Hyrje T ushqyerit e mshqerrave barrse (gravide)
Kjo broshure shpreh rendesine e praktikave te mira ne
ferme per te permiresuar prodhimtarine e qumeshtit.
Broshurat per temat e sherbiti keshillimor eshte nje qellimet
e programit te gjere Demonstrimet ne ferme qe eshte duke
u zbatuar nga MBPZHR.
Kjo broshure eshte e financuar nga projekti 2 vjeqar i B.E.-
se per forcimin e sherbimit keshillimor teknik te MBPZHR
Projekti e ndihmon MBPZHR qe te kordinoje rrjetin e
aktiviteteve te sherbimit keshillimor me keshilletaret
private, dhe me sherbyesit private dhe kompanite, si dhe te
promovoje mundesite e reja dhe perfitimet e mundeshme te
komunitetit te fermereve permes perdorimit te sherbimeve
keshillimore. Projekti gjithashtu e perkrahe zbatimin e e
masave per zhvillimin rural, me qellim qe te perdoren
sherbimet keshillimore te fermes, si dhe qe te siguroje qe
trajnimet te jene te harmonzuara me kerkesat e B.E. nen
Politikat e perbashketa Bujqesore (CAP) dhe per
Intstrumentin para anetaresimit asistence per Bujqesi dhe
zhvillim rural (IPARD).
T ushqyerit e lopve qumshtore
Ushqimi pershine deri ne 70% te kostos se prodhimit
ne ferme te qumeshtit. Balancimi i racionit ditor te te
ushqyerit e lopeve qumeshtore ndryshon mvaresishte
nga faza e prodhimtarise. Te te ushqyerit e drejte te
lopeve kontribon ne rritjen e efikasitetit te
reprodukcionit, si dhe e nfrite cilesine dhe sasine e
qumeshtit te prodhuar.
Gjat ksaj faze kafsha prgatitet pr
N t ushqyerit e ksaj kategorie duhet t kemi
parasysh q t sigurojm lndt e nevojshme
ushqyese pr:
Rritjen e mshqerrave
Zhvillimin e fetusit (viit)
Prgatitjen e mshqerrave pr laktacion
N dy javt e fundit para pjelljes duhet t zvoglojm
sasin e ushqimit me prbrje t lart energjetike dhe
proteinike ( ushqimet e koncentruar), dhe n javn e
fundit para lindjes se viqit ato duhen larguar
plotsisht.
Faktort q ndikojn n prodhimin
qumshtit jan:
Raca dhe vetit trashguese t lops, mosha e lops,
masa trupore, faza e laktacionit, qndrueshmria
( perzistenca) e laktacionit, estrusi (afshi), intervali
mes dy pjelljeve, t ushqyerit, kohzgjatja e
periudhs s tharjes, kondicioni i lops n kohn e
pjelljes, numri i mjeljeve gjat dits, ndrrimi i
mjelsve,faktort klimatik, smundjet e kafshve,
prdorimi i medikamenteve
N t ushqyerit e lopve qumshtore dallojm
kto faza:
1. T ushqyerit n fazn e fillimit t dhnies s
qumshtit (faza e hyrjes deri n 10 dit).
2. T ushqyerit n fazn e prodhimit maksimal
t qumshtit ( faza e avancimit 10-40 dit).
3. T ushqyerit n fazn e stabilizimit (deri n
10 muaj pas pjelljes).
4. T ushqyerit gjat periudhs s tharjes (dy
muaj para pjelljes).
T ushqyerit e lopve gjat periudhs s
tharjes
Kjo sht faza e fundit para pjelljes.
N kt faz lopa gradualisht duhet t
shter (e zvoglon qumshtin).
laktacionin e ardhshm.
Rritja e viit sht intensive.
Prodhimi i qumshtit n kt faz do t kishte
pasoj pr viin dhe pr laktacionin e
ardhshm.
Nga kujdesi dhe t ushqyerit e drejt gjat
ksaj faze varet shum edhe nga shfrytzimi i
potencialit gjenetik t kafshs.
Teknika e tharjes s lops
Pr tri dit mjelja bhet njher n dit, e
pastaj nuk mjelet dy dit.
