Novi Beej

Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije

Novi Beej

Pravoslavna crkva u Novom Beeju

Administrativni podaci
Drava Srbija
Autonomna
Vojvodina
pokrajina
Upravni okrug Srednjobanatski
Optina Novi Beej
Stanovnitvo
Stanovnitvo
(2011) 13133
gustina 50/km2
Poloaj
453533 SG; 200805 IGDKoordinate: 453533 SG;
Koordinate
200805 IGD
Vremenska zona UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Nadmorska visina 80 m
 Povrina 286,5 km2

Novi Beej
Novi Beej na mapi Srbije
Ostali podaci
Potanski broj 23272
Pozivni broj 023
Registarska oznaka ZR

Rimokatolika crkva i stara osnovna kola posle obnove 2011.

Novi Beej je gradsko naselje u Srbiji u optini Novi Beej u Srednjobanatskom okrugu. Prema
popisu iz 2011. bilo je 13133 stanovnika.

Sadraj
1 Naziv
2 Istorija
3 Demografija
4 Sport
 5 Vidi jo
6 Reference
7 Spoljanje veze

Naziv
Naziv mesta verovatno potie od imena veleposednike porodice Beei, koja je ovde imala
posede. Prvi istorijski izvori koji pominju lokalitet s ovim imenom 11. vek odnose se na pristanite,
verovatno skelu, koja je ovde postojala kontinuirano sve do kraja 20. veka. Mogue je da ime ovog
mesta potie i od naziva Be, to znai zemljoposed, ili da znai utvrenje na vodi (Hasan
Rebac). Ime Novi Beej, nosi zbog toga to je stanovnitvo Beeja pred turskom najezdom izbeglo
u Baku, gde je na zapadnoj obali Tise osnovalo naselje istog imena. Po osloboenju Banata, neto
potomaka izbeglica iz Banata se vratilo i sa kolonistima obnovilo Beej, davi munaziv Novi
Beej, za razliku od Starog, onog u Bakoj.
Od 1946. godine je Novi Beej nosio naziv Voloinovo, po maralu SSSR koji je poginuo pri
oslobaanju Novog Beeja, a od 1952. se opet zove Novi Beej.
Novi Beej je poznat po jo nekim nazivima na drugim jezicima: ma. Trkbecse, nem. Neu
Betsche.

