You are on page 1of 10

1

YEREMIA LAIKA A KARAI MUNGGA


(THE MESSAGE OF JEREMIAH)

I.SHINGDU LABAU NI

A. MYITHOI WA(THE PROPHET)

Yeremia gaw hkinjawng Hilkiah a kasha rai nna, Yerusalem mare a sinpraw dingdung maga
Benyamin mung na, Anahtot mare masha rai nga ai (1:3). Asak naw kaji ai aten hta myihtoi hku lata la
hkrum nna (1:6), 'ga n chye tsun nngai, ma naw rai nngai' ngu bai htang tim, 'nang hte rau rai nga na
nngai' ngu Yehowa n-gun jaw let myihtoi hku shatsam hkrum ai wa re. 16: 1-4 hpe la hkap nna, Yeremia
gaw dinghku n de ai brang tung hku myihtoi htoi ai re ngu chyum ninghkrin nkau mi sawn la ma ai. Shi a
amyu sha ni hte rau laja lana re tsim yam tsin dam hkam sha let myi prwi si hkrat ai wa re majaw, "hkrap
ngu hkrap ngoi ai myihtoi" ngu nna mung mying gumhkawng ai myihtoi re (9:1; 13:17; 14:17). Yeremia
htawn tsun ai mungga yawng hpe Baruk ngu ai laika ka sara wa ka mazing da ya ai re (36:4,32;45:1).
Yeremia gaw Yuda hkawhkam Yoshia, Yehoiakim hte Zedekia ni a lak htak hta myihtoi htoi ai wa rai
nna, shaning 40 ning daram myihtoi bungli galaw ai wa re majaw Ga Shaka Dingsa hta dan dawng dik ai
myihtoi langai re ngu ka masat da ma ai. Myithoi Nahum, Habakku ni hte ban prat bung ai myihtoi rai
nna, shanhte gaw Yuda mung a mung masa hte hpyen majan laja lana byin hkrum hkra ai aten hta myihtoi
htoi ai ni rai ma ai. Yuda mung masha ni a hpara shaje ni a hpang hkan ai lam hte law la ai yubak mara ni
a majaw, ru yak shoi hpa lam ni hkrum hkra na re ngu tau myihtoi htoi ai wa re. Yerusalem mare htenza
mat na re lam hpe tau hkrau sadi jaw ai hte maren Babelon hkawhkam Nebuchanezzar Yerusalem mare
hte nawku htingnu hpe jahten sharun kau ai shan-ga, Yuda hkawhkam hte kung zet ai Yuda amyu sha ni
law law hpe bawng hku Babelon de woi mat wa ai re. Yeremia gaw shi htawn tsun ai hte maren byin
hkrum hkra ai tsin yam yawng hpe myi chyaw mu ai wa rai nna, dai lam ni hpe Yehowa a tara dara ai lam
re ngu lachyum htai dan ai wa mung re. Bai nna, Babelon kaw bawng dung ai kaw nna mung, du na ra ai
aten langai hta bai n htang wa lu na re, ngu nna mung tau hkrau myihtoi htoi ai wa rai nga ai.

B. MYIHTOI HTOI AI SHANING

Yeremia gaw Yuda hkawhkam Yoshia hkaw dung ai shi masum ning (627 BC) (1:2), kaw nna
Yerusalem mare Babelon ni a lata de hkrat sum mat ai BC 586 ( Yer 39,40,52) hpang daw aten du hkra
myihtoi ga tsun ai wa re. BC 586 hpang daw de, gumlang Yuda hpung ni Yeremia hpe Egutu de rim dun
mat wa ma ai (Yer 43,44). Chyum ninghkrin nkau mi gaw Yeremia Egutu kaw shi a jahtum mungga tsun
ai hte dai kaw nlung hte kabai sat hkrum ai ngu kam ma ai. Rai tim, Rabai ni a tsun hkai ai labau hta
Babelon ni Egutu hpe BC 568/67 hta htim gasat dang la nna Yeremia hpe mung Babelon de bawng hku
woi mat wa ma ai. Yeremia gaw shi a mungga hpe BC 561 du hkra tsun ai wa sai ngu tsun hkai ma ai.

C. MUNG MASA SHINGDU LABAU

BC 627 hta Asuri hkawhkam Ashbanipal si ai aten kaw nna Asuri empire gaw daru magam
shingkang hkrat yawm mat wa sai re. Babelon hkawhkam Nabolasser gaw Ashbanipal si ai hpang, hpang
shaning hta Babelon kaw nga ai Asuri masha ni hpe gawt shapraw kau let gumlang hpang nu ai. Dai
hpang Yuda hkawhkam Yoshia mung Dawi hkawhkam lak htak na Israela mungdan hpe bai gaw gap lu
na matu shakut wu ai. Babelon ni gaw, Medi, Skuhti masha ni hte n-gun gahkin nna Asuri mare daju
Ninawe hpe BC 612 hta gasat ting la ma ai.
2

