Professional Documents
Culture Documents
Hnh 1:
1.3 Kt cu ca mt h SCADA
2
Ni mt cch n gin, h thng SCADA c ba phn: Cc PC phng iu
khin trung tm, cc RTU( remote terminal unit) hay PLC(programable logic
controller) cc trm xa v thit b thng tin kt ni hai phn trn vi
nhau.
Kt cu phn mm ca phn PC phng iu khin trung tm c th hin
trong bng Hnh 1. Chng ta s thy cc chc nng ca cc PC ca h thng
SCADA tng t nh phn HMI ca h thng DCS: Hin th, iu khin t
phng iu khin trung tm, thu thp d liu, qun l cc s liu, qun l bo
ng, bo co.
Cc h thng SCADA c chy trn mi trng DOS, VMS hay UNIX. Cc h
thng mi hn chy trn nn ca Windows, Linux.
Thit k giao
din
Thit k giao
din
Th vin sn
c
Mi
trng
pht trin
SCADA
Lp chng trnh
Thit k vo
ra
HMI
th
Hin th cnh bo
Kho cha cc
Active X
ActiveX iu khin
ng
dng th 3
SCADA Client
TCP/IP
Chuyn i thnh cc dng CSDL c kt ni dng ODBC
Qun l vo ra
I/O server/OPC
3
Qun l v x l d liu theo thi gian thc
D liu chng trnh
D liu thi gian thc
D liu bo ng
D liu qu trnh
D liu lu tr
SQL
SCADA Server
PLC
RTU
4
Hnh 2: Kin trc phn mm Client/Server ca h SCADA
a. SCADA Server
SCADA Sever chnh l my Server ca h thng SCADA trung tm c
ni vi cc RTU hay PLC. Trong cu trc phn mm my ch Server c
chc nng thu thp, chia s d liu vi cc my Client thng qua mang
Ethernet v gi mnh lnh t cc Client trc tip n cc b iu khin.V
vy trn cc my Server thng c dng ci t cc phn mm pht
trin (development), thit lp cu hnh truyn thng kt ni vi thit b
hin trng.
b. SCADA Client
SCADA Client gm cc my tnh cng nghip c ni vi my Server
bng mng Ethernet. Cc my tnh ny s c ci cc phn mm giao
din ngi my (Human Machine Interface) kt ni vi d liu ca my
Server hin th hoc iu khin. T l cc my Client nay s thu thp
5
cc trng thi v iu khin cc b controller gin tip thng qua my
Server. Mi quan h gia cc Client v Server do cc k s lp trnh thit
lp, tu thuc vo phn mm cng nghip c s dng trong h SCADA.
c. PLC- RTU
RTU c nh ngha l mt thit b c iu khin bng b vi x l, c
kh nng x l cc u vo ra theo thi gian thc, thu thp s liu v bo
ng, bo co v SCADA Server, v thi hnh cc lnh ca SCADA Server.
Theo truyn thng, h thng SCADA thng s dng cc thit b RTU.
Nhng ngy nay, vi s pht trin ca PLC, cc nh tch hp h thng thch
dng PLC thay v RTU cho vic thit k cho nhiu h thng SCADA.
Cc RTU v cc PLC c ni vi cc I/O ti cc trm. Cc u vo, qua
RTU hay PLC cho cc thit b SCADA phng iu khin trung tm bit
trng thi ca h thng ti hin trng.Thit b SCADA c th iu khin
bng cch thao tc u ra, cng nh qua cc RTU hayPLC.
Nh vy, RTU v PLC l thit b c trc tip ni vi I/O v trung tm
iu khin tn hiu.
