DYNAMICZNE

WIZADA
Wspczenie dokonuje si radykalna zmiana rozumienia mechanizmu
dziaania systemu miniowo-szkieletowego. Coraz bardziej oczywiste jest,
e znana do tej pory koncepcja mini jest przestarzaa i niezjologiczna.
Wizja powizi, jako wszechobecnego systemu regulacji organizmu,
niesie nastpn generacj efektywnych technik manualnych. Nieco
czasu upynie, zanim to nowe spojrzenie na sposb organizacji ywego
organizmu pojawi si w podrcznikach. Ich autorzy, przyzwyczajeni
do modelu mini poruszajcych szkielet, musz zrozumie, w jaki sposb
dziaa mechanizm ruchu. Terapeuci manualni mog skrci ten czas
oczekiwania i ju teraz skorzysta z wynikw nowych bada naukowych.

Thomas Myers

i
Tumaczenie Mariusz Kurkowski

Zmiana modelu postrzegania tego mecha-

nizmu czciowo wywodzi si z nowych
bada z zakresu neurologii ruchu (ktre
stawiaj pod znakiem zapy tania najbardziej
zaufane koncepcje) i z bardzo dokadnie opi-
sanych w The Brain that Changes Itself Nor-
mana Doidgea (http://www.normandoidge.com)
odkry waciwoci plastycznych sieci pocze
nerwowych. Kolejnym elementem wpywajcym
na odmienne ujmowanie tego zagadnienia jest
wzrost liczby bada nad waciwociami matrycy
pozakomrkowej oraz traktowanych do tej pory
po macoszemu tkanek cznych. Wyniki tych
nowych bada naukowych prezentowane s
na Fascia Research Congress.
Mona zada pytanie, co jeli nie pojedynczy
misie jest odpowiedzialne za sposb i archi-
tektur funkcji ruchu czowieka?

