N 1012 STATK

Ders notlar
Do.Dr. Burak Felekolu
naat Mh. Blm,
Yap Malzemesi Laboratuvar 2.kat
Tel: 0 232301 7041

Ders Saatleri - : aramba 8:30-9:15 9:30-11:15

: Perembe: 18:50-19:35 19:45-21:25

2014/2015 Gz yy. Jeoloji Mh.

1
 KTAPLAR
Mhendislik Mekanii - Statik, R.C. Hibbeler,
S.C. Fan, Literatr Yaynclk, ISBN:
9799750402170, stanbul,1997

2
 KTAPLAR
F. Beer, E.R. Johnston, E. Eisenberg, and D.
Mazurek, Vector Mechanics for Engineers,
McGraw Hill, 8. Bask ve sonras

MHENDSLER N
MEKANK STATK ( F.P.
BEER - BRSEN YAYINEV )

3
 DERSN ANA HATLARI
1. Genel Prensipler ve Tanmlar
2. Kuvvet Vektrleri (iki boyutlu ve boyutlu kuvvetler)
3. Noktasal Cismin Dengesi
4. Kuvvet Sistemleri ve Bilekesi (moment kavram, kuvvet ve moment sistemleri
kuvvet sistemlerinin edeer sistemlere indirgenmesi)
5. Rijit Cisimlerin Dengesi
6. Yap Analizi (kafes sistemler, analiz metotlar)

7. Birinci Ara Snav

8. Arlk Merkezleri
9. Atalet Momentleri
10. Yap Elemanlarnda Oluan Kuvvetler

11. kinci Ara Snav

4
NOTLANDIRMA VE DEVAM

1. Vize: %25
2. Vize: %25
Final : %50

Devamszlk:

%70 devam zorunluluu vardr.

+kanaat notu olacak

5
 UYGULAMALAR

- Derste soru zmleri iin mutlaka

hesap makinas temin ediniz.

- Hesap makinanz kullanmay reniniz.

6
 Genel lkeler
MEKANK: Kuvvetlerin etkisi altnda kalan cisimlerin
denge ve hareket artlarn inceleyen bilim daldr.

Genel olarak Mekanik e ayrlr:

Rijit cisimler mekanii
ekil deitiren cisimler mekanii
Akkanlar mekanii

Rijit cisimler mekanii, mhendislikte karlalan birok

yapsal, mekanik veya elektriksel rn tasarm ve analizi
iin uygun bir temel oluturmaktadr.

7
 Rijit Cisimler Mekanii:
a) Statik b) Dinamik
Statik; cisimlerin dengesini inceler, yani
durmakta olan veya sabit bir hzla hareket eden
cisimleri ele alr.

Dinamik; cisimlerin ivmeli hareketini inceler.

Statik, dinamiin ivmenin sfr olduu zel bir

durum olarak dnlebilir.

Statik mhendislik eitiminde ok nemli bir yere

sahiptir, nk birok nesne denge durumunu
koruyaca ngrsyle tasarlanr.
8
 Temel kavramlar

Temel Byklkler:
Uzunluk: uzaydaki
bir noktann
konumunu
belirlemek ve
bylece bir fiziksel
sistemin
bykln
tanmlamak iin
gereklidir.

9
 Temel kavramlar
Kuvvet: Genel olarak, bir cismin dierine uygulad itme veya
ekme olarak dnlr. Bu etkileim, cisimler birbirine temas
ederken veya cisimler fiziksel olarak ayr iken belirli bir mesafe
zerinden gerekleebilir.

Kuvvet, uygulama noktas (etki noktas),

iddeti, dorultusu ve yn ile karakterize
edilir. Bu zellikleri ile kuvvet vektrel bir
byklktr.

Kuvveti; dorudan, dolayl, i ve d, yzeye

ya da hacme yayl kuvvetler olarak
snflandrabiliriz.
10
 Temel kavramlar
Ktle: madde miktarnn lsdr. Bu zellik,
iki cisim arasndaki yerekimsel ekim olarak
kendini gsterir. ,
Cismin hz deiimine gsterdii direncin bir
lsdr. Ataletin saysal bir lsdr de
denebilir. (Atalet, maddenin hareketteki
deiiklie kar diren gsterme zelliidir.)

Zaman: statik ilkeleri zamandan bamsz

olmakla birlikte, dinamikte nemli rol oynar.

11
 dealletirmeler
Teorinin uygulanmasn kolaylatrmak amacyla mekanikte modeller
veya idealletirmeler kullanlr.

Parack: paracn bir ktlesi

vardr, boyutlar ise ihmal edilebilir.
rnein Dnyann boyutlar,
yrngesinin boyutlar ile
karlatrldnda nemsizdir ve bu
yzden yrnge hareketini incelerken
dnya bir parack olarak
modellenebilir. Bir cisim, bir parack
olarak idealletirildiinde, mekaniin
ilkeleri daha basit bir yapya
indirgenir, nk cismin geometrisi
problemin analizine dahil olmaz.

