ANTYLLI VETERIS

CHIRURGI QUAE
APUD
ORIBASIUM
LIBRO XLIV, ...

Antyllus (Medicus.), Friedrich

C. Wolz

Digitized by Google
<36633649900014

<36633649900014

Bayer. Staa
 VIRO
PERILLUSTRI EXCELLENTISSIMO
0

LUDOVICO CHOULANT
MBDICINAB CHIRURGIAB ARTI8 OBSTBTRICIAB

DOCTORI

Diai
Digitized by Google
 VIRO
EXCELLENTISSIMO

HENRICO HAESER
MBPICIHAB CHIRURGIAB ARTI8 OBSTBT&ICIAB

DOCTORI
 PRAECEPTORIBUS
DILECTISSIMIS

FAUTORlBUS
HUNCCE LIBELLUM
EXIGUUM GRATI ANIMI DOCUMENTUM

OlfBKT

F. C. F. W.
Mihi dubitanti de quanam re scriberem,
ut studiis academicis finem imponerem,
H. Haeser, vir doctissimus, praeceptor-
que carissimus, proposuit Antylli frag-
menta colligere, quae inyeniuntur in Iibris
Oribasii nuper ab Angelo Majo editis.
Quamquam laboris difficultas maxuma
mihi fuit, quia et linguam graecain per
annos non tractavi et in historia chirur-
giae parum versatus sum, tanieu prae-
ceptoris consiliis et adhortationibus ad
opus aggrediendum perductus sum. Pri~
mo mihi consilium erat capita Oribasii,
in quibus Antylli praecepta tractantur
edere cum versione ; sed opus hac ratione
elaboratum nimis amplum iieri mox vidi;
qua de caussa hoc modo libellum conscri-
bendum mihi Primo paucis
esse putavi.
verbis, quae de Antyllo jam antea cog-
nita erant enumeravi, et dein e versione
Bussemakeri Oribasii libro XLIV ea,
quae Antylli sunt, sumpsi tum ipse e
;

libris XLV, et L collecta fragmenta in

linguam latinam verti et dcnique nonnul

Digitized
 VIII

las adnotationes ,
quae praecipue artem
medicam spectaut conscripsi. In his re-
bus pertractandis maxume Antylli virtu-
tes admiratus sum, nam praeter prae-
cepta antea cognita, ut de aneurysmate,
cataracta aliisque, nova quaedam Antylli
. reperi, quae summa laude digna sunt.
Prae omnibus autem caput inscriptum
stQi ayjcvkoyXcbaaov jucundissimum est le-

ctu; videmus enim Antyllum primum

fuisse, qui artem, qua hoc tempore
Dieffenbachius innotuit, morbi haesita-
tionis medendi noverit. Tum etiam pri-
mus naturam phimoseos recte cognovit
et tractavit. Quae omnia considero,
si

Antyllus mihi veterum chirurgorum om-

nium excellentissimus atque praestantis-
simus esse videtur.
Nunc mihi restat a Lectore benevolo
petere, ut mihi, qui parum diu arti me-
dicae ejusque historia operam navavi, si
quae minus apte scripsisse videor, in-
dulgeat, atque scriptum meum clementer
judicet.
*

- i >

Digitized by Google
 I

CONSPECTZJS
librorum Antylli scripta spectantium.

Oribasii Collectanea medicinalia.

Ejusd. Synopsis.
AeVrn Tetrabibl.
Paulli Aeginetae, libri VII de re medica.
Rhazis, opera medica.
Avicbnnae opera.

Antylli veteris chirurgi ra Xetyava praeside C.

Sprengel ventilanda eihibet Panagiota Nicolaides.
Hall. 1799. *)

Praeterea de Antyllo leguntur, ejusque scriptis:

In Halleri bibliotheca chirurgica. Tom. I. pag. 81.
1774.
Ejusd. bibliotheca medicinae practicae. T. I. p. 279.
1776.
Historia chirurgiae ed. C. Sprengel Tom. I. 1805.
Tom. II. ed. Guil. Sprengel. 1815.
Dictionnaire des sciences medicales Biographie
medicale. Tom. I. 1820.
Heckers litter. Annalen. Tom. I. 1825.
Bernstein Geschichte der Chirurgie. Bd. I. 1825.

*) Quem librum nullo modo adipisci potui.

Digitized by Google
 X

Anno 1831 Angelus Majcjs edidit: r

Classicorum autorum etc. tom. IV, ubi in libris Ori-

basii XLIV, XLV, L, adhuc nonnulla ab An-
tyllo contenta sunt.
Librum XLIV Ulco Cats Bussbmaker inscriptum
edidit
Dissertatio philologico - medica inauguraJ. exhib. libr.
XLIV coil. med. Oribas. nuper ab Angel. Maj.
Romae graec. ed. c. adjunct. version. latin. adno-
tationibusque publico omnium examini offert Ulco
Cats Bussemaker. Groeningae 1835.

Digitized by Google
Antyllus a veteribus medicus praestantissimus,
chirurgus eximius habebatur, et hon solum Ro-
mani et Graeci, sed etiam Arabi aliique autores
aetatis mediae magna cum laude ejus doctrinas
atque observationes in libris suis enumeraverunt;
qua re sola, quae adhuc de Antyllo nota sunt, ad
nos pervenerunt. Opera sua omnia praeter frag-
mentum *) perdida sunt. De vita ejus atque aeta-

te, qua vixit, nil certi nobis cognitum est, neque

qui ejus praeceptores fuerint scimus. Alii pu-
tant, eum primo saeculo p. C. n. imperio
vixisse
Hadriani, quod C. Sprbngbl in historia chirurgiae
multis locis confirmat ubi vero de aneurysmate
;

loquitur, Antyllum dicit aequalemPhilagrii fuis-

se, quem quarto saeculo p. C. n. vitam egisse
scimus. Illud vero et Bernstbinius probat. Alii
putant Antyllum saeculo tertio vixisse. Jam si

obiter tantum Antylli aetatem constituere volu-

mus, autores, qui primi eum commemoraverint,
spectemus necesse est, quorum primus Qribasius
est, qui saeculo quarto vixit. Neque Galenus
(160) neque Caelius Aurelianus (225) eum com-
memorant, quo patet, eum veri simile saeculo ter-
tio vitam egisse. Quod praeterea ad vitam suam
pertinet in Italia eum, fortasse Roinae vcrsatum
esse credibile esf, quod in libris suis saepe exer-

1) lu bibliothec. Vindobon. .
/

* Digitized by Google
 12
citationum gladiatorum ,
quae tunc maxime vi-

gebant, mentionem facit. Fragmenta totam artem

medicam, potissimum diaetam, pharmacologiam,
pharmaciam atque permultas operationes chirur-
gicas, quibus patet, Antyllum Asclepiadem secu-
tum esse, continent. Diaetam Antyllus in libris:
de auxiliis, quae fiunt, tractat; de quibus non-
nulla nobis Oribasius in Coll. med. Libr. IV, VI,
IX prodidit, ubi et de corporis motionibus, de
pugilationibus, certaminibus, victu, somno, vigi-
liis, domiciliis, coeloque loquitur. In libris de
remediis extrinsecis lunae potestatem explicat,
noctem, diem aliaque definit, praecipue autem
de cataplasmatibus balneis, atque potubus me-
,

diciniseorumque compositione, quae ad phar-

macologiam et pharmaciam pertinent verba facit.
De utiJitate collutionis legitur in Codice Vindo-
bonensi , quae praeter supra jam commemorata
in Oribasii Coll.med. lib. V, VIII, IX, X atque
in Oribasii Synops. II cap. 61 inveniuiltur. In
libro de remediis evacuantibus apud Aetium,
Paullum Aeginetam atque Oribasium invento re-
media antiphlogistica atque acria enumerantur.
Antylli pathologiam, ab Oribasio, Aetio atque
ab Arabis perscriptam invenimus. Oribasius
quidem librum de hydrocephalo, Rhazes de fe-

bribus atque de usu bronchotomiae , cujus et Ae-

tius mentionem facit, reservavit, Omneshaeper-
tractiones antiquitatis speciem prae se ferunt,
praecipue haud raro nonnuilis remediis medio-
cribus summa vis tribuerunt; pathaiogia nobis

Digitized by Google
 13
nil nisi semiotice csse videtur ; morbi enim signa
nimis diligenter observata, symptomata minoris,
majoris momenti juxta enumerata sunt , natura
morbi interna neglccta est.
Multo graviores atque cognitu jucundiores
Antylli descriptiones morborum chirurgicorum
atque operationum scriptoribus supra dictis rc-
servata , sunt. Primum Oribasius Coll. med. IV
cap. 4 17 diversas agendi rationes in venaese-
ctione, arteriotomia, scarificatione cum cucurbi-
tulis et sine cucurbitulis, idem unguenta, rube-
facientia remedia aliaque ejusmodi nobis reser-
vabit. Majores ab Antyllo factae operationes
summa laude dignae sunt. Quod primum perti-
net ad eas, quae in oculis fiunt, duae nobis pro-
ditae sunt, quarum altera ectropii est. Hic
rationem CeUi mittens conjunctivam perci-
dens acubus conseruit. Antyllus hoc naturae
vitium melius quam aequales novit; cum enim
plerumque conjunctiva nimis longa caussam vitii
reddat, incisura in palpebra secundum Celsuin
sine effectu est. Praeterea Antyllus addit se
Celsi incisuram cum sua operatione conjungere,
vitium majus sit, cujus tamen naturam non ex-
plicat , e quibus patet, eum tria genera ectropii
scivisse. tamen ratio usque ad saeculum
Celsi
decimum octavum retinebatur saepe mutata (Mai-
tre Jean, St. Yves) atque ab Bordenave Antylli
ratio revocata atque sua pronunciata est. De-
scriptio hujus operationis ab Aetio nobis reser-
vata est (Tetrabibl. II Term. III cap. 72) ubi