20 i www.praktycznafizjoterapia.pl h

PO DRUGIEJ STRONIE LUSTRA
Na Fascia Research Congress, ktry odby si w 2009 r.
w Amsterdamie, zadziwiajca publikacja i prezentacja
holenderskiego lekarza i anatoma dra Jaapa van der
Wala (www.embryo.nl) bezpowrotnie przeniosa sucha-
czy na drug stron lustra do krainy czarw.
Wyniki bada zaprezentowane przez van der Wala
w publikacji The Architecture of the Connective Tissue in
the Musculoskeletal System-An often overlooked Func-
tional Parameter as to Proprioception in the Locomotor
Apparatus [2] cakowicie zmieniaj rozumienie zaleno-
ci pomidzy miniami i wizadami w poczeniach sta-
wowych.
Pierwsza wersja efektw powyszych bada van der
Wala zostaa opublikowana ju w poowie lat 80. XX w.,
jednak wwczas jego odkrycia byy zbyt radykalne
i zostay potraktowane w typowy sposb praca zostaa
zignorowana, odoona na pk i zapomniana. Nawet
dzi jego idee s znacznym wyzwaniem dla obecnego
stanu wiedzy. Jednak ich logika wydaje si niezaprze-
czalnie jasna.
Wsplny pogld autora i van der Wala opiera si na mi-
niach i wizadach pracujcych rwnolegle (rys. 1AB).
W swojej ksice pt. Tamy anatomiczne autor artykuu
zaproponowa model relacji pomidzy miniami a wiza-
dami. Obecnie w wietle wynikw van der Wala wydaje
si on jednak przestarzay.
W tym przestarzaym i wszechobecnym modelu wi-
zada s mocnymi pasywnymi strukturami kolageno-
wymi, ktre przebiegajc ponad stawem, cz dwie
koci. Gdy staw jest w zgiciu, wizada le wtedy lune
Rys. 1AB. W tradycyjnym rozumieniu wizada postrzega si je jako zaaranowane rwnolegle do wkien mini
i angaowane jedynie wtedy, gdy s w peni rozcignite w stawie
ilipiec/sierpie 2016 h
Nowoczesne metody zjoterapii
dookoa torebki stawowej. Minie z wknami uoo-
nymi jak piro ptaka w kierunku stawu poprzez ukad ner-
wowy w dynamiczny sposb stabilizuj go w penym jego
zakresie ruchu, a do jego koca. I gdy staw jest napity
w penym zakresie, zaczynaj swoj prac wizada
zaciskajc si gwatownie, uniemoliwiaj dalszy wyprost
i uraz na kocu zakresu ruchu.
PRAWDA CZY FASZ?
Prostym przykadem jest staw okciowy. Mona oczeki-
wa, e misie dwugowy ramienia i misie ramienny
kontroluj stabilno stawu, gdy wykonuje si wiczenia
z obcieniem na minie dwugowe. Gdy tylko pozwoli
si ciarkom opa w ty w penym zakresie, wizada
zacisnyby si, aby zapobiec przeprostom w stawach
okciowych. W trakcie reakcji usztywniajcej wizada ich
zakoczenia nerwowe komunikuj rdze (czasami wrcz
krzycz), aby wczy lub wyczy minie w celu zapo-
bieenia urazom staww.
Gdyby torebki stawowe byy zbyt lune, okie pro-
stowaby si do momentu, a wyrostek okciowy zosta-
nie zatrzymany przez ko ramienn. W takim przypadku
staw jest naraony na wiksze ryzyko, poniewa lune
wizada nie informuj rdzenia o zblianiu si do koca
zakresu ruchu, jak rwnie samo wizado powinno spo-
wolni ruch, zanim dojdzie do kontaktu koci. Jak do tej
pory wszystko zgadza si z tradycyjnym modelem pojmo-
wania tego ruchu.
A co, jeli tak nie jest? Co, jeli dotychczasowe wyobra-
enie jest pozostaoci po sposobie, w jaki kiedy wyko-
nywano sekcje, gdy badano zwoki? Wiadomo jedynie, jak
21
trzymano skalpel, a nie wiadomo, w jaki sposb ciao byo
i jest zorganizowane.
W poszukiwaniu sensu w baaganie, jaki przedstawia
sob ciao dla osoby wykonujcej sekcje, wycito skal-
pelem dookoa minia, wyjto z ciaa, oczyszczono
i nadano mu nazwy: dwugowy ramienia czy ramienny.
Jako e tkanka czna jest wszdzie i spaja wszystko
razem, poszukiwano w niej spjnego wizerunku orga-
nw, a pobliskie minie wycito. Tkank, jaka pozo-
staa pod odcitym miniem, nazwano wizadem
i sdzono, e jest to rwnolega do mini struktura
zapobiegajca nadruchomoci, jak w w yej opisa-
nym przykadzie. W tym modelu wizada s pasywne
do momentu, gdy osignie si maksymalny zakres
dostpnego ruchu.
Prawda jest jednak bardziej skomplikowana, ale za to
duo bardziej funkcjonalna. Wczeniej ignorowano fakt,
e w rzeczywistoci minie s kontynuacj znajdujcych
si poniej tkanek czcych ko z koci.
DYNAMICZNIE AKTYWNE WIZADA
Van der Wal przeprowadzi bardzo dokadne sekcje oko-
lic stawu okciowego, w ktrych nie wyci caego mi-
nia z okalajc go powizi, a wyci sam tkank mi-
niow, pozostawiajc okalajce powizi i ich cigi
nienaruszone. Poprzez dokadne przeledzenie po-
cze mg stwierdzi, e w wikszoci przypadkw to,
co nazywane jest wizadem, poczone byo z miniem
nie rwnolegle, ale seryjnie (rys. 2AB).