Istorija
Ovde postoji neolitsko arheoloko nalazite Boro sa pronaenim ostacima potiske i starevake
kulture.[1][2]
Beejski grad je bio romejsko utvrenje iz doba kasne antike. U njegovoj blizini, na mestu
slovenskog sela Raa (ma. Ara"), podignuta je u 9. veku bazilika, koja je dugo potom bila
benediktinska opatija. Predanje vezuje ovu crkvu za misiju Sv. Metodija.
Prvi sigurni pomen Novog Beeja je iz 13321337. godine. Maarska istoriografija smatra da je
bio u posedu porodice Beei, koja potie jo iz doba Arpadovia. Pre toga se verovatno Beej (Vila
Veei) pominje u jednoj darovnici 1238. kralja Bele IV, gde se potvruje da je u mesto posedu
Stolnobeogradskog manastira vitezova reda hospitalaca, mada nije sigurno radi li se o ovom mestu.
Kralj igmund Luksemburki ga je darovao najpre vlastelinskoj porodici Loonci, a zatim srpskom
despotu Stefanu Lazareviu. Posle despota Stefana, grad Beej je bio u vlasnitvu despota ura
Brankovia.
U 15. veku se u Arai odravaju skuptine torontalske upanije, a beejski grad naizmenino menja
gospodare. U prvoj polovini 15. veka Novi Beej je bio u posedu srpskih despota. Krajem 15. veka
od Turaka ga je uspeno branio despot Vuk Brankovi (Zmaj Ognjeni Vuk). Posle izumiranja
Brankovia i smrti kralja Matije Korvina, Beej je bio u posetu porodice Gereb od Vingarta, a 1514.
su ga zauzeli ustanici ora Doe. Posle guenja ustanka, grad Beej je drao Stefan Verbeci,
vojvoda Jovana Zapolje, ali ga je sebi 1531. preoteo srpski vojvoda Stefan Balenti.
Zna se da je oko grada s podgraem bilo nekoliko naseljenih mesta: Berek, Boro, Matej, Sent
Kiralj, imu, Vran, Araa i Kovince. Posle osloboenja od Turaka se Novi Beej (ma. Turski
Beej) i razvijao se kao spahiluk, odvojen od naselja Vranjevo na severu. Posle 1946. su ova naselja
spojena pod imenom Novi Beej.
Godine 1551. Mehmed paa Sokolovi je zauzeo grad Beej. Grad su zauzeli 1594. banatski Srbi,
koji su se digli na ustanak u celom Banatu i koju je uguio Koa Sinan-paa. Ni u vreme Turaka
Beej nije opusteo, opisao ga je turski putopisac Evlija elebija, koji je u njemu i boravio. 1717.
godine imao je 20 popisanih srpskih domova i pripadao je bekerekom okrugu.
Godine 1666. na mestu dananjeg stadiona za fudbal nalazilo se mesto za spaljivanje ena koje su
bile okrivljene za bavljenje mranim poslovima, odnosno, vetiarenjem. To su najee bile
udovice. Skupljale su biljke u ukletoj umi koja se nalazilana obali Tise i rastezala do granice sa
Maarskom (jo o ukletoj umi na stranni za prirodu). Deca, za ije su nestanke bile okrivljivane
"vetice" i spaljivane za to,tela su nalaena u ukletoj umi. Obino su bila bez odee, be tri prsta sa
leve ruke i bez jednog oka i sa pentagramom, nacrtanim krvlju na stomaku. Godine 1669 Tiranija
spaljivanja vetica je prekinuta zahvaljujui Knezu Branku. Na mestu gde su spaljivane vetice,
poali su da posade biljke i ponu sa poljoprivredom, ali nista nije moglo da nikne, i ubrzo je
naputeno.
Godine 1699. je sklopile su Austrija i Turska Karlovaki mir, prema kojem je izvreno ruenje
tvrave Beej 1701. godine. Srbi su se u Novi Beej uglavnom doselili iz Starog Beeja i Potisja, a
u oblinje selo Vranjevo su se doselili iz Potisja i Pomorija 1752. Novi Beej je 1781. godine
kupila od Beke Dvorske komore porodica Sisanji.
Srpska crkva podignuta je 1742. U drugoj polovini 18. veka u Novom Beeju je poelo naseljavanje
Maara. 1848. godine bile su krvave borbe, a 1886. izgorela je treina Novog Beeja.
Beej je posle 1883. prugom povezan sa ostatkom eleznike mree kraljevine Ugarske i od tada se
naroito razvija, postavi regionalni centar trgovine itom u Junoj Ugarskoj. Poetkom 20. veka
su, radi lake rene plovidbe, sasvim uniteni ostaci Beejske tvrave.
Od 1919. godine, Novi Beej ulazi u sastav jugoslovenske drave.

Demografija

Spomenik palim borcima u Narodnooslobodilakoj borbi, na keju u Novom Beeju (juli 2016).
U naselju Novi Beej ivi 11534 punoletna stanovnika, a prosena starost stanovnitva iznosi 39,9
godina (37,9 kod mukaraca i 41,7 kod ena). U naselju ima 5127 domainstava, a prosean broj
lanova po domainstvu je 2,75.
Stanovnitvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primeen je pad u
broju stanovnika.

