Li dy ca c Khng T

Khng T (ch Hn: ; cn gi l

Khng Phu T ; 27 thng 8 m, 551 11 thng 4 479 TCN) l mt nh t
tng, nh trit hc, nh gio dc, nh chnh tr ni ting ngi Trung Hoa, cc

1
bi ging, li dy v trit l ca ng c nh hng su rng i vi i sng v
t tng ca cc dn tc ng . Ngi Trung Hoa i sau tn xng ng l
Vn th S biu (Bc thy ca mun i).

Trit hc ca ng nhn mnh trn s tu dng c hnh c nhn v cai tr bng

o c: tu thn, t gia, tr quc, bnh thin h, s chnh xc ca cc mi quan
h x hi, o c v quy phm lm ngi, o Trung Dung v cc c tnh
Nhn, L, Ngha, Tr, Tn. Cc gi tr c c tm nh hng ln trn
mi hc thuyt khc Trung Quc nh Php gia hay o gia trong sut triu i
nh Hn. Cc t tng ca Khng T c pht trin thnh mt h thng
trit hc c gi l Khng gio. Khng gio c mt ngi Italia l Matteo
Ricci a vo Chu u, ng cng l ngi u tin La tinh ho tn Khng T
thnh Confucius. Khng gio cn c xem l mt tn gio ln ca loi ngi,
nht l dn tc Trung Hoa.

Cc bi ging ca c Khng T c nghin cu ch yu qua cun Lun Ng,

mt tp hp nhng mu chuyn cch ngn ngn, c bin son nhiu nm
sau khi ng qua i do cc hc tr ca ng ghi chp li. Trong gn 2.000 nm
ng c cho l ngi bin son hoc tc gi ca Ng Kinh: Kinh Th, Kinh Thi,
Kinh L, Kinh Dch, Kinh Xun Thu (Kinh Nhc b Tn Thy Hong t mt
nn cn li Ng Kinh).

Tm hiu thm v Khng T: http://vi.wikipedia.org/wiki/Khng_T

Nhng li dy qu gi ca c Khng T

c ht mi l k trng o l, hiu ht mi mong c nhn cch hn

ngi

2
 Hnh hi ca m ca cha
Tr khn i dy, i no t mnh
Sang hn trong kip nhn sinh
Bun vui sng kh thng tnh th thi
Khng hn hy c gng bng ngi
Cho thin h khi ai ci ai khinh
C ch th ham hc
Bt ch th ham chi
Tr khn to nn ngi
c nhn tm ra bn
Thnh t nh c dy
Lm nn nh c thy
y nh c bn
Gi ngoan nh c hnh
Trai mnh nh lc cng
Ti p lm ngi thng
Lc cng nhiu k mnh
D thch nghi th sng
Bit nng ng th nn
ti tr lm nn
sc bn th thng
Bit mnh khi hon nan
Hiu bn lc gian nguy
Ngho hn bi t ti
Ngu si v t ph
Ti c cao hn ph
Hnh phc hn giu

3
 Sng trung tn bn lu
Tnh ngha su hnh phc
ti th cc
sc th ngho
Dt nt hay lm theo
Hiu bit nhiu th li
Hng vic th hp tp
Va vp bi vi vng
Cnh gic vi li khen
Bnh tm nghe li trch
Qu nghim th t bn
D di bn khinh nhn
Khng ha ho l khn
Khng tin xng t v
Lm n ng mong tr
c n nh ng qun
Nhu nhc b p trn
Qu cng th b gy
Ci qu th kh thy
D ly thng ca ti
Ca r l ca i
Dng ngi ti sinh v
p lng hn tt m
Nn n hn kiu k
Thn trng tng bc i
Xt suy khi hnh ng
Hiu bit nhiu d sng

4
 Lun ch ng d thnh
Thn trng trc li danh
Gi mnh ng bung th
Trnh xa phng tr tr
Tai v bi n nang
Ti gii ch khoe khoang
Giu sang ng knh kiu
Hc bao nhiu vn thiu
Hiu bao nhiu chng tha
Nhn c ch bn mua
c thua khng nn tr
c ti bt ly
dng kh chng hng
C v m th sang
C bn vng th qu
i ngho v bnh s
Qun tr d lm liu
Tnh to vi tnh yu
Bit iu khi yu th
Lo vic nh ch k
n ngha ch m ong
Ngi phc lc nh ngun
Sng bt ngha tai ng
Sng bt lng t ngc
Phi cu xin l nhc
Phi khut phc l hn
Hay k nh nhen

