Professional Documents
Culture Documents
AssineaFolha
A Bicicleta na Cidade
BlogsobremobilidadeurbanaebicicletasescritoporDanielGuth,diretordeParticipaodaAssociaode
ciclistasurbanosdeSoPauloelderdaRedeBicicletaparaTodos.
PERFILCOMPLETO
PUBLICIDADE
08/07/2015 17:32
451
Foto:JooGunal
Aprofundadesigualdadesocialaindamuitopresentepodeserobservadaemdiversasdimensesdavidaemsociedade.Domapadafome
faltademoradiadignadaausnciadesaneamentobsicoparaalgunsqualidadedoensinopblicodaconcentraoderendanasmosde
poucosviolnciapolicialnosPPPs(pretos,pobres,periferia).
Afalnciadomodeloatualdemobilidadeurbana,porsuavez,tambmumimportantesintomadadesigualdadesocial.Esobreestes
aspectosquemedebruareinesteartigo.
Desigualdadesocial#1:aofertadetransportepblico
SegundoapesquisadomiciliarOrigem/DestinorealizadapeloMetracada10anosnaRegioMetropolitanadeSoPauloquantomenor
arendafamiliar,maiorousoquesefazdotransportepblico.Equantomaiorarenda,maiorousodeautomveis(vejagrficoabaixo).
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 1/6
2017622 Mobilidade,bicicletaedesigualdadesocialABicicletanaCidade
Usodetransporteindividualecoletivoporrendafamiliar(fonte:PesquisadeMobilidadeUrbana/Metr,2012)
Esteporsisjseriaumdadoalarmante.Massecruzarmosomapadeofertadetransportepblicocomomapaderendafamiliar,
observaremosqueospaulistanosmaisdependentesdotransportepblico,ouseja,aquelescomrendamaisbaixa,moramemregiescom
piorofertadetransportepblico.Eaquelesquenodependemdotransportepblico,poisoptarampelotransporteindividualmotorizado,
moramemregiesondehmelhorofertadetransportepblico.
Desigualdadesocial#2:otemponosdeslocamentos
Almdabaixaofertadetransportepblicocoletivoquelesquemaisdependemdele,otempodedeslocamentoumimportantefator
causadordeestresseesofrimentonapopulaopaulistana.SegundoaPesquisadeMobilidadeUrbana,realizadaanualmentepelo
Ibope/RedeNossaSoPaulo,opaulistanoficaparadonotrnsito,emmdia,2h46mtodososdias.
Omapaabaixo,produzidopeloaplicativoMoovit,emtodaacidade,mostraomapadecalorsegundootempodedeslocamentodos
paulistanos.Eleevidencia,maisumavez,queasdistnciasnestacorrelaomoradiatrabalho,bemcomoaprecariedadedaofertade
transportepblicocoletivoeficiente,representammaisumfatordeinjustiaedesigualdadesocialemnossacidade.
Fonte:Moovit
Desigualdadesocial#3:osbairrosdormitrioeaconcentraoderendaetrabalho
Pelacaractersticaexcludentedocrescimentodacidade,quefezcomqueboapartedapopulaoseadensasseembairrosdormitrio,
distantesdeserviosbsicoseessenciaisparaavidacotidiana,ossistemasdetransporteespecialmenteosdealtacapacidade,no
acompanharamestecrescimentonamesmavelocidade.AlongoprazooPlanoDiretorEstratgicodeSoPaulovisacorrigirouminimizar
estasinjustias,aproximandomoradiadotrabalhoebuscandocriarnovascentralidades,demaneiraqueasofertasdeempregose
aproximemdamoradia.Masaindaassimacaractersticadaspolticashabitacionais,especialmentenasdcadasde60e70,continhamno
seuDNAumhigienismoeumaperniciosatendnciadeapartheidsocialqueaindalevarmuitasdcadasparasecorrigir.
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 2/6
2017622 Mobilidade,bicicletaedesigualdadesocialABicicletanaCidade
Apenascomoefeitoilustrativo,todososdiassaemdazonalestedeSoPaulomaisde3milhesdepessoasquaseapopulaointeirado
Uruguaiparatrabalharnaregiocentrosul,queconcentraamaioriadospostosdetrabalhodacidade.Estascaractersticas,associadas
lentidoefaltadevontadepoltica,bemcomoaumaresistnciadasociedadeemsepromovermaiordiversidadedousoeocupaodosolo
especialmentenaszonasmaisricasdacidadecontinuasubjugandoapopulaoaoapartheidsocialeimpedindoseuplenodireito
cidade.Eamobilidadeurbanasofreeagonizajuntocomapopulao.
Desigualdadesocial#4:abicicletacomosoluo
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 3/6
2017622 Mobilidade,bicicletaedesigualdadesocialABicicletanaCidade
SegundoaPesquisadeOramentosFamiliares(IBGE),realizadaentreosanos2008e2009,quase40%dosbrasileirosqueadquiriramuma
bicicletaparautilizarcomomeiodetransportetinhamrendafamiliardeatR$1200.Namdia,detodososbrasileirosquecompraramuma
bicicleta,suasrendaseramquase12%inferiorrendamdiadosbrasileiros.Ouseja,quemcompraeseutilizadabicicletacomomeiode
transporte,sejanocenriourbanooururalbrasileiros,soaqueles/aquelasquemaisnecessitamdesteveculoparaseusdeslocamentos.Seja
comoeconomiadovaletransporte,sejacomoinstrumentodetrabalho,abicicletaaindaumdosprincipaismodosdetransporteinclusivoe
justosocialmente.
AludindocontemporaneamenteaosconceitosdeHenriLefebvre,umacidadeorientadaparaciclistasepedestresumacidadequegarante
aosseushabitantesoplenodireitocidade.Devolveraescalahumana,tantoparaaorientaourbansticadocrescimentodacidade,quanto
paraamobilidadeurbana,deveriaserumaperseguiointransigentedopoderpblico.Umacidadeondeasdistncias,avidafuncionaleos
serviosessenciaispodemseralcanadosemalgumaspernadasasapato,bicicleta,skate,etcumacidadequepodeseorgulhardever
boapartedosofrimentoedaexclusosocialdeseushabitantesreduzidosdrasticamente.
Asbicicletaseaestruturacicloviriapensadaparaelastrazemconsigoestaquebradeparadigmaesuscitamodiodaquelesquenoquerem
veracidadediminuirseuapartheidsocialapartirdodireitocidadeedeumamobilidadeurbananoorientadapelaexcluso.
Maisbicicletas,menosapartheid!Maisbicicletas,menossofrimento!
Desigualdadesocial#5:cicloviasnaperiferia
Ganhacorpo,emSoPaulo,omovimento#CicloviaNaPeriferia.Comaconsolidaodeumarededecicloviaseciclofaixasnaregiocentro
oeste,adecisopolticaporseiniciararedeapartirdareamaiscentraldacidadeacabouevidenciandoumafragilidadedepraticamente
todasaspolticasconcernentesmobilidade:ainclusodosbairrosparaalmdasponteseviadutos.
Foto:RobersonMiguel(CicloZN)
Historicamentenosbairrosmaisdistantesdocentroondeousodebicicletassedcommaiorintensidade.Podemosdestacar,aindaa
partirdaPesquisaOrigemDestino,osbairrosdoGraja(extremodaZonaSul),JardimHelena(extremodaZonaLeste)eVilaMaria/Vila
Guilherme(ZonaNorte)comoostrsdistritoscommaiornmerodeviagensfeitasembicicletas.
SegundoapuraodaFolha,combasenosdadosdaCompanhiadeEngenhariadeTrfego(CET),asSubprefeiturasquemaisreceberam
cicloviasdoprogramade400kmdagestoFernandoHaddad,atomomento,foramadoButant(40,2km),daS(33,8km)edaLapa
(19,7km).
Evidentementequeumsistemacicloviriosfuncionalparaocotidianodequemusabicicletaseeleconstituirumaredecompleta,que
considereasimportantescentralidadesnacidadeenosbairros,quepromovaintegraoentreosdiversosmodaisdetransporteeque
garantaseguranaeconfortoespecialmentenasviasarteriais,tradicionalmenteasviasmaisperigosasparaquempedalaecaminhaporelas.
Noentanto,foinecessriocolocarestrategicamenteestetemacomodiscussocentraldamobilidadeurbananacidade,visando
especialmenterompercomalgunsparadigmaseresistnciasdesetoresconservadoresdasociedade,quesentiramogolpenarcsicodever
algunsdeseusprivilgioselitistasseremengolidospelatintavermelhaquepassouacoloriredemocratizarumpoucomaisoespaovirioda
cidade.
inegvel,portanto,opoderdereverberaodaspolticaspblicasquandoaplicadasnocentro.Bemcomo,paraseconstituirumarede
cicloviria,necessrioiniciarporalgumlugar.Porm,nogarantirumaredecompletadeinfraestruturasparaciclistasquecirculampara
almdasponteseviadutos,aindaumreforoquemantmacesaachamadadesigualdadeedoapartheidsocial.
Sernecessriodebatereconsensuar,inclusive,sobrequaismodelosdeimplantaodevemserpriorizadosnos40%restantesaserem
implantadosdoplanodos400kmdeciclovias.Seropriorizadasbaciascicloviriasembairrosespecficos,queintegremosmodosativosde
transportecomestaesdetrem,metreterminaisdenibus,aexemplodoquefoifeitonoJardimHelena?Ouseropriorizadasciclovias
emgrandescorredoresarteriais,quepossaminterligarasreasmaisperifricascomocentrodeSoPaulo,segundoumalgicamais
expressa,maisdireta,comoaeternamenteinacabadacicloviadaRadialLesteouarecmentreguecicloviadaAv.EliseudeAlmeida?
Estasquestesaindanoforamamplamentedebatidas,tampoucoincorporadasnosinstrumentoslegaisquegarantiroqueestaspolticas
cicloviriasperpassemestagestoepossamsercontinuadaseampliadaspelasgestesvindouras.
#CicloviaNaPeriferia,muitomaisdoqueumapautalegtima,umtemaurgenteenecessrio.agarantiadodireitoconstitucionaldeirevir
emseguranaemqualquercanto,emqualquerperiferiadestacidade.
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 4/6
2017622 Mobilidade,bicicletaedesigualdadesocialABicicletanaCidade
COMPARTILHE: 451
COMENTRIOS 1 Comentarcom:
Escrevaseucomentrio...
LuizCantoJr 2anosatrs
Concordoque"paraseconstituirumaredecicloviria,necessrioiniciarporalgumlugar".Curiosoquetenhamsidoescolhidasparainiciararedecicloviria
justamenteasregiesquemenosprecisavamequemaisseopunham.Seoobjetivofosserealmentebeneficiarosmaisnecessitados,outrasregiesteriam
sidoaseleitas.Dessemodoarealeficciadascicloviascomomeiodetransporteefetivopoderiasertestadaemsituaesreaisenocomoestagora,
subutilizadasemregieshabitadasporquemsusaabicicletapara"causar".MasesseGovernopetistaeseusxiitasapoiadorescomovoc,estomuito
maisinteressadosemmarcarumaposiodoqueajudarquemrealmenteprecisa.Maisvaleumcartopostaldoqueumaaosocial!Maiorexemplodisso
veraFolhainformandoquedaspromessasdecampanhanocumpridas,amaiorparteconcentraseemsadeeeducao,duasreasmaissensveis
populaocarente.
Responder 0 Denunciar
Oscomentriosnorepresentamaopiniodoportalaresponsabilidadedoautordamensagem.
Leiaostermosdeuso
VEJAMAISPOSTS
Recomendado
Partidarizaoda Maisdoqueuma
bicicletaemSP:um opo,bicicleta
erroconceitual, umanecessidadeem
histricoe SP,dizciclista
PrefeituradoRecifee Abicicletanasemana
GovernodoEstado
sofortemente
criticadosduranteo
Blogs da Folha
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 5/6
2017622 Mobilidade,bicicletaedesigualdadesocialABicicletanaCidade
Busca
Pesquisar
Mais acessadas
Nadaencontrado
Categorias
Semcategoria
Manual de
Sobrevivncia em So
Paulo
De: R$ 44,00
Por: R$ 37,90
Comprar
Como Viver em So
Paulo sem Carro
De: R$ 29,00
Por: R$ 16,90
Comprar
Viver Perigoso?
De: R$ 69,90
Por: R$ 59,90
Comprar
http://abicicletanacidade.blogfolha.uol.com.br/2015/07/08/mobilidadebicicletaedesigualdadesocial/ 6/6