MGA KATAWAG SA ARKITEKTURA (ARCHITECTURAL TERMS)

A
ABRIDGE - paigsiin, paikliin
ABUTMENT tukod na umaalalay sa arko, sepo, o tulay
ACCORDION or ACCORDION DOORS pintong tiklupin
ACROTERIA maliit na pedestal, pedestal na pansulok
ADOBE ANCHOR liyabe
ADORN gayakan, palamutihan
ADZ-EYE HAMMER martilyo de kabra
ADZE aswela, daras, asarol
ALIGN kaliniya
ALIGNMENT - asintada
ALLIGATORING pamumutok o pamimitak (ng barnis o pintura)
ALMERI almery, amber, tabernakulo
ALTAR altar
AMBRY tabernakulo
AMBO plataporma, pulpito
ANCHOR angkora, angkla
ANCHORAGE angklahe, angkladero
ANDIRON andiron, metal na tabing sa pugon o kalan
ANGLE angle
RIGHT ANGLE anggulong parisukat, anggulong ayos, tamang anggulo
ANGLE BEAD sugpong na may umbok, sugpong na mabilog
ANGLE BRACKET sugpong na piye-de-galyo, sugpong na modilyon
ANGLE DIVIDER sugpong na panghati
ANNEX dugtong, kasudlong
ANNULAR VAULT arkong hugis-singsing, balantok na hugis-singsing, bodegang
hugis-singsing
ANTIQUE antigo
APARTMENT apartment
APERTURE butas o siwang para sa liwanag at hangin
APPARATUS kagamitan, apparatus, kasangkapan
ARBOR - balag
ARC arko, balantok
ARCA arka, taguan ng mga alahas at ibang kayamanan
ARCADE arkada
ARCH (1) arko

B
BASEBOARD rodapis
BEAM biga
BOLT pierno
BOTTOM CHORD barakilan
BOW arko
BOW WINDOW de arkong bintana
BOW FRAME kahong bastagan
BRACE (DIAGONAL) pie de gallo
BRICK tisa
BRICK (CEMENT) ladrilyo
BRICK PIER batong patungan
BRIDGE tulay
BROACH pambutas, barena, balibol
BROAD malapad, maluwang
BRONZE bronse, tanso
BUILDING gusali
BULB bombilya
BUNGALOW binggalo, bungalow
BUREAU komoda, iskribanyo, iskritoryo
BUTTED tumbok, patumbok, nakatumbok

C
CABIN dampa, kubo
CABINET cabinet, iskaparate
CABLE kable
CALCULATION kalkula, kalkulasyon
CAMPANILE kampanaryo, kampanilya
CANDELABRA kandelabra
CANDLESTICK kandelero
CANOPY pabilyon, habong
CAP suklob
CAPITOL kapitolyo
CARPENTRY karpinterya
CARRIAGE madre ng hagdan, paina ng hagdan
CASEMENT WINDOW bintanang may tambor
CASING tambor, pagtatambor, pantambor
CASTLE kastilyo
CATEGORY kategorya
CEILING JOIST kustilyahe
CELLAR selar, bodega sa silong
CENTIMETER sentimetro
CHAIN BOLT baral de kadena
CHANDELIER aranya
CHAMBER sili-tulugan
CHANNEL tubong paagusan
CHIMNEY simenea, tsimenea, palabasan ng aso o usok
CIRCLE bilog, sirkulo
CIRCULAR pabilog
CIRCUMFERENCE kabilugan, palibot
CLINCH magrimatse
COLLAR BEAM tirante
COLLAR PLATE sinturon
COLONADE lolumnata, peristilyo, talahaliguhan
COLONIAL kolonyal
COLUMN hanay ng mga haligi
COMPASS kumpas, aguhon
COMPRESS siksikin
CONCAVE malukong, hungkag
CONCRETE kongkreto, sementado
CONCRETE SLAB larga masa
CONDUCTOR alulod
CONDUIT tubo, padaluyan
CONE kono, balisungsong
CONNOISSEUR dalubhasa sa sining
CONSTRUCT magtayo
CONSTRUCTION pagyari, paggawa, pagtatayo
CONTRACT kontrata
CONTRACTOR kontratista
CONVENTIONAL kombensiyunal
CONVEX kukob, lukob
CONRNERSTONE batong panulok, panulukang bato, unang bato
CORONA korona
CORRIDOR koridor
COUNTERPANE kubrekama
COUNTER BRACING or CROSS BRACING krusete
COURT patyo, loban, palaruan
COVE MOULDING bodedilya
CRANE grua, kreyn
CREST palupo, kresta
CRIPPLE RAFTER kilong maigsi, kilong kapos
CROWN MOLDING kornisang doble and arko
CUBE kubiko
CULVERT alkantarilya
CUPOLA kupola, simburyo, bobido
CURB ROOF rekudong atip
CURTAIN talon, tabing, kurtina
CURVED baluktot, balikuko, kurbado
CURTAIN WALL dibisyong dingding, partisyon
CUSP pulukang tilos, dulong tilos