Egutu hkawhkam Hpara-u-Niko {Necho II (610-594)} gaw Suri hte Palistina mung hpe madu da
mayu ai majaw, Asuri ni hpe garum la na matu shi a hpyen hpung ni hte Yuda mung hku lai di let
Hkarahkeme (Carchemish) de sa garum na sa wa wu ai. Dai aten hta Yuda hkawhkam Yoshia mung shi
up hkang ai Yuda mung hte Asuri ni a up hkang ai npu de du mat ai dingdung Israela mung hpe kahkin let
n gun ja ai mungdan langai byin tai hkra shakut nga wu ai. Dai majaw Yuda hkawhkam Yoshia (Josaih)
gaw, Asuri ni up madu da ai dingdung Israela hpe Egutu hkawhkam Niko (Necho II) n lu up madu la
hkra, Niko hte shi a hpyen hpung ni hpe Megido (Megiddo) kadit hta hkap ninghkap kasat wu ai rai nna,
dai majan hta Yoshia ndan pala hkra ai hte si mat wu ai (II Hkawhkam Labau 35:20-24). Egutu ni majan
dang ai hte Uhprat hka (Euphrates) de matut sa mat wa wu ai (II Hkaw Hkam 23:29, 30). Yuda mung
masha ni Yoshia a kasha Yehoaha (Jehoahaz) hpe hkawhkam shatai ma ai. Rai tim Egutu hkawhkam
Niko II (Necho II) gaw Yehoaha hkaw dung ai shata 3 na ai hpang hkaw kaw na jahkrat kau nna, kanau
Yehoiakim (Jehoiakim) hpe mayam hkawhkam hku Yuda mung hpe up shangun wu ai. Yuda mung
mung Egutu a up hkang ai npu du mat ai hte mayam bai tai mat ra sai.

Bai Egutu hkawhkam Niko II (Necho II) gaw Asuri ni hte pawng nna Hkarahkeme (Carchemish)
de majan baw let Babelon ni up nga ai Haran mare hpe du hkra lu la na matu htim gasat wu ai. Babelon
hkawhkam Nabopolassar hkam kaja lam ningra mat wa ai majaw, kasha Nebuhkaneza matut nna Babelon
hpyen hpung hpe woi awn wu ai. Nabopolassar a kasha Nebuhkaneza woi awn ai Babelon hpyen hpung
ni mahtang grau n-gun ja ai hte Egutu hte Asuri ni hpe Hkarahkeme (Carchemish) mare e BC 605 hta
gasat dang la sai. Nebuhkaneza hpung ni matut nna Egutu ni hpe hkan shachyut gasat ai majaw Egutu ni
shanhte a mungdan de htingnut hprawng mat wa ra mat ma ai. Dai aten kaw nna Egutu hkawhkam gaw
shi a mungdan kaw nna n pru lu sai. Egutu hkawhkam up ai yawng hte hpe, Egutu hka shi kaw nna,
Uhparat hka du hkra Babelon hkawhkam kashun la kau wu ai (II Hkawhkam 24:7). Egutu ni hpe hkan
shachyut gasat let Babelon hkawhkam Nebuhkaneza gaw Palestina mung ting hpe mung up madu la sai
majaw, Yehoiakim gaw Babelon ni shadun ai mayam hkawhkam hkuYuda mung hpe matut up hkang nga
ra mat sai.

Yehoiakim gaw kawa Yoshia zawn Karai Kasang hpe hkrit hkungga ai lam nnga ai hta n-
ga, nawku htingnu hta nawku daw jau ai lam hpe ahkyak n da ai wa re (II HKawhkam 23:37). Arawn alai
n kaja ai wa rai nna, Babelon ni hpe ahkun hkanse jaw nga ra ai aten hta shi a hkaw htingnu hpe grau kaba
hkik hkam hkra, mung masha ni hpe adip arip gaw gap shangun wu ai (Yer 27:13-17). Babelon ni
Yerusalem mare hpe rai n jahten shi yang, Yehoiakim si mat sai rai nna, asak 18 ning re shi a kasha
Yeoiakin (II Hkawhkam 24:8) bai Yuda hkawhkam tai wa wu ai. Babelon hkawhkam Nebuhkaneza gaw
BC 597 hta Yerusalem mare hpe gasat ting la nna, hkawhkam wa hte hpawn mungdan masha law law hpe
Babelon de bawng hku woi mat wa wu ai. Dai hpang Babelon hkawhkam Nebuhkaneza gaw Yehoiakin a
kawa pang rai nga ai Zedkia (Hkawhkam Yoshia a kasha ) hpe Yuda mung a matu mayam hkawhkam
shatai da ma ai. Shi gaw Babelon ni a npu hta shangun ma hku Yuda mung hpe 10 ning daram up hkang
lai wa sai re. Shi up hkang nga ai aten hta Babelon hkawhkam a npu na mungdan nkau mi Babelon hpe
gumlang na matu bawng ban wa ai hta shi mung shang lawm sai. Myihtoi Yeremia gaw n shang lawm na
hku daru tim ( Yere 27:1-11), Babelon hpe gumlang na matu daw dan ai hte, madi shadaw ai mung shawa
law law mung nga wa ai re. Dai majaw Nebuhkaneza gaw Yerusalem mare hpe wang tawn da nna, laning
mi e shata 6 na ai shaloi Yerusalem hpe kalang bai gasat ting la kau wu ai. Hkawhkam Zedekia a man e
shi a kasha ni hpe sat kau ai hte, shi a myi hpe achyaw baw kau ya nna, hkang hkyihkyang hte gyit
nhtawm, Babelon mare de woi mat wa mu ai (II Hkawhkam 25:1-7). Nebuhkaneza gaw Yerusalem
3

mare, hkaw hkam htingnu, nawku htingnu ni hpe ayai aya di jahten shaza kau ai hte ningbaw ningla nkau
mi hte naw kungzet ai mung masha law law hpe Babelon de bawng hku woi mat wa wu ai.