Client
Client
Lu tr
Server
D liu
Server
Controller
Controller
D liu
Server
Controller
Controller
Ethernet
6
Hnh 3: Kin trc phn cng Client/Server ca h SCADA
10
M Tho 111,7 21,4 58,1 29,5
Ph M 119,8 244,6 107,5 147,8
B Ra 4,6 -67,1 14,8 -67,1
Vng Tu 31,6 -11,1 17,6 -44,6
Vnh Long 65,0 -14,0 67,0 59,6
Tr Nc 44, 0 13,3 69,1 0,9
Tht Nt 46,6 -43,8 49,0 30,8
Rch Gi 90,0 -10,2 80,8 27,6
Bc Liu 67,1 27,0 45,4 6,9
Kin Lng 31,8 -12,2 13,2 -45,2
Chu c 67,6 14,0 12,9 -30,5
T Keo 189,5 96,5 82,4 -48,0
ng dng trong cng tc iu h thng in Vit Nam
Qu trnh pht trin ca cng ngh iu khin h thng in:
T nhng nm 1970, h thng my tnh c ng dng rng ri
trong cc trung tm iu h thng in ln trn th gii. Lc u, h thng
my tnh phc v vic qun l k thut, qun l cc d liu, cc thit b trn
h thng in v phc v vic tnh ton cc bi ton ri rc, n l. Dn dn
cc phn mm chuyn dng phc v qun l, iu hnh h thng in c ra
i.
Vo u nhng nm 1980,, hu ht cc trung tm iu khin ca cc h
thng in ln trn th gii c trang b H thng thu thp d liu v
gim st iu khin gi tt l SCADA. Chc nng c bn ca h thng
SCADA l thu nhn t ng, x l cc d liu, hin th trn mn hnh bng s
cc tn hiu thi gian thc ca cc phn t trn h thng in nh: tn s,
in p cc im nt, thng s vn hnh (cng sut tc dng, cng sut phn
khng, dng in, in p, nhit , p lc du) ca cc thit b (my pht
in, my bin p, ng dy in). N hin th trng thi lm vic ca tt
c cc thit b ng ct, tng gim nc phn p ca my bin p gip cho
cc k s iu hnh h thng in iu khin t xa, theo di, gim st s lm
vic ca ton b h thng in.
Nguyn l lm vic ca h thng SCADA:
Khi cc thit b ang vn hnh vi phm cc gii hn cho php ca cc
thng s k thut hoc b s c, h thng t ng a ra cc tn hiu cnh bo
dng chung, ci; hin th ni dung s kin cnh bo bng nhng dng lnh
theo mu sc v nhp nhy, iu ny gip cho cc k s iu hnh h thng
in c nhng hnh ng ng x kp thi a cc thit b tr li trng thi
vn hnh bnh thng hoc a cc thit b d phng vo hot ng thay th
nhm m bo cho h thng in vn lm vic trng thi n nh v kinh t.
Tt c cc s kin xy ra i vi cc thit b trn h thng in, i vi
cc ch vn hnh h thng in u c lu tr t ng theo trt t thi
gian, c chnh xc n tng mili giy(ms), c th truy xut khi cn thit
11
di dng cc bng biu, th gip cho qu trnh x l v phn tch s c
c chnh xc.
H thng SCADA cho php cc k s iu hnh c th thc hin cc
thao tc, iu khin cc thit b t xa nh khi ng hay ngng cc t my
pht in, thay i cng sut theo yu cu, ng ct cc thit b, iu chnh
nc in p ca cc my bin p Kh nng ny cho php gim bt nhn lc,
tin ti c th xo b ch ngi trc vn hnh cc trm in, cc nh
my. Cc thit b lm vic hon ton t ng, c iu khin t xa t cc
trung tm iu .
T thp k 90 tr li y, cc h thng tch hp thu thp d liu v iu
khin gim st c ng dng v pht trin rng ri. Chc nng c bn ca h
thng SCADA tch hp l n c trang b thm nhiu phn mm ng dng
khc h tr trong vic t ng ly cc d liu thi gian thc ca h thng, a
vo tnh ton v cho ra kt qu bng cc lnh iu khin trc tip ln mt phn
thit b ca h thng in hoc a ra cc khuyn co c th cho cc k s
iu hnh thc hin nhm m bo s lm vic ca h thng in c n
nh, an ton v kinh t nht.
Cc phn mm ng dng thng thng i km l:
- iu khin pht in t ng (AGC: Automatic Generation Control).
- iu kinh t (ED: Economic Dispatch).
- Phn tch ch t bin (CA: Contingency Analysis).
- nh gi trng thi (SE: State Estimation).
- Tnh ton tro lu cng sut (DLF: Dispatch Load Flow).
- Ti u ho tro lu cng sut (OPF: Optimal Power Flow).