D
DAIS plataporma, entablado
DECKING pagpapalas
DECK ROOF palas na bubong
DELINEATE gunuhit, iguhit
DEPTH lalim
DESIGN dibuho, disenyo
DETOUR ligid, detur
DEVELOP palakihin
DEVIATION paglihis, pagliko, pagbabago ng direksyon
DEVICE kasangkapan
DIAGRAM plano, banghay, dayagram
DISLODGE tungkabin, tanggalin
DISTANCE agwat
DIVISION dibisyon, pagbabahagi
DOG TOOTH moldurang hugis biyoleta
DOME kupola, bobeda, simboryo
DOOR BELL timbre sa pinto, dorbel
DOOR CASE hambahe
DOOR FRAME marko ng pinto
DOOR HEAD trabisanyo ng pintuan, sombrero (pintuan)
DOOR JAMB hamba
DOOR FILLET batidora
DOOR (PANELLED) de bandeha
DOOR KNOB hawakan ng pinto
DOOR KNOCKER katukan ng pinto
DOOR POST halige (poste) ng pinto, (hamba)
DOOR SILL umbral
DOORSTEP hakbangan sa harapan ng pinto
DOOR STOP sanggahan ng pinto (baral ng pinto)
DOOR WAY pintuan
DORIC ORDER matandang arkitektura ng Gresya
DORMITORY dormitoryo
DRAFT plano
DRAIN PIPE tubong padaluyan
DRAINAGE tuberiya, desagwe, padaluyan
DRAPERY lanang kurtina, draperi
DURABLE MATERIALS pangmatagalang kagamitan o kasangkapan
DRAWING drowing
DRIP MOLD gwarda agwa
DROP SIDING dingding na embramatso
DUMB WAITER estanteng sensor, demanong asensor
DWELLING tirahan

E
EARTHFILL escombro
EASEMENT rekudo, kurba
EAVE sibe, alero
EDIFICE gusali, edipisyo
EQUAL kasukat
EQUIPMENT kagamitan
ESTIMATE tantiyahin
EXTRACTOR ekstrador, panlabas na kurba ng arko
F
FABRICATE magtayo
FAADE harapan, patsade (ng gusali)
FACE BRICK pang-ibabaw na bato, pang-iababaw na plato
FACE MOLD molding pang-ibabaw, guwardang pangharap
FACIA senepa
FAN LIGHT bintanang hugis abaniko
FAWN palamuting balubathala
FAUCET gripo
ANTIQUE FURNITURE kasangkapang antigo
FAVUS pabus, mga tisang pinutol na paheksaguno na ginagamit sa paggawa ng
bangketa
FENESTRAL panangga, penestral
FENESTRATION penestrasyon, pagsasaayos ng mga bintana ng gusali
FERETORY muniting dambana, munting urnang taguan ng rekilya ng mga ginto
FESTOON gayak, grinalda, bitin
FINIAL pinyal
FINISHED STRING panapos na liston sa madre ng hagdan
FLAMBOYANT ARCHITECTURE arkitektong marangya ng mga Pranses
FLANK tagiliran, gilid, kustado ng arko
FLAT ROOF bubong na pantay, bubong na patas
FLAT SHY LIGHT pantay na bubong pampasinag
FLOOR sahig, suelo
FLOOR DRAIN desagwe, padaluyan, paagusan (sa sahig)
FLUSH lahado
FLUTE bansi
FLYING BUTTRESS tukod na de-arko, alalay na de-arko, estribo
FOIL ehe, dahon
FOOTING paanan ng haligi, patungan ng haligi, paa ng pundasyon
FOUNDATION pundasyon, tungtungan, patungan
FRAME kuwadro o balangkas, armadura
FRAME HOUSE bahay na tabla
FRESCO pinturang alpresko, magpintang alpresko
FRIEZE dibisyon ng entablado
FUNRITURE kasangkapan

