie 700bkWhbenergii (ciepa). Na szczcie
takich iloci energii nie musimy dostarcza
 Jaka temperatura?  temperatur panujc na zewntrz, gdy
korzystamy zbbasenu;
Dla kosztw dziaania pompy ciepa im nisza bdzie temperatura przygotowywanej wody, tym  izolacyjno osony basenu;
lepiej. Chocia nie mona zbtym przesadza, bo kpiel wbzbyt chodnej wodzie trudno nazwa  zyski ciepa od soca.
przyjemnoci, abzmywanie wbzbyt niskiej temperaturze bdzie po prostu nieskuteczne. Zadanie nie jest wcale atwiejsze, ni wy-
Przyjmuje si, e woda nie powinna by chodniejsza ni: znaczenie zapotrzebowania na ciepo wbdomu
 37C do mycia rk ibdo prysznica; ibpowinnimy je powierzy specjalicie.
 40C do kpieli;
 50C do mycia naczy kuchennych. SPECJALNE CECHY
Jednak wiele osb lubi prysznic ibkpiele wbnieco wyszej temperaturze 4045C, jeli do nich Niezalenie od tego, czemu bdzie suy
naleymy, to trzeba to uwzgldni przy projektowaniu. pompa, zawsze pamitajmy, e ma swo-
Warto zauway, e najcieplejszej wody potrzebujemy wbkuchni, ale jej zuycie jest tam je szczeglne cechy ibograniczenia. Wbpo-
niewielkie. Wbkuchennym zlewie najczciej myjemy due zatuszczone garnki ibpatelnie, ktre przednich odcinkach naszego cyklu wielo-
trudno zmieci wbzmywarce. Wysoka temperatura jest jak najbardziej podana, bo zdecydo- krotnie podkrelalimy, e system zbpomp
wanie zwiksza skuteczno pynw do zmywania (detergentw). Lecz zbdrugiej strony, wbdomu ciepa pracuje nieco inaczej od tradycyjne-
zbpomp ciepa, ogrzewanie caego zapasu c.w.u. do 5055C, by potem do wikszoci zastoso- go zbkotem. Dotyczy to take przygotowa-
wa miesza j zbzimn jest marnotrawstwem. Dlatego wbkuchni lepiej zainstalowa niewielki, nia c.w.u. Obtych rnicach musimy pami-
np. 5 l, elektryczny ogrzewacz pojemnociowy, ewentualnie przepywowy. Poczony szeregowo ta, zarwno na etapie planowania ibdoboru
zbgwnym zasobnikiem, bdzie on czerpa zbniego wod obtemperaturze ok. 40C ibdogrzewa j urzdze, jak ibpniej wbtrakcie uytko-
do 5055C. Zuycie prdu przez ogrzewacz nie bdzie due, bo rnica temperatury wody bdzie wania. To wane, bo przenoszenie wyrobio-
niewielka (15 K). Ponadto wbtej sytuacji mona zrezygnowa zbcyrkulacji c.w.u. pomidzy gw- nych nawykw zdarza si, niestety, instala-
nym zasobnikiem wody ibkuchni. torom ibprojektantom.
Podgrzewacz zasobnikowy obpojemnoci 510 l wbkuchni sprawdzi si lepiej ni przepywowy.
Nad zlewem odkrcamy wod na krtko, abkady ogrzewacz przepywowy charakteryzuje pewna NIGDY PRZEPYWOWO
bezwadno woda obodpowiedniej temperaturze jest dostpna zbniewielkim opnieniem. adna pompa ciepa nie pracuje jak kocio
dwufunkcyjny, ogrzewajcy wod przepy-
wowo. Nie moe by ona ogrzewana wblo-
stale, bo woda wbbasenie jest te wietnym grzewcza pompy ciepa, nie jest wcale a- cie, dopiero wbmomencie poboru, dlatego
akumulatorem ciepa ibraz ogrzana stygnie twe, bo trzeba uwzgldni np.: niezbdny jest zasobnik c.w.u. Decydujc si
bardzo powoli.  powierzchni basenu, ktr oddaje on na pomp, musimy wic koniecznie przewi-
Okrelenie jak due s straty ciepa ciepo (inne bd straty ku grze, abinne do dzie miejsce na zbiornik. Ibto do duy.
ibjaka jest wbzwizku zbtym wymagana moc gruntu); To ograniczenie wynika wbpierwszym
rzdzie zbwysokiego chwilowego poboru
Wybierajc pomp ciepa, nie zapominajmy, e bdziemy musieli wygospodarowa rwnie mocy przy podgrzewaniu przepywowym.
miejsce na zasobnik c.w.u. NIBE BIAWAR
Wbprzyblieniu 1bkW mocy urzdzenia za-
pewnia nam 0,5blitra ciepej wody na minu-
t. Dlatego nawet do wygodnego korzysta-
nia zbprysznica potrzebny jest podgrzewacz
obmocy co najmniej 20bkW. Jeli pobrbcie-
pej wody nastpuje rwnoczenie wbkil-
ku miejscach, to wymagana moc jest jesz-
cze wysza.
Moc pompy ciepa wbdomu jednorodzin-
nym wynosi zwykle ok. 10bkW, abwic zde-
cydowanie zbyt mao. Pompy przeznaczone
tylko do c.w.u. maj za zaledwie ok. 2bkW.
Instalowanie urzdzenia obznacznie wik-
szej mocy nie ma za sensu ekonomicznego
ibtechnicznego.
Drug, wbistocie nawet powaniej-
sza barier, jest sposb pracy wymu-
szany przy ogrzewaniu przepywowym.
Urzdzenie wcza si, musi od razu osi-
gn pen moc ibnajdalej po kilku mi-
nutach wycza si. To nierealne dla
sprarki pompy ciepa. Potrzebuje ona
przynajmniej kilkunastu minut jako jed-

5/2016  BUDUJEMY DOM 227

OZE ODNAWIALNE RDA ENERGII I FAKTY I MITY CWU W SYSTEMIE Z POMPk CIEPA
PATRONI CYKLU
nego cyklu pracy, abczste wczanie ibwy-
czanie skraca jej ywotno.
ZbDUYM ZASOBNIKIEM
Zasobnik c.w.u. powinien by wikszy ni
wsppracujcy zbkotem. Zastosowanie dla
czteroosobowej rodziny zasobnika obpojem-
noci 80120 litrw, ktry dobrze spraw-
dza si zbkotem jednofuncyjnym, wbprzy-
padku pompy jest nieporozumieniem. Rzecz
wbtym, e wiksz ni pojemno zasob-
nika ilo c.w.u. mona bardzo atwo uzy-
ska, podnoszc temperatur zgromadzonej
wbnim wody, abprzy korzystaniu miesza-
jc j zbzimn. Jeli 150bl wody podgrzejemy
nie do 40C, ale do 60C, to po wymiesza-
niu zbzimn (10C) otrzymamy 250bl wody
obtemperaturze 40C.
Niektre pompy maja wbudowany wymiennik ciepa, dziki czemu mona je podczy do
dowolnego zasobnika. To dua zaleta gdy rozbudowujemy istniejc instalacj. HEWALEX
Ciepa woda uytkowa
Cyrkulacja
wody uytkowej
Pompa ciepa Grzaka
elektryczna
Woda zimna
228 BUDUJEMY DOM 5/2016
ZDANIEM EKSPERTA
-DNLH FHFK\ SRZLQLHQ PLH ]DVREQLN FZX ZVSSUDFXMF\ ]b SRPS
FLHSD"
Na rynku urzdze grzewczych dostpnych jest wiele rozwiza konstruk-
5DID0DJLHUD cyjnych zasobnikw przeznaczonych do przygotowania wody uytkowej.
Manager ds.
Dostpne s zasobniki emaliowane, ze stali nierdzewnej, zb wownic lub
Technicznych
Dzia SOFATH wymiennikiem pytowym, poziome lub pionowe. Nie wszystkie konstrukcje
DE DIETRICH mog wsppracowa zbpompami ciepa. Zasobniki ciepej wody uytkowej
TECHNIKA przeznaczone specjalnie do pomp, rni si od stosowanych wbprzypadku
GRZEWCZA
Sp.zbo.o. innych rde ciepa. Ze wzgldu na parametry pracy pompy ciepa, wbszcze-
glnoci koniczno uzyskania maej rnicy temperatur wody grzewczej
ibc.w.u., zasobniki musz mie wymiennik/wownic obwikszej powierzchni wymiany ciepa. Przyj-
muje si, e dla poprawnej ibbezawaryjnej pracy urzdzenia powierzchnia wymiany nie powinna by
mniejsza ni 2,5 m2.
Popularne pompy ciepa przeznaczone tylko do przygotowania c.w.u. maj wymiennik ciepa
(skraplacz) nawinity na paszczu zasobnika. Tego typu konstrukcja pozwala na przekazywanie cie-
pa od wykraplajcego si czynnika, przez paszcz zasobnika, do wody uytkowej. Ze wzgldu na
brak medium poredniczcego efektywno ogrzewania c.w.u. jest wbtych ukadach wysza. Wburz-
dzeniach tego typu wystpuje rozwarstwienie temperaturowe temperatura wody wb jego grnej
czci jest wysza ni wbdolnej.
Podobne zjawisko wystpuje wbprzypadku zasobnikw zbwymiennikiem pytowym, wbktrym re-
alizowana jest wymiana ciepa pomidzy woda grzewcz abc.w.u.
Najpopularniejsze s zasobniki, wbktrych zabezpieczeniem antykorozyjnym jest emalia pokry-
wajca od wewntrz oraz anoda magnezowa lub tytanowa, chronice przed korozj elektrochemicz-
n. Stosowanie s rwnie zasobniki wykonane ze stali nierdzewnej. Jednak niekiedy take wbich
przypadku konieczne s anody ochronne.
Kwesti wyboru zasobnika, jego konstrukcji, materiau zbjakiego zosta wykonany oraz dopasowa-
nia do danego urzdzenia, naley powierzy specjalicie, ktry wemie pod uwag wszelkie czynni-
ki, majce wpyw na prac caego ukadu przy danych warunkach ibdanej jakoci wody.
Kolektory
soneczne
Kocio grzewczy
Podgrzewacz Ze wzgldu na sprawno pompy, najlepiej
wody uytkowej jest utrzymywa jak najnisz temperatur
wody wbzasobniku. DANFOSS
 Wbprzypadku kota to dobry sposb, ktry nie wpynie istotnie
PATRONI CYKLU
na koszty przygotowania wody. Jednak kiedy mamy pomp trze-
ba go zdecydowanie odradzi. Przede wszystkim nie kada pom-
pa ciepa bdzie wbstanie podgrza wod a do 60C. Nawet jeeli
to zrobi, to bdzie pracowa mao ekonomicznie zbniskim wsp-
czynnikiem COP. Dla pompy lepiej gdy przygotowuje duo wody
obumiarkowanej temperaturze okoo 40C, ni mniejsz ilo bar-
dziej gorcej. eby to osign, naley zdecydowa si na wikszy
zasobnik, przynajmniej 200bl dla 4 osb.

INNY TYP ZBIORNIKA

Pompa wymaga specjalnego zasobnika obduej powierzch-
ni wymiany ciepa. Mechanizm jest podobny, jak wbprzypad-
POWIETRZNA
ku ogrzewania podogowego dua powierzchnia wymiany
ciepa rekompensuje nisk temperatur czynnika grzewczego. POMPA CIEPA
Przypomnijmy jeszcze raz, e pompa to typowe urzdzenie ni-
skotemperaturowe, abto oznacza mniej intensywn wymian cie-
pa. Std wanie rozwizania niespotykane wbtypowych uka-
dach kotw zbzasobnikiem:
 bardzo due wownice wbzasobnikach;
 wymienniki dwupaszczowe;
 odrbne wymienniki ciepa, wbudowane wbpomp;
 zbzasobnikiem warstwowym, czyli wymiennikiem umieszczo-
nym poza zbiornikiem ibadowaniem zasobnika ciep wod od
gry, abnie od dou;
 skraplacze zbczynnikiem roboczym pompy owinite wok za-
lv 200
sobnika lub zanurzone bezporednio wbwodzie.
Dwa pierwsze rozwizania to po prostu specjalne wersje zasob-
nikw, stosowane rwnie wbinstalacjach zbkolektorami sonecz-
nymi.
Wbodrbne, wasne wymienniki ciepa s za wyposaone nie-
ktre pompy suce wycznie do przygotowania c.w.u. Takie
modele rzeczywicie mona przyczy do dowolnego rodzaju za-
sobnika, bo wystarczy zapewni cyrkulacj wody midzy pomp
zintegrowany zasobnik
ibzbiornikiem. c.w.u. o poj. 200 l
Zasobniki warstwowe zyskuj na popularnoci nie tylko wbin- A ++
stalacjach zbpompami ciepa. Ich zalet jest to, e od momentu kompaktowa budowa
uruchomienia podgrzewania do chwili, a bdziemy mogli sko- A
rzysta zbciepej wody, upywa mniej czasu.
jednostki wewntrznej
Ostatni wariant wymaga zespolenia skraplacza (elementu pom- (wysoko 120 cm)
py) zbzasobnikiem, wbzwizku zbczym stosuje si go wbczci od-
rbnych pomp do c.w.u., ktre zintegrowano zbzasobnikiem wbjed-
nej obudowie.
przyjazne sterowanie
dwch obiegw
PRZYDATNA CYRKULACJA grzewczych
Cyrkulacja c.w.u. to po prostu krenie wody wbrurach pomidzy
punktami jej poboru ibzasobnikiem. Wbefekcie po odkrceniu kra- PREMIERA
nu mamy zawsze ciep wod od razu, bez spuszczania ju wy- 2016 tryb hybrydowy
chodzonej, zalegajcej wbrurach, jak to si dzieje wbukadach
bez cyrkulacji. To rozwizanie ma bardzo istotne zalety: wygod, cicha praca
oszczdno wody ibmniejsz produkcj ciekw, co szczeglnie
doceni waciciele szamb.
Zasada budowy cyrkulacji jest prosta. Zasobnik wody ibpunkty
poboru czymy dodatkow rurk obmaej rednicy ibpodczamy
do niej pomp obniewielkiej wydajnoci. Wbefekcie powstaje p-
www.sofath.pl
tla pomidzy zasobnikiem ibpunktem poboru, wbktrej ruch wody
'H'LHWULFK7HFKQLND*U]HZF]D6S]RR
wymusza pompa.
XO3QRFQD:URFDZ
REKLAMA

HPDLOELXURVRIDWK#GHGLHWULFKSOyWHO

5/2016  BUDUJEMY DOM 229

OZE ODNAWIALNE RDA ENERGII I FAKTY I MITY CWU W SYSTEMIE Z POMPk CIEPA
PATRONI CYKLU
Najczciej przeciwnicy cyrkulacji c.w.u.
argumentuj, e powoduje ona dodatkowe
zuycie ciepa oraz elektrycznoci (do nap-
du pompy). To prawda, ale rwnoczenie nie
marnujemy wody ibzyskujemy na wygodzie.
Ponadto koszty funkcjonowania cyrkulacji
mona bardzo ograniczy.
Przede wszystkim naley starannie zaizo-
lowa rury zbciep wod. Znakomicie spo-
wolni to ich wychadzanie si. Wbstarych
domach rury czsto wcale nie miay izolacji.
Kolejny element to sterowanie prac pompy
cyrkulacyjnej. Moe by:
 czasowe nawet najprostszy programator
zabkilkanacie zotych moe wycza cyr-
kulacj wbnocy oraz gdy jestemy wbpracy;
 zbwykorzystaniem czujnika temperatu-
ry zamocowanego na rurocigu pompa
uruchamia si po wykryciu wychodzenia
wody;
 za pomoc czujnika ruchu wbpomieszcze-
niu uruchamia on obieg wody, gdy kto
wchodzi do azienki lub kuchni.
KIEDY DRUGA TARYFA?
Wrd wacicieli domw zbpomp cie-
pa popularne jest dwutaryfowe rozli-
czanie za prd elektryczny. Wbprzypad-
ku urzdze typu grunt/woda oraz woda/
woda, nie budzi to wtpliwoci. Jednak je-
eli mamy pomp powietrze/woda, takie
rozwizanie moe by nieuzasadnione.
Wbnocy, gdy obowizuj nisze opaty, po-
wietrze zewntrzne jest najchodniejsze,
wic spada wspczynnik COP pompy, pra-
cuje ona zbnisz sprawnoci. Take gdy
taka pompa ma suy latem do klimatyzo-
wania wntrz, druga taryfa nie ma sensu
za dnia, kiedy chodzenie jest konieczne,
stawka za prd jest wysza.
Ze sposobem rozliczania za energi wi-
e si te metoda na zwikszenie dostp-
nej wbcigu doby iloci c.w.u. Mianowicie,
mona uruchomi podgrzewanie, gdy za-
230 BUDUJEMY DOM 5/2016
pas ciepej wody zostanie czciowo zuy-
ty. Do podgrzania caego zbiornika obpojem-
noci 200bl wody zb10C do 40C potrzeba
7bkWh energii. Pompa ciepa obmocy 10bkW
bdzie wic dziaa ok. 45 minut, by to osi-
gn. Jeli za ma zosta podgrzana po-
owa objtoci (100bl), to wystarczy nieco
ponad 20bminut. Chodzi oczywicie obsytu-
acj, gdy pompa funkcjonuje zbpriorytetem
c.w.u. podgrzewajc wod, nie ogrzewa
domu. Wbrew pozorom nie jest to kopotem,
bo ze wzgldu na du akumulacj ciepa
przez budynek (ciany, stropy, podoga), wy-
czenia ogrzewania na kilkadziesit minut
wbogle nie odczujemy.
Nawet gdy rozliczamy si za prd dwuta-
ryfowo, to taki sposb pracy take jest do-
puszczalny, bo opaty za energi s nisze
nie tylko noc (22.006.00), ale ibwbrodku
dnia (13.0015.00). eby utrzyma taki go-
dzinowy reim pracy, wystarczy prosty pro-
gramator, wiele pomp ma te takie funkcje Najczciej pompy ciepa wsppracuj
wbswoich sterownikach. } zbduymi zasobnikami wody, za to ogrzewaj
je do stosunkowo niskiej temperatury ok.
40C. SOFATH
Ile wody?
Powszechnie przyjta zasada mw, e jedna osoba zuywa przecitnie ok. 50 l ciepej wody na
dob. Jednak, jak to zwykle bywa zbwartociami rednimi, wyjtkw nie brakuje ibniekoniecznie
bdziemy pasowa do statystyki.
Pouczajce jest zestawienie zuycia wody przy korzystaniu zbrnych urzdze sanitarnych:
 120150 l kpiel;
 50 l prysznic;
 1020 l zmywanie;.
 35 l mycie rk.
Kpiel wbwannie pochania zasb wody przewidziany dla trzech osb! Trzeba wic uwzgldni
upodobania domownikw oraz pojemno wanny, jako najwikszego odbiornika c.w.u.
&
O
&
O
&
&
O
O
Minimalna temperatura ibrednia ilo wody zuywanej przy jednokrotnym skorzystaniu.
ARTYKU PROMOCYJNY HEWALEX

Pompy ciepa Hewalex PCWU gwarancja efektywnoci ibjakoci

P
ompa ciepa jest wysokoefektyw-
nym urzdzeniem grzewczym, ktre
wbrzeczywistoci korzysta zbenergii
sonecznej zmagazynowanej wbpowietrzu,
gruncie lub wodzie. Coraz bardziej popu-
larnym urzdzeniem staj si pompy ciepa
przeznaczone do podgrzewania wody uyt-
kowej. Firma Hewalex zajmuje czoow po-
zycj rynkow wbostatnich latach wbseg-
mencie urzdze tego typu ibaktualnie
oferuje 9 rodzajw pomp ciepa typoszere-
gu PCWU, zrnicowanych pod wzgldem
budowy, parametrw ibcen zakupu.
Moduowa pompa ciepa PCWU 2,5kW
umoliwia wykorzystanie istniejcego ju
wbdomu podgrzewacza wody. Wbinnych
przypadkach zastosowanie znajduje jed-
na zboferowanych pomp ciepa PCWU ze 3RPS\FLHSD+HZDOH[RIHURZDQHZ]DNUHVLHRGGRN:VSU]H]QDF]RQHGR
zintegrowanym podgrzewaczem 200 lub SRGJU]HZDQLDZRG\X\WNRZHMZRG\EDVHQRZHMRUD]RJU]HZDQLDLFKRG]HQLDEXG\QNX
&HFKXMVLZ\VRNHIHNW\ZQRFLSUDF\LZ\GXRQ\PLRNUHVDPLJZDUDQFML
300 litrw. Stanowi ona wwczas samo-
dzielne urzdzenie, ktre mona zasto-
sowa zamiast odrbnego podgrzewacza.
Wbudowana wownica pozwala na pod-
czenie kota grzewczego jako konwencjo-
nalnego rda ciepa. Jego praca jest zwy-
kle ograniczona do 1020% rocznego czasu
podgrzewania wody wbbudynku.
Zastosowanie pompy ciepa do wody
uytkowej jest szczeglnie uzasadnio-
ne, gdy wykorzystuje si drogie paliwo lub
energi elektryczn, bd te korzysta si
zbkota na paliwo stae, ktry powinien by
wyczony poza sezonem grzewczym.
Zastosowanie pompy ciepa PCWU jest
take korzystne, gdy wystpuj znaczne
nierwnomiernoci lub dusze przerwy
wbpoborze wody, niekorzystne dla pracy
instalacji solarnej. Jest te rozwizaniem
na wypadek braku korzystnych warun-
kw dla zabudowy kolektorw sonecz-
nych.
Pompy ciepa PCWU cechuj si naj-
wysz efektywnoci pracy, posiadajc szym stopniem wykorzystania energii od-
klas A. Firma Hewalex oferuje jeszcze
POMPY CIEPA PCWU KORZYCI:
Niskie koszty eksploatacji (COP do 3,84)
Praca do temperatury nawet -15C
Funkcjonalne i wszechstronne sterowniki
Wsppraca z kotem i instalacj solarn
Moliwo chodzenia budynku
Wyduona gwarancja 5 lat (seria eK)
Moliwy zdalny nadzr przez Internet
232 BUDUJEMY DOM 5/2016
.RV]W\SRGJU]HZDQLDOLWUZZRG\X\WNRZHM&FHQ\SDOLZLHQHUJLL
bardziej efektywne rozwizanie, zbwik-
nawialnej. Pompa ciepa PCWU 300SK-
2,3kW ma wbudowane 2 wownice do
wsppracy zbkotem grzewczym ibinsta-
lacj solarn. Kompletny zestaw posiada
szczeglnie wysok efektywno A++.
W przypadku pomp ciepa kluczowe zna-
czenie odgrywa opieka techniczna. Pompy
PCWU zalenie od typu obejmowane s na-
wet 5-letni gwarancj w standardzie. S to
najkorzystniejsze na rynku warunki, take
ze wzgldu na minimum wymaga eksplo-
atacyjnych. }
HEWALEX
Kolektory soneczne Pompy ciepa
infolinia 801 000 810, www.hewalex.pl
 renowacja

Remont
R E M O N T M O D E R N I Z A C J A P R Z E B U D O W A

Renowacja Domu to staa wkadka, ktr warto BD 1-2/2016 BD 7-8/2016

Wymiana okien Docieplenie budynku
wycina i kompletowa w segregatorze. podogi, cian i dachu
BD 3/2016 Wymiana pokrycia dachu
Wbtym cyklu artykuw mamy zaplanowane Wymiana posadzek
wszystkie najwaniejsze tematy remontowe. Wymiana drzwi BD 9/2016
wewntrznych Remont elewacji budynku
Remont cian wewntrznych
BD 4/2016
Wymiana kota gazowego BD 10/2016
Remont konstrukcji dachu
BD 5/2016 i orynnowania
Wymiana bramy garaowej Zadaszenie tarasu
Remont cian wewntrznych
Monta stelaa sanitarnego
BD 6/2016
Naprawa instalacji wod.-kan.
Remont konstukcji podogi

Modernizacja, przebudowa
Budujc dom czsto odkadamy niekre BD 1-2/2016 BD 7-8/2016
Sauna Dobudowa zadaszenia tarasu
inwestycje na lepsze czasy. Zwykle s to Rolety zewntrzne
BD 3/2016
luksusy takie jak na przykad sauna, wanna
rys. SERGEY NIVENS, COLORLIFE / FOTOLIA

Nowa instalacja elektryczna BD 9/2016

z hydromasaem czy ogrd zimowy. Ze wzgldu i osprzt Podniesienie cianki
kolankowej
na brak rodkw lub popiech, wykonanie tych BD 5/2016 Instalacja alarmowa
Kolektory soneczne
punktw planu przesuwamy na pniej. i ogniwa fotowoltaiczne BD 10/2016
Dobudowa wiatroapu
Gdy po dugich niekiedy latach wracamy BD 6/2016 Dobudowa wiaty garaowej
Adaptacja poddasza
dobnich, okazuje si, e jest nieco trudniej,
Systemy przeciwoblodzeniowe
bobprace modernizacyjne musimy prowadzi
wbzamieszkanym ju domu.
 BENINCA ARTYKU PROMOCYJNY

JIM.3 ESA TURBO. Automatycznie oszczdza czas i pienidze.

Popularna rodzina siownikw JIM zostaa wzbogacona o szybki napd. Maksymalna prdko JIM.3
ESA TURBO wynosi 15,5 m na minut. Jednoczenie jako jedyny na rynku ma wbudowany system
ESA (patent BENINCA), czyli jest siownikiem w klasie energetycznej A+. Pobr energii w stanie
spoczynku wynosi 8 mA. W porwnaniu ze standardowymi napdami garaowymi dostpnymi na
polskim rynku system ESA daje uytkownikowi oszczdno ok. 150 z w okresie roku.

JIM.3 ESA TURBO

najszybszy, najcichszy,
najbardziej ekonomiczny
siownik do bram
garaowych.

S
iowniki JIM s produktami klasy
PREMIUM o najkorzystniejszej na
rynku relacji jakoci do ceny, obecne
na rynku od ponad 8 lat. JIM.3 o mocy 600 N
przeznaczony jest do otwierania bram o po-
wierzchni 11 m2 i JIM.4 ESA o mocy 1200 N
do bram o powierzchni 22 m2. Siowniki
JIM wyposaone s standardowo w nacig
na pasek kewlarowy, dziki czemu siownik
pracuje wyjtkowo cicho i pynnie. Pasek
kewlarowy wzmocniony jest 4 lub 5 (w za-
lenoci od modelu) linkami stalowymi.
JIMy s siownikami bezpiecznymi wy-
posaonymi w 2 systemy bezpieczestwa:
enkoder, ktry w przypadku pojawienia
si w wietle bramy np.: samochodu po-
woduje jej zatrzymanie i podniesienie, jak
rwnie w amperometryczny system wy-
krywania przeszkd, majcy takie samo
dziaanie jak enkoder. Siowniki posiadaj
dodatkowo (oprcz enkodera) mechanicz-
ne ograniczniki kracowe gwarantujce
zatrzymanie bramy w pooeniach kraco-
wych. Centrala siownika JIM oprcz wie-
lu funkcji posiada agodny start w momen-
cie otwarcia i zamknicia bramy, regulacj
siy, szybkoci. Siowniki maj wbudowa-
ne owietlenie dodatkowe, model JIM.4
owietlenie LED. Siowniki pracuj nie-
przerwanie nawet w przypadku braku za-
silania dziki akumulatorom. Moliwo
podczenia m.in: fotokomrek, co dodat-
kowo zwiksza bezpieczestwo uytkow-
nika, lampy sygnalizacyjnej, listwy bezpie-
czestwa (JIM.4). }
e-mail: dz.handlowy@beninca.pl
www.beninca.pl

5/2016 BUDUJEMY DOM 235

 
REMONT WYMIANA BRAMY GARAOWEJ

=REDF]MDN
]DPRQWRZDEUDP

RENOWACJA DOMU str. 234-261

VHJPHQWRZ

Wjazd na nowo
1RUEHUW6NXSLVNL

FOT. KRISPOL

Jeeli brama garaowa podczas pracy haasuje lub si nie domyka, trzeba
dokona ogldzin jej stanu technicznego. Moe si okaza, e wystarczy
j tylko wyregulowa bd wymieni zuyte elementy. Czsto jednak
naprawa jest nieopacalna ibnie pozostaje nic innego, jak zakup nowej
bramy.

W
bprzypadku bardzo haaliwej
pracy bramy, trzeba sprawdzi
zawiasy ibmechanizm otwiera-
nia. Jeeli rolki toczne chwiej si podczas
ruchu skrzyda, naley je dokrci. Gdy s
zuyte niezbdna bdzie ich wymiana.
Zdarza si te, e skorodowane s niekt-
re elementy bramy. Wbtakiej sytuacji nale-
y je dokadnie oczyci ibzakonserwowa.
Inn przyczyn problemw jest pknicie czy bardziej opacalne nie bdzie kupno
spryn odpowiadajcych za prac skrzy- nowej bramy. Najtasze modele dostpne s
da. Ich wymian trzeba powierzy specja- bowiem ju za niespena 1000 z.
licie. Za ten element, wraz zbmontaem,
zapacimy jednak kilkaset zotych. Zbpodob- WYMIANA SI} OPACA
nym kosztem trzeba si liczy wbsytuacji, Wymiana bramy moe by korzystn in-
gdy na skutek bdnego montau skrzydo westycj nie tylko dlatego, e koszt zakupu
trzeba zdemontowa ibosadzi ponownie. bdzie porwnywalny do naprawy. Sporo
Wbtakich przypadkach warto przemyle, zyska mona take podczas pniejszej

236 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
RENOWACJA DOMU str. 234-261
wjazdowego
przestrze
boczna
szeroko otworu wjazdowego
Wymiary jakie trzeba poda przy zakupie bramy.
eksploatacji. Nowa, sprawnie pracujca bra-
ma, to nie tylko wikszy komfort korzysta-
nia zbgarau, ale take poprawienie estety-
ki domu.
Kolejn kwesti jest zminimalizowanie
strat ciepa. Montowane przed laty modele
miay zbreguy sabe parametry termoizola-
cyjne. Co prawda niektrzy decyduj si na
docieplenie skrzyda, ale nie zawsze jest to
skuteczne ibczsto brama po takim zabiegu
nie wyglda zbyt estetycznie.
Aby wymiana zakoczya si sukce-
sem, trzeba wybra odpowiedni model,
abnastpnie zamontowa go wbprawido-
wy sposb.
RODZAJE BRAM
Decydujc si na wymian, wbpierwszej ko-
lejnoci musimy okreli, jaki typ bramy b-
dzie pasowa do naszego garau. Do wyboru
mamy cztery typy oson miejsca postojowe-
go:
 XFK\OQH charakteryzuj si prost kon-
strukcj. Skrzydo, unoszc si na pro-
wadnicach, najpierw zachodzi nad pod-
jazd, abpotem chowa si pod sufitem. Bramy
uchylne s atwe wbmontau ibuniwersal-
ne mona je zakada take wbpomieszcze-
niu zbbardzo niskim nadproem. Ich wad
jest to, e wymagaj sporo miejsca zarwno
wbgarau, jak ibna podjedzie po otwarciu
wysuwaj si na 11,5 m. Typowe modele
s te niezbyt szczelne, co skutkuje ucieka-
niem zbgarau ciepa.
a
wysoko
nadproa
wysoko
otworu
przestrze
boczna b
gboko
garau zbwoln
przestrzeni pod
sufitem
c
 VHJPHQWRZH obecnie to najpopular-
niejsze rozwizanie. Konstrukcj stano-
wi kilka segmentw poczonych zawiasa-
mi ibzabezpieczonych uszczelkami. Pancerz
wykonany jest zazwyczaj zbprofili ze sta-
li ocynkowanej obrnej gruboci, pokrytej
blach stalow, na ktrej znajduje si wy-
koczenie zbaluminium, drewna bd two-
rzywa sztucznego. Segmenty wypenione s
najczciej piank poliuretanow lub sty- d
ropianem, ktre peni rol izolacji ciepl-
nej ibakustycznej. Tego typu bramy otwie-
raj si na bok lub do gry. Wbpierwszym
wariancie skrzydo zachodzi na cian ga-
rau, natomiast wbdrugim porusza si
wzdu prowadnic zamocowanych pod su-
fitem. Modele segmentowe zajmuj mao
miejsca, poniewa skrzydo nie wysuwa si
poza obrys garau. Dziki temu mona je
montowa take przy krtkich podjazdach.
Poza tym s szczelne ibbardzo atwe wbob- e
sudze. Wbprzeciwiestwie do uchylnych,
nadaj si take do otworw wjazdowych
obnieregularnym ksztacie, np. zbnadproem
wbksztacie uku. Przy czym wysoko tego
elementu powinna wynosi od 10 do 40 cm
(wbzalenoci od modelu bramy), abwga-
rek boczny musi mie przynajmniej 10 cm
szerokoci. Wbsytuacji, gdy elementy te s
zbyt mae, mona zastosowa specjalne pro-
file renowacyjne, montowane na ocieach
bocznych ibnadprou.
 URORZDQH wykonane s zbaluminiowych Rodzaje bram garaowych: uchylna (a),
segmentowa grna (b), segmentowa boczna
lub stalowych lameli obszerokoci kilku
(c), rolowana (d), rozwierana (e).
5/2016 BUDUJEMY DOM 237
 
REMONT WYMIANA BRAMY GARAOWEJ

Na co zwraca uwag przy wyborze?

RENOWACJA DOMU str. 234-261

Sposb otwierania to kluczowy, ale nie jedyny parametr, na ktry trzeba zwrci uwag przy
wyborze bramy. Bardzo wany jest te komfort jej uytkowania, zabezpieczenia antywamaniowe
ib wbprzypadku garay ogrzewanych parametry termoizolacyjne.
Obtym, jak wygodna jest osona garau podczas eksploatacji, wbduej mierze decyduje QDSG.
Poza bramami rolowanymi, ktre dostpne s wycznie wbkomplecie zbnapdem elektrycznym,
przy zakupie innych modeli trzeba zdecydowa si na sterowanie rczne bd automatyczne.
Napd oznacza dodatkowy wydatek zwykle ok. 1/3 ceny bramy. Ibto jedyny minus tego warian-
tu. Korzystanie zbgarau wyposaonego wbautomatyczn bram jest bardzo komfortowe. Nie
trzeba wkada wysiku wbjej otwieranie ibzamykanie; uywajc pilota nie trzeba nawet wysiada
Bramy segmentowe s szczelne i bardzo
zbsamochodu, aby j uruchomi. Napd dobiera si do wielkoci bramy, jej konstrukcji, ciaru, atwe w obsudze. NORMSTAHL
abtake czstotliwoci otwierania ibzamykania. Aby osona garau dziaaa prawidowo, dobr
automatyki najlepiej zleci fachowcowi.
Kolejn istotn cech bram s UR]ZL]DQLD]b]DNUHVXEH]SLHF]HVWZD. Jednym zbnich jest
blokada skrzyda wbsytuacji, gdy podczas zamykania natra na jak przeszkod. Niektre mo-
dele wyposaone s te wbzabezpieczenie przed opadniciem wbprzypadku zerwania spryny.
Zbkolei brama zbwbudowan fotokomrk cofnie si po przerwaniu wizki podczerwieni, abskrzy-
do wyposaone wbfunkcj agodnego zatrzymania nie uderzy obposadzk przy zamykaniu.
Wybierajc bram naley te zwrci uwag na jej RGSRUQRQDZDPDQLH. Jest sze klas
odpornoci RC od 1 do 6. Im wysza, tym trudniej sforsowa bram. Wbpraktyce produkty obkla-
sie wyszej ni 3 dostpne s bardzo rzadko.
Waciciele garay ogrzewanych powinni wzi pod uwag SDUDPHWU\WHUPRL]RODF\MQH, jaki-
mi charakteryzuje si brama. Zgodnie zbobowizujcymi przepisami, osona garau ogrzewane-
go nie moe mie wspczynnika 8bwyszego ni 1,7 W/(mK). Wbnajbliszych latach parametr
ten bdzie si stopniowo zmniejsza od 1 stycznia 2017 r. bdzie wynosi 1,5, abod 1 stycznia
2021 r. 1,3. Warto wic ju teraz kupi model, ktry bdzie odpowiada standardom wbnieodle-
gej przyszoci.
Otwr do zamontowania bramy garaowej
powinien by starannie przygotowany. Jeeli
po demontau starej ocienicy pozostay
Napd nierwnoci, trzeba je koniecznie wyrwna.
wbbramie, HRMANN
umoliwiajcy
jej otwieranie mentu zaley od materiau, zbjakiego jest
ibzamykanie bez wykonana. Bez problemu usuniemy ram
wychodzenia zbdrewna. Naley j przeci wbdwch miej-
zbsamochodu, scach, wyj wycity element, abpozostae
docenimy
szczeglnie czci usun po podwaeniu apk ciesiel-
przy gorszych sk. Zbkolei ocienic zbmetalu wycina si
warunkach za pomoc szlifierki ktowej. Wbprzypadku
pogodowych
nowszych modeli, mocowanych na koki,
ibwbzimie.
BENINCA wystarczy usun te elementy zbotworw.
8ZDJDNie mona usuwa ramy, ktra
jest elementem konstrukcyjnym nadproa.
centymetrw, ktre s poczone przegubo-  UR]ZLHUDQH popularne przed laty,
wo na caej dugoci ramy. Pancerz nawi- obecnie stosowane s znacznie rzadziej. PRZYGOTOWANIE OTWORU
jany jest na wa znajdujcy si wbkasecie, Skrzyda, zawieszone na zawiasach, otwiera- IbMONTA
umieszczonej nad otworem wjazdowym do j si na bok (na jedn lub dwie strony), po- Podczas usuwania starej bramy, wbmurze
garau. Modele rolowane s wygodne wbob- dobnie jak zwyke drzwi. Niestety, zajmu- ibposadzce mog powsta wyrwy czy mniej-
sudze ibbardzo szczelne, dlatego stanowi j duo miejsca, dlatego wymagaj dugiego sze nierwnoci. Przed zamontowaniem no-
dobr barier termoizolacyjn. Ich kolej- podjazdu. Ich kolejn wad jest utrudnione wego skrzyda trzeba je koniecznie uzu-
n zalet jest to, e zajmuj mao miejsca korzystanie wbzimie, poniewa przed otwar- peni zapraw, abdopiero potem naoy
bardzo dobrze sprawdz si wic na posesji ciem sprzed garau trzeba odgarn nieg. tynki. Wyjtkiem jest sytuacja, gdy wbwie-
zbkrtkim podjazdem. Mona je montowa tle otworu bdzie osadzana brama uchylna.
wbpomieszczeniach, wbktrych nadproe DEMONTA BRAMY Wbtakim przypadku najpierw montuje si
ma co najmniej 30 cm (ewentualnie kase- Gdy dobierzemy ju now bram, moe- skrzydo, nastpnie zabezpiecza je przed za-
ta zmniejszy wysoko wjazdu), bd nad my przystpi do demontau starego skrzy- chlapaniem, abdopiero potem wykonuje pra-
otworem wjazdowym przed garaem. da ibocienicy. Sposb usunicia tego ele- ce mokre.

238 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
Monta bramy segmentowej
RENOWACJA DOMU str. 234-261

Zmontowanie ocienicy Przymocowanie profili do

ibwstawienie jej wbotwr cian ibpodogi.
garaowy.

Podwieszenie prowadnicy Zamocowanie segmentw

podsufitowe. wraz zbrolkami.
FOT. HRMANN

Nacig spryn. Prbne otwarcie ibzamknicie

bramy.

8ZDJD Wbtrakcie obrbki otworu trzeba zwrci uwag na za-

chowanie ktw prostych. Wszelkie krzywizny mog bowiem
utrudni prawidowe dziaanie nowej bramy.
Ostatnim etapem prac jest monta nowego skrzyda. Najczciej
zadanie to zlecane jest fachowcom. Dobrym rozwizaniem jest
skorzystanie zbusug ekipy poleconej przez dystrybutora bramy.
Dziki temu nie stracimy gwarancji, jeeli okae si, e drzwi zo-
stay le osadzone.
Prace montaowe musz by prowadzone zgodnie zbinstruk-
cj producenta. Co prawda kady model zakada si inaczej, ale
wbprzypadku najpopularniejszych bram segmentowych ibuchyl-
nych schemat wyglda zazwyczaj podobnie. Po rozpakowaniu
produktu ekipa wykonawcza upewnia si, czy wymiary otwo-
ru wjazdowego zgadzaj si zbwymiarami skrzyda. Nastpnie
REKLAMA

5/2016 BUDUJEMY DOM 239

 
REMONT WYMIANA BRAMY GARAOWEJ

Niezbdne przegldy

RENOWACJA DOMU str. 234-261

ZDANIEM EKSPERTA Aby brama garaowa suya przez lata,
trzeba j konserwowa. Szczeglnej uwa-
1DFR]ZUFLXZDJSRGF]DVZ\PLDQ\EUDP\JDUDRZHM" gi wymagaj modele wyposaone wbna-
Przy wymianie starej bramy na now, segmentow, musimy przede wszyst- pd. Producenci bram uzaleniaj wrcz
7RPDV] kim pamita ob werykacji ib ewentualnej poprawie warunkw zabudowy zachowanie gwarancji od tego, czy brama
3U]\FKRGQLDN wb naszym garau. Czstym bdem jest niedopilnowanie wymiarw ib wy- poddawana jest regularnym, profesjo-
Product Manager
gldu nadproa ib wgarkw. Nadproe to przestrze od wiata otworu do nalnym przegldom technicznym. Koszt
KRISPOL
sutu garau to tu jest instalowana grna cz prowadzenia bramy wraz takiej usugi wynosi ok. 250 z ibobejmuje
zbukadem napdowym. Dla bram segmentowych musi mie ona wymiar mi- sprawdzenie oglnego stanu technicz-
nimum 80 mm. Wgarki to zbkolei przestrzenie boczne, suce do zamontowania ktownikw pio- nego bramy ibnapdu, wbtym wywaenia
nowych zbprowadnicami tu standardem jest 100 mm zbkadej strony. Oba te elementy, tj. nadproe skrzyda iburzdze zabezpieczajcych,
ibwgarki, powinny by proste, abtake wytynkowane przed montaem, poniewa potem dostp do korekt nacigu spryn, regulacj rolek
nich bdzie ograniczony. Otwr pod bram powinien mie zachowane wszystkie piony ibpoziomy. bienych ibelementw blokujcych bram,
Jeli gara jest stary, abmy mamy wtpliwoci co do stanu cian, naley wstrzyma si zbmontaem abtake smarowanie.
bramy do czasu dokonania napraw nadproa ibwgarkw. Ubytki wbcianie najlepiej przemurowa
lub wykona odpowiedni opask zb cegie doskonale wzmocni to podoe do montau bramy.
Niezbdnym krokiem wbprzypadku wymiany jest oczywicie demonta starej bramy. Jeli ma ona
metalow ocienic, trzeba zwrci uwag, czy stanowi element konstrukcyjny nadproa. Jeli tak,
to nie naley jej usuwa.
Warto zaznaczy, e nawet przy braku nadproa ibwgarkw zamontowanie bramy segmentowej
jest moliwe. Konieczne jest jednak wtedy zastosowanie aluminiowych proli renowacyjnych.

a b

Wbbramie segmentowej bocznej wszystkie prowadnice mocuje si do cian (abHRMANN).

