You are on page 1of 3

3/11/2016 Lalecturacomoresistencia

Imprimir Versinparaimprimir

IDEAS Martes2deoctubrede201202/10/12

Lalecturacomoresistencia
ElinvestigadoringlsMartynLyonsanalizaenunensayorecientelametamorfosisdel
artedeleeryescribir.

PorCarolinaEsses

Elchicoqueleeeldiarioquerepartenenlossubtes.Elhombreconlosojosfijosenlapantallade
suKindle.Lamujerquemandamensajesatravsdesucelularsindificultadperoencuentra
complejalatareadecompletarunformularioenelhospital.Desdequlugarleen(onoleen)?
Culeselaparatosocialqueseponeenjuegoencadaocasin?Culessonlospresupuestos
sobrelosquemanejalaindustriaeditorial,elmercadodelosebooksolaspolticaseducativas?
Qucompetenciasimplicaelformatodeuntextotradicional(sudivisinenprrafos,captulos,
laexistenciadeunndice)?Y,cmosearticulaunsentidoapartirdeestasconvenciones?

CatedrticodelaUniversidaddeNewSouthWales(Sydney,Australia)ydoctorporlade
Oxford,elinglsMartynLyonshaelegidoensulibroHistoriadelalecturaylaescritura
enelmundooccidental(EditorasdelCaldern)responderaestaspreguntasdesdeuna
perspectivahistrica.

Siimaginramoslahistoriadelacomunicacintextualcomoelaocalendariodiceeste
investigadorenunavideoconferenciaquetriangulabaSydney,MadridyBuenosAires
podramosubicarelprincipiodelaescrituraenlaMesopotamiael1deenero.Elinventodel
cdice,encambio,estaraenseptiembre.PodramosdecirqueGutenbergdesarrollsu
imprentadetiposmvilesafinesdenoviembre.Internet,elcambiomsfundamental,naci
alrededordelmediodadel31dediciembreyloslibroselectrnicos,cercadelatardecer.

Sinembargo,sulibroseocupadedesmitificarelimpactoquelatecnologahatenidoenla
prcticayladifusindelalecturaplanteandootrascuestionesvitalesalahoradeevaluarla
dimensindelosprocesosycomprenderlocontemporneo.Quineseldueodela
tecnologa?Qutiposdelibrosseimprimen?

http://www.revistaenie.clarin.com/ideas/MartynLyonsHistorialecturaescritura_0_782921719.html?print=1 1/3
3/11/2016 Lalecturacomoresistencia

Frentealailusindedemocratizacindelalecturaquepudosuponerelusodelaimprentay
ahoradeInternet,elautorseplanteacuestionesmsligadasalosmecanismosdecontrol.
SostienequelallamadarevolucindelaimprentafuesobretodounacreacindelaRevolucin
francesa,cristalizadaluegoenelsigloXIX,yqueelvnculoentreGutenbergyelHumanismo
renacentistaes,almenos,improbable.Muchomsfactibleesvincularlaimprentaalosmismos
organismosdepoderanterioresa1440.Dehecho,elprincipalclientedeGutenbergfue,por
supuesto,laIglesiaCatlicaqueapartirdelaimprentapudocontar,alfin,conediciones
uniformesparaestandarizarycontrolarritosyprcticas.

Sibienlaescrituraocupaunlugarmuchomenorenellibro,Lyonsseplanteapreguntasmuy
interesantes:Qusignificasaberescribir?Poderfirmarunactadematrimonio,poder
completarunformulario?Porque,porejemplo,enlaSueciadelsigloXVIIlosndicesde
alfabetizacineranmonitoreadosporlaIglesiaLuterana.Noimportabaquesusintegrantes
supieranonoescribir.Loquelosregistrosindicaneselconocimientodelcontenidobblico.

Saberescribirtambinsirviaotrogranrganodecontrol:eldelaburocracia.Firmarunactay
poderpresentaruncertificadodebautismoeranrequisitosfundamentalesparamoversedentro
delEstadoburocrtico.

Hoyporhoy,nuestropastieneunodelosndicesdealfabetizacinmsaltosdeAmricaLatina.
Sinembargo,esenmerorespondealacapacidaddecomprenderloescrito,depoderarticular
laescrituradeunprrafo,depodercomunicarseatravsdelapalabraescrita?

FormadoenlatradicininglesanombrescomoFoucaultnofigurandentrodesubibliografa
sugerida,Lyonsnotieneunavisineminentementeterica.Leinteresaellectorreal.Poreso
analizaloquecadacifraencierrayrastreaexperienciasconcretasdelectura.Comolasqueofrece
laReadingExperienceDatabaseoRED,unabasededatosdondeconsloingresarelnombre
dealgnautorenelmotordebsquedapodemossaberqudijerondelencartas,peridicos,
revistasodocumentoslectoresinglesesdeunperodoqueabarcadesde1450a1945.Un
pequeolujoparalosamantesdelcanonliterarioporque,adecirverdad,elespacioqueLyonsle
dedicaalaliteraturaesmuypequeo.Serqueelpoderdelapalabraliteraria,sucapacidadde
incidirenlosprocesossocialesestsobrevaluado?

Eldevenirhistrico,yasabemos,esimplacable:EnlaFranciadelsigloXVIII,quinleade
verdadaVoltaire?,sepreguntaLyonsendilogovamailcon.Seguramentenomuchagente
yaquemsdelamitaddelapoblacinfrancesaeraanalfabeta.

http://www.revistaenie.clarin.com/ideas/MartynLyonsHistorialecturaescritura_0_782921719.html?print=1 2/3
3/11/2016 Lalecturacomoresistencia

Cabepreguntarnoscmotransitarnloshistoriadoreselpasajedellibroalsoportedigital.Blogs
ysitiosdeInternetquehacenhoydenuestralecturahabitualcaenadiarioenelpozonegrode
servidoresquedejandefuncionarosistemasoperativosquesevuelvenobsoletos.

Esparadjicoque,enuntiempoenelqueestamosinundadosdeinformacin,tanpocodeella
perduracuentaLyons.Lamentablemente,loshistoriadoresnohemostomadocartasenel
asunto,aunqueaquyallhayintentosporarchivarunacantidaddedocumentoselectrnicos
comoserregistrosdegobierno.

Probablemente,estosregistrosdependandepresupuestosqueenmuchoscasosrespondern,
comohacemsdequinientosaos,ainteresespolticos.Yesematerialseaelqueperdurecon
losaos.

Podrnquienesnosabenleeryescribiraccederalalecturadirectamenteatravsdelosmedios
electrnicos?Lyonsesescptico.Parecepocoprobablequelaeradigitallleguealugaresdonde
nosololosndicesdealfabetizacinsonbajsimossinoqueslohayuntelevisorcadatresmil
personas.

Etiquetadocomo: MartynLyons

http://www.clarin.com/rn/ideas/MartynLyonsHistorialecturaescritura_0_782921719.html
Copyright19962013Clarn.comAllrightsreservedDirectoraErnestinaHerreradeNoble

http://www.revistaenie.clarin.com/ideas/MartynLyonsHistorialecturaescritura_0_782921719.html?print=1 3/3

You might also like