NJOHURI PR SISTEMIN E ARSIMIT DHE FORMIMIT PROFESIONAL SHQIPTAR

Sistemi i Arsimit dhe Formimit Profesional (AFP) sht trsia e institucioneve t AFP q
ofrojn kualifikime dhe aftsi profesionale dhe institucionet e tjera q sigurojn cilsin dhe
mbarvajtjen e sistemit.

Qllimi i ofruesve t AFP sht prgatitja dhe aftsimi i t rinjve por edhe t individve t tjer t
pa pun etj., me aftsi e kualifikime profesionale.

Ofruesit kryesor t AFP jan:

Shkollat Profesionale

Qendrat t Formimit Profesional

Qendra shum funksionale (arsimin dhe kurse) profesionale.

Kualifikimet profesionale jan afat gjat dhe ofrohen nga shkollat profesionale ndrsa ato afat
shkurtr nprmjet kurseve n qendrat e formim profesional.

Shkollat profesionale si institucione t Arsimit parauniversitar, krahas edukimin dhe arsimit t

prgjithshm t t rinjve i pajisin ato me kompetenca teorike dhe praktike profesionale.

N dallim nga gjimnazi Arsimi Profesional (AP) vijon mbas Arsimit baz, por zgjat (2, 3 dhe 4)
vjet, n funksion t nivelit t kualifikimit. N prfundim t tij, nxnsi prfton kompetenca
profesionale t specialistit t aft pr pun, por edhe mund t vazhdoj arsimimin e lart.

Pas 2013, reform e thell e sistemit t AFP, pr Riorientim trsor i arsimit profesional drejt
nevojave reale t tregut dhe kthim i shtetit n financuesin e mbshtetsin kryesor t aftsimit
profesional, q nisi me administrimin nn nj institucion t politikave t zhvillimit dhe t
menaxhimit t sistemit t AFP, nga Ministria e Mirqenies Sociale dhe Rinis.

Administrimin i ofruesve t AFP nn nj institucion jo vetm do t optimizoj burimet

financiare, njerzore, infrastrukturn dhe shrbimin, por do ti kthej ato n komplementar me
njri tjetrin dhe m cilsore duke ndihmuar m fuqimisht n zhvillimin ekonomik t vendit.

Shum shrbime t AFP, mund t alternohet ndrmjet ofruesve, pr t shfrytzuar resurset e

burimeve njerzore apo t infrastrukturave, duke i kthyer ofruesit e AFP n institucione me
fleksibilitet t lart, q reagojn dhe harmonizohet shpejt ndaj krkesave t tregut t puns.
I gjith vizioni dhe strategjia, konsistojn n garantimin e Cilsis s kualifikimeve profesionale
t ofruara nga ofruesit e AFP, n prputhje m krkesat e tregut vends t puns dhe m gjer, n
prputhje me (ISCED), me (KSHK) dhe me (KEK);

Sistemet e kurrikulave t shkollave dhe programeve t kurseve do t jen t ndrlidhura me njra

tjetr, pasi n vetvete kurrikulat e AP jan Modulare, ksisoj shum kualifikime t ofruara nga
QF mund t konsiderohen si pjes derivate e atyre t AP.

Gradualisht shkollat m cilsore dhe resurse do t transformohen n Qendra shum funksionale

q do t ofrojn jo vetm studimeve pas t mesme por edhe kurse trajnimi pr stafet pedagogjike
etj.

Mbshtetur n ligjin e ri Nr. 69/2012, Pr sistemin Arsimor parauniversitar n Republikn e

Shqipris1. struktura e Arsimit t Mesm t Lart prbhet nga:

GJIMNAZI

SHKOLLA T MESME T ORIENTUARA

Artistike

Sportive

T gjuhve t huaja

SHKOLLA T MESME PROFESIONALE

Me 1 Nivel (bllok)

Me 2 Nivele (2 + 2)

Me 3 Nivele (2 + 1 +1)

1 Ky ligj sht prafruar plotsisht me Kartn e t Drejtave Themelore t Bashkimit Europian (2000/C 364/01), dat
18 dhjetor 2000. Numri CELEX 32000X1218 (01), Fletorja Zyrtare e Bashkimit Europia, Seria C, Nr. 364, dat
18.12.2000, faqe 1-22.
STRUKTURA DHE VEORIT E KUALIFIKIMEVE N ARSIMIN PROFESIONAL

Arsimin profesional zhvillohet n prputhje me Klasifikimin ndrkombtar standard t Arsimit

(ISCED), me Kornizn shqiptare t kualifikimeve dhe me Kornizn europiane t kualifikimeve
me nj struktur fleksibile dhe q u lejon nxnsve t zgjedhin aksesin e daljes n tregun e puns

Emrtesat e kualifikimeve q ofrohen nga shkollat profesionale bhet n baz t DREJTIME

(44) dhe PROFILE (110).