Demografija[3]
Godina Stanovnika
1948. 15.644
1953. 16.303
1961. 16.378
1971. 16.075
1981. 16.091
1991. 15.404 15.188
2002. 14.452 14.782
2011. 13.133

Etniki sastav prema popisu iz 2011.[4]

Srbi 7.738 58,92 %
Maari 3.210 24,44 %
Romi 609 4,63 %
Jugosloveni 54 0,41 %
Rumuni 51 0,39 %
Albanci 50 0,38 %
Hrvati 41 0,31 %
Makedonci 26 0,19 %
Crnogorci 21 0,16 %
Nemci 10 0,07 %
Muslimani 7 0,05 %
Slovaci 5 0,03 %
Bugari 3 0,02 %
Rusini 3 0,02 %
Rusi 3 0,02 %
Slovenci 3 0,02 %
Ukrajinci 2 0,01 %
Bonjaci 1 0,01 %
ostali 19 0,14 %
Regionalna pripadnost 196 1,49 %
neizjanjeni 562 4,28 %
nepoznato 517 3,93 %
ukupno: 13.133

Stanovnitvo prema polu i starosti[5][]

? 14 9
80+ 92 173
 7579 148 281
7074 274 400
6569 350 503
6064 372 456
5559 353 486
5054 530 572
4549 649 631
4044 508 563
3539 509 504
3034 466 423
2529 466 421
2024 489 525
1519 489 457
1014 484 424
59 434 352
04 332 313
Prosek: 37,9 41,7
Domainstva []
Stanovnitvo staro 15 i vie godina po branom stanju i polu []
Stanovnitvo po delatnostima koje obavlja []

Sport
FK Jedinstvo, fudbalski klub osnovan 1927. godine.
FK Novi Beej, enski fudbalski klub, lan Prve enske lige Srbije.
RK Jedinstvo, rukometni klub.
KK Jedinstvo, koarkaki klub.

Vidi jo
Novo Miloevo
Karlovo
Crkva Svetog Jovana Pretee u Novom Beeju
Kapela Manastir u Novom Beeju
Zaviajni muzej Glavaeva kua u Novom Beeju
Biserno ostrvo

Reference
1.
Iskopana kaika stara 7.000 godina (Veernje novosti, 6. oktobar 2015)
Pored Tise arheoloko blago (Politika, 24. septembar 2016)
 Knjiga 9. Stanovnitvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981,
1991, 2002, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republiki zavod za
statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
Etnika struktura nakon popisa 2011.
5. Knjiga 2. Stanovnitvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd:
Republiki zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljanje veze

Portal Srbija
Vie informacija o lankuNovi Beejpronaite na Vikipedijinim sestrinskim projektima:

Mediji na Ostavi
Vesti na Vikivestima
Podaci na Vikipodacima
Zvanini sajt optine Novi Beej pristupljeno 14. 7. 2016.
Prezentacija Novog Beeja pristupljeno 14. 7. 2016.
Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju Srbija plus
Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
Satelitska mapa (Wikimapia)
Gugl satelitska mapa (Maplandia)
Plan naselja na mapi (Mapquest)

[]

Naseljena mesta optine Novi Beej
[]

Velika naselja u AP Vojvodini

Kategorije:
Novi Beej
Optina Novi Beej
Naseljena mesta u Vojvodini

Navigacioni meni
 Niste prijavljeni
Razgovor
Doprinosi
Otvori nalog
Prijavi me

lanak
Razgovor

Latinica

itaj
Uredi
Istorija

Glavna strana
Sadraj
Aktuelnosti
Sluajna stranica
Novani prilozi

Interakcija
Pomo
Trg
Skoranje izmene
Stranica za kontakt

Alatke
ta vodi ovde
Srodne izmene
Otpremi datoteku
Posebne stranice
Za tampanje
 Trajna veza
Podaci o stranici
Stavka na Vikipodacima
Citiraj ovu stranicu

Ostali projekti
Vikimedijina ostava

Print/export
Preuzmite kao PDF

Na drugim jezicima
Bahasa Melayu
Deutsch
English
Franais
Hrvatski
Magyar

Romn

Uredi veze
Ova stranica je poslednji put ureena na datum 25. maj 2017. u 19:54 .
Tekst je dostupan pod licencom Krijejtiv komons AutorstvoDeliti pod istim uslovima;
mogui su i dodatni uslovi. Pogledajte uslove korienja za vie informacija.
Politika privatnosti
O Vikipediji
Odricanje odgovornosti
Za programere
Izjava o kolaiima
Mobilni prikaz