Dai hpang Babelon hkawhkam Nebuhkaneza gaw, Dawi a aru arat ni hpe hkaw hkam n shatai sai
sha, Yuda mung hpe ading tawk Babelon ni yu ai ginra shatai kau ma ai. Dai majaw Yuda mung hpe
munggyi hte sha up hkang shangun wu ai. Shawng nnan na munggyi gaw Gedaliah rai nna, shi gaw
Babelon ni hpe nau myi man tam ai majaw, Yuda mungtsaw masha ni sat kau ai hkrum wu ai. Gadaliah
hpe sat ai ni gaw Egutu de hprawng mat ma ai. Shanhte gaw Yeremia hpe mung, Babelon ni a myiman
jaw hkrum ai wa re ngu sawn la let Babelon ni hpe shagyeng na matu Egutu de rim mat wa ma ai.

Chyum ninghkrin nkau mi gaw Yerimia Egutu kaw shi a jahtum mungga tsun ai hte dai kaw
nlung hte kabai sat hkrum ai ngu kam ma ai. Rai tim, Rabai ni a tsun hkai ai labau hta Babelon ni Egutu
hpe BC 568/67 hta htim gasat dang la nna Yeremia hpe mung Babelon de bawng hku woi mat wa ma ai.
Shi a mungga hpe BC 561 du hkra tsun ai wa sai ngu tsun hkai ma ai.

II.MYIHTOI LAIKA A GA HKRANG MASA

Yeremia laika gaw myihtoi laika ni hta na chye na yak ai myihtoi laika re. Hpa majaw nga yang,
htawn tsun ai mungga ni gaw langai hte langai myithoi htoi ai shaning grai gang ai majaw rai nga ai. Daw
kaba 2-35 hta Yuda ni hpe sadi jaw ai lam hte, tsun shadut ai lam ni rawng nna, bai gram lajang la na re
ngu ai ga sadi ni hte hpumdim dat da nga ai. Daw kaba 36-39 hta gaw Yeremia shi hkrum sha ai tsinyam
tsindam lam ni hpe ka tawn da nna, Daw kaba 40-52 du hkra gaw Yerusalem mare htenza na lam hte yuda
masha ni hkam sha ra na tsin yam amyu myu hpe ka tawn da nga ai.

A. Myihtoi tai na matu hkyen lajang ya ai lam (1:1-19)


(1) 1:1-3 Yeremia a shingdu labau
(2) 1:4-10 Yeremia hpe lata la ai lam
(3) 1:11-19 Yeremia hpe shatsam ai lam

B.Yuda mung a matu mungga (2:1-29:32)


(1) 2:1-3 Yehowa Israela hpe yu lahku nga ai lam
(2) 2:4-8 Israela kaji kawa ni a yubak mara
(3) 2:9-13 Yehowa Israela hte dangrang hkat ai lam
(4) 2: 14-19 Sadi ndung ai majaw Israela ni hkam sha ra ai lam ni
(5) 2:20-25 Israela ni Yehowa hpe nawku daw jau na matu n dang ai lam
(6) 2:26-37 Israela ni Yehowa jaw ai ari hte gindan ai ai lam
(7) 3: 1-5 Sadi dung kang ka lam nnga ai Israela
(8) 3:6-18 Israela hte Yuda ni myit malai lu ra ai
(9) 3:19-25 Israela ni a hpara shaje naw ku ai lam
(10) 4:1-4 Myit malai na matu saw shaga ai lam
(11) 4:5-12Mung maden hpung ni Yuda hpe jahkrit shama ai lam
(12) 4:13-22 Yuda gaw hpyen ni a wang da ai lam hpe hkrum sha ai lam
(13) 4:23-31 Jehtan shaza hkrum na hte seng ai shingran
(14) 5: 1-11 Yerusalem a yubak mara
(15) 5:12-19 Israela hpe Yehowa ningdang kau ai lam
(16) 5:20-31 Yehowa Shi a masha ni hpe sadi jaw ai lam
4