Wbmodelu segmentowym grnym jeden zbelementw szyn poziom trzeba przymocowa
dodatkowo do sufitu (b WINIOWSKI)

fachowcy montuj ocienic, wstawia- tw zaczynajc od dolnego. Po zamoco-

j j wbotwr wjazdowy, abpotem korygu-
j jej ustawienie. Po zaklinowaniu ramy
sprawdzaj przektne, wierc otwory, abpo-
tem przykrcaj j do ciany. Kluczowe jest
rwnomierne rozmieszczenie zamocowa
ibdopasowanie kokw do rodzaju materia-
u, zbjakiego wykonana jest ciana. Wbprzy-
waniu skrzyda wbprowadnicy naley wy-
regulowa prac spryn ibewentualnie
zainstalowa napd. Prawidowo zamonto-
wana brama powinna szczelnie przylega
do ocienicy. Nie moe te opada ibmusi Wszystkie bramy garaowe wymagaj
si podnosi przy uyciu niewielkiej siy. regularnych przegldw ibkonserwacji.
DAKO, HRMANN

padku materiaw penych, takich jak cega ILE TO KOSZTUJE?

czy beton, stosuje si zwyke koki rozporo-
we, natomiast przy przegrodach zbpustakw
uywa si specjalnych kokw bd kotew
chemicznych.
Nastpnym krokiem jest przykrcenie do
sufitu prowadnic podsufitowych. Wbmode-
lach segmentowych obile nie zostay do-
starczone wbcaoci konieczne jest te
woenie wbram poszczeglnych segmen-
Najtasz bram garaow uchyln do
otworu obwymiarach 2500 2250 mm ku-
pimy ju za 7001000 z. Za zwyky model
segmentowy zbmarketu zapacimy 1500 z,
abza markowy przynajmniej 2000 z. Ceny
pancerzy rolowanych zaczynaj si od
3000 z. Koszt bramy podnosz wszystkie
rozwizania niestandardowe, takie jak na-
wietla czy drzwi wbskrzydle.
Poza modelami rolowanymi, pozosta-
e dostpne s wbwersji rcznej ibautoma-
tycznej. Za napd zapacimy dodatkowo
od 400 do 2000 z. Koszt montau stano-
wi 1020% wartoci bramy, ekipy monter-
skie ycz sobie za t usug przewanie
5001000 z. }

240 BUDUJEMY DOM 5/2016


:\PLHQLDP\EUDPJDUDRZMDNZ\EUDQDMOHSV]"
:\PLDQDEUDP\MHVW
ZLHWQRND]MGRSRSUDZ\
FRG]LHQQHJRNRPIRUWX7ZRMHM
URG]LQ\3RGSRZLDGDP\QD
FRZDUWR]ZUFLXZDJ
ZbNLONXSURVW\FKNURNDFK
1. KOMFORT UYTKOWANIA
Wa rto w y mieni sta rszy ty p bramy
na najczciej teraz wybieran EUDP
VHJPHQWRZ. Dlaczego s one tak popularne?
S ciepe, komfortowe wbobsudze ibpozwalaj
na maksymalne wykorzystanie przestrzeni
zarwno wewntrz garau, jak ibprzed nim.
Na pewno odczujesz rnic wbjej codziennym
uytkowaniu. Dziki rnym V\VWHPRP
SURZDG]HQLD EUDP\ segmentowe KRISPOL
mona stosowa nawet wb starych garaach
obnietypowych warunkach zabudowy.
2. TERMOIZOLACJA
Wikszo bra m seg mentow ych jest
zbudowana ze stalowych paneli wypenionych
izolatorem piank poliuretanow obgruboci
ok. 40 mm. Zapewniaj one dobr izolacj
ciepln ibsprawdzaj si take wbsytuacji, gdy
gara jest poczony zb domem. Jeli zaley
Ci na najwyszym poziomie termoizolacji,
skorzystaj zb bram zaprojektowanych dla
domw energooszczdnych. Model 9(17(
5)6  MHVW ]EXGRZDQ\ ]b SDQHOL JUXERFL
PP ibwyposaony wbrozszerzony system
uszczelnie. Umoliwia to osignicie
wspczynnika U=0,9 [W/m 2K] (dotyczy
bramy o wymiarach 5000 2500 mm).
3. AUTOMATYKA
Brama automatyczna czy nie? Zdecydowanie
tak! Napdy elektryczne do bram s ju
standardem. Wb naszym klimacie szybko
docenisz komfort wjedania do garau bez
wychodzenia zbsamochodu. Wane, by napd
bramy by GRVWRVRZDQ\ GR MHM UR]PLDUZ
Lb ZDJL 3DPLWDM WH Rb SRRHQLX LQVWDODFML
HOHNWU\F]QHM przed wykoczeniem garau.
4. WYMIARY
Twj gara ma nietypowe wymiary? To aden
problem bramy KRISPOL s GRVWSQH
Zb Z\PLDUDFK FR  PP ib produkowane na
.5,632/ ARTYKU PROMOCYJNY
indywidualne zamwienie. Przy wikszym do bram KRISPOL 2016 znajdziesz dekory
remoncie moesz te pokusi si ob zmian zgodne zb najnowszymi trendami, ab take
wymiarw otworu wjazdowego czasami unikalne wzory wzory dostpne wycznie
ju kilka centymetrw wicej robi rnic dla produktw K R ISPOL. Pomysw
ib zwiksza wygod podczas parkowania moesz szuka wb Galerii Inspiracji na
w garau. ZZZNULVSROSOJDOHULD.
5. ZABEZPIECZENIA
Wymiana bramy daje Ci moliwoci
skorzystania zb najnowszych systemw
zabezpiecze. Warto tu sign po sprawdzone
rozwizania ibmark godn zaufania. Bramy
garaowe KRISPOL nale do QDMF]FLHM
Z\ELHUDQ\FK Zb (XURSLH. Segmenty bram
posiadaj VSHFMDOQLH ]DSURMHNWRZDQ\
NV]WDW, chronicy palce. Wb kadej bramie
jest montowane ]DEH]SLHF]HQLH SU]HG
RSDGQLFLHP wbprzypadku zerwania spryn.
Standardowym wyposaeniem napdw
KRISPOL jest Z\F]QLN SU]HFLHQLRZ\, Masz dalsze pytania, wtpliwoci? Skorzystaj
ktry unosi bram ob ok. 10 cm, gdy ta zbporad ekspertw publikowanych na stronie
napotka na opr. Pomyl ob GRGDWNRZ\FK www.krispol.pl lub skonsultuj si zbfachowym
]DEH]SLHF]HQLDFK rolki jezdne montowane doradc wbnajbliszym punkcie sprzeday
wb bramach mona wyposay wb osony adresy sprawdzonych Partnerw KRISPOL
chronice palce, ab bramy automatyczne znajdziesz na ZZZNULVSROSO.
wbfotokomrki.
6. STYL
Wygoda ib funkcjonalno to nie wszystko.
Aktualna oferta bram garaowych obejmuje
n ieskoc z one wa r ia nt y w z or n ic z o -
kolorystyczne. Warto zb tego skorzysta,
odwiey wygld domu ib dopasowa do
niego styl nowej bramy. Wb kolekcji oklein
  %8'8-(0<'20 
 
REMONT REMONT CIAN WEWN}TRZNYCH

RENOWACJA DOMU str. 234-261

ciany jak nowe
1RUEHUW6NXSLVNL

FOT. BAUMIT

Zakres prac przy renowacji cian wewntrznych moe by bardzo

szeroki. Najmniej wysiku ibrodkw pochonie ich pomalowanie bd
wytapetowanie. Nieco wicej zapacimy za pooenie nowych pytek
lub okadzin zbkamienia. Czasami jednak przegrody s wbtak zym stanie,
e nie obdzie si bez skucia tynku ibpooenia nowego, co oznacza
powany remont.

ciany wewntrzne remontuje si zbre-
guy wtedy, gdy chcemy je odwiey
albo zmieni wygld wntrz. Bywa
te, e naprawi trzeba uszkodzon po-
wierzchni lub zamaskowa pknicia.
Zanim zaczniemy, warto odpowiednio
przygotowa pomieszczenia, wbktrych
prowadzone bd prace. Zbremontowane-
go pokoju naley wynie wszystkie lek-
kie meble, lampy, obrazy ibinne elementy powiednie materiay ibnarzdzia farby,
dekoracyjne. Pozostae sprzty oraz podo- pdzle, n do tapet itp., oraz przygotowa
g przykrywa si natomiast szczelnie grub rodki czystoci, ktre posu do zatarcia
foli malarsk. Cisze meble czsto prze- ladw remontu.
suwa si wwczas na rodek pomieszcze-
nia. Ramy okien, futryny iblistwy przypod- ZAKRES PRAC
ogowe warto zabezpieczy tam malarsk. Przed przystpieniem do prac powinnimy
Wbzalenoci od rodzaju prac, jakie bdzie- dokona ogldzin tynku, ktrym przewa-
my wykonywa, musimy te zgromadzi od- nie pokrywane s ciany. To wbduej mie-

242 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
rze od jego stanu zaley zakres prac remon-
towych.
RENOWACJA DOMU str. 234-261
Goym okiem dostrzeemy nie tylko drob-
ne pknicia, ale take nierwnoci cian. wyszorowa cian ibspryska j zawieraj-
Wbtym celu do muru naley przyoy du-
g, ok. 2-metrow at, ibwbkilku miejscach
oraz pod rnym ktem oszacowa, czy
przewity ibwybrzuszenia pod listw nie
s zbyt due. Jeeli nie przekraczaj 2 mm,
tynk mona uzna za dostatecznie rwny.
Bez problemu sprawdzimy te jego twar-
do. Wystarczy zarysowa powierzchni
iboceni, czy rysa jest gboka. Jeeli tak,
abdodatkowo podoe si kruszy, oznacza
to, e wykoczenie ma sab wytrzymao. nieczne jest skucie zagrzybionych fragmen-
Zbkolei sposobem na sprawdzenie przyczep-
noci tynku jest opukanie ciany guchy
odgos lub wybrzuszenia uginajce si pod
naciskiem rki wiadcz obtym, e okadzi-
na nie trzyma si podoa.
DROBNE NAPRAWY
Naprawa drobnych usterek powierzchni nie
jest zbyt skomplikowana. Naley jednak pa-
mita, e podczas remontu FLDQSRNU\W\FK
W\QNLHPmusimy zapewni dobr przyczep-
no podoa. Wbzwizku zbtym szczeli-
ny powstae wbprzegrodzie trzeba poszerzy
ibpogbi, aby masa wypeniajca moga si motka murarskiego, szerokiego przecinaka
dobrze zakotwi. Do szpachlowania mona
przystpi po zwileniu podoa. Najlepiej
uy zaprawy gipsowej zbdrobnym kruszy-
wem. Aby miejsce naprawy nie byo wi-
doczne (moe si tak zdarzy, gdy tynk ma
ziarnist struktur), mona naoy gad take mocujc j zapraw. Wbobu przypad-
tynkarsk na ca powierzchni ciany.
Stosunkowo prosta jest te naprawa cian
zbS\WJN wbtym przypadku usterki po-
wstaj zazwyczaj na czeniach. Drobne
pknicia mona uzupeni akrylem, wbra-
zie wikszych uszkodze konieczne moe
by zeszlifowanie starej warstwy szpachli
wyrwnujcej, naoenie nowej ibzatopie-
nie wbniej tamy zbrojcej, abnastpnie zasz-
pachlowanie poczenia wbszerokim pasie
wzdu styku pyt.
Czstym problemem, spotykanym przede
wszystkim wbdomach sabo zaizolowanych
ibpozbawionych skutecznej wentylacji, s
JU]\E\SOHQLRZH. Objawem ich ataku s
ciemne plamy ibwykwity na cianach, kt-
rym moe towarzyszy zapach stchlizny.
Zanim przystpimy do renowacji, musi-
my usun przyczyny kopotu. Bez uszczel-
nienia przeciekw, likwidacji mostkw ter-
micznych czy usprawnienia wentylacji
problem zbpewnoci bdzie powraca.
Zakres prac naprawczych zaley od tego,
jak gboko zaatakowa grzyb. Wbprzypadku
zagrzybienia powierzchniowego, wystarczy
cym np. chlor preparatem, ktry ma silne
dziaanie dezynfekujce. Po jego spukaniu
ibwyschniciu, na przegrod naley nanie
rodek grzybobjczy ibdopiero po jego ca-
kowitym wchoniciu wbpowierzchni, od-
grzybione miejsce mona wyrwna ibpo-
malowa. Naley stosowa gadzie ibfarby Usunicie wykwitw, ktre s objawem
zaatakowania ciany przez grzyby, nie
zbdodatkiem rodkw zapobiegajcych roz-
rozwie problemu. Wyeliminowa trzeba
wojowi tego typu organizmw. Wbsytuacji, te przyczyny kopotw przecieki, mostki
gdy zaatakowany zosta tynk lub mur, ko- termiczne czy niesprawn wentylacj.
ARCHIWUM BD
tw ibzdezynfekowanie powierzchni. Do jej
wyrwnania naley uy specjalnego tynku
renowacyjnego zbdodatkiem preparatu grzy-
bobjczego.
USUWANIE TYNKU
IbSTARYCH POWOK
Jeeli tynk sabo trzyma si podoa, ma
niedostateczn twardo, powierzchnia
ciany jest bardzo zniszczona bd chce-
my j wykoczy wbinny sposb, powinno
si usun wierzchni warstw ibpooy Przed usuniciem starej, zuszczonej farby,
now. 7\QN najatwiej zerwa przy pomocy cian naley zwily wod zbdodatkiem np.
pynu do mycia naczy. DEKORAL
lub motowiertarki wyposaonej wbszerokie flizelinowych, ktre skadaj si zbdwch
duto. Regularne zwilanie ciany podczas warstw wierzchniej ibmocujcej, wystar-
skuwania pozwoli zmniejszy zapylenie. czy zerwa t pierwsz. Druga bdzie sta-
Kiedy chcemy si pozby S\WHNFHUDPLF] nowia baz dla nowego pokrycia. Zbkolei
Q\FK, musimy usun sam okadzin lub tapet winylow zbwodoszczeln powok
przed nawileniem trzeba ponacina (za po-
kach konieczne jest wypenienie powsta- moc noyka do tapet lub specjalnego wa-
ych zagbie zapraw wyrwnujc. ka kolczastego), aby woda moga przenik-
Nieco atwiej usun popkan lub n do kleju.
zuszczon IDUE. cian pokryt produk-
tem mineralnym trzeba zwily wod zbdo- PRZYGOTOWANIE CIAN
datkiem np. pynu do mycia naczy bd Po usuniciu tynku, na cian trzeba nao-
specjalnego preparatu, pozostawi do na- y now powok. Do wyboru mamy nast-
siknicia na 510 minut ibpo zmikni- pujce warianty:
ciu powoki usun j szpachl prowadzo- W\QNFHPHQWRZRZDSLHQQ\ to cz-
n pod niewielkim ktem do powierzchni sto stosowane rozwizanie, zwaszcza jako
ciany. Aby pozby si farby emulsyjnej podoe przewidziane do malowania bd
bd olejnej, trzeba nieco wicej zachodu. tapetowania oraz jako podkad pod pytki
Najlepiej zastosowa specjalistyczny prepa- ceramiczne. Charakteryzuje si dobr wy-
rat przeznaczony do zdejmowania powok trzymaoci ibodpornoci na zawilgoce-
malarskich, ktry nanosi si na powierzch- nie, dlatego mona go stosowa rwnie
ni pdzlem ibpozostawia na czas odpo- wbpomieszczeniach obpodwyszonej wil-
wiedni dla danego rodzaju wykoczenia. gotnoci (azienki, kuchnie, pralnie). Jego
Potem usuwa si go wraz ze star farb za wad jest dugi czas schnicia (ok. 4 ty-
pomoc twardej szczotki lub szpachelki. godni). Ze wzgldu na kopotliwy sposb
Pozbycie si WDSHW\ przyklejonej na wodo- przygotowania, zaleca si zakupienie goto-
rozcieczalny klej wymaga jej uprzednie- wej, suchej mieszanki, ktr wystarczy tyl-
go namoczenia. Wbprzypadku produktw ko rozrobi z wod. Po zagruntowaniu cia-
5/2016 BUDUJEMY DOM 243

REMONT REMONT CIAN WEWN}TRZNYCH
Do wykoczenia naroy stosuje si
specjalne profile. KNAUF
=REDF]MDNZ\NRF]\
QDURQLNZV\VWHPLH
VXFKHM]DEXGRZ\
ny mas nakada si rcznie lub przy
duej powierzchni agregatem tynkar-
skim. Typowe rozwizanie to obrzutka, na-
rzut ibgad tynkarska albo drobnoziarnisty
tynk. Rezygnujc zbtrzeciej warstwy uzy-
skamy tzw. tynk zatarty na ostro, bardzo
dobry np. pod pytki ceramiczne;
W\QNJLSVRZ\ stosuje si wbpomieszcze-
niach, wbktrych wilgotno nie przekracza
70%. Jego zalet jest krtszy czas schni-
cia (714 dni) wbporwnaniu zbprodukta-
mi cementowo-wapiennymi. Niestety, jest
od nich bardziej podatny na uszkodzenia.
Aplikuje si go podobnie rcznie lub agre-
gatem tynkarskim. Naley pamita obza-
gruntowaniu podoa oraz pokryciu farb
antykorozyjn stalowych elementw wysta-
jcych zbmuru. Po naniesieniu tynku gipso-
wego uzyskamy gadk powierzchni, ktr
a b
Farby polecane do pokojw dziecicych: magnetyczna (abBENJAMIN MOORE), tablicowa (b TIKKURILA ), transparentna zbbrokatem ibhologramami
(c JEGER)
244 BUDUJEMY DOM 5/2016

mona potem pomalowa lub oboy tapet Ostatnim etapem prac jest wykoczenie
bd dodatkowo wykoczy gadzi; stykw pyt nakada si na nie mas szpa-
RENOWACJA DOMU str. 234-261
JDGW\QNDUVND jej zastosowanie po- chlow ibzatapia wbniej siatk lub tam
zwala uzyska jeszcze gadsz powierzch- zbrojc. Nastpnie trzeba naoy kolejn
ni. ciana musi by jednak rwna, ponie- warstw masy szpachlowej. S te specjalne
wa warstwa gadzi ma tylko 23 mm, co odmiany mas szpachlowych (np. wzmoc-
nie pozwala na zniwelowanie wikszych nionych wknem szklanym), ktrych nie
nierwnoci. Kupuje si j wbpostaci su- trzeba zbroi. To jednak mniej pewne roz-
chej mieszanki, ktra jest gotowa do uycia wizanie. Po przeszlifowaniu powierzchni
po wymieszaniu zbwod lub jako gotow do mona wykoczy wbdowolny sposb.
uytku mas bez mieszania zbwod. Po na-
niesieniu na cian ibwstpnym stwardnie- NAJPOPULARNIEJSZE
niu zwila si powierzchni, abnastpnie MALOWANIE
ostatecznie j wygadza; Po naoeniu nowej powoki tynkarskiej,
VXFK\W\QN to jeden zbpopularniejszych mona przystpi do ostatecznego wyko-
sposobw na wykoczenie cian. Pyty gip- czenia cian. Od lat niesabnc popularno-
sowo-kartonowe s gadkie, montuje si je ci cieszy si malowanie. Jeeli zaopatrzy-
szybko, abdodatkowo mona pod nimi ukry my si wbniezbdne narzdzia ibbdziemy
przewody ibcienkie rury. Poza standardowy- przestrzegali kilku zasad (patrz ramka na
mi, biaymi pytami, wbsprzeday s te pro- nastpnej stronie), prace wykonamy bez
dukty zielone, obzwikszonej odpornoci na problemw. Istotne jest, aby dobrze wybra
wilgo, przeznaczone do azienek ibkuchni. farb dopasowa j do warunkw uyt-
Mocuje si je do cian bezporednio na kowania pomieszczenia. Do pomieszcze
klej lub na stelau zbprofili stalowych. pomocniczych przeznaczone s produk-
Wbpierwszym przypadku trzeba oczyci ty HPXOV\MQH. S najtasze, ale charaktery-
ibzagruntowa powierzchni, abwszyst- zuj si niewielk odpornoci na zmywa-
kie elementy stalowe stykajce si zbklejem nie. Wbpokojach stosuje si zazwyczaj farby
zabezpieczy antykorozyjnie. Nastpnie DNU\ORZH. Zapacimy za nie wicej ni za
wbrozstawie 3040 cm wbpionie ibpoziomie emulsyjne,ale zyskamy wiksz trwao.
na cian nanosi si placki kleju obrednicy Powoki ZLQ\ORZH s atwo zmywalne, ale
ok. 10 cm ibgruboci 1,52 cm. Jeeli podo- szybko si brudz ibbardzo sabo przepusz-
e jest nierwne, pyty mocuje si do pasw czaj par wodn, dlatego nie s poleca-
kierunkowych, utworzonych zbpaskw py- ne do kuchni ibazienek, abtake do pokojw
ty obszerokoci minimum 5 cm, przyklejo- dziecicych. Wbpomieszczeniach tych naj-
nych maksymalnie co 60 cm (poowa szero- lepiej sprawdz si produkty ODWHNVRZH. S
koci pyty). najbardziej wytrzymae na zmywanie ibod-
Druga metoda polega na przytwierdzeniu porne na zabrudzenia.
pyt do stelaa, ktry mocuje si do cia- 8ZDJD Powyszy podzia jest umowny,
ny lub podogi ibsufitu za pomoc wkrtw. wbsprzeday dostpne s zwykle mieszanki
Typowy rozstaw profili wynosi 60 cm. obbardzo rozmaitym skadzie.
c
 
RENOWACJA DOMU str. 234-261
Fototapeta najlepiej prezentuje si
na duej cianie (abPRAKTIKER). Mniejsze
kompozycje mona tworzy przyklejajc
samoprzylepne naklejki nacienne (b KAEM
(VELDY))
Pomalowane ciany nie musz wyglda
banalnie. Wbsprzeday jest wiele produk-
tw, ktre umoliwiaj wykoczenie wn-
trza wbmniej standardowy sposb. Oto nie-
ktre zbnich:
SRZRNLGHNRUDF\MQH zawieraj wype-
niacze wbpostaci opikw metali, czsteczek
kwarcu, usek brokatowych, wkien celu-
lozy czy dolomitu. Nanosi si je zarwno na
surowe, jak ibotynkowane powierzchnie;
IDUE\WUDQVSDUHQWQHzbdodatkiem brokatu
ibhologramami (np. serduszkami czy gwiazd-
kami). S przeznaczone do wykaczania po-
malowanych wczeniej cian, bardzo dobrze
prezentuj si wbpokojach dziecicych;
IDUE\WDEOLFRZH pozwalaj uzyska na
cianie powierzchni, po ktrej mona pi-
sa kred, ciera j ibponownie wykorzy-
stywa do rysowania;
IDUE\PDJQHW\F]QH maj wbskadzie
drobinki elaza, dziki czemu przyciga-
j magnes. Umoliwia to umieszczanie na
cianie zdj, notatek, rysunkw itp.;
IDUE\VWUXNWXUDOQHmog imitowa be-
ton, marmur, drewnian mozaik, tkanin,
stary, przetarty tynk czy gadk, odbijajc
wiato powierzchni. Czsto nakada si je
pac, co wymaga sporej wprawy;
W\QNLMDSRVNLHskadaj si ze spoiwa,
barwnikw oraz dodatkw (jedwab, bawe-
na, brokat). Wygldaj na cianie bardzo
efektownie, ponadto poprawiaj akustyk
wntrz. Pod warstw obgruboci 23 mm,
aplikowan za pomoc pacy lub pistoletu,
mona ukry niewielkie niedoskonaoci
cian. Tego typu powok mona po namo-
czeniu zdj ze ciany ibponownie uoy
wbinnym miejscu;
a b
Malowanie zgodnie zbzasadami
Niezalenie od rodzaju zastosowanej farby, podczas malowania trzeba przestrzega kilku zasad.
Prace naley prowadzi wbtemperaturze 1520C, przy wilgotnoci powietrza 6080% wbtakich
warunkach farba nie bdzie zbyt szybko wysycha, co pozwoli na jej rwnomierne nakadanie
ibewentualne poprawki. Podoe przeznaczone do malowania musi by gadkie ibodkurzone. Aby
wyrwna jego chonno ibuatwi nakadanie farby, trzeba je zagruntowa.
Wikszo farb po otwarciu opakowania wymaga wymieszania. Zazwyczaj nanosi si je na
cian ibsut za pomoc waka pdzel bdzie przydatny do pomalowania naroy ibtrudno
dostpnych miejsc (np. za
grzejnikami). Do wykaczania
wikszych powierzchni warto
uy pistoletu natryskowego
lub agregatu malarskiego.
Malowanie rozpoczyna si
od sutu, od naoenia farby
pdzlem wzdu styku ze cia-
n. Sut maluje si pasami
prostopadymi do okna. Na
cianach farb aplikuje si
wbpierwszej kolejnoci na
brzegach ibwbtrudno dostp-
nych miejscach przy gniazd-
kach ibcznikach. Najczciej
nakada si dwie warstwy
farby, przy czym drug mona
zaaplikowa po upywie czasu
okrelonego przez produ-
centa. Wikszo produktw
osiga pen wytrzymao na
zmywanie po 24 tygodniach.
Duy waek
przeznaczony jest do
nanoszenia farby na
wiksze powierzchnie,
may do malowania
naroy. KAEM (HARDY)
5/2016 BUDUJEMY DOM 245
 
REMONT REMONT CIAN WEWN}TRZNYCH

SDSLHUGHNRUDF\MQ\ na zagruntowan glnie wbprzypadku zastosowania cie-

cian nanosi si specjaln farb, ktra su- szej tapety, pod ktr widoczne bd ziarna

RENOWACJA DOMU str. 234-261

y jako klej. Zatapia si wbnim zgnieciony
arkusz papieru, ca powierzchni maluje,
abpo wyschniciu nakada na ni warstw
bejcy dekoracyjnej. Nastpnie przeciera si
powierzchni gbk kolistymi ruchami,
abpo wyschniciu aplikuje inny kolor bejcy
ibpowtarza czynnoci zbgbk. Efektem jest
nierwna powierzchnia, wbktrej fragmen-
ty jednego koloru przebijaj przez warstw
wierzchni;
V]DEORQ\GHNRUDF\MQH pozwalaj stwo-
rzy na wymalowanej ju cianie oryginal-
ne wzory. Szablon mona wykona samo-
dzielnie, wykorzystujc sztywny materia
(np. cienk tektur), bd zakupi gotowy
zbtworzywa sztucznego wielokrotnego uyt-
ku. Przykleja si go do ciany tam malar-
sk, nanosi na wzr farb lub past dekora-
cyjn, abnastpnie odkleja od powierzchni
podoa. Sposb klejenia zaley od rodza-
ju tapety. Produkty flizelinowe ibzbwk-
na szklanego ukada si na cianie pokrytej
klejem, natomiast papierowe wymagaj na-
niesienia spoiwa na ich spodni powierzch-
ni ibodczekania, a materia nasiknie
ibzmiknie. Po naoeniu okadziny na cia-
n trzeba wyrwna powierzchni ibza po-
moc szczotki lub waka tapeciarskiego
usun pcherze powietrza. Jeeli stosuje-
my tapet zbwzorami, przy ukadaniu ko-
lejnych brytw musimy zwrci uwag na
ich dobre dopasowanie. Wbtakim wariancie
podczas zakupw trzeba przewidzie wik-
sz ilo rolek ni wbprzypadku okadziny
bez wzorw.
Podoe pod pytki ceramiczne musi by
PANELE, PYTKI, none, stabilne ibdobrze zespolone zbmurem.
AbMOE KAMIE? BAUMIT

wbkierunku do gry.
RNE TAPETY DO
WYBORU
Inn popularn metod wykoczenia cian
jest tapetowanie. Do wyboru mamy tapety:
ozdobne winylowe, tekstylne ibpapiero-
we gadkie ibtoczone;
do malowania zbwkna szklanego lub
tzw. raufaz (np. zbwirkami drewna pomi-
dzy warstwami papieru).
ciana przeznaczona do tapetowania
musi by rwna ibwbmiar gadka szcze-
Kolejnym sposobem na udekorowanie cian
jest zastosowanie SDQHOL zbPVC lub MDF,
bd boazerii. Zalet tych okadzin jest to,
e mona je mocowa rwnie do nieotyn-
kowanych cian. Prace zaczyna si od przy-
twierdzenia do muru kokami wbpoziomie
lub pionie drewnianych listew obgruboci
23 cm. Nastpnie prostopadle do nich mo-
cuje si za pomoc wkrtw lub specjal-
nych klamerek docite na wymiar panele
bd boazeri. Ostatnim krokiem jest zama-
skowanie naroa przy pododze oraz miejsc
styku zbsufitem listwami wykoczeniowy-
mi, dobranymi kolorystycznie do okadziny.
Wbprzypadku boazerii trzeba jeszcze poma-
lowa powierzchni lakierem bezbarwnym
lub lakierobejc.
Ciekaw alternatyw s WUMZ\PLDUR
ZHSDQHOHFLHQQH, mocowane do ciany na
klej. S wykonane zbgipsu lub pianki poliu-
retanowej. Prezentuj si bardzo oryginal-
nie ibefektownie, abponadto maj waciwo-
ci wyguszajce.
Inna okadzin cienn, ktra wietnie
sprawdza si wbpomieszczeniach, wbktrych
chcemy wytumi haas, jest NRUHN. Monta

Ukadajc tapet zbwzorami trzeba zwrci

uwag na tzw. raport, czyli odlego midzy
powtarzalnymi elementami nie mog
by one przesunite wbkolejnych brytach.
PRAKTIKER Wygldajcy surowo beton architektoniczny pasuje do nowoczesnych wntrz. ELKAMINO DOM

246 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
polega na przymocowaniu do oczyszczonej
ciany pyt za pomoc specjalnego kleju.
RENOWACJA DOMU str. 234-261
Zbkolei kuchnie ibazienki czyli pomiesz-
czenia naraone na zalanie wod ibzabru-
dzenia wykacza si przewanieS\WND
PLFHUDPLF]Q\PL. Wane, aby podoe pod
nie byo none, stabilne ibdobrze zespolone
zbmurem. Po zagruntowaniu nanosi si na
nie pac zapraw, abdo niej przykleja pyt-
ki. Wbprzypadku ukadania okadzin wok
wanny ibbrodzika, trzeba pamita obutwo-
rzeniu warstwy wodochronnej, wbposta-
ci tzw. pynnej folii. Aby kafelki si nie od-
spajay, rodzaj kleju naley dopasowa do
podoa. Zwyke zaprawy klejowe stosu-
je si wbprzypadku sztywnych podoy tyn-
karskich oraz wbmiejscach nienaraonych
na due wahania temperatury. Produktw
obzwikszonej elastycznoci, ktre pozwala-
j na niewielkie odksztacanie podoa, uy-
wa si natomiast do mocowania kafelkw
na obudowach kominkw, na pytach gipso-
wo-kartonowych oraz drewnopochodnych.
Zawsze trzeba sprawdzi, czy producent kle-
ju dopuszcza zastosowanie obktre nam cho-
dzi okrelenia wbrodzaju klej elastyczny
albo uelastyczniony nie s unormowane.
ciany wbpomieszczeniach reprezenta-
cyjnych, takich jak salon, warto wykoczy
RNDG]LQ]bNDPLHQLD. Granit, piaskowiec
czy marmur wygldaj bardzo elegancko
ibs niezwykle trwae. Ich wad jest wysoka
cena, dlatego niektrzy wybieraj RNDG]LQ\
LPLWXMFHNDPLH. Produkuje si je zbbar-
wionych mieszanek gipsu ibbetonu, co ma
odbicie wbich niszej cenie. Tego typu mate-
riay wykoczeniowe mocuje si do odpylo-
nej powierzchni, przewanie bezspoinowo,
za pomoc zaprawy klejowej.
KOSZTY REMONTU
To, ile zapacimy za wykoczenie cian, za-
ley od wielu czynnikw zakresu prac,
uytych materiaw ibkosztw robocizny.
Jak wspomniano, najtasze jest malowanie.
Pokrycie farb lateksow 1 m ciany bdzie
kosztowa od 2 do 6 z. Za robocizn zapaci-
my 520 z/m. Nieco drosze jest tapetowa-
nie za produkt papierowy zapacimy
46 z/m, zbwkna szklanego 812 z/m, wo-wapiennego ok. 35 z/m. Za pyty
za za winylowy 1020 z/m. Do tego ewen-
tualnie dochodzi koszt uoenia okadziny
(1030 z/m). Na tynk japoski trzeba prze-
znaczy 3060 z/m (materia zbrobocizn),
na panele zbPVC 2030 z/m (+ monta
1520 z/m), abna najtasze pytki cienne
3050 z/m (ok. 50 z fachowcy ycz so-
ZDANIEM EKSPERTA
Jak unikn pkania cze midzy pytami gipsowo-kartonowymi?
Poczenia pyt g-k to newralgiczne punkty wb systemie suchej zabudowy,
Andrzej wiercz szczeglnie naraone na wystpowanie pkni ib rys, powstajcych wb wy-
Produkt niku np. pracy budynku lub nagych zmian temperatury wb wyzibionych
Manager ds. Mas
Szchlowych
pomieszczeniach. Aby zapobiec powstawaniu tych uszkodze, pierwszym
KNAUF zb podstawowych warunkw jest prawidowe wykonanie stelaa, na ktrym
bdzie montowana pyta g-k. Wskazwki dotyczce tych prac s opisane
wbzeszytach technicznych, dostpnych na stronach producentw.
Kolejnym krokiem jest odpowiednie wykonanie spoinowania pocze pomidzy pytami, tak by
byy one wystarczajco wytrzymae ibmogy oprze si napreniom, jakie wystpuj wbtych punk-
tach suchej zabudowy. Istotne jest dobranie odpowiedniej masy szpachlowej oraz tamy zbrojcej
do spoinowania pyt. Masa musi mie jak najlepsze parametry mechaniczne, tak aby bya wbstanie
pracowa razem zbcaym systemem. Ponadto musi charakteryzowa si bardzo dobrymi parame-
trami czepnymi, aby czy si zb powierzchni podoa oraz zb tam zbrojc. Jako tego typu
produktw zwykle jest adekwatna do ceny. Wbtym przypadku nie warto oszczdza, gdy wybr nie-
odpowiedniej szpachli moe skutkowa pojawieniem si pkni, co bdzie si wizao zbkoniecz-
noci ponownego wykaczania caych cian. Oznacza to koszty niewspmierne do planowanych
pocztkowo oszczdnoci zbtytuu zakupu taszego materiau. Na rynku dostpne s zarwno prosz-
kowe, szybkowice masy gipsowe, wymagajce wymieszania zbwod, jak ibgotowe pasty wolniej
wysychajce na cianie, ale za to nie wymagajce przygotowywania.
Kolejnym istotnym elementem decydujcym obtrwaoci pocze pyt g-k jest zastosowanie od-
powiedniej tamy zbrojcej. Najlepsze parametry, potwierdzone testami laboratoryjnymi, osigaj
poczenia zb zastosowaniem tamy papierowej. Jest to jeden zb najstarszych, ab zarazem najtrwal-
szych rozwiza stosowanych wbsystemach suchej zabudowy, np. wbkrajach, gdzie ten system jest
podstawowym rozwizaniem wykorzystywanym do wykaczania wntrz budynkw. Podczas prac
naley najpierw wypeni spoin pomidzy pytami, nastpnie odpowiednio wklei tam papie-
row ib pozostawi do cakowitego wyschnicia przed pokryciem jej kolejn warstw masy szpa-
chlowej. Tama papierowa sprawdza si zarwno wb budownictwie tradycyjnym (murowanym),
jak ib wb systemowych budynkach wykonanych na konstrukcji drewnianej, gdzie elementy suchej
zabudowy s szczeglnie naraone na powstawanie napre wywoanych prac caego szkieletu
budynku.
bie za ich uoenie). Pyta zbbetonu architek-
tonicznego obwymiarach 60 60 cm kosztu-
je 5080 z. Na oboenie ciany okadzinami
kamiennymi wydamy przynajmniej sto kil-
kadziesit z, abpanelami trjwymiarowymi
nawet kilkaset z/m.
Koszty znaczco wzrosn, jeli remont
bdzie te obejmowa napraw tynku. Za
skucie tej warstwy zapacimy 812 z/m.
Naoenie (materia zbrobocizn) gadzi gip-
sowej to wydatek 1535 z/m, tynku gip-
sowego 3040 z/m, abtynku cemento-
gipsowo-kartonowe zapacimy 713 z/m,
abza ich monta 1520 z/m (na klej) ib25
30 z/m (na stelau). }
ciana wykoczona pytkami imitujcymi
naturaln ceg. IZOFLEX
5/2016 BUDUJEMY DOM 247
ARTYKU PROMOCYJNY BAUMIT

Mieszkaj zdrowo!
Zrwnowaona dieta i aktywno fizyczna to podstawa zdrowia.
Rwnie rodowisko, ktre nas otacza, ma ogromny wpyw na kondycj
naszego organizmu. Duo czasu spdzamy pord czterech cian, std
warto zadba o to, by panowa tam komfortowy mikroklimat, sprzyjajcy
wypoczynkowi i dobremu samopoczuciu. Wielu z nas nie zdaje sobie
sprawy z tego, e uycie niektrych rozwiza w trakcie budowy lub
remontu domu, moe wnie wiele korzyci do naszego ycia

P
owietrze, jest najwaniejszym skad-
nikiem niezbdnym do ycia czowie-
ka, dlatego te, jego jako ma ogromne
znaczenie. Nowoczesne technologie zoriento-
wane na minimalizacj zuycia energii powo-
duj, e domy, w ktrych spdzamy wiksz
cz ycia, staj si coraz bardziej szczelne.
Powietrze ma ograniczone moliwoci infil-
trowania do pomieszcze, w obliczu czego ko-
nieczne staje si zwracanie uwagi na jako
oraz funkcje stosowanych materiaw wyko-
czeniowych. Te najczciej pozostaj w budyn-
ku na zawsze, wic warto zadba o to, by nie
by to zwizek toksyczny i postawi na roz-
wizania, ktre nie tylko zapewni poda-
ny efekt wizualny, ale rwnie zatroszcz si
obprzyjemny mikroklimat wntrz.

POSKROMIm WILGOm
Zawarto pary wodnej w powietrzu oddzia-
uje nie tylko na nasze zdrowie, ale rwnie
na samopoczucie. Jej podwyszony poziom
utrudnia oddychanie, a take przyczynia si
do rozwoju grzybw, roztoczy oraz nadmier-
nego osiadania kurzu na meblach i w najbli-
szym otoczeniu domownikw. Takie warunki
sprzyjaj wielu chorobom i zniszczeniu mate-
riaw. Z kolei zbyt suche powietrze podnosi
ryzyko infekcji grnych drg oddechowych.
Czy wobec tego istnieje przysowiowy zoty
rodek, ktry pozwoli mie wilgo pod kon-
trol? Znajdziemy go w ofercie firmy Baumit,
ktra inwestorom i wykonawcom przekaza- fot. Baumit Prace przygotowawcze
a do dyspozycji biay tynk wapienny Baumit
KlimaWhite. Specjalna budowa mikroporw gulatorem. Z kolei waciwoci antybakteryj- tach budynkw poczwszy od piwnicy a
mieszanki powoduje, e otynkowane cia- ne ze wzgldu na wysokie pH wapna, tworz po dach. Oznacza to tyle, e przeznaczony
ny oddychaj absorbuj cz wilgoci, skuteczn barier dla rozwoju mikroorgani- jest on do wszelkich pomieszcze wewntrz-
gdy w pomieszczeniu wystpuje jej nadmiar zmw, takich jak grzyby lub ple. nych, wcznie z tymi, ktre s naraone na
i oddaj j z powrotem, kiedy powietrze ule- Paroprzepuszczalny Baumit KlimaWhite zwikszone zawilgocenie, jak kuchnia czy a-
ga wysuszeniu, stajc si jej naturalnym re- moe by stosowany na cianach oraz sufi- zienka. Tynk ten sprawdzi si na wszelkich

248 BUDUJEMY DOM 5/2016


fot. Baumit Tynkowanie
mineralnych pod-
oach budowla-
nych beton, be-
ton komrkowy,
cega wypalana, pustaki
ceramiczne i silikatowe bjako
jednowarstwowy, zacierany tynk
wierzchni lub wykorzystywany jako warstwa
podkadowa pod gad wapienn Baumit
KlimaGltte.
RAZ, DWA CIANA, CZYLI
SZTUKA TYNKOWANIA
Tynki wapienne s praktycznym podoem,
ktre poprawia i reguluje mikroklimat w po-
mieszczeniach, a jednoczenie podnosi wa-
lory wizualne. Dodatkow zalet Baumit
KlimaWhite jest atwo stosowania zaprawy,
ktra bardzo dobrze si urabia i pozwala uzy-
ska dan faktur. Przy odrobinie wprawy
mona samodzielnie podj si zadania tyn-
kowania cian.
Zanim jednak przejdziemy do zasadni-
czej czci prac, powinnimy zadba o odpo-
wiednie przygotowanie podoa. Chonne po-
wierzchnie, jak np. beton komrkowy naley
przed tynkowaniem zwily obficie wod.
Trzeba to jednak zrobi odpowiednio wcze-
niej, aby nie doprowadzi do tworzenia si
filmu wodnego na cianie bezporednio przed
tynkowaniem. Z kolei na podoach betono-
wych lub tych o niskiej chonnoci zaleca-
ne jest stosowanie podkadu wzmacniajce-
go przyczepno np. Baumit BetonPrimer
lub wykonanie caopowierzchniowo war-
stwy sczepnej, szpachlujc zapraw Baumit
ProContact, przeczesan grzebieniem tynkar-
skim. Warto te zawczasu stolark otworow
oklei foli, naroniki wzmocni profilem ze
stali nierdzewnej, osadzajc go na zaprawie
montaowej Baumit SpeedFix, a wszelkie ele-
menty metalowe zabezpieczy antykorozyjnie.
Dopiero wwczas moemy spokojnie przy-
stpi do zarobienia tynku z czyst wod,
przestrzegajc przy tym bezwzgldnie pro-
porcji okrelonych przez producenta. Bardzo
wane jest take jej dokadne wymieszanie.
Gadk konsystencj bez grudek otrzymamy
za pomoc wolnoobrotowej mieszarki.
Mas tynkarsk narzucimy na cian przy
uyciu kielni lub maszynowo agregatem tyn-
karskim, w warstwie ok.1520 mm.
Wbmiejscach naraonych na
pknicia, jak na przykad
przejcia ronych materia-
w wbpodou lub naroniki fot. Baumit Prace wykoczeniowe
okien i drzwi, pamitajmy obza-
topieniu siatki do zbrojenia tyn- tynk wyrwnujemy at trapezow poprzez
kw maszynowych. wiey tynk zaci- zdrapywanie wierzchniej warstwy na caej
gamy at typu H, wyrwnujc wstpnie powierzchni. Wyprowadzone w ten sposb
jego powierzchni. Czynno t wykonuje- ciany lub strop skrapiamy wod i delikatnie
my zdecydowanym ruchem, przesuwajc przy przecieramy rcznie pac styropianow, a na-
tym at wbrnych kierunkach, jednoczenie stpnie gbk lub filcem, ewentualnie mecha-
nie zapominajc obsprawdzeniu pionu i k- nicznie zacieraczk do tynkw. Koczymy
tw. Ewentualne ubytki uzupeniamy zapra- w momencie uzyskania efektu jednorodnej
w i ponownie zacigamy. Przy gruboci tyn- struktury powierzchni.
ku powyej 25bmm zalecane jest nakadanie Ju na etapie projektowania wasnego domu
wielowarstwowo, metod wiee na wiee, warto zwrci uwag na optymaln budow
czyli kolejn warstw nanosimy po wstpnym cian oraz wybr nowoczesnych rozwiza.
zwizaniu poprzedniej. Tak przygotowane po- Dobrze dobrane produkty nie tylko prawido-
wierzchnie pozostawiamy do przeschnicia. wo zaizoluj przegrody i zagwarantuj brak
Czas potrzebny do wizania tynku umo- strat ciepa w zimie, ale dadz take efekt
liwiajcego dalsz obrbk zaleny jest od ro- chodzenia latem. Co wicej, zauwaalnie po-
dzaju i chonnoci podoa, temperatury oraz prawiaj klimat we wntrzach. }
wilgotnoci powietrza. Lekko stwardniay www.baumit.com
5/2016 BUDUJEMY DOM 249
 
REMONT MONTA STELAA SANITARNEGO
FOT. GEBERIT

RENOWACJA DOMU str. 234-261

Schowaj rury
-DQXV]:HUQHU

Stela sanitarny umoliwia ukrycie przyczy wodocigowych

ibkanalizacyjnych oraz rur. azienka staje si dziki temu bardziej
elegancka ibatwiej j sprzta. Od pojawienia si wbPolsce przed
dwudziestu paru laty, stelae podtynkowe robi wbnaszych azienkach
zawrotn karier.