Digitized by Google
 14

praeterea commemorat, cicatrices, si quae ectro-

pium effecerint, excisas esse ab Antylla.
Multo gravior a Rhaze nobis reservata cata-
ractae operatio per extractionem est; Antyllus
incisura corneam aperuit, acu m tenuem in pupi 1-
lam inducens lentem affixit atque eam torquens
extraxit. Oculum ita tractatum 1 i nimentis emol-
lientibus obligavit atqueaegrotum per nonnullos
dies tergo oculis occlusis cubare jussit. Saepe
certatum est, num hac ratione operatio facta sit,
attamen nimis perspicue descripta, quam quis
Arabum sententiam de hac re falsam esse putare
possit, qui, quemadmodum Abulcasem contendit,
cam fecerunt. Gravissima caussa a veteribus
hanc operationem non factam esse est, quod post
Antyllum cataractam in membrana nec normali
positam esse crediderint; unde pateat eos nun-
quam lentem obscuratam vidisse. Sed hoc modo
antea observata neglecta, oblivione obruta, post-
ea iterum detecta atque probata sunt. Sae-
culo XVIII demum, postquam Freytag, St.
Yves et alii operationem facere conati snnt,
plane a Daviel recepta est.

Hae sunt operationes notae ab Antyllo in

oculis factae ; ratio ejus tractandi si statum artis
atque tempus, quo vixit, consideramus audax, sed
bene perpensa et omne laude digna. I

Bronchotomia ab Asciepiade inventa ab A n

tyllo probata est. Primus erat qui indicationes
instituit atque accuratam agendi rationem addidit.
Corpora aliena atque morbi laryngis operationem

Digitized by Google
 15
necessariam reddunt, tracheae autem vel pulmo
num morbi vetant. Inter annulum tracheae ter-
tium et quartum cutem in transversum incidit,
uncis vulneris labia distrahit atque eodem cultro
tracheam perfodit. Ubi demum impedimentum
animae ducendae remotum est, vulneris labia
contrahit. Paullus Aegineta hanc Antylli ope-
rationem nobis reservavit, Rhazes eandem com-
memorat, quam Ancilisius quidam instituit, quo
Antyllus verisimile intelligendus est. In uni-
versum operatio tam dilucide descripta, rt no
stro tempore nil nisi locus, ubi inciditur, muta-
tus sit, attamen etiam bronchotomia oblita, a
Benivieni demum, posteaque a Fabricio ab Aqua-
pendente iterum instituta est.
Praeter operationem aneurysmatis , quam
nobis Rhazes tradidit et quae in sequentibus ac-
curatius describitur de Antyllo tantummodo quae-
dam de quibusdam operationibus cognita, ut de
lithotomia, quam ut Celsus facere suadet (Rha-
zes) sed adhuc hoc addit, parte sinistra tantum
eam faciendam esse. Porro Rhazes narrat, An-
t vllum carcinoma mammae exstirpasse, sed postea
morbum in alteram mammam rediisse. Praeter-
ea Paullus Aegineta dicit, eum post operationem
hydroceles vulnus acubus conseruisse, atque Ae-
tius, eumf apud hydroderma scarificationem fe-
cisse, ut humor efflueret. Quamvis perpaucae
operationum descriptiones, quas Antyllus fecit
nobis nolae sint, tamen his patet, eum optimum
antiquitatis chirurgum fuisse; nam non solum.

Digitized by Google
 16
tunc cognitas, sed etiam novas et gravissimas ope-
rationes instituit. Itaque sine dubio arti magno
detrimento erat, quod ejus opera perdita , quae
status chirurgiae illius temporis accuratius cog-
noscendi occasionem tulissent. Cum autem haec
pauca jam tam magni sint momenti, multo magis
optatum nobis sit necesse est, quod nonnulla

alia et quidem magni momenti e scriptis Antylli

in libris Oribasii ab Angelo Majo 1831 editis in-
veniuntur.

Digitized by Google
 '

Ex
Oribam collectaneorum medicinatium
Libro XLIV. t)

Ex Antylli chirurgia abscessuum.

1. Si autem iu capite superficialis adest ab-
scesstis, secabinuis iiicisuram facientes, nou se-
cundum longitudinem capillorum, sed trausversam
subjectam capillitio ut iutegra dein latcscat ca-
;

pillis iu illam cadeutibus. Si autem profunde sub

membrana pericranio bumor occurrit, ita ut pars
ejus vel corrupta sit vel male aflecta vel aliquid
simul passa sit, pulcbritudinis quidem minorem
ratiouem babebimus, sed saluli prospicieiites,
duas iucisuras injiciemus aequales alteram quod
ad abscessuin alliuet, rectam, alteram vero trans-
versam se inviccm iu medio decussantes , ita ut
,

figura earum similis sit litterae X sic ciiim pcri- ;

cranium facile feret se ab omni parte dissecari.

Si autem in frontc absccssus adest, trausverse se-
cabinms imitautes naturalia iu fronte lineamenta
si autem in naso, plagamrecte dirigemus secnndum
lougitudiucm nasi; si vero iu ^enis, sub ipsis qui-
dem oculis lunata incisura utemur plagae covnexi-
tatem deorsum vertentes , ut ad naturalem palpe-
brarum a curvaturam eflbrmetur. Si vero magis
)
infcriora versus in parte malae tenui dicta rectam
iucisuram ducemus, quouiam et rugae naturales

1) E Versione a Bijssbmakbr edita.

2) ^EnwJioLujv pro ixonoi&v.
B

Digitized by Google
gcnarum rectae suni pone aureui humor cum adsit,
;

lunata plaga illam circumdabimus, imitantes basiu

auris ; in collo vero si abscessus secatur, in parte
posteriori quidem incisura recta convenit, in ante-
riori vero , cum pinguis sit cutis, cum ob plicas et
facillime cedat, exstirpabimus ; si enim recte sece-
mus, nullo modo occurrunt corpora, quippe quum
relaxatur cutis et recedit a proximis partibus.

XIII. Ex libro Antylli de fistnlis *).

1. Fistulae oriuntur plerumque ex abscessi-

bus non rite tractatis; differentiae autem earum
maxiraae et raentione dignae sunt , secundum figu-
ram, secundum locum et secundtim babitum parie-
tum canalis. Secundum. figuram quidem, cum
aliae quidem inter illas sint rectae; aliae vero
tortuosae ; et inter rectas aliae quidem circularem
cingunt canalem, aliae vero latura; et inter tor-
tuosas aliae quidera unam curvaturam babent;
aliae vero plures ; secuudum locum autem cum
aliae quidem in capitc, aliae in collo, aliae in axilla
vel iu alia quadam parte corporis adsiut. Secun-
dum babitum ,vero cura aliae quidem ossibus ter-
minantur; aliae vero desiuunt in musculura, vel
nervum vel venam , vel arteriam , vel aliud quid
,

simplicium aut compositarura partium.

2. Gcrti autcm fiemus illas osse terminari ex
renixu immissi specilli 4 ) in latioribus ; in angu-
,

stioribus autcm auriscalpii 5 ). Percipiemus eniin

durum corpus rcsistere osseuraque, praetcrca et
sonum qucmdam qualis fiat osse et aere inter se

3) Qtfolv 6 AvtvXXos a>s Kata fieracpOQav djvopido&ai anb

r&v ovQiyymv rmv eK tov evQvxa)Qia yaQ
icuXdfxov siexoLTjfievaiv '

tls intLV staQastXyoia tals iv rols KaXdfioLs KoiXdtrjoi- lotiv bk

xdXstos rervXcoftevos xal in) dvrdusvog #a>(>t x uQ 0V Q v ia S 4 *P a Q'
fiaKias neaelv.
4) JJXatvuijXy.
5) MyXmtls.

Digitized by Googl
 19

collisis. Neque specilli introductione tautummo-

do cognoscemus fistulam ad os peuetrare verum ,

et disccmus os esse incorr uptum vel corruptum

,

admoventes enim auriscalpium quaqua versus, si

animadvertamus quidem illud undique delabi, tan-
quam a laevi quodam corpore, dicemus os esse
incorruptum ; si vero admotum specillum retinea-
tur nonnullis partibus indicans inaequalitatem , as*
peritatemque, corruptum esse os declarabimus ; iu
fistulis quidem ampla apertura instructis saepe et
visui se offcrt os , ita ut nulla opus sit specilli in-
troductioue. Si vero tortuosa fistula unum ha-
beat flexuram vcl plures ita ut per illam transire
non possit, auriscalpium plumbeum conficere opor-
tet vel stanneum; facile euim cum flectitur tale,
facile et fistulis sese accommodat ; utemur et seta
suilla.
Si autem nullum bujus geueris iustrumen-
3.
tum ob tortuosum tramitem 6 ) ex
admittit fistula
ipso educto bumore intelligemus ejus terminatio-
nem iu os ; in universum enim ab illis teuuis et
oleosus est excretus bumor. Si ad nervum vero
peuetrat finis fistulae primum quidcm ex dolore
illud cognoscimus; surdus enim est et pungens
motusque, qui a nervo perficitur, est minor et diffi-
cilior atque sub specilli introductione attactus ner-
vus sensum acriorem et acutiorem praebet. Hu-
mor autem eductus tenuis quidem est eodem modo
ac cx ossibus, verum non oleosus nec pinguis sed
icborosus et biliosus. Eadem comitautur et fista-
las ad musculos finicntes ; in illis vero quae carne
terminautur bumor crassior et magis albidus inve-
nitur. Venae autem insidente fistula, eadem sigua
illacomitantur ac nervo praeter bebetudiuem om-
nem et quae dolorem spectaut ; atque motus nullus
impeditur; eadem et fistulam in arteriam desiuen-

6) dta OKoktdjriTa.

b

Digitized by Google
tem comitabuntur. Si autem erosio oriatur sub
fistula, siveuae quidem, sanguis multus et crassus
efferetur, si vero arteria est corrosa tenuis et fla-
vus cum spiritu multo sibiloque.