(17) 6: 1-8 Yerusalem gaw hpyen ni hte wang da hkrum ai lam


(18) 6:9-15 Gumlang ai Israela ni
(19) 6:16-21 Israela ni Yehowa a matsun da ai lam ni hpe ningdang kau ai lam
(20) 6:22-30 Dingdung maga na mung maden ni shang wa ai lam
(21) 7:1-15 Nawku htingnu hta Yeremia mungga htawn ai lam
(22) 7:16-28 Madat mara lam n nga ai ni
(23) 7: 29-8:3 Himon kadit na yubak mara lam
(24) 8: 4- 17 Yubak mara hte ari
(25) 8: 18-9:16 Shi masha ni a matu Yeremia yawn ai lam
(26) 9: 17-26 Yerusalem mare na ni garum la na matu hkrap jahtau ai lam
(27) 10:1-11 Tengman ai nawku daw jau lam hte hpara shaje naw ai lam
(28) 10: 12-16 Yehowa hpe shakawn kungdawn ai lam
(29) 10:17-25 bawng dung ra na aten ni wa ai lam
(30) 11: 1:17 Yeremia hte ga shaka
(31) 11:18-23 Yeremia hpe gumlang ai lam
(32) 12: 1:1-6 Yehowa hpe Yeremia ga san san ai lam
(33) 12:7-13 Shi masha ni a majaw Yehowa yawn ai lam
(34) 12:14-17 Israela ni a htingbu ni hpe Yehowa ga sadi jaw ai lam
(35) 13:1-11 Lachyit shingkyit
(36) 13:12-14 Tsabyi namtau
(37) 13:15-27 Rai dum ai ni hpe Yeremia sadi jaw ai lam
(38) 14:1-18 Jan gri ai lam
(39) 14:19-22 Yuda masha ni Yehowa hpe hpyi nem ai lam
(40) 15:1-9 Yuda masha ni a matu ari
(41) 15:10-21 Yeremia Yehowa hpe aput angun ga tsun ai lam
(42) 16: 1-13 Yeremia a asak a matu Yehowa a myit marai
(43) 16:14-15 Bawng dung ai kaw nna bai nhtang wa na lam
(44) 16:16-18 Du wa na ra ai ari
(45) 16:19-21 Yehowa hpe kam ai hte Yeremia akyu hpyi ai lam
(46) 17:1-13 Yuda ni a yubak mara hte ari
(47) 17:14-18 Hkye la na matu Yeremia hpyi nem ai lam
(48) 17:19-27 Laban nhtoi hpe shachyoi shapra ai lam
(49) 18:1-12 Ga kagam hte di bu
(50) 18:13-17 Yehowa hpe nyet kau ai ni hpe sadi jaw ai lam
(51) 18:18-23 Yeremia hpe jawm ninghkap ai lam
(52) 19:1-15 Ga mat ai namtau a kum la
(53) 20:1-8 Yeremia hpe zingri ai hkinjawng Pashura a matu Yehowa a mungga
(54) 20:7-18 Yeremia Yehowa hpe aput angun ai lam
(55) 21:1-10 Yerusalem hkrat sum na lam myihtoi ga
(56) 21: 11-14 Yuda hkawhkam a dap hpe tara dara ai lam
(57) 22:1-9 Yuda hkawhkam dap a matu Yeremia a mungga
(58) 22:10-12 Hkawhkam Yoshia a kasha Shalum hpe lakap nna Yehowa tsun ai ga
(59) 22: 13-19 Yehoiakim hpe lakap nna tsun ai mungga
(60) 22:20-23 Yerusalem mare hkrum hkra na tsyinyam hte seng ai mungga
5

(61) 22:24-30 Yehoiakin hpe lakap nna tsun ai mungga


(62) 23:1-8 Dau na ra ai aten a matu myit mada shara
(63) 23:9-32 Myihtoi ni hte seng ai mungga
(64) 23:33-40 Yehowa kabai kau ai hkrum na lam
(65) 24:1-10 Lakum si rawng ai ka lahkawng hte seng ai kum la
(66) 25:1-14 Dingdung daw de na hpyen
(67) 25:15-38 Mungdan ni a ntsa Yehowa a tara dara ai lam
(68) 26:1-24 Yeremia si hkrum na kaw na lawt lu ai lam
(69) 27:1-22 Sumri hte kandang a kumla
(70) 28:1-17 Myihtoi Hanania a shut shai ai lam hpe tara daw dan ai lam
(71) 29:1-32 Babelon de du mat ai Yuda ni hpe shagun ai Yeremia a laika

C.Yuda hpe myit shalan ya ai lam Ga shaka nnan (30:1-33:26)


(1) 30:1-24 Yehowa a ga sadi: Shi amyu ni hpe bai gram lajang la na lam
(2) 31:1-22 Israela ni buga de bai nhtang wa lu na lam
(3) 31:23-40 Du na ra ai aten hta Israela ni nga mu nga mai na lam
(4) 32:1-15 Ga dachyawk hpe mari ai hte seng ai mungga
(5) 32:16-35 Yeremia akyu hpyi ai lam
(6) 32:36-44 Buga de bai nhtang wa lu na re ngu Yehowa pahkam jaw ai lam
(7) 33:1-26 Yeremia Yehowa a ga sadi hpe lahkawng lang ngu na bai lu la ai lam