250 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
:
bVWDU\FKD]LHQNDFKUXU\SUR
ZDG]RQRF]VWRQDZLHU]FKX
RENOWACJA DOMU str. 234-261

LbHZHQWXDOQLHPDORZDQRQDNR
ORUFLDQ\F]\SRRRQ\FKQDQLHMS\
WHN:bEORNDFKSLRQ\LQVWDODF\MQHREX
GRZ\ZDQRHNUDQDPL]bS\WSLOQLRZ\FK
1LHHVWHW\F]QHLbWUXGQHGRZ\F]\V]F]HQLD
SU]\F]DZRGRFLJRZHLbNDQDOL]DF\MQHQD
RJE\RZLGD:bODWDFKG]LHZLG]LHVL
W\FKXELHJHJRZLHNXZbQDV]\PNUDMXSRMD
ZL\VLVWHODHVDQLWDUQHNWUHXPROLZLD
MXNU\FLHUXULbSU]\F]\,bRGUD]XVWD\VL
EDUG]RSRSXODUQH

RODZAJE STELAY
6WHODHZb]DOHQRFLRGVSRVREXPRQWD
XG]LHOVLQDGZDURG]DMHGR]DEXGR
Z\PRNUHMLbVXFKHM0RQDMHWHSRG]LHOL
Zb]DOHQRFLRGWHJRFR]RVWDQLHQDQLFK
]DPRQWRZDQHQDPXV]ORZHVWRVRZDQH
QDMF]FLHMELGHWRZHXP\ZDONRZHSLVX
DURZHGREDWHULLSRGLbQDW\QNRZ\FK
6WHODGR]DEXGRZ\PRNUHMFLNLHM
WRVWDORZDUDPDQDNWUHM]DPRQWRZDQR
XFKZ\W\GRSRGHMZRGQRNDQDOL]DF\M
Q\FKHOHPHQW\OXEUXE\GRPRFRZDQLD
SU]\ERUZVDQLWDUQ\FKRUD]]ELRUQLNVSX
NXMF\7DNLHVWHODHQLHPRJE\EH]SR
UHGQLRREFLDQHFHUDPLN'ODWHJRZ\
PDJDMPRQWDXQDSHQHMFLDQLHRUD]
GRGDWNRZHJRREPXURZDQLDFHJF]\EORF]
NDPL]bEHWRQXNRPUNRZHJRHZHQWXDOQLH
PRQWDXZbVSHFMDOQLHSU]\JRWRZDQHMZQ
FHZbPXU]H7RQDZ\PXURZDQHMFLDQFH Stela instalacyjny wblekkiej zabudowie daje moliwo ukrycia nie tylko podej wod.-kan.,
ale take pionw kanalizacyjnych. GEBERIT
RSU]HVLFLDUSU]\ERUXVDQLWDUQHJRLbMHJR
X\WNRZQLND&KRVWDV]HRGVWHOD\GR
]DEXGRZ\VXFKHMWR]HZ]JOGXQDGXR
EDUG]LHMSUDFRLbF]DVRFKRQQLQVWDODFM
VWRVXMHVLMHGRU]DGNR
6WHODHGR]DEXGRZ\VXFKHMOHNNLHM
PRQDXVWDZLSU]\FLDQLHPXURZDQHM
LbREXGRZDFLDQNV]NLHOHWRZDOERXPLH
FLZbOHNNLHMFLDQLHG]LDRZHMLb]DPRFR
ZDGRSRGRJLRUD]FLDQ\QRQHMEG
GRHOHPHQWZSU]\WZLHUG]DQ\FKGRSRG
RJLLbVXILWX6WHODGR]DEXGRZ\VXFKHMWR
UDPD]bSURILOLVWDORZ\FKRbGXHMZ\WU]\PD
RFL]GROQDGRSU]HQRV]HQLDREFLHSR
FKRG]F\FKRGSU]\ERUXVDQLWDUQHJRPLVNL
:&ELGHWXLbMHJRX\WNRZQLND:b]DOH
QRFLRGSURGXFHQWDLbSU]\ERUXGRRVDG]H
QLDNWUHJRSU]H]QDF]RQ\MHVWVWHODUDP\
PRJUQLVLZ\PLDUDPLZ\WU]\PDR
FLLbX]EURMHQLHP]ELRUQLNVSXNXMF\HOH
PHQW\PRFXMFHLWS
:\WU]\PDRNRQVWUXNFMLQDVWHODXMHVW Samonone cianki instalacyjne tu wbjednej konstrukcji zabudowano wann, stela miski
GXDZLNV]DQDZHWQLZbSU]\SDGNXPRQ WC ibumywalki. TECE

5/2016 BUDUJEMY DOM 251


REMONT MONTA STELAA SANITARNEGO
Do konkretnego stelaa pasuje najczciej
tylko przycisk zbserii polecanej przez jego
producenta. GROHE, GEBERIT
WDXWUDG\F\MQHJR3U]\SUDZLGRZRZ\
NRQDQHMREXGRZLHZ\WU]\PDRVWHODX
Z\QRVLNJGODPXV]OL:&LbELGHWX
NJGODXP\ZDONLLbNJGODSLVXDUX
3R]DFHUDPLNVDQLWDUQGRVWHOD\PRQD
PRFRZDQSXFKZ\W\GODRVEQLHSHQR
VSUDZQ\FK
1DMSRSXODUQLHMV]HVVWHODHGRW]Z]D
EXGRZ\Z\VRNLHMZ\VRNRUDP\
=REDF]MDN
]DPRQWRZD
VWHOD
Stela mocowany do szyn montaowych. GEBERIT
ODF\MQHNWUHXPROLZLDMEXGRZFLD
QHNLQVWDODF\MQ\FK]HVWHOD\LbVSHFMDOQ\FK
SURILOLRIHURZDQ\FKSU]H]LFKSURGXFHQ
WZ0RQD]bQLFKEXGRZDW]ZZ\VS\
LQVWDODF\MQHNWUHSR]ZDODMQDFLHNDZH
DUDQRZDQLHSU]HVWU]HQLZbZLNV]\FKD
]LHQNDFK
MONTA STELAA DO

RENOWACJA DOMU str. 234-261
SU]\FLVNVSXNXMF\QLHNLHG\PXVLP\JR
GRNXSLMHOLFKFHP\PLHSHZQRH
EG]LHSDVRZDZ\ELHU]P\SROHFDQ\SU]H]
SURGXFHQWDVWHODD 
6WHODPRQWXMHVLSRZ\UZQDQLX
FLDQLbSRGJ=DF]\QDP\RGZ\]QDF]H
QLDOLQLLPRQWDXPLHU]FRGSR]LRPX
SRVDG]NL=D]Z\F]DMPRFXMHVLJRZb
SXQNWDFKZbGZFKGRSRGRJLLbZbGZFK
FP7HGR]DEXGRZ\QLVNLHMZWHG\ ZABUDOWY SUCHEJ GRFLDQ\7U]HEDXZ]JOGQLWRZbMDNLP
SU]\FLVNVSXNXMF\EG]LHQLHQDFLDQ 0RQWDVWHODDGR]DEXGRZ\VXFKHMMHVWVWR PDWHULDOHPRFXMHP\UXE\LQDF]HMNRWZL
FH]DPXV]ODbZbXWZRU]RQHM]DQLSFH VXQNRZRSURVW\LbIDFKRZFRPQLH]DMPXMH P\MHZbFHJOHLQDF]HMZbEHWRQLHNRPUNR
PDMUDP\QRQHRbZ\VRNRFLFP
1DU\QNXVWHVDPRQRQHV\VWHP\LQVWD
Do podtynkowych stelay mocuje si take
uchwyty dla niepenosprawnych. KOO
ZLHOHF]DVX Z\P,bMDNJUXEDMHVWSRVDG]NDFRSUDZ
0RHP\VSUERZDZ\NRQDWSUDFVD GDZ\OHZNDPDPLHSU]\QDMPQLHMFP
PRG]LHOQLH1DMF]FLHMPRQWXMHVLVWHODH JUXERFLDOHMHOLZ\NRQDZFRPZ\V]D
SRGPLVNXVWSRZ FLHV]DPRHQLHGDGREUHJRRSDUFLD
.RPSDNWRZH:&PDMSR]LRPHOXESLR 0RFRZDQLHPXVLE\VROLGQHERMHOL
QRZHRGS\Z\NDQDOL]DF\MQHZbFLDQLHOXE NRQVWUXNFMDEG]LHSUDFRZDWRSRSNDM
ZbSRGRG]H0LVNLPRQWRZDQHQDVWHODX S\WNLNWU\PLRER\P\FLDQN
PDMSU]HZDQLHRGS\ZSR]LRP\ZbFLD :bQLHNWU\FKV\VWHPDFKGX\FKSURGX
QLHQD]\ZDQ\WDNHSR]QDVNLP7U]HED
Z]LWRSRGXZDJSU]\]DNXSLHFHUDPLNL
6WDQGDUGRZ\VWHODSRGPLVN:&PD
FPV]HURNRFLLbNLONDQDFLHFHQW\PHWUZ
JERNRFL0LVND]DMPLHSU]HVWU]HRbZ\
PLDUDFKFPHE\]bQLHMZ\JRGQLH
NRU]\VWDSRERNDFKSRZLQQLP\]RVWDZL
SRFPDbSU]HGPXV]OFP
:bSU]\ZLH]LRQ\P]HVNOHSXSXGOH]H
VWHODHP]QDMG]LHP\SRWU]HEQHHOHPHQ
W\SU]\F]HQLRZH&]DVDPLZb]HVWDZLHMHVW
252 BUDUJEMY DOM 5/2016
FHQWZVWHODSU]\WZLHUG]DVLQLHGRFLDQ
F]\SRGRJLDbGRSU]\NUFRQ\FKGRQLFK
ZF]HQLHMV]\QPRQWDRZ\FK:bW\PUR]
ZL]DQLXVWHODPRQDGRZROQLHSU]HVXZD
LbDWZLHMQSXVWDZLGZDZbMHGQHMOLQLL
3R]DPRQWRZDQLXNRQVWUXNFMLSU]\F]D
P\UXU\FLHNRZHLbGRSURZDG]HQLHZRG\
RUD]PRFXMHP\V]SLONLGR]DZLHV]HQLDPL
VNLXVWSRZHM1DVWSQLHRVDG]DP\SDQHO
SU]\FLVNXVSXNXMFHJRLbVSUDZG]DP\F]\
VWHODMHVWGREU]HZ\SR]LRPRZDQ\
 
RENOWACJA DOMU str. 234-261
Pamitajmy obwypoziomowaniu stelaa.
TECE
.ROHMQ\PHWDSHPMHVWREXGRZDQLHFLDQNL
=Z\NOHZ\NRU]\VWXMHP\GRWHJRS\WJLS
VRZRNDUWRQRZ-HHOLPDP\S\WRbJUXER
FLPPOHSLHMXR\MZbGZFKZDU SU]\NOHLS\WNL3UDFNRF]\]DRHQLH
VWZDFKHE\]DEXGRZDE\DZ\VWDUF]DMFR
V]W\ZQD:bS\FLHIURQWRZHMSU]HGMHM]D
RHQLHPZ\FLQDP\RWZRU\QDSU]\FLVN
VSXF]NLSU]\F]DZRGNDQLbV]SLONLPRQ
WDRZH0XVLP\]URELWRVWDUDQQLHGEDMF
RbZDFLZHSU]HQLHVLHQLHZV]\VWNLFKZ\PLD
Stela obudowujemy zielon pyt o
zwikszonej odpornoci na wilgo. TECE
UZ6WRVXMHP\]DZV]H]LHORQHS\W\RbZLN
V]HMRGSRUQRFLQDZLOJR
1DREXGRZDQHMS\WFLDQFHPRHP\
ZLVLHQDQDVWSXMF\FKZ\VRNRFLDFK
PLVNLXVWSRZHM
NA CO TRZEBA ZWRCIm
UWAG}?
1DZ\VRNRVWHODD8VWDODMFMWU]H
EDXZ]JOGQLJUXERZV]\VWNLFKQLHJRWR
Niekiedy cianki obudowuje si wirow
pyt MFP. Otwory mona wbniej wycina
narzdziem oscylacyjnym. POWER UP
Z\FKMHV]F]HZDUVWZSRGRJLWDNHE\PX
V]OD:&QLHE\DDQL]DZ\VRNRDQL]DQLVNR
3RGZLHV]DQHSU]\ERU\VDQLWDUQHSRZLQQ\

PLVND:&JUQDNUDZGFHUDPLNL
FPQDGSRGRJ
XP\ZDONDFPQDGSRGRJ
SLVXDUFPRGSRGRJL
1DJUXERS\W\JLSVRZRNDUWRQRZHM
NWUREXGRZXMHP\VWHOD-DNSLVDOLP\
Z\HMMHOLVWRVXMHP\FLHV]GOD]DSHZ
QLHQLDZDFLZHMV]W\ZQRFLNRQVWUXN
FMLSRWU]HEQHEG]LHSRRHQLHMHMZbGZFK
ZDUVWZDFK.LHG\GDP\MHGQFLDQND
PRHXJLQDVLSRGFLDUHPFHUDPLNL
LbS\WNLEGSND
1DSRGF]HQLHPLVNLXVWSRZHMGRRG
SRZLHGQLRQDSRZLHWU]RQHMUXU\NDQD
OL]DF\MQHM-HOLLQVWDODFMDNDQDOL]DF\MQD
EG]LHOH]DSURMHNWRZDQDPRHVL]DS\
FKDDbZbQDMOHSV]\PUD]LH]bSU]\ERUZVD
QLWDUQ\FKGRFKRG]LEG]LHJRQHEXOJR
WDQLH3RMDZLVLRQRWDNHZWHG\JG\UXU\
NDQDOL]DF\MQHEGPLD\]E\WPDUHGQL
FLbZbLQVWDODFMLZ\WZRU]\VLSRGFLQLHQLH
:ZF]DVPRHGRMGR]DV\VDQLDZRG\
]bV\IRQXF]HJRQDVWSVWZHPEG]LHXZRO
QLHQLH]DSDFKZ]bNDQDOL]DFML
=GDQLHPVSHFMDOLVWZLQVWDODWRU]\
DPDWRU]\SRSHQLDMQDMF]FLHMEG\NW
UHZ\OLF]\P\SRQLHMPRHQDPXGDVL
LFKXQLNQ
1LH]D]QDF]DMQDS\FLHJNSRRHQLD
SURILOXLbSU]HZLHUFDM]ELRUQLNVSXNXMF\
ZWUDNFLHPRFRZDQLDNDUWRQJLSVZ
:\FLQDM]DGX\RWZUQDSU]\FLVN
VSXNXMF\0RQWRZDQ\SQLHMQDS\W
NDFKSU]\FLVNQLH]DNU\ZDRWZRUXWRRQ]D
SHZQLDGRVWSGRZQWU]DVSXF]NLLbXPR
OLZLDMHMQDSUDZ
Grna krawd WC ibbidetu powinna by 40 cm nad podog. KOO 3UEXMPRQWRZDGRVWHODD:&]bPL
VNVWRMF

5/2016 BUDUJEMY DOM 253

 
REMONT MONTA STELAA SANITARNEGO

RENOWACJA DOMU str. 234-261

Stela zbmisk, ktr mona opuszcza
ibpodnosi (ob8 cm). VIEGA Modu sanitarny dla tych, ktrzy nie chc ani starego kompaktu ani remontu. GEBERIT

1LHSXF]LQVWDODFMLSU]HGSLHUZV]\P
XUXFKRPLHQLHPVSXF]NL:bHIHNFLHGR]D
ZRUXQDSHQLDMFHJRGRVWDMVL]DQLHF]\V]
F]HQLDNWUH]DEXU]DMMHJRSUDF=ELRUQLN
QLHQDSHQLDVLOXESU]HSHQLD
3UEXM]DPRQWRZDQLHZDFLZ\SU]\
FLVNVSXNXMF\'RVWHODDNRQNUHWQHJR
SURGXFHQWDQDOH\GREUDSU]\FLVN]b]DOHFD
QHMSU]H]QLHJRVHULL
1LHF]\WDMLQVWUXNFMLPRQWDXLbQLHLQ
VWDOXMQLHNWU\FKGUREQ\FKDbSRWU]HEQ\FK
]DQLX]DLQVWDORZDQ\ZbVWHODXZHQW\ODWRU
RGV\VDSRZLHWU]H]bPLVNLXVWSRZHM3RWHP
WUDILDRQRGRILOWUDZJORZHJRDbQDVWSQLH
MHVWZ\GPXFKLZDQH]bSRZURWHPGRD]LHQ
NL'ODW\FKNWU]\FKFZ\PLHQLWUDG\
F\MQ\NRPSDNWQLHURELFUHPRQWXSU]H
]QDF]RQHVRVREQHPRGX\VDQLWDUQH
ILE TO KOSZTUJE?
3RSXODUQHVWHODHSRGW\QNRZHNRV]WXMRG
WU]\VWXNLONXG]LHVLFLXGRW\VLFD]RW\FK
HOHPHQWZ
NIETYPOWE ROZWIkZANIA
1DU\QNX]QDMG]LHP\ZLHONLZ\EUVWHOD\
GRVWRVRZDQLDZbWUXGQLHMV]\FKV\WXDFMDFK
LbPQLHMV]\FKD]LHQNDFK6WHODHZVNLH
PDMRNFPV]HURNRFL:HUVMHQDURQH
XDWZL]DJRVSRGDURZDQLHSRPLHV]F]HQLD
0RGHOHVOLPF]\OLS\WNLHPDMJERNR
F]DVDPLQDZHWFP3URGXFHQFLSU]H
FLJDMVLWDNHZbRIHURZDQLXXU]G]H
FRUD]EDUG]LHMZ\P\OQ\FK6WHODPRH
PLHPLVN]bUHJXORZDQZ\VRNRFLPR
EH]FHUDPLNL=DSU]\FLVNVSXNXMF\]D
SDFLP\RGNLONXG]LHVLFLXGRGZXVWXNLO
NXG]LHVLFLX]%DUG]LHMZ\P\OQ\VWHOD
]bRGFLJLHPEU]\GNLFK]DSDFKZNRV]
WXMHRN]RVREQ\PRGXVDQLWDUQ\
]1DPRQWDVWHODD]DEXGRZDQLH
JRLb]DRHQLHPLVNL:&Z\GDP\NLONDVHW
]=ZUP\XZDJQDGXJRJZDUDQ
FMLQDVWHODEG]LHSU]HFLH]DEXGRZDQ\
DbQLNWQLHFKFHUR]ELHUD]DEXGRZ\SROD
WDFKERFRVL]HSVXR5HQRPRZDQLSUR
GXFHQFLGDMJZDUDQFMQDFDHXU]G]HQLH
QDSU]\QDMPQLHMODW}
Stela zbodcigiem brzydkich zapachw. HP\MRSXV]F]DLbSRGQRVLDOERRGFLJ
GEBERIT QLHSU]\MHPQ\FK]DSDFKZ:bW\PUR]ZL

254 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
MODERNIZACJA, PRZEBUDOWA KOLEKTORY I PANELE FOTOWOLTAICZNE

RENOWACJA DOMU str. 234-261

Ciepo ibprd ze soca
Jarosaw Antkiewicz
FOT. HEWALEX

Soce moe zapewnia wbdomu nie tylko naturalne wiato. Dziki

kolektorom sonecznym moemy mie ponadto niemal darmow ciep
wod, abogniwa fotowoltaiczne dadz nam prd. Takie instalacje mona
zaoy rwnie wbju istniejcym, zamieszkanym budynku, cho nie ma co
ukrywa bdzie nieco trudniej ni wbdopiero powstajcym.

S
oce dostarcza nam wbcigu roku
tyle energii, e gdybymy umie-
li j odpowiednio przechwyci, nie
musielibymy wbogle ogrzewa domw
ibprzygotowywa c.w.u. wbinny sposb.
Problem wbtym, e rozkad promieniowa-
nia sonecznego jest bardzo nierwnomier-
ny latem nawet za duo, abzim bardzo
mao. Wbefekcie wbchodnym sezonie nie
uzyskamy zbyt wiele energii ze soca, bo
po prostu nie ma jej skd wzi. Jeeli wic
sprzedawca obiecuje nam gorc wod
zbkolektorw nawet zim, to znak, e po-
winnimy zmieni sprzedawc. Ta nierw-
nomierno ma jednak ibswoj korzystn
stron ciepe procze to okres nadmiaru
ibwwczas bez wikszego trudu uzyskamy
odpowiedni ilo ciepej wody. To dobra
wiadomo dla wszystkich, ktrzy maj
kocio wglowy ibchcieliby mc nie pali
wbnim latem albo nie grza prdem wody
do mycia.
DO CZEGO SOCE?
Suchajc niektrych sprzedawcw oferuj-
cych kolektory ibpanele fotowoltaiczne (PV)
mona doj do przekonania, e dziki tym
urzdzeniom zapewnimy ciep wod nie-
mal przez cay rok, by moe jeszcze ogrze-
jemy dom, abwydajc nieco wicej na pa-
nele PV zarobimy jeszcze grube pienidze,
odsprzedajc nadmiar prdu do sieci.
Niestety, rzeczywisto nie wyglda tak
rowo. Typowa instalacja zbkolektorami
sonecznymi moe pokry wikszo zapo-
trzebowania na ciepo wbokresie od wiosny
do jesieni. Wspomaganie ogrzewania wy-
maga ju jej bardzo duego rozbudowania,
abto ma wtpliwy sens ekonomiczny kosz-
ty s niewspmierne do korzyci.
Instalacje fotowoltaiczne maj wiele za-
let, przede wszystkim, dlatego e prd jest
uniwersaln postaci energii, mona nim
zasila dowolne urzdzenia elektryczne
albo te podgrzewa wod. Panele fotowol-

256 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
taiczne nie stay si powan konkuren-
cj dla kolektorw sonecznych zbpowodu
RENOWACJA DOMU str. 234-261

wysokiej ceny. Nawet may zestaw obmocy

1,5bkW zbgrzak elektryczn ibbez zasob-
punkty poboru
ciepej wody nika kosztuje 75008000bz. Kolektory so-
neczne zbcaym osprztem kosztuj obpoo-
regulator w mniej.
solarny kolektory
soneczne
MIEJSCE NA DACHU
dwuwownicowy
(biwalentny) zbiornik eby budowa instalacji solarnej miaa sens,
c.w.u. solarna musimy przede wszystkim dysponowa od-
grupa powiednim miejscem. Wersja optymalna to
pompowa
poa dachu wystawiona na poudnie, na-
chylona pod ktem mniej wicej 45, bez
ciepa woda (c.w.u.) rzucajcych cie drzew, komina czy lukarn.
Zakres dopuszczalnej tolerancji jest na
szczcie duy. Wbnajtrudniejszej sytuacji
s waciciele domw obwielopoaciowych
dachach zblicznymi przybudwkami ibokna-
mi dachowymi bo gdzie tam wbogle wy-
gospodarowa kawaek miejsca? Abjeszcze
naczynie wzbiorcze obdobrej orientacji? Na szczcie dopusz-
cza si znaczne odchylenie na wschd lub
dopyw zimnej zachd. Odchylenie ob45 wymaga powik-
wody szenia kolektorw ob10% (zachd) lub 20%
kocio (wschd). Ostatecznie moe by nawet usta-
wienie cakiem na wschd lub zachd.
Budowa instalacji solarnej. Natomiast instalacja kolektorw od pno-

Ile energii ze soca?

Wbnaszej stree klimatycznej, najbardziej charakterystyczn cech promieniowania sonecznego jest jego bardzo nierwnomierny rozkad wbci-
gu roku. 80% energii sonecznej traa do nas wbokresie od pocztku kwietnia do koca wrzenia, czyli wbczasie, kiedy praktycznie nie musimy
ogrzewa domw. Za to cznie na grudzie, stycze ibluty przypada zaledwie ok. 6%. Tego nie zmieni nawet wyranowana technika, abtym bardziej
obietnice sprzedawcw po prostu zim cierpimy na niedobr soca. Zreszt gdyby byo inaczej, nie mielibymy wwczas chodw.
Wbtym przypadku operowanie redni wartoci roczn tylko wprowadza wbbd. WbPolsce roczna suma energii promieniowania sonecznego
wynosi ok. 1000 kWh na 1 m2 powierzchni. Znaczy to, e wbcigu roku kady metr kwadratowy dziaki otrzymuje wbprzyblieniu tyle energii, ile uzy-
skujemy ze spalenia 100 m3 gazu ziemnego. Ale zbpowodu opisanej powyej nierwnomiernoci rozkadu, zim otrzymamy niewielk cz tego.
Wbgrudniu przez cay dzie na 1 m2 powierzchni traa zaledwie 5 kWh energii. Nawet gdyby udao si j wbcaoci przechwyci co oczywicie
niemoliwe odpowiadaoby to pracy kota obmocy 20 kW zaledwie przez kwadrans.
Te same ograniczenia dotycz rwnie instalacji fotowoltaicznych. Zim nie pozyskamy zbnich zbyt wielkich iloci energii elektrycznej, bo
dociera do nich niewiele energii soca. Po prostu nie maj czego

przetwarza.

Trzeba te uwaa na pewn sztuczk osb handlujcych kolektora-
mi. Co wbistocie oznacza zapis, e instalacja pokryje np. 60% rocznego 

zapotrzebowania na ciepo do przygotowania c.w.u.? Wbrew pozorom 

wcale nie to, e przez 60% roku, czyli przeszo 7 miesicy, bdziemy 
mogli podgrzewa wod korzystajc tylko ze soca. Instalacja pokry- 
wa 60% zapotrzebowania na ciepo niezbdne do podgrzania wody,

abnie 60% ciepej wody. Rnica jest zasadnicza. Energii sonecznej

czsto wystarczy jedynie na wstpne podgrzanie wody, np. zb10 do

25C. Jednak ostatecznie musimy j jeszcze dogrza do uytecznej dla
nas temperatury ok. 40C kotem lub grzak elektryczn. Instalacja 

solarna daa wic cz niezbdnego ciepa, ale nie wod zdatn do

mycia. Ostatecznie kocio zuy mniej energii, ale jego praca ibtak bya
potrzebna.
Miesiczna suma promieniowania sonecznego [kWh/m2].

5/2016 BUDUJEMY DOM 257


MODERNIZACJA, PRZEBUDOWA KOLEKTORY I PANELE FOTOWOLTAICZNE
Kolektory na pokryciu dachowym to
najpopularniejsza, bo te najatwiejsza
ibnajmniej inwazyjna metoda montau.
NIBE - BIAWAR
cy nie ma sensu, podobnie jak zaoenie ich
wbmiejscu zacienionym.
Rwnie inne nachylenie kolekto-
rw wzgldem poziomu nie jest kopotem
wbdo szerokich granicach. Zakres od 25
do 60 jest wbpeni akceptowalny, nie ma
wwczas sensu stosowanie dodatkowych
konstrukcji wsporczych zmieniajcych kt
nachylenia.
Wybierajc miejsce na dachu pamitajmy,
e kolektory s tylko czci systemu ibtrze-
ba od nich poprowadzi rury do zasobnika
c.w.u. Abte powinny by moliwie krtkie,
eby po drodze nie uciekao zbnich cie-
po. Wbistniejcym, zagospodarowanym ju
domu bywa to nieatwe. Przy okazji warto
przestrzec przed czsto spotykan praktyk
wykorzystywania czynnych kanaw wen-
tylacyjnych do poprowadzenia rur. To rzecz
niedopuszczalna rwnie zbformalno-praw-
nego punktu widzenia. Wykonanie przej-
cia rur przez pokrycie dachu nie jest za
wbrew pozorom specjalnie trudne wie-
lu producentw oferuje nawet specjalne da-
chwki solarne zbgotowym, uszczelnionym
przepustem.
Przy braku odpowiedniego miejsca na
dachu stosuje si te monta na cianach,
najczciej na konstrukcji nonej zapew-
niajcej pochylenie kolektora. Cakiem pio-
nowy monta jest wersj odpowiedni dla
warunkw zimowych (dobry kt padania,
gdy soce znajduje si nisko nad hory-
zontem), ale zbtakiej optymalizacji poytek
niewielki, bo ibtak zim jest mao soca.
No, chyba e planujemy bardzo rozbudo-
wan wersj, suc do dogrzewania bu- sz ni dzienne zapotrzebowanie na ciep
dynku. Warto wiedzie, e kolektory ruro-
we daj tu nieco wiksze pole manewru
ni paskie, bo poszczeglne rury mona
nieco obrci, ustawiajc je korzystniej do
soca.
258 BUDUJEMY DOM 5/2016

RENOWACJA DOMU str. 234-261
Monta na cianie zwykle pochyo Osobne, wolnostojce konstrukcje
stosuje si kiedy orientacja poaci dachowych zbkolektorami s wbbudownictwie
jest bardzo niekorzystna lub s one jednorodzinnym rzadkoci.
zacienione. MAKROTERM WATT
Za to oddzielne konstrukcje none na Abwielko zasobnika jest bardzo wa-
poziomie gruntu nale do rzadkoci. na dla pracy caej instalacji. Zbyt may si
Wprawdzie mona je ustawi optymalnie nie sprawdzi, bo latem nie bdzie wbstanie
wzgldem stron wiata, wygodny jest te wchon caego ciepa zbkolektora. Zbyt
dostp do kolektorw wbrazie koniecznoci duy te nie ma sensu, bo bdzie droszy,
naprawy lub oczyszczenia, ale nie s raczej zajmie wicej miejsca, abwiosn ibjesieni
ozdob dziaki ibzajmuj na niej miejsce. bardzo dua objto wody bdzie zbyt sa-
Ponadto kolektory wymagaj wwczas zwy- bo ogrzana.
kle dugich rur czcych je zbzasobnikiem Ponadto zasobniki do instalacji solar-
wody, abto oznacza straty ciepa. Za to ta- nych powinny mie specjaln konstrukcj.
kie oddalenie nie jest problemem dla pane- Najwaniejsza jest wownica obduej po-
li fotowoltaicznych wystarczy grubszy ka- Najczciej stosuje si due zasobniki
bel, eby zrekompensowa zwikszony opr obpojemnoci 200300 litrw zbprzynajmniej
elektryczny. dwoma wownicami. Pooon najniej
8ZDJD Kolektory lub panele nie powin- zasilaj kolektory, pozostae kocio lub
kominek zbpaszczem wodnym. GALMET
ny by skierowane na rne strony wia-
ta. Odmienna orientacja, np. na przeciw-
nych poaciach dachu wymaga odrbnego
sterowania, bo gdy jedna cz znajdzie si
wbsocu, druga bdzie wbcieniu.
ZASOBNIK WODY
aden system solarny nie moe funkcjono-
wa bez zasobnika. To za wiadomo dla
tych wszystkich, ktrzy maj mae koty
dwufunkcyjne umieszczone np. wbcigu
szafek kuchennych, bo gdzie tu umieci
zasobnik? Niestety wbinstalacji solarnej
bez niego ibto wbdo pojemnej wersji si
nie obejdziemy. Dopyw energii sonecz-
nej abwbefekcie ibciepa zbkolektorw jest
bardzo zmienny. Nie tylko zbdnia na dzie,
ale ibzbgodziny na godzin. Zasobnik musi
wic by wikszy ni wbtypowej instala-
cji zasilanej przez kocio. Przyjmuje si, e
powinien mie pojemno 1,52 razy wik-
wod. Przy typowym zuyciu daje to 300
400bl dla 4 osb. Typowy zasilany tylko
przez kocio ma 80140bl. To zwikszenie
rozmiarw moe by kopotliwe nawet gdy
mamy kotowni, bo zwykle s one mae.
 
wierzchni wymiany ciepa. Instalacja so-
kolektory
larna zaczyna ogrzewa wod, gdy rnica
RENOWACJA DOMU str. 234-261

soneczne
temperatury pomidzy pynem solarnym
sterownik
punkty poboru abwod wynosi zaledwie ok. 6C, jeli w-
ciepej wody
ownica bdzie maa, to wymiana ciepa
bdzie wwczas nieefektywna.
Zasobnik solarny ma te drug wow-
kocio nic, ewentualnie grzak elektryczn.
naczynie Poza sezonem letnim kolektory czsto je-
wzbiorcze zasobnik
zasilany przez dynie wstpnie podgrzewaj wod, np. od
kolektory +10C (temperatura wody wodocigowej)
do +30C. Wod trzeba jeszcze podgrza.
Robi to kocio przyczony do drugiej w-
ownicy, ew. wanie grzaka elektryczna.
Wbtakim ukadzie:
doln wownic, ktra ma bezporedni
solarna kontakt zbzimn wod wodocigow, zasila
grupa
pompowa instalacja solarna;
grn wownic, ktra dogrzewa wstp-
zasobnik nie podgrzan przez doln wownic
zasilany przez wod do uytecznej temperatury, zasila ko-
kocio
pompa do cio. Wownic moe by jednak wicej,
napeniania dopyw zimnej wody jeeli wbinstalacji s jeszcze jakie rda
instalacji
ciepa, np. kominek zbpaszczem wodnym.
Wbistniejcej instalacji nawet dotych-
Zestaw dwch poczonych szeregowo zasobnikw nie jest zbyt popularnym rozwizaniem,
ale jeeli jeden zbiornik ju mamy, moe by uzasadnione. czasowy zasobnik moe wymusi pew-

Kolektory soneczne

Na rynku dominuj kolektory paskie oraz rurowe prniowe. Rni je przede wszystkim budowa absorbera, czyli elementu pochaniajcego
promieniowanie soneczne oraz sposb zabezpieczenia przed stratami ciepa do otoczenia. Wbkolektorach paskich absorberem jest miedziana lub
aluminiowa pyta (blacha). Od gry zabezpiecza go szyba obduej wytrzymaoci. Wbkolektorach prniowych absorber jest zwykle podzielony na
wskie pasy po jednym wbkadej rurze prniowej.
eby efektywnie wykorzysta pozyskane ciepo kolektor nie moe zbyt wiele zbniego traci do oto-
czenia. Specjalna powoka absorbera (najczciej na bazie tlenku tytanu) powoduje, e bardzo dobrze
pochania on promieniowanie soneczne, abrozgrzany wypromieniowuje niewiele ciepa.
Aby ograniczy pozostae straty ciepa (przez przewodzenie ibkonwekcj powietrza) obudowa kolek-
torw paskich izolowana jest wen mineraln. Natomiast wbkolektorach prniowych izolatorem jest
wanie prnia wbprzestrzeni bez powietrza nie ma przewodzenia ani konwekcji, pozostaje jedynie
strata przez promieniowanie.
Ciepo zbrozgrzanego absorbera trzeba przekaza dalej. Wbkolektorach paskich od spodu styka
si zbnim rurka, przez ktr przepywa czynnik roboczy (pyn niezamarzajcy). Zbkolei wbkolektorach
prniowych wbkadej rurze prniowej jest umieszczona rurka zbprzepywajcym przez ni czynnikiem
roboczym albo tzw. ciepowd (rurka zbciecz obniskiej temperaturze parowania). Poszczeglne cie-
powody musz by na zewntrz poza rurami prniowymi poczone szyn zbiorcz, przez ktr
przepywa czynnik roboczy.
Wbkolektorach prniowych najwikszym problemem jest uszczelnienie miejsca poczenia rury
prniowej zbrurk odbierajc ciepo zbjej wntrza. Wystarczy nawet minimalna niedokadno ibdo
wntrza dostaje si powietrze, abwtedy rura nie ma ju waciwoci izolacyjnych.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy lepsze s kolektory paskie czy prniowe.
Kolektor paski przy tej samej powierzchni zabudowy, co prniowy rurowy, ma wiksz powierzch-
ni absorbera (pochaniajc promieniowanie), za to ma gorsz izolacj termiczn. Wbefekcie kolektor
paski uzyskuje wicej ciepa latem, gdy nasonecznienie jest intensywne, abstraty ciepa stosunkowo Kolektor prniowy to zesp
szklanych rur, wbktrych zamknito
niewielkie. Za to jesieni ibzim przewag bdzie mia rurowy kolektor prniowy, bo mniej ciepa
podzielony na pasy absorber. VIESSMANN
straci do otoczenia.

5/2016 BUDUJEMY DOM 259

 
MODERNIZACJA, PRZEBUDOWA KOLEKTORY I PANELE FOTOWOLTAICZNE

Panele fotowoltaiczne

RENOWACJA DOMU str. 234-261

Same ogniwa zmieniajce padajce na promieniowanie soneczne zbwprowadzon wb2013 r. nowelizacj ustawy Prawo Energetyczne,
wbprd elektryczny nie s niczym nowym. Wbkocu to wanie za wyja- dostawca energii elektrycznej ma obowizek odkupi jej nadmiar
nienie zjawiska fotoelektrycznego Albert Einstein otrzyma nagrod zbinstalacji PV, jeli tylko jej moc nie przekracza mocy przycza ener-
Nobla, abby to rok 1921. Jednak do niedawna nawet niewielkie panele getycznego budynku. Abwbwikszoci domw jednorodzinnych moc
fotowoltaiczne, czyli zespoy pojedynczych ogniw byy stosowane przyczeniowa wynosi przynajmniej 10 kW, abinstalacje fotowoltaiczne
rzadko. Gwnie ze wzgldu na bardzo wysokie ceny, ktre cho maj do 5 kW. Niestety taki may dostawca dostaje bardzo niekorzystn
bardzo spady nadal s gwna przeszkod wbupowszechnieniu si tej cen 80% giedowej ceny energii wbpoprzednim roku. Ta cena nie
technologii. obejmuje jednak opat za przesy, wbefekcie za kWh prdu dostarczone-
Zbpraktycznego punktu widzenia, najwaniejsza jest znajomo kilku go do sieci dostaje poniej 0,20 z/kWh, podczas gdy za prd zbsieci sam
podstawowych zasad rzdzcych dziaaniem instalacji fotowoltaicz- paci 0,60 z/kWh. Bardziej ni sprzeda nadmiar energii elektrycznej,
nych: opaci si spoytkowa j na miejscu, np. do podgrzania wody uytko-
 natenie uzyskiwanego prdu elektrycznego, abwic ilo energii wej. Za 1 kWh ciepa pozyskanego zbgazu ziemnego musimy zapaci
zaley od intensywnoci promieniowania sonecznego; ok. 0,25 z
 sprawno przemiany energii sonecznej wbelektryczno waha Jakie bd za dalsze losy tzw. taryf gwarantowanych, czyli staych
si wbszerokich granicach od kilku do ponad 20%, zalenie od budowy korzystnych stawek odkupu energii zbmaych instalacji, wci nie wia-
ogniw. Jednak ich ceny take s bardzo rne, dlatego najlepiej jest domo. Przewiduje je ustawa przyjta wb2015 r., ktra wesza wbycie od
przelicza cen na uzyskiwan moc elektryczn (z/kW); pocztku 2016 r. Jednak zbpowodu braku rozporzdze wykonawczych
 wbpanelach uzyskujemy prd stay, abznakomita wikszo domo- system taryf gwarantowanych wci nie funkcjonuje.
wych urzdze zasilanych jest prdem przemiennym. Trzeba wic go
przetworzy, co wymaga dodatkowych urzdze (falownika);
 magazynowanie energii elektrycznej wbakumulatorach jest kosztow-
ne ibniepraktyczne, dlatego najbardziej podanym rozwizaniem jest
moliwo odsprzeday nadwyek energii do sieci.
Elektryczno jest znacznie bardziej uniwersaln form energii ni
ciepo pozyskiwane wbkolektorach sonecznych. Mona j wykorzysta
do zasilania wszelkich urzdze elektrycznych, ale take do ogrzewania
lub przygotowania ciepej wody. Jednak podstawowym problemem
jest nierwnomierny uzysk energii, zarwno wbskali roku, jak ibdoby.
Niestety cena, wielko ibniska trwao akumulatorw uniemoliwia
lokalne gromadzenie duej iloci energii elektrycznej na wasne potrze-
by. Pozostaje wykorzystywanie nadmiaru energii do zasilania grzaek
ibprzygotowania ciepej wody albo odsprzeda do sieci.
Zbpozoru odsprzeda namiaru energii moe wydawa si doskonaym Instalacje fotowoltaiczne wci s wbnaszym kraju rzadkoci.
Na dachu panele montuje si wbsposb podobny do kolektorw.
rozwizaniem dla wacicieli maych, domowych instalacji. Zgodnie ARCHIWUM BD

ne niestandardowe rozwizania. Co zro-
bi, jeeli jest zintegrowany zbkotem, nie
chcemy go wymienia bo jest prawie nowy
ibsporo kosztowa, albo nie mamy miej-
sca na duy zbiornik stojcy na pododze?
Rozwizaniem moe by szeregowy ukad
dwch mniejszych zasobnikw nowego
ibdotychczasowego. Pierwszy ma tylko w-
ownic instalacji solarnej, abdrugiego w-
ownic zasilan przez kocio. Dziki temu
kocio nigdy nie ogrzewa wody wbpierw-
szym zbiorniku ibmona lepiej wykorzy-
sta ciepo zbkolektorw. Prosz zauway,
e wbukadzie, gdzie zasobnik jest tylko je-
den, jeli kocio ju podgrza wod, to nie
mona wykorzysta ciepa zbkolektorw,
bo podgrzana woda wbzasobniku nie od-
biera ju od nich ciepa. Oczywicie nie
jest to rozwizanie bez wad, bo dla odmia-
ny nie moemy ciepem sonecznym pod-
grza wody wbdrugim zasobniku, jeeli ta
ostygnie.
Moliwy jest rwnie ukad, wbktrym
zasobnik jest tylko jeden, wycznie pod-
grzewany przez kolektory. Kocio zbko-
lei podgrzewa j przepywowo wbczasie
poboru ibtylko wwczas, jeeli jest zbyt
chodna. Wbtakim ukadzie jednak nie-
zbdny jest trjdrogowy zawr mieszajcy
pomidzy zasobnikiem abkotem. Dziki
temu do kota ibdalej do instalacji nie tra-
fi zbyt mocno nagrzana woda, abwbzasob-
niku solarnym jej temperatura moe si-
gn nawet 7080C. Dlatego wszystkie
instalacje solarne powinny by wyposa-
one wbtermostatyczny zawr mieszajcy
na wyjciu wody zbzasobnika, jako ochro-
n przed poparzeniem. Niestety jego obec-
no komplikuje ukad cyrkulacji, obczym
powinien pamita instalator.
CO KUPIm?
Jeeli mylimy obprzygotowywaniu cie-
pej wody dla 45 osb najrozsdniej-
szym rozwizaniem bdzie zakup goto-
wego standardowego zestawu opartego na
kolektorach paskich. Parametry wszyst-
kich czci (kolektorw, zasobnika, grupy
pompowej, naczynia wzbiorczego, sterow-
nika) zestawu s optymalnie dopasowa-
ne, wikszo elementw jest ponadto ju
zmontowana, abcao tak zaprojektowa-
na, by zajmowaa jak najmniej miejsca.
Mniejsze jest prawdopodobiestwo pope-
nienia bdw przez instalatora, abniekt-
rzy producenci na takie zestawy oferuj
nawet dusz gwarancj, ni ta obowi-

260 BUDUJEMY DOM 5/2016

 
zujca przy zakupie poszczeglnych ele-
mentw.
RENOWACJA DOMU str. 234-261

Na kolektory dla czteroosobowej rodziny,

wraz zbosprztem, zasobnikiem ibrobocizn
wystarczy nam poniej 10b000bz. Rnice
cen s oczywicie spore, ale rwnoczenie
oznacza to, e od niejednego producenta
moemy kupi dobry zestaw wbpromocyj-
nej cenie. Przy odrobinie zachodu wydamy
70008000bwraz zbrobocizn.
Fotowoltaika to wci bez porwnania
wikszy wydatek. Szczeglnie wbzestawie-
niu ze zwykymi kolektorami sonecznymi,
mae instalacje fotowoltaiczne s znacz-
nie drosze. Wbprzyblieniu 70008000bz
bdzie nas kosztowa 1 kW mocy zainsta-
lowanej. Wbefekcie nawet bardzo maa in-
stalacja obmocy 4bkW pochonie okoo
30b000bz. Wanie wysoka cena jest gw-
n przeszkod wbupowszechnieniu si
technologii PV. Dziaa wprawdzie nadzo-
rowany przez Narodowy Fundusz Ochrony
rodowiska ibGospodarki Wodnej program
Prosument, wbramach ktrego moemy do-
sta bezzwrotn dotacj ibpreferencyjny
kredyt, ale jak dotd nie oywi on specjal-
nie rynku. }
ZDANIEM EKSPERTA
-DNLHSDUDPHWU\NROHNWRUZVRQHF]Q\FKSRZLQQLP\SU]HGHZV]\VW
NLPVSUDZG]LSU]HG]DNXSHP"
,UHQHXV]-HOH Kolektory soneczne s przeznaczone do pracy wbtrudnych warunkach ibna-
Meneder ds.
ley sprawdzi wbpierwszej kolejnoci, czy maj potwierdzon testami odpor-
marketingu
ibszkole no na ekstremalne sytuacje. wiadczy ob tym fakt przyznania certykatu
HEWALEX Solar Keymark. Nie mniej istotna jest gwarancja ibto nie dugo jej trwania,
ale szczeglnie zapisy mwice objej zakresie. Nawet 15 lat gwarancji bdzie
bezwartociowe, gdy bdzie istnie szereg ogranicze wbwarunkach eksplo-
atacji ibrodzajach uszkodze nie podlegajcych gwarancji.
Kolektory powinny cechowa si sprawnoci optyczn rzdu 80% lub wysz, co jest osigalne
przez dobrej klasy kolektory paskie ib prniowe. Porwnanie sprawnoci wb rnych warunkach
pracy wymaga uwzgldnienia wspczynnikw strat ciepa kolektora. To zadanie dla fachowcw,
albo bardziej dociekliwych osb.
Do wikszoci sytuacji zalecane jest stosowanie kolektorw paskich, ktre cechuj si znacznie
korzystniejszym wskanikiem cena/wydajno wbporwnaniu do kolektorw prniowych. Do tego
dochodzi fakt czsto niskiej jakoci ibsprawnoci popularnych ibrelatywnie tanich kolektorw pr-
niowych zbrurami 2-ciennymi.
Bardzo wana jest konstrukcja absorbera ze wzgldu na stan tzw. stagnacji (brak odbioru ciepa).
Oglnie mwic, jeli zastosowano dolne krce, to zapewnia si szybkie usuwanie glikolu na po-
cztku przegrzewu zbabsorbera, co chroni glikol ibelementy instalacji solarnej.
Nie naley sugerowa si wycznie cen kolektora zarwno nisk, jak ibwysok. Moe si oka-
za, e rnica wbsprawnoci optycznej rzdu 12% przeoy si na wzrost ceny kolektora obpoow
lub wicej. Abto znaczco wyduy okres zwrotu kosztw inwestycji.

Prenumerata e-wydania


A ponadto e-wydanie ma swoje bezcenne zalety:
xw
 budowane linki klikasz i jeste
na odpowiedniej stronie WWW
xh
 ipertekstowy spis treci i wyszukiwarka od razu
znajdziesz to, czego szukasz
xw
 ygodne archiwum czyli
poprzednie wydania pod rk
xm
 ultimedia animacje,
dwik, wideo

Zamw na stronie www.budujemydom.pl/eprenumerata

5/2016 BUDUJEMY DOM 261

P rojekty
Co miesic renomowane Biura Projektowe
prezentuj w tym dziale swoje najlepsze projekty.
Na kady projekt przeznaczamy 1 lub 2 strony

domw (rozkadwk), przy czym poszczeglne Biura

Projektowe nadaj swoim prezentacjom wasn,
W tym numerze swoje
projekty prezentuj: oryginaln form graficzn.