G
GABLE gablete, sibi, balisbis
GABLE ROOF bubong na sibi, dos agues
GABLE WINDOW bintana ng sibi
GAGE, GAUGE panukat
GALLERY gagerya, tanghalan
GALVANIZE (v.) maggalbanisa, galbanisahin
GALVANIZED IRON yerong galbanisado
GAMDREL (OF ROOF) sibi ng bubong
GEOMETRICAL STAIR heomoetrikong hagdanan, hagdanang paikid
GIMLET munting barena
GINGER-BREAD WORK maadornong yari ng bahay
GIRT barote, sepo
GIRDER guililan
GIRT STRIPS baroteng pira-piraso
GIRTH bilog, kabilugan
GLASS kristal, bubog
GLYP maigsi at patayong kanal 9sa kahoy), glip
GOUGE lukob
GRADE pagpapantay ng lupa, grado, uri
GRILLE rehas, berhas, tabing
GROIN eskina, espolon
GROOVE kanal (sa kahoy)
GROUND tabling pagpapakuan, sular, lupa
GROUND FLOOR silong, unang palapag
GUTTER alulod, alero, imburnal, kanal (sa lupa)
GUTTER BRACKET tukod ng alulod, tali ng alulod

H
HALF CIRCLE medya luna, medya kunya
HANDRAIL gabay
HATCHWAY pintong may mitsa sa bubungan
HEADER JOIST suleras panghagdanan
HEEL dulo ng sepo, dulo ng kilo
HINGE bisagra
HINGE (CABINET) espolon
HIP kadera ng bubungan
HIP RAFTER kilo para sa kadera ng bubungan, tetso ng bubungan

I
INCINERATOR insinerador, krematoryo
INCISE hiwain, ukitin
INGLE ROCK sulok apuyan, sulok ningasan
INSULATION gislasyon, insulasyon
IONIC ioniko
IONIC ORDER arkitekturang ioniko, ayos ioniko
IRON bakal, yero
IRONWORK pundisyon ng bakal, ornamentasyong bakal

J
JACK RAFTER sobre kilo, kilong maikli
JAMB hamba
JOGGLE sikong sugpungan
JOIST suleras
K
KICK PLATE plating apakan sa pintuan
KING POST pindulo
KNOB tatangnan, agaradera

L
LACQUER barnis, laker
LADDER hagdan
LANDING mesa, pahingahan
LANDMARK palatandaan
LANDSCAPE tanawin
LANE iskinita, daanan
LATCH tarangka, aldaba
LATH listong kahoy
LATHING pagliliston
LATTICE sala-sala, sala
LAVATORY lababo, inidoro
LAWN damuhan
LEDGE pasamano, gilid

M
MAHOGANY kamagong, mahogany
MASONRY FILL lastilyas
MEZZANINE entresuelo, mesanin
MONKEY WRENCH liyabe inglesa, liyabe de-tubo
MORTAR paupo
MORICE, MOTISE butas ng mitsa
MOSAIC moseyk
MOULDING moldura
MOUNT itinungtong
MOULDING (QUARTER) mediacana
MUSEUM museo

N
NICOLITE BAR estunyo
NAIL SETTER punsol
NUT tuerka

O
OAKUM estopa
OBLIQUE pahilig, pahilis
OBLONG biluhaba
ODEUM odeyum, galerya, bulwagan
OGEE moldurang hugis s
ORDER kaayusan, antas
ORDERS OF ARHITECTURE antas pang-arkitektura, ordeng pang-arkitektura
ORIEL oryel
ORNAMENTATION dekorasyon, palamuti
ORNATE magayak
ORTHOSTYLE ortoistilo, matuwid na hanay ng mga haligi, krokis, balangkas
OVERPASS daan sa ibabaw, oberpass
OVOLO obolo