Rys. 2AB. Wnikliwe obserwacje cigoci powiziowych prowadzone przez Jaapa van der Wala doprowadziy
go do wniosku, e minie i wizada s poczone seriami i przez to wzmacniaj si nawzajem. Nazwa to czste
poczenie dynamentem
22 i www.praktycznafizjoterapia.pl h
Innymi sowy, skurcz minia, ktry go napina razem
z tkankami cznymi (epimysium, perimysium, endomy-
sium), napina rwnie wizado, jako e jest ono czci
tej cigoci powiziowej, a nie jak do tej pory uwaano
osobn gbsz warstw.
Oznacza to, e wizada nie s, jak sdzono, aktywne
jedynie w momencie prostowania okcia. Wizada s
dynamicznie aktywn stabilizacj stawu w penym zakre-
sie jego ruchu, zarwno w trakcie ekscentrycznej, jak
i koncentrycznej pracy minia. To ogromnie wane
w skutkach odkrycie poczenia minia i wizada
van der Wal nazwa dynamentem (poczenie sw z j-
zyka angielskiego dynamic dynamiczne i ligament
wizado).
Odkrycia te cakowicie zmieniaj pojcie funkcji ele-
mentw w ciele. Warto spojrze na przykad rotatorw
ramienia cztery minie kocz si dystalnie cignami,
ktre wtapiaj si w torebk wizade dookoa stawu
barkowego. W trakcie sekcji trudno stwierdzi, gdzie
tkanka przestaje by cignem i zaczyna by wizadem.
Zatem jeli minie s niezbdne, aby stabilizowa lun
torebk stawow w ruchomym barku, to warto przenie
t analogi na cae ciao. Owszem, s wizada, ktre nie
s poczone z siatk mini ponad nimi tu idealnym
przykadem s wizada krzyowe kolana wikszo
jednak znanych wizade jest czci sieci pocze
dynament z caym systemem miniowo-powiziowym.
Faktycznie, wikszo mini jest czci cigw serii
pocze: ko, powi, misie, powi, ko (rys. 3).
 dotyk 1/3 poziom
KOMPLEKSOWE WARSTWY
Koncepcje i wyniki bada przedstawione w detalach
przez van der Wala na miniach okolic okcia stanowi
wietny przykad i s odzwierciedleniem wielu podob-
nych pocze tkanek w okolicach koczyn i krgosupa.
Na bliszym kocu, bliej okcia, obie grupy tak przed-
nich zginaczy, jak i prostownikw rozpoczynaj si nie
z samych nadkykci koci ramiennej, a z warstw uoo-
nych jak paty powizi, ktra zaczyna si na nadkykciu.
Te paty (przegrody midzyminiowe) tworz przyczep
pocztkowy cigu mini, ktry schodzi w d przedra-
mienia w kierunku przegubu, zawajc si do indywidu-
alnych cigien, ktre przyczepiaj si do konkretnych
miejsc na drugim kocu. Koncept wyizolowanych mini
ma wicej sensu w odniesieniu do cigien ni do mis-
nej czci, gdzie minie stapiaj si z powizi i poprzez
ni tworz przyczep.
Rys. 3. Budowa dynamentw. Po lewej stronie
przykad rzadkiego poczenia wizada ko
powi ko (tak jak wizada krzyowe).
Wikszo wizade uoona jest w seriach ko
powi misie powi ko (tak jak
w miniach podudzia czy rotatory ramienia)
ilipiec/sierpie 2016 h
REKLAMA
Warto spojrze na prostowniki grzbietu lub minie
przedramienia lub goleni wszystkie te zespoy mini
wywodz si ze skomplikowanej sieci patw pogrubio-
nej powizi, ktra spaja minie oraz czy je z gbiej
pooonymi wizadami. Dynament jest bardziej funk-
cjonalnym sposobem mylenia o sposobie organizacji
aktw ruchu nawet minie podudzia, bdce zwykle
sztandarowym przykadem pojedynczych mini, obec-
nie uwaane s za zoon z bon i strun cz skompli-
kowanego cigu typu dynament z wizadem krzyowo-
-kulszowym.
WACIWA ARCHITEKTURA
Mwic krtko nie mona rozdziela mini i wiza-
de. S one poczone w cigu i stabilizuj stawy i aparat
ruchu. Gwn struktur w architekturze relacji misie
wizado jest nie misie, ale dynament.
Pozostawanie w zauku mylenia o miniu jako funk-
cjonalnym elemencie jest wytumaczalnym bdem
poznawczym. Dopenia to bowiem mechanistyczne rozu-
mienie wiata, jest przystpne i logiczne. Jednak jest
bdne.
PIMIENNICTWO:
1. Myers T. Tamy anatomiczne. DB Publishing, Warszawa 2010.
2. van der Wal J. The Architecture of the Connective Tissue in the
Musculoskeletal System-An often overlooked Functional Parameter as
to Proprioception in the Locomotor Apparatus. Fascia Research II: Basic
Science and Implications for Conventional and Complementary Health
Care. Elsevier 2009.
Thomas Myers
twrca koncepcji Anatomy Trains, dyrektor Kinesis szkoy
oferujcej kursy i warsztaty technik uwalniania i anatomii
powiziowej, jak rwnie pene szkolenia do certykatu
KMI Integracji Strukturalnej, szkoli si u Idy Rolf, Moschego
Feldenkraisa, Emilie Conrad i wielu europejskich osteopatw,
tworzc swoje unikalne spojrzenie na medycyn przestrzeni
opisane w bestsellerze Tamy anatomiczne
23