XIV. Ex Antylli libro de fLstulis*).

1. Si autem ad axillam peuetret (sc. fistula)

et metus adsit ue circumcisura quam in externis
,

absccssibus adhibere commendavimus, arteriae

validae vel veuae, vel etiam uervi occurrant, a cir-
cumcisura abstinebimus nisi quis vclit partem su-
:

perficialem solam circumcidere impouemus al i-

,

quid remedium callum delens , ut vices gerat utili-

tatis circumeisurae.
2. Eadem autem et facieuda, si in inguinc
vel in collo fistula occurrat; atque si ossi quidem
innitatur oporteatque exciderc os et vasa aut nervi
quaedam siut in propinquo nou prius cxcisio est
,

periicienda quam suppuratio orta sit in circumcisa

iistula ; post suppurationem cnim et sine sanguiuis
effusione et siue periculo fit excisio ossium. Si
autem intei* scapulam eique supposita corpora li-
stula adsit obliqua, antiquis saiiatioiiem ucgantibus,
nos manus admovemus sequenti ratione. Imponi-
mus per iistulae aperturam specillum latum 8) quo
usque progrcdi potest illa; dein iu illis partibus
versus quas capitulum specilli tendit omiiia spectan-
tes, in illis etiam incisura decussata fiudemus cor
pora scapulae imposita 9 ); atque si cruenta qui-
dem non si( iucisura, excidimus suppositam sca-
pulae partem. Excidentes enim incidemus in ca-
pitulum specilli, aique sic, quae dein coiiveniunt
facicntcs, callum delebimus fistulae. Si autem

7) Initium hujus capitis quaedam ex Heliodori fistularum l

cbirurgia contiuet.
8) HkaTvinjX-qv pro nkarvinjXys.
9) 'Eorogesfiiva pro ioTOQisniva.

Digitized by Go
 1

21
sauguinis cfTusione sub iucisione supervenieiite
impediatur quominus statim excidatur scapula,
oportet suppurationem exspectantes , tunc demuiu
excidere.
3. In articulum autem maxillae desinentes
dignae sunt, ut sanatio recusetur; yicinitas enim
musculorum maseterum et temporalium liaud qua-
quam periculi expertcm praebet curationem. In-
feriores autem maxillae partes a iistula corruptae
facile curantur. Ratio autem agendi eadem est,
quam in aliis ossibus memoravimus. Si autem in
palato ab internis partibus orta fistula corruperit
os, si profunde quidem ab exteruis partibus de-
cussata incisioue fissis malis, sic excidemus os;
si autem non totum corruptuin sit os verum unica
iuterna superficies excisio quidem nou couvenit;
ueque enim totum illud tollere idoneum est, cujus
exigua pars afleeta est, nequc affecta pars excidi
potest; quomodo cniin quis per os faciet cxci-
sionem ?
4. Oportet itaque ab iulernis partibus circuni-
cidentes earnem et deuudautcs affectum os, sic
urerc ut abscedat crusta urcre autem sequeuti
;

ratione. Tubulum aeneum parare oportet similem,

quod ad cavitatem attinet,qui parvi calami 10)
illis

dicuntur; perforetur foramine pervio, neque adsit

fundus. Ilabeat autein curvaturam tubulus non
ad figuram litterae 1 talis enim figura usui non
;

est apta, sed ad figuram luuatam totus iucurvetur,

ut ejus apertura ori impositi palalo nitatur superne.
Longitudo autem tubuli tanta sit, ut altera ejus ex-
trcmitate aifectac palati parti iuuitcute, altcra
exterior extra dentes promineat tribus digitis.
Dein cauterium parandum ejusdem figurac ac tu-
bulus, ut per eum trausire possit, suminum autem
cauterium nou babeat capilulum sed fundum pla-

10) Toli KaXaiuoKoii KXovtUvot$.

9
Digitized by Google
 22

ntim a resectione; sub usu igitur tubulus imponen-

dus est ori , atque sursum vertentes ejus curvatu-
ram ad palatum, ut incidat in affectum os, caude-
facientes cauterium, illud imponemus trans tubu-
lum, et ossi illud applicanles uremus; sic euim
nullum circumjacens corpus ab ustione gravabitur.
Non solum autem iu palato baec ratio instrumenti
adbibendi 11 ) est probanda, verum et in omnibus
ossibus, quaecunque ustione indigent et vicina
sunt nervis aliisve magni momenti corporibus.
5. Quaecunquc autem ad asperam arteriam ia )
dcveniunt fistulae extra a collo iuitium capientes,
iilarum sanationem quidem prisci medici deuega-
bant, nobis vero sufficit ad formam myrtei folii
illas circumcidentes et asperae arteriae circum-
scribentes corruptam partem retrabere cutem ct
conjungere. Noununquam enim bene succedunt,
quae ad conglutinationem pertinent. Ad cavum
autem pcctoris devenieutium, illarum quoque sa-
nationem recusabuut antiqui; nos autem si pulmo
quidem graviter a fistula laesus sit, vel etlam sub-
stratae membranae magna quaedam pars, sanari
illas posse negabimus; si parum vero substrata
patiatur, ita ut solummodo sit perforata, eodem
modo manus admovcbimus 13 ac fistulis ad aspe-
)

ram arteriam tendentibus.

6. In illis quae ad intestina penetrant, si ip-
sorum quidem intestinorum etiam aliquid sit aper-
tum certo sanationem recusabimus si vero uni-
, ;

cum peritonaeum, circumcideutes si liceat quidcm,

sub forma myrtei cruenta ratione agemus,
folii
utentes gastrorrbapliiae ratione, cujus formam
idonio loco indicabimus. Si autem figura fistulae
non admittit circumcisuram sub figura myrtei folii,

11) ^Oqyavonouas pro dftlyavojcottas.

12) Bgdyxov pro ^qo^ov et ovgiyyeg pro ovoiyyo$.
13) *EyxtQ>'ioo[iv pro iyxoQijaofiev.

Digitized by Googl
 23
eirculari iucisura illam circumscribentes , adhibe-
bimus curaudi ratiouem caruis inductioui favcn-
tem. De fistulis ad venam vcl arteriam penetran-
tibus, si magnae quidem siut, ostendimus jam
tales ope medicaminum a callo purgari et sanari
oportere; in minoribus vero licet quidem et cir-
cumcisura uti, melius autein ustione adhibere.
Callus enim ab ustione deletur et confestim mu-
,

tatur in crustam et sine sauguinis effusione fit

cura secuudaria.

Ex
Oribasii collectaneorum medicinalium
Libro XLF.
/. Ex Antyllo de steatomatibus.
Steatoma simili est colore, quo multae aliae
corporis partes; radicibus teuui exteusione plus
adversus superiorem partem extenditur. Tumo-
res suut molles atque pressi non dolent. Digito-
rum impressorum vestigia per uounullum tcmpus
remanent. Disceruuntur tumores radicibus ad-
fixi 11 ) et membranis adhaerentes 15 ) quorum hi
quasi in carne natant, ct hic illuc moveri, illi
autem uon possuut.

//. Curatio steatomatis 1S).

1. Digito indice ir ) atque pollice sinistrae ma-

uus cutem in tumore positam exteudimus, et cx-

14) IlQOspvks OTedTafia.

15) JlgosaQTks.
16) 'O fikv 'AvriXXos OTedTcopia xaXeio&ai (ptfolv dxb tov
otiatos 'to yaQ xeQuxduevov e*OTi gvucoei&ks ij dnb tov OTia-
'

tos' oi6ti oteaTmbes ioTl t6 neQtexouevov.

17) ALXvtp.

Digitized by Google
 - 24

tensam in longitudiueni scindimus, deiude uuco 1

)

labia valueris distrahimus

; atque
forte iuter in- si
tegumenta communia et steatoma membrauae ap-
parent discindimus. Si vero forte steatoma ipsuni
laedimus, hoc albo colore et materia homogenea
animadvertimus. Steatoma lenitcr aduatum viden-
tes omuia vincula, quibus cum carne cohaeret
scalpelli manubrio 19 ) solvimus. Siu vero tumor
radicibus adhuc haeret, uncos inducimus in tuui-
cam ipsam atque firmiter siuistra mauu attraheu-
tes absciudimus.
2. Potissimuin vero hoc observandum est, ut
integumenta 20) steatomatis illaesa removeantur:
nam si paullum admodum remauet, facile regene-
rari potest. Si vero iutegumenta non siugulis
merobrauis (froogaoTeg) sed stylo {3tQ0$<pvk$) ad-
haerent, fuuditus hic exstirpaudus est cultro.
Sin vero musculis nervis vel vasis maguis radices
integumenti steatomatis adhaerent, hae in parti-
bus relinquendae sunt, quod iucisio maguo cum
periculo sit conjuncta. Ubi stcatoma hoc modo
remotum est, vulnus purgamus et cute non abun-
dante alligamus. Si vero propter magoitudinem
steatomatis abundantia cutis adest, supcrvacauca
excidimus, et tum aliigamus. Si quid iutegumenti
steatomatis propter conjuiictionem cum partibus
gravioribus relictum est, reliquum remediis delere
studcmus atque suppuratione vulucri medemur.