D. Yuda ni hkrum sha na tsinyam tsin dam (34:1-45:5)


(1) 34:1-7 Yuda hkawhkam Zedekia a matu mungga
(2) 34:8-22 Kalang dat kau sai mayam ni hpe bai yam sha ai majaw ruyak shoi hpa hkrum sha na lam
(3) 35:1-19 Madat mara ai Rehab amyu dap ni a matu Yehowa a ga sadi
(4) 36:1-10 Baruk laika katsu hpe nawku htingnu hta hti dan ai lam
(5) 36:11-19 Du salang ni hpe laika katsu thi dan ai lam
(6) 36:20-26 Hkawhkam Yehoiakim laika katsu hpe nat kau ai lam
(7) 36:27-32 Yeremia laika katsu kaga langai bai ka ai lam
(8) 37:1-10 Hkawhkam Zedekia hku nnaYeremia hpe Yehowa kaw akyu hpyi ya na matu hpyi nem ai lam
(9) 37:11-21 Yeremia rim la hkrum ai hte sharen da hkrum ai lam
(10) 38:1-13 Yeremia hkumpup hkrai rai nga ai nhkun hta jahkrat bang hkrum nna, hpang e bai shaw la
hkrum ai lam
(11) 38:14-28 Hkawhkam Zedekia hkrit tsang ai hte Yeremia hpe hpaji hpyi ai lam
(12) 39:1-10 Yerusalem hkrat sum na re ai lam
(13) 39:11-14 Nebuhkadreza Yeremia hpe htawng kaw na shalawt dat ai lam
(14) 39:15-18 Hkusha masha Ebed-melek a matu myit mada shara lam
(15) 40:1-6 Yeremia Gedalia hpang de sa nna mung masha ni hte rau nga nga ai lam
(16) 40:7-12 Babelon hkawhkam Gedalia hpe Yuda mung up dang ai lam
(17) 40:13-41:18 Gedalia sat kau hkrum ai lam
(18) 42:1-6 Mung masha ni Yeremia hpe shanhte a matu akyu hpyi ya na matu hpyi nem ai lam
(19) 42:7-22 Yeremia a akyu hpyi ga hpe Yehowa madat ya ai lam
(20) 43:1-13 Yeremia Egutu de rim mat wa hkrum ai lam
(21) 44: 1-30 Egutu mung hta de nga ai Yuda masha ni a matu Yehowa a mungga
(22) 45:1-5 Yehowa Baruk hpe ga sadi jaw ai lam
6

E. Amyu baw sang mungdan ni hpe mung tara daw dan jeyang na lam
(1) 46:1-12 Hkarahkeme shara hta Egutu hkrat sum na lam
(3) 46:13-25 Nebuhkadreza Egutu hpe sa gasat na lam
(4) 46:27-28 Yehowa Shi a amyu sha ni hpe hkye la na lam
(5) 47:1-7 Hpilisti masha ni a matu Yehowa a mungga
(6) 48:1-47 Moba hpe jathen shaza kau na lam
(7) 49:1-6 Ammon masha ni hpe tara daw dan na lam
(8) 49:7-22 Edom masha ni hpe tara jeyang na lam
(9) 49:23-27 Damasku hpe tara daw dan na lam
(10) 49:28-33 Sinpraw mung na Kedara hte Hazora masha ni hpe tara jeyang na lam
(11) 49:34-39 Elam mung hpe tara daw dan na lam
(12) 50:1-51:64 Babelon ni hpe tara dara jeyang na lam

F. Yerusalem hkrat sum na lam (52:1-34)


(1) 52:1-11 Yerusalem mare hpe jahten shaza na lam
(2) 52:12-23 Nawku htingnu htenza na lam
(3) 52:24-34 Yuda amyu sha ni Babelon de bawng hku woi mat wa hkrum ai lam

III. AHKYAK AI GA LAMI NI

A.Yubak mara 2:13

Yeremia gaw Israela ni hta yubak mara lu nga ai lam tup hkrak tsun dan da nga ai. Masha a myit
masin hta chyung taw nga ai yubak mara ni hpe Israela ni a asak hkrung lam hta mu mada wu ai. Dai ni
gaw hpara shaje nawku ai lam, kashu kasha ni hpe hkungga nawng ai lam, wuhpawng kata hta tara rap ra
lam n nga ai lam hte shut shai ai hku myihtoi htoi ai lam ni rai nga ai. Ding man lam n nga ai hte law hpa
ra marin ai lam ni law nga ai. Dai majaw Yeremia gaw Israela ni hpe tinang a awu asin re ai arawn alai ni
kau da nna Karai Kasang hpang de n htang wa na matu saw shaga wu ai.
(1) 2:13 Yubak mara
(2) 11:8; 16:12; 17:9 Yubak mara gaw Israela ni a myit masin hta chyung nga ai lam
(3) 2:11-13;3:6-10; 7:30-31; 10:1-16; 16:10-13; 44:2-3,17-19 Hpara shaje naw ai lam
(4) 7:30-34; 19:5 Kashu kasha ni hpe hkungga nawng ai lam
(5) 3:1-5; 5:7-8; 13:26-27 Dinghku hta sadi n dung ai hte hpye ai amu galaw ai
(6) 5:26-29; 7:5-6 Shinggyim wuhpawng hta tara rap ra lam n nga ai
(7) 5:30-31;23:9-40; 27:9-10; 29:30-31 Shut shai ai hku myihtoi htoi ai lam
(8) 5:1-2; 7:4-8 Ding man lam n nga ai
(9) 3:12-14,22; 7:3,15,19-21; 18:11; 26:13 myit malai na matu saw shaga ai lam