P
PAD almuhadon, pad
PADDING palaman, padding
PADLOCK kandado
PAGODA pagoda
PAINT (n.) pintura, pinta
PAINT (v.) magpinta, pintahan
PALACE palasyo
PALATIAL malapalasyo
PALISADE tulos, istakan, kutang-bakod
PANE pohas, oha, salamin
WINDOW PANE salamin ng bintana
PANORAMA panorama, tanawin
PANTILE tisang hugis s
PANTRY paminggalan
PARAPET parapet, kuta, muralya
PARGETING estuko, argamasa
PARTING STRIP listong panghati
PARLOR silid-tanggapan (ng panauhin)
PARTITION dingding, partisyon
PARTY WALL bukod na pader, bakod na partisyon
PATERA paterna, adorning labas na hugis-bilog
PATTERN or SCHEDULE dibuho, pardon, plantilya
PAVEMENT palitada, pabimento
PAVILION pabilyon, bahay-tolda
PEDESTAL pedestal, patungan
PEDIMENT timpano
PENDULUM pendulo, pendulum, palawit
PENT HOUSE sibi, tahanan sa bubungan
PENT ROOF sibi, ambi, bubong na pasibi
PERISTYLE peristile
PEVON hagdang eskala
PICKWORK piketa
PICTURE MOLD molding sabitan ng larawan
PIER piyer, patungan, katangan
PILASTER pilastra
PILE or PILING pilote
PILLAR pilar, lulumna, haligi
PINACLE pinakulo, taluktok
PINCERS pansipit, bahay[ato
PITCHED ROOF klibe na bubong, tibong o papa ng bubong
PLAIN G.I. STRAP lingueta
PLANE katam
PLASTER OR STUCCO litsada o palitada
PLASTER BOARD tabling litsada, tabling palitada
PLASTER LATH litsadang torno, palitadang torno
PLASTERED COURSE kusturada
PLATE sepo
PLATE RAIL baluster ng sepo
PLINTH plinto, orlo, sukab
PLUG plag, pamassak
PLUMB pabigat, panghulog, plumada
PLIMB LINE hulog
POINT tulis, dulo
POINTING pagtuturnilyo ng sugpungan
PORCH balkon, balkonahe
PORTAL portal, tarangkahan
PORTICO portico
POST halige, poste
PREFABRICATED pagyayari (ng mga piyesa sa pabrika pagawaan) bago itayo,
antimanong pagyayari ng mga kagamitan ( sa pabrika pagawaan) bago itayo
PROJECTION bolada
PROP tukod, suhay, gabay
PULLEY kalo, mutton
PULLEY STYLE largerong de muton, largerong kalo
PULPIT pulpito
PURLIN barikilan, reostra
PURVIEW saklaw
PYRAMID piramide, tagilo

Q
QUADRANGLE patio
QUARRY tibagan ng bato
QUARRY STONE batong silyar, adobe
QUARTER seksiyon, tirahan, kuwarter
QUATREFOIL ohas
QUEEN POST sobre pindulo
QUICK BEAD abaloryong maumbok
QUIONS kunyas