///. De stealomatihus atque meliceridibus* 1).

1. Gommuuia steatomatis et meliceridis symp-
tomata haec sunt , tumores mollcs , circumscripti,

18) "AyKLOtQov.
19) Ttf Xafijj tov oulXlov.
20) Xitmv i. e. Balg.
21) 'O akv 'AvtvXXos anb tqs (pvota)* tov tteQLe%ouevov
vyQov qpyol tb ovoiia gav&dreQov yaQ eoti ual ueXLtatbe-
oteQov '

Digitized by Google
 25

dolore vacantes, eodem colore quo sanae partes

corporis 22 ); distinguuntur forma, habilu, con-
structione, soliditate tunicae, Iiquore, qui inest,
atque impressionibus , si tanguntur. t^uod ad
constructionem pertinet, pinguedo meliceridis te-
nuior, quod ad colorem magis dilucida atque melli
similis et tuuica quae melicerides circumdat ma>
,

gis solida est. Forma meliceridum semper est ro-

tunda , steatomatum semper extensa, louga et noii
plana in superficie. Melicerides prcssae declinare
videntur nequc digitorum impressioues remauent.
Certissime vero melicerides cogiioscuntur quod ,

pressae stridorem reddunt 23 ); praeterea plerum-

quc in articulis steatomata in omuibus corporis
partibus appareut.
2. In curatioue tunica potissimum respicienda
est; ubieuim aperitur consercnda est; si vero, ante-
quam conserta, fluidum jam emanavit, oportetspon-
gias vel lanam in tunicam iujiciamus et tum conse-
ramus ; postquam eam diligenter ita implcvimus ut
autea fluido erat exteusa. Tum omniuo exstirpa-
tur tumor.

IV. De Jtheromatibus *).

Alheroma
est nitidus et albus liquor,. qui sac-
co coiitinetur. Habitus tumoris iuter steatoma et
meliceridem medius est, diiTert a meliceride, quod
digito impresso non stridet neque cedit ueque tam
mollis apparet, a stcatomatibus , quod mollius bis
est ncque tam tenuem basiu babet quam steatoma.
Ceterum simili ratioue qua jneliceris et stcato-
ma tractatur. ,

22) Toig Kaxa qpvotv odjfiaotv 6u6xQ0vs-

23) QXtpduevat ydn vjioxqLovolv.
24) 'A&eQmfia KaXeZo&ai qprfolv ajtb xov xb fteQiexouevov iot-
h vai xjj Jtao' ALyvjtxLots Xeyofievrj a9eQa- ttprfiia 6k eoxlv ytvo-

fievov Jtag avxoXs i*c nvQivov XevKov aXei>Q0v.

Digitized by Google
 X. Blx Antyllo de yanglio.
Iu capite et faeie excidimus ganglia, quod
etiam alios fecisse vidimus. Oportet enim cutem
super gaiiglium sitam aperiamus et tum si parvum
est, forcipc 25 ) attrahamus et excidamus; siu vero
majus est, unci adhibendi sunt. Postquam seca-
vimus coiitrahimus et acubus conserimus. Gan-
glia in cruribus et mauibus non excidenda suut;
nam praestat planum plumbum articulo latius gan-
glio iufigere pressura enim sensim tolletur. Si
;

in carpi carue posita est, crederes secando te lae-

dere ganglion, cum laedas nervum.
XV. Ex Antyllo de ancylosi**).
1. Ancylosis fere omnibus corporis partibus
flexibilibus iuvenitur; nascitur enim collo, hume-
ro, brachii siuu, digitis, inguine, genu denique ar-
ticulatione pedis cum crure; curvatio igitur natura
mobilium partium est aliquo morbo membrum ita
,

coutrahitur, ut extendi non possit. Contractura

oritur aut contractura nervorum quae partes mo-
vent, aut cutc aut carue nervis imposita.
2. Gonlracturas niinis brevibus nervis or-
tas in chirurgia non spectamus propter periculum
iu persecandis uervis, atque quod haec operatio
membro omnem motum perderet. Omnes vero
contracturas cute et carne procreatas in chirurgia
tractamus. Jam si nervus curvationem efficit
cutis mollis atque si tangis normali natura est: uer-
vorum inteusio et per crassam carnem cognosci po-
test; practerea surdum sensum impressione et in-
cisione inveuimus. Sin vero cutis ipsa caussa
est, durities 27 ) et contractura ejus faciie estinven-
tu, est eniin iu superiicie; praeterea incisa cutis

25) ZaQKoXdpm.
26) 'AyicvXiov.
2?) iKXrjQurftds.

Digitizedby Google


27
aliam sana habet naturam. Plerumque combustio-
nem vel magnam et deformem cicatricem ancylosis
caussam esse putaverunt.
3. Guratio simplex est; cutis enim in trans-
versummedia.iu contractura dissecanda est; digito
semcl, collo, genu, inguine bis etpluries secandum
est. Iu membris non valde coutractis simplex in-
cisura sufficit ; si vero partes graviore contractura
affectae sunt , atque cutis rugae incisura facta re-
lictae persecandae , alligatio nou acubus sed sup-
puralione fit. Si partes dissectae sunt cavendum
ue iterum contrahantur. Suppuratio sustinenda
est atque ad dirigendas coutractas partes tabula
plumbea 38) imponeuda est, deinde vero ferula 29).
Si vero tabulae imponi non possunt, quemadmo-
dum collo, fossae axillari, inguini, aliud corpus
robustum e corio vel plumbo injiciendum est.
4. Si contracturae in inguine, non semel cu-
randac suut, multi enim qui hoc studuerunt telam
nervorum vel nervos ipsos percidebant, atque aegro-
tum debilitabant vel eum occidcbant. Paulum igi-
tur initio persecandum, iucisura levis curanda, at-
que ubi sanata, alia cutis plica persecanda. Haec
euim curandi ratio sine omni periculo erit.

XVI. De lingua inhaesa 30).

1. Lingua naturalis protradi potest atque ma-
jor ejus pars vel dimidia libera est. Tribus 31 )
ligamentis cum maxilla inferiore cohaeret, de qui-
bus quod intermedium est omnium potissimum cerni
potest. Reliqua versus latera liuguae sunt. Si
liugua adhaeret saepc ligamentum intermedium
brevius est atque eam versus partem oris iufcrio-

28) ScoXtjv [lokifiovs.

29) NdQ&ii.
30) Jlepi byKvXoykwooov.
31) TqloIv pro stQioiv.

Digitized by Google
 28

rem modum progreditur usque ad

retinet aut ultra
ejusapieem atque eam affigit ad maxillam inferio-
rem. laterdum ligamenta lateralia liuguam immo-
bilem redduut; raro sunt abnormia quae liuguae
mobilitatem cohibeant. Curatio simplex est; liga-
menta enim persecanda sunt, neque nervi neque
vasa spectanda quod sine omue periculo fit.
2. Ilaud minus periculosa est curatio deinde
sequens; in ore euim vulnera facile brevi tempore
consanescunt. Ratio vitii bujus cognosccndi
cbirurgis iguota est; nam non intclligunt quae
ligameuta linguam adhaesam efficiant, neque oculis
vident. Doctrinam de vitii signis accuratius tra-
ctabimus. Si litterae J. P, et quaecumque bis
similia pronuuciari non possunt ligamentum medium
vitii caussa persecandum cst; siu vero iitterae 17,
<IK Kj Xefferri uou possunt ligamcntalateralia, quae

cohibcut, quominus litterae pronuncieiitur, perse-

canda suut. Praeterca etiam forma linguae con-
siderauda est, ejus crassitudo praeter modum,
et nimis magna lassitudo, tum num lingua sit debi-
litala 32 ), denique qualis sitmcntis modus. Multi
enim uno alterovc vitio affecti suut atque medicos
in caussis fallunt; alii natura loqui non possunt
propter nimis brevem liuguam, atque queniadmo-
dum Syri atque Aegyptii baesitant.
XVII. D<: intumescentia glandularum 33).

Divcrsis corporis partibus oritur maxime collo

fossa axillari et iuguiue , ubi sacpe maximi hi tu-
mores invcniuutur. Nonnullac propevasa suntsitae
et oricbantur quadam ratione ex iis; basque nomi-

32) NevaQKTjxbs.

83) Uepl x oL Q (*& a>v ' b be 'Avtvkkos (pyolv otl cviol
*"
bia ti)v ijtavdoraOLv avtatv ual ti)v dvafiakiav ovtats dvofiacfav
SiOTL xal tvov jzetq&v Tds vniQexovoas zov vbatos dva>ud?.a>s f
XoiQdbas XQOsayoQOQevovoLV.