5
 Hay p trn c c
Lm gian trun cng sng
Nhiu hon nn cng tinh
Vi mnh phi nghim minh
Vi chng sinh thn i
ang thng phng khi bi
Gt hi phng mt ma
Thi quen thng kh cha
Say sa thng kh tnh
Sng li n sn
D bc phn tn mnh
Sng da dm ngu n
Sng bt cn ph sn
Hay ua i hon nn
Qu n bn tai ng
Gia nh trng yu thng
Sng nhn nhng h h
Thiu tnh thng man tr
Gn vng cng tan
Bit dy d con ngoan
Chu bo ban con gii
Tinh khn nh hc hi
Cng ci nh luyn rn
Sng v nhau d bn
Sng v tin v
Rn con t mi n
Khuyn v lc mi v

6
 Mun hiu cn lng nghe
Khn nn qun m cha
Tt p hy by ra
Xu xa nn y li
C ch th tn ti
C hi th dit vong
Nhiu tham vng long ong
Lm c mong ln n
Hay vi vng hi hn
Qu cn thn li thi
Bit c ngi l sng
Hiu c bn l khn
Khim tn l t tn
Kiu cng l t st
Ha trc th kh t
Hn nht th kh thnh
Th hn bi li danh
Tranh ginh v chc v
Giu sang hay k
Ti tr sinh ght ghen
Tham giu th cung in
Tham quyn th c c
V tin th d bc
V tnh ngha bn lu
Ngi hiu ni trn cu
Ngi dt tu phch li
C quyn th hm li

7
 C ti thng xum xoe
Kh di hay b la
N ba hay v ming
a ngn th tai ting
Ngm ming d c tin
Hm li hay cu xin
Hm quyn hay xu nnh
Tht th hay oan tri
Thng thn hay b hi
Thng thi hay b ng
Chiu con qu con h
Tin ca d con hng
Giu mnh thng thao tng
Ngho vng d theo ui
Ngi ti gii kh chi
K try li kh bo
Thnh tm th c o
Mnh bo vic d thnh
Qun t th trng danh
Tiu nhn th trng li
Bt ti hay i hi
Lc li kh khim nhng
Tnh ngha thng kh qun
N nhn duyn kh tr
Kh thun phc k s
Kh phng b tng ti
Bit chp nhn thnh thi

8
 Hay hn i au kh
Ca qu th kh gi
Con cu t kh nui
Nh d ca him hoi
Nh lm ngi bc cn
Kh gn ngi qu sch
Vng khch ti qu ngho
D ni danh k hin
D kim tin kh gi
Kip ngi l duyn n
Lnh v l thng tnh
Bi thnh t lc tr
Thi gian ng ung ph
Bit suy ngh su xa.
Con ngi ta sinh ra ln ln gi c ri bnh tt mt i. Ct bi li tr v ct bi.
u cng l quy lut thng tnh ca mt kip ngi. Sinh, lo, bnh, t vn l
nh vy. Tui trung nin c nhng bc thng trm trong cuc sng, c
nhng thnh cng, c nhng tht bi trong cuc sng vt cht, cuc sng tnh
cm i la. i qua ri ngm li mi thy rng kinh nghim cuc sng ng i
s mi l nhng bi hc mi cho tt c chng ta, d a v no, s phn no i
chng na. Sang hn trong kip con ngi ta, khng hn th c gng bng
ngi. Cc bc tin bi dy i bng mt qu trnh c kt kinh nghim cuc
sng cht lc t thc t m nn trit l sng.

Ngm li thi gian tri i nh thoi a, khng bit bao gi mi v vi ngy xa

i, ri cng n li nhng k nim thi nin thiu c bun, vui, sng, kh, c
iu ngy th, trong trng cha vng vn bi ng i

9
10