+ HomeKONCEPT str. 263 Jeli ktry z prezentowanych projektw

zainteresowa Ci szczeglnie, to skorzystaj
+ Archipelag str. 264265 z Karty Informacji Zwrotnej (KIZ) i zakrel na niej
odpowiedni numer (wedug legendy objanionej
+ Archon + str. 266267 nabstr. 274).
SERGEY NIVENS / FOTOLIA

Poprosimy, w Twoim imieniu, pracownie o przesanie

+ Dobre Domy str. 268269
bezporednio na Twj adres katalogu z projektem,
+ Lipiscy Domy str. 270271 ktry Ci si spodoba.
Zainteresowanych zakupem projektw zapraszamy
+ MTM Styl str. 272273 na www.wybieramydom.pl
RYS.
 HOMEKONCEPT PROJEKTY DOMW

HomeKONCEPT
Projekty Domw Nowoczesnych
ul. Dworska 23/1, 30-314 Krakw
tel: 606 228 556, 606 751 809
e-mail: studio@homekoncept.pl, www.homekoncept.pl

HomeKONCEPT 2 ENERGO
Pow. uytkowa: 160,90 m2 Wysoko w kalenicy: 8,20 m
Pow. garau: 21,80bm2 Powierzchnia dachu: 188bm2
Pow. zabudowy: 149,40 m2 Kt nachylenia dachu: 35 stopni
Pow. podg: 178,70 m2 Min. wymiary dziaki: 22,40 x 24,25 m
Kubatura: 978 m3 Wymiary budynku: 15,40 x 15,75 m

Zamw bezpatny katalog:

tel: 606 751 809
e-mail: studio@homekoncept.pl

RZUT PARTERU RZUT PODDASZA

5/2016 BUDUJEMY DOM 263

PROJEKTY DOMW ARCHIPELAG

264 BUDUJEMY DOM 5/2016

ARCHIPELAG PROJEKTY DOMW

5/2016 BUDUJEMY DOM 265

PROJEKTY DOMW ARCHON+

266 BUDUJEMY DOM 5/2016

ARCHON+ PROJEKTY DOMW

5/2016 BUDUJEMY DOM 267

PROJEKTY DOMW DOBRE DOMY

268 BUDUJEMY DOM 5/2016

DOBRE DOMY PROJEKTY DOMW

5/2016 BUDUJEMY DOM 269

PROJEKTY DOMW LIPISCY DOMY

270 BUDUJEMY DOM 5/2016

LIPISCY DOMY PROJEKTY DOMW

5/2016 BUDUJEMY DOM 271

PROJEKTY DOMW MTM STYL

272 BUDUJEMY DOM 5/2016

MTM STYL PROJEKTY DOMW

5/2016 BUDUJEMY DOM 273

 SPIS REKLAM
nazwy reklamujcych si firm
W nastpnym numerze...
i numery stron

FOT. DOMASKI

FOT. ELKAMINO DOM

AEROVAC (SANTECH) ..............................................133
AHI ROOFING .........................................................179
ALPHA-INNOTEC (HYDRO -TECH) ............................. 233
ALNOR ................................................................... 99
ALTAX ................................................................. 209
ANWIS .................................................................. 47
ARCHIPELAG ................................................... 264-265
ARCHON + ................................................... 266-267
AUSTROTHERM ....................................................... 67
AXAN ................................................................... 113
BALEX METAL ...................................................... 15,17
BAUDER.................................................................184
BAUMIT ......................................................... 248-249
BEAM ....................................................................131
BENINCA .............................................................. 235
CREATON ..............................................................169
DAIKIN ................................................................... 97
DE DIETRICH ......................................................... 229 SCHODY WEWN}TRZNE OKADZINY
DOBRE DOMY ................................................ 268-269
DRYFIX (WIENERBERGER) .......................................... 63 Schody s niezbdnym elementem CIENNE
DWOREK POLSKI ...................................................... 23 kadego domu pitrowego lub Jeli chcemy nada naszym wntrzom
EKOCHRON ..........................................................178
ENERVENT (ENSTO -POL) ........................................... 91 zbpoddaszem. Ich usytuowanie oraz niepowtarzalny charakter, warto si-
EURONIT ...............................................................171 materia, z jakiego bd wykonane, gn po oryginalne materiay, jak
FLORIAN CENTRUM .................................................163
GASPOL ....................................................... I OKADKA naley okreli ju na etapie choby okadziny z kamienia natural-
GEBERIT ............................................................... 255
GERDA ................................................................... 58
projektowania budynku. Planujc nego, betonu, konglomeratw lub klin-
HAJDUK .................................................................197 ten element, nie jestemy skazani kieru, rnego rodzaju pytki cera-
HEWALEX ............................................................ 232
HOMEKONCEPT .................................................... 263 nabkonstrukcj elbetow. miczne czy wystpujce pod wieloma
HRMANN ..............................................................31 postaciami drewno.
HYDROPOL DEKOR .................................................. 27
IMMERGAS ............................................................. 117
FOT. ACO

INESTA (IZOFLEX) ....................................................141

ISTPOL ................................................................... 95
IZODOM 2000 POLSKA ............................................61
JONIEC ..................................................................142
JTUL ...................................................................193
LINIOWE ODWODNIENIE
JUNKERS ................................................................. 29 PRYSZNICOWE
KALMAR.................................................................191 Odwodnienia liniowe stanowi alternatywne
KNAUF ..................................................................139
KLIMA-THERM ......................................................... 93 rozwizanie w odniesieniu do odwodnie
KOMINKI DOVRE .....................................................195
KONSPORT ............................................................. 25
punktowych stosowanych przy kabinach
KORAMIC (WIENERBERGER).......................................165 prysznicowych bez brodzika. Zastosowanie
KRISPOL.................................................................241
LIBET ...........................................................204-205 ich umoliwia rezygnacj z progu przy wejciu
LIPISCY DOMY ............................................. 270-271 dobkabiny i kopertowego spadku podogi w jej
LUXBUD ...............................................................103
MAKITA ........................................................ II OKADKA wntrzu.
MIKEA .................................................................. 57
MILLER ...................................................................13
MS WI}CEJ NI OKNA ............................................... 75
MTM STYL...................................................... 272-273
NIBE-BIAWAR .........................................................231
K I Z K A R TA I N F O R M A C J I Z W R O T N E J
NORMSTAHL ......................................................... 239 KARTA INFORMACJI ZWROTNEJ
OKNODREW ..........................................................201 Zainteresoway mnie produkty reklamowane na stronach:
OPTEX SECURITY ..................................................... 56 5/2016
INFORMACJA O PRODUKTACH BD 5/2016 (maksymalnie 25 skrele)

PIPELIFE ..................................................................21 I okadka II okadka 3 5 9 11 13 15 17 19 21

POLBRUK .............................................................. 203 Gaspol Makita
POZBRUK...............................................................143 imi i nazwisko
POZBUD ................................................................. 82 23 25 27 29 31 47 53 54 55 56 57
PRUSZYSKI ...........................................................167 nazwa firmy
REHAU ................................................................... 77 58 61 63 65 67 69 70 71 72 75 77
RBEN .................................................................... 9
ROTO......................................................................11 ul./nr
RUUKKI .................................................................177 79 81 82 91 93 95 97 98 99 103 111
SALAMANDER WINDOW & DOOR SYSTEMS .................81
SAS ....................................................................... 115
kod, miejscowo
113 115 117 119 125 127 131 133 137 139 141
SATEL ................................................................54-55
SCHIEDEL...............................................................151 tel./fax lub e-mail*
SCHCO ................................................................. 7 142 143 151 159 161 163 165 167 169 171 175
SECURA ................................................................ 111 * (pole obowizkowe)
SILVA ..................................................................... 119 178 179 184 191 193 195 197 201 203 204 205
SITA BAUELEMENTE..................................................161 Wyraam zgod na umieszczenie udzielonych wyej informacji
SOUDAL ................................................................. 72 w bazie danych firmy AVT-Korporacja i na ich dalsze przetwa-
rzanie w celach statystycznych i marketingowych oraz ich prze- 209 211 229 231 232 233 235 239 241 248 255
SPOTLINE ..............................................................127 kazanie wskazanym przeze mnie firmom w celu umoliwienia
STEMA ...................................................................175 im jednorazowego przesania mi materiaw informacyjnych.
TECHNONICOL ......................................................159 Mam prawo wgldu do swoich danych i do ich poprawiania na III okadka
Toya
IV okadka
Veka
TERMALICA (BRUK-BET) ............................................ 65 warunkach okrelonych ustaw z dn. 29.08.1997 r. o ochronie
TERMO ORGANIKA ................................................... 69 danych osobowych.
TOYA ........................................................ III OKADKA podpis data Projekty miesica
VANDERSANDEN .....................................................137 Zainteresowa mnie projekt na stronie:
VEKA ................................................... 79, IV OKADKA
VELUX ...................................................................... 5 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272
VETREX .................................................................. 53
VIDARON ............................................................... 211
WENT-DOM ............................................................ 98 Czytelnicy chtnie korzystaj z moliwoci otrzymania materiaw informacyjnych (katalogi, cenniki) bezporednio z firm. Szczegln form tej
WINKHAUS ..............................................................19 usugi jest zbiorcza pocztwka, tzw. Karta Informacji Zwrotnej (KIZ). Na pocztwce naley zaznaczy numery stron, na ktrych znajduj si reklamy
WINIOWSKI ............................................................ 3
ZAMEL ..................................................................125
interesujcych Pastwa produktw. Pocztwk KIZ wydrukowan na oddzielnym kartoniku (wrzutce) mona przesa do redakcji poczt (znaczek
ZCB OWCZARY ................................................... 70-71 jest ju opacony). Mona te korzysta zbformularza wydrukowanego powyej nabtej stronie, powielajc go na ksero i wysyajc po wypenieniu faksem
22 257 84 88 do redakcji BD.

274 BUDUJEMY DOM 5/2016

reklamy.indd 275 2016-04-28 12:43:56
5 Budujemy Dom Najwikszy miesicznik dla budujcych i remontujcych dom maj 2016

2016-04-28 12:41:57
IV_grzbiet.indd 1
 BIBLIOTEKA

zakadanie
ISSN 1429-8783

OGRODU PLANOWANIE OGRODU

BEZPBATNY DODATEK do
Budujemy Dom 5/2016

NARZ}DZIA

NAWADNIANIE

NAWIERZCHNIE

MAA ARCHITEKTURA

OGRODZENIA
Spis treci
10

4 PLANOWANIE OGRODU
Od koncepcji do wykonania
10 ZAKBADANIE TRAWNIKA
Gsty zielony dywan
17 SYSTEMY NAWADNIAJCE
Systematyczne i automatyczne
21 MABA ARCHITEKTURA I MEBLE OGRODOWE
28
Efektowne i wygodne
28 NARZ%DZIA OGRODOWE
Rczne i mechaniczne

37 PRZYDOMOWY TARAS
Salon pod chmurk

44 NAWIERZCHNIE OGRODOWE
_cieki, chodniki i podjazd

51 OGRODZENIE POSESJI
44
Dookoa ogrodu

Zakadanie ogrodu
BEZPBATNY DODATEK DO BUDUJEMY DOM 5/2016
Zdjcie na okadce: Kurhan / FOTOLIA

Wydawca: AVT-Korporacja Sp. z o.o.

ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa AVT-Korporacja Sp. z o.o.
tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00 naley do Izby Wydawcw Prasy
www.avt.pl, avt@avt.pl

3
 BIBLIOTEKA

Niestety, zwykle jednak zagospoda-

rowanie ogrodu zostawiamy na potem
ibwracamy do tematu po przeprowadzce,
a nierzadko dopiero po kilku latach.
Jest to bowiem kosztowna inwestycja,
zwaszcza jeli teren jest rozlegy, a my
chcemy od razu stworzy okazay ogrd
z bujn rolinnoci, atrakcyjnymi zakt-
kami, oczkiem wodnym oraz solidnymi
nawierzchniami, i wszystkie te prace
chcemy zleci profesjonalnej firmie.
Bdzie adnie, ale kosztownie. Oglnie
mona przyj, e za zaprojektowanie
ibwykonanie rednio skomplikowanego
ogrodu zapacimy 80100bz/m2. Wbcen
wliczona jest wstpna koncepcja, szcze-
gowy projekt z wizualizacjami, zakup
rolin i materiaw (w tym nawierzchni)
oraz wykonawstwo. Jeeli zdecydujemy
si na oczko wodne lub staw, zapacimy
za nie 7001000 z/m2. Niecierpliwi inwe-
rys. KRAPPWEIS / FOTOLIA

storzy, ktrym zaley na szybkim efekcie

kilkuletniego ogrodu, musz si liczy
ze znacznie wikszymi wydatkami, bo
due krzewy i drzewa s bardzo drogie.
Cena takiego ogrodu moe wynie nawet
200300bz/m2. Nie bez znaczenia jest
rwnie wielko dziaki, uksztatowanie
terenu oraz to, czy jest wbjakim stopniu

Od koncepcji
ju zagospodarowana czy zupenie
pusta. W tym drugim przypadku bdzie
znacznie prociej, obile teren jest rwny

do wykonania
(nie tworz si na nim zastoiska wody)
ibuzbrojony w media (prd, woda).
Inwestujc w ogrd warto mie
wiadomo, e dobrze zaprojektowany
Kady waciciel domu jednorodzinnego marzy o piknym ibzadbany podniesie warto nieruchomo-
ogrodzie, w ktrym bdzie mg w spokoju odpocz ci nawet o 30%.
na onie natury i zorganizowa plac zabaw dla dzieci. Nawet jeli nie planujemy urzdza
Spora cz, gwnie starszych inwestorw, ktrzy maj ogrodu rwnolegle z budow domu,
wicej wolnego czasu, decyduje si rwnie na warzywnik to dobrze jeeli wiksze prace ziemne
i drzewka owocowe, bo plony z wasnego ogrodu to nie uoenie instalacji owietleniowej,
tylko zdrowie, ale rwnie ogromna satysfakcja. Wszyscy nawadniajcej oraz nawierzchnie
cieek i podjazdw, zostan wykonane
przede wszystkim jednak stawiaj na wzgldy estetyczne,
w trakcie budowy domu, by na etapie
bo ogrd ma by po prostu pikny, cho dla kadego
jego wykaczania nie trzeba byo brn
moe to oznacza zupenie inny styl. w bocie.

IM WCZE_NIEJ, TYM LEPIEJ PO PIERWSZE PLAN

Najlepiej, jeli projekt aranacji dziaki Dziaanie zgodne zbplanem pozwala unik-
powstaje rwnolegle z projektem domu, n bdw i chaotycznego posadzenia
niektre jego elementy, np. taras, mona przypadkowych rolin, ktre albo nie
zaprojektowa tak, by doskonale wsp- chc rosn, albo zasaniaj inne roliny
gray zbotoczeniem. i le si komponuj. Ponadto projekt

4
 planowanie OGRODU

umoliwia zoptymalizowanie dziaa

wbmiejscu, gdzie bd wykonywane
wykopy, zawczasu mona np. zdj yzn
warstw ziemi, by wykorzysta j potem
do sadzenia krzeww.
Wielu inwestorw korzysta z usug ar-
chitekta krajobrazu, ktry pomaga nada
ich wizjom realny ksztat. Wybierajc
projektanta, przejrzyjmy w internecie
jego portfolio i ocemy, czy styl prac
nam odpowiada. Warto rwnie na ywo
obejrze kilka ogrodw zaprojektowanych
przez niego, by oceni jak wygldaj po
kilku latach. A z rozmowy z wacicielem
moemy si dowiedzie, jak duo pracy
wymaga codzienna pielgnacja ogrodu.
Przed rozpoczciem wsppracy, warto
zaopatrzy si w map geodezyjn dziaki  Zagospodarowanie Planowanie zagospodarowania dziaki
(najlepiej w wersji cyfrowej), ktra bdzie ogrodu trzeba tak to bardzo dobra okazja, by ukry jej
baz do sporzdzenia projektu, oraz zaplanowa, by kady mankamenty. Ma i wsk optycznie
z domownikw mg
projekt domu ibuzbrojenia terenu. Dobrze poszerz elementy o przebiegu poprzecz-
spdza w nim czas
jest precyzyjnie okreli oczekiwania co w ulubiony sposb. nym (np. poziomy wzr nawierzchni
do funkcji ogrodu i jego aranacji oraz fot. KRAWCZYK zbkostki) i chodne kolory sprawdz si
stylu, jaki nam si podoba. Przyda si te FOTO / FOTOLIA wic roliny o niebieskawym odcieniu
lista ulubionych rolin oraz np. wycinki lici ibkwiatw. Na niewielkim terenie
zbgazet lub wydruki ze stron interneto- warto te postawi na prostot kompozycji
wych ze zdjciami fragmentw ogrodw, ibdbao obdetale, natomiast na rozlegym
ktre nam si podobaj. Takie informacje zaleca si sadzi roliny wblunych
bardzo pomog architektowi pozna nasz grupach, tak by nie musiay konkurowa
gust i jak najlepiej dopasowa projekt do obwiato, wod i substancje odywcze.
naszym preferencji. Za sam dokumen-
Oczko wodne, Ibnajwaniejsze ogrd musi spenia
strumyk lub
tacj (projekt koncepcyjny, wykonawczy, staw bardzo oczekiwania wszystkich czonkw
wizualizacje, kosztorys, program piel- urozmaic ogrd. rodziny niektrzy relaksuj si lec
gnacji) zapacimy 20006000 z zalenie Wymagaj jednak wbhamaku, inni pielc grzdki lub grajc
duej przestrzeni
od wielkoci ogrodu i skomplikowania i fachowego wbpik.
projektu, jeli zlecimy tylko wykonanie wykonania. Wszystkie prace zwizane zburz-
projektu bez wykonawstwa. fot. L. JAMPOLSKA dzeniem ogrodu najwygodniej zleci
Przy odrobinie wyobrani i wiedzy
na temat rolin, samodzielnie tez mona
wykreowa pikn i funkcjonaln
przestrze. Trzeba przy tym wsucha
si w sygnay pynce z natury. Dobrze
jest poobserwowa ptaki, roliny rosnce
w okolicy oraz obejrze te posadzone na
dziakach ssiadw. Jeli jakie gatunki
doskonale rosn w okolicy, jest dua
szansa, e u nas te bd okazae. Ponadto
obserwacja uwarunkowa przyrodni-
czych uatwi dopasowanie stylu ogrodu
do otaczajcego krajobrazu. Rzadko
bowiem to, co doskonale pasuje na przy-
kad do siedliska w grach, bdzie rwnie
dobrze wygldao w miejskiej, w duej
mierze betonowej, paskiej scenerii.

5
 BIBLIOTEKA
wyspecjalizowanej firmie, np. tej, ktra
stworzya projekt. Mona te dziaa sa-
modzielnie na efekt kocowy bdziemy
czeka duej, ale i tak najistotniejsze jest
to, by trzyma si zaoe projektu.
PO DRUGIE PRACE W TERENIE
Zanim posadzimy nowe roliny, powin-
nimy przeprowadzi niezbdne prace
ziemne i uoy wbgruncie instalacje
(elektryczn, nawadniajc). Waciwa
kolejno robt zaoszczdzi nam pracy
ibwydatkw.
Prace ziemne w ogrodzie zwizane s
najczciej ze zmian uksztatowania tere-
nu, jego wyrwnania, w celu zapewnienia
spywu wody deszczowej w odpowiednim
kierunku lub stworzenia dekoracyjnych
pagrkw, urozmaicajcych rzeb terenu.
Ciekawe uksztatowanie moe wprowa-
6
dzi charakterystyczny nastrj trzeba
jednak pamita, e wzniesienia musz
wyglda naturalnie ibpynnie czy si
z otoczeniem. Prac ziemnych wymaga
rwnie budowa oczka wodnego, stawu
lub basenu.
Ponadto w ogrodzie niezbdna jest
instalacja elektryczna doprowadzajca
prd do lamp rozlokowanych w rnych
zaktkach oraz umoliwiajca podcze-
nie napdu bramy wjazdowej, domofonu
oraz piy, myjki cinieniowej czy innego
sprztu elektrycznego. Szczeglnie
wbduych ogrodach niezbdna jest te
instalacja nawadniajc, najlepiej stero-
wana automatycznie, ktra bez naszego
Aby mie pewno, udziau zadba o odpowiednie podlewanie
e ogrd bdzie nie trawnika i wszystkich rolin.
tylko pikny i atwy Obje sieci przewodw trzeba uoy
w pielgnacji, ale
rwnie funkcjonalny,
odpowiednio wczenie po zakoczeniu
warto jego robt ziemnych, ale przed utwardzeniem
zaprojektowanie zleci nawierzchni. Wykonanie instalacji
architektowi zieleni. elektrycznej naley zleci elektrykowi
fot. DREAMSTIME zbuprawnieniami. Kable prowadzi si
wbwykopie, na gbokoci ok. 70 cm
(bybnie zostay uszkodzone podczas
pielgnacyjnych prac ogrodowych)
ibwbbezpiecznej odlegoci od rur wodo-
cigowych ibduych drzew.
PO TRZECIE NAWIERZCHNIE,
MABA ARCHITEKTURA I LAMPY
Przy planowaniu nawierzchni trzeba
pamita, by zachowa umiar zarwno
wbiloci traktw, jak rwnie w ich
wykoczeniu. Cho utwardzony podjazd,
cieki i zaktek do grillowania s
Prace ziemne w ogrodzie niezbdne, nie powinny
to pierwszy etap
urzdzania ogrodu. dominowa nad zieleni. Szeroki wybr
fot.WWW. kostki brukowej o rozmaitych kszta-
SORTEDWAW.PL tach i kolorach zachca do ukadania
barwnych wzorw, ktre nie zawsze
pasuj dobcharakteru ogrodu. Projekt
nawierzchni otrzymamy za darmo przy
zakupie kostki, jednak najlepiej, gdy to
architekt krajobrazu wkomponuje trakty
w plan ogrodu.
Projektant zaplanuje rwnie miejsce
na altan, pergol czy treja, tak,
aby budowle idealnie wpisyway si
wbogrd. W centrum ogrodniczym moe
kupi produkty gotowe do montau.
W zestawie otrzymamy wszystkie
niezbdne akcesoria (gwodzie, wkrty,
 planowanie OGRODU

 Uoenie w stylu nowoczesnym, za te z drewna

nawierzchni podjazdu, albo wikliny dobtych w stylu wiejskim.
schodw i cieek Owietlony ogrd zachca do wieczor-
oraz zamontowanie
nego relaksu na wieym powietrzu.
owietlenia to kolejny
etap prac ogrodowych. Wok domu i wzdu cieek najczciej
fot. SEMMELROCK, montuje si lampy na supkach obr-
BRUK-BET, nej wysokoci iboprawy najazdowe.
SEMMELROCK Dobpodwietlania ogrodowych rzeb
lub dekoracyjnych rolin oboryginalnym
pokroju su reflektorki ustawione na
trawniku.
Pamitajmy, e wszystkie urzdzenia
elektryczne w ogrodzie musz by
przystosowane do montau na zewntrz
dotyczy to nawet lamp znajdujcych si
pod zadaszeniem.

PO CZWARTE DOBR RO_LIN

Ziele wprowadza si do ogrodu na
kocu. Trawnik stanowi neutralne to dla
rolin, jest rwnie doskonay do relaksu
np. na leaku czy zabaw dzieci. Im ma
wiksz powierzchni, tym ogrd wydaje
si przestronniejszy. Cho wymaga sporo
pielgnacji, dobrze mie chocia niewielki
trawnik. Ostatnio popularne stao si
ukadanie darni z rolki, ktra daje
natychmiastowy efekt. Nie jest ona jednak
polecana do kadego ogrodu. Na duych
dziakach, traw zazwyczaj si wysiewa,
bo to mniej kosztuje.
Najlepiej jeeli doborem rolin wbogro-
dzie zajmie si architekt krajobrazu. Jeeli
jednak chcemy zrobi to samodzielnie,
dobrze jeli bdziemy przestrzega kilku
zasad:
szkielet kompozycji rolin powinny
stanowi drzewa albo wiksze krzewy;
obejmy do mocowania drewnianych roliny dobrze wygldaj w duych,
elementw wbziemi itd.). Pamitajmy, e jednorodnych grupach wiele pojedyn-
konstrukcje o minimalistycznej formie, czych egzemplarzy sprawia wraenie
np. ze stali, najlepiej pasuj do ogrodw chaosu;
ziele powinna stanowi ukad wielo-
pitrowy daleko w polu widzenia sadzi
si wiksze drzewa i krzewy, przed nimi
byliny, a najbliej roliny poce;
liczy si rwnie kontrast mona go
Reflektorki uzyska przez zestawianie ze sob rolin
ustawione na trawie
to doskonay sposb o odmiennym pokroju np. krzeww
na podkrelenie strzelistych z tymi obprzewieszajcych si
wiatem najbardziej pdach;
atrakcyjnych zaktkw
wystarcz 23 kolory przewodnie
ogrodu oraz elementw
maej architektury. (zwaszcza w nowoczesnych ogrodach
fot. PAULMANN unika si rnorodnoci barw) wany

7
 BIBLIOTEKA

jest zarwno kolor kwiatw, jak i lici,

ktre nierzadko s w odcieniach szaro-
ci, czerwieni czy ci;
naley dobiera gatunki o rnej
porze kwitnienia i sadzi rwnie te,
ktre zim nie trac lici ogrd powi-
nien by atrakcyjny przez cay rok;
nie ma sensu walczy z trudnym
podoem (np. piaszczyst lub kwan
gleb) lepiej odpowiednio dobra
ziele;
roliny poce mog zastpi traw-
nik murawa zawsze wymaga sporo
pielgnacji;
warto posadzi krzewy zimozielone,
ktre nie bd zamieca ogrodu
limi, oraz karowe odmiany drzew
ibkrzeww, niewymagajce przycinania.
 Dobr Wybierajc roliny warto te wykorzy-
odpowiednich sta je do zorganizowania zacienionych
gatunkw rolin
oraz waciw ich zaktkw umoliwiajcych odpoczynek
lokalizacj najlepiej w ich cieniu (wysokie, rozoyste
zaprojektuje architekt drzewa), czy odgradzajcych od wzroku
zieleni. Dobrze te ssiadw czy ruchliwej ulicy (pasem g-
skorzysta z jego stych, pitrowych nasadze). Te drugie
usug wykonawczych,
cho bdzie to do bd rwnie doskona barier przed
kosztowne. silnymi podmuchami, kurzem, haasem
fot. ALEXANDER ibspalinami. redniej wielkoci drzewa
RATHS / FOTOLIA, i krzewy zimozielone na granicy posesji
GARDENA, FISKARS zapewni caoroczn oson (a wiatr
najbardziej dokucza zim).
Nieestetyczn cian budynku
gospodarczego, oraz inne nieatrakcyjne
obiekty w ogrodzie, mona zasoni
szpalerem drzew, grupami drzew i krze-
ww o rnej wysokoci lub pnczami
(porastajcymi mury, bd wspartymi
na kratownicach). Gdy miejsca jest
mao, najlepiej sprawdz si kolumnowe
gatunki, ywopoty formowane oraz
pncza na paskich podporach.
Planujc ogrd dobrze jest uwzgld-
ni w projekcie rosnce ju drzewa, by
unikn kosztownego ich wycinania,
szczeglnie e na nowe o podobnej
wysokoci, ale rosnce w innym
miejscu, trzeba bdzie czeka nawet
kilkanacie lat. Szczeglnie dobrze jest
zostawi drzewa liciaste rosnce przy
poudniowej elewacji budynku bogra-
niczaj one bowiem nagrzewanie si
wntrz latem, a zim (kiedy nie maj
lici) nie ograniczaj dopywu promieni
sonecznych.

8
 BIBLIOTEKA
Gsty zielony
dywan
Zaoenie trawnika nie jest spraw prost. Oprcz
przygotowania podoa, trzeba wybra odpowiednie
nasiona i fachowo je posia. Mona te zdecydowa si
na trawnik z rolki. Niezalenie od wyboru, utrzymanie
murawy w dobrym stanie wymaga sporo zabiegw
systematycznego nawoenia, podlewania i koszenia.
Zanim przystpimy do prac, musimy
zdecydowa, czy w naszym ogrodzie
atwiej bdzie zaoy muraw z siewu
czy z rolki, oraz jaki rodzaj trawnika
sprawdzi si najlepiej ozdobny czy
rekreacyjny. T kwesti nietrudno
rozstrzygn, bo wszystko zaley od pla-
nowanego sposobu uytkowana murawy.
Wysiewajc nasiona przeznaczone na
tzw. trawniki ozdobne (dywanowe) bd
ukadajc ozdobn odmian darni z rol-
ki, uzyskamy pikn, puszyst muraw,
przypominajc trawnik angielski, ale
niezbyt odporn na deptanie i wymaga-
jc sporo pielgnacji.
Jeli na trawniku maj swobodnie
bawi si dzieci i domowe zwierzta,
10
fot. KRAWCZYKFOTO / FOTOLIA
wybierzmy nasiona lub dar z rolki na
tzw. trawniki uytkowe (rekreacyjne)
bjest zwarta i znosi okresowe zaniedba-
nia w pielgnacji.
PRZYGOTOWANIE GRUNTU
POD MURAW%
Przygotowanie gleby pod muraw
zbsiewu i z rolki wyglda tak samo.
Trawy preferuj ziemi przepuszczaln
i wilgotn, najwaniejsze jest zatem
nadanie jej odpowiedniej struktury
(gleba lekka ibprchniczna zapewnia
atwy dostp wody i powietrza do ko-
rzeni). Zacz naley jednak od prac
porzdkowych usunicia z podoa
ewentualnych mieci i zanieczyszcze
po budowie domu, np. gruzu, cegie,
kamieni, resztek zaprawy murarskiej, bo
maj one niekorzystny wpyw na gleb
i roliny. Potem grunt naley przekopa
szpadlem (na gboko, na jak siga
narzdzie) lub za pomoc glebogryzarki
albo pugu (na gboko 2035 cm),
jeli teren jest duy. Poszczeglne skiby
trzeba nastpnie rozluni, wytrzsajc
je widami paskimi (amerykaskimi).
Gdy podoe jest przekopane, do atwo
usun korzenie chwastw wieloletnich
mniszka, skrzypu, babki za pomoc
grabi lub wide. Jeli teren porasta perz
raczej nie obejdzie si bez herbicydw.
 zakadanie TRAWNIKA

Pamitajmy jednak, by opryski stosowa W pierwszej ko- przerastaniu darni poza obrb trawnika.
w ostatecznoci, bo oprcz chwastw, lejnoci naley ustali, Pniej grunt trzeba wyprofilowa
niszcz wszystko, co yje na powierzchni w jakim miejscu znaj- batwiej pielgnowa muraw obrwnej
dzie si trawnik i jak
gleby. Poza tym, resztki rolin i tak intensywnie bdzie
powierzchni. Teren wyrwnuje si za
zazwyczaj trzeba wygrabi. Wane jest uytkowany, by po- pomoc grabi.
rwnie, by po uyciu preparatu odczeka tem kupi odpowied- Pod trawnik z rolki trzeba bardzo
miesic, zanim przystpi si dobsiewu lub ni rodzaj mieszanki starannie wygadzi podoe i utworzy
rozkadania darni. lub dar w rolkach. niewielkie spadki, ktre zapewni szybki
fot. L. JAMPOLSKA,
Czas nada glebie waciw struktur.
DREAMSTIME
Ziemi zwiz, gliniast, rozlunia
si za pomoc grubego piasku i torfu.
Piaszczyst za wzbogaca si glin,
kompostem lub prchnic. Wany jest
rwnie odczyn gleby. Trawa najlepiej ro-
nie w ziemi lekko kwanej o pH 5,56,5.
Odczyn mona ustali samodzielnie za W pocztkowym
pomoc pehametru (urzdzenie dostpne etapie przygoto-
w sklepach ogrodniczych) pobierajc do wywania gruntu do
badania kilka prbek wilgotnego podoa wysiewu trawy trzeba
z rnych czci trawnika lub odda go przekopa szpadlem
lub za pomoc
prbki ziemi do analizy w laboratorium. glebogryzarki albo
Zbyt kwan gleb miesza si z wapnem pugu. fot. HONDA
ogrodowym lub kred, a zbyt zasadow
z tzw. torfem wysokim albo nawozami
siarczanowymi. Do uynienia podoa
uywa si nawozw organicznych
(obornik, kompost, substrat torfowy)
albo sztucznych. Najlepiej rozrzuci
jesieni nawz organiczny. Jeli tego nie
zrobilimy, trzy tygodnie przed siewem
zastosujmy nawz do trawnikw, w dawce
zalecanej przez producenta. Granulki Po oczyszczeniu
naley starannie wymiesza z gleb. gruntu z chwastw,
na gbokoci ok. 10 cm
Na tym etapie mona uoy siatk warto uoy siatk
przeciw kretom (na gbokoci ok. 10bcm) zabezpieczajc przed
ibwkopa obrzea, ktre zapobiegn kretami. fot. PRAKTIKER

11
 BIBLIOTEKA

spyw wody podczas ulewnego deszczu.  Siewnik ogrodowy

Profilowanie uatwi duga deska lub zagwarantuje
rwnomierne
aluminiowa ata.
rozprowadzenie nasion.
Aby ustabilizowa grunt, naley go fot. GARDENA
obficie podla i odczeka 2btygodnie.
Proces ten mona przyspieszy przez
waowanie terenu. Po ubiciu podoa,
najprawdopodobniej zaczn kieko-
wa chwasty naley je ponownie
usun. Bezporednio przed siewem
lub rozoeniem rolek, ziemi trzeba
wzruszy grabiami na gboko 23 cm
i ostronie podla, tak, by nie powstay
nierwnoci. Na tak przygotowane podo-
e mona wysia nasiona.

TRAWNIK Z SIEWU
Jeli teren jest duy, traw najczciej si
wysiewa, bo to mniej kosztuje. Nasiona
kupuje si w postaci gotowych mieszanek,
ktre zawieraj kilka gatunkw traw
trawnikowych (jeden gatunek nie ma
wszystkich podanych cech). Dobwyboru
jest wiele rodzajw mieszanek obrnej
odpornoci na rozmaite czynniki
ibobodmiennym skadzie (niektre zawie-
raj nawet nasiona kwiatw polnych).
Odpowiednio dobran, mona zastosowa
nawet w miejscu suchym albo zacienio-
nym.
Waciwy czas na zaoenie trawnika
z siewu to kwiecie i maj oraz druga
poowa sierpnia i wrzesie. Odpowiednia
jest wtedy temperatura powietrza, wilgot-
no gleby i nie ma ryzyka wystpienia
przymrozkw ani suszy, niebezpiecznych
dla wschodzcej trawy. Siejemy w dzie
bezwietrzny i suchy (aby gleba nie bya
mokra).

Kilka wanych wskazwek:

nie wybieraj najtaszych mieszanek
bw ich skadzie czsto znajduj si
trawy pastewne, ktre szybko kiekuj,
a potem tworz kpy psujce efekt
wizualny. Naley te zwrci uwag
na dat wanoci mieszanki rok po
jej wyganiciu, zdolno wschodzenia
Aby trawa nie nasion moe si obniy o kilkadzie-
rozsiewaa si na sit procent;
rabaty, krawdzie oblicz, ile materiau potrzebujesz
murawy trzeba
zabezpieczy bby trawnik by gsty, na 100 m nale-
obrzeami. y kupi ok. 3 kg nasion. Jeli uyje si
fot. EKO BORD ich mniej, trawa z czasem si zagci,

12

ale zanim to nastpi, mog zaguszy
j chwasty. Przyda si rwnie zapas
na ewentualne dosiewki (gdyby mu-
rawa nie wszdzie wzesza) uycie
nasion z innego opakowania moe
skutkowa tym, e trawnik bdzie a-
ciaty. Kilogram mieszanki kosztuje od
kilkunastu do kilkudziesiciu zotych.
Jak sia eby trawa szybko rosa:
poczekaj, a gleba przeschnie
bziemi przed siewem naley podla
i odczeka, a jej wierzchnia warstwa
bdzie sucha w przeciwnym razie,
bdzie si przykleja do butw wraz
zbnasionami;
wymieszaj nasiona z piaskiem
bichbdawkowanie atwiej kontrolowa,
gdy materiau jest wicej, dlatego do-
brze jest od razu przygotowa wiksz
parti nasion;
uyj siewnika prac mona wy-
kona rcznie, ale najlepiej posuy
si siewnikiem (szczeglnie gdy teren
jest duy). Jeli zainwestujemy w to
urzdzenie, przyda si rwnie do na-
woenia ibpiaskowania murawy, a zim
do rozsypywania soli na ciekach
ibpodjedzie;
zakadanie TRAWNIKA
siej krzyowo rwnomierne
rozrzucenie nasion zapewni wysiew
krzyowy potrzebn ilo materiau
dzieli si na dwie czci i pierwsz
z nich wysiewa, idc wzdu terenu
(rzd przy rzdzie), abdrug wbpo-
przek;
brzegi trawnika obsiej gciej
bwbtych miejscach trawa jest wyjtko-
wo naraona na uszkodzenia i czsto
trzeba j dosiewa szczeglnie gdy
trawnik graniczy z ogrodow ciek;
wysiane nasiona wymieszaj z gleb
bdziki temu nie zostan zdmuchnite
przez wiatr ani zjedzone przez ptaki.
Wystarczy przemiesza je grabiami
zbwierzchni warstw ziemi. Wiele
osb przysypuje je torfem, jednak
nie jest to zalecane, bo torf trudno
rozrzuci jednolit warstw (a to jeden
z warunkw rwnomiernego kiekowa-
nia dbe);
zabezpiecz trawnik przed ptakami
 Wysian traw bjeli teren jest niewielki, nasiona
przysypuje si cienk warto zabezpieczy przed atakiem
warstw ziemi ptakw rozwieszajc 10 cm nad ziemi
kompostowej, wauje
siatk. Gdy powierzchnia jest dua
i podlewa.
fot. WWW.SORTED. lepiej gciej posia traw (45 kg
WAW.PL nasion na 100 m2);
cierpliwie poczekaj kiekowanie
nasion nastpi po dwch tygodniach,
ale teren zazieleni si po miesicu.
Przez kilka tygodni od zasiania
(dobpierwszego koszenia), najlepiej
niebchodzi po trawniku, bo jeszcze
si dobrze nie ukorzeni. Zanim bdzie
mona gra w pik, musi min kilka
miesicy.
TRAWNIK Z ROLKI
Propozycj dla niecierpliwych jest go-
towa dar z rolki szybko si j ukada,
abtrawnik mona praktycznie od razu
uytkowa. Polecana jest na pochye
dziaki (ze spadkiem powyej 15%),
bo nasiona wysiane w takim miejscu
mogyby spyn wraz z deszczem albo
podczas podlewania. Dar najczciej
powstaje z gatunkw traw o typowych
wymaganiach pene nasonecznienie
i wilgotna gleba. Jeli murawa bdzie
zakadana w miejscu cienistym lub
suchym, trzeba zamwi specjalny
(droszy) rodzaj trawy.
13
 BIBLIOTEKA

 Ukad pasw darni prac ziemnych, uoeniu rozmaitych

powinien przypomina instalacji czy nawierzchni. Szczeglnie
uoenie cegie
mode dba mog atwo ulec znisz-
w murze. Zewntrzne
elementy docina czeniu w wyniku deptania.
si ostrym noem,
a nastpnie brzegi Kilka wanych wskazwek:
obsypuje ziemi, zdecyduj dar z folii czy z grun-
by nie wyschy. tu do wyboru jest rolowana dar
fot. WWW.SORTED.
WAW.PL produkowana nabfolii oraz uprawiana
w gruncie (nabkilkuhektarowych far-
mach). Tabdruga na pierwszy rzut oka
wyglda adniej (silnie rozkrzewiona,
ciemnozielona), ale po uoeniu atwo
knie to dlatego, e podczas jej wy-
cinania z pola maszynami, traci nawet
poow korzeni. Trawa wysiewana na
cienk warstw podoa na folii jest
bardziej wta, lecz jej korzenie nie s
uszkodzone, dziki czemu szybciej si
przyjmuje;
znajd sprawdzone rdo pobprzy-
wiezieniu darni na dziak czsto
okazuje si, e nie jest ona w zbyt do-
brej kondycji paty rozpadaj si (co
wiadczy o ich przesuszeniu), abdba
s zknite, nierwno przycite ibpo-
przerastane chwastami, zanim wic
zdecydujemy o kupnie, obejrzyjmy
dokadnie oferowan dar;
materia kupuj z okoo 10% zapasem
zawsze trzeba co obci, dosztuko-
wa, wypeni ubytki, dlatego naley
zamwi dar z naddatkiem. Rolowana
dar wycinana z gruntu kosztuje
512bz/m, za uprawiana na folii
1020 z/m. Zaoenie trawnika zbrolki
kosztuje wicej ni z siewu, zabto jego
pielgnacja podczas pierwszego sezonu
jest tasza;
nie przechowuj rolek najlepiej za-
mwi transport trawy dopiero wtedy,
gdy podoe pod trawnik jest ju goto-
we i mona przystpi do sprawnego
rozkadania darni (prace dobrze jest
Dar z rolki najlepiej ukada we wykona wbcigu jednego dnia jeden
wrzeniu i padzierniku, bo niska pracownik uoy wbtym czasie ok.
temperatura i czste deszcze sprzyjaj 100 m trawnika). Przechowywanie
korzenieniu si trawy. Niemniej jednak trawy grozi jej przesuszeniem lub
mona to robi przez cay sezon zaparzeniem bzaczyna gni i kn,
wegetacyjny od marca do koca li- rozpada si na brzegach. Jeli rolki
stopada nawet podczas upalnego lata zostay przywiezione na dziak zbyt
ibniewielkich przymrozkw. wczenie, naley usun z nich foli,
Naley jednak pamita, e trawnik przenie do cienia ibzwila bprzez
zakada si na kocu po wykonaniu dzie lub dwa nic im si nie stanie.

14
 zakadanie TRAWNIKA

 Muraw z rolki kilku pasw, dociska si je delikatnie

mona uytkowa
do podoa grabiami lub ubijakiem
praktycznie od razu,
ale by si zakorzenia, drewnianym.
nie moe by starannie wykocz brzegi ze-
wysuszona i musi by wntrzne elementy docina si noem
solidnie uoona. tak, by nie wystaway poza obrys
fot. DREAMSTIME
trawnika. Brzegi murawy obsypuje
si ziemi, eby nie obsychay. Jeli
po zwaowaniu ibpodlaniu trawnika
pojawi si przewity, naley wypeni
je klinami darni (podoe w tych miej-
scach warto najpierw posypa torfem)
lub wysia nasiona;
cierpliwie poczekaj trawnik zbrolki
mona uytkowa praktycznie od

 Trawnik podlewamy a
zawsze strumieniem
rozproszonym,
przenonymi
zraszaczami
(a), pistoletem
podczonym do
wa ogrodowego
(b), lub najwygodniej
systemem
automatycznego
nawadniania.
Jeli za musz poczeka duej trze- fot. GARDENA,
PRAKTIKER
ba je rozwin i regularnie zrasza.

Jak rozkada dar aby szybko si

zakorzenia:
podlej podoe na wilgotnym
gruncie korzenie trawy z rolki odyj
szybciej. b
rolki ukadaj w jednym kierunku
pasy darni rozkada si rwnolegle
do siebie, na cegiek (miejsca cze
poprzecznych w ssiadujcych rzdach
nie mog znajdowa si w jednej linii),
zwracajc uwag, by dba w poszcze-
glnych patach byy skierowane w t
sam stron (murawa bdzie wyglda
jednolicie). Najlepiej rozpocz od
najduszego boku przyszego trawnika
albo wzdu budynku bd ogrodzenia.
Paty powinny cile przylega do
siebie (ale nie nachodzi jeden na dru-
gi) nierwne albo postrzpione brzegi
naley wyrwnywa noem.
zadbaj o rwn paszczyzn
bnabbieco trzeba te kontrolowa,
czy powierzchnia trawnika jest rwna
wbrazie potrzeby mona dosypa bd
usun nieco ziemi. Po rozpostarciu

15
 BIBLIOTEKA

razu, jeli zastosowano dar z folii strzyc (rednio raz w tygodniu) od po-
(cho z intensywnym korzystaniem owy maja do koca czerwca, bo wtedy
lepiej poczeka kilka dni). Na dar trawa intensywnie ronie. Wbczasie
z gruntu mona wchodzi po dwch suszy nie kosimy. Od wrzenia
tygodniach, a w peni uytkowa po strzyemy rzadziej ni raz w tygodniu,
miesicu. abwbdrugiej poowie padziernika
robimy to po raz ostatni (pozostawiajc
SYSTEMATYCZNA PIEL%GNACJA nieco dusze dba). W kolejnym se-
Zarwno kilkuletni muraw, jak t zonie pierwsze koszenie powinno mie
zaoon wiosn, zaleca si regularnie miejsce wbkwietniu (dba o dugoci
810bcm przycina si do wysokoci
a Oprcz kosiarki 23bcm, abpniej kosi si ju na wyso-
do strzyenia murawy
przyda si podkaszarka ko standardow 36 cm).
(a) uatwi prac Dojrzay trawnik (czy to z siewu,
w zakamarkach, pod czy z rolki), tak samo jak mody,
krzewami i awkami, trzeba systematycznie podlewa,
szczeglnie (najlepiej
gdy urzdzenie rozproszonym strumieniem wody, tak
zapewnia elastyczn dugo, a ziemia bdzie wilgotna do
zmian kta gbokoci ok. 15 cm. Jeli nie mamy
nachylenia drka). czasu na podlewanie darni, albo czsto
Do precyzyjnego nie ma nas w domu, zainwestujmy
przycinania krawdzi
darni wzdu cieek,
wbautomatyczne nawadnianie, ktre po
murw i wok zaprogramowaniu sterownika, samo
drzew przydadz bdzie dostarcza odpowiedni ilo
si mechaniczne wody w odpowiednim czasie. Prosty
noyce do cicia trawy system nawadniajcy, dla samego traw-
i formowania krzeww
(b). fot. BOSCH,
nika, moemy zamontowa sami, jeli
GARDENA jednak ma obejmowa ca ogrodow
rolinno projekt i monta zamw-
my w wyspecjalizowanej firmie.
Wiosn i w drugiej poowie lata
trawnik trzeba nawozi. Zasila si go
uniwersalnym nawozem wieloskad-
nikowym lub do trawnikw, abjesieni
zimowym (z ma iloci azotu).
b Nawozimy po deszczu lub po podlewa-
niu, ale gdy dba s ju suche.
Aby trawnik wyglda na zadbany,
jego brzegi trzeba wyrwnywa
bprzycina za pomoc pokrgego
szpadla 23 razy w sezonie, zaczy-
najc pobpierwszym wiosennym
koszeniu.
Jeli murawa jest zniszczona, a na
przywracanie jej wietnoci krok po
kroku nie mamy czasu ani energii,
najlepszym rozwizaniem bdzie prze-
ksztacenie jej w bardziej naturaln
form. Skomy nisko dar i w puste
miejsca wysiejmy nasiona z mieszanki
przeznaczonej na k kwietn. Taki
typ trawnika kosi si tylko trzy razy
wbroku.

16
 systemy NAWADNIAJCE

popularnych zraszaczy obrotowych czy

wahadowych, mocowanych na kocu
wa ogrodowego.
Praktycznie kady ogrd moe by
podlewany automatycznie zarwno
may (np. o powierzchni 200 m2), jak
ibduy instalacja moe obejmowa
ca dziak bd tylko jej cz, np.
trawnik. System atwiej jednak zaoy
na niezagospodarowanym terenie,
przed zaoeniem trawnika i posadze-
niem rolin.
Instalacj podcza si do kranu lub
studni z pomp. Dobrze gdy ujcie
znajduje si w centralnej czci ogrodu,
bo odlego od rda wody do jej
wylotu powinna by ja najmniejsza
(dla zminimalizowania strat cinienia).
Gdy studnia zlokalizowana jest na
obrzeach dziaki, rury prowadzce do
fot. DREAMSTIME

zraszaczy s zazwyczaj dugie i maj

skomplikowany przebieg. Parametry
wody w ujciu (cinienie i wydajno)
decyduj o tym, ile zraszaczy moe
pracowa w tym samym czasie (czyli ile
moe ich by w jednej sekcji).