Digitized by Google
namus fixas; aliae vero vasis non adhaerent, atquc
facile moveri possuut. Aegrotum ita cubare, ut
pars traetanda postulat et collo recta plaga inci-
dere oportet.
2. Jam si sub cute ipsa glandulae suut tumi-
dae, sccurus scindas, sin vero vasa insuper jaceut,
oportet glandulas, priusquam seces iu eas partes
moveas , quae nulla vasa continent; sin vero glan-
dula moveri non potest, cute lcniter attracta ex
utraque parte vasa subliges et deinde seces. Si
vero glaudula in arteria carotide vel vcna jugu-
lari 34 ) et ita quidcm aifixa cst ut incisio procul ab
bis fieri non possit, refutamus operationein ; nam
incisio et ligalura horum vasorum, subito mortem
aflert. Si coutra ita sese babcat, ut glandulae ino-
veri possint 35), obliquam facimus incisuram, dein-
de explicamus labia vulneris uncis; siglandula obi-
ter tantum adhaeret, ligamcnta solvimus ausa 36 )
scalpelli , aut digito glandulam subimus , tollimus,
quaerimus, num alioquin adhaereat, et membra-
uas, quae glandulam sublatam sequuntur, scal-
pello secamus; atque si magua vasa in iis spargun-
tur ligamus et tum secamus.
3. Si tumores glandularum adhaerent, atque
magni suut, cutisque insuper jaceus tenuis et sine
vasis, faciinus incisioiiem mvrteiformem ; sin
vero mediocres vel miuores sunt, aut ubi vasa in
cute sparguutur, rectam facimus iucisiouem; de-
inde uuco cutem dislrahentes simili ratione seca-
mus, qua iu solvenda cutc meliceridum et steato-
matuin; sed cautius agi debet propter magni-
tudinem vasorum. Quam ob rem et radices glan-
dularum tumidarum vasis aflixae, si removcri
iioii possunt, remediis delcndac suiit. Si in utra-

34) Zqiayttlv (pXipa.

35) Merdyea^aL pro pLetaytvfo&CH.
36) Aapfi olllHov.

Digitized by Google
que colli parte glandulae tumescunt, operationem,
si parvae, mobiles et tantum rarae adsuut, in
,

utraque parte simul facimus; sin vero majores

sunt, sive alia pericula exhibent, prius allcram
partem curamus , deinde ad alteram progredimur.
Curatio quae postea adhibenda in apcrto est, nam
eadem est atque iu steatomate y iit euim juuctura
acubus, si funditus glandulas exstirpavimus , sup-
puratione , si forte quid remansit.

XVIIL De varicibus sr).

1. Varices oriuntur extensione venarum et

nimia sauguinis copia, quae coufluit in exteusis
venis. Iuveniuntur in epigastrio , in scroto , in
cruribus, et cum in bis saepissime oriantur, his
incipiamus. Oportet nonnulios per dies antequam
tractatur crus tondi et lavari, tum statim si aegro-
tus adhuc calet, eum erigere praecipue nisum
in aegroto crure; undique tumores varicum per-
spicui erunt, qui inter se parvos habeut sinus.
Si hac tractatione vasa non perspicua essent, vel
timore aegroti, vel alia re tameu nou fallimur, va-
rices e signis cognoscentes. Sinus 38 ) iu superfi-
cie varicum explebimus , non secundum longitudi-
nem membrorum sed secundum varicum situm ma-
nibus taugentes.
2. Si tractarc volumus varices, aegrotum
lecto imponere et membra vinculis ligare debe-
mus, excepto crure aegroto, quod adjutori ad te-
nendum tradimus, ut facile moveri possit; tum
uncos 39 ) comprehendentes, qui etiam cirsulci 40)
7
nomiuautur, graecae litterae 1 similes cutem pun-
gimus, sub varicis maxime emiueute parte juxta

37) IIeqI Kwod>v.

38) 'Afivz&S.
39) *AyKQiOTQa.
40) KLQOOVkKQiV.

Digitized by Google
 1
maximum sinum ; deinde culem attrahimus, ut con-
vexa et stricta fiat et caute facimus in longitudi-
uem parvam incisionem, adhuc minorein, quam
apud phebotomiam. Secamus cutem usque ad
varicem, quam facile cognosciinus cum appareat
laevis et fusca 41 ) propter permicantem sanguinem.
3. Si secata cute membranae quaedam adhuc
guper varicem jacent, cognovimus deusitate et
candido colore ; uncum e cute sumtum pcr incisu-
ram, pungimus in membranas, tollimus, et seca-
mus usque ad vasa, tum uncum subtus vertimus
(non acutus sit sed obtusus 42 )) et prehendimus
varicem. Sin vero haud facile tolli potest , alte-
rum adhuc uncum obtusum sumimus , quem ex al-
tera parte inducimus atque deinde utroque unco
varicem tollimus. Gonstat varicem prcusam non
rubro sed albo et nervis fere simili colore esse;
quod e vena sanguis ex utraque parte exprimebatur
atque solum varicis integumentum reliuquebatur.
4. Si vas non statim, quod saepe fit depre-
hendi potest, aut, quod in latus incisurae labitur,
aut quod iu profundo est, unco labia vulneris ex-
ploramus; injicimus uncum et circum varicis for-
nicem 43 ) flectimus digito indice manus sinistrae
cutem premens ubi super uncum intensa est.
,

Jam si ct hoc loco eam non invenimus, in altera

parte vulneris eodcm modo agimus.
5. Difficultas curationis plerumque tum fit,

ubi varix in latus vulneris mota est; ceterum cu-

ratio facilis. Si enim ubi primum cutis perciditur
varix apparet statim e vulneris labiis pellitur. In-
strumentis supra commemoratis variccm tolli-
mus, per incisuram educimus pcnna, sive alia re

41) Jetov Kal xvavlgov.

42) TvcpXdyKiOToov.
43) Koovtpiiv.

Digitized by Google
 32 -
molli sivcfilo per obtusum acum supposito , quod
deinde poue acum abscidimus.
6. Simulae incisura facta est et varix rcmota
tractamua sequentem eodem m.do , sed hoe prae-
pouimus nos curationem non a parte inferiore in-
cipcre. Si varices rccta via currcntes inveniun-
tur incisurae singulae duos certe digitos latae rc-
motae csse debent; siu vero curvae 44 ) suut, iuci-
surae certo intervallo fiant; atque unco vel filo
sub varicc supposito ad cvrsotomiam pervenimus.
7. Quam parlibus inferioribus iucipimus. Un-
cis varici suppositis alterum comprehendimus atque
cx adversa parte ordine paralello iuficimus atque
ab utroque ita amplectimur, ut utcrque uncus uuus
csse videatur. Deinde iuferiorem unci partem ad-
versus malleolum superiorem adversus tibiam vcr-
timus, atque quantum possumus attraliimus; po-
tissimum eam varieis partem , quae versus malleo-
lum spectat. Super uncum varicem persecamus
atque ad venam per incisuram, quae iuferiore parte
altera est trabendam progredimur; deinde pcr se-
queiitem. Si vcro varix per totain venam serpit,
pcr superiorem iucisuram etrahere debemus; at-
que si dividitur quemadmodum littera Y
vel triceps
9

ut W, vel multifida apparct siugulis ramis coutra-

ctis persecamus atque per commuuem incisuram
trabimus.
8. Si ramis persecatis atque trunco 45 ) attra-
cto, varix noii sequitur, bunc quautum possumus
intendimus. Truucus vero uon vas est quod super
fossam poplitacam tuincscit, sed quodcunque mul-
tos ramos emittit. Ubi trunco vebementer intcn-
so cutis ooniluif ramus trunci nondum a nobis
,

animadversus adest; et rugis persecatis truucum

etrahimus.

44) iKoXtmtiivoi.
45) Xooifyds, Chorfiihrer.

Digitized by
 1

33
9. Si ramis perspicuis omnibus percisis,
truucus nondum apparet, ueque rugae oriuutur,
illum prope uucum obtusum ita persecamus, ut
solum superius varicis integumentum cultro laeda-
tur. Deinde unco vel cyrsulco varicem vi attrahi-
mus atque abscidimus. Iutensio vebemens caussa
est, quod sanguiuis efiusio non oritur; Hgatura
enim hoc loco nulio modo adliibeuda est.
10. Impeditae varices et curvae 46 ) extrahi nou
possunt, sed in loiigitudiucnt incisura facienda at-
que per hanc vena duceuda est. Suut vero iuter-
dum varices tam molles 4r ) ut simulac intendamus
rigescant 48 ) et, dirrumpantur; quod vel sponte
fit,si vasa magiia sanguiuis vi praeter modum im-
plentur. Talcs uou solum persecaudae, sed etiam
exstirpaudae sunt, ne vena concrescat atque ite-
rum varix fiat.
11. Ilis factis sanguiuis effusio non sequitur
ne in superioribus quidem trunci partibus quod ,

sauguinis viam fortiter attrahendo, vuluere 49) pcr-

mulcendo clausimus. Grus manibus sursum et de-
orsum mulcemus, sursum advcrsus fossam poplitae-
am, deorsum odversus talum, ut sanguis ex inci-
suris siugulis effluat. Hoc levi manus impres-
sione vel potius spongia iieri debet, alioquin enim
contusio oritur. Si miuima sanguinis pars coagu-
lata 50 ) relinquitur, tumescit, suppurationem atque
uervorum aflectionem efficit. Ita secus curatio
cruenta cedit, quae sine dubio prospera esset, si
diligenter coagula removissemus. Vuluera acubus
contrahimus aut emplastrum imponimus ; deinde

46) Em evt,XTj(jLev(Dv kcli fioTQvottbmv.