N shkollat e AP, kurrikulat ndjekin parimin e specializimit gradual, pra me kalimin e viteve t
studimit zvoglohet raporti i lndve t arsimit t prgjithshm ndaj atyre profesionale, por kjo
nuk sht shfrytzuar si duhet nga stafet msimore, pr t formuar aftsi profesionale sa m afr
praktiks.

Nxnsit e shkollave t Arsimit Profesional arsimohen dhe pajisen me Kompetenca t

prgjithshme dhe Kompetenca profesionale.

1. ARSIMIM PROFESIONAL BAZ - Niveli I-r (ISCED 3C, Hyrje n punsim), i orientuar
sipas Drejtimeve t gjera profesionale, me kohzgjatje 2 vite, ekuivalent me Nivelin II n
KSHK2 dhe KEK3.

Ofron Certifikat t prgatitjes baz profesionale (punonjs gjysm i kualifikuar /ndihms) dhe
lejon kalimin n Nivelin II t AP ose n tregun e puns.

Skeletkurrikulat prmbajn 40% Lnd t kulturs s prgjithshme, 30% Lnd t teoris

profesionale (Module t praktiks profesionale) si dhe 30% Module praktike me zgjedhje.

2. ARSIMIM PROFESIONAL - NIVELI II-t (ISCED 3C), i orientuar sipas disa profileve
profesionale, me kohzgjatje 1 vit, ekuivalent me Nivelin III n KSHK dhe KEK.

2 KSHK - Korniza Shqiptare e Kualifikimeve

3 KEK - Korniza Europiane e Kualifikimeve
Ofron Certifikat t prgatitjes profesionale t punonjsit t kualifikuar dhe lejon kalimin n
Nivelin III t AP ose n tregun e puns.

Skeletkurrikulat prmbajn 30% Lnd t kulturs s prgjithshme, 20% Lnd t teoris

profesionale (Module t praktiks profesionale) si dhe 50% Module praktike me zgjedhje.

3. ARSIMIM TEKNIK (MENAXHERIAL) - NIVELI III-t (ISCED 3A), i orientuar sipas

Drejtimeve profesionale, me kohzgjatje 1 vit dhe sht ekuivalent me Nivelin IV n KSHK dhe
KEK.

N prfundim t ktij niveli shkollimi nxnsit i nnshtrohen provimit t Maturs shtetrore

profesionale dhe Provimit t praktiks profesionale t integruar.

Ofron Certifikat t teknikut (ose menaxherit) n Drejtimin prkats, si dhe Diplomn e maturs
shtetrore profesionale.

Lejon kalimin n tregun e puns, n arsimin e lart universitar ose n arsimin pas t mesm.

4. Arsimim teknik (ose menaxherial) - Niveli III -t (ISCED 3A), si bllok i veant i orientuar
sipas Drejtimeve profesionale t posame sht me kohzgjatje 4 vjeare, pas prfundimit t
arsimit t detyruar dhe ekuivalent me Nivelin IV n KSHK dhe KEK.

N prfundim t ktij niveli shkollimi profesional, nxnsit i nnshtrohen provimit t Maturs

shtetrore profesionale dhe Provimit t praktiks profesionale t integruar.

Ofron Certifikatn e teknikut (ose menaxherit) n profesionin prkats si dhe Diplomn e

maturs shtetrore profesionale. Lejon kalimin n tregun e puns, n arsimin e lart universitar
ose n arsimin pas t mesm.

5. ARSIMIM PROFESIONAL PAS T MESM- NIVELI IV-t (ISCED 4B), si bllok i veant i
orientuar sipas specialiteteve profesionale t posame. sht me kohzgjatje (1-2) vjeare, pas
prfundimit t arsimit t mesm (t prgjithshm ose profesional). sht ekuivalent me Nivelin V
n KSHK dhe KEK.

Ofron Certifikat t kualifikimit profesional n profesionin prkats dhe mundson kalimin n

tregun e puns.

KURSET PROFESIONALE

Kualifikimi profesional afatshkurtr ofrohet nprmjet kurseve (disa mujor) q zhvillohen nga
Qendrat e Formimit profesional n vend, par shumllojshmri individsh.
Shteti shqiptar ndjek politika favorizuese pr prftuesit e kurseve, n shumicn e rasteve ato jan
me pagesa simbolike pr individt ndrsa ofrohen pa pages pr punkrkuesit t pa pun t
regjistruar n zyrat e puns.

N Qendrat e formimit profesionale ofrohen kurse n nivel kombtar (programi i tyre hartohet
nga AKAFPK dhe miratohet nga MMSR) dhe kurse n nivel qendre, pr nevoja t kualifikimeve
profesionale afatshkurtr pr nevojat e bizneseve lokale etj.