Predmet: Elektronika

Skripte

1. Fizika poluprovodnika
2. Elektronski elementi: PN spoj, diode, bipolarni tranzistor, fetovi i MOS fetovi, tiristori
i trijaci optoelektronske poluprovodnike komponente
3. Pojaivaki stepeni
4. Povratna sprega
5. Operacioni pojaiva
6. Jednosmerni izvori za napajanje
7. Logika kola
8. Generatori linearnog napona
9. Bistabilna, monostabilna
10. Multivibratori = astabilna kola
11. Harmonijski oscilatori

Zeleno polovina februara polovina marta

Crveno polovina marta polovina aprila
Plavo polovina aprila polovina maja

Predispitne obaveze:

Projektni zadaci 40 poena (samostalni rad) minimum 25

Kolokvijumi (2X30) poena minimum 30

1
 Astabilni multivibratori deseta sedmica

Astabilna kola slue za generisanje napona pravougaonog, ili jo ee kvadratnog oblika.

Astabilni multivibratori su relaksacioni oscilatori. Osnovna realizacija astabilnih
multivibratora realizovanih sa diskretnim tranzistorima data je na slici 1.

VCC
RC1 CS1 CS2 RC2

iB1 iB2
Q1 Q2
B1 B2

RB1 RB2

+VBB

Slika 1: Astabilni multivibrator sa diskretnim komponentama

Tranzistori Q1 i Q2 rade u opoziciji: kada je jedan zasien, drugi je zakoen i obrnuto. Ovo je
prikazano na slikama 2 i 3 respektivno.

VCC
RC1 CS1 CS2 RC2
iB1
C1 C2
+ + B1 B2
VCES1
VBES1 Q2
Q1
RB1 RB2
E1 E2
+VBB

Slika 2: Q1 zasien, Q2 zakoen

2
 VCC
RC1 CS1 CS2 RC2

C1 iB2 C2
B1 B2 + +
Q1 VCES2
VBES2 Q2
RB1 RB2
E1 E2
+VBB

Slika 3: Q1 zakoen, Q2 zasien

Vremenski dijagrami dati su na slici 4:

Slika 4: Vremenski dijagrami

VCC
T1 = CS 2 RB1 ln1 + 0,7CS 1RB1 ; T2 = CS 2 RC 2 ln 2 = 0,7CS 1RB 2 ;
VBB VBES 1

3
 1
f = 0,7 RBCS
1,4 RBCS
Realizacija astabilnog multivibratora sa TTL invertorima

VOUT1
VOUTH1

C VOUTL1
K1 K2

VOUT1 VIN2 VIN2 V VINHT2

INH2

VINLT2
VINL2

Astabilni multivibrator sa TTL kolima

VINTLOW 2 + VOUTHIGH 1 VOUTLOW 1 VOUTLOW 2

PU RC , T1 = PU ln = 1,3 PU
VINTHIGH 2 VOUTLOW 2
V +V V V
PR RC , T2 = PR ln OUTHIGH 2 OUTHIGH 1 OUTLOW 1 INHIGHT 2 = 0,847 PR
VOUTHIGH 2 VINLOWT 2
1 1 0,47 1
f = = = 0,5
(1,3 + 0,847 )RC 2,147 RC RC RC

Realizacija astabilnog multivibratora sa CMOS invertorima

VOUT1

K1 C K2 t
VIN2
VOUT1 VIN2 VCC+VD
VINHT
VINLT
t
-VD
Astabilni multivibrator sa CMOS kolima

VCC + VD
PU RC , T1 = PU ln
VINHT 2

4
 VCC + VD V
PR RC , T2 = PR ln . Kako je priblino VINHT 2 = VINT 2 = CC , proizilazi da je
VCC VINT 2 2
1 1 1 0,7
frekvencija f = = = = .
T1 + T2 RC 2 ln 2 1,4 RC RC

Multivibrator sa operacionim pojaavaem

R1
=
R1 + R2

R1
Povratna sprega je pozitivna, a faktor povratne sprege je = . Punjenje i pranjenje
R1 + R2
kondenzatora radi se preko otpornika R, pa je vremenska konstanta = RC . Prilikom
punjenja kondenzatora, napon na kondenzatoru raste prema jednaini:

VCC ( VCC ) 1+
t

VC = VCC (VCC ( VCC ))e
T1 = ln = ln .
VCC VCC 1
Prilikom pranjenja kondenzatora, napon na kondenzatoru opada prema jednaini:
VCC VCC 1+
t

VC = VCC ( VCC VCC )e T2 = ln = ln .
VCC ( VCC ) 1
1 1
Frekvencija je dakle: f = = .
T1 + T2 2 ln 1 +
1