47) 'Egubdeis, wollig, i. e. weich; aut iQubbvvos, sehr sehmerx-
haft t pro eQiQ>bii$.
48) SdvovTai pro gatrovrat.
49) KiQGovxta.
50) 0qou(3(; pro &qouuo$.
c

Digitized by Google
 in longitudiuem scindimus, deiude unco 18
tensam )

labia valneris distrahimus ; atque si forte iuter iu-

tegumenta communia ct steat-oma membrauae ap-
parent discindimus. Si vero forte steatoma ipsum
laedimus, hoc albo colore et materia homogenea
animadvertimus. Steatoma leniter adualum videu-
tes omuia vincula, quibus cum carne cohacret
scalpelli manubrio 19 solvimus. Siu vero tumor
)

radicibus adhuc haerct, uucos inducimus iu tuni-

cam ipsam atque firmiter siuistra manu attraheu-
tes absciudimus.
2. Potissimum vero hoc observaudum est, ut
integumenta 20) steatomatis illaesa removeantur:
nam si paullum admodum remauet, facile regene-
rari potest. Si vero iutegumenta 11011 singulis
membrauis (xoogaQTig) sed stvlo (rtQogCpvkg) ad-
haerent, funditus hic exstirpandus est cultro.
Sin vero musculis nervis vel vasis magnis radices
integumenti steatomatis adhaerent, hae iu parti-
bus relinquendae sunt, quod incisio magno cum
periculo sit conjuncta. Ubi steatoma hoc modo
remotum est, vulnus purgamus et cute nou abun-
dante alligamus. Si vero propter magnitudincm
steatomatis abuudantia cutis adest, siipervacanca
excidimus, et tum alligamus. Si quid iutegumeuti
steatomatis propter conjuiictionem cum parlibus
gravioribus relictum est, reliquum remediis delere
studemus atque suppuratione vulncri medemur.

///. De stealomatibus atque meliceridibus 2l

).

1. Commuuia steatomatis et meliceridis symp-

tomata haec sunt, tumores molles circumscripti,
,

18) "AyiuorQov.
19) Tjji rov ofj.iXiov.

20) Xtrov i. e. Balff.

21) 'O akv 'AvrvkXos anb rrjs <pvota>$ tov neQiexofievov
vyQov q>i\al rb ovotia
av&6xeQov yaQ iotl xal ^eXiTtobe-
areQov

Digitized by Google
 25
dolore vacaiites, eodem colore quo sanae partes
corporis 22 ); distinguuntur forma, habitu, con-
structionc, soliditate tunicae, liquorc, qui inest,
atque impressionibus , si tanguntur. Quod ad
constructionem pertinet, pinguedo meliceridis te-
nuior, quod ad colorem magis dilucida atque melli
similis, et tuuica quae melicerides circumdat ma-
gis solida est. Forma meliceridum semper est ro-
tunda steatomatum scmper extensa, louga et non
,

plana in superiicie. Melicerides prcssae declinare

yideutur ncquc digitorum impressioues remanent.
Gertissime vero melicerides coguoscuutur quod ,

pressae stridorem reddunt 23 ); praeterea plerum-

que iu articulis stcatomata in omuibus corporis
partibus apparent.
2. In curatione tunica potissimum respicieuda
est ; ubi enim aperitur conserenda est ; si vero, ante-
quam conserta, fluidum jam emanavit, oportetspon-
gias vel laiiam iu tunicam injiciamus et tum couse-
ramus ; postquam eam diligenter ita implevimus ut
antea fluido erat extensa. Tura omniuo exstirpa-
tur tumor.

IV. De Jtheromatibus ).
Atheroma est nitidus et albus liquor,, qui sac-
co continetur. Uabitus tumoris iuter steatoma et
raeliceridem medius est, diftert a meliceride, quod
digito impresso non stridet neque cedit neque tam
mollis apparet, a stcatomatibus , quod mollius bis
est neque tam tenuera basiu habel quain steatoma.
Ceterum simili ratioue qua raeliceris et steato-
ma tractatur. ,

22) Tols jcard (pvaiv otifiaoLV dfioxQOVf.

23) QXifidiievai ydo {moTQlgovOLv.
24) 'J&eQa>fia naXelo&aL q>i]olv dnb rov ro neQLexuu-tvov ioi-
Ktvat rfi xa(f AlyvnxloLi Xeyofiivx) a&iya' eiprjna bk eoxlv vlv6~
fievov natf avxo.lg in xvqlvov Xevicov dXedQov.

Digitized by Google
 26

X. Ex Antyllo de ganglio.
1 capite et facie excidimus gauglia, quod
11

etiam alios fecisse vidimus. Oportet enim cutem

super ganglium sitam aperiamus et tum si parvum
est, forcipe 25 ) attrahamus et excidamus; siu vero
majus est, unci adhibendi sunt. Postquam scca-
vimus coutrahimus et acubus couserimus. Gan-
glia in cruribus et manihus non excidenda sunt;
nam praestat planum plumbum articulo latius gan-
glio infigere ; pressura enim sensim tolletur. Si
in carpi carne posita est, crederes secando te lae-
dere ganglioit, cum laedas nervum.
XV. Ex Antyllo de ancylosi^).
1. Ancylosis fere omnibus corporis partibus
flexibilihus invenitur; uascitur enim collo, hume-
ro, brachii sinu, digitis, inguine, genu denique ar-
ticulatione pedis cum crure ; curvatio igitur natura
mobilium partium est, aliquo morbo membrum ita
contrahitur, ut extcndi non possit. Contractura
oritur aut contractura nervorum quae partes mo-
vent, aut cutc aut carue nervis imposita.
2. Coutracturas nimis brevibus nervis or-
tas in chirurgianon spectamus propter periculum
in pcrsecandis nervis, atque quod haec operatio
membro omnem motum perderet. Omnes vero
contracturas cute et carne procreatas in chirurgia
tractamus. Jam si uervus curvationem efficit
cutis mollis atque si tangis normali natura est: ner-
vorum intensio ct per erassam carnem coguosci po-
test; praetcrea surdum scnsum impressione et in-
cisione inveuimus. Siu vero cutis ipsa caussa
est, duritics 2r) et contractura ejus facile estinven-
tu, cst enim iu superficie; praeterea incisa cutis

25) ZaQKoXdfim.
26) 'Aynvkiov.
2?) XieXnQifffid$.

Digitized by Google
 w
aliam sana habet naturam. Plerumque combustio-
nem vel magnam et deformem cicatricem ancylosis
caussam esse putaveruut.
3. Guratio simplex est; cutis enim in trans-
versum media.in coutractura dissecanda est; digito
semcl, eollo, gcnu, inguine bis et pluries secandum
est. In membris non valde contractis simplex iu-
cisura sufficit 5 si vero partes graviore contractura
affectae sunt atque cutis rugae incisura facta re-
,

lictae persecandae , alligatio non acubus sed sup-

puratione fit. Si partes dissectae suut cavendum
ue iterum contrabantur. Suppuratio sustinenda
est atque ad dirigendas coutractas partes tabula
plumbea 28 ) imponeuda est, deinde vero ferula 29).
Si vero tabulae imponi non possunt, quemadmo-
dum collo, fossae axillari, inguini, aliud corpus
robustum e corio vel plumbo injiciendum est
4. Si contracturae in iuguine, non semel cu-
randac suut, multi eniin qui hoc studuerunt telam
nervorum vel nervos ipsos percidebant, atque aegro-
tum debilitabant vel eum occidcbant. Paulum igi-
tnr initio persecandum iucisura levis curanda, at-
,

que ubi sanata, alia cutis plica persecanda. Haec

euim curandi ratio siue omni periculo erit.

XVI. De ttngua inhaesa *>).

1. Lingua naturalis protradi potest atque ma-
jor ejus pars vel dimidia libera est. Tribus 31 )
ligamentis cum maxilla inferiore cohaeret, de qui-
bus quod intermedium est omnium potissimum cerni
potest. Reliqua versus latera Hnguae suut. Si
liugua adhaeret saepc ligamentum intermedium
brevius est atque eam vcrsus partem oris infcrio-

28) ImXtjv iiokiov$.

30) JJsqI dyKvkoykdtoaov.

31) Tqlolv pro siqloIv.