- D bo ph ti (LF: Load Forecast).
- Lp k hoch vn hnh (GP: Generation Planning).
12
Thc hin cc lnh theo yu cu ca ngi iu hnh h thng v ngi
trc trm a ra hoc ca SCADA iu cp trn. Vic iu khin ch
yu l ng ct cc my ct v iu chnh tng gim nc phn p ca my
bin p.
Cung cp giao tip ngi - my vi ngi iu hnh hay ngi trc trm:
cc control pannel, cc bng mch m trn ta dng biu th cc thit
b, thng s gi y ta thay th bng giao tip bi mn hnh, chut, bn
phm. Giao din ngi my(HMI) ca SCADA trm cho php ngi
dng d dng hn trong vic gim st, thu thp d liu, iu khin, qun l
h thng v vn hnh trm.
Ghi nhn, qun l, lu gi lch s vn hnh trm, lch s cc s kin nh:
bo ng, s c; lu tr cc qu trnh thao tc trong h. iu ny s rt c
ch trong vic pht hin v s l khi c li xy ra.
Qun l c s d liu lch s ca trm phc v trong vic in bo co vi
cp trn, gi s liu ln SCADA iu cp trn.
C mt c ch t ng to v in cc bo cc khi cn thit.
C kh nng truyn thng vi cp trn nh: nhn lnh t cp trn a
xung v tin hnh gi cc bo co theo yu cu ca cp trn.
Truyn tin vi cp di ca SCADA trm l cc transmitter, sensor, c cu
chp hnh.
2. Cc kin trc ca SCADA trm
Hin nay cc thit b o lng v iu khin thng minh, cc transmitter s
hp b, cc RTU v cc PLC ang pht trin mnh v bt u c ng dng
ngay cng rng di hn trong hu ht cc ngnh cng nghip t cc khu ch
bin thc phm, ni cc nh my x nghip sn xut m dng nh trc y
khng my khi s dng n cc thit b t ng ho, cho n cc khu ch
xut, cc khu cng nghip. mt s nc tin tin, cc h thng SCADA s
dng RTU hay PLC ang ngy cng c pht trin. Tuy nhin xu hng
ngi ta ngy cng s dng PLC thay cho cc RTU cng ngy cng c a
chung hn. Rt nhiu phn mm SCADA ra i vi nhiu h tr hn cho
ngi thit k h thng, mt s sn phm, thit b ca nhiu hng nh
Wonderware, Siemens, Nari ra i v c a ra th trng.
Ni chung, chng ta c th phn cc sn phm ny thnh mt s kiu cu
trc sau:
15
a) H thng va truyn tin, va tin hnh thu thp s liu, tnh ton, tin hnh
tng tc vi ngi dng v truyn tin vi cp trn trong tt c thi gian
thc.
b) H thng c nhiu tnh nng khc nhau. Mt s i hi vic tnh ton l rt
nhiu( v d nh vic lp cc bo co, phn tch h thng ) nhng mt s
cng vic li i hi tnh thi gian cht ch( cc h thng i hi tnh thi
gian thc cao nh l cc h thng thu thp s liu, truyn tin cp di,
cnh bo, bo ng).
c) Mt s tnh nng hot ng lin tc(v d nh: o, thu thp thng s h
thng, truyn tin) nhng mt s tnh nng li ch hot ng theo yu cu
hay nh k ri ngh( v d nh trong cng tc in bo co, lp bng biu ch
lm theo yu cu ca ngi dng ).
d) Mt s tnh nng bt buc phi c, mt s tnh nng khc th li l tu chn
ca ngi dng c th thm vo hay bt i m khng lm nh hng n
h thng.
Xut pht t cc c im trn, chng ti chia h SCADA trm thnh cc
i tng hot ng trong cc trng thng tin khc nhau. H SCADA trmd
thc hin trn mt my tnh c nhn PC n b x l, thc hin a chc nng,
a lung bng cch phn chia thi gian thc hin gia cc lung hot ng v
thc hin a tc v, a x l thc s cp transmitter s.