R
RABBET vaciada
RAFTER tahilan, kilo, tukod-bubong
RAIL barandilya, balustrade, baranda, gabay
BOTTOM RAIL barandang pang-ilalalim
RAILING bakod na rehas-rehas, barandilya
RAMP rampa, rekudo (tulad ng gabay ng barandilya)
RAMP - sumyinta, daang hilig (dahilig)
RANDOM WORK sortidos na paggawa, pasumalang paggawa
RANGE - hanay
RATIO - panumbasan, proporsiyon
REBAR kabilya
REBUILD muling itayo, gawing muli
RECLINE humilig
RECOIL umigkis, umurong
RECONSTRUCT pagbabagong tayo
RECTANGLE rektangggulo, parihaba
REEDING molding panlabas
REGULA regula
REFECTORY komidor
REHASH magpanibagong gawa, ulitin
REINFORCE pagdaragdag
REJOIN magkabit na muli
RE-LAY maglatag na muli
RENAISSANCE muling pagsilang, renasimyento
RENOVATE kumpunihin
RESERVOIR deposito ng tubig
REVEAL kurtado ng pintuan o bintana
REVOLVING DOOR pintong umiikot
RIB paha, liston
RIBBON STRIP tabling pangliston
RIDGE palupo
RIDGE CAPPING takip ng palupo
RIDGE POLE takip ng palupo, takip na pamakuan ng kilo
RIDGE-ROOF tikod bubong
RIDGE TILES tisang pambubong, tisang bubong sa palupo
RIDGE ROLL caballete
RIM gilid, labi
RIPSAW lagaring panistis
RISE senepa
RISER senepa ng baiting ng hagdan, takip (silipan)
RIVET rimatse
ROD baras, gabilya
ROLLER pison, pampalag
ROOF bubungan, atip
ROOFING pang-atip
ROOF LINE linya ng bubong
ROOF TRUSS tukod-bubong
ROOM silid, kuwarto
ROOMY maluwag
ROSETTE adorning hugis rosas/rosete
ROSE WINDOW bintanang rosete
ROTOGRAVURE rotograbado
ROTUNDA rotunda
RUBBLE eskombro, tigkal-tigkal
RUBRICATION rubrikasyon, pagpipinto
RUG alpombra

S
SALON salon, bulwagan
SASH CHAIN kadena ng kuwadro, kadenang baskagan
SASH PULLEY kalo ng kuwadro o baskagan, moton ng kuwadro o baskagan
SAW-TOOTHED bintanilyang hugis-ngipin ng lagari
SCAFFOLDING plancha, andamiyo
SCISSORS STRESS sisor tres, pares na malagunting
SCOTIA iskosya
SCRATCH COAT reBocada
SCREW tornilyo
SERIES (ROOM) isang hanay ng mga kuwarto sa bawat palapag
SET settee, sopa
SEWER alkantarilyang imburnal
SHACK kubo, dampa, barung-barong
SHAKE putok (ng kahoy sa anilyo o liha dahil sa biglang pagkatuyo os sa bagyo)
SHEATH punda, bayna
SHEET kubrekama, oha, pliego, lamina, plantsa
SHELF istante
SHINGLE tisa, tahamanil
SHRINE damabana, altar
SIDING pandingding, dingding, paladingdingan, tabika
SILL (FLOOR) guililan
SILL (WINDOW) pasamano
SINK progadero
SIPHON tubong panghigop
SITE lugar, pook, sityo, kinatatayuan
SITTING ROOM tanggapan ng panauhin, salas
SKETCH plano, krokis
SKILL kasanayan
SKILLED bihasa
SKIRT senepa
SKIRTING - pansenepa (senepa sa sahig)
SKYLIGHT - bintanilya sa bubong, itaas ng bubong
SLAB malapad at makapal na tipak, kustado
SLANT humilig, sandig
SLEEPER makapal na sepo
SLOPE bahada
SOCLE sekalo, rodapiye
SOFFIT sepito, paplon, intrados
SOLRIUM salaryum
SOLDER linang
SOLE suwelas, gililan
SPACING or GAP biento
SPACIOUS - maluwang
SPANDREL spandrel, imbikadura, bobeda
SPHERE saklaw, sakop
SPIKE malaking pako, ispaik
SPIRAL papilipit
SPIRE aguha, espiral, bubong na tulis
SPOKESHAVE katam na haling
SPRINGER saltador, brinkador
SPRINKLER SYSTEM sistemang pandilig
SQUARE kuwadrado, parisukat
SQUAREFOOT isang talampakang (piyeng) kuwadrado
SQUINCH pitsina
STACK simburyo, siminea
STADIUM istadyum
STAGE plataporma, entablado
STAGGERED or ALTERNATE uno sinotra
STAIR hagdan
STAIRCASE hagdanan
STAKE - estake
STALL tingahan, puwesto sa palengke, bangko sa simbahan
STALWART matibay
STAMINA lakas, tibay
STANDARD pamantayan
STARLING istaka, estaka
STARTING NEWEL ibabang haligi ng gabay o hagdan
STATURE taas
STEEL asero, bakal
STEEPLE espira, tore, kampanaryo
STEP baitang
STEPLADDER bangkoglobo, hagdan
STOA istowa, portico
STORM DOOR guwarda puwerta
STORM SASH guwarda agwa
STIRRUP or TIES anilyo
STRING madre ng hagdan, pisi
STRING COURSE or SAILING COURSE pandingding na adorning labas
STRINGER sepo, tahilan
STRINGER (CLOSED) madre (de escalera)
STRINGER (OPEN) hardinera
STUD pamakuan
STUD (VERTICAL) pilarete
STUD (HORIZONTAL) pabalagbag, trabe anzo
SUB BASE kubling pundasyon, pondo sa ilalalim
SUB RAIL pondo ng baranda
SUB STRUCTURE pang-ilalim na kayarian
SURBASE molding panlabas sa senepa ng sahig
SWING paypay
SYMMETRY simetria