B.Tara daw dan jeayng ai lam 6:19

Yubak mara hte hpring tsup nga ai Yuda amyu ni a matu Yeremia a mungga madung gaw tara
daw dan jeyang lam hte tsin yam tsindam hkrum hkra ai lam rai nga ai. Dingdung maga de na mungdan
masha ni du sa nna, Yuda mung masha ni hpe jahten shaza na re. Dai shaloi jan gri ai hte hku wa wa ai
lam, masha law law si hkrung si htan byin ai lam, Yerusalem mare hten za lam hte Babelon de bawng
dung ra ai lam ni byin pru na ra ai. Yehowa gaw Shi a amyu sha ni a ntsa kade pawt sindawng ai ngu ai
gaw, Yeremia hpe shanhte a matu akyu hkum hpyi ngu nna pyi pat hkum wu ai. Rai tim tara daw dan ai
7

lam gaw Yuda masha ni hpe sha n rai, Egutu, Philisti, Moba, Amon, Edom hte Babelon ni a ntsa e mung
du pru na ra ai.
(1) 6:19 Tara daw dan jeyang ai lam
(2) 1:14-16; 4:5-31; 5:14-17; 6:1-26; 10:22; 13:20-27; 25:8-11 Dingdung maga de na du wa na tara
jeyang ai lam
(3) 6:1-8,19; 7:32-8:3;19:6 Htenza lam kaba
(4) 8:13; 14:1-6 Jan gri ai hte hku wa wa na lam
(5) 9:22;12:12 Masha wunawng hte rai si hkrum ai lam
(6) 19:7-15; 32:28-36; 37:6-10; 39;52 Yerusalem mare jahten sharun hkrum ai lam
(7) 25:8-11; 27:22 Babelon de woi mat wa hkrum ai lam
(8) 7:16; 11:14; 14:11 Kyu n hpyi na matu pat hkum ai lam
(9) 25:12-26; 46-51 Mungdan ni hpe tara jeyang na lam

C.Yehowa uphkang nga ai lam 10:10

Yehowa Karai Kasang gaw daru magam hpung kang rawng ai wa rai nna, shinggyim masha ni a
labau hta byin pru wa ai lam yawng hpe up hkang nga ai wa re. Shawng na daw kaba 36 du hkra "Ngai"
ngu ai ga hpe lang let Shi galaw lai wa sai lam ni, ya galaw nga ai lam ni hte htawm hpang e galaw na lam
ni hpe tsun dan da nga ai. Yuda mung, Egutu mung, Babelon mung hte kaga mungdan ni a mung masa
mabyin ni gaw, shinggyim masha shang lawm galaw gun hpai tim, shabyin ai wa gaw Yehowa rai nga ai.
Nebuhkadneza hkawhkam gaw Yehowa a jeyang ai lam hpe dik tup wa shangun ai Yehowa a mayam rai
nga ai. Dai majaw mungdan ni gaw Babelon a kandang hpe hpai ra na, di bu sama gaw ga kagam hpe di
bu galaw shachyaw ai zawn Yehowa Karai Kasang a lata hte mungdan ni hpe jum tek shachyaw nga ai.
- 10:10 Yehowa uphkang nga ai lam
- 10:1-16; 50:15-19 Shinggyim masha yawng hkan sa ra ai tara
- 32:27; 48:15; 51:57 Daru magam hpung shingkang rawng ai Karai Kasang
- 18:7-10; 25:17-28; 46-51 Mungdan yawng a Karai
- 25:8-9; 27:6-7 Yehowa a mayam Nebuhkadneza
- 18:1-10 di bu sama hte bung ai Karai

D. Tsinyam hkam sha ai lam 15:18

Yeremia gaw tara daw dan jeyang na lam hpe htawn tsun ai wa re ai majaw zingri zingrat hte
tsinyam tsin dam hkrum sha ra ai re. Shi a dai daw bu ga Anahtot mare hta masha ni sat na gyam ai hkrum
sha wu ai.Yerusalem nawku htingnu htenza na re lam myihtoi ga tsun ai shaloi Yuda masha ni shi hpe sat
kau na daram zingri ma ai. Gayat hkrum ai, htawng hta sharen da hkrum ai, myit ru myit ra lam hkrum
hkra ai.Yehowa Israela hpe tara daw dan jeyang ai lam ni a majaw myit masin hta na chying machyi ai
lam hkam sha wu ai. Israela hta du wa na tsinyam tsindam a matu hkrap ngu hkrap ngoi wu ai. Yeremia
gaw tinang a yubak mara a majaw n rai, masha ni a yubak mara a majaw tsinyam tsindam hte aru ara
hkrum sha ai wa rai nga ai. (1) 15:18 Tsinyam hkam sha ai lam
(2) 11:21-23; 12:6; 26:1-11 Yeremia hpe sat na matu gyam ai lam
(3) 20:1-6; 37:11-16; 38:1-13 Gayat zingri ai hte sharen da ai lam
(4) 4:19; 6:24; 10:19; 15:18; 20:14-18; 23:9 Myit masin kata machyi hkam sha ai lam
(5) 8:21, 9:1,10; 13:17; 14:17; 48:31-32 Yeremia a hkrap ngu hkrap ngoi lam
(6) 12:1-3; 15:15; 17:18; 18:19-23; 20:7-12 Matai bai htang na matu akyu hpyi ai lam
8