Systematyczne Koszt zaoenia systemu automa-

tycznego nawadniania zaley od
wielkoci ogrodu (im teren jest wikszy,

i automatyczne tym cena za kady metr nisza) oraz

Tradycyjne podlewanie trawnika i rolin w ogrodzie,
za pomoc wa lub konewki jest niewygodne
i zabiera duo czasu, coraz wicej wacicieli ogrodw
decyduje si na usprawnienie tych czynnoci i monta
automatycznego systemu nawadniajcego.
Instalacja tego typu nie jest tania, ale
zuywa nawet o 50% mniej wody wbpo-
rwnaniu z tradycyjnym podlewaniem,
poniewa dozuje odpowiedni jej ilo
poszczeglnym rolinom i moe praco-
wa noc, gdy parowanie jest mniejsze.
Koszty podlewania mona jeszcze bar-
dziej ograniczy przez czerpanie wody
zbwasnej studni. Ponadto system prak-
tycznie nie wymaga obsugi jego prac
kieruje odpowiednio zaprogramowany
sterownik. Elementy nawadniajce
s na stae zamontowane w gruncie
ibrozmieszczone tak, by nie trzeba byo
ich co jaki czas przestawia, tak jak
uksztatowania jego powierzchni.
Nabdziace wielkoci ok. 1000 m2 bdzie
to wydatek kilkunastu tysicy zotych
bwliczajc zarwno cen materiaw,
jak i robocizny.
KILKA ZASAD SKUTECZNEGO
PODLEWANIA:
rzadziej ale obficie najwydajniejsze
jest obfite podlewanie ogrodu raz na kilka
dni. Niebma sensu robi tego czsto, nie-
wielk iloci wody, bo szybko wyparuje
bez poytku dla rolin. Wyjtek stanowi
ziele na glebie piaszczystej (ktra atwo
przepuszcza wod) podlewamy j cz-
ciej, dostarczajc mniejsze dawki wody.
Podoe gliniaste jest trudno przesikliwe,
wic wod naley dostarcza rzadziej,
zabto wbwikszych dawkach;
rano najlepiej podlewa we wczesnych
godzinach porannych (nawet o 35 rano),
gdy wodocig nie jest obciony, abwoda
paruje wolniej. Przy silnym socu, krople
utrzymujce si na liciach mog spowo-

17
 BIBLIOTEKA
dowa ich poparzenie. Pozabtym, gdy
na rozgrzane roliny pada zimna woda
zbwodocigu, doznaj szoku termicz-
nego. Wieczorne nawadnianie sprzyja
za rozwojowi chorb grzybowych, jeli
zmoczy si nadziemne czci rolin;
powoli i rozproszonym strumie-
niem bzalecan dawk najlepiej
dystrybuowa powoli i rozproszonym
strumieniem, by zdya wsikn ibdo-
trze do korzeni. Podczas podlewania
wem ogrodowym zazwyczaj brakuje
na to cierpliwoci, ponadto woda pynie
silnym, punktowym strumieniem ibspy-
wa po powierzchni gleby, powodujc jej
zeskorupienie.
ELEMENTY SKBADOWE
Jednym z najwaniejszych elementw
zautomatyzowanej instalacji nawadniaj-
cej jest sterownik montowany wbbudynku
(np. w garau lub piwnicy), ktry wysya
sygna do elektrozaworw, znajdujcych
si wbstudzience zakopanej w ogrodzie,
w pobliu rury zasilajcej nawadnianie.
Elektrozawory wbodpowiednim czasie
otwieraj lub zamykaj dopyw wody
do danej czci ogrodu. Liczba elektro-
zaworw jest rwna liczbie tzw. sekcji
wydzielonych w systemie. Poszczeglne
sekcje obejmuj elementy nawadniajce
jednego rodzaju np. zraszacze albo
linie kroplujce i zwykle pracuj na
zmian ze wzgldu na znaczny spadek
cinienia wody podczas podlewania.
Uzupenieniem instalacji s czujniki
deszczu i wilgotnoci gleby. Dziki nim
18
nawadnianie nie uruchamia si wbczasie
opadw lub przy duej wilgotnoci
podoa.
Elementy systemu czy si elastycz-
nymi, ciemnymi (aby ograniczy rozwj
glonw) rurami z polietylenu.
 Systematyczne WBA_CIWY WYBR
podlewanie ogrodu Do nawadniania rnego typu rolin-
to podstawowy noci ogrodowej stosuje si odmienne
zabieg pielgnacyjny.
Rnorodno elementy emitujce wod:
akcesoriw do na trawniku sprawdzaj si statycz-
tego sucych ne, obrotowe lub wahadowe zraszacze
jest tak szeroka, wynurzalne, bo nie utrudniaj pracy
e kady dopasuje kosiark. Zamontowane tu pod ziemi,
odpowiednie dla
siebie. fot. GARDENA
wysuwaj si tylko pod wpywem cinie-
nia wody. Trzeba jednak uwaa, by nie
uszkodzi ich podczas aeracji murawy;
 w gstwinie rolin zbpowodzeniem
Oszczdni ogrodnicy, stosuje si tasze zraszacze niewy-
korzystajcy z wody nurzalne sztywne rury wystajce
z wodocigu mog
zaopatrzy si ponad poziom gruntu. Maj okrelony
w licznik wody promie zasigu i regulowany kt pod-
montowany np. na lewania. Urzdzenia naley rozmieci
wu do podlewania. tak, by nie spryskiway murw ibcie-
fot. GARDENA ek. Odlego midzy nimi powinna
by rwna mniej wicej poowie red-
nicy ich zasigu, wbprzeciwnym razie
nawadnianie danej powierzchni nie
bdzie rwnomierne. W jednej sekcji nie
 Podczas montau
systemu na trawniku,
usuwane paty darni
odkada si na foli,
a po zakoczeniu
prac ukada
z powrotem na
swoim miejscu.
fot. ANO ROSA
 systemy NAWADNIAJCE

a Zraszacze
wynurzalne wahadowe
(a) i turbinowe (b)
najlepiej sprawdz
si przy podlewaniu
trawnika.
fot. GARDENA

 Linie kroplujce
uoone na rabacie.
Tu nie ma ryzyka,
e uszkodzi je kosiarka.
fot. L. JAMPOLSKA

mona wic dobra je odpowiednio

dobwymaga rolin.
b
PROJEKT
Najlepiej skorzysta z pomocy fachow-
cw. Projekt i monta automatycznego
nawadniania zwykle zamawia si wbwy-
specjalizowanej firmie warto to
zrobi szczeglnie wtedy, gdy teren jest
duy i podlewane maj by rozmaite
grupy rolin, o rnych wymaganiach
(trawnik, rabaty, grupy krzeww itp.).
Monta wykonywany przez profesjona-
Projekt systemu listw oznacza udzielenie gwarancji na
nawadniajcego naley
zleci architektowi dziaanie instalacji. Tzw.bsystemy do sa-
zieleni, projektujcemu modzielnego montau, ze sterownikiem
ogrd lub firmie mocowanym bezporednio nabzaworze
specjalizujcej
naley montowa zraszaczy statycznych si w tego typu (a nie w budynku), nadaj si tylko do
ibruchomych; instalacjach. maych ogrodw, w ktrych wydziela si
na klombach, w ogrdkach skalnych fot. GARDENA 12 sekcje.
i warzywnikach niezastpione s mi-
krozraszacze, ktre atwo zdemontowa
na czas prac ogrodowych. Ich gowice
osadzone s na 30 cm szpilach ibdziki
specjalnym zaworkom wytwarzaj
mgiek. Urzdzenia umieszcza si przy
gruncie, s wic odpowiednie wbprzy-
padku rolin, ktre nie lubi podlewania
z gry. Taki sposb emitowania wody za-
pewnia bardzo efektywne nawadnianie;
na rabatach, wzdu ywopotw i na
wskich fragmentach dziaek najlepiej
sprawdzaj si linie kroplujce rury
z polietylenu, z otworami, przez ktre
sczy si woda. Ukadane s na ziemi
i przykrywane warstw kory. Trzeba
tylko pamita, by zamaskowanych rur
nie uszkodzi podczas prac w ogrodzie.
Woda trafia prosto do korzeni, nie
moczc lici. Linie kroplujce dostpne
s z emiterami o rnym wydatku wody,

19
 BIBLIOTEKA

Do powstania projektu nawadniania  Systemem

potrzebny jest plan dziaki, na ktrym automatycznego
zaznacza si punkt poboru wody, rolin- nawadniania kieruje si
za pomoc sterownika.
no oraz rozmaite obiekty (budowle,
Urzdzenie umoliwia
nawierzchnie wszystko, co moe prze- zaprogramowanie
szkadza w prowadzeniu rurocigu lub pory, dugoci
podlewaniu rolin). Wbprojekcie powinny i intensywnoci
by zawarte informacje na temat rednicy podlewania
w poszczeglnych
rur ibrodzaju zraszaczy (typ, promie
sekcjach.
zasigu itd.). Okrelona zastaje te liczba fot. WWW.TANAKE.
ibzasig sekcji. COM.PL, GARDENA

MONTA
Rozoenie wszystkich czci instalacji
w terenie w miejscach, gdzie maj
by one wkopane i poczenie ze sob
elementw. Dziki temu atwo sprawdzi,
czy system jest kompletny.
Utworzenie w gruncie rowkw
obgbokoci 2040 cm. Jeeli instalacja
odbywa si w obrbie istniejcego
trawnika, wbmiejscu planowanych wy-
kopw zdejmuje si pasy darni (np. za
pomoc szpadla) i ukada na folii wzdu
wykopw (tak by pniej mc uoy je
wbtym samym miejscu). Wydobyt ziemi
rwnie umieszcza si na folii.
Zamontowanie w wykopach rur,
zraszaczy wynurzalnych i studzienki
zbelektrozaworami. Zraszacze i skrzynk
naley umieci na 10-cm warstwie
wiru. Studzienka powinna by dobrze
wypoziomowana i obsypana dodatkowo kadym cyklu nawadniania. W poszcze-
piaskiem. glnych sekcjach montuje si oddzielne
Sprawdzenie dziaania systemu i za- zawory odwadniajce, umieszczajc je
sypanie rowkw. Grunt naley starannie wbjak najniszym miejscu systemu.


Po wykonaniu
ubi jego osiadanie mona przyspieszy, wykopw, ukada Wiosn przed uruchomieniem
poprzez polanie wod. si w nich rury oraz nawadniania naley wyregulowa
Podczenie pozostaych zraszaczy montuje zraszacze zasig zraszaczy, przeczyci dysze oraz
wynurzalne i tzw. stu-
iblinii kroplujcych. dzienk z elektroza- wykona przegld elektrozaworw (za-
Regulacja zasigu zraszaczy i zaprogra- worami. fot. WWW. nieczyszczenia znajdujce si wbwodzie
mowanie sterownika. OGRODNIK.SLUPSK.PL mog je zablokowa).

NIEZB%DNA KONSERWACJA
Aby system nawadniajcy dziaa
sprawnie przez dugie lata, wymaga
okresowych przegldw. Jesieni insta-
lacj naley wyczy ibzabezpieczy
przed mrozem, wykorzystujc w tym
celu kompresor, za pomoc ktrego
system przedmuchuje si spronym
powietrzem, usuwajc zbrur pozostaoci
wody, bd stosujc zawory odwadniaj-
ce, odprowadzajce wod zbinstalacji po

20
 maa architektura I MEBLE OGRODOWE

zadaszenie sprzyjajce wypoczynkowi

wrd zieleni, chroni przed socem
ibzasaniaj widok od strony ulicy bd
ssiada. Rozmaito produktw i rozwi-
za jest ogromna.
Aby konstrukcje te wspgray ze sob
i pasoway do charakteru ogrodu czy
elewacji domu, najlepiej uwzgldni je
w projekcie zagospodarowania dziaki.
Architekt krajobrazu moe zaprojektowa
altan czy pergol, albo dobra gotowe
produkty z oferty centrum ogrodniczego
lub supermarketu budowlanego. Gotowe
produkty systemowe s szybkie w monta-
u, ale nie zawsze najtasze. Wbzestawie
znajdziemy zaimpregnowane elementy
oraz gwodzie i inne akcesoria. Zoenie
prostej altany trwa kilka godzin, a prac
fot. L. JAMPOLSKA
uatwia doczona instrukcja. Mona
rwnie zleci wykonanie altanki lub
pergoli stolarzowi, ktry zamontuje je
wbogrodzie. Warto skorzysta z jego usug,
szczeglnie jeli planujemy kilka takich
elementw bd tworzyy spjn cao,
a sumaryczne koszty nie powinny by

Efektowne bardzo wysokie.

Jeli sami dobieramy ma architektur
do ogrodu, unikajmy rnorodnoci

i wygodne stylw i pamitajmy, e nowoczesna brya

W prawie kadym ogrodzie znajduje si altanka, domek
na drewno do kominka lub narzdzia ogrodowe oraz
rne inne elementy maej architektury. W kadym
niezbdne s te stoy i krzesa, ktre najczciej przez
cay letni sezon stoj na tarasie, ale nie tylko. Zwolennicy
ciszy, zielonych zaktkw ustawiaj aweczki i leanki oraz
kanapy w takich wanie miejscach w ogrodzie,
by w spokoju, obcujc z przyrod, mc odpocz,
czyta i opala si.
Wbmiesicach letnich to wanie taras
z wygodnymi meblami lub altana obro-
nita pnczami skupia ycie rodzinne
i towarzyskie. Warto zatem woy
nieco wysiku w ciekawe urzdzenie tej
przestrzeni.
MABA ARCHITEKTURA
Niewielkie ogrodowe konstrukcje zwane
ma architektur, zdobi ogrd i su
wygodzie uytkownikw zapewniaj
domu raczej nie bdzie wspgra zbwikli-
nowymi potkami czy pergolami.
_CIANKI I PRZESBONY
W ogrodach czsto mocuje si przerne
parawany, trejae (supy ustawione
wbjednej linii, poczone u gry belk) czy
pergole (tunele ze supw zespolonych
na szczycie poziomymi elementami).
Konstrukcje te najczciej maj za zadanie
osania taras, wydzieli zaciszny kcik,
zasania cz gospodarcz dziaki lub
jej najmniej dekoracyjny fragment, czy np.
zbiornik na olej opaowy. W niewielkich
ogrodach, gdzie nie ma miejsca na cian
z ywopotu, takie paskie przesony
sprawdz si doskonale. Nie powinny by
jednak zbyt wysokie (maksymalnie do
120bcm), by nie sprawiay przytaczaj-
cego wraenia. Aby szczelnie izoloway
ibjednoczenie zdobiy ogrd, obsadza si
je pnczami, ktre na takich konstruk-
cjach s doskonale dowietlone i dobrze
rosn. Aurowe cianki czsto obsadza
si kwitncymi gatunkami r pnc,

21
 BIBLIOTEKA
glicyni, milinem, powojnikiem czy
wiciokrzewem. Trzy pierwsze wymagaj
jednak mocnych podpr (trejau albo
pergoli), bo silnie si rozrastaj.
ALTANKI I PAWILONY
Ogrodowe domki, takie jak altany, pawi-
lony, domki na drewno czy narzdzia,
znajduj si w prawie kadym ogrodzie.
Traktowane bywaj jako letnie kuchnie
albo odgradzajce od upau miejsca
do spotka towarzyskich, wydawania
przyj czy organizowania grilla.
Mona wstawi do nich wygodne meble
i wypoczywa niezalenie od pogody.
Zlokalizowane na lekkim wzniesieniu,
s dogodnym miejscem do obserwowania
okolicy; czciej jednak ukrywa si je
wrd zieleni. Do ogrodw w stylu wiej-
skim najlepiej pasuj drewniane domki,
22
za do tych w stylu japoskim budowle
Okrgy, stabilny z wywinitym daszkiem (stylizowane
st ze szklanym
blatem i wygodnymi na japoskie pagody). Nut romantyzmu
fotelami z rattanu, wprowadzi aurowa konstrukcja z meta-
wycieanymi lowych prtw oplecionych pdami r.
mikkimi poduszkami,
Altany zwykle maj solidn konstruk-
to idealne miejsce na
popoudniow kaw. cj kryt gontem bitumicznym, blach,
fot. HOUSE & MORE dachwk lub trzcin i aurowe cianki.
Stawiane s na fundamencie ibpycie
 betonowej, ktra peni funkcj posadzki.
Lekki pawilon z prze- Mog by uytkowane rwnie poza
pierzeniami z biaej
sezonem letnim, maj wwczas lite,
tkaniny to doskonaa
alternatywa dla altany. ocieplone ciany, okna ibdrzwi wejcio-
fot. PRAKTIKER we, abwbrodku kominek. Traktowane s
wwczas jako np. domek dla goci czy
Drewniane cianki miejsce na zimowe party z ogniskiem
pozwalaj wytyczy wbtle. Pawilony ogrodowe przypominaj
zaciszny zaktek do
odpoczynku. natomiast baldachimy. Zwykle nie
fot. ALTAX, s tak dekoracyjne jak altany, za to
DUTCH HOUSE szybkie wbmontau ibdemontau, bo nie
 maa architektura I MEBLE OGRODOWE

przytwierdzane na stae do podoa.

Najprostsze konstrukcje skadaj si
zbaluminiowego stelaa lub drewnia-
nych kratownic, na ktrych wspiera si
lekkie poliestrowe zadaszenie (najlepiej
gdy jest zdejmowane, przypinane nabza-
trzaski).

OCHRONA PRZED SBOFCEM

W ciepe, sonecznie dni w kadym
ogrodzie potrzebne s miejsca osonite
od intensywnych promieni sonecz-
nych, dlatego bardzo popularne s
obecnie przernego typu agle prze-
ciwsoneczne, rozpinane nad tarasem,
placem zabaw dla dzieci czy basenem.
Wykonywane s z tkaniny poliestrowej, Duy parasol przyda
o ksztacie trjkta lub kwadratu. si w kadym ogrodzie.
Naroniki materiau zakoczone fot. L. JAMPOLSKA
oczkami przytwierdza si do rnego
typu konstrukcji. Dziki oryginalnej
formie stanowi ciekaw alternatyw
dla innych rodzajw oson. Po sezonie
letnim zdejmuje si je i przechowuje
wbsuchym miejscu. Zwykle agle maj
jasne kolory. Poniewa najczciej s
z tkaniny, gdy si zabrudz, mona je
upra, korzystajc z pralni lub usug
profesjonalnych firm piorcych np. Markiza nad
markizy. tarasem nie tylko
Najpopularniejszym rozwizaniem, ochroni przed socem
osoby na nim siedzce,
wykorzystywanym do ochrony przed
ale rwnie ograniczy
socem s parasole ogrodowe. nagrzewanie si
Nowoczesne modele skadaj si pomieszcze (zwaszcza
zbaluminiowego stelaa i poliestrowego z tak szerokimi
materiau (dostpnego wbwielu kolo- przeszleniami).
Dla wygody warto
rach), ktry mona zdejmowa i pra.
wyposay markiz
w elektryczne
sterowanie
wcznikiem lub
pilotem.
fot. SOMFY

agiel rozpostarty
na belkach to prosty
sposb na ograniczenie
dostpu promieni
sonecznych.
fot. L. JAMPOLSKA

23
 BIBLIOTEKA

Rozkada si je i skada za pomoc korb-  Drewniane meble

ki. Czasz mona dowolnie pochyla, s bardzo popularne,
wymagaj jednak
dostosowujc jej ustawienie do kta pa-
pracochonnej
dania promieni sonecznych. Nabrynku konserwacji
znajdziemy te nietypowe parasole, np. i odnawiania.
wbksztacie wygitego agla. fot. ALTAX
Skutecznie przed socem chroni
rwnie markizy, montowane do cia-
ny budynku lub balkonu. Peni zwykle
podwjn rol zacieniaj taras i ogra-
niczaj nagrzewanie si pomieszcze.
Maj lekk, aluminiow konstrukcj,
do ktrej przymocowane jest poszycie
zbnieprzemakalnej tkaniny. Mona je
skada rcznie, zabpomoc korbki lub
elektrycznie sterujc pilotem lub wcz-
nikiem na cianie. Sposb montau te
moe by rny. Najlepiej wybra model
Oryginalny bujany
fotel bdzie nie tylko
w caoci chowany w kasecie, ktra wygodnym miejscem
zabezpiecza zwinit tkanin przed do czytania, ale rwnie
deszczem, i wyposaony w czujnik efektown dekoracj.
deszczu i wiatru, ktry automatycznie fot. CALAMUS
zwinie markiz w niesprzyjajcych
warunkach, chronic j przed zniszcze-
niem podczas gwatownej burzy.

MEBLE NIE TYLKO NA TARAS

Jak tylko robi si ciepo i soce zachca
do spdzania czasu na zewntrz, przy-

jemnie jest napi si porannej kawy

na tarasie, zje obiad czy celebrowa
wieczorny posiek, bez popiechu,
zabto w przyjemnym blasku wiec. Aby
taras sta si takim miejscem, trzeba go
wyposay w wygodne meble. Dobspo-
ywania posikw przyda si st
zbkrzesami, a do odpoczynku zbksik
mikka kanapa lub naronik z fotelami.
Oferta producentw jest bardzo szero-
ka, kady wic znajdzie co dla siebie
w zalenoci od liczby domownikw,
Hamak zawieszony iloci miejsca na tarasie i zasobnoci
na drzewie bdzie
portfela. Do wyboru s mae komplety
atrakcj nie
tylko dla dzieci. mebli oraz zestawy dla kilkuosobowej
fot. DEKORACJADOMU.PL rodziny. Oprcz stou i krzese oraz

24

szezlonga lub foteli, na tarasie przyda
si komoda lub skrzynia, w ktrej
schowamy poduszki czy akcesoria do
grillowania, eby wszystko mie pod
rk. Jeli w domu s dzieci, warto
rwnie kupi hutawk lub hamak.
Producenci mebli tarasowych oferuj
coraz ciekawsze rozwizania ibwzornic-
two. Zbtrwaych, odpornych materiaw
uzyskuj wyroby o rnorodnej styli-
styce, wygodne jak te do salonu.
Wybierajc meble do ogrodu warto
zwrci uwag przede wszystkim
na ich funkcjonalno. Oto cechy
decydujce o tym czy bdziemy z nich
zadowoleni nawet po kilku latach
eksploatacji:
solidne nie kupujmy najtaszych
produktw. Aby jak najduej cieszy
si meblami, wybierzmy modele
znanych producentw, wykonane
z solidnych i trwaych materiaw.
Zwrmy te uwag na warunki
gwarancji;
wygodne obejrzyjmy meble
wbsklepie, posiedmy na nich chwil,
przetestujmy wszystkie funkcje
(niektre modele maj regulowane
oparcia), sprawdmy czy s wygodne
ibstabilne;
praktyczne lekkie wyroby mona
bez problemu przenosi z miejsca na
miejsce, a te, ktre daj si skada,
atwiej jest przechowywa. Dobrze jeli
maj pokrowce, ktre mona zdejmo-
wa i pra;
atwe w pielgnacji najmniej
zabiegw pielgnacyjnych wymagaj
meble z metalu i tworzywa sztucznego,
a najwicej z wikliny, rattanu
ibdrewna krajowego. Bardzo popularne
jest czenie rnych materiaw, np.
plastiku lub drewna z aluminium,
ktre jest lekkie i trwae. Sprawdmy
czy meble s zaimpregnowane, czy
powinnimy zrobi to samodzielnie;
dopasowane do otoczenia pami-
tajmy, e styl mebli powinien pasowa
do architektury budynku, ogrodu
ibelementw maej architektury.
May taras. Nawet na niewielkiej
przestrzeni przy odrobinie wysiku
mona urzdzi kcik wypoczynkowy.
Trzeba tylko dobra odpowiednie
maa architektura I MEBLE OGRODOWE
meble. Na 23 m2 zmieszcz si dwa
krzesa i may stolik, najlepiej okrgy,
bo zajmie najmniej miejsca. eby
ustawi ogrodowy zestaw st oraz
kilka krzese lub foteli potrzeba ok.
10 m2. Na maym tarasie sprawdz
si meble skadane, ktre w razie
potrzeby mona zoy i o lekkiej,
aurowej konstrukcji. Solidne zbci-
kich materiaw przytocz ma
przestrze. Na bardzo maych tarasach
i balkonach dobrym rozwizaniem
s opuszczane blaty, montowane do
ciany lub balustrady. Warto pamita
obwyrobach wielofunkcyjnych.
Pojemna skrzynia-siedzisko (czsto
wbkomplecie zbmeblami) posuy take
do przechowywania poduszek, pledw
i innych akcesoriw, przydatnych
na tarasie, a barek na kkach jako
dodatkowy blat.
Akcesoria. Odpowiednio dopaso-
wane dodatki materace, poduszki,
pokrowce, narzuty, obrusy od-
rni nasz taras od tarasu ssiada.
Kontrastowe kolory oywi przestrze,
a zestawienia monochromatyczne
dodadz elegancji. Nabzewntrz
najlepiej uywa akcesoriw z tkanin
 Wyszukana forma poliestrowych, zabezpieczonych
tapicerowanych mebli warstw silikonu oraz odpornych na
z odobnymi nogami zaplamienie ibpromieniowanie UV.
idealnie wspgra z ich
monochromatyczn
Rustykalne
barw. Taki zestaw
to propozycja dla W ogrodach penych kwiatw ibdrzew
mionikw klasyki. owocowych, urzdzonych wbwiejskim,
fot. GALERIA HEBAN rustykalnym stylu, najlepiej prezen-
25
 BIBLIOTEKA
tuj si meble wyplatane zbwikliny,
bambusa lub rattanu (zdrewniae pdy
palmy). S to naturalne materiay,
ktre naley chroni przed wilgoci.
Warto pamita, e wyroby rattanowe,
wbprzeciwiestwie do wiklinowych,
nie trzeszcz podczas uytkowania.
Meble plecione zbtworzyw syntetycz-
nych, np. technorattanu na stelau
aluminiowym to hit ostatnich lat.
Niebs tanie, ale wygldaj bardzo na-
turalnie, maj nowoczesne wzornictwo
(dziki plastycznoci tworzyw) i mog
sta na zewntrz nawet w cigu zimy.
Produkowane s z niego zarwno stoy
i krzesa jak i wygodne kanapy i naro-
niki wypoczynkowe, przypominajce
te, ustawiane wbsalonie.
Klasyczne
Najbardziej tradycyjn form maj
meble z drewna lub metalu. Materiay
te czsto s czone, by jednoczenie
wykorzysta zalety obu. Stal i eliwo
s cikie i zimne (wykorzystywane
s gwnie na konstrukcje mebli), za
to gdy nagrzej si od soca mog
parzy. Drewno natomiast jest ciepe
ibprzyjemne w dotyku idealnie nadaje
si wic na siedziska, oparcia ibpodo-
kietniki. Meble w caoci drewniane
s naturalne i ciesz si najwiksz po-
pularnoci. Te z drewna egzotycznego
s znacznie drosze, ale bardzo trwae
mog sta pod goym niebem przez
okrgy rok ibnie wymagaj impregna-
cji, bo zawieraj duo naturalnych
26
Meble z techno- substancji oleistych. Odpowiednio
rattanu s lekkie zabezpieczone meble metalowe mog
i trwae. Produkuje si
rwnie zimowa na dworze.
z nich zarwno stoy
i krzesa, jak i kanapy
i fotele. Moe je kupi Nowoczesne
w kilku kolorach. Nowoczenie i minimalistycznie
W przeciwiestwie do wygldaj meble aluminiowe oraz
drewna nie wymagaj zbkolorowego plastiku. Dobrze prezen-
adnej konserwacji.
fot. DUTCH HOUSE tuj si wbmiejscach, gdzie rolinno
jest raczej dodatkiem. Produkty
aluminiowe s bardzo trwae (pod
tym wzgldem nie ustpuj eliwnym)
ibfunkcjonalne. Niebwymagaj konser-
wacji i chowania na zim. S lekkie,
mona wic je przestawia. Niestety s
drogie. Meble z tworzywa z domieszk
ywic te nie s tanie, ale maj modn
form ibbardzo du odporno na
wpyw czynnikw atmosferycznych
(poza mrozem). Producenci udzie-
laj na nie kilkuletniej gwarancji.
Natomiast najtasze plastikowe meble
atwo pkaj, rysuj si ibmatowiej.
Sblekkie, atwe do skadowania i tanie,
wic sprawdz si jako tymczasowa
alternatywa dla wikszego wydatku na
solidne modele.
 Lekkie meble
z metalu i tworzyw
sztucznych sprawdz
si zarwno przy
basenie, jak i na
przydomowym tarasie.
fot. DUTCH HOUSE
 BIBLIOTEKA
fot. FISKARS
Rczne
i mechaniczne
Aby ogrd cieszy oko, musi by zadbany. Oznacza
to konieczno systematycznego nawoenia
i pielgnacji rolin, przycinania krzeww, koszenia
trawnika i wykonywanie wielu innych prac, do ktrych
niezbdne s przerne narzdzia i sprzty. Dobierajc
je trzeba wzi pod uwag wielkoci terenu oraz
wasne moliwoci zyczne i wybra modele lekkie
z ergonomicznymi rkojeciami i dobrze wyprolowane.
Praca nimi bdzie najmniej mczca dla nas i naszego
krgosupa. Cho ceny ogrodowych akcesoriw s bardzo
zrnicowane, nie warto kupowa najtaszych, bo albo
szybko si zniszcz, albo bd niewygodne.
28
Uatwienie oraz przyspieszenie prac
pielgnacyjnych jest celem wszystkich
wacicieli ogrodw, bez wzgldu na ich
wielko. W maych ogrodach najcz-
ciej pracuje si narzdziami rcznymi,
w rednich czsto uywa si te modeli
elektrycznych, a w duych rwnie spa-
linowych. Wane jest, by skompletowa
taki zestaw sprztu, aby byo moliwe
wykonanie rnorodnych prac bez wik-
szego, ni jest to konieczne, wysiku.
DO R%CZNEGO CI%CIA
I FORMOWANIA RO_LIN
Sekatory. Jednorczne su do cicia
pdw o rednicy 15 mm, dwurczne
bobrednicy do 40 mm, natomiast modele
wyposaone w specjaln przekadni
zbat bez trudu usun gazie o gruboci
do 55 mm. W sprzeday znajduj si rw-
nie sekatory z ostrzami zapobiegajcymi
wysuwaniu si pdw, obrotow gowic,
akumulatorem oraz modele przeznaczone
dla osb leworcznych. W dwurcznych,
np. typu tukan, dugie rczki tworz
dwignie i odciaj uytkownika cicie
wymaga uycia mniejszej siy, a narzdzie
siga do wyej pooonych gazi podob-
nie jak w przypadku sekatora typu yrafa,
ktry osadza si na teleskopowej lancy.
Sekator yraf mona zastpi pi typu
lisi ogon (z ukowatym brzeszczotem), kt-
ra obetnie gazie o gruboci 40100 mm.
W ogrodzie do cicia konarw przydaje
si rwnie uniwersalna pia z prostym
brzeszczotem, a do obrbki suchego drew-
na pia kabkowa.
Noyce do ywopotu i formowania
rolin. Mog mie dugie proste lub
pofalowane ostrza, dodatkowo pokryte
teflonem oraz gumowe odbijacze na
uchwytach.
Siekiery, kliny. Powinni je kupi wa-
ciciele duych zadrzewionych ogrodw
oraz kominkw. Wybierajc siekier
naley dobra jej wielko do wzrostu
osoby, ktra bdzie ni pracowa, czsto-
tliwoci uywania oraz rodzaju drewna
ibrednicy rozupywanych pni.
DO MECHANICZNEGO CI%CIA
KRZEWW I DRZEW
Przycinanie ywopotw ibformowanie
krzeww ozdobnych znacznie uatwia
 narzedzia
, OGRODOWE

Sekator z ergono-
miczn rczk obroto-
w, ktra umoliwia
prac wszystkimi pal-
cami doni jednocze-
nie oraz systemem
dwigniowym zwik-
szajcym si cicia.
fot. FISKARS

zastosowanie noyc mechanicznych
belektrycznych (np. akumulatorowych)
bd spalinowych. Te ostatnie bez proble-
mu tn nawet grubsze gazki obrednicy
do 2 cm. Podczas wyboru sprztu,
uwzgldnia si przede wszystkim jego
wag (najlepiej gdy nie przekracza 3 kg)
im sprzt jest lejszy, tym atwiej nim
manewrowa. Warto te zwrci uwag,
czy noyce wyposaone s w system anty-
wibracyjny, obrotow gowic (umoliwia
cicie w pionie ibwbpoziomie) i przysta-
wk nagarniajc pdy. Noyce wyposa-
one w prowadnice tnce o dugoci np.
60bcm, 80 cm, umoliwiaj szybkie cicie
wysokich ywopotw. Do formowania
rolin przydadz si noyce z napdem
akumulatorowym, ktre po naadowaniu
pracuj 4070 minut.
Przy uytkowaniu zadrzewionej dzia-
ki przydatna jest pilarka acuchowa
umoliwiajca cicie gazi, cinanie
drzew i rozdrabnianie drewna do komin-
ka. Jeli zamierzamy jej uywa wbpobliu
domu, warto wybra elektryczn nie
emituje spalin, jest cichsza, tasza
ibnatychmiast gotowa do pracy. Pilarki
spalinowe s zwykle masywniejsze
ibnajlepiej sprawdzaj si w duych, gsto
zadrzewionych ogrodach. Pracuj goniej
i do mocno wibruj, za to ruchw nie
 Elektryczne no-
yce uatwi i przy-
spiesz przycina-
nie ywopotu.
fot. BLACK&DECKER
 Elektryczna pilar-
ka acuchowa przy-
da si nie tylko do
obcinania grubych
konarw drzew, ale
przede wszystkim do
przygotowania szczap
drewna do kominka.
fot. GARDENA
Sekator dwurczny
pozwala na cicie
gazi (o gruboci od
28 do 55 mm) i maych
drzewek. Dostpny
jest w 3 wariantach: ogranicza przewd elektryczny. Przy za-
noycowy, kupie pilarki warto wzi pod uwag jej
kowadekowy i hook.
ciar, wywaenie, wyposaenie wbopcj
Noycowy odpowiedni
jest do cicia wieych redukcji drga, sposb napinania acu-
gazi, kowadekowy cha oraz pojemno zbiornika paliwa.
suchych i twardych,
a hook przeznaczony DO KOPANIA ZIEMI
jest do precyzyjnego
Nowoczesne modele opat, szpadli
cicia wieych gazi,
nawet czubkami ostrzy. ibwide wyposaa si w specjalnie wy-
fot. FISKARS profilowane trzonki i blachownice, ktre
wykonuje si np. ze stali szlachetnej.
Ergonomicznie zaprojektowane narz-
dzia s lejsze i trwalsze, ni tradycyjne,
abpraca nimi atwiejsza. Ponadto, na
jako pracy duy wpyw ma dopa-
sowanie dugoci trzonka do wzrostu
uytkownika. Dla osb niskich waciwy
jest trzonek o dugoci 80 cm, dla wy-
szych 90 cm. Dobrozbicia wikszych
grud gleby przydaj si motyki z 2blub
3bzbami, natomiast do wyrwnania po-

29
 BIBLIOTEKA

DO STRZYENIA TRAWNIKA
Trawniki s ozdob dziaki tylko
wtedy, kiedy regularnie je kosimy.
Wybierajc kosiark, naley bra pod
uwag uksztatowanie terenu, wielko
oraz typ trawnika, jak rwnie zde-
cydowa o rodzaju zasilania (rczny,
elektryczny, spalinowy) i mechanizmu
tncego (bbnowy lub rotacyjny).
Wanym parametrem doboru kosiarki
jest jej szeroko robocza.
Rczne kosiarki bbnowe. Maj
niewielk szeroko koszenia (do
30bcm), nieskomplikowan budow
(noe zamontowane na bbnie) i pole-
cane s do obsugi maych trawnikw
obpowierzchni do 50 m2. Nie nadaj si
do terenw pofadowanych i lenych.
Kosiarki elektryczne. To sprzt lekki


wierzchni podoa sztywne metalowe Bopaty, szpadle i zwrotny, z silnikiem o niewielkiej

grabie, grace, pazurki. i widy powinny by mocy (zwykle do 1800 W), ktry wy-
dopasowane do
wysokoci uytkownika
DO GRABIENIA LI_CI i mie wygodn rczk
Oferta narzdzi do grabienia jest fot. GARDENA, FISKARS
obecnie ogromna. Na lekkie gleby
odpowiednie bd grabie z wytrzy-
maego tworzywa i lekkiego metalu.
Nabcikie grabie z metalu o grubych
zbach. Produkuje si grabie sztywne
ibelastyczne, w rozmaitych ksztatach
ibszerokociach od wskich po bardzo
szerokie (do 77 cm). Powodzenie
maj wymienne nasadowe narzdzia
zbmoliwoci osadzania ich na jednym
uniwersalnym trzonku (przy pomocy  Roboty koszce
uniwersalnej zczki). Coraz wicej automatycznie
wacicieli ogrodw uatwia sobie skosz trawnik, a po
zbieranie lici, stosujc elektryczne lub skoczonej pracy wrc
spalinowe dmuchawy i odkurzacze. do stacji dokujcej, by
naadowa baterie.
Przed zakupem warto sprawdzi ich fot. ROBOFORMA,
ciar oraz poszuka modelu z funkcj ROBOMOW
rozdrabniania.

 Dmuchawa z funkcj
odkurzania uatwi
zebranie lici z trawnika
i posprztania
cieek i podjazdu.
fot. GARDENA

30
narzedzia
, OGRODOWE
 BIBLIOTEKA
twarza haas poniej 100bdB. Szeroko
robocza noa wynosi 3045bcm, dlatego
urzdzenia przeznacza si do trawni-
kw o powierzchni do 500 m2. Imbwicej
jest w ogrodzie zewntrznych punktw
poboru prdu, tym krtszym kablem
manewruje si podczas koszenia, a to
znaczco przekada si na usprawnienie
pracy. Bez przewodu elektrycznego na
trawniku pracuj nowoczesne modele
zasilane akumulatorem oraz kosiarki
automatyczne (roboty koszce).
Tebostatnie nie potrzebuj udziau
czowieka, poniewa obszar koszenia
zaznacza, wkopany na obrzeu
trawnika, niskonapiciowy przewd
elektryczny. Takie urzdzenia zasilane
s najczciej bateriami sonecznymi,
albo akumulatorem. Inn propozycj
s kosiarki poduszkowe, przeznaczone
na tereny pofadowane lub z duym
nachyleniem (do 60 stopni). Strumie
powietrza, wytworzony przez turbin,
unosi urzdzenie kilka milimetrw
ponad powierzchni trawnika. Brak
tarcia uatwia manewrowanie kosiark
na trudnym terenie.
Kosiarki spalinowe. Nadaj si do
wikszych trawnikw, bo maj silnik
o mocy od 3,5 kM do 5,5 kM oraz pole
koszenia do 55 cm. Niektre modele wy-
posaone s w napd na koa, regulacj
wysokoci cicia, rozdrabnianie resztek,
elektryczny zapon oraz kosz na cit
traw.
Minitraktorki spalinowe.
Zaprojektowane na potrzeby najwik-
szych trawnikw. Maj silnik o mocy
kilkunastu koni mechanicznych,
agregat jedno- lub kilkunoowy
zbszerokoci koszenia od 70 cm do
32
 Wybierajc
minitraktorek do
koszenia trawnika
warto kupi model,
do ktrego mona
doczepi pug i zim
odniea nim
podjazd przed domem
i ogrodowe cieki.
fot. L. JAMPOLSKA
150 cm, kosz na cinki, moliwo
montowania wielu przystawek, np.
areatora, pugu, szczotki do mycia
twardych nawierzchni. S komfortowe,
ale niestety drogie.
Decydujc si na konkretny model
kosiarki, warto sprawdzi, czy jest wy-
posaona w nastpujce rozwizania:
centralna regulacja wysokoci
cicia zapewnia jednoczesn zmian
pooenia wszystkich k za pomoc
jednej dwigni;
system niezalenego podnoszenia
osi przedniej i tylnej wbnajtaszych
kosiarkach regulacja wysokoci polega
na przestawieniu rub w otworach
regulacyjnych, oddzielnie dla kadego
koa (zawsze trzeba si upewni, czy
wszystkie koa s jednakowo ustawio-
ne w przeciwnym razie moe doj
do uszkodzenia kosiarki);
oyska kulkowe maj niewielkie
opory i s zamknite w szczelnej
osonie, dziki czemu nie wymagaj
okresowego smarowania. Wyposaane
s w nie drosze modele kosiarek
bwbtaszych koa oyskowane s na
plastikowych tulejach, ktre nie s tak
trwae jak kulowe i po kilku sezonach
takie koa z reguy trzeba wymieni;
due koa (zwaszcza tylne)
buatwiaj prowadzenie kosiarki, gdy
napeniony kosz stanowi dodatkowe
obcienie;
grzebienie naprowadzajce traw
umoliwiaj dokadne koszenie
wzdu cian;
lekka obudowa z laminatu lub
Kosiarka spalinowa
z pojemnym koszem. aluminium uatwia prac i np. przeno-
fot. MAKITA szenie urzdzenia;
narzedzia
, OGRODOWE
 BIBLIOTEKA

wicy. Dziki regulacji kta nachylenia

Podkaszarka
akumulatorowa przyda
si do koszenia trawy
wok drzew i murkw.
fot. HUSQVARNA
Kosa spalinowa
sprawdzi si na
nierwnym i rzadko
strzyonym terenie.
fot. HUSQVARNA
atwy do skadania uchwyt do
prowadzenia kosiarki uatwia trans-
portowanie i przechowywanie sprztu;
amortyzacja drga poprawia
komfort obsugi;
napd na koa podczas pracy nie
trzeba pcha urzdzenia;
elektryczny rozrusznik silnika
nie trzeba pociga za link rozru-
chow.
Podkaszarki i kosy. Wszdzie tam,
gdzie nie wjedzie kosiarka (przestrze-
nie pod awkami, trawa wok drzew
oraz wzdu cian ibogrodze) ideal-
nym rozwizaniem jest podkaszarka
(tzw. trymer) albo kosa (wykaszarka).
Urzdzenia te maj napd elektryczny
lub spalinowy. Elementem tncym
podkaszarki jest yka nylonowa,
przymocowana do obracajcej si go-
gowicy, bez trudu mona kosi traw
w zakamarkach. Dodatkowe elementy
w postaci rolek ibprowadnic uatwiaj
rwne prowadzenie oraz przycinanie
krawdzi darni.
Kosy mechaniczne znajduj zastoso-
wanie gwnie w duych, pdzikich
ogrodach z nierwnym podoem,
gdzie trawy nie kosi si regularnie.
Zbreguy wyposaone s w silnik spali-
nowy. Urzdzenia wystpuj w dwch
wersjach:
z waem gitkim wspdziaaj
zbgowic ykow i mog kosi jedynie
traw i chwasty o mikkich odygach;
z waem sztywnym maj wysz
moc i zamiast gowicy ykowej,
mona zamontowa tarcz zbat albo
specjalne noe, umoliwiajce cina-
nie gstych zaroli.
DO PIEL%GNACJI DARNI
Zabieg rozluniania darni mona szyb-
ko wykona przy uyciu elektrycznego
lub spalinowego aeratora oraz werty-
kulatora. Urzdzenia te przypominaj
niewielkie kosiarki. Elementem robo-
czym aeratora jest wa ze sprystymi
kolcami, ktre zagbiaj si w glebie
lub pracuj na powierzchni (zalenie
od ustawionej gbokoci pracy).
Wertykulator zamiast kolcw ma zby
noowe, ktre pytko nacinaj dar.
Wikszo aeratorw mona przezbroi
wbwertykulator poprzez wymian
wau. Dziki zastosowaniu tych urz-
dze zapewniamy dostp tlenu, wody
ibskadnikw pokarmowych dobkorzeni
traw dziki temu intensywnie si
krzewi, tworzc dywanow muraw.
Aeracja to zabieg delikatniejszy
od wertykulacji, ktry dodatkowo
pozwala zebra z darni opade licie
oraz such traw (resztkibrolinne
gromadzone s wbkoszu).
DO SPULCHNIANIA GLEBY
Do przygotowania gleby pod trawnik,
warzywnik lub upraw rolin ozdob-
nych, oraz do mieszania z gruntem
nawozu, przyda si glebogryzarka.
Gwnym elementem urzdzenia jest
zwykle zesp napdowy z silnikiem