Digitized by Google
rem modum progreditur usque ad
retiiiet aut ultra
ejusapicem atque eam affigit ad maxillam iuferio-
rem. Iuterdum ligamenta lateralia liuguam immo-
bilem redduut; raro sunt abnormia quae linguae
mobilitatem cobibeant. Curatio simplex est; liga-
menta enim persecauda sunt, neque nervi neque
vasa spectauda quod sinc omue periculo fit.
2. Ifaud minus periculosa est curatio deinde
sequens; iu ore enim vulnera facile brevi tempore
cousanescunt. Ratio vitii bujus cognoscendi
cbirurgis ignota est; nam non intclliguut quae
ligameuta linguam adhaesam efficiant, neque oculis
vident. Doctrinam de vitii signis accuratius tra-
ctabimus. Si litterac Aj P, et quaecumque Lis
similia pronuiiciari non possuut ligamentum medium
vitii caussa persecandum est; sin vero iitterae i7,
<l>. Ji\ A eflerri 11011 possunt ligameutalateralia, quae
'

cohibeut, quominus litterae pronuncientur, perse-

canda suut. Praeterca etiam forma linguae con-
siderauda cst, ejus crassitudo praeter modum,
et nimis magna lassitudo, tum num lingua sit debi-
litala 32 ), deniquc qualis sit mentis modus. Multi
enim uno alterove vitio affecti suut atquc medicos
in caussis fallunt; alii natura loqui non possunt
propter nimis brevem linguam, atque quemadino-
dum Syri atque Acgyptii hacsitant.
XVII. De intumescentia ylandularum 33).
Divcrsis corporis partibus oritur maxime collo
fossa axillari et iuguiue , ubi saepe maximi hi tu-
mores iuvcniuiitur. Nonnullae propevasa suntsitae
et oriebantur quadam ratione ex iis; hasque nomi-

32) NevaQKT}Kb$.
-

33) IIeqI x L Qd& a> v 0 M
*Avzvkko$ (pyolv oti eviot
bia n)v exavdoiaow avtmv n)v avmaakiav ovzm$ dvuuaoav
rcal
*

bioxi xal %mv ntTQwv %a$ -bjitQexovoas tov vbaxo$ avmfidXa*$ f

%oiQdba$ nQO$ayoQOQtvovoiv,

Digitized by Google
 29
namus fixas; aliae vero vasis non adhaerent, atque
facile moveri possunt.Aegrotum ita cubare, ut
pars tractanda postulat et coilo recta plaga iuci-
dere oportet.
2. Jam si sub cute ipsa glanduiae suut tumi-
dae, sccurus scindas, siu vero vasa insuper jaceut,
oportet glandulas, priusquam seces in eas partes
moveas quae nulia vasa contineut; sin vero glan-
,

dula moveri non potest, cute leniter altracta ex

utraque parte vasa subliges ct deinde seces. Si
vero glandula in arteria carotide vcl vcna jugu-
lari 34 ) et ita quidcm aifixa cst ut incisio procul ab
bis fieri non possit, refutamus operationein ; nam
incisio et ligalura horum vasorum, subito mortem
afTert. Si contra ita sese habcat, ut glandulae mo-
veri possint 35 ), obliquam faciraus incisuram, deiu-
de explicamus labia vulneris uncis; siglaudula obi-
ter tantum adhacret, ligamcnta solvimus ansa 36 )
scalpelli aut digito glandulam subimus, tollimus,
,

quaerimus, num alioquiu adhaereat, et membra-

nas, quae glandulam sublatani sequuntur, scal-
pello secamus; alque si magua vasa in iis spargun-
tur ligamus et tum secamus.
3. Si tumores glandularum adhaereut, atque
uiagiii sunt, cutisque insuper jacens tenuis et sine
vasis, faciinus iiicisionem myrteiformem ; siu
vero mediocres vei miuores sunt, aut ubi vasa in
cute sparguntur, rectam facimus incisionem; de-
inde unco cutem distrahentes simili ratione seca-
mus qua in solveuda cutc meliceridum et stcato-
,

matum; sed cautius agi debet propter magni-

tudinem vasorum. Quam ob rem et radices glan-
dularum tumidarum vasis aftixae, si removeri
iion possunt, remediis delcndac sunt. Si iu utra-

34) ZqiayLrtv (p\i$a.

35) Msrdyea&ai pro nerayVOi}ai.
36) Aa^jj ouiXiov.

Digitized by Google
que colli parte glandulae tumescunt, operationem,
si parvae, mobiles, et tantum rarae adsunt, in
utraque parte simul facimus; sin vero majores
sunt, sive alia pericula exhibent, prius alteram
partem curamus deinde ad alteram progredimur.
,

Curatio quae postea adhibenda in aperto est, nam

eadem est atque in steatomatc fit euim juuctura
;.

acubus si funditus glandulas exstirpavimus , sup-

,

puratione , si forte quid remansit.

XVIII. De varicibus * 7).

1. Varices oriuntur exteusioue veuarum et

nimia sanguinis copia, quae confluit in exteusis
venis. luveniuntur in epigastrio , in scroto , in
cruribus, et cum in his saepissime oriantur, his
incipiamus. Oportet nonnullos per dies autequam
tractatur crus tondi et lavari, tum statim si aegro-
tus adhuc calet, eum erigere praecipue nisum
in aegroto crure; undique tumores varicum per-
spicui erunt, qui inter se parvos habent sinus.
Si hac tractatione vasa non perspicua esseut, vel
timore aegroti, vel alia re tameu nou fallimur, va-
rices e signis coguoscentes. Sinus 38 ) iu superfi-
cie varicum explebimus , non secundum longitudi-
nem membrorum sed secundum varicum situm ma-
uibus tangentes.
2. Si tractare volumus varices, aegrotum
lecto imponere et membra vinculis ligare debe-
mus, excepto crure aegroto, quod adjutori ad te-
nendum tradimus, ut facile moveri possit; tum
uncos 39 ) comprehendeutes , qui etiam cirsulci 40)
nominantur, graecae litterae JT similes cutem pun-
gimus, sub varicis maxime emiueute parte juxta

37) IIsqI KIQO&V.

38) 'ApLvxlis.
39) "AytCQiOTQa.
40) KcQoovXxav.

Digitized by 0(
 81
maxiinum sinum ; deinde cutem attrahimus, ut con-
vexa et stricta fiat et caute facimus in longitudi-
uem parvam incisiouem, adhuc minorem, quam
apud phehotomiam. Secamus cutem usque ad
varicem, quam facile cognoscimus cum appareat
laevis et fusca 41 ) propter permicantem sanguinem.
3. Si secata cute membranae quaedani adhuc
super varicem jacent, cognovimus densitate et
candido colore ; uncum e cute sumtum per incisu-
ram, pungimus in membranas, tollimus, et seca-
mus usque ad vasa, tum uncum subtus vertimus
(non acutus sit sed obtusus*2 )) et prehendimus
varicem. Sin vcro haud facile tolli potest alte-
,

rum adhuc uncum obtusum sumimus, quem cx al-

tera parte inducimus atque deinde utroque unco
varicem tollimus. Gonstat varicem prcnsam uon
rubro sed albo et nervis fere simili colore esse;
quod e veua sanguis ex utraque parte exprimebatur
atque solum varicis integumentum relinquebatur.
4. Si vas non statim, quod saepe fit depre-
hendi potest, aut, quod in latus incisurae labitur,
aut quod in profundo est, unco labia vulncris ex-
ploramus ; injicimus uncum et circum varicis for-
nicem 43 ) flectimus digito indice manus sinistrae
cutem premens, ubi super uncum intensa est.
Jam si ct hoc loco eam non iuvenimus, in altera
parte vulneris eodcm modo agimus.
5. Difficultas curatiouis plerumque tum fit,
ubi varix in latus vulncris mota cst; ceterum cu-
ratio facilis. Si euim ubi primum cutis pcrciditur
varix apparet statim e vulneris labiis pellitur. In-
strumentis supra commcmoratis variccm toili-
mus, per incisuram educimus pcniia, sive alia re

41) Aelov xal xvavl^ov.

42) TvqDkdyKiatQov.
43) SoQvqyifv.

Digitized by Goc
molli sivcfilo per obtusum acum supposito , quod
deinde poue acum abscidimus.
6. Simulac incisura facta est et varix rcmota
tractamus scquentem eodem modo sed hoc prae-
,

ponimus nos curatiouem non a parte inferiore in-

cipere. Si varices recta via currcntes inveuiun-
tur iucisurac siugulac duos ccrte digitos latae re-
motac esse debeut; sin vero curvae 44 ) sunt, inci-
surae certo iutervallo fiant; atque unco vel filo
sub varice supposito ad cvrsotomiam pervenimus.
7. Quam partibus infcrioribus iucipimus. Un-
cis varici suppositis alterum comprehendimus atque
ex adversa parte ordine paralello iuficimus atque
ab utroque ita amplectimur, ut uterque uucus uuus
csse videatur. Deiude iuferiorem unci partem ad-
versus malleolum superiorem adversus tibiam ver-
timus, atque quautum possumus attrahimus; po-
tissimum eam varieis partem , quae versus nialleo-
luni spectat. Super uiicmn varicem persecamus
atquc ad venam per incisuram, quae inferiore parte
altcra est traheudam progredimur; deiude pcr se-
queutem. Si vcro varix per totam venam serpit,
per superiorem incisuram etrahcre debemus; at-
que si dividitur quemadmodum littera Y, vel triceps
ut vel multifida apparet singulis ramis coutra-
ctis persecamus atque per commuiiem incisurani
trahimus.
8. Si ramis persecatis atque trunco 45 ) attra-
cto, varix iion sequitur, huuc quantum possumus
iutendimus. Truucus vero uon vas est quod super
fossam poplitaeam tumescit, sed quodcunque mul-
tos ramos emittil. Ubi trunco vehementer iuteu-
so cutis confluit, ramus trunci uoudum a uobis
animadversus adcst; et rugis persecatis truncum
etrahimus.

44) SKoXtmuivoL.
45) XoQnydSj Chorfuhrer.