12
 Rijit cisim: birbirleri arasndaki
uzaklk, bir yk uygulanmasndan
nce ve sonra ayn kalan ok
saydaki paracn bileimi olarak
dnlebilir. Genellikle, yaplar,
makineler, mekanizmalar vb.
cisimlerde meydana gelen
deformasyonlar greceli olarak
kktr ve rijit cisim varsaym
analiz iin uygundur

Tekil (konsantre) kuvvet : bir

cisim zerine bir noktada etkidii
varsaylan ykleme etkisini temsil
eder. Cismin toplam bykl ile
karlatrldnda, ykn
uyguland alann ok kk
olmas artyla, bu etkiyi tekil
kuvvet ile gsterebiliriz.

13
 Newtonun Hareket Kanunu:
rijit cisim mekanii bu kanuna dayanr

Birinci Kanun: Balangta duraan halde

olan veya sabit hzla bir doru boyunca
hareket eden bir parack, dengelenmemi
bir kuvvet etki etmedike bu durumunu
korur.

14
 kinci kanun: zerine dengelenmemi bir F
kuvvetinin etkidii bir parack, kuvvetle
ayn dorultuda ve bykl kuvvetle
doru orantl olan bir a ivmesi kazanr. F
kuvveti m ktleli bir paraca
uygulanyorsa, bu kanun yle ifade edilir:
F=ma

15
 nc kanun: ki parack arasndaki
karlkl etki ve tepki kuvvetleri eittir, ters
iaretlidir ve ayn dorultudadr (ayn tesir
izgisi zerindedir).

16
 Newtonun ekim kanunu
ki parack arasndaki karlkl ekim:
F= iki parak arasndaki ekim kuvveti
G= evrensel ekim sabiti
G= 66.73(10-12) m3/(kg.s2)
m1,m2= her bir paracn ktlesi
r = iki paracn merkezleri arasndaki uzaklk

17
 Arlk
Herhangi iki parack veya cisim arasnda karlkl
olarak etki eden bir ekim kuvveti vardr. Dnyann
yzeyi zerinde yeralan veya yzeyine yakn konumda
bulunan bir parack iin, anlaml bir bykle sahip tek
ekim kuvveti dnya ile parack arasnda olandr. Bu
ekim kuvvetine arlk denir.
Bir cismin
arl rye
bal
olduundan
bykl
lmn
yapld yere
gre belirlenir.
Standart
konum: deniz
seviyesi ve 45
derece
18
enlemde
 Temel ilkeler
Paralelkenar lkesi: Bir maddesel noktaya etkiyen iki
kuvvet yerine bir tek kuvvet koymak mmkndr.
Bileke ad verilen bu kuvvet, kenarlar verilen
kuvvetlere eit bir paralelkenarn kegenini izerek elde
edilir. Bunun tersi de dorudur: bir kuvvet yerine
dorultular belli iki kuvvet alnabilir. Bu kuvvetlere
bileenler ad verilir.

19
 Temel ilkeler
Denge lkesi: Bir rijit cisme sadece iki kuvvet etki
ediyorsa, dengede olabilmesi iin bu kuvvetlerin
dorultular ayn, iddetleri eit ve ters ynl olmaldr.

20
 Temel ilkeler
Sperpozisyon ilkesi: bir rijit cisim, bir takm kuvvetlerin
etkisi altnda dengede ise, aralarnda dengede olan dier
birtakm kuvvetlerin eklenmesi veya karlmas ile
cismin dengesi bozulmaz.

21
 Statiin dayand temel ilkelerden aadaki
sonular kartlabilir:

kuvvet etkisindeki bir cismin dengede

olabilmesi iin bu kuvvetin ayn noktada
kesimesi gerekir.

Kuvvet kayan bir vektrdr. Yani dorultu ve

yn deimemek artyla kuvvet kaydrlabilir.
22
 l birimleri
Drt temel byklk:
Uzunluk, zaman, ktle ve kuvvet
Bu byklkler birbirinden tamamen bamsz
deildir, Newtonun ikinci hareket kanunu ile
ilikilidir.

23
 n ekler
Bir saysal nicelik, ok byk ve ok kk olduunda, bykln
tanmlamak iin kullanlan birimler bir nek ile birletirilir.

rn: 4000000 N = 4000 kN = 4 MN 4kN=4000N

0.005 m = 5 mm 9.8N=1 kgf
24
 Problem zerken, boyutlarn homojen olmasna
dikkat etmeliyiz. lemdeki her bir terim ayn
birim cinsinden ifade edilmeli.
1 2
S vt at
rnein, 2 m=(m/s)s + (m/s2)s2
s metre (m), t saniye (s), v m/s , a m/s2

25