E. Myit mada lam 23:5

Yeremia a laika hta myit mada shara hte seng ai mungga hpe mung mu lu nga ga ai. Yehowa gaw
Shi a amyu hpe malap kau ai n rai. Myit malai ai hte naw ngam nga ai Israela amyu sha ni hpe hkye
hkrang la ai chyeju bai jaw na. Bawng dung hkrum ai kaw na mung bai mawai la na. Yuda amyu ni a ru
yak jam jau dik ai aten hta pyi, Yehowa gaw shia amyu hpe bai hkye mawai la na re lam Yeremia hkawn
tsun wu ai.
(1) 23:5 Myit mada lam
(2) 32:1-15 Yeremia ga dachyawk hpe mari la ai alm
(3) 12:15; 23:1-4; 24:1-7; 30:10,17-22; 31:1-14; 32:37-38 Babelon de woi mat wa hkrum ai kaw nna bai
wa ai lam
(4) 16:14-15; 27:22; 30:1-11, 17-22; 31:38-39; 32:42-44; 33:10-11,19-26; 42:10-12 Bai gram lajang la ai
aten
(5) 23:5-6; 33:15-17,22 Dawi ntsa tawn ai ga sadi hpe myit dum ai lam
(6) 30:8-9; 31:31-34; 32:36-41 Ga shaka nnan

IV.KARAI MASA MUNGGA

A. Yehowa Karai Kasang ding hpring nga ai wa re.

Yehowa gaw hpan da madu rai nna, mungkan nga yawng dang hte amyu baw sang yawng a ntsa
daru magam hte up hkang nga ai wa re (27:5; 28:23f; 5:22, 24: 10:12f).Tara mai gan amyu ni a hpara
shaje ni gaw daru magam hpung shingkang rawng ai ni n rai ( 10:12f; 14:22), Yehowa gaw yawng
mayawng hpe Shi a myit ra ai hku shabyin lu ai wa rai nga ai ( 18:5-10; 25:15-38; 27:6-8). Shinggyim
masha ni a myit masin hta rawng ai lam ni hpe Shi chye nga nna (17:5-10), Shi hpe kam hpa manoi manat
ai ni a asak hkrung lam hpe tsaw ra ai hte chye ju baw hkum sumhpa jaw ya nga ai (2:13;17:13). Shi a
mayu sha ni hpe tsaw ra ai wa re (2:2;31:1-3). Rai tim madat mara ai hte sadi dung kangka ra ai lam
hkang da wu ai ( (7:1-15). Tara mai gan hpara ni hpe hkungga nawng ai lam hte matsun maroi ga n madat
ai ni a hkungga nawng ai lam n dawng n yawt ai Karai rai nga ai (6:20; 7:21f; 14:12).

B. Gawk ngu sumla naw ai mara

Yuda amyu ni a yubak mara hta gawk ngu sum la naw ai lam gaw kaba dik yubak mara rai nga ai.
Bala hpara, Molek hpara hte sumsing lamu a hkawhkam shayi sha ni hpe nawku ma ai. "Nawku htingnu
hpe awu asin di kau na matu, shanhte gaw tinang a matsat shabat re ai arai ni hpe, dai hta shashawn ma ai.
Shanhte a shayi shadang sha ni hpe, Molek hpara a wan nat hkungga shatai na matu, shanhte gaw Himon
kasha a kadit e Bala a tsaw ai kawng ni hpe, de da ma nu ai (7:31; 19:5;32:34-35)".Yuda hkawhkam wa
Yuda mung hta hpara shaje naw ai lai hpe atsai awai jasan jaseng woi sai re. Rai tim shi si ai hpang Yuda
amyu sha ni hpara shaje nawku ai lam bai matut galaw ma ai. Dai yubak mara a majaw Yuda ni a asak
hkrung lam gaw Yehowa a man e matsat shabat awu asin rai nga ma ai.

C. Kyang lailen hten za ai lam

Kyang lailen hten za ai lam gaw Yehowa Karai Kasang hpe hkrit hkungga ai lam n nga ai majaw
rai nga ai. Yuda masha ni hta ladu lai lawhpa myit rawng ma ai. Myihtoi wa kaw nna, hkinjawng wa du
hkra langai hte langai masu ga hkan ma ai. Matsat shabat amu galaw nna, gaya ngu ai n nga ma ai (6:13-
15). Myihtoi ni Yehowa a mying gang nna masu ai ga htoi ma ai. Masu ai shingran, shaba wawt ai ga,
9

myi le le ai hte tinang a n hkru ai nyan maw ai hku myi htoi htoi ma ai (14:14). Myihtoi ni masu ga htoi
nna, hkinjawng ni dai lam hkan let, up nga ma ai. mung masha ni mung dai lam hpe ra ma ai (5:30). Dai
majaw hpang jahtum e tara daw dan jeyang ai hkrum na re ngu Yeremia htawn tsun ai re.