Digitized by Google
 33

9. Si ramis perspieuis omuibus percisis,

truucus nondum apparet, ueque rugae oriuutur,
iiium prope uucum obtusum ita persecamus, ut
solum superius varicis integumentum cultro laeda-
tur. Deinde unco vel cyrsulco varicem vi attrahi-
mus atque abscidimus. Intensio vchemens caussa
est ,quod sanguinis effusio nou oritur; ligatura
enim hoc loco nullo modo adhibeuda est.
10. Impeditae varices et curvae 46 ) extrahi uou
possunt, sed in loiigitudiiicm incisura facienda at-
que per hanc vena ducenda est. Sunt vero iuter-
dum varices tam molles 4r ) ut simulac intendamus
rigcscant 48 ) et, dirrumpantur; quod vel spoute
fit, si vasa magna sanguiuis vi praeter modum im-

plentur. Tales non solum pcrsecandae, sed etiam

exstirpaudae sunt, ne vena concrescat atque ite-
rum varix fiat.
11. His factis sanguinis cffusio non sequitur
ne in superioribus quidem trunci partibus quod ,

sauguinis viam fortiter attrahendo, vulnerc 49J pcr-

mulccndo clausimus. Grus mauibus sursum et de-
orsum mulcemus, sursum advcrsus fossam poplitae-
am, deorsum adversus talum, ut sauguis ex inci-
suris siugulis effluat. Hoc levi manus impres-
sione vel potius spongia fieri debet, alioquin enim
coutusio oritur. Si miuima sanguinis pars coagu-
lata 50 )
suppurationem atque
relinquitur, tumescit,
nervorum affectiouem Ita secus curatio
efficit.

cruenta cedit, quae siue dubio prospera esset, si

diligenter coagula removissemus. Vulnera acubus
coutrahimus aut emplastrum imponimus; deinde

46) Eai eveikTjfiEvmv uat oTQVoitbmv.

47) 'EQicbdtis, wolligt i. e. weich; aut iQtdtbvvo;, sehr schmerz-
haft , pro igcdidifs.
48) SdvovTai pro gatrovTat.
49) Ktfjaovxta.
50) Qi>6uj3o<; pro &qouuo;.
c

Digitized by Google
spongiam vel liuamentum oxycrato tinctum iuponi-
mus atque leniter alligamus.
12. Varices quae capite oriuntur, vcteres
cautcrio curabant, quod extractionem periculosam
timebant; nos incisionem malimus, quemadmo-
dum apud molles variccs exposuimus atquc accu-
ratius in doctrina vasorum explicabimus. In epi-
gastrio quoque varices extrahi non possuut, quod
cutis propter mollitiem nimis contrabitur. Olim
incisuras recta linea fecerunt et boc modo varicem
sustuleruut. Si varices rectae atque paululum
flexae sunt, incisuram rectam fugimus, quod tum
baud raro deformis cicatrix oritur; potius exstir-
pationem, quemadmodum apud varices molles eli-
gamus.

XX. De Aneurysmate.
1. Aneurysmatis genus duplex est, alterum ar-
tcriac dilatatione , altcrum ejus fissura 51 ) , atquc
sanguinis in carnem effusioue oritur; primum ob-
longum, alterum rotundum atque magis magisque
in supcrficie expanditur. Quod si digito pre.^itur
stridorem provocat, qucm in illo non audimus.
Quodlibet aneiirjsma sanare 52) stultum est, lioc-
que jara veteres cbirurgi sciveruut. Periculosum
enim est quodlibet curare, potissimum quae in
fossa axillari, inguine et collo nascuntur, propter
maguitudinem vasorum, qua ligatura fieri 11011 po-
test. Haud minus nimis inagua aueurysmata aliis
locis curamus. Quac in supcrficie corporis in ca-
pitc et in membris suut boc moclo tractanlur.
2. Quodsi aneurysma diiatatiouc ortum est,
incisuram rectam secundum vasis longitudinem iu
cutem facimus, deinde ejus labia distrabcutes om-
nia inter cutem et arteriam dissecamus; veuam

51) Kard. $%iv.

02) Jxayoeveiv pro ajrayootveiv.

Digitized by Google
 35

autent prope arteriam sitam uncis removemus atque

diialatam arteriae partem plane detegimus. Ex
parte inferiore capitulum specilli artcriae suppo-
nimus, deinde acum duplice filo subducimus, ut
sub arteria positum sit, tum filnm persecamus, ut
duofila quatuor finibus oriantur; tum binis finibus
filum comprebcndentes leniter ducimus advcrsus
alteram aueurysmatis partem atque bic diligenter
alligamus; pariter alterum filum in adversam par-
tem ducimus ibique artcriam subligamus, ut aneu-
rysma inter ligaturas sit. Deinde in medio inci-
suram facientes aneurysina aperimus. Ita sangui-
nis effusiouis periculum non oritur. Qui vero
arteriam ex utraque parte snbligant atque mediam
aneurysmatis partem cxcidunt, nou siue periculo
agunt; sanguinis enim vi et spiritus 53 ) impetu fila
saepe destringuntnr.
3. 8in vero aneurysma fissura arteriae ortum
est, digitis culera et quam plurimum nneurysinatis
complecti debemus, deinde acus duplice filo infra
ducendus et deindc filum dissccandum est, ut duplcx
fiat. Deinde alterius fili fines sumentes ct in dex-
tram partem ducentes ibi caute aliigamus, ue de-
striugatur; eodem modo altera parte alterum filum
firmatur. Si putamus filum hoc modo destringi
posse, itcrum acus adjiciendus qui alterum obli-
,

que secat quemadmodum littera A et pariter du-

plice filo quod eodem modo priore persecaudum
,

et alligandum est. Deiude tuinor in apice apericn-

dus est atque remoto coutcnto cutis superilua ab-
scidi , ea vero cutis, quae filis ligata est, relinqui
debet. Ita curatio sine sauguiuis eifusione fit.

XXI. De colobomate.
1. Goloboma defectus cutis vel partium est,
quae corpora infra posita tegant. Jnm si iu pal-

53) Uvevpa.
0
C

Digitized by Google
 36

pebrn 54 coloboina oritur. Iioc inodo tractabiinus.

)

Gircumcisuram quadratam faciemus, nisi forte jam

adest 56 ) etita quidem, ut illa circumcisura colobo-
ma circumcludit, deinde vero superiorem quadrati
partem, versus frontem spectantem, versus utrum-
quc latus producemus et versus nasum et versus
aures ut baec quadrati pars muito longior fiat in-
,

cisuris lateralibus. Denique versus palpebram spe-

ctantem partem longiorem reddemus, ut omnibus
incisuris forma procumbentis H
existet, vuluus ^6 )
quadratum scilicct pro liuea media Htterae U.
2. Quo facto cutem inter incisuras usque ad-
earum fines solvimus , deinde eam attrabentes ap-
propinquamus. Sutura igitur medio in quadrato
erit; acubus alligamus. Iu dissolveuda cute ca-
vendum est, ne piane eam a partibus infra positis
sejungamus quod hoc modo sejunctum emoritur,
,

sed paululum caruis cuti adbuc adbaereat necesse

est. Simili ratiouc coloboma in fronte ac naso
tractandum est. Si coloboma usque ad os pene-
trat, ut nudum appareat, ceterum similiter agimus;
sed autequam cutem conserimus, os abradimus,
aut propinquis sejungimus, ne impediat, quominus
vulneris labia coalescant.

XXII. De colobomate in naso et auribus.

I. Si iu tcrgo nasi coloboma nascitur siraili

modo quo in palpebris tractamus. Quadrata enim
circumcisura faeta duo quadrati latera nou secun-
dum uasi longitudiiiem, scd lateribus nasi versus
alas faciemus. Deinde inter iucisuras taeuias 57 )
cutis destringiinus , atque attractas versus tergum
uasi coiiserinius. Si vero in nasi septo coloboma

54) Sc. Miprriori.

55) Vulnere.
56) Ovkijs pro JA//v*.

57) Tatvtbia.

Digitized by Google
 - S7 -
est , de partibus superioribus et iuferioribus tac-
nias excidemus et versus septum couseremus.
2. Si coloboma iu alis uasi oritur iu uaso ipso
incisuram facimus; secamus alterum latus qua-
drati ad perpendiculum versus magnum oculi au-
gulum 58 ), pariter ad palpebram iuferiorem, et
taenias attrabeutes couserimus. Laudare iioii
possumus eorum agendi rationem, qui taeuias a
tergo 59 ) nasi attrabent; si enim bos sequeris na-
sum versus unain alteramve partem vertes propter
eutis intensiouem. Sin vero uon solum cutis sed
etiam cartilago desidoratur et versus aures et ver-
sus nasi apicem, autequam attrabatur, reliquuin
eartilaginis exsecandum est, ue cavum spatium
oriatur.

Ex
Oribasii collectaneorum medicinaHum
Libro L.

I. De praeputio manco
1. Praeputiuin maucuin post partum naluni 01 )
difficilius curaudum, quam si uatura adest. Iu
hoc euim membruin versus stilum adhuc cute tc~
ctum est atque paululum ejus sumeutes pracputiuin
facile attrahemus. Quac vero post partum orta
difficilia suut curatu ; adinodum difficiliora, quibus
pars stili 62 ) nuda jacet. Tractatio cute sensim
solvenda fit. Pencm paululum fleclentes vinculo
satis iirmo vel filo uoduin iiecliinus iufra glaudem,
super coronam euin jacimus atque inembrum supi-

58) Angulus internu*.

59) 2<paioiov.
60) AtmodeQfxcov.
61) iTar* imyevvyfia.
62) Kavkog pro xd?.Xo<.

Digitized by Google
 38
nus tollimus. Fines uodi adjutori Jamus. utteueat;
nos vero infra uoduui circumcisuram facimus, quam
coroitariam 63 ) nomiiiamus. Cutem versus stilum
sinistra mauu compreheitdimus atque vcrsus inci-
suram corouariam trahimus; et postquam digito
medio cutem pressimus