34
narzedzia
, OGRODOWE
 BIBLIOTEKA
spalinowym oraz przekadni
redukcyjn ze sprzgem. Podoe
rozdrabnia zesp noy ktowych.
Najprostsze modele pracuj tylko
dobprzodu, ale znacznie wygodniejsze
wbuyciu s maszyny wyposaone
wbbieg wsteczny. Umoliwia on
atwiejsze wykonywanie nawrotw
ibwycofanie urzdzenia wbprzypadku
ugrznicia. W rozbudowanych mo-
delach, noe mona wymieni na koa
napdowe, przeksztacajc maszyn
wbmikrocignik jednoosiowy, do
ktrego mona przyczepi pug czy
kultywator.
DO ROZDRABNIANIA GAB%ZI
Z ciciem nierozerwalnie powizane
jest uprztnicie resztek rolinnych.
Zamiast bezsensownie pali, albo
wywozi za opat, lepiej je rozdrob-
ni i wykorzysta do cikowania taczka na dwch
rabat lub jako dodatek do kompostu.
Dobtego celu sprawdz si elektryczne
rozdrabniacze z silnikiem o mocy od
1600 W do 2500 W. Mona zastosowa
36
Glebogryzarka modele z mechanizmem tncym lub
spalinowa o maksy- tnco-miadcym tncy sieka
malnej szerokoci
gazie drobniej i wymaga rcznego
roboczej 90 cm
z moliwoci dociskania popychaczem, tnco-mia-
zmniejszenia do 35 cm. dcy wciga je samodzielnie.
Ostrza wyposaone
w specjalne wrzeciona DO OCHRONY RO_LIN
uatwiaj usuwanie Do opryskiwania upraw rodkami
korzeni i chwastw
owijajcych si ochrony rolin w maym ogrodzie
w czasie pracy na osi. wystarcza may rczny opryskiwacz.
fot. HONDA Dobobsuenia wikszego areau mu-
simy kupi opryskiwacz cinieniowy
obpojemnoci np. 8, 10 l, koniecznie
z teleskopow lanc, sigajc do
wysokoci kilku metrw. Podczas
opryskiwania gleby rodkami chwasto-
bjczymi na kocwk lancy powinno
si naoy specjaln nakadk (dla
ochrony rolin ozdobnych). Najcisze
modele opryskiwaczy, np. plecakowe,
wyposaa si w szelki. Poniewa
wikszo rodkw ochrony rolin jest
szkodliwa dla zdrowia, koniecznie
trzeba zadba o ochron drg oddecho-
wych i oczu. Dobrze te zaopatrzy si
maseczk i okulary ochronne.
DO TRANSPORTU
W adnym ogrodzie nie powinno za-
brakn sprztu do przewoenia ziemi
kompostowej, drewna do kominka,
odpadkw, workw z nawozami lub ze
cik. Warto kupi taczki z jednym
lub dwoma koami (wykonane z me-
talu, tworzywa sztucznego) lub may
dwukoowy wzek.
 Lekka plastikowa
kkach jest niezbdna
w kadym, nawet
maym ogrodzie.
fot. LEROY MERLIN
Elektryczny
rozdrabniacz do gazi.
fot. NAC

fot. POZBRUK
Salon
pod chmurk
Niezalenie jak duy mamy ogrd, integraln jego czci
jest przydomowy taras. Warto powici uwag oraz
odpowiednio duo rodkw nansowych na jego solidne
zbudowanie, by bez uciliwych remontw suy przez
wiele lat. To na nim bowiem najczciej spdzamy czas,
pijc porann kaw czy przyjmujc goci.
Wypoczywajc we wasnym ogrodzie,
najczciej spdzamy czas na tarasie.
To jaki bdzie mia ksztat, wielko
oraz przy ktrej elewacji bdzie
umieszczony, zawarte jest w projekcie
budynku. Podczas prac niektrzy
inwestorzy decyduj si na jego powik-
szenie lub zmian ksztatu. Wiksze
pole manewru mamy jeli chodzi
obmoliwoci wykoczenia tarasowej
nawierzchni. Przyjemnie mie pod
stopami drewno, ktre jest ciepe, ale
niestety wymaga impregnacji. Problemu
tego nie ma w przypadku tzw. desek
przydomowy TARAS
kompozytowych, ktre naladuj
drewniane. Terakota i gres na socu
mocno si nagrzewaj, wymagaj te
wyjtkowej starannoci podczas uka-
dania. Mimo to nierzadko si odklejaj.
Taras zbkostki to najpopularniejsze
obecnie rozwizanie. Nie jest liski, sto-
sunkowo prosto si go ukada. Ponadto
taka nawierzchnia pynnie czy si
zbogrodowymi ciekami. Bruk klin-
kierowy dla odmiany czsto nawizuje
dobwykoczenia elewacji budynku.
LOKALIZACJA, WIELKO_
I KSZTABT
Planowanie. Wielko i ulokowanie
tarasu maj kluczowe znaczenie dla
jego funkcjonalnoci. Ju na etapie
projektowania domu warto przystpi
do zaplanowania tej przestrzeni, bo
uksztatowanie bryy budynku ma spory
wpyw na metra i usytuowanie tarasu.
W najlepszej sytuacji s ci waciciele,
ktrzy zamawiaj projekt domu pod
indywidualne potrzeby i posiadan
dziak. Maj moliwo optymalnego do-
pasowania tarasu do ukadu pomieszcze
w budynku, stref w ogrodzie, orientacji
w strony wiata, uksztatowania terenu,
drzew rosncych na posesji. Inwestorzy
realizujcy katalogowy projekt budynku,
rzadko maj a tak due pole manewru
i musz przyj wyznaczon przez
architekta lokalizacj tarasu. Planujc
j, przykada si wag do bezkolizyjnej
i moliwie krtkiej komunikacji na linii
strefa dzienna taras. Zwyczajowo taras
umieszcza si przy salonie lub jadalni,
ktre najczciej skierowane s w stron
wypoczynkowej czci posesji i maj
adne widoki na ogrd. Waciciele
wikszych domw i dziaek, czsto buduj
dodatkowy, mniejszy przy kuchni lub przy
sypialni. Funkcj tarasu przejmuj niekie-
dy rwnie ganki przy gwnym wejciu
do budynku. Takie rozwizanie jest dobre,
jeli dom z gankiem-tarasem nie znajduje
si w pobliu drogi lub ssiedztwa, tylko
w gbi duej dziaki, ewentualnie za
penym ogrodzeniem lub gst zieleni.
Orientacja. Ekspozycja w strony
wiata jest spraw bardzo indywidu-
aln, wic najpierw naley pozna
preferencje domownikw w tym
37
 BIBLIOTEKA
wzgldzie. Niefortunne zorientowanie
tarasu moe si przyczynia do okre-
sowego wyczenia go z uytkowania.
Ludzie nie lubicy gorca, powinni
zrezygnowa z tarasu skierowanego
na poudnie, poniewa o kadej porze
roku bdzie najduej i najsilniej
nasoneczniony. I odwrotnie mio-
nicy ciepa, na tarasie skierowanym
na pnoc, zaczn odczuwa brak
soca. Pnocna ekspozycja ma
zalet rozproszone wiato sprzyja
ogldaniu otoczenia (soce nie wieci
w oczy, jak w przypadku orientacji
poudniowej). Dla wacicieli, ktrzy
wracaj z pracy po poudniu, najod-
38
Drewno pod
stopami jest bardzo
przyjemnie. Taki taras
wyglda te bardzo
efektownie. fot. DLH
Czsto inwestorzy
wykaczajcy
taras, cz kilka
rnych materiaw
nawierzchniowych,
np. kostk imitujc
starobruk i otoczaki.
fot. IBF
 Najczciej taras
zaplanowany jest
jako przeduenie
salonu lub jadalni, by
komunikacja z domem
bya najwygodniejsza.
fot. MALABELLE
powiedniejszy bdzie taras zachodni.
Po poudniu ciepo jest najbardziej
komfortowe dla wypoczywajcych.
Tarasy, umieszczone przy wschodniej
elewacji, rano owietla wznoszce si
soce. Spoywanie niadania z takim
Taras przy widokiem jest ogromn przyjemnoci.
zachodniej elewacji
owietla soce Wielko. Taras czsto peni funkcj
po poudniu, jest to jadalni lub salonu, wic i jego wymiary
wic dobre rozwizanie powinny by zblione do wymiarw
dla osb spdzajcych
takiego pomieszczenia. Jego powierzch-
czas na tarasie
po pracy. nia powinna wynosi minimum 10bm2
fot. SEMMELROCK tyle miejsca mniej wicej potrzeba, by
 przydomowy TARAS

 Aby na tarasie
zmieciy si wszystkie
niezbdne meble
powinien on mie ok.
20 m2 powierzchni.
fot. ECCO WOOD,
MALABELLE, LIBET

 Taras pod dachem

wyposaony w markiz
skutecznie ochroni
przed nadmiarem
soca.
fot. L. JAMPOLSKA

Ksztat. Najbardziej ergonomiczne

ustawi komplet mebli ogrodowych dla
szeciu osb. Przyda si jeszcze prze-
strze na leaki (dodatkowo min. 2bm2)
czy grill (kolejne 3 m2). Aby unikn
kopotliwego zadymienia, grill powinien
znajdowa si co najmniej 1,5 m od me-
bli. Nawet przy maych domach planuje
si wic moliwie due tarasy. Biorc
pod uwag bezpieczestwo i swobod
poruszania si, zaleca si zbudowanie
tarasu o powierzchni co najmniej 20bm2.
Szczeglnie, jeli bd si na nim bawi
dzieci.
ibwygodne w uytkowaniu s tarasy
wbgeometrycznym ksztacie kwa-
dratu, prostokta, ewentualnie koa
i wycinka koa. Jeli taras ma ksztat
figury z ktami ostrymi, nie wszystkie
miejsca bd komfortowo dostpne.
Ponadto takie krzywizny bd drogie
w wykonaniu i wykoczeniu.
Zadaszenie. W tej kwestii wiele
zaley od lokalizacji tarasu jeli znaj-
duje si od poudnia, daszek bdzie
niezbdny. Nawet jeli taras jest zloka-
lizowany od strony pnocnej, warto
osoni przynajmniej t jego cz, na
ktrej stoj meble. Efektownie wyglda
taras pod szerokim okapem dachu.
Innym, mniej popularnym wariantem,
jest zaplanowanie go pod stropem
budynku. Osony dobudowywane
oddzielnie czsto nie wygldaj zbyt
dobrze, naley wic zwrci szcze-
gln uwag, aby taka konstrukcja
nawizywaa do z architektury domu.
Mankamentem zadasze staych jest
zacienianie pomieszcze przylega-
jcych do tarasu. Problem ten nie
wystpuje przy zastosowaniu pokry
przezroczystych, np. zbhartowanego
szka, poliwglanu oraz markiz, ktre
mona skada ibrozkada. Zadaszenie
sezonowe wbpostaci markizy wymaga
odpowiedniego mocowania, szczeglnie
gdy zdecydujemy si na przytwierdze-
nie przesony do ocieplonej ciany. To
rozwizanie jest dzi bardzo popularne
i wypiera powszechne do niedawna

39
 BIBLIOTEKA

deszczem, ale ograniczy przenikanie

promieni sonecznych.

NA MOKRO LUB NA SUCHO

Coraz rzadziej do budowy tarasw
wykorzystuje si technologi nazywan
nabmokro, polegajc na wylaniu
zbbetonu pyty, na ktrej ukada si
mrozoodporne pytki (ceramiczne, klin-
kierowe, gresowe lub kamienne). Obecnie
stosuje si prostsze, tasze ibszybsze
technologie, niewymagajce a tak
mudnych prac budowlanych. Najbardziej
powszechna jest technologia na sucho,
z przepuszczalnym, ale utwardzonym
podoem ibnawierzchni z kostki lub pyt
kamiennych bd betonowych. Budowa t
Betonowe pyty metod eliminuje konieczno wylewania
i kostki to obecnie
najpopularniejszy pyty betonowej. Wbprzypadku bdw
materia stosowany na wykonawczych, konstrukcj nietrudno
tarasowe nawierzchnie. rozebra i te same pyty uoy na nowo.
fot. BRUK-BET,
SEMMELROCK,
Jej rozbudowa rwnie nie stanowi
POZBRUK problemu.

POPULARNA KOSTKA
Kostk brukow lub pytami nawierzch-
niowymi wykacza si tzw. tarasy
ziemne, ktre s atwe, szybkie i niedro-
gie w wykonaniu.
Bruk betonowy zarwno w postaci
kostki jak i pyt krluje dzi zarwno
na ciekach, podjazdach, jak i na
tarasach. Ma bardzo zrnicowane
wzornictwo, co daje moliwo niemal
dowolnej aranacji nawierzchni i dopa-
sowania jej do stylu budynku i ogrodu.
Przy elewacji z cegie lub pytek klin-
kierowych dobrym rozwizaniem jest
bruk klinkierowy.

ogrodowe parasole. Innym ciekawym

pomysem jest osonicie tarasu  Poczenie kilku
odcieni jasnej kostki
pergol obsadzon pnczami bnie za- daje bardzo elegancki
pewni ona, co prawda, ochrony przed efekt. fot. LIBET

40
 przydomowy TARAS

Krzykiem mody ostatnich lat jest  Taras wykoczony

ukadanie na tarasach ogromnych pyt drewnem wymaga
systematycznej
zbkamienia. Posadzka tarasu, wykoczo-
konserwacji
na kostkami lub pytami wykonanymi i odnawiania.
z najtwardszych i najtrwalszych ska, fot. L. JAMPOLSKA,
takich jak: granit, bazalt, serpentynit, BENJAMIN MOORE
sjenit, to inwestycja na dugie lata.
Oczywicie pod warunkiem, e zostaa
prawidowo uoona (powinni to zawsze
robi dowiadczeni fachowcy). Mniej
trwae s posadzki z piaskowca.
Prace przeprowadza si podobnie jak
przy budowie ogrodowych cieek, za-
czynajc od usunicia humusu (warstwy
yznej ziemi, ktr mona wykorzysta
w obrbie nasadze) i uoenia obrzey.
Na wyrwnanym podou umieszcza
si zazwyczaj geowknin by grunt
rodzimy nie miesza si zbwarstwami
podbudowy a nastpnie kruszywo (ok.
20 cm) i podsypk piaskow (obie war-
stwy zagszczajc za pomoc wibratora
powierzchniowego). Po wyrwnaniu
ibwyprofilowaniu powierzchni (kady
taras powinien mie ok. 2% spadek
wbkierunku ogrodu, zapewniajcy spyw
wody opadowej), mona przystpi do
ukadania kostki lub pyt. Szczeliny
pomidzy elementami wypenia si
najczciej drobnym piaskiem. Betonow
nawierzchni warto te zaimpregnowa i modrzewiowe. Wyroby z jesionu
specjalnym preparatem. poddane obrbce termicznej tzw.
Pamitajmy, e bardzo istotne jest termojesion maj nisk nasikliwo
staranne zagszczenie poszczeglnych i wysok odporno na butwienie,
warstw podbudowy. W przeciwnym razie ale szybko szarzej i s podatne na
moe doj do nierwnomiernego osiada- pkanie (nie nadaj si na elementy
nia podoa i zapadania si nawierzchni. konstrukcyjne). Do budowy lub
Jeli taras jest duy, abgrunt w ogrodzie wykaczania tarasu naley uywa
nieprzepuszczalny, warto zamontowa drewna zabezpieczonego cinieniowo.
odwodnienie liniowe bsystem korytek Dodatkow ochron (ibzabarwienie) za-
przykrytych rusztami, odprowadzajcy pewnia impregnat barwicy, nakadany
wod z nawierzchni. powierzchniowo. Impregnowa nie
trzeba natomiast drewna egzotycznego
NATURALNE DREWNO i tak wytrzyma kilkadziesit lat. Jest
Drewniany taras atwo wtopi w ogrd, znacznie drosze od krajowego, ale za
dopasowanie go do bryy domu te nie to twardsze ibodporniejsze na cieranie
stanowi problemu (fragmenty elewacji oraz korozj biologiczn (zawiera duo
nowoczesnych budynkw czsto substancji oleistych). Dobnajtrwalszych
wykacza si drewnem). Nawierzchnia gatunkw zalicza si tek, bangkirai, ta-
tego typu jest niczym pokad statku tajuba, ipe,bbadi ibcumaru. Poszczeglne
bciepa, ale nie gorca. gatunki znacznie rni si od siebie
Najtaszy taras zbudujemy z drewna rysunkiem sojw ibbarw.
krajowego z desek sosnowych, ale Drewno mona skompletowa samo-
lepiej sprawdzaj si deski dbowe dzielnie, zleci uoenie tarasu stolarzowi

41
 BIBLIOTEKA

lub kupi gotowy system tarasowy do  Deski

szybkiego montau deski w komplecie kompozytowe mona
uoy na istniejcej
z legarami ibwszystkimi elementami
nawierzchni.
mocujcymi, ktre pozwalaj na monta fot. ECO WOOD,
bez widocznych rub. Popularne s deski L. JAMPOLSKA
ryflowane, czyli zbwzdunymi rowkami
nie s liskie i mniej si wypaczaj,
ale w zagbieniach gromadzi si piasek
i kurz, ktre zatrzymuj wilgo. Takie
deski trudniej te si odnawia.
Podpory pod taras z desek najczciej
wykonuje si z betonowych bloczkw
fundamentowych, rozstawionych
co 11,5bm (nie musz by gboko
osadzone w gruncie wystarczy
usunicie warstwy humusu bo tego
typu konstrukcja nie jest wraliwa na
wysadziny mrozowe). Na podporach
rozmieszcza si legary, a nastpnie
mocuje do nich warstw wykocze-
niow. Im wicej podpr, tym legary
mog mie mniejszy przekrj. Drewno
nie moe styka si z betonem, dlatego
na bloczkach fundamentowych naley
uoy izolacj poziom z dwch warstw
folii fundamentowej, papy, lub legary
przytwierdzi za pomoc stalowych
kotew w ksztacie litery U.
Systemy tarasowe bardzo szybko
si montuje na legarach umieszcza
si klipsy montaowe, w ktre wpina
si profile jednak w nietypowych
miejscach atwiej wpasowa tradycyjne
deski mocowane za pomoc gwodzi lub
wkrtw. Profile maj bowiem specjalnie
uksztatowane krawdzie (do mocowania
w klipsach) i gdy element trzeba zwzi,
monta zgodny z instrukcj staje si WPC Wood Plastic Composite) albo
niemoliwy. ywicy poliuretanowej, mieszanki mi-
neralnej ibwkien szklanych (profile
MODNY KOMPOZYT RMC Resin Mineral Composite).
Popularne s te tzw. deski kompo-
zytowe, sprzedawane jako systemy TRADYCYJNIE Z PBYTKAMI
tarasowe. Wyroby do zudzenia przy- Pytkami ceramicznymi wykacza
pominaj ryflowane deski zbdrewna si tarasy oparte na pycie betonowej.
egzotycznego nawet w dotyku. Trzeba jednak zdawa sobie spraw,
Pozbawione s jednak skw i wad wy- ebkonstrukcje tego typu s najbardziej
robw naturalnych cechuje je wysoka naraone na niszczce dziaanie
trwao, nie ulegaj znieksztaceniu warunkw atmosferycznych uszko-
ibodbarwieniu, nie wymagaj kon- dzeniu moe ulec nawierzchnia
serwacji, za pielgnacja nie stanowi zbpytek, zwaszcza gdy nie zostay
problemu wystarczy okresowe mycie prawidowo uoone.
myjk cinieniow. Panele takie Kafelki stosowane na zewntrz
produkowane s z trocin i PVC (profile musz by odporne na mrz, cieranie

42
 przydomowy TARAS

jest wykonanie dylatacji obwodowej

na styku tarasu ze cian domu
(pozostawienie ok. 2 cm szczeliny
ibwypenienie jej elastycznym mate-
riaem) oraz wbobrbie nawierzchni
(ok. 1 cm szczeliny, wypenione tam
dylatacyjn, powinny przecina pytki
i betonowe podoe, tworzc pola
obpowierzchni 34 m; w miejscach
przebiegu dylatacji spoiny naley
wypeni specjalnym silikonem).

MALOWANY BETON I YWICE

Waciciele domw, ktre maj
klasycznie wylan (czyli metod
nabmokro) tarasow pyt z betonu,
mog j pomalowa specjaln farb
do betonu, przeznaczon na tarasy
i antypolizgowe do wyboru jest Pytki na ibbalkony. Farba jest wodoszczelna
gres, klinkier i terakota. Pytki naley taras musz by ibantypolizgowa, a ponadto dostpna
wybra przed przystpieniem do prac, mrozoodporne w rnych kolorach, wic mona j
i antypolizgowe.
bo maj rn grubo (jeli uwzgldni fot. OPOCZNO
atwo dopasowa do budynku.
si j podczas planowania warstw pod- Nakada si j dopiero po uprzednim
budowy, posadzka na tarasie ibwewntrz starannym oczyszczeniu posadzki
budynku znajdzie si na tym samym zbpyu oraz zagruntowaniu specjalnym
poziomie). Aby zminimalizowa ryzyko preparatem.
powstawania uszkodze, naley zastoso- Coraz wiksz popularno
wa niezbyt due pytki (do 30 x 30 cm) zdobywaj pokrycia tarasowe zbpo-
ibwykona szerokie spoiny (min. 0,5 cm). liuretanowych mas ywicznych.
Budow tego typu tarasu rozpoczyna Tworz one trwae, gadkie i odporne
si od zdjcia warstwy yznej ziemi, Niezalenie od na powienie powoki o nowoczesnym
czyli humusu (musi by ona usunita, rodzaju materiau, wygldzie. Oferowane s w bogatej
jakim pokryjemy
poniewa zawiera zarodniki grzybw posadzk tarasu, warto, gamie kolorw. Prawidowo wykonana
i zwizki organiczne niszczce beton). co jaki czas j umy. nawierzchnia, bez cze i szpar, ua-
Powstae zagbienie wypenia si fot. KRCHER twia pniejsz pielgnacj.
zagszczonym piaskiem lub grubym
wirem ten drugi znakomicie ogra-
nicza kapilarne podciganie wilgoci
gruntowej. Nastpnie wylewa si pyt
z betonu klasy co najmniej C12/15.
Zaleca si utworzy na pycie izolacj
wodochronn z tzw. mikrozaprawy, na-
zywanej szlamem izolacyjnym. Naoona
kilkuwarstwowo jest szczelna i zapewnia
dobr przyczepno kleju. Bezporednio
na t warstw nanosi si klej do pytek
przeznaczony na tarasy, w taki sposb,
by wbwarstwie zaprawy nie pozostay
puste przestrzenie, w ktrych mogaby
zatrzymywa si woda. Do wypeniania
spoin pomidzy pytkami naley uy
elastycznej zaprawy spoinujcej.
Pamitajmy, e aby zniwelowa
naprenia konstrukcji, konieczne

43
 BIBLIOTEKA
_cieki, chodniki
i podjazd
Wprawdzie gsty zielony trawnik i zadbane roliny
to podstawa ogrodu, ale niezbdne s rwnie trakty
prowadzce do rnych jego zaktkw. Aby mona
byo po nich chodzi nie taplajc w bocie i nie niszczc
murawy, powinny by utwardzone materiaem
zapewniajcym bezpieczn komunikacj.
Najlepiej gdy rodzaj nawierzchni na
cieki, chodnik prowadzcy od bramy
do domu oraz podjazd zaprojektuje
architekt krajobrazu. Okreli on nie
tylko przebieg traktw ale rwnie
ich szeroko i materia, ktry na
nich uoymy. Jeli zajmiemy si tym
sami moemy liczy na pomoc firm
sprzedajcych bruk zwykle oferuj one
rwnie wykonanie projektu i uoenie
nawierzchni. Zanim jednak podejmiemy
ostateczn decyzj warto poszuka
inspiracji w prasie i w internecie,
bowiem nietrudno przesadzi z iloci
czonych kolorw i wzorw. Rwnie
w przypadku ogrodowych nawierzchni
sprawdzi si zasada im mniej tym
44
fot. WILM IHLENFELD / FOTOLIA
lepiej przesadnie pstrokate chodniki
nie bd wyglday dobrze.
Jeli dziaka jest maa, najczciej
brukuje si tylko podjazd i dojcie
od furtki do domu. Bruk starajmy
si dobiera do materiaw uytych
wbogrodzie. Asortyment jest ogromny,
dlatego pamitajmy, e uniwersalna
jest nawierzchnia w jednym lub dwch
kolorach, za wyraziste wzory absorbuj
uwag, pomniejszajc przestrze.
_CIEKI
Nawierzchnie ogrodowych trakw maj
zwykle mniej formalny charakter cza-
sem wystarcz pyty uoone na trawniku
albo alejki wysypane kruszywem.
Niebwarto jednak zupenie rezygnowa
z utwardzania cieek, np. na rzecz
zaoenia wikszego trawnika, bo i tak
wydeptana w murawie trasa do altany
albo oczka wodnego zepsuje cay efekt.
Standardowa szeroko ogrodowych cie-
ek to min. 0,8 m. Na trakty piesze ukada
si elementy (kostk lub pyty) betonowe
lub kamienne o gruboci 4 cm, 4,5 cm
bruk klinkierowy lub drewniany.
SCHODY
Z kostek i pyt przeznaczonych na
cieki mona rwnie wykona
schody ogrodowe, trzeba tylko wybra
 nawierzchnie OGRODOWE

chropowaty materia. Wygldaj one  Z iloci utwar-

najefektowniej, gdy prowadzone s dzonej nawierzchni
w ogrodzie nie naley
zakosami rozwizanie polecane
przesadza, bo jego
rwnie wbbardzo stromych miejscach. najwiksz cz po-
Pamitajmy, e dugie schody wymaga- winna zajmowa zie-
j budowania spocznikw (gbszych le. fot. LIBET
stopni), uatwiajcych pokonywanie
wysokoci.

PODJAZD Schody
Caa frontowa cz posesji z podjazdem w ogrodzie dobrze jest
wykoczy podobnym
musi wspgra z architektur domu materiaem jak cieki,
oraz stylem ogrodzenia. Z gadkich np. kostk lub pytami
prostoktnych elementw powstanie betonowymi. fot. LIBET
modna, prosta nawierzchnia, pasujca do
modernistycznych budynkw. Elementy
kamienne o nieregularnym ksztacie to
styl odpowiedni do domw o klasycznej
 Podjazd
to najwiksza
architekturze, stylizowanych na dworki. zabrukowana
Gadki materia atwiej bdzie odniea. powierzchnia, dlatego
Swobodne manewrowanie zapewni na nim wanie mona
pokusi si o uoenie
podjazd o szerokoci minimum 3 m.
dekoracyjnych
Kostka betonowa ibkamienna na podjazd wzorw. fot. BUSZREM,
powinna mie grubo 6 cm, a bruk SEMMELROCK
klinkierowy 5,2 cm.

Wygodna cieka
powinna mie minimum
80 cm szerokoci.
fot. RBEN

45
 BIBLIOTEKA
ZASADY UKBADANIA
Budowa nawierzchni w ogrodzie wy-
maga przemylanego planu dziaania
i przygotowa, bo zarwno kostki, jak
i pyty ukada si zawsze na solidnej
podbudowie z piasku i kruszywa
(nigdy bezporednio na ziemi). Trzeba
uwzgldni te przebieg rnych
instalacji pod nawierzchni oraz
nada jej odpowiedni poziom ibspadek
(cobnajmniej 2%), ktry zapewni szyb-
kie odprowadzanie wody. Nabwikszej
powierzchni konieczne moe by wy-
konanie tzw. odwodnienia liniowego,
czyli zainstalowanie w nawierzchni
(w trakcie jej budowy) systemu korytek
przykrytych rusztami.
Uoeniem podjazdu powinna
zaj si fachowa ekipa, bo tu obci-
enia bd znacznie wiksze, ni na
ciekach (warstwy spodnie cho
niewidoczne bw najwikszym stopniu
odpowiadaj zabprzenoszenie obci-
e). Gdy wyznaczone s ju granice
nawierzchni, wykonuje si wykop
(pod podjazd gbszy ni pod cieki
b3040bcm). Zanim jednak uoy si
warstwy podbudowy, trzeba osadzi
obrzea na awach z gstego betonu.
Pniej ukada si warstw zagszczo-
nego kruszywa oraz piasku.
Nieco prociej wykonuje si cieki
z bruku drewnianego. Jeli podoe
jest dobrze przepuszczalne, pod kostk
wystarczy 510 cm warstwa zagszczo-
nego piasku. Pamitajmy, e elementw
drewnianych nie mona ukada zbyt
blisko siebie, poniewa pod wpywem
warunkw atmosferycznych pczniej
bd si kurcz.
Przy ukadaniu skomplikowanych
wzorw potrzeba wicej materiau,
zbuwagi na konieczno docinania ele-
mentw. Zapas przyda si te podczas
ewentualnej wymiany uszkodzonych
elementw.
Warto zainwestowa w bruk wysokiej
jakoci, ktry przetrwa dugie lata i nie
straci na wygldzie.
KOSTKA BETONOWA
Oprcz zwykego bruku betonowego
bobstandardowych ksztatach ibkolorach
dostpna jest kostka obuszlachetnionej
46
 Kostka betonowa
oferowana jest
w bardzo szerokiej
gamie kolorystycznej
i przernych
ksztatach.
fot. POZBRUK, LIBET
powierzchni,
ktra imituje
kamie albo
drewno. Bruk betonowy produkuje si
jako jedno- i dwuwarstwowy. Ten drugi
barwiony jest tylko w warstwie licowej.
Zwrmy uwag, by jej grubo wynosia
przynajmniej 5bmm. Pamitajmy, e beto-
nowe kostki pukane powinny zawiera
jedynie naturalne kruszywo, bez domie-
szek barwnikw (zapewni to trwao
koloru). Stosuje si te rozmaite sposoby
obrbki wierzchniej warstwy kostki.
Tzw. kostka obijana (wbspecjalnym bb-
nie) z otarciami, rysami przypomina
starobruk. Szczotkowana ma szorstk,
porowat powierzchni. Pukana rwnie
jest szorstka, z warstw kruszywa na
wierzchu, a uoona z niej nawierzchnia
przypomina kamienn. Kamie imituj
take kostki z powierzchni profilowan
ksztatowan w formie. Liczne kolekcje
bruku oferowane przez producentw
zawieraj elementy obzrnicowanej
wielkoci, ktre po uoeniu daj bardzo
naturalny efekt.
Warta uwagi jest rwnie tzw. kostka
ekologiczna z otworami albo wypu-
stami dystansowymi, dziki ktrym
wbnawierzchni pozostaj przewity
(wolne przestrzenie mona wypeni

kruszywem albo ziemi i zasia traw).
Zalet takiej nawierzchni jest przede
wszystkim to, e przepuszcza wod
deszczow do gruntu. Zastosowanie
znajduje zwykle na podjazdach (a nie na
ciekach), bo mniej wygodnie si po niej
chodzi.
Kostka betonowa jest stosunkowo
niedroga najtasz, barwion po-
wierzchniowo, o standardowym ksztacie
i kolorze, mona kupi ju za 35 z/m2.
Bruk z uszlachetnion powierzchni
(obijany, szczotkowany, pukany) kosztu-
je minimum 50 z/m2.
BRUK KLINKIEROWY
Wytwarza si go z gliny i piasku
poprzez wypalanie w bardzo wysokiej
temperaturze dziki temu jest to bardzo
solidny materia nienasikliwy, od-
porny na cieranie, dziaanie substancji
chemicznych, powienie. Niebodpryskuje
nawet przy intensywnym uytkowaniu.
Nawierzchnia zbklinkieru po deszczu
nie staje si liska (wbprzeciwiestwie
do kostki kamiennej). Powierzchnia
bruku moe by gadka lub z faktur.
Pamitajmy, e materia w intensywnym
kolorze nie bdzie wyglda zbyt natu-
ralnie, a po latach wcale nie zblednie,
bobjego barwa nie jest wynikiem dodania
barwnikw.
Bruk klinkierowy kosztuje co najmniej
80 z/m2.
BRUK KAMIENNY
Materia ten natomiast zawsze ma
szlachetny wygld. Jego ksztat jest
nieregularny, powierzchnia moe by
amana (szorstka i nierwna), piaskowa-
nawierzchnie OGRODOWE
Chodnik z kamieni
polnych wyglda
bardzo naturalnie
i oryginalnie, ale po
deszczu i zim moe by
liski. fot. DREAMSTIME
na (szorstka, ale rwna) bd szlifowana
(rwna i liska). W ogrodach najczciej
goci granit popularny kamie
wbodcieniach szaroci, zieleni, ci,
czerwieni i ru oraz bazalt bczarny
lub ciemnoszary. Mona te kupi bruk
ze sjenitu (bardzo dekoracyjny, o barwie
czarnej albo szarej) i serpentynitu
(czarno-zielony lub szaro-zielony), albo
wyoy nawierzchni kamieniem
polnym obpaskiej powierzchni. Jeli
decydujemy si na kamie, najlepiej
wybra ten lokalny, pochodzcy z danego
regionu koszty transportu bd nisze.
Najkorzystniej naby go bezporednio
wbkamienioomie lub ubproducenta bbez
mary porednikw.
Cena kostki granitowej wynosi,
zalenie od klasy i koloru, 400950bz/t
(45110bz/m2).
BRUK DREWNIANY
Moe mie posta impregnowanych
kostek albo plastrw. Do produkcji
bruku uywa si przewanie drewna
sosnowego, akacjowego i dbowego
(tobostatnie jest najtrwalsze wrd gatun-
kw rodzimych). Nawierzchnia tego typu
wyglda naturalnie i doskonale wtapia
si w ogrd. Nie przytacza bnawet
gdy utwardzono znaczn cz terenu.
Drewno ma jednak nisk trwao, a gdy
jest mokre, atwo si nabnimbpolizgn.
Ukada naley zaimpregnowane elemen-
ty, wbprzeciwnym razie po kilku latach
zaczn si rozpada. W centrach ogrodni-
czych mona kupi ju zaimpregnowane
kostki.
Bruk drewniany okrgy obred-
nicy odb10bcm i gruboci 10 cm,
impregnowany jednostronnie metod
 _cieka z klinkieru
zanurzeniow, kosztuje 5060 z/m2.
moe mie oryginalne
kolory. fot. RBEN Zabkwadratowy bruk drewniany obwy-
47
 BIBLIOTEKA

a  Z pocitego
na plastry pnia mona
samodzielnie wykona
ogrodow ciek
(a) lub zdecydowa
si na betonow
imitacj drewna (b).
fot. DREAMSTIME,
BUSZREM

 Pyty betonowe
mona ukada cile
obok siebie tworzc
b szczeln nawierzchni
lub z odstpami
na traw, pozwalajc
na swobodne
wsikanie wody.
fot. SEMMELROCK,
LIBET
miarach 10 x 10bxb10 cm, impregnowany
cinieniowo, zapacimy 100150 z/m2.
ZAMIAST KOSTKI
Pyty. Ogrodowe nawierzchnie mona
utwardzi take elementami wielkofor-
matowymi. Producenci kostki betonowej
oferuj rozmaite pyty betonowe, ktre
maj rne ksztaty, kolory ibfaktury.
Uszlachetniona powierzchnia upodab-
nia produkty do naturalnych zbdrewna
ibkamienia. Do popularne s rwnie
pyty kamienne, cho ich cena jest
znacznie wysza ni betonowych.
Tebamane cechuje naturalny wygld,
ale gdy po ogrodzie poruszaj si osoby
starsze lub na wzku inwalidzkim,
nierwna nawierzchnia nie jest dobrym
rozwizaniem. Problemu tego nie ma
wbprzypadku nieco droszych elemen-
tw citych.
Elementy aurowe. Form duych pyt
maj te kraty ze zbrojonego betonu,
polecane na podjazdy, skarpy i brzegi
zbiornikw wodnych. Dziki aurowej
konstrukcji przepuszczaj wod (nie
powstaj na nich kaue). Otwory zwik-
szaj te przyczepno nawierzchni
(docenimy to zim). Po uoeniu wype-
nia si je kruszywem albo yzn ziemi
ibsieje traw. Pamitajmy, e uytkowanie
nawierzchni z niewypenionymi py-
tami grozi ich uszkodzeniem. Podobne
zastosowanie maj aurowe panele
zbPVC rwnie wypeniane kruszywem
albo yzn ziemi. Wydaj si delikatne,
ale wbrzeczywistoci s bardzo trwae,
dziki konstrukcji przypominajcej pla-
ster miodu. Wypusty dobrze stabilizuj
je wbziemi.
Kruszywo. Naturaln nawierzchni
bprzepuszczajc wod deszczow
wbgb gruntu uoymy z kruszywa.
Jej grnej warstwy nie naley jednak

48
BIBLIOTEKA
tworzy zbmikkich, pylcych si ska
(np. dolomitu), ani pokruszonych cegie.
Z kolei wir rzeczny le si klinuje ibnie-
wygodnie si po nim chodzi. Pomimo e
nawierzchnia z kruszywa nie jest zbyt
trwaa (wymaga pielgnacji), mona bu-
dowa z niego rwnie podjazdy trzeba
tylko zastosowa kilka warstw materiau
o rnym uziarnieniu (im wyej, tym
drobniejszy), aby dobrze si zagci
ibklinowa.
Beton wylewany. Podjazd mona
te utwardzi poprzez wylanie betonu
wbdeskowaniu, na warstwie tucznia albo
gruzu. Po uoeniu naley go przez kilka
dni chroni przed wysychaniem.
KONIECZNA PIEL%GNACJA
Niektre rodzaje bruku wymagaj im-
pregnacji. Przeprowadza si j przede
wszystkim po to, by przeduy
trwao materiau, ale zabieg ten po-
prawia rwnie wygld nawierzchni.
Produkty betonowe (kostki,
pyty) po uoeniu zazwyczaj trzeba
zabezpieczy specjalnym preparatem.
Pozwoli to ograniczy wchanianie
wody, powstawanie plam i tworzenie
si wykwitw. Drosze wyroby
zbbetonu impregnowane s w trakcie
produkcji i maj mniejsz nasikli-
wo, czyli wiksz odporno na
mrz, cieranie czy zabrudzenie.
Bruku klinkierowego i kamiennego
nie trzeba impregnowa, tylko wapie
i piaskowiec wymagaj zabezpiecze-
nia przed wnikaniem wody.
Biae, drobne Drewno krajowe musimy rwnie
kamienie to bardzo zabezpieczy przed wod obile nie
modne uzupenienie zostao zampregnowane fabrycznie.
tradycyjnej kostki.
fot. SEMMELROCK
Prace najlepiej przeprowadza
podczas niezbyt sonecznej, suchej
pogody. Preparat rozprowadza si na
powierzchni rwnomiernie za pomoc
pdzla albo natryskowo.
Nawierzchnia z kostki brukowej
albo pyt (betonowych, kamiennych)
wymaga take uzupeniania (prze-
wanie raz do roku) piasku, ktry
wypenia szczeliny pomidzy elemen-
tami. Ewentualny nalot organiczny,
ktry czsto wystpuje wbmiejscach

Zabrudzon kostk wilgotnych, zacienionych, usuwa
najskuteczniej myje si si myjk cinieniow, a chwasty
wod pod cinieniem,
w ten sam sposb wyrastajce zebszczelin preparatem
usuwa si te zielony chwastobjczym (rcznie trudno je
nalot. fot. KRCHER wyrwa).

Dookoa ogrodu
Elementem kadego ogrodu jest ogrodzenie. Najbardziej
tradycyjne z drewnianymi szlachetami coraz czciej
zastpowane jest nowoczesnymi materiaami
systemowymi, ktrych monta jest bardzo prosty
i z reguy nie wymaga pracochonnej podmurwki.
W zalenoci od preferencji pot moe by aurowy,
wykonany z siatki lub przse poronitych ywopotem
z powojnikw lub zimozielonych krzeww, lub peny,
z rnego rodzaju elementw z betonu, metalu,
i tworzyw sztucznych.
Ogrodzenie jest jednym z etapw
urzdzania wasnej siedziby. Zwykle
najpierw, na czas budowy stawia si
tymczasowy pot, buduje si i wykacza
dom, a na kocu stawia ogrodzenie
docelowe i urzdza ogrd. Czasem
kolejno bywa inna, wszystko zaley od
zasobnoci portfela. Najlepiej wszystkie
te prace prowadzi rwnoczenie, by
po przeprowadzce cieszy si wyko-
czonym domem i zagospodarowanym
ogrodem otoczonym solidnym i efektow-
nym parkanem.
Zaprojektowanie ogrodzenia najlepiej
zleci architektowi projektujcemu
dom lub ogrdek. Dobierze on spjne
ogrodzenie POSESJI
fot. JONIEC
materiay i dopasuje je do architektury
budynku, kolorystyki dachu i elewacji
oraz stylu ogrodu.
NIEZB%DNE FORMALNO_CI
Przed rozpoczciem projektowania ogro-
dzenia naley zapozna si z miejscowym
planem zagospodarowania przestrzenne-
go. Jeli nie znajdziemy w nim obostrze,
moemy zaprojektowa ogrodzenie
pamitajc, e powinno mie wygodnie
rozwizany wjazd i wejcie na posesj.
Nabbudow ogrodzenia nie trzeba uzyski-
wa decyzji o pozwoleniu na budow.
Jeeli planujemy zbudowa ogrodzenie
od strony drg, ulic, placw, torw
kolejowych i innych miejsc publicznych
lub wysze ni 2,2 m musimy zgosi
to wbstarostwie. Ogrodzenie nie moe
narusza ustale miejscowego planu zago-
spodarowania przestrzennego. Starostwo
moe te wymaga uzgodnienia rodzaju
ogrodzenia z zarzdc drogi.
ELEMENTY OGRODZENIA
Parkan wok posesji to nie tylko przsa
ale rwnie kilka innych elementw.
Bybtworzyy jednolit cao powinny by
wykonane z tych samych materiaw co
reszta ogrodzenia.
Furtka. Zgodnie z przepisami szero-
ko furtki nie moe by mniejsza ni
51
BIBLIOTEKA

90bcm, ale dla wygody t gwn warto Przed ogrodze- Wbtrakcie budowy potu mona take
zaplanowa nieco szersz. Dobrze jeli niem dziaki dobrze przygotowa specjaln wnk na
jest porozumie si
furtka wyrnia si na tle ogrodzenia skrzynk w murze lub supku dziki
z wacicielem posesji
ibnp. jest cofnita w gb posesji tworzc obok wybra mate- ktrej nie bd one wystawa poza
bezpieczn zachcajc do wejcia wn- ria i podzieli koszty lico muru. Najwygodniejszym jednak
k. Aby podkreli jej reprezentacyjny wsplnych fragmen- rozwizaniem jest wybr skrzynek
charakter mona tu obok posadzi tw. Jeli ssiad nie przelotowych, dwustronnych, zbkt-
bdzie zaintereso-
ozdobne gatunki rolin. Oprcz gwnej, rych mona wyjmowa korespondencj
wany budow ogro-
umieszczonej zwykle na wprost drzwi dzenia, wydatki na to bez koniecznoci wychodzenia zbpo-
wejciowych do budynku, czsto potrzeb- przedsiwzicie b- sesji je take montuje si w trakie
na jest jeszcze furtka do mietnika, czy dziemy musieli wzi budowy ogrodzenia.
dodatkowa umieszczona po przeciwle- na siebie. Owietlenie. Lampy najlepiej
fot. L. JAMPOLSKA
gej stronie ogrodu. jest instalowa na szczycie supka
Domofon lub wideodomofon. Furtka przy furtce lub pod okapem daszka.
powinna by wyposaona w domofon 
Wideodomofon to
lub wideodomofon jeli z domu obecnie najpopu-
nie wida goci stojcych przed ni. larniejszy element
Dobtego celu do furtki trzeba doprowa- kontroli dostpu na
dzi instalacj elektryczn, zasilajc posesj. fot. ELFON
te urzdzenia. Jeli wczeniej tego nie
dopilnowalimy, moemy zdecydowa Owietlenie
si na modele radiowe, niestety dro- warto zamontowa
sze od elektrycznych. nie tylko przy furtce
i bramie, ale rwnie
Skrzynka na listy. Najprostszym
wzdu chodnika
rozwizaniem jest jej monta do prowadzcego do
przse i supkw ogrodzenia. domu. fot. SPOTLINE