T
TABERNACLE tabenakulo, sambahan
TAMBOUR pasilyong may kisame, bestibulong may kisame
TANK tangke, deposito ng tubig
TAPERING hibog-kandila, teyper
TAPESTRY tapestry, tapiserya
TARNISH papusyawin
TEMPER (METALWORK) suban, subuhan
TENEMENT paupahang bahay, tenement
TENON mitsa
TERMINAL terminal, dulo, katapusan
TERRACE terasa, tesela, mosaikong tisa
THEATRE/ THEATER teatro, sinehan, dulaan
THRESHOLD pasukan, entrada
TIER andana, baitang, hanay, pila
TILE tisa, baldosa
TONGUE barasa (tulad ng maikling bahagi ng eskuwela), dila, lingguweta
TOOL kasangkapan
TOP CHORD tahilan, kilo
TORUS torus, toro, basel
TOWER tore
TRACERY trasadura
TRANSCRIPT krusera
TRANSOM bintana (bintanilya) sa ibabaw ng pinto
TRANSOM trabisanyo, espeho
TRANSOM BAR baretang pantrabisanyo
TRANSPARENT nasisisinag, naaaninag
TRAP DOOR pintuan may mitsa
TREAD tingtingan, tapakan, baytang
TREFOIL oha
TREILLAGE balag, enrehado, gloryeta
TRELLIS balag, enrehado, gloryeta
TRELLISE pergola
TRESTLE kabalyete, tukod
TRIFORIUM balkong may tatlong bukasan
TRIGLYPH triglipo
TRIM katamin, kataman
TRIMMER ARCH arking pansuleras
TRIMMING JOIST sobre soleras
TRUSS tukod, kilo
TRUSSED BEAM sepong tukod, tahilang yukod
TURRET terosilya
TUSCAN tuskano
TYMPANUM tympanum

V
VALLEY lambak ng bubong
VALLEY RAFTER tukod ng bubong na may lambak, tahilan ng lambak ng bubong
VANE talim, , pabiling, dahon
VARNISH FINISH - monyeka
VARNISHED varnisado
VAULT balantok, bobeda, arip/arkp
VERTEX tugatog, taluktok
VERTICAL patayo, bertikal, patindig
VESTIBULE bestibulo, pasilyo
VISTA bista, malayong tanaw
VOLUTE bolute, boluta
VOLUTE EASEMENT boluteng paikid

W
W.I. STRAP planchuela
WAINSCOAT/WAINSCOT arimadilyo, entablamento, asolehos
WAINSCOTING CAP tornilyong pang-arimadilyo
WALL BED katreng tiklupin
WALL BOARD pohas pandingding
WASHER pitsa, tipa
WATER TABLE senepa sa ibaba ng dingding
WEATHERBOARD tabling sulapa, tabling pandingding
WEATHER STRIP buryete
WEATHERING pagkiklibe
WELL HOLE butas ara sa hagdan
WHEEL WINDOW kartilya
WICKET munting pinto
WIDTH agwat, luwang, lapad
WINDER abaniko
WINDOW bintana
WINDOW HEAD sombrero
WIRING KNOB poleya
WOOD GRAIN haspe
WORKING DRAWING plano na Gawain

Y
YOKE pamatok, paod