H thng SCADA trm ca chng ta c xy dng t cc i tng sau:
i tng cp trng l cc trasmitter s thng minh, cc b chuyn
i, cc sensor cm bin.
i tng thu thp.
i tng lp bo co( hin th v in n cc bo co).
i tng truyn tin vi cp trn.
i tng qun l c s s liu v lch s vn hnh, lch s s kin thao
tc, s c
i tng thit k cc trang hin th( gm cc thanh tc v tasbar, bus
bar).
i tng thit k bo co.
i tng lp cu hnh h thng.
2. La chn h iu hnh
Ngy nay k thut phn cng ca my tnh pht trin ht sc mnh m.
Nng lc ca cc my tnh th h mi ca Intel m in hnh l dng chp x
l h Pentium mang li bc nhy vt trong cng vic tnh ton, x l d
liu v phn tch h thng.
16
Giao din ho GUI( Graphical User Interface) cng ngy cng c hon
thin, gn vi ngi s dng hn. Vi h thng th vin ho khng l ca
Microsoft Windows vi cc giao tip ho chun to nn nhiu bc ngt
trong lnh vc thit k giao din.
Do my tnh PC l rt n gin, nh gn v tin cy l tuy khng bng cc
my tnh cng nghip nhng vi cng ngh in t hin nay cc my PC vn
p ng tt cc yu cu v x l cng nh tnh ton trong cc qu trnh cng
nghip. Trc y ngi ta hay dng trn h iu hnh truyn thng ca
Microsoft Windows l MS DOS, tuy h iu hnh DOS l kh n gin
song ngay nay vi quy m ca cc trm l rt ln v s cng vic phi thc
hin cng mt lc l rt cao v DOS khng p ng c iu ny. H iu
hnh Windows mang li mt s thay i ng k. Do vy chng ti quyt
nh chn vic pht trin b phn mm SCADA trm da trn h iu hnh
ca Microsoft Windows vi version Windows 2000/Windows XP vi cc l
do sau:
20
S v cp SCADA trong h thng in Vit Nam hnh v
1.2.2 SCADA iu cp min
Ti cc trung tm iu min, cc d liu v h thng c cc trm
gi ln, vi nhng phn tch v nh gi ca mnh cc trung tm ny a ra
cc quyt nh iu khin tc ng ln li nhm mt mc tiu nht nh l
n nh h thng. SCADA iu min l cp trung gian gia SCADA iu
quc gia v SCADA trm nn n c mt s nhim v c trng sau:
- Thu thp s liu t cc SCADA trm.
- Phn tch biu ph ti thu c, tin hnh nh gi v a ra cc
phng n iu v phn chia ph ti v n nh li.
Cc trung tm iu min ng vai tr quan trng v nh hng cho cc
SCADA trm trong vic iu tit cng sut ti v iu khin h thng.
1.2.3 SCADA trm
y l mt trung tm my tnh iu khin m tc ng trc tip n cht
lng trong li in v y l mt ni m cc tc ng iu khin trc tip
tc ng vo h thng in. Li in c th n nh v bn vng hay
21
khng ph thuc rt nhiu cc trung tm SCADA trm ny. Vy nhim v
ca SCADA trm l phi trc tip:
- Thao tc iu khin ln cc thit b ca h thng, cc my bin p
- Thu thp v gim st cc thng s v h thng.
- iu khin ng/ct nhm bo v h thng trong trng hp li gp
s c nh qu ti, chm chp
- a cc d liu v bo co vi SCADA cp trn phc v cho vic phn
tch, nh gi h thng khi cn khc phc s c hay nng cp h thng.
Mch thu thp s liu v iu khin c thit k bng:
- Mt PLC v cc module AI/AO, DI/DO.
- Mt b RTU vi cc transmitter analog.
- Mt b cc transmitter s thng minh.
SCADA trm c thit k cn c cc bus truyn tin phc v cho cc tc v
truyn thng sau:
- Mt bus truyn s liu, truyn lnh hin trng kiu RS-485 ni cc
PLC, cc RTU v cc transmitter s thng minh vi trung tm iu khin l
cc my tnh PC.
- Mt bus truyn tin theo kiu RS-323 giao tip truyn thng vi
SCADA iu cp trn.
