Nuklearna fizika

Nuklearni raspadi-ZADACI

1. Vrijeme poluivota 198Au je 2.70 dana. Odredite:

a) konstantu raspada ovog izotopa

b) vjerojatnost raspada jedne jezgre u jednoj sekundi

c) pretpostavimo da imamo uzorak mase 1g. Kolika je aktivnost ?

d) Koliko se raspada u sekundi dogodi ako je uzorak star 7 dana?

Rjeenje:

a)

ln 2 0.693 1 1
= =
1/2 2.70 24 3600

= 2.97 106 1

(za lan ln 2, pogledati Krane-Modern physics, str. 385, nakon izvoda zakona radioaktivnog
raspada objanjeno je vrijeme poluivota.)

b) Vjerojatnost raspada jedne jezgre u sekundi daje upravo konstanta raspada, pa je

vjerojatnost da se jedna jezgra zlata raspadne u jednoj sekundi jednaka 2.97 106 .

c) Broj atoma u uzorku zadan je izrazom: = , gdje je Avogadrova konstanta, a

molarna masa.

1.00106 6.0221023 /
= =
198 /

= 3.04 1015

= = 2.97 106 1 3.04 1015

= 9.03 109 = 0.244

d) Aktivnost: = 0
6 1 7 3600 /
9.03 109 2.9710

= 1.50 109

226 222
2. Odredite kinetiku energiju alfa estice emitirane u raspadu Ra Rn + 4He.

Rjeenje:

Energija osloboena raspadom, tzv. Q vrijednost:

= [( 226Ra) ( 222Rn) ( 4He)] 2

= (226.025410 222.017578 4.002603 ) 931.5 MeV/

= 4.871 MeV

4 222
Kinetika energija: = = 226 4.871 MeV = 4.785 MeV
4

3. Izotop 40K raspada se negativnim i pozitivnim beta raspadom, a sudjeluje i u uhvatu

elektrona. Napiite kako izgledaju ovi raspadi i odredite Q vrijednosti za ove raspade.

Rjeenje:

40 40
Beta minus raspad: + +

= [( 40K) ( 40)] 2

= (39.963998 39.962591 ) 931.5 MeV/

= 1.311 MeV
 40 40
Beta plus raspad: + + +

= [( 40K) ( 40) 2 ] 2

= (39.963998 39.962383 2 0.000549 ) 931.5 MeV/

= 0.482 MeV

40 40
Uhvat elektrona: + +

= [( 40K) ( 40)] 2

= (39.963998 39.962383 ) 931.5 MeV/

= 1.504 MeV

4. a) Uzorak plina CO2 iz atmosfere nalazi se u posudi volumena 200 cm3 , pod tlakom od 2
104 Pa (1 Pa = 1 N/m2 , oko 10-5 atm) na temperaturi od 295 K. Odredite broj raspada u 7
dana.

b) Nakon izgaranja drvenog predmeta, oslobodio se CO2 koji je spremljen u identinu posudu,
pod istim tlakom i temperaturom. Nakon 7 dana dogodilo se 1420 raspada. Odredite starost
drvenog predmeta.

Rjeenje:

a) Koristei zakon idealnog plina, pronaimo broj molekula u posudi:

2.00 104 /2 2.00 104 3
= =

1.38 1023 295

= 9.82 1020

U svakoj molekuli je jedan atom ugljika, meutim promatrat emo samo izotop ugljika sa 14

nukleona. Prirodna zastupljenost ovog izotopa je 11012 , pa je ukupan broj atoma ovog

izotopa u posudi jednak 9.82 1020 1012 = 9.82 108

 ln 2 0.693
Aktivnost: = = = 5730 3.16107 9.82 108 = 3.76 103 /
1/2

(ssekunda, ygodina. Veliina 3.16 107 oznaava duljinu jedne godine u

sekundama)

U jednom tjednu, ukupan broj raspada je 2280.

1 2280 5730 2280

b) 1420 = 2280 = 1420 = ln 1420 = 3920
0.693

5. Odredite glavno vrijeme ivota izotopa 55Co ako je poznato da se aktivnost smanjuje 4 %
po satu. Produkt raspada nije radioaktivan.

Rjeenje:

| 1 | = 1 (poetna aktivnost)

| 2 | = 2 = 1 (aktivnost u nekom kasnijem trenutku)

1 1 96
= = 1 =
1 100

(brojnik e dati razliku poetne aktivnosti i aktivnosti u nekom kasnijem trenutku i ako
podijelimo to s poetnom aktivnou dobit emo postotak rapadnutih jezgara nakon sat
vremena umanjen za 4/100 odnosno 4 posto)

24
=
25

1 24
= ln
25

= 1 , = 0.0408

1
= = 24.5

Koritena literatura:

Keneth S.Krane, Modern Physics

Ahmad A. Kamal: 1000 Solved problems in modern physics

Yung-Kuo Lim: Problems and solutions on atomic, nuclear and particle physics