D.Tara daw dan jeyang na lam

Jan gri ai hte hku wa wa ai lam (5:24; 14:1-6); tara mai gan ni sa du dip ka-up sha hkrum ai lam
(1:13-16; 14:11-22;5:15-19; 6:1-15) ni gaw Yehowa tara daw dan jeyang ai kum la ni rai nga ai. Yuda ni
myit malai ai hte Yehowa hpang de nhtang wa ai lam n nga ai majaw, hpang jahtum e Yerusalem mare
htenza mat ai hkrum ai hte, Yuda masha ni malawng Babelon de bawng dung ra mat ai re.

E. Tengman ai makam masham

Yerusalem nawku htingnu hten run mat ai lam, Dawi a aru arat hkaw seng hkaw nan hkrat sum
mat ai lam, hkungga nawng jau ai lailen hten za mat ai lam, hkinjawng ni a dingman ai lam hten za mat ai
lam ni hte seng nna mung Yeremia a myihtoi ga hta ahkyak madung hku htawn tsun da nga ai. Yehowa a
amyu rai ga ai ngu ai ga shaka kum la hpe shinggan shingni hku sha hkum shan matu kadoi ai lam gaw
akyu nnga ai. Myit masin matu gadoi ai hte kapyawn yang she teng man ai matu gadoi ai lam rai na re
(4:4; 9:26; 6:10). Nawku htingnu kaw nawku nga lu ai, hkungga amyu myu dingyang nawng nga lu ai hte
hkinjawng tai nga lu ai lam ni mung, myit masin galai shai ai lam n lawm yang Yehowa a man e gaman
lila sha re (7:4-15, 21-26). Sakse sumpu hte rau nga tim dai hpe masat masa hkungga la ra lam nnga yang
gaman li la sha re (3:16). Jep ai tara ni lu da tim madat mara hkan nang hkan sa ai lam n nga yang mung
gaman lila sha re (2:8; 5:13, 30f; 8:8). Dai majaw dai jep ai tara ni hpe myit masin e tawk ka da lu yang
she teng man ai makam masham lu la na rai nna, Yehowa hpe tsaw ra hkungga ai hte madat mara ai asak
hkrung lam lu la na re ngu daru sharin da nga ai (31:31-34; 32:40). Yuda mung masha ni ga shaka hpe
shingdu dat kau ai majaw Yehowa pawt sindawng let tara daw dan tim yawng hpe jahtum shamyit kau na
n rai, Yehowa gaw tsaw ra matsan dum ai Karai rai nga ai hte maren, shi a amyu ni hte tawn da ai ga
shaka hpe ningnan kalang bai gram lajang la na re. Dai hpe hkam la ai ni a ntsa lak lai ai shaman chyeju
bai jaw na re.

F. Du na ra ai aten na myit mada shara

Yehowa a tara daw dan jeyang ai lam teng sha hkrum sha ra na rai tim, myit mada shara n nga mat ai
masha ni tai na n rai. Yehowa mai kaja nga ai hte maren Yuda amyu sha ni hpe gram lajang la nna bai
hkye mawai la na re, ngu ai mungga mung Yeremia htawn tsun wu ai (3:14-25; 12:14-17). Babelon kaw
prat dingsa bawng dung nga ra na n rai (25:11; 29:10). Babelon nan mung Yehowa a tara daw dan jeyang
ai bai hkrum sha na (50f). Du ra ai nhtoi ni hta Yuda ni tinang a buga ginra de bai wa ningngai nga lu na
(30:17-22; 32:15, 44; 33:9-13).

SHARIN LA NA LAM NI

1.Yubak mara gaw shinggyim masha a myit masin kata hta ru jung nga sai majaw dai hpe n pawt kaw nna
bai gram lajang kau ra ai.
2. Yehowa Karai Kasang gaw anhte a yubak mara a amtu hkam sharang ai hte myit galu tim, myit galu ai
lam htum ai shani tara daw dan jeyang ai lam nga na re hpe chye da ra ai.
3. Anhte yawng gaw tinang a yubak mara a matu myit malai ai hte hpyi nem tawng ban let Yehowa Karai
Kasang hpang de bai nhtang wa yang chyu sha tara daw dan jeyang ai kaw na lawt lu na re.
10

4. Yehowa Karai Kasang a hpang jahtum na ga gaw tara daw dan jeyang na lam n re ai sha, tsaw ra
matsan dum ai myit hte hpring tsup ai ga ni she rai nga ai.
5. Karai Kasang gaw sadi dung ai Karai rai nga ai hte maren anhte hpe ga shaka ningnan hpe bai jaw let
hkye mawai la nga ai re. Mungkan gaw sin mak ai yubak hte hpring nga tim Yesu Hkristu hku nna anhte
hpe myit mada shara jaw nga ai.
6. Yehowa Karai Kasang gaw mabyin masa yawng hpe jum tek up hkang nga ai wa rai nna, dai mabyin
masa ni hta na anhte hpe mai kaja ai chyeju shabyin ya nga ai Karai re.

You might also like