Trung tm iu khin l cc my tnh PC, tu theo quy m ca trm m s
lng my c th l nhiu hay t. Vi mi trm tu vo mc i hi v
tin cy ca vic iu khin m ta c th lp cc my d phng. Cc trm
vi quy m nh ta c th ch cn dng mt my tnh PC tc cao, kh
nng x l nhanh v c dung lng b nh ln l c th m nhn vic ca
mt trung tm iu khin v gim st. Cn i vi cc trm ln v i hi
tnh an ton cao th ta nn dng mt my chuyn lm nhim v iu khin,
mt my PC khc th lm nhim v thu thp v gim st nu cn thit c th
dng thm mt my chuyn thc hin cc tc v v truyn thng.
2. Phng n kt cu hp l cho SCADA trm in
2.1 Mc tiu kt cu chung
Qua vic tm hiu v h SCADA trm ti mt s ni lp t v qua cc
ti liu hng dn v lp t SCADA trm, ti vic SCADA cho trm in
phi t mt s tiu ch sau:
V h phn mm SCADA:
- H phn mm SCADA phi l mt h phn mm a nng, a nhim, c
nhng knh truyn thng tng thch vi cc giao thc truyn thng ph dng
v phc v tt cc dch v cn c ca trm nh: in bo co, v th, biu
ph ti.
- H phn mm lp trnh SCADA phi d dng lp trnh, c tnh thuyt
minh r rng v d hc cng nh thun tin trong vic nng cp trm.
- H iu hnh dng trong cc my tnh ch phi l h iu hnh a
nhim, a nng, c kh nng giao tip thn thin vi ngi dng v c bit l
22
phi h tr tt h phn mm SCADA m ta ang dng xy dng SCADA
cho trm.
V phn cng:
- Cc thit b phc v trong vic x l s liu cng nh thu thp d liu
phi l cc thit b ph thngc th d dng thay th khi hng hc cng nh
khi c nhu cu nng cp m rng quy m trm.
- My ch phi l my c kh nng chu c mi trng lm vic khc
nghit ca trm in nh: ting n, bi, nhiu tp m, nhiu in trng
V dch v ca SCADA cn phi lm:
- Thu thp v lu tr dng trong trng hp c s c, thi gian lu tr
ti thiu phi l mt nm.
- Cung cp giao tip thn thin v d dng cho ngi iu khin trm nh
vic in bo co vi cp trn, c bit l cc cnh bo, bo ng khi c s c
- Gip thao tc iu khin c d dng nh ng ct my ct, tng gim
nc phn p my bin p nhng vn m bo thao tc iu khin ng ct
bng tay.
V chi ph: H gi thnh khi lp t h SCADA cho trm khng
c qu t gy tn km v c bit h phn mm SCADA phi l phn
mm ph dng, sn c trn th trng khng c l ca mt hng c quyn
no. Hn na, trong tng lai khi nng cp trm phi d dng trong vic tm
kim thit b cng nh phn mm thay th.
2.2 Phng n cho h SCADA trm in
SCADA trm in c nhim v tng i n gin:
- Gim st-iu khin.
- Thu thp d liu v cc thng s ca trm nh: I, P, Q trn cc my ct,
trng thi ca my ct v in p trn cc thanh ci.
- Chuyn cc s liu ln cho SCADA iu cp trn khi c yu cu.
V vy ta nn thit k mt SCADA trm in vi kt cu nh sau:
V thit b phn cng:
- My ch l mt my tnh PC Pentum 4 tc khong 2.8 GHz, a cng
khong 40Gb, mn hnh rng t nht l mn hnh 17inch, s dng h iu hnh
Windows 2000 hay Win XP.
- Thit b phc v cho cng tc o lng v iu khin l cc PLC vi
cc module vo ra s DI/DO v cc module vo ra tng t AI/AO, cng vi
b cc transmitter s thng minh phc v cho vic ly cc thng s P, I, Q.
- Truyn tin cng nghip gia my tnh PC master vi cc
PLC/transmitter slave theo chun RS-485 tc 19.2kbps tr ln v c trang
b cc protocol thng dng.
- Truyn tin gia my PC trm vi cp trn thng qua cng COM vi
chun truyn thng RS-232, tc phi t ti 9.6kbps.
V phn mm:
23
- Phn mm SCADA cng nghip phi c tnh a nhim, c nhiu tnh
nng dch v v c bit l phi d s dng, thn thin i vi ngi dng v
tng thch vi cc h iu hnh thng dng hin nay nh Windows, Linux...