 Wygodna furtka
powinna mie minimum
90 cm szerokoci.
fot. JONIEC

Atrakcyjnym i funkcjonalnym rozwi-
zaniem s take lampy wbudowane
wbogrodzenie i zespolone ze skrzynk
na listy i bramofonem. Za dnia s
prawie niezauwaalne, wieczorem na-
tomiast delikatnie owietl te miejsca.
Brama wjazdowa. Na duych
posesjach, oprcz gwnej bramy
wjazdowej usytuowanej naprzeciwko
garau, montuje si drug bram
gospodarcz, uatwiajc dostp do
ogrodu. Zgodnie z przepisami szero-
ko bramy nie moe by mniejsza ni
2,4 m, ale by umoliwiaa wygodne
manewrowanie autem osobowym
ibnawet sporadyczne dostawy samo-
chodw ciarowych powinna mie
co najmniej 4 m. Dobierajc rodzaj
bramy wjazdowej, naley obliczy ile
zajmie miejsca na dziace, pamitajc
o tym, e podczas otwierania nie moe
wystawa poza dziak. Jeli miejsce
na dziace na to pozwala, dobrze
jest bram wjazdow umieci we
wnce, umoliwiajcej zaparkowanie
samochodu podczas jej otwierania na
posesji, a nie na ulicy szczeglnie jest
to wygodne gdy bram obsuguje si
rcznie.
Do wybory mamy dwa warianty
bram:
przesuwne stosuje si je, gdy za
ogrodzeniem (przed domem) nie ma
wiele miejsca. Mona wybra model
samonony lub na rolkach, poruszaj-
cych si po szynie. Zwykle maj jedno
due skrzydo, ktremu trzeba zapew-
ni miejsce do swobodnego poruszania
si wzdu wewntrznej strony
ogrodzenia. Modele samonone za-
opatrzone s w przeciwwag (element
konstrukcyjny zwikszajcy szeroko
skrzyda), ktra rwnoway ciar
skrzyda, zawieszonego na wysigniku.
Umoliwia on poruszanie si skrzyda
bez dotykania podoa, co szczeglnie
zim jest du zalet, eliminuje
bowiem przymarzanie skrzyda bramy
do nawierzchni (jeeli nie jest wyposa-
ona w system przeciwoblodzeniowy)
jak si czsto dzieje w przypadku bram
na rolkach;
rozwieralne aby skrzyda bramy
(zwykle dwa, bo szeroko jednego
ogrodzenie POSESJI
a
 Brama wjazdowa
b
rozwieralna (a)
zajmuje sporo miejsca
na podjedzie.
Przesuwna (b) wymaga
wolnej przestrzeni
wzdu ogrodzenia.
fot. WI_NIOWSKI
skrzyda nie moe przekracza 3 m)
zapewniay wygodny wjazd, powinny
si otwiera pod ktem 90100 stopni.
Lejsze i porczniejsze s bramy dwu-
skrzydowe, szczeglnie przy rcznej
obsudze.
Bram wjazdow warto od razu
wyposay w napd. Automatyka do
bramy nie tylko zapewnia komfort
(podczas deszczu nie musimy wysia-
da z auta, by otworzy wjazd), ale
ibbezpieczestwo gdy wychodzimy
z samochodu, pozostawiajc w nim
kluczyki. Jeli dodatkowo zaopatrzymy
j w zestaw fotokomrek (nadajnik
ibodbiornik promieni podczerwonych,
montowane po przeciwlegych stro-
nach wjazdu), nie bdzie ryzyka, e
zamykajce si skrzydo przytnie sa-
mochd, psa albo czowieka. Kupujc
automatyk wraz zbbram, bdziemy
mie pewno, e jej moc i siowniki
(umoliwiaj automatyczny ruch
skrzyde) s odpowiednio dobrane.
Napd wprawdzie mona zamontowa
te pniej, ale kupujc komplet zapa-
cimy znacznie mniej.
53
 BIBLIOTEKA
mietnik. Cho mona umieci go
w dowolnej czci posesji, to wanie
lokalizacja w linii ogrodzenia jest
najbardziej optymalna. Nie zajmuje on
wwczas miejsca w ogrodzie, a suby
sprztajce maj do niego dogodny
dostp. Najlepiej zaplanowa na niego
miejsce z dala od furtki. Jeeli jest to
niemoliwe np. na wskiej dziace,
dobrze jest mietnik obsadzi gstym
pnczem lub ywopotem bdzie
wwczas mniej widoczny.
MATERIABY NA OGRODZENIA
Oferta rynkowa daje wiele moliwoci,
wane jednak, aby ogrodzenie byo spj-
ne architektonicznie ze stylem budynku,
ogrodu i charakterem okolicy, na ktrej
si znajduje.
Siatka. Dziki atrakcyjnej cenie ten
rodzaj materiau wci cieszy si du
popularnoci najczciej wykonuje si
z niej tyln i boczne czci ogrodzenia
oraz poty tymczasowe. Siatka wytwarza-
na jest ze stalowego drutu ocynkowanego
(po pewnym czasie trzeba j zabezpieczy
przed korozj farb przeznaczon do
powierzchni ocynkowanych) lub pow-
lekanego warstw tworzywa sztucznego
(nie wymaga konserwacji). Sprzedawana
jest w zwojach dugoci 1025 m ibwy-
sokoci 12 m. Moe by splatana lub oraz tworzy fantazyjny
zgrzewana ze stalowego drutu rednicy od
2,2 do 5,5 mm. Montuje si j do supkw POLARGOS
stalowych lub betonowych, gr i doem
prowadzc napit link lub drut stalowy
i nacigajc przy uyciu napinaczy.
Drewno. Ogrodzenie z drewna moe
mie form pionowych lub poziomych
desek mocowanych w jednym lub dwch
rzdach, tworzcych ogrodzenie pene
lub z przewitami. Wykonanie tych
elementw mona zleci stolarzowi lub
kupi gotowe przsa. Poniewa drewno
54
Przy ogrodzeniu ulega korozji biologicznej, trzeba je re-
dobrze jest ulokowa gularnie konserwowa czyci z mchu
mietnik, by suby i porostw, szlifowa, impregnowa
sprztajce miay
ibmalowa lub lakierowa.
do niego dostp
bez koniecznoci Metal. W tej kategorii znajdziemy
wchodzenia na dziak. przede wszystkim przsa ogrodzeniowe
fot. KONSPORT ze stali oraz rzadziej z aluminium, ofero-
wane w wysokoci do 2,4 m i szerokoci
ok. 2,5 m.
Do wyboru mamy przsa z rnym
wypenieniem:
z prtw lub ksztatownikw
bprodukowane najczciej ze stali
ocynkowanej i powlekanej tworzywem
lub lakierowanej proszkowo na dowolny
kolor. Ksztatowniki o profilu otwartym
zamyka si szczelnie od gry kapturkiem
Poszczeglne elementy mog by czone
w rne wzory, tworzc np. pionowe
konstrukcje czone u dou i u gry bd
kratowe;
z elementw kutych wytwarzane ze
stali lub droszego i ciszego eliwa.
Zwykle maj bardzo dekoracyjn form.
Zalet tego typu ogrodze jest to, e
mog by wykonane wedug wasnego
projektu;
z siatki s to gotowe elementy z siatki
(zabezpieczonej technik proszkow)
rozcignitej w ramach ze stali lub
aluminium. Panele, wraz z zestawem
Metalowe przsa
ogrodzeniowe mog
by wykonane z rnej
gruboci elementw
wzr. fot. METPOL,

niezbdnych akcesoriw, dostpne s
wbkilku kolorach i wymiarach.
Pewnym specyficznym rodzajem
ogrodzenia metalowego s obecnie
bardzo popularne gabiony, czyli
kosze zrobione z ceownikw i stalo-
wego drutu ocynkowanego ogniowo.
Niekiedy zabezpiecza si je przed
korozj powok z PVC, lub proszkowo
lakierem (z palety RAL). Ustawia si
je jeden na drugim, a do uzyskania
zaoonej wysokoci ibw dowolnej
konfiguracji czy z innego rodzaju
aurowym ogrodzeniem lub tworzy
peny pot. Wypenia si je kamieniem,
szkem lub kawakami drewna.
Gabiony dostpne s wbdugoci do
2,5 m, wysokoci 0,32 m i szerokoci
0,170,5bm. Koszebdostarczane s
wbformie zoonej; na miejscu si je
wypenia np.bkamieniami ibczy
stalowym drutem lub zszywkami. Nie
wymagaj fundamentowania, stabilizu-
ogrodzenie POSESJI
je si je tylko punktowo zagbionymi
supkami (do gbokoci min. 70 cm)
i wykonuje pytk wylewk zbbetonu
(powinna bybkilka centymetrw szer-
sza od koszy).
Beton. Ogrodzenie z betonu moe
mie kilka form:
paneli prefabrykowanych ogro-
dzenie takie skada si z betonowych
supkw o wysokoci 12,5 m oraz
paneli (penych lub aurowych)
obszerokoci 1 lub 2 m i wysokoci
0,52,5bm, ktre wsuwa si w fabrycz-
nie przygotowane rowki na supkach.
Supki wkopuje si w ziemi i zalewa
betonem. Demonta paneli jest rwnie
atwy;
zbrojonego betonu monolityczne-
go taki pot stawia si przy uyciu
Gabiony wype- ksztatek, ktre najczciej imituj
nione kamieniami, granit lub piaskowiec. Elementy czy
szkem lub drewnem si bez uycia zaprawy i koniecznoci
to obecnie najbardziej
popularny rodzaj
spoinowania. Ksztatki zbroi si pr-
ogrodzenia. tami stalowymi i wypenia (od gry)
fot. REDHEN betonem. Innym rozwizaniem jest
tzw. suchy mur, czyli system ksztatek
betonowych skadajcy si z kilku,
prostych w montau, elementw two-
rzcych moduy konstrukcyjne, ktre
czy si za pomoc kleju;
betonowych bloczkw lub pusta-
kw tego rodzaju parkan tworzy si
zbelementw produkowanych w tech-
nologii wibroprasowania. Zwykle maj
wikszy rozmiar od cegie, dlatego

Pot z betonowych
elementw prefabry- atwo i szybko stawia si z nich mur.
kowanych stawia Podczas produkcji wyrobom nadaje
si znacznie szybciej si rozmaite wymiary, kolory i faktury
ni z mniejszych (gadkie, szlifowane, upane). Ukada
elementw
si je tak, jak cegy.
murowanych.
fot. TEKNOAMERBLOK, Kamie. Tego typu parkan buduje si
JONIEC z kamieni ciosanego, upanego, kamieni
55
BIBLIOTEKA
polnych lub otoczakw. Najczciej
zbbazaltu, granitu i kwarcytu, piaskow-
ca lub wapienia. Z uwagi na wysok
cen, zwykle kamie stosuje si tylko
na lico ogrodzenia, do wypenienia
wykorzystujc taszy materia.
Kamienie wie si zapraw cemen-
tow na rne sposoby:
ciosane o wikszych wymiarach
ukada si cile, aby przylegajc do
siebie, tworzyy lico muru, mniejszymi
wypenia si rodek;
upane ukada si warstwowo po-
dobnie jak zwyke cegy;
z polnych tworzy si nieregularne
warstwy, zestawiajc kamienie o r-
nych rozmiarach.
Cegy. Ogrodzenia murowane
najczciej stawia si z cegie klinkie-
rowych, dostpnych w wielu kolorach.
S one trwae, mrozo- i wodoodporne.
Niemniej jednak koniecznie trzeba
zabezpieczy je od gry specjalnymi
daszkami, ktrych ksztat umoliwia
swobodne spywanie wody opadowej
ibchroni przed wilgoci nie tylko sam
ceg, ale take spoiny. W sprzeday
znajduj si nie tylko cegy, ale rwnie
gotowe ksztatki do wykoczenia
podmurwek, supkw i murkw.
Tworzywa sztuczne. Ogrodzenia
zbtworzyw sztucznych produkowane
s zwykle z PVC lub kompozytu
drewnianego. Tworz panele imitujce
drewniane deski. Wystpuj w kilku
odcieniach brzu, szaroci i bieli.
S lekkie, odporne na uszkodzenia
 Pot z tworzyw
sztucznych moe
stanowi solidn,
pen przeson
odgradzajc ogrd
od wzroku ssiadw
i przechodniw.
fot. PLASTIVAN
mechaniczne i niekorzystne warunki
atmosferyczne, w tym blaknicie
koloru. Poniewa nie butwiej, jak na-
turalne drewno, nie wymagaj adnej
konserwacji. Zapewniaj estetyczne
ogrodzenie na dugie lata.
Krzewy. ywopot doskonale peni
funkcj osonow, a ponadto tworzy
pikne to dla pozostaych rolin
wbogrodzie. Jeli zaley nam na tym,
aby cieszy oko cay rok i mia zwart
budow wybierzmy gatunki drzew
ibkrzeww iglastych lubicych cicie
(cis poredni, ywotnik zachodni, cho-
ina kanadyjska, wierk kujcy). Naley
je posadzi w jednym rzdzie wzdu
linii granicy dziaki. Najlepiej wykopa
wsplny rw, ustawi rwno drzewka
przy sznurku i sadzi je kolejno co
60100 cm. Podoe warto uyni
torfem i kompostem.
 Wybr kolorw
i faktur cegie i pytek
klinkierowych
stosowanych na
parkany jest tak
duy, e kady
dopasuje odpowiedni
model do wasnego
gustu. fot. KLINKIER
PRZYSUCHA
Szczelny ywopot
osoni kade, nawet
niezbyt atrakcyjne lub
zniszczone ogrodzenie.
fot. L. JAMPOLSKA
Jaki pies Bezpatny dodatek do
Budujemy Dom 5/2016

do domu z ogrodem
le wybierzesz
zapomnij o rabatach
i angielskim trawniku...

15 ras psw najbardziej polecanych do domu z ogrodem

Hodowla owczarkw rodkowoazjatyckich ZOGCZA (FCI)
Lidia i Adam Wrona
www.zogcza.pl
email: zogcza@zogcza.pl

Najpikniejsze rasy psw to te, ktre ksztatowaa natura

przez tysice lat, a w t myl doskonale si wpisuje
owczarek rodkowoazjatycki
 Wstp
I nie chodzi tu jedynie
o kwesti gabarytw. Zasadniczo
ogrody wok domw mamy
takie, e po przymierzeniu psa
dowolnej wielkoci do posiada-
fot. cynoclub / FOTOLIA

nego ogrodu stwierdzimy, e si

w nim zmieci.
Gabarytem tak. Ale trzeba zda-
wa sobie jednoczenie spraw,
e pies si porusza. I to rnie.
Bo kada rasa ma inne wyma-
ganie ruchowe. Jedne rasy bd
Pies jaki jest, kady widzi. Cho taki niby najlepszy przyjaciel czowieka, ganiay wzdu potu, inne tylko
adychy nie poyczy. Ale bez niego trudno. I smutno. Ju tak ten wiat do niego podbiegay. Jeszcze
ustawiony, e czowiekowi bez psa, a psu bez czowieka jako nijak. inne przez wikszo dnia ogra-
S ludzie, ktrzy chc mie swojego towarzysza cay czas przy sobie. nicz si do leenia i obserwo-
wania, jak wkocu ztym listo-
Noszgo na rkach, wtorebkach, plecakach. I nie wyobraaj sobie, e
noszem jest: onprzynosi listy do
miaby on spa gdziekolwiek indziej, ni w ich ku. S te tacy, ktrzy skrzynki, czy je stamtd kradnie.
uwaaj, emiejsce psa jest na dworze. Do domu moe wej, ale tylko Ajak stwierdz, e kradnie i si
wWigili, eby znim parsw zamieni. Istniej te i stany porednie. wkocu podnios, to poczta
w trybie pilnym ogosi nabr.
Jak sam tytu wskazuje, zajmiemy Bo kadej rasy pies jest naj- Niniejsza publikacja ma na
si psem w ogrodzie. Celem tej lepszym przyjacielem czowie- celu przyblienie i omwienie
publikacji jest przyblienie ikrt- ka. Alenie kadej rasy pies jest tych ras psw, ktre ju znatury
ka ocena ras (bo zaprezentujemy przyjacielem ogrodu. Przemylmy bd si lepiej czuy w ogrodzie
wycznie psy rasowe) pod wzgl- wic wybr. ni w domu. Aleprosz pami-
dem ich przydatnoci, moliwo- Na najbliszych stronach przed- ta, e zawsze, wszdzie iwka-
ci iumiejtnoci przystosowania stawimy 15 ras psw. Ras, ktre dym momencie, kady pies,
si do ycia wogrodzie. Bowa- wedug nas najlepiej nadaj si kadej rasy najlepiej bdzie si
nym jest, aby si nie pomyli dla osb twierdzcych, e miejsce czu blisko czowieka. Booile
itypowego domatora nie skaza psa jest wogrodzie. Ale z gry my mamy przyjaci, rodzin,
na ogrodow samotni. Ale te uprzedzamy nie znajd tu Pa- hobby, znajomych pies ma tyl-
kochajcego swobod i przestrze stwo odpowiedzi na pytanie, jak ko nas iadnej wielkoci ogrd
nie zmusza do siedzenia na dostosowa ogrd do psa. Postara- mu tego nigdy nie zastpi.
kanapie i ogldania powtrek my si odpowiedzie na pytanie,
wtelewizji. A generalnie chodzi jak dobra psa do ogrodu i na jakie
te i o to, byiogrd by cay, jego cechy zwrci uwag. Czyli: Kamila Pgowska-Sudo
ipies szczliwy. jak poczy psa zogrodem. Wojciech Kornak

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 3

 Pies w ogrodzie
bernardynw uratowa ycie
okoo 40osb.
Ale wspczesny bernardyn
nijak si ma do swojego pierwo-
wzoru. I wygldem, i pracowi-
toci. Teraz kochamy te psy za
ich wielko, masywne cielsko,
potn gow i malane oczy.
Bo od samego pocztku plano-
wa hodowla sza w kierunku
powikszania bernardyna.
Alecisze psy staway si coraz
mniej sprawne i coraz mniej
energiczne. W ostatecznym efek-
cie wspczesny bernardyn to
mao ruchliwa wycieraczka.
Nie ma co liczy na sukce-
sy wagility czy towarzystwo
podczas rowerowych wycieczek.

Bernardyn
Jego trzeba wrcz motywowa
do zwykych spacerw. Ale
absolutnie nie jest to pies bez-
uyteczny! Wbrew agodnemu
Bernardyny rasa powszechnienie znana i lubiana. Tym bardziej, e wyrazowi pyska jest obdarzony
kojarzona z nieodczn baryk rumu u szyi dla spragnionych. Ciesz silnym instynktem obronnym.
Doskonale czuje si na otwartej
si duym szacunkiem, gdy codziennie ryzykoway ycie, spieszc
przestrzeni ogrodu, zwaszcza
zpomoc niefortunnym turystom. Niestety, to ju tylko wspomnienia
e jest odporny na mrz, nieg
dalekiej, chwalebnej przeszoci. i deszcz. Bdzie zachwycony,
jeeli zbudujemy mu du, za-
ciszn bud i posadzimy krzewy,
By moe wielbiciele rasy poczuj brny przez nieg, odnajdoway w ktrych cieniu bdzie spdza
oburzenie, e tym jednym zda- i eskortoway podrnych. I cho soneczne dni. Ze wzgldu na
niem prbuj przekreli tamte kultow baryk naley woy ma ruchliwo, nie niszczy
bohaterskie wyczyny. Nie prbuj, (aszkoda) midzy alpejskie nasadze: szalecze biegi po
bo faktycznie psy mieszkajce legendy, to liczba zamarznitych grzdkach s poniej jego god-
wklasztorze na trudnym szlaku podrnych zmalaa po wprowa- noci. Jeeli posadzimy drzewa
grskim, wielokrotnie ratoway dzeniu tych psw na szlak. Sam lub krzewy tak, aby pozostawi
ludzkie ycie. Z powiceniem synny Barry I legenda wrd mu ocienion ciek wzdu

4 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


potu, spdzi tam wikszo czasu,
obserwujc okolic. Pojawienie si
intruza zaanonsuje gonym, wzbu-
dzajcym szacunek, szczekaniem.
A jeeli nieproszony go zachowa
si nieprzyjanie, bernardyn bez
wahania stanie w obronie. Wtedy
dopiero okae si, e nie s to sod-
kie misiaczki miujce cay wiat,
ale zdecydowane, samodzielne
psy o silnym charakterze. Podtak
opiek dom bdzie zpewnoci
bezpieczny.
Bernardyny miewaj czasami
tendencj do agresji, wic aby nie
narobi sobie kopotw trzeba go
od modego wieku wychowywa
zdecydowanie i konsekwentnie. Je-
eli bernardyn ma w szczenictwie
kontakt z dziemi, stanie si dla
Bernardyn
Jeeli dyn to schorowany bernardyn.
bernardyn ma Codziennie trzeba sprawdza
wszczenic-
twie kontakt iewentualnie przemy oczy. Du-
zdziemi, sta- ga szata wymaga wyczesywania.
nie si dla nich
wspaniaym
Bernardyn nie jest ju dawnym,
przyjacielem. bohaterskim ratownikiem. Jest
jednak dobrym psem stru-
jcym, odpornym, odwanym
iczujnym. W yciu codziennym
mao kopotliwy, nie ma tenden-
cji niszczycielskich, nie wymaga
cigego niaczenia. Najbardziej
sobie ceni moliwo spokojne-
Kochamy go wylegiwania si w ogrdku.
te psy za ich
wielko, ma- wietny pies dla domatorw
sywne cielsko, lubicych poczucie bezpie-
potn gow
i malane
czestwa, jakie daje dyskretna
oczy. obecno zaufanego stra.
nich wspaniaym przyjacielem, ser-
decznym, agodnym i cierpliwym.
Bdzie ich strzeg podczas zabawy
w piasku albo powoli drepta z ma-
luchem. Natomiast nie prbujmy
rzuca mu patyka. Jego reakcja jest
zawsze taka sama: spojrzy pytajco
swoim malanym wzrokiem Ale
o cso chozzzi?? Skoro wyrzucie,
to widocznie by ci niepotrzebny!.
Piszc o bernardynach, naley
powici par sw ich zdrowiu.
Ze wzgldu na mas ciaa, czsto
maj kopoty ze stawami. Mona
temu w pewnym stopniu zapobiec
waciwym karmieniem i ruchem.
Nakonienie psa do codziennego
spaceru to podstawowy obowizek
waciciela. Restrykcyjnie trzeba
przestrzega diety, bo otyy bernar-
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 5
 Pies w ogrodzie
A do tego wiernego, czujnego
iwybitnie inteligentnego. Apo-
niewa zamony chop mg
sobie pozwoli na duego psa,
okres ten to czas rozkwitu rasy.
Pniej rnie bywao iber-
neczyki przetrway gwnie
wodizolowanych zagrodach.
Dziki temu mamy szans zna
je takimi, jakimi byy na poczt-
ku swojej historii.
Berneczykowi pomogo to,
e potrafi si wylansowa.
Piknie umaszczony: czarny
paszcz zrudym obszyciem
oraz bia strzak na gowie,
bia piersi, kocami ap
iogona wyglda niebywale
elegancko. Imponujce roz-

Berneski
miary (wzrost powyej 60cm),
proporcjonalna, potna, ale nie
ociaa sylwetka nadaje mu

pies pasterski
wygld dystyngowany iwy-
tworny. A dugi i jedwabisty
wos nie tylko zdobi, rwnie
doskonale chroni przed kapry-
Jeli grajc w skojarzenia, powiecie Szwajcaria, wikszo ludzi sami pogody.
Berneczyk jest przywiza-
odpowie zegarek. Albo bank. Ewentualnie jeszcze komu przyjdzie
ny do swojego terenu, niczym
do gowy ser. Ale prawie nikt nie wie, e ten may kraj to ojczyzna chop paszczyniany do ziemi.
4wspaniaych ras psw. A ju nikomu patrzcemu na najpikniejsz To wana zaleta. Zwaszcza je-
z nich nie przyjdzie do gowy, e wytworny berneczyk to zwyky eli ma zamieszka na osiedlu,
podwrkowy burek. A jednak... gdzie gsto poustawiane domki
wymuszaj czste interakcje
zssiadami. Szybko zapozna
XVIII wiek to okres prosperity dla pielgrzymki zodziei i wczgw. si z gospodarstwem, pozna
chopw z okolic Berna. Wiodo Dobry str sta si niezbdny. ludzi, zwierzta i przedmioty,
im si dobrze, mieli pienidze. Ajaki str moe by lepszy od ktre do niego nale. Opiek
Std do ich zagrd cigny cae psa o sile lwa i ludzkim rozumie. otoczy te inne czworonogi,

6 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


mieszkajce pod wsplnym
dachem. W jego wypadku
powiedzenie y jak pies z ko-
tem zupenie si nie sprawdzi.
Granic swojego terenu strzee
wyjtkowo czujnie, niestrudzony
bez wzgldu na por dnia i roku.
Alesam te je respektuje. Nie
wybierze si na gigant, nieb- wego. Bo chodzenie przy nodze
dzie kusowa po okolicznych
terenach zieleni. Jego miejsce
jest na jego wasnym podwrku.
A jeli pan zabierze go na spacer,
bdzie pilnowa jego ng, aby nie
odeszy za daleko.
Powierzajc mu rol caodobo-
wego ochroniarza, nie musimy
mie wyrzutw sumienia, e
pracuje ponad etat. To prawdziwy
pracoholik i bez zajcia potwornie
si nudzi. Swoje zadania wykonu-
je ochoczo i z widoczn przyjem-
noci. Kadego gocia wypatrzy,
przywita, zaanonsuje i za zgod
waciciela wprowadzi do domu.
A potem do koca wizyty pozo-
stanie czujnym obserwatorem.
Tak na wszelki wypadek. Wybit-
na inteligencja i samodzielno
pomagaj mu waciwie oceni
sytuacj. Dziki temu, berne-
czyk zawsze jest tam, gdzie jest
potrzebny i zawsze robi to, co do
niego naley.
Berneczyk zakochuje si
wswojej rodzinie mioci wier-
n ibezwarunkow. Szczeglnie
czu opiek otacza najmod-
szych. Zamiowanie do zabaw,
Berneski pies pasterski
ruchliwo, posuszestwo Berneczyki s
agodne iprzyjazne
ipogodne usposobienie czyni wstosunku doludzi.
z niego wspaniaego kumpla
dla dziecka w wieku szkolnym.
Berneczyk atwo poddaje si
szkoleniu. Moe by sportowcem,
ratownikiem, tropicielem. Naj-
mniej pasuje mu rola psa subo-
i cise wykonywanie nudnych
polece s zbyt mao inspirujce.
Jest na to zbyt samodzielny i ma
zbyt duo energii. Za to podczas
zabawy, wradosnej atmosferze,
bdzie chtnie trenowa z dziec-
kiem. Bez problemu nauczy si Berneczyk
szukania zaginionych kolegw, zakochuje si w swojej
rodzinie mioci
czy paradowania zkoszykiem wiern i bezwarunkow.
zakupw w zbach. Na sielskich,
starych zdjciach czsto moemy
zobaczy umiechnite szeroko
berneczyki zaprzgnite do wz-
kw penych baniek z mlekiem.
Dla tego silnego psa nie by to
nadmierny ciar. Teraz wyobra-
my sobie, e wdwukoowcu le
nasze zakupy jaka oszczdno
paliwa na trasie sklepdom. A co
bdzie, jeeli zaprzgniemy psa
do wzka z naszym maluchem?
Bdzie wielka rado. I dziecka,
i psa.
Bez wtpienia berneski pies
pasterski to jedna z najpik-
niejszych ras. Dzielc z nim
dom, szybko przekonamy si, e
pikno zewntrzne jest niczym
w porwnaniu z piknem jego
charakteru.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 7
 Pies w ogrodzie
okazay si zgodne z oczekiwa-
niami. Otrzymano doskonaego
policjanta, celnika, onierza
oraz ratownika.
Rozmiar i cito to spadek po
sznaucerze, atletyczn sylwetk
i stabilny charakter zawdzicza
rottweilerowi. Moe si rwnie
poszczyci wytrwaoci ia-
twoci prowadzenia airedalea.
Pokadym z przodkw odzie-
dziczy najlepsze cechy. Czarny
terier rosyjski to subista
do szpiku koci, doskonay
materia do szkolenia. Dziki
inteligencji, popartej chci
wsppracy zczowiekiem,
jest bardzo pojtnym uczniem.
Wewaciwych rkach staje si

Czarny
karnym izdyscyplinowanym
onierzem. W przeciwiestwie
do owczarkw, nie jest nawyky

terier rosyjski
do samodzielnego dziaania.
Jest wic od nich bardziej
spolegliwy iposuszny. Ale jest
to te pies jednego waciciela.
Czarny terier rosyjski nie moe poszczyci si wielowiekow histori Pozostaych czonkw rodziny
traktuje z pewn pobaliwo-
rasy. Jej pocztki sigaj zaledwie kilkudziesiciu lat wstecz, a proces
ci, ale rwnie z sympati,
narodzin jest w 100% udokumentowany. Nie musimy snu adnych anawet przywizaniem.
domysw, wszystko podane na tacy. Zupenie jak nie u Rosjan. Natomiast zpewnoci bez tego
szacunku, z jakim wpatruje si
w oczy przewodnika.
Rosyjscy (a wczeniej radzieccy) dzie rosa rzodkiewka. Ale pomys, Ten czarny olbrzym nie jest
wizjonerzy niejednokrotnie wy- aby skrzyowa airedale teriera, zabijak. Pewny swojej siy,
kazywali si niezwyk kreatyw- sznaucera olbrzymiego oraz rot- jest jednoczenie opanowa-
noci. Chociaby sawetne prby tweilera i z tej mieszanki wypro- ny izrwnowaony. Nie ufa
wyhodowania kapusty, pod ktr, wadzi psa do zada specjalnych obcym, ale nie zaatakuje bez
zamiast zwykych korzonkw,b- nie spali na panewce. Efekty wyranej potrzeby. Na danie

8 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Czarny terier rosyjski
waciciela pozwoli si obcemu dnych sportowych laurw, lubi dzieli terenu z osobnikami
nawet pogaska. Ale bez spe- wietn dyscyplin jest obedien- duymi, zblionymi do niego
cjalnej radoci. Poprostu, jako ce. Ten pies ma j we krwi! rozmiarem.
onierz doskonay wykona rozkaz Czarny terier rosyjski kocha Czarny terier rosyjski jest
dowdcy. W chwili zagroenia swobod. Jako wolny mieszkaniec doskonaym psem subowym,
jest niezawodny, reaguje byska- ogrodu, zatrudniony do ochro- mogcym z powodzeniem
wicznie, walczy twardo i nieust- ny domostwa i domownikw, peni sub w ochronie
pliwie. Niczym lwica w obronie bdzie si czu szczliwy. Jeli granic posiadoci oraz bronic
swoich maych. Nigdy si nie nie bdzie si nudzi, nie bdzie rodziny. Nie moe jednak trafi
cofa, ani nie zajmuje strategicznej niszczy grzdek, ani ujada bez wnieodpowiedzialne rce.
pozycji na tyach. powodu. Nie wolno natomiast Aby w peni cieszy si fanta-
Wyhodowany zosta w Rosji, na ogranicza go kojcem czy wi- stycznym charakterem tego ol-
tamtejsze warunki atmosferyczne. zaniem przy budzie. Dotakiego Ten czarny brzyma oraz wykorzysta jego
olbrzym nie
Potrafi wic dostosowa si do trybu ycia absolutnie si nie jest zabijak. zdolnoci, trzeba powici
kadego klimatu. Nawet skrajnie nadaje! Czarny terier rosyjski Pewny swojej mu duo czasu ipracy. Odpa-
siy, jest opano-
niesprzyjajca pogoda nie zagraa chtnie przyjmie pod swj dach wany izrwno- ci bezgranicznym przywiza-
jego zdrowiu. Mao wymagajcy, mniejszego psa. Natomiast nie waony. niem i doywotni przyjani.
jeli chodzi o pielgnacj sier-
ci. Natomiast pielgnacja jego
psychiki wymaga cikiej pracy
i dowiadczenia. Zawsze trzeba
pamita, e jest to pies subowy
w kadym calu. Bez pracy czuje
si jak pracoholik na przymu-
sowym urlopie. Pozostawiony
sam sobie, na pewno zorganizuje
czas na wasn ap i niewielkie
s szanse, e ten sposb bdzie
Wam odpowiada. Jeeli wic
nie planujecie dla niego kariery
zawodowej, naley zapewni
mu jaki substytut. Moe to by
szkolenie obronne, ale tylko pod
okiem dowiadczonego trenera.
Albo codzienna dawka aktywno-
ci sportowej: jogging lub jazda
na rowerze. I przynajmniej krtka
onierska musztra. Dla wacicie-
li czarnych terierw rosyjskich,

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 9

 Pies w ogrodzie
ale. Wilczaki nieprawdopo-
dobnie mocno przywizyway
si do swoich przewodnikw.
Kiedy koczyli oni sub, nie
chciay wsppracowa z ich
nastpcami. Dzisiaj mao tych
psw pracuje, za to znalazy
miejsce jako coraz bardziej
popularne psy strujce iro-
dzinne.
Jak wyglda wilczak? Mona
powiedzie krtko: tak jak wilk.
Ostra kufa, stojce uszy, futro
w rnych odcieniach brzw
irudego. Wilczaki s cakowicie
odporne na wszelkie niespo-
dzianki pogodowe. W ogrodzie
mog spdza nawet zimy stule-
cia. Nie s wymagajce co do je-

Czechosowacki
dzenia, gdy wietnie wykorzy-
stuj kady rodzaj posiku. Nie
potrzebuj praktycznie adnej

wilczak
pielgnacji przyci pazury,
sprawdzi oczy, spojrze, czy
ogon jest z tyu, a pysk z przodu
i to wszystko.
Wilczyca jest jego matk. Ojcem owczarek niemiecki. apka w gr Odziedziczone po dzikich
przodkach wybujae zmysy
kto po przeczytaniu Biaego Ka nie marzy o posiadaniu wiernego
sprawiaj, e nic nie ujdzie ich
p-wilka p-psa? Wikszo wyrasta z takich marze, ale nie wszyscy. uwagi. Mona z penym zaufa-
Czesi na przykad nie! niem odda im dom pod opiek.
Nie bd zakcay spokoju s-
siadw cigym ujadaniem. Ale
W latach 50. XX wieku, na terenie e wyostrzone zmysy, wielka nie dajcie si zwie tej wilczej
Czechosowacji, rozpoczto prace wytrzymao oraz podporzdko- samowystarczalnoci. Wilczak
nad utworzeniem krzywki wanie przewodnikowi zo si potrzebuje towarzystwa iza-
owczarka niemieckiego z wil- na doskonaego psa subowego. jcia. Pozostawiany sam i bez
kiem. Celem byo uzyskanie psa Generalnie hipotezy okazay si zajcia, pewnego dnia przerobi
dla stray granicznej. Zakadano, suszne, pojawio si jednak mae Wasz ogrd na poryt kraterami

10 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Czechosowacki wilczak
powierzchni ksiyca. Awmi- ny. To s wilki nie oddalaj si od spacer dla niego to jak dla Was
dzyczasie stanie si tchrzliwy stada. W stosunku do nieznanych pjcie po herbat do kuchni.
iagresywny. Bo wilczak do ludzi s bardzo asertywne. Trzeba Poegnajcie wic leniwe popou-
prawidowego funkcjonowania po- woy duo pracy w socjalizacj, dnia, spdzane przed telewizo-
trzebuje swojego stada. I przewod- aby ta nieufno, cenna u stra, rem. Trzeba zamieni telewizor
nika. Pamitajmy cay czas o jego nie przemienia si w lkliwo. na rower, sanki lub bardzo wy-
wilczym pochodzeniu. Prawdziwie magiczn waci- godne buty. I najlepiej od razu,
Specyficzny jest stosunek woci wilczaka jest wytrzymao w momencie zakupu wilczaka
wilczakw do ludzi. I trzeba iszybko regeneracji. Zwierz jest zgocie swj udzia w wycigu
przyzna, e niezbyt ulegy. Jeden zdolne biec 100 km, a po krtkim, kolarskim, biegu narciarskim,
z domownikw zostaje, wich 23-godzinnym odpoczynku jest maratonie lub najlepiej po prostu
przekonaniu, szefem. Wobec ju gotowe do dalszej drogi. Nic idcie na cao: dziesiciobj
przewodnika s posuszne, karne dziwnego, przecie wilki tak maj. bdzie w sam raz.
i chtne do wsppracy. Te cechy Z uwagi na swoj wytrzymao, Wilczak Bo wilczak nadaje si tylko dla
jest wietnym
oraz yw inteligencj naley zdobywaj coraz wikszy krg kompanem ludzi wysportowanych, przedka-
koniecznie wykorzysta poprzez zwolennikw wrd startujcych dla ludzi dajcych aktywny wypoczynek
wysportowa-
staranne szkolenie. Pozostaych wwycigach psich zaprzgw. nych, lubicych w plenerze nad uroki telewizyj-
domownikw traktuj z poufa Naco dzie naley wic wilczako- aktywny nych telenowel. Dla nich bdzie
wypoczynek
swobod dobrego kolegi. S wobec wi zapewni moliwo spoytko- na wieym fantastycznym i najwierniejszym
nich przyjacielskie, a nawet wania nadmiaru energii. Godzinny powietrzu. z wiernych towarzyszem.
wylewne, ale nigdy ulege. Lubi
pieszczoty, przytulanki i wspl-
ne zabawy. Wilczaki s rwnie
nieskomplikowane w kontaktach
z dziemi. Otaczaj je uwan
opiek, pen wyrozumiaoci.
Chtnie si z nimi bawi. Tak jak
ich dzicy pobratymcy hasaj ze
szczeniakami. Dobrze wyszkolony
wilczak wypeni komend szere-
gowego czonka stada, ale tylko
jeeli bdzie mu ona pasowa.
Tojest ta wi stadna, tak dzieje
si wstadzie wilkw.
Wilczaki nie maj tendencji do
ucieczek i samotnych wypraw na
polowanie. Czsto nie przekracza-
j nawet szeroko otwartej furtki, je-
eli nie towarzyszy im kto z rodzi-

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 11

 Pies w ogrodzie
adnej pielgnacji, natomiast
jest doskonaym izolatorem.
Cakowicie zabezpiecza przed
niespodziankami klimatycz-
nymi. ajki s odporne i przez
cae, kilkunastoletnie ycie cie-
sz si dobrym zdrowiem. Nie
maj te adnych wymaga co
do diety. Zwaszcza e posiki
urozmaicaj sobie wasnorcz-
nie upolowanymi gryzoniami.
Zaspokojenie ich potrzeb nie
wymaga wielkiego wysiku ze
strony opiekuna.
ajki s nieskomplikowane
wkontaktach. Nie s mczcymi
wsplokatorami. Nie narzucaj
swojej obecnoci, nie wpychaj
si na kolana. Wrd domow-

ajka owczarek
nikw wybieraj przewodnika,
ktremu s cakowicie oddane
iposuszne. Z du cierpliwo-

syberyjski
ci i pobaliwoci podchodz
do pomysw dzieci, ale nie s
fanatykami wsplnych zabaw.
W stosunku do pozostaych s
Dla wikszoci z nas, ajka to imi dzielnej psiej kosmonautki, agodne i przyjanie nastawione.
W ich obronie bd walczyy jak
ktrej ycie zostao powicone, aby ludzie nadal mogli ciga si
lwy. Ale nie s wylewnymi piesz-
wkierunku Ksiyca. Tymczasem sowo ajka obejmuje du czochami, a raczej niezalenymi
grup psw, szeroko rozpowszechnion na olbrzymich terenach wsplokatorami.
rodkowej ipnocnej Rosji. Jak wic zosta ulubiecem
ajki? Najlepiej zabra j na polo-
wanie. owy maj we krwi. Pasja
Zasadniczo ajki s do siebie dzone przez FCI jako osobne owiecka to podstawowy rys ich
podobne, ale ze wzgldu na rasy. Wygldem przypominaj charakteru. Dlatego doskonale
niewielkie rnice w wygldzie, niewielkich rozmiarw wilki ze sprawdzaj si jako towarzysze
podzielono je na kilka odmian, zwinitym w rogalik ogonem. Ich myliwych. Obdarzone wyjtko-
z czego trzy zostay ju zatwier- sier nie wymaga praktycznie wo czuym wchem, namierz

12 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 ajka owczarek syberyjski
ofiar rwnie precyzyjnie, jak snaj- Pilnowanie podwrka nie moe Wikszoci problemw mona
per przez lunet. Po zwchaniu by jedynym zajciem ajki. Taka zapobiec, waciwie szkolc
zwierzcia, natychmiast rozpoczy- praca jest mao stymulujca iszyb- psa. Konsekwentnie i zdecydo-
naj pocig. Trzeba bardzo uwaa, ko j znudzi. Wtedy pies moe wanie prowadzona ajka szybko
aby nie znikny z pola widzenia. wypuci si na samotn wczg, przyswaja domowy regulamin.
Pocig prowadz wytrwale i zza- poczon z intensywnym kuso- Jest pojtna, uczy si chtnie
wzitoci. Uciekajca ofiara po- waniem. Ewentualne rachunki za iszybko.
chania ca ich uwag. Nie widz, zagryzione kury i podarte nogaw- Najlepszym wacicielem
nie sysz i nie czuj nic innego: ki mog sta si wac pozycj ajki bdzie zapalony myliwy.
woanie waciciela, zmczenie, domowego budetu. Nawet jeli nie Wsplne wyprawy wytworz
bl wszystko pozostaje po drugiej jestecie w stanie polowa, naley siln wi midzy panem apupi-
stronie ich wiadomoci. zapewni ajce moliwo odby- lem. Nie-myliwi mog rwnie
W takiej chwili atwo jest straci wania dugich wycieczek w plener. cieszy si posiadaniem tego
psa. Jeeli zapdzi si na nieznany Podczas tych wypraw naley psu samodzielnego, niewymagaj-
teren nie zawsze potrafi odnale zapewni moliwo biegania. ajki nie s cego izdrowego pieska. Musz
wylewnymi
drog powrotn. Jeeli uda mu si Jeeli boicie si puci psa luzem, pieszczocha-
jedynie zapewni mu odpowied-
osaczy ofiar, wystawia j ujadajc moecie jecha na rowerze albo bie- mi, a raczej ni ilo ruchu oraz staranne
niezalenymi
gono i zawzicie. ajka moe ga razem z nim. Nie prbujcie go wsplokato-
wychowanie.
rwnie wykonywa inne prace jednak wyprzedza. Nie dacie rady. rami.
pomocnicze podczas polowania,
np. bdzie chtnie aportowaa
zwierzyn. Wycignie j zarwno
zkolczastych krzeww, jak z zim-
nej wody.
wietny wch i czujno ajki
mona wykorzysta, mianujc j
strem domostwa. Jednakowo
aktywna dniem i noc, bdzie
penia swoj sub 24 godziny na
dob, 365 dni w roku (a w latach
przestpnych nawet o 1 dzie
duej). Wobec obcych jest bardzo
nieufna nie wchodzi w rachub
przekupienie jej smakoykiem.
Kady obcy, ktry wzbudzi niech
ajki, naraa si na bliski kontakt
zjej zbami. Ae bywa porywcza
inie zna si na artach, moe by
to raczej bolesne dowiadczenie.

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 13

 Pies w ogrodzie
Wygld mastifa tybetaskiego
wzbudza z jednej strony respekt,
z drugiej sympati. Z imponuj-
cej sylwetki wrcz promieniuje
pewno siebie i opanowanie.
Kosmate czarne futro, czsto
zciekawymi rudymi znaczeniami
tworzcymi drugie oczy, kryza
sierci wok szyi, idealnie syme-
trycznie rozoone umaszczenie
dopeniaj wygldu. Szata mastifa
jest bardziej zbliona do ludzkie-
go wosa ni psiej sierci, dlatego
te psy uchodz za hipoalergiczne.
Niewielkie oczy i opadajce uszy
nadaj potnej gowie tajemni-
czy, wschodni rys.
Mastify s cakowicie odporne
na cikie warunki pogodowe.

Mastif tybetaski
Nawet podczas siarczystych
mrozw bd szczliwe, mogc
przebywa na dworze. Natomiast
naley pamita, e wi pomi-
Mastif tybetaski to rasa obrosa w legend. Ponura sawa dzikiego dzy mastifem a jego wacicielem
zwierzcia, gotowego rozszarpa nieuwanego gocia bez chwili zawsze opieraa si na bliskoci.
W Tybecie psy pilnujce wioski,
wahania, otaczaate psy jeszcze przed ich przybyciem do Europy.
snuy si swobodnie midzy
Jak to zwykle z legendami bywa, tkwio w tych opowieciach jedynie
namiotami lub byy wizane
ziarenko prawdy. uwejcia domostwa, ale nigdy
nie byy izolowane. Nawet
jeeli nie zajmowano si nimi
Niewiele ras cieszy si tak bogat i dziko oraz ponadprzecitn bezporednio i nie obdarzano
bibliografi. Listy, dzienniki wielko. Gdy jednak okazao si, czuociami, mogy uczestniczy
iksiki z podry wspominaj e pierwsze sprowadzone egzem- w yciu spoecznoci. Nic wic
o niej wielokrotnie, zaczynajc plarze nie maj rozmiarw osa, dziwnego, e rwnie dzi czuj
od staroytnoci a po wiek XIX. aw dodatku zachowuj si tak si penoprawnymi czonkami
Opisywana przez takie autorytety, samo, jak inne psy strujce, d- grupy. Mastif musi mieszka
jak chociaby Marco Polo. Wszy- ni nowinek Europejczycy przeyli wogrodzie, ale absolutnie nie
scy podkrelali niebywa agresj bolesne rozczarowanie. moe by zamykany w kojcu. Jeli

14 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


bdzie mg swobodnie przemie-
rza teren, uczestniczy w ogrodo-
wych eventach, a bud bdzie
mia umieszczon tak, aby sysza
rodzin, kiedy ta przebywa w domu,
stanie si niezawodnym towarzy-
szem. Cho wie si z tym pewne
niebezpieczestwo. To bardzo inteli-
gentny pies, wic gdy tylko usyszy
rozmow o organizowaniu imprezy
przestanie je karm. Po co, skoro
bd kiebaski?
W rodzinie mastif jest oddanym
przyjacielem, czuym, agodnym
iserdecznym. Jeeli trafi do ludzi,
ktrzy potrafi nawiza z nim
bliski kontakt, zachowuje si w ich
obecnoci raczej jak rozbawiony
szczeniak, ni grony wojownik.
Skacze, zachca do zabawy, a wyra-
finowanymi metodami wypraszania
pieszczot zawstydza najbardziej
utalentowane koty. Wykazuje du
cierpliwo w stosunku do dzieci.
Natomiast w obecnoci obcych
wychodzi z niego Mr. Hyde. Wsto-
sunku do nieznanych sobie ludzi
pozostaje zawsze peen rezerwy,
czasami wrcz agresywny. Bardzo
czujny, nie przepuci przez ogrd
adnego intruza. Kadego zaanonsu-
je gonym szczekaniem.
Szczeni mastifa naley socja-
lizowa i uczy posuszestwa od
pierwszych dni pod wsplnym
dachem. Nie wolno traktowa go
srogo i brutalnie. Trzeba natomiast
wykaza si elazn konsekwencj
i zdecydowaniem. Od pierwszych
Mastif tybetaski
Szczeni naley socjalizowa i uczy
posuszestwa od pierwszych dni
podwsplnym dachem.
Wygld mastifa wzbudza respekt.
dni naley jasno i wyranie dawa
mu do zrozumienia, kto tutaj jest
gwnym lokatorem. I cho nigdy
nie stanie si bezwoln maszynk,
to moe by posusznym domowni-
kiem. Systematyczn prac mona
nauczy go tolerowa naszych
goci. Tolerowa, ale nie traktowa
zprzyjacielsk poufaoci.
Wydaje si, e opisywana, wybu-
jaa agresja mastifw tybetaskich
bya kwesti wychowania i wyni-
kaa z warunkw ycia nepalskich
wacicieli. W rzeczywistoci
nie maj one charakteru bardziej
dzikiego, ni inne psy strujce.
Proponuj jednak nie lekceway
starych historii, a traktowa je jako
przestrog. Tak na wszelki wypa-
dek.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 15
 Pies w ogrodzie
Obowizujcy do dzi wzo-
rzec rasy powsta w 1899 roku
i od tamtego czasu ten pies si
praktycznie nie zmienia! Co
prawda w latach 20. XX wieku
nadmierna popularno rasy
przyczynia si do pogorszenia
jego charakteru, ale na szczcie
podczas I wojny wiatowej,
owczarek zda na medal egza-
min ze wsppracy z wojskiem
i coraz czciej by postrzegany
jako doskonay pies subo-
wy.Wprowadzone po wojnie
testy psychiczne poprawiy
sytuacj w rasie ibardzo j usta-
bilizoway.
Owczarek niemiecki jest
psem silnym, mao wymaga-

Owczarek
jcym ibardzo wytrzymaym.
Uminione ciao na potnych
apach, wilcza gowa i powany

niemiecki
wzrok. Wystarczy raz na niego
spojrze, aby poczu atawi-
styczny szacunek inie zawiera
bliszych kontaktw bez zezwo-
Psi celebryta, marzenie milusiskich. Dla pokolenia wychowanego lenia. I oto chodzi, bo owczarek
niemiecki jest wspaniaym str-
naCzterech pancernych sta si niemal synonimem czworononego
em, wdodatku, dziki gstej
przyjaciela. Kademu, kto podziwia jego wyczyny wydaje si, e wie sierci igrubemu podszerstkowi
o rasie wszystko. Ale szklany ekran sprytnie koloryzuje rzeczywisto, caorocznym. Niestraszna
czywic naprawd znamy owczarka niemieckiego? mu ani jesienna plucha, ani
zimowe mrozy, stosunkowo
najgorzej znosi letnie upay.
Due, silne, zdolne do obrony kiem, to moemy na niego Czujny i peen energii, bdzie
std psy owczarskie opisywa- patrze, jak na ich duchowego niestrudzenie strzeg ogrodu,
liju autorzy staroytni. Nawet spadkobierc oraz partneraludzi regularnie patrolujc granice.
jeeli owczarek niemiecki nie w naprawd cikiej i niebez- Dostrzee kady ruch przy
jest ich bezporednim potom- piecznej pracy. ogrodzeniu i pobiegnie spraw-

16 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Owczarek niemiecki
dzi, co si dzieje, a zagroenie w peni wykorzysta jego moli-
obwieci gonym szczekaniem. woci zapiszmy si na szkolenie
Naley otym pamita urzdzajc specjalistyczne, sportowe lub
ogrd i aby nie odnotowa strat ratownicze. Takie hobby przynie-
w cennej rolinnoci, zostawi sie wiele radoci zarwno psu, jak
psu ciek wzdu ogrodzenia, wacicielowi.
zwaszcza od strony ruchliwego Owczarek niemiecki nie potrze-
chodnika. Ogrodzenie natomiast buje skomplikowanych zabiegw
musi by wysokie i mocne, gdy kosmetycznych. Raz w tygodniu
owczarki maj tendencj do ucie- dobrze jest psa wyczesa, aby
czek i wczgostwa. A podczas usun wypadajcy podszerstek.
tych eskapad nie zachowuj si Jest to szczeglnie wane wokre-
przyjanie wobec obcych. sie linienia. Rasa ta cieszy si
Owczarek niemiecki bdzie dobrym zdrowiem, najwikszym
Jeli chcemy w peni wykorzysta jego moliwoci,
chtnie wsppracowa z czowie- problemem jest dysplazja biodro- zapiszmy go na specjalistyczne szkolenie.
kiem, a obdarzony du inteligen- wa, skorelowana z nadmiernym
Owczarek niemiecki jest psem silnym,
cj szybko nauczy si wykony- ktowaniem tylnych koczyn. mao wymagajcym i bardzo wytrzymaym.
wania polece. Ale tylko wtedy, Niewymaga adnej specjalnej
kiedy czowiek obejmie funkcj diety.
przewodnika. Szkolony owczarek Owczarek niemiecki jest tak ty-
bdzie posusznym i zdyscypli- powy i tak zakorzeniony w naszej
nowanym psem, jeeli jednak wiadomoci, e czsto mwic
zaniedbamy jego wychowanie sta- pies, mamy przed oczami wanie
nie si samowolny. Moe zacz jego. Z typow dla psa inteligen-
traktowa sabszych czonkw cj, przysowiow wiernoci,
rodziny jak stado owiec, zagania chci suenia czowiekowi.
do domu, chroni przed gomi. Onwanie czy wsobie nasze
A to nie jest sytuacja podana. o psie wyobraenia. To najnor-
Musimy pamita, e dla dawne- malniejszy na wiecie pies i tylko
go psa pracujcego bezczynno niezwyka popularno tej rasy,
i brak kontaktu z czowiekiem s zdolno uczenia si, jej inteli-
nieznone. Nuda, brak szkolenia gencja i wrodzone umiejtnoci
i zajcia wywoaj frustracj, sprawiy, e sta si bohaterem
awkocu agresj. Nawet jeeli wielu filmw. Ale to nieprawda,
pies mieszka w ogrodzie, musimy e nieodcznym atrybutem tej
codziennie zabra go na spacer rasy jest niesamowita ch do jaz-
poczony z wiczeniami. Nauka dy radzieckim czogiem, zamie-
podstawowych komend, to abso- niana od czasu do czasu na tylne
lutne minimum. Jeeli chcemy siedzenie radiowozu.