Kafsha mjelet njher (ky sht kontrolli i
e
fundit shndetsor i gjirit).
A. Disa shembuj t racioneve t ushqimit t lops
n periudhn e tharjes (lopa me mas trupore 600
kg).
Te ushqyerit gjat vers kg/dite:
Shembulli 1: Shembulli 2:
Sana e livadheve 4 kg Kullos 20 kg
Jonxha e gjelbr 20 kg San e livadheve 4 kg
Koncentrati 2 kg Koncentrat 2 kg
Te ushqyerit gjat dimrit kg/dite:
Shembulli 1: Shembulli 2:
San e livadheve 4 kg San e livadheve 6 kg
Silazh misri 15 kg Rriska t terura.. 1 kg
Koncentrati 2 kg Brsi e birrs 20 kg
Koncentrati 2 kg
Vrejtje: Javn e fundit para pjelljes s pari
duhet larguar koncentratin e pastaj edhe
ushqimet e lngshme. Mund t prdoret sana
cilsore, trshra dhe himet e grurit (krundet).
 3. Dhnia e ushqimit t gjelbr menjher pas
B. Disa shembuj t racioneve pr t ushqyerit mjeljes stimulon konsumimin e LTH.
e lopve n laktacion t plot (lopa me pesh 4. Lopa duhet t ket n dispozicion ushqimin
trupore 600 kg). m se paku 20 or gjat dits.
5. Ushqimi n grazhd duhet t przihet
Ushqimet Sasia e qumshtit t (rrotullohet).
prodhuar/ dite
10 kg 17 kg 20 kg 25 kg 6. Prbrja e LTH nga ushqimet voluminoze n
racion duhet t jet 50-75 %.
Sana e livadheve 2 10 12 2 7. Nse temperatura e stalls sht mbi 27 C
Sana e jonxhs 4 4 4 3 dhe lagshtia relative e ajrit mbi 80%
Silazhi i misrit 25 10 25 ather 60 % e ushqimit duhet ti jepet lops T USHQYERIT DHE PREGADITJA
gjat nats.
Koncentrati 3 3 6.5 E RACIONIT DITOR PR
8. Lopt pin deri n 4 l uj pr do litr LOPT QUMSHTORE
Racionet pr via me pesh trupore qumsht t prodhuar.
9. Prodhimi i qumshtit te mshqerrat sht 25
deri 250 kg me sasi kg/dite % m i vogl se te lopt t cilat e kan
Shembulli 1: Ose prfunduar rritjen.
San 3.2 kg Silazh 7 kg
10. Konsumimi i sasive t ushqimit voluminoz,
Koncentrat 4 kg Koncentrat 3.6 kg
shton sasin e yndyrs n qumsht.
Racionet pr via me pesh trupore 11. Ushqimi voluminoz duhet t grimcohet (2.5-3
deri n 400 kg, me sasi kg/dite cm) q t stimulohet tajitja e pshtyms .
Ushqimi shum i imt ka ndikim t kundrt.
Shembulli 2: Ose 12. Te lopt m shpesh paraqitet mungesa e
San 3 kg Silazh 13 kg energjis s proteinave.
Koncentrat 6.5 kg Koncentrat 4.5 kg MINISTRIA E BUJQESISE, PYLLTARISE DHE
13. Para dhnies s silazhit sht mir q lops ti ZHVILLIMIT RURAL
jepet nj sasi e sans.
Disa rekomandime praktike n t ushqyerit e
lopve qumshtore: Broshuren e pregaditi: Prof. Dr. Ragip Kastrati,
1. Duhet t stimulohet lopa pr konsum Fakulteti i Bujqesise.
maksimal deri n javn e 10 pas pjelljes
(kontrollimi i shtimit t qumshtit bhet do
15 dit).
E zbatuar nga konsorcium CA17 International (udheheqes),
2. Lopa me prodhimtari t lart t qumshtit Chambre dAgriculture Charente Maretime (si partner) & Etcharry
Formation Developement (partner) (nga Franca), dhe Novus
duhet t konsumoj s paku 4 % t LTH t Consulting (partneri nga Kosova)
Zbatuar nga:
mass s gjall t saj.