- Cc dch v cung cp phi chc chn, thn thin v d hc cng nh d
s dng bao gm:
+ Thu thp, qun l, lu tr cc loi s liu lu v d khai thc cng
nh d tra cu khi cn.
+ Hin th s liu trn cc trang mn hnh, cc trang ca s, th, biu
phc v vic in bo co, pht cc bo ng.
+ Thao tc iu khin t xa d dng, an ton.
WinCC Mt chun mc xy dng HMI cho h thng SCADA
Ti sao phn mm cng nghip WinCC li c ng dng nhiu trong
cc h thng phc tp, nhiu chng loi thit b nh trong cc h thng
SCADA?
Mt trong nhng c trng ni bt ca cc sn phm phn mm cng
nghip ca SIEMENS l c th kt ni n nh vi hu ht cc b iu khin,
cc RTU v cc thit b truyn thng khc. C s d liu m, d lp trnh v
lun lun cp nht, iu ni ln rng nh thit k, ngi dng s c lp
hon ton vi thit b, thun li cho vic nng cp v trin khai d n. Di
y l cc thng tin c bn v phn mm cng nghip ca SIEMENS.
1. Tng qut
Giao din ngi my ca WinCC c thit k di dng ko th rt d
dng m t cc biu tng v i tng iu khin cc qu trnh cng
nghip. N cung cp cho cc k s lp trnh mt mi trng khai trin d
dng s dng v mt chc nng bao qut c th to ra cc th nghim
kim tra v trin khai mt cch nhanh chng nhng ng dng t ng ho
mnh m.
Phn mm WinCC l phn mm ng dng cho cc SCADA vi mt
giao din ngi my (HMI: Humman machine Interface) m v linh hot
m bo tnh linh ng trong thit k ng dng ca khch hng khi kt ni
n ph chc nng rng nht ca cc thit b t ng ho trong cng
nghip.
2. Tnh mnh m v linh hot
Phn mm WinCC HMI to cho ngi s dng kh nng v tnh linh hot
cao m giao din ngi v cc trnh ng dng ngy nay cn n. SIEMENS
u t nhiu cho nghin cu v pht trin m bo to ra cc sn
phm mi, mnh m v sng to. Kt qu l: cc doanh nghip c th tp
trung vo tin hnh cng vic sn xut kinh doanh ca mnh trong khi
cc k s vn c th tin hnh thit k, nng cp hay sa cha. Phn mm
WinCC cung cp cho ngi s dng mt mi trng pht trin linh hot v
cu trc a nng cho php to ra cc ng dng nhanh co bt k kch bn t
ng ho no. Phn mm WinCC trin khai thun li trn cc my tnh c
24
nhn PC(Personal Computer) hay cc my tnh c nhn cng nghip
IPC(Industry Personal Computer) trn mt cu trc Server/Client phn tn.
3. Tnh d s dng
WinCC cho php ngi dng s dng nhanh chng to ra v trin khai biu
din bng ho cc qu trnh cng nghip theo tnh thi gian thc.
Giao din ho
Ngi s dng c th pht trin cc ho trong mi trng Windows, rt
nhiu cng c bao gm: cc thnh phn th chun, cc biu tng, cc
hnh nh dng bitmap v ActiveX controls. Mt th vin ho cao cp c
cha hng ngn cc hnh nh cc thit b cng nghip c cu hnh
trc, iu ny khin cho ngi s dng rt n gin trong vic a cc
hnh nh vao trong giao din ca mnh.
Trnh soan tho mnh
Ngi s dng c th nhanh chng trin khai cc trnh son tho nh lp
trnh bo co, thit k cc bo ng, cnh bo ngn nga cc li khi ang
chy(Runtime errors).
Kh nng kt ni cao
WinCC cho php ngi dng s dng lin kt thc vi bt k thit b iu
khin, t ng ho cng nghip no m thng qua cc I/O Server. Kh nng
giao tip vi hng sn phm th 3 l rt d dng chng hn nh cc iu
khin thng dng ca cc hng ln nh: Wonderware, Modicon, Alley-
Bradley, Square D
26