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 17

 Pies w ogrodzie
ce stad owczarki grskie, nawet
nalece do rnych ras, s do
siebie podobne. Charakteryzuje
je atletyczna sylwetka, pikne
biae futro i suszny wzrost.
Wtak wyrwnanej populacji,
hodowla bezpapierowych
psw, wietnie udajcych ro-
dowodowe, nie nastrczatrud-
noci. Skupmy si jednak na
kwestii przydatnoci owczar-
ka podhalaskiego jako psa
przydomowego. Na pewno nie
uda si przerobi podhalana na
pieska pokojowego. Zbyt bardzo
ceni sobie swobod i przestrze,
aby dobrze czu si zamknity
w czterech cianach. Gabaryty
te jakby nie te. Zwaszcza e

Owczarek
potrzebuje duo ruchu.
Jedwabista sier, poza eleganc-
kim wygldem, zapewnia mu

podhalaski
doskona ochron przed zimnem
i wilgoci.Bdzie szczliwy, jeli
zakwaterujemy go wbudzie i po-
zwolimy obj ochron podwr-
Od przeszo wieku panuje moda na Zakopane. Swoim oryginalnym ko. Pamitajmy jednak, e ceni
sobie bardzo towarzystwo. Z tego
folklorem i malownicz panoram przyciga tumy turystw.Wrd
wzgldu nadaje si bardziej na
pamitek oferowanych przez obrotnych grali mona znale mae, stra przyboczn, ni na wysuni-
sodkie, biae kuleczki. Wkrtce przestaj by mae. Sodkie te. t placwk garnizonu graniczne-
Niestety, dua cz nabywcw dopiero wtedy zadaje sobie pytanie, czy go. Mwic mniej obrazowo: buda
owczarek podhalaski to odpowiedni pies na ich warunki. Proponuj musi si znajdowa obok domu,
wic zapozna si z t ras, zanim pojedziecie znowu do kurortu. a nie wodlegym kcie ogrodu.
Owczarek podhalaski ma do
wysoki prg pobudzenia, nie b-
Oczywicie, tekst niniejszy doty- podkreli, bo planowa hodowla dzie z byle powodu biega wzdu
czy tylko i wycznie psw zzare- podhalana dugo napotykaa na potu, ujadajc jak szalony. Nie
jestrowanych hodowli. Naley to opr niepokornych grali. Strzeg- pasjonuje go te rozkopywanie

18 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Owczarek podhalaski
grzdek. Silny instynkt obroczy wczeniej czy pniej zaowocuje po deszczu lub wytarzanie si
i zapa do pracy plasuj go wrd niepotrzebnym atakiem. Podobne wzdechej rybie. Przy ukadaniu
najlepszych psw strujcych. efekty moe przynie zaniecha- diety trzeba uwaa, aby psa nie
Jego aktywo wzrasta nocami. Idc nie podstawowej socjalizacji. przekarmia. Otyy podhala-
spa, moecie by pewni, e patro- Bez niej nie wyksztaci pewnoci czyk traci zapa do pracy, a wraz
luje okolic z uwag i czujnoci. siebie ipoczucia siy. Cechy te s z ni rado ycia. e o zdrowiu
Podhalaczyki nawizuj bar- niezbdne u dobrego psa stru- nie wspomn...
dzo przyjazne kontakty zopie- jcego, pozwalaj mu waciwie Pikny, nienobiay pies, im-
kunami. Ten miy, serdeczny ocenia zagroenie i reagowa ponujcej wielkoci, budzi pozy-
pies szybko staje si najlepszym adekwatnie do sytuacji. tywne uczucia. Samo patrzenie
przyjaciele rodziny. Zwaszcza e Owczarek podhalaski nie ma na niego sprawia przyjemno.
byskawicznie poznaje jej czon- duych wymaga. Sier jest atwa Dla swojej rodziny jest oddanym
kw i wszystkich traktuje ztak do wyczesania, a jej pielgnacja obroc i serdecznym przyjacie-
sam atencj iprzywizaniem. polega gwnie na usuwaniu lem, godnym penego zaufania.
Wszystkich, bez wyjtku, wcznie martwego, wypadajcego wosa. Podhala- ycie z nim pod jednym dachem
zkotami, fretkami i innymi papu- Ewentualn kpiel zarezerwuj- czyki nawizuj na pewno przyniesie wiele
bardzo przyj-
go-wo-winkami. Szczeglnie my na wypadki specjalne, np. zane kontakty radoci.
ciepe kontakty cz go z dziemi. wyjtkowo kuszc kau bota zopiekunami.
Bawic si znimi jest wyjtkowo
cierpliwy idelikatny. Obserwujc
podhalany mona odnie wra-
enie, e rozczulaj je wszelkie
sabe, bezbronne stworzonka.
Wkontaktach zobcymi podhala-
czyk zachowuje peen godnoci
dystans. Jednak w chwili zagroe-
nia rzuca si do obrony bez chwili
wahania, walczy nieustpliwie
i bezpardonowo. Obce jest mu
poczucie strachu.
Inteligencja tej rasy pozwala
na dowolne szkolenie. Owczarek
podhalaski jest pojtny i szybko
przyswaja wiedz. Konsekwentnie
wychowany staje si posusznym
podopiecznym.Natomiast zanie-
dbanie wychowania moe mie
opakane skutki. Utrata kontroli
nad silnym, samodzielnym psem

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 19

 Pies w ogrodzie
stepw. Codziennie patrzy
woczy niebezpieczestwu,
stajc do walki z drapienika-
mi. Ekstremalne warunki ycia
na drodze niemal naturalnej
selekcji uksztatoway ras siln,
odporn, szaleczo odwan
isamodzieln. Wraz z postpem
nowoczesnoci dawny styl ycia
odchodzi w zapomnienie, ara-
sie grozi wyginicie. Przetrwa
jedynie wtedy, gdy znajdzie
sobie miejsce we wspczesnej
spoecznoci.
Zawodem, ktry najlepiej
pasuje do aabajowskiego CV jest,
bez wtpienia, agent ochrony.
Posurowym klimacie panuj-
cym w Azji rodkowej, ycie

Owczarek
wpolskim ogrdku to dla niego
buka z masem. Nasze mrozy nie
robi na azjacie najmniejszego

rodkowoazjatycki
wraenia. Ale w przeciwiestwie
do innych zimolubnych ras,
dobrze znosi rwnie letnie upay.
Organizm aabaja jest wyjtkowo
Uwany, surowy i niezbyt przyjacielski, zimny wyraz oczu. Nieruchoma odporny na czynniki zewntrzne.
Te psy praktycznie nie choruj.
postawa, napite minie, gotowo do natychmiastowej reakcji.
Azjata nie wyglda na wystawow
A jednoczenie ten spokj wynikajcy z przewiadczenia, e nic pikno. Jego wygld rodzi raczej
niespodziewanego nie moe si wydarzy, bo przecie wszystko pytanie, czy czasem jego arysto-
zostao przewidziane i jedynie jaki szaleniec mgby prbowa. kratyczna matka nie miaa chwili
James Bond? Tak, ale w wersji na cztery apy. zapomnienia z kim z podwrka.
Ale imponujce rozmiary, potna
gowa i to zowrogie spojrzenie
Owczarek rodkowoazjatycki olbrzymich stad przed wilkami. zniechcaj do konfrontacji.
(zwany potocznie aabajem) Dzieli ze swymi opiekunami Poza szalecami o skonnociach
powsta, aby peni trudn i nie- trudy nomadycznego ycia wnie- samobjczych, intruzi z daleka
bezpieczn sub przy ochronie przyjaznym klimacie azjatyckich omijaj posiadoci strzeone

20 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Owczarek rodkowoazjatycki
przez te psy. Zwaszcza e nieprze- wielk mioci i przywizaniem. pozwolicie azjacie na blisko,
kupny str nie da si uagodzi czy To przebywanie razem polega na stanie si niezawodnym przyja-
podtru smakoykiem. Od obcego, zajciu miejsca, tak blisko jak si cielem. Kadego czonka rodziny
po prostu, nie przyjmie pokarmu. da i uwanym obserwowaniu. Jego traktuje delikatnie i uprzejmie,
Onie, przepraszam, przyjmie. obecno jest do tego stopnia dys- chocia bez wylewnoci. Serdecz-
Ale razem z ca doni. Bo azjata kretna, e mona o niej zapomnie. niej podchodzi jedynie do dzieci.
nie lubi obcych. Nie nabiera do Ale pozbawiony moliwoci kon- Przyjani si z kotami, natomiast
nich zaufania, nawet na polecenie taktu, staje si smutny i osowiay, niekoniecznie zaakceptuje innego
waciciela. Myli samodzielnie. a z czasem agresywny. Dlatego nie psa, zwaszcza rwnie duego.
Opanowany i zrwnowaony, wolno go skaza na samotno, Azjata jest niewymagajcym
najczciej waciwie ocenia sytu- w kojcu gdzie na kocu ogrodu. Aabaj i niekopotliwym przyjacie-
acj. Aleniektre gesty, przyjte Zreszt prawie na pewno bdzie jest psem lem, doskonaym strem. Ale
odwanym,
za zgodne z ludzk etykiet, mog zniego ucieka. Moe wtedy zacz spokojnym powinien znajdowa si jedynie
wzbudzi jego niepokj. Wtakiej pilnowa wikszego terenu, np. i zrwno- wrkach odpowiedzialnych
waonym.
chwiliinterweniuje byskawicznie osiedla. Taka sytuacja nie jest kom- Czujny, potrafi ludzi o zrwnowaonym charak-
ibez ostrzeenia. Ae nie zna si na fortowa dla wzitych pod opiek byskawicznie terze icharyzmie niezbdnej do
reagowa na
artach, atak moe by niebezpiecz- ssiadw, moe te skoczy si potencjalne
konsekwentnego prowadzenia
ny. Kady waciciel azjaty zapra- niebezpiecznym wypadkiem. Jeeli zagroenie. psa.
szajc goci musi o tym pamita.
Psa trzeba wychowywa bardzo
konsekwentnie. Musi by wyszko-
lony tak, aby reagowa na kade
polecenie. W razie najmniejszej
wtpliwoci, czy dajecie sobie rad
z psem, naley rozpocz od po-
cztku nauk pod okiem specjalisty.
Przy tej rasie nie wchodzi wrachu-
b oddanie psa na szkolenie. Prze-
wodnikiem musi by waciciel.
Nie jest to rasa dla ludzi niepew-
nych siebie, o sabej psychice czy
nerwowych.
Ten diaboliczny portret agodzi
obraz azjaty w krgu rodzinnym.
W domowym zaciszu jest spokojny
i niekopotliwy. Sam w ogrodzie,
zaszywa si w jakim kciku. Wy-
korzysta kad okazj, aby poby
przy opiekunach, ktrych darzy

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 21

 Pies w ogrodzie
trasach. Tam naby wytrzymaoci.
Tam te, chcc unikn ciosw
racic i rogw nauczy si zwinno-
ci zaskakujcej u psa o tej masie.
Kiedy kolej przeja transport
byda, rasa prawie wygina.
Naszczcie, rottweiler okaza si
psem szeroko uzdolnionym iszyb-
ko rozsta si z bezrobociem.
Inteligentny, atwo daje si
szkoli i chtnie wsppracuje
zczowiekiem. A wyszkolony,
staje si karnym podopiecznym,
bezwzgldnie i posusznie wy-
konujcym wszystkie polecenia.
Imona na nim polega w kadej
sytuacji. Jest te psem wszech-
stronnym. Wrubryce zawd
miao moe napisa: policjant,

Rottweiler
celnik, ratownik, przewodnik
niewidomych. Krtko mwic, to
pies pracujcy adnej pracy si
nie boi. Skd wic ta grona sawa
Nagonione przypadki pogryzie i zagryzie sprawiaj, e rottweilera wspczesnego psa Baskervil-
otacza sawa czarna jak smoa. Opini t, bez wtpienia krzywdzc, lew?
Jak zwykle, zawinili ludzie.
zawdzicza nieodpowiedzialnym hodowcom oraz wielkiej popularnoci
DoPolski moda na t ras przy-
w rodowisku prostych macho, gdzie tpa sia fizyczna stanowi
bya w latach 90., rwnoczenie
najwysz warto. z boomem na grupy mafijne, zaj-
mujce si wymuszeniami, nar-
kotykami czy walkami psw. Po-
Nie moe dziwi, e wrd mi- gowa, szeroka klatka piersiowa, trzeba byo psw agresywnych,
onikw kulturystyki atletyczna przysadzista sylwetka, a przy tym zaczepnych i chtnych do bjek.
sylwetka rottweilera budzi uzna- elegancja ruchu, dua zwinno Z sytuacji skorzystali pseudo-
nie. Harmonijna budowa i prce i sprysto sprawiaj, e to hodowcy, masowo produkujc
si pod skr minie wiadcz prawdziwy przystojniak, wrcz szczenita, bez adnej selekcji
o sile i wielkiej sprawnoci fizycz- hollywoodzki gwiazdor. rodzicw. A waciwie selekcja
nej. Krtka czarna sier z rudymi W przeszoci, zatrudniany by bya, ale polegaa gwnie na
podpaleniami, mocna zgrabna do przeganiania stad na dugich wyborze osobnikw najbardziej

22 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


agresywnych. Gosy prawdziwych
mionikw rasy, zwracajcych
uwag na psucie charakteru, dugo
pozostay bez odzewu. Dopiero
kolejne tragedie ujawniy istnienie
problemu. Niestety, prbujcy go
rozwiza poszli na skrty: rottwe-
iler zosta uznany za ras niebez-
pieczn. Cho tak naprawd do
dzi nie wiadomo dlaczego. Boma
due zby?
A rottweilery absolutnie nie s
agresywne. Owszem, maj ywy
temperament i silnie rozwinity
instynkt obronny. Nie przepadaj
za obcymi i s zaczepne wobec
innych psw. Ale jednoczenie
s opanowane, a wobec ludzi na-
stawione pokojowo. Nie atakuj
bez powodu, intruza przywitaj
gonym szczekaniem, ale decy-
zj o dalszych krokach pozosta-
wi wacicielowi. Wrodzinie
przyjacielskie, agodne itowa-
rzyskie.
Mimo krtkiej sierci, jest od-
porny na kaprysy pogody i moe
mieszka na dworze, ale musimy
mu codziennie zapewni nasze
towarzystwo. Bo wielkim bdem
jest zamknicie rottweilera wod-
osobnionym kojcu iwypuszczanie
go na noc. To bardzo wraliwy
pies i wymaga bliskiego kontaktu
zludmi. A jeeli ma by praw-
dziwym przyjacielem rodziny,
musi pochodzi z dobrej hodowli,
po spokojnych i ustabilizowa-
nych rodzicach a take musi by
systematycznie socjalizowany oraz
szkolony. Wwychowaniu tego psa
szczeglnie konieczna jest konse-
kwencja, spokj i zdecydowanie.
Nigdy te nie wolno rozbudza
Rottweiler
Rottweiler wnim agresji. Opanowany,
ma ywy
temperament stateczny i cierpliwy waciciel
i silnie rozwi- bdzie si cieszy zrwnowao-
nity instynkt
obronny.
nym, rozsdnym, bezwzgld-
nie wiernym i niezawodnym
To pies towarzyszem. Jeeli jednak kto
ozrwnowa- ma wtpliwoci, czy podoa
onej psychice,
wymagajcy
wychowaniu rottweilera, niech
odpowiedniego wybierze psa o sabszym cha-
i konsekwent- rakterze.
nego podejcia.
Niewiele ras zostao tak
skrzywdzonych przez czowie-
ka, jak rottweilery. Najpierw
przerobiono je niemal na krwio-
ercze potwory. Potem odpowie-
dzialnoci za ludzk gupot
obarczono same psy, wskazujc
na ich rzekomo wrodzon
agresj. Aleprawda jest taka, e
niewiele jest ras o tak wspania-
ym charakterze. Bo rottweiler to
jest poprostu Go!
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 23
 Pies w ogrodzie
Mocna, harmonijna sylwetka
wiadczy o sile i odpornoci psa.
Z reguy sama aparycja wystar-
cza, aby zniechci intruza do
wtargnicia na teren. Grony wy-
gld podkrela kolor: wikszo
nowofundlandw jest czarna
(cho zdarzaj si ibrzowe). G-
ste futro z grubym podszerstkiem
wymaga, co prawda, starannego
i czasochonnego wyczesy-
wania, za to doskonale chroni
przed wilgoci i zimnem. Nawet
prawdziwie polskie zimy nie
wygoni go zogrodu. Nowofun-
dland nie tylko moe, ale wrcz
powinien przebywa cay czas na
zewntrz. Bo to po prostu lubi.
Ceni sobie przestrze, ktrej nie

Nowofundland
zapewni mu najwikszy nawet
salon. Alena zewntrz domu
nie oznacza poza rodzin.
Towarzystwo iprzyja s dla
Kademu, kto marzy o posiadaniu niedwiedzia proponuj zaprzyjani nowofundlanda tak wane, jak
si z nowofundlandem. Po pierwsze: bezpieczniejsze. Po drugie: jedzenie. Bezwzgldnie wymaga
codziennego, serdecznego i pe-
przyjemniejsze. Rwnie potna kupa futra, zakoczona pyskiem,
nego ciepa kontaktu z czowie-
ktry zdaje si umiecha do ludzi, po przeciwnej stronie machajca
kiem. Pozbawiony go staje si
dodatkowo ogonem. Wzbudza zaufanie, respekt i nieodpart ch prawdziw kupk nieszczcia:
przytulenia. Prawdziwego misia przypomina nie tylko wygldem, smutn i osowia. Potrzeb
ale rwnie si, naszczcie poczon z dobrodusznoci. ruchu zaspokoi cakowicie
Spokojny, zawsze zrwnowaony pies, bezbdnie oceniajcy moliwo biegania po ogrodzie.
sytuacj, rozpoznajcy prdy morskie, radzcy sobie z kad fal by A e jest psem pewnym siebie
fantastycznym towarzyszem pooww. Dawny pies rybakw pozosta idystyngowanym, nie bdzie, jak
byle (sorki wszystkie terrie-
mionikiem wodnych przygd. Dziki wielkiej odwadze, czsto peni
ry) terrier, biega przy pocie,
funkcj bohaterskiego ratownika. Nas jednak nie interesuje tania wciekle ujadajc. To poniej
bohaterszczyzna, tylko moliwo posiadania niedwiedzia w ogrodzie. jego godnoci. Bdzie jednak
szczliwy, mogc towarzyszy

24 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016

 Nowofundland
wacicielom na spacerach. Jeeli Dziki wspaniaemu charakterowi sowe, bez specjalnej diety. Nato-
i imponujcemu wygldowi, cieszy
w dodatku znajdzie si w okolicy si niesabnc popularnoci.
miast miska musi by obszerna,
jaki zbiornik wodny, w ktrym aby pomieci obfity posiek.
mgby czasami popywa, bdzie Alenowofundland potny
si czu jak w psim raju. Uwaajmy nieznaczy nowofundland oty-
jednak, aby nie prbowa ratowa y. Generalnie ciesz si dobrym
pywakw wbrew ich woli! Albo zdrowiem. Jedynym problemem
zaaportowa nam ze rodka jeziora zdrowotnym jest wszechobecna
kajaka z zaog. Tak po prostu, u duych ras dysplazja biodro-
wramach zrobienia nam przyjem- wa. Przy zakupie szczenicia
noci. Nie na prno jego drugie naley zwrci uwag na badania
imi brzmi wodoaz. rodzicw.
Nowofundland, wbrew straszne- Mwic krtko: agodny, nie-
mu wygldowi, jest psem niebywale kopotliwy olbrzym, cakowicie
agodnym. Lubi wspprac z czo- odporny na kaprysy pogody, jest
wiekiem, wszelkie komendy wyko- doskonaym psem do rodzinnego
nuje karnie, posusznie idokadnie ogrodu. To jeden z najcudow-
niczym zdyscyplinowany marines. Wodoazy nie maj adnych niejszych zwierzakw, ktre
Obdarzony du inteligencj, cht- specyficznych wymaga. Jedzenie mog sta si czonkiem ludzkiej
nie i atwo si uczy, przejawiajc moe by naturalne lub przemy- rodziny.
szczeglny talent do aportowania.
Nie liczmy natomiast, e zostanie
mistrzem agility. Zewzgldu na
masywn budow ciaa wymaga-
jce zwinnoci sporty ruchowe nie
s dla niego. Za to jest cudownym
psem rodzinnym: uwielbia dzieci,
opiekuje si nimi czule i delikatnie.
Jeeli wic wracacie pno z pracy
i nie chcecie aby dzieci spdzay
samotne popoudnia, wietnym
rozwizaniem jest zatrudnienie no-
wofundlanda jako niaki. Na pewno
nie skrzywdzi ani dziecka, ani
zaproszonych przez niego kumpli.
Obecno spokojnego, zrwnowao-
nego kudacza, oimponujcym wy-
gldzie da im dodatkowo poczucie
bezpieczestwa.

Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 25

 Pies w ogrodzie
pieczestwo to takie, e bd
prboway zaliza go na mier.
Chocia s oddane swojej rodzi-
nie caym sercem, nie s zdolne
obroni jej przed intruzami. Za to
s cudownymi przyjacimi.
Samojed to wymarzony pies na
pierwszego wasnego podopiecz-
nego. agodnym, niewielkim
pupilem moe si zajmowa
nawet 910-letnie dziecko. I nie
ma adnych przeszkd, aby na
spacery z samojedem chodzio
wanie ono. Wycieczki po okolicy
uszczliwi psa, a dla naszej
pociechy mog sta si pretekstem
do spotka z kolegami, zwaszcza
e pogodny pies chtnie przyczy
si do zabawy grupy dzieci. Samo-

Samojed
jed potrzebuje duo ruchu ijest
zawsze chtny do dziaania, nie
naley si wic obawia, e zbyt
dugi spacer go zmczy.
Samym swoim wygldem wzbudza entuzjazm. Doskonale biae, mikkie Samojed nie cierpi bezczynno-
futro, puchaty precel ogona, czarny nos, niby z plastiku, i umiechnity ci. Nie bdzie caymi dniami le-
a na kanapie uznajc, e najcie-
wyraz pyska wszystko w postaci samojeda jest klasycznie pluszowe.
kawszym zajciem jest gubienie
sierci i pokrywanie lin pilota
od telewizora. To po prostu ideal-
Nie naley jednak tych puchatkw silnego, wytrzymaego i bardzo ny kompan dla kadego czonka
lekceway. Zostay uksztatowa- pracowitego psa. rodziny przez cay dzie chtnie
ne na drodze niemal naturalnej Ale psa przede wszystkim do potowarzyszy kademu podczas
selekcji, w trudnych warunkach zabawy. Serdeczny umiech, prac w ogrodzie, przy rozpalaniu
pnocnej Syberii, jako psy do rysujcy si na jego pysku, to adne grilla, wybiega si na spacerze,
wszelkiej pracy. Pomagay przega- oszustwo dla zmylenia przeciw- a po powrocie do domu wcale
nia stada reniferw, poloway na nika. Samojedy po prostu kochaj niezmczony przyniesie kapcie
szkodniki, cigny sanki. W ten ludzi. Wszystkich ludzi. Kadego ijeszcze zrobi herbat. Wic po-
sposb, po koczowniczym plemie- napotkanego obdarzaj natychmiast zostawiony na cae dnie samotnie
niu Samojedw odziedziczylimy swoj czuoci. A jedyne niebez- w ogrdku, bez adnego zajcia,

26 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


bdzie wrcz umiera z nudw. Nie
wiadomo, jakie gupoty mog mu
wtedy przyj do gowy. Wnajlep-
szym razie, przerobi ogrdek na
zbiorowisko smtnych, poobgryza-
nych gazek. W najgorszym, uda
si na eskapad w poszukiwaniu
zajcia. A e jest bardzo samodziel-
nym i odwanym psem, wycieczka
moe by dugodystansowa i wiza
si z licznymi niebezpieczestwa-
mi. Jeeli raz odkryje przyjemno
pync zwczgi, wybierze si na
gigant przy kadej sposobnoci.
Jego pasj do pracy oraz inteligen-
cj moemy wykorzysta w szko-
leniu. Mona go nauczy zabawy
freesbee czy pieczk. Zradoci
wemie udzia w wycigach psich
zaprzgw. Nie jest tak wybitnym
pocigowym,jak husky czy
malamut, nie naley wic liczy na
sportowe laury. Ale jest to przyjem-
ny izdrowy sposb spdzania wol-
nego czasu. Rwnie chtnie uprawia
razem z wacicielem jogging, jazd
na rowerze, czy coraz popular-
niejszy nordic walking. Przymilny
i towarzyski, bdzie si stara ze
wszystkich si sprawi wacicielo-
wi przyjemno.
Aby zburzy ten idylliczny
portret, naley wspomnie opo-
wanej wadzie. Samojed to pies
samowolny i uparty. Poddaje si
szkoleniu chtnie, ale nigdy nie
stanie si bezwzgldnie posusznym
narzdziem. Jeeli jakie polecenie
Samojed
nie bdzie mu odpowiadao, po
prostu go nie usyszy. Ja nazy-
wam to selektywn guchot.
Co prawda, nieposuszestwo
utej przyjacielskiej rasy nie wie
si z adnym zagroeniem dla
otoczenia, niemniej wymaga kon-
sekwentnego prowadzenia.
Szata samojeda wymaga
starannej pielgnacji, zwaszcza
u modych psw (u dorosych
wystarcza solidne wyczesanie raz
w tygodniu). Za to chroni przed
niespodziankami klimatycznymi
lepiej, ni kombinezon narciarski.
Dziki niej samojed moe spdza
w ogrodzie 365 dni w roku, nawet
najbardziej siarczyste mrozy nie
s mu straszne.
Uroczy, puchaty piesek jest
Samojed ucielenieniem marze o psim
nie cierpi
bezczynnoci, pupilu. Pogodna i przyjacielska
uwielbia zaba- natura sprawia, e jest doskona-
wy na wieym
powietrzu.
ym podopiecznym, nawet dla
tych, ktrzy nigdy wczeniej nie
mieli okazji cieszy si towarzy-
stwem zwierzcia.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 27
 Pies w ogrodzie
Rambo, prawdziwy twardziel.
Krtka sier jest atwa wpie-
lgnacji, a dziki duej gstoci
i cieplutkiemu podszerstkowi,
doskonale chroni przed zimnem.
Majc shib, weterynarza odwie-
dza si tylko z okazji kolejnych
szczepie, gdy ciesz si one
prawdziwie koskim zdrowiem.
Shiba mocno przywizuje si
do waciciela i jest ca dusz
oddany swojej rodzinie. Ale jego
niezaleny, rogaty charakter
niejednokrotnie prowadzi do
konfliktw. wiadomy dokona-
nego nieposuszestwa, chwyci
si kadej metody, wcznie
zcyrkowymi wygibasami, aby
udobrucha rozgniewanego wa-

Shiba Inu
ciciela. Nie naley, jednak udzi
si, e wyraa skruch, czy ch
poprawy. Shiba jest przekonany
o swojej racji i susznoci wasne-
Na pierwszy rzut oka, ten niewielki piesek wyglda na egzotycznego, go postpowania. Przeprosiny
pokojowego pieszczoszka. Ale wystarczy uwaniej na niego spojrze: ciao to po prostu bezbolesna metoda
uniknicia kary. Inteligentny
muskularne, jakby kto Pudziana sklonowa, o budowie zwartej jak domy
isprytny, byskawicznie rozszy-
na Starwce, a po minie mona sdzi, e zna odpowied na wszystkie
fruje kadego czonka rodziny.
pytania w Milionerach. I ten zawadiacki wygld cwaniaka z Pragi. A poniewa repertuar sztuczek
ma wyjtkowo bogaty, znajdzie
sposb na kadego.
Wbrew pozorom, shiba to pe- modym w pierwszych chwilach Shiba jest wyjtkowo czujnym
noprawny czonek KWB (Klubu ycia. I nie chodzi o to, e nie lubi strem. W swoim gospodar-
Wiejskich Burkw). Japoscy rol- swoich psw. Wrcz przeciwnie, stwie zna kad dziur, kryjwk
nicy nie otaczaj ich czu opiek. powszechnie je szanuj jako dosko- itajne przejcie. Peen energii,
Shiby mieszkaj w ktach nieogrze- naych strw. Po prostu samo- byskawicznie przemieszcza
wanych szop, a ywi si tym, co dzielno i odporno na niesprzy- si z jednego koca ogrodu na
upoluj. Waciciele nie towarzy- jajce warunki bytowe s wpisane drugi. Powici cay swj czas
sz sukom podczas porodw, ani w charakter tej rasy. Shiba to psi i wysiek, byle tylko zapewni

28 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


swoim domownikom bezpiecze-
stwo. Jego uwadze nie ujdzie adne
niecodzienne wydarzenie. Kiedy
co go zaniepokoi, szczeka gniewnie
igono, ale ma w sobie zbyt wiele
godnoci, aby ujada bez powodu.
Bo shiba nigdy nie szczeka bez
przyczyny. Jeeli szczeka, znaczy, e
co si dzieje. W tym maym ciele
kryje si prawdziwie waleczne lwie
serce. A w razie niebezpieczestwa,
shiba broni swojej rodziny zajadle
i z szalecz odwag. Nigdy jednak
nie zaatakuje nikogo bez wyranej
potrzeby.
Wikszy od odwagi jest chyba tyl-
ko upr shiby. Jeli postawi sobie ja-
kie zadanie, bdzie konsekwentnie
dy do jego realizacji. Najlepszym
przykadem jest zacicie, zjakim
poluje na upatrzone zwierz. Trzeba
zaznaczy, e shiba jest wybit-
nym szczuroapem. Cierpliwoci
iwytrwaoci przed szczurz nor
mgby od niego nauczy si nieje-
den kot. Nawet ten bardziej zdolny.
Najbardziej lubi nocne owy, wic
nie zdziwcie si, jeeli nad ranem
znajdziecie na ganku zagryzionego
kreta czy szczura przyniesionego
wprezencie.
Shiba to doskonay towarzysz dla
dziecka. Wesoy i zawsze chtny do
figlowania, moe sta si najlep-
szym kumplem. A jest wystarcza-
jco pojtny, aby zrozumie zasady
prostych zabaw. W swobodnej
atmosferze bdzie chtnie wsp-
pracowa z dzieckiem. Na pewno
pozwoli nauczy si przeskakiwa
Shiba Inu
Na pierwszy
rzut oka, ten
niewielki pie-
sek wyglda na
egzotycznego
pieszczoszka.
przez przeszkody, apa pik czy
gra w berka. Gorzej pjd mu
warcaby, czy bierki, ale wszystkie
zabawy ruchowe to jego ywio.
Shiba to
doskonay Inie da si w nich zmczy.
kompan dla Szkoda, e shiby s jeszcze tak
dziecka, zawsze
chtny i skory
mao popularne w naszej czci
do zabawy. wiata. S to doskonae psy dla
dzisiejszej rodziny. Zdrowe, od-
porne, samodzielne. Nie wyma-
gaj pracochonnej pielgnacji,
ani drogich akcesoriw i diet.
Waciwie nie wymagaj niczego.
A za odrobin serca odwzajemni
si wiern, dozgonn przyjani.
Zabawi dziecko, powygupiaj
si i rozprosz smutki, wytpi
szkodniki, dopilnuj posiadoci.
Wszystko cakowicie bezintere-
sownie, gratis i w pakiecie. Bo bez
ludzi to one poradz sobie lepiej,
ni ludzie bez nich.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 29
 Pies w ogrodzie
tycznych. Przegrzane mieszka-
niatonie jest jego miejsce. Zato
chtnie obejmie w posiadanie
ogrdek. Bdzie go niestrudzenie
przebiega we wszystkich moli-
wych kierunkach, poszczekujc
wesoo. Jednak to nie zaspokoi
jego godu ruchu. Temu psu trze-
ba zapewni moliwo wybie-
gania. Ale jest dla niego ogromn
rnic powiedzenie id sobie
pobiegaj, a chod, pobiegamy
sobie. A do wsplnego sobie
pobiegania najlepsze s psie
zaprzgi sport, do ktrego ten
pies ma taki talent, jak Justyna
Kowalczyk do nart. Jednak jest to
dyscyplina wymagajca dugich
godzin treningu oraz sporych

Siberian husky
nakadw. Nie sdz, aby przypa-
da do gustu wszystkim waci-
cielom husky. Zastpczo mona
z nim biega lub jedzi na
Kto z nas nie zna ksiek o Dalekiej Pnocy? London, Curwood, rowerze. Nie polecam natomiast
Centkiewicz wystarczy zamkn oczy, aby ukaza si obraz jazdy konnej, podczas ktrej
pies biegnie luzem. Husky ma
zanieonego pustkowia, po ktrym mkniemy psim zaprzgiem
silne zamiowanie do polowania
pozoto, saw i przygody.Odmy pki co zoto, saw i przygody,
iwczgostwa i zprzejadki
na to przyjdzie czas. Natomiast ju w tej chwili moecie sta si wplenerze moe wrci do
szczliwymi posiadaczami dzielnego psa zaprzgowego... domu kilka dni pniej, ni jego
pan. I to nie dlatego, e zatrzyma
si w pobliskim barze.
Na pierwszy rzut oka, siberian tymca wilka. Jednak wyraz pyska Husky to prawdziwy pracoho-
husky jest po prostu uroczy. ma stanowczo bardziej sympatycz- lik. Pracuje z pasj i powice-
Niezbyt duy, o lekkiej, harmonij- ny. Niebywale oryginalnie wyglda- niem. Ekstremalnym przykadem
nej budowie, porusza si zwinnie j jego porcelanowoniebieskie oczy. jest historia transportu szcze-
izgracj. Bajeczne srebrzysto-szare Husky, jako pies Pnocy, jest pionek na dyfteryt do Nome.
futro, duga kufa i stojce uszy przyzwyczajony do ycia w eks- W skrajnie wyczerpujcych
przywodz na myl dzikiego pobra- tremalnych warunkach klima- warunkach, zaprzg husky prze-

30 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


bieg ponad 1000 km, ratujc tym
samym miasteczko przed epidemi.
T pasj mona wykorzysta iza-
przga psa do sanek lub wzka.
Przycignicie zakupw ze sklepu
czy woenie dziecka podczas
spaceru nie jest dla niego nadmier-
nym wysikiem i podejmie si tego
z radoci.
Natomiast nie upilnuje absolut-
nie adnego dobytku. Bohusky
kocha cay wiat. Jest mega po-
zytywnie nastawiony do kadego
napotkanego czowieka. Absolutnie
wic nie nadaje si na obroc, za
to doskonale sprawdzi si wdo-
mach otwartych, penych ludzi,
gdzie ssiedzi i znajomi wpadaj
z niezapowiedzianymi wizytami.
Przymilny i sympatyczny piesek
z wielk radoci bdzie si krci Husky, jako
midzy gomi. Jest te agodny
icierpliwy dla dzieci. Bez proble-
mw akceptuje na swoim terenie
rwnie inne psy. Nie ma adnych
wielkich wymaga: to odporny
i zdrowy pies. Trzeba jedynie
pilnowa, aby sier bya czysta,
ale nie wymaga wielogodzinnego
wyczesywania.
Wydaje si, e to pies bez wad.
Ale zawsze jest drugie dno. Husky
jest, co prawda, psem inteligent-
nym i pojtnym, ale samowolnym.
Podczas szkolenia robi byskawicz-
ne postpy, wszelkie komendy ma
w jednym pazurze. Ale nie oznacza
to jeszcze, e bdzie je wykony-
wa. Nie jest to pies posuszny
czy ulegy. Przypomina sprytnego
Siberian husky
nastolatka, zbuntowanego prze-
ciw rodzicielskim reguom: wie
czego mu nie wolno, a i tak robi
po swojemu.
Jednego mona by pewnym:
husky skorzysta z kadej okazji,
aby zwiedzi okolic. Bo cho
mocno przywizuje si do
swoich opiekunw i zawsze stara
si do nich wrci, to wczg
ma we krwi. Tak jak nie mo-
na powstrzyma lunatyka od
ksiycowych spacerw, tak nie
da si nauczy husky siedzenia
w domu. Najlepszym rodkiem
zaradczym jest zapewnienie mu
duej dawki aktywnoci i solidne
ogrodzenie dziaki. Na wszelki
wypadek naley mu na stae
zaoy obro z numerem telefo-
pies Pnocy,
jest przyzwy- nu i adresem. W razie ucieczki,
czajony do pocieszeniem (niewielkim, ale
ycia weks-
termalnych
zawsze) moe by przyjacielska
warunkach. natura psa. Niebezpieczestwo,
e husky kogo zaatakuje jest
minimalne.
Z tych
puchatych
kuleczek
wyrosn
psy, ktrym
niestraszne s
mrozy.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 31
 Pies w ogrodzie
rnego asortymentu. A w tym
rozgardiaszu may piesek, na
grze towarw, samodzielnie
pilnujcy pakunkw. Jak wielk
czujnoci musi si wykaza,
aby w takiej cibie nie pozwoli
cign ani jednej paczuszki?
Jak gono musi szczeka, aby
w chwili zagroenia obudzi
i przywoa pana? eby temu
wszystkiemu podoa, wcale
nie trzeba by wariatem. Ale to
pomaga.
I wanie przez pryzmat wa-
riata by postrzegany. Wic nic
dziwnego, e nie nadawa si na
mieszkaca dystyngowanych
wiktoriaskich salonw. A jesz-
cze na dodatek ten niepasujcy

Szpic duy
do charakteru wygld. Po piesku
przypominajcym kudat
kuleczk z sympatyczn mordk
i eleganck kryz, mona byo
XIX-wieczna angielska kynologia potraktowaa szpica okrutnie. spodziewa si bardziej arysto-
Opisywano go jako psa haaliwego, podstpnego, zawadiackiego, kratycznych manier.
Naley sobie zada pytanie,
tchrzliwego, ponurego, a jeszcze na dodatek niebezpiecznego
czy dla takiego nicponia znaj-
dla dzieci. I gdyby nie estyma, jak cieszy si wrd swoich
dzie si miejsce w dzisiejszej ro-
pracodawcw, wonicw, rasa najprawdopodobniej do dzi by ju nie dzinie. Ten zdrowy iwytrzymay
przetrwaa. Skdtyle kontrowersji wok tego niewielkiego kudacza? piesek, odporny na niekorzystne
warunki atmosferyczne, moe
z powodzeniem zamieszka
U podoa jego czarnego PR ley wiano przed nimi odpowiedzial- wogrodzie. Szpic mocno przy-
brak zrozumienia psiej natury. ne zadanie upilnowania wozu, wizuje si do terenu. Traktuje
Szpice s powszechnie uznawane wypakowanego paczkami podczas go niczym swoj ojczyzn,
za pierwotn form, za przodka snu waciciela. Wyobracie sobie zawsze gotowy podnie nie-
wszelkich europejskich ras uyt- scenk: wieczr w ruchliwym, prawdopodobne larum w razie
kowych. Prac maj we krwi, jest targowym angielskim miasteczku, zagroenia. Peen energii patro-
ona ich pasj i powoaniem. A sta- uliczkami chodz tumy ludzi luje niestrudzenie terytorium,

32 Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016


wypatrujc wszystkiego, co wok
posesji porusza si na nogach
wiloci dowolnej. Ina koach.
Wiloci te dowolnej. Bo czujno nigdy nie jest ulegy ani posusz-
szpicw jest wrcz przysowiowa.
A jeszcze w razie potrzeby miao
stanie do konfrontacji.
Nie lubi oddala si od swojego
dobytku, obca mu jest tsknota
za dalekimi wczgami. Nie
wybierze si rwnie na kusowa-
nie w okolicznych lasach, chocia
wswoim gospodarstwie gryzonie
wytpi co do jednego. Uciliwa
bywa jedynie ta jego szczekliwo.
Szkoleniem mona j ograniczy,
ale nigdy wyeliminowa.
Szpic to pies samodzielny
iuparty. Chocia dziki ywej in-
teligencji, atwo daje si szkoli, to
ny. Stosunki z rodzin ukada
raczej na warunkach szorstkiej
przyjani i braku nachalnej
wylewnoci. Irozumie, e to
dziaa wobie strony. W kontak-
tach zdziemi cierpliwy, ale nie
fanatyk. Za to w stosunku do
obcych pozostaje zawsze nieufny.
Wikszo szpicw nie lubi dzieli
terenu zinnym psem.
Wbrew swojej nazwie, szpic
duy nie jest potnym psem.
Maokoo 50 cm w kbie.
Szpic duy
Teniewymagajce psy s
proste wobsudze. Nastroszone
futro zgrubym podszerstkiem
wymaga starannej pielgnacji
jedynie umodych. Dorose
wystarczy raz na jaki czas
solidnie wyczesa. Oglnie
ciesz si dobrym zdrowiem
i weterynarze nie zbij na ich
leczeniu majtku. Szpice wyst-
puj wrozmaitych wariantach
kolorystycznych i w rnych
rozmiarach. Domieszkania
wogrodzie nadaje si rwnie
troch wikszy szpic wilczy.
Szpice nie ciesz si du
popularnoci, gdy wikszo
ludzi oczekuje wzajemnych re-
lacji innych, ni ma do zaofero-
wania ta niezalena osobowo.
Aleten samodzielny i niekopo-
tliwy piesek bdzie wietnym
Szpic jest towarzyszem dla wszystkich
zawsze uwa-
ny, ywotny zapracowanych, chccych pod
i niezwykle swoj nieobecno zostawia
oddany swemu
wacicielowi.
dom pod czujn opiek.
Szpice urze-
kaj z powodu
swej piknej,
puchatej dziki
obfitemu pod-
szyciu, szaty.
Pies w ogrodzie Dodatek do Budujemy Dom 5/2016 33
 BEZPATNY DODATEK DO
BUDUJEMY DOM 5/2016
PIES W OGRODzie

Redaktor naczelny: Ernest Jagodziski

Z-ca redaktora naczelnego: Marta Tomaszewska
Autorzy tekstw: Kamila Pgowska-Sudo,
Wojciech Kornak
Projekt graficzny i amanie: Dorota Zieniewicz
Zdjcie na okadce: chalabala / FOTOLIA
Korekta: Maria Chrzszcz

Adres redakcji:
ul. Leszczynowa 11
03-197 Warszawa
tel. 22 257 84 72
faks 22 257 84 88
www.budujemydom.pl
redakcja@budujemydom.pl
Copyright by AVT-Korporacja Sp. z o.o.

Wydawca
AVT-Korporacja Sp. z o.o.
ul. Leszczynowa 11
03-197 Warszawa
tel. 22 257 84 99
faks 22 257 84 00
www.avt.pl
avt@avt.pl

AVT-Korporacja Sp. z o.o.

naley do Izby Wydawcw Prasy