MECHANIKA

KRGOSUPA
 KRZYWIZNY FIZJOLOGICZNE
KRGOSUPA

Prawidowo zbudowany krgosup

dorosego czowieka tworzy
w paszczynie strzakowej lini
aman przypominajc sinusoid.

Odcinek krzyowy i piersiowy tworz

wygicia w ksztacie uku zwrconego
wypukoci ku tyowi kyphosis.

W odcinku szyjnym i ldwiowym uki

wygite s wypukoci ku przodowi
lordosis.
Kifoza krzyowa jest wygiciem wrodzonym, pozostae
ksztatuj si w yciu pozapodowym:

okoo 6-ego miesica ycia dziecka powstaje lordoza szyjna.

Jest ona wyrazem przystosowania ukadu kostno
miniowego krgosupa do utrzymywania w rwnowadze
uniesionej pionowo gowy,

kifoza piersiowa i lordoza ldwiowa ksztatuj si w cisej

wspzalenoci ze sob w 2-gim roku ycia dziecka jako
wyraz zmian przystosowawczych w acuchu kinematycznym
krgosupa, zmierzajcym do utrzymania pozycji pionowej
tuowia przy minimalnym zuyciu energii miniowej.
 ZNACZENIE KRZYWIZN KRGOSUPA
Z punktu widzenia dynamiki (rola amortyzacyjna):
agodzenie wstrzsw (sia reakcji podoa) przenoszonych
z koczyn na tuw i gow.

Z punktu widzenia statyki:

- wygicia o charakterze lordozy podsuwaj si pod rzut
rodka cikoci ciaa skracajc w ten sposb rami siy
oporu,
- kifoza piersiowa powoduje cofnicie rodka cikoci klatki
piersiowej.

Jako cao, krzywizny fizjologiczne krgosupa zmierzaj

do zmniejszenia wielkoci momentw siy oporu.
 ACUCH STAWOWY KRGOSUPA

Rusztowanie kostne acucha kinematycznego

krgosupa jest zbudowane z podstawy koci
potylicznej, poczonej kykciami stawowymi
z krgiem szczytowym, 7 krgw szyjnych, 12 krgw
piersiowych, 5 krgw ldwiowych i podstawy koci
krzyowej, poczonej ruchomo z pitym krgiem
ldwiowym.
 ROZMIARY KRGW
Zwikszaj si od gry ku doowi. Najpotniejsz budow maj
krgi ldwiowe.

Przyczyna statyczna zwizana jest z tym, e na kady segment przypada

coraz wikszy ciar grnych partii ciaa
i polega na przeciwstawianiu si sile cikoci.

Przyczyna dynamiczna wie si z napdowym charakterem koczyn

dolnych, gdzie sia odbicia przenosi si z koczyn przez stawy krzyowo
biodrowe na krgosup.
W celu zachowania jej waciwego kierunku niezbdna jest
stabilizacja odcinka ldwiowego, ktr zapewniaj otaczajce go
minie.
Silna masa mini majcych przyczepy na krgach ldwiowych
pociga za sob rozrost tkanki kostnej.
 Trjktny ksztat koci krzyowej, zwajcy si
ku doowi, jak rwnie zanikowy charakter odcinka
guzicznego krgosupa jest zwizany z brakiem
czynnego zaangaowania w procesy statyczno
dynamiczne krgosupa, poniewa sia cikoci
przenosi si przez odcinek ldwiowy krgosupa
i stawy krzyowo biodrowe na koczyny dolne.
 POCZENIA KRGOSUPA
- STABILIZACJA BIERNA
Krgi w czci nadkrzyowej s ze sob silnie powizane
za pomoc wizozrostw, chrzstkozrostw
i staww.

WIZOZROSTY wystpuj w postaci wizade

czcych 2 ssiednie krgi, wiksz ich liczb lub
wizada biegncego przez ca dugo krgosupa.

CHRZSTKOZROSTY tworz krki midzykrgowe.

STAWY cz wyrostki stawowe ssiadujcych

krgw. Stawy midzykrgowe s stawami 30 swobody
ruchw (oprcz stawu szczytowo - potylicznego - 20
i szczytowo - obrotowego - 10).
 WIZADA KRGOSUPA
Poczenia wkniste krgw rni si budow w zalenoci od
pooenia i czynnoci. Wrd wizade krgosupa wyrnia
si dwa rodzaje: wizada dugie i wizada krtkie.

WIZADA DUGIE

Na trzonach krgowych przebiegaj wizada podune

- przednie i tylne.
Wizado podune przednie biegnie od podstawy czaszki a
do koci krzyowej i pokrywa przedni powierzchni trzonw
krgowych. Hamuje nadmierne prostowanie.
Wizado podune tylne, sabsze od przedniego, biegnie po
tylnej stronie trzonw krgowych (zwrconej do kanau
krgowego) i zrasta si z krkami midzykrgowymi. Hamuje
nadmierne zgicia krgosupa.
wizado podune
przednie
wizado podune tylne

krek midzykrgowy
 WIZADA DUGIE c.d.

Wizado nadkolcowe biegnie wzdu wyrostkw

kolczystych od C7 i koczy si na grzebieniu
krzyowym porodkowym. Hamuje nadmierne
zgicie.

Wizado karkowe przyczepia si na grzebieniu

potylicznym zewntrznym i biegnie wzdu
wyrostkw kolczystych od C3 do C7.
U czowieka szcztkowe, mocno rozbudowane
u czworonogw.
 wizada te

wizada
midzypoprzeczne

wizado nadkolcowe
 WIZADA KRTKIE
Przebiegaj midzy ssiednimi krgami.
Wizada te ich nazwa pochodzi od zabarwienia
tkanki cznej sprystej. Biegn midzy ukami
ssiednich krgw, zamykajc od tyu kana krgowy.
Dziki sprystoci prostuj zgity krgosup.
Wizada midzypoprzeczne biegn po obu stronach
krgw, czc wyrostki poprzeczne. Hamuj nadmierne
zgicia boczne.
Wizada midzykolcowe tworz bony ustawione
w paszczynie strzakowej czce ssiadujce ze sob
wyrostki kolczyste. Najszersze i najsilniejsze pooone s
w czci ldwiowej ze wzgldu na najwiksz odlego
midzy wyrostkami kolczystymi.
 piercie wknisty

jdro miadyste
wizado podune
tylne

torebka stawowa
stawu
midzykrgowego
wizado
wizado midzykolcowe
podune przednie
wizado nadkolcowe
 CHRZSTKOZROSTY
krki midzykrgowe

Poczenie trzonw krgw odbywa

si za pomoc chrzstkozrostw
w postaci krkw midzykrgowych.

S to pytki chrzstne, czce powierzchnie

trzonw krgw.

Krek jest zbudowany z czci obwodowej

piercienia wknistego
i czci rodkowej jdra miadystego.
 KRKI MIDZYKRGOWE
Jdro miadyste zbudowane jest z ppynnej tkanki
galaretowatej. Ma kulisty ksztat i jest otoczone siln
torebk. Mona porwna je do stalowej kulki, na
ktrej spoczywa trzon krgu pooonego wyej.
Pozwala to na ruchy zgicia we wszystkich
kierunkach ssiadujcych ze sob krgw.
Piercie wknisty zbudowany jest z chrzstki, w ktrej
przebiegaj wkna czce powierzchnie ssiadujcych
trzonw. Wkna maj skony przebieg, ukadaj si
warstwowo krzyujc si ze sob. Dziki temu trzony s
ze sob bardzo silnie zwizane ale jednoczenie
pozwala to na ruchy obrotowe.
 STAWY MIDZYKRGOWE
cz powierzchnie stawowe
wyrostkw stawowych dolnych krgu
pooonego wyej z wyrostkami stawowymi
grnymi krgu pooonego niej.

torebka stawowa stawu midzykrgowego

Nale do staww jamowych 30 swobody

ruchu, ale zasig ruchu w kadym pitrze
stawowym jest niewielki.

Dwa grne pitra stawowe nie posiadaj krkw midzykrgowych,

w zwizku z tym stawy szczytowo potyliczne s poczeniami 20 swobody ruchu.
Zachodz tu ruchy zginania i prostowania gowy (paszczyzna strzakowa)
oraz nieznaczne zgicia boczne (paszczyzna czoowa).
Stawy szczytowo obrotowe nale do pocze 10 swobody ruchu.
Zachodz tu ruchy obrotowe gowy z krgiem szczytowym w paszczynie
poziomej.
 rodzaje ruchw w stawach midzykrgowych
Stawy jamowe krgosupa pooone s bocznie
od kanau krgowego i tworz na wysokoci kadego
segmentu par staww sprzonych, w ktrych ruchy
zachodz rwnoczenie.
S to:
zgicia i prostowania - w paszczynie strzakowej,
zgicia boczne - w paszczynie czoowej,
ruchy obrotowe - w paszczynie poziomej.
Zakres ruchw jest rny, zaley od uksztatowania
powierzchni stawowych i wysokoci krkw
midzykrgowych (wysokie w odcinku szyjnym
i ldwiowym = zakres ruchw wikszy).
 zabezpieczenie cian krgosupa
Siom ciskajcym i rozcigajcym, jakie dziaaj na
krgosup, przeciwstawia si silny ukad wizadowo
miniowy, stanowicy jego obudow:

przedni cian krgosupa w okolicy paszczyzny

porodkowej ciaa zabezpiecza wizado podune
przednie,

tyln wizado nadkolcowe i wizada midzykolcowe,

boczne ciany zabezpieczaj minie.

UKAD MINIOWY WPROWADZAJCY KRGOSUP W RUCH
Podzielony jest na 3 grupy:
minie szyi,
minie brzucha,
minie grzbietu waciwe.

I. MINIE SZYI stanowi przedni obudow lordozy szyjnej:

1. m. mostkowo obojczykowo sutkowy
(dziaanie obustronne zginacz, jednostronne rotator w stron przeciwn)

2. mm gbokie szyi tzw. grupa przedkrgowa:

- mm pochye (przedni, rodkowy, tylny),
- m. dugi szyi,
- m. dugi gowy
(dziaanie obustronne zginanie, jednostronne zgicia boczne w swoj stron)

3. mm jednosegmentowe:
- m. prosty gowy przedni,
- m. prosty gowy boczny
(wspomaganie czynnoci mm gbokich szyi)
 II. MM BRZUCHA

Stanowi przedni obudow lordozy

ldwiowej:
m. prosty brzucha (zgina krgosup,
unosi miednic),
m. skony zewntrzny (obustronnie
zgina krgosup, jednostronnie
skrca tuw w stron przeciwn),
m. skony wewntrzny (obustronnie
zgina krgosup, jednostronnie
skrca tuw w swoj stron),
m. poprzeczny brzucha (zwa jam
brzuszn gwny m. wytwarzajcy
toczni brzuszn).
Tyln cian brzuszn stanowi dwuwarstwowy misie czworoboczny
ldwi (dziaanie obustronne ustala odc. ldwiowy krgosupa,
jednostronne zgina bocznie krgosup w swoj stron).
III. MM GRZBIETU WACIWE

Stanowi zesp mini tylnych.

Ze wzgldu na rnice czynnociowe dzieli
si je na 4 zespoy:
1. mm czce punkty jednoimienne
krgosupa,
2. mm czce punkty rnoimienne
krgosupa, tworzce ukad
w gr zbieny,
3. mm czce punkty rnoimienne
krgosupa, tworzce ukad
w gr rozbieny,
4. mm dugie krgosupa, potocznie
nazywane prostownikiem grzbietu.
 1. mm czce punkty jednoimienne:
- mm midzypoprzeczne,
- mm midzykolcowe,
- m. kolcowy
Przy skurczu obustronnym powoduj nadwyprost.
Przy skurczu jednostronnym zgicie boczne w swoj stron.

2. mm czce punkty rnoimienne, ukad w gr

zbieny:
- mm skrcajce krtkie,
- mm skrcajce dugie,
- m. wielodzielny,
- m. pkolcowy
Przy dziaaniu obustronnym prostuj krgosup.
Przy skurczu jednostronnym powoduj obrt (szyi, tuowia)
w stron przeciwn
 3. mm czce punkty rnoimienne, ukad w gr
rozbieny:
m. patowaty gowy,
- m. patowaty szyi
Dziaanie obustronne odchylanie gowy ku tyowi.
Dziaanie jednostronne obrt gowy w stron
dziaajcych mini.

4. mm dugie:
- m. najduszy,
- m. biodrowo ebrowy
Prostuj krgosup.
 ROZLEGO RUCHW W ODCINKU
PIERSIOWYM I LDWIOWYM KRGOSUPA

ZGINANIE: ok. 1100

PROSTOWANIE: ok. 150 1800

ZGICIA BOCZNE: ok. 90 1400

SKRTY: ok. 90 1100

 RUCHY W ODCINKU SZYJNYM KRGOSLUPA
ZGINANIE ODCINKA SZYJNEGO:
m. dugi szyi
m. pochyy przedni
m. pochyy porodkowy
m. pochyy tylny
m. mostkowo - obojczykowo - sutkowy
PROSTOWANIE ODCINKA SZYJNEGO:
m. czworoboczny grzbietu (cz grna)
m. patowaty szyi
m. najduszy szyi
m. pkolcowy szyi
m. wielodzielny
m. kolcowy
m. biodrowo - ebrowy
 ZGICIA BOCZNE ODCINKA SZYJNEGO:
m. pochyy przedni
m. pochyy porodkowy
m. pochyy tylny
m. biodrowo - ebrowy
m. patowaty szyi

SKRCANIE ODCINKA SZYJNEGO W PRAWO:

m. skony gowy dolny prawy
m. patowaty gowy prawy
m. mostkowo - obojczykowo sutkowy lewy
m. pkolcowy gowy lewy
m. czworoboczny grzbietu (cz grna lewa)
m. prosty gowy tylny wikszy prawy
 ZGINANIE ODCINKA PIERSIOWEGO I LDWIOWEGO:
m. prosty brzucha
mm skone brzucha zewntrzny i wewntrzny
m. ldwiowy wikszy
m. czworoboczny ldwi

PROSTOWANIE ODCINKA PIERSIOWEGO I LDWIOWEGO:

m. najduszy
m. biodrowo - ebrowy
m. kolcowy
m. pkolcowy
m. wielodzielny
mm skrcajce
mm midzykolcowe
 ZGICIA BOCZNE W ODCINKU PIERSIOWYM I LDWIOWYM:
m. najduszy
m. biodrowo ebrowy
mm skone brzucha zewntrzny i wewntrzny
m. czworoboczny ldwi
m. najszerszy grzbietu

MINIE SKRCAJCE ODCINEK PIERSIOWY I LDWIOWY

KRGOSUPA W PRAWO:
m. skony brzucha wewntrzny prawy
m. skony brzucha zewntrzny lewy
m. pkolcowy lewy
m. wielodzielny lewy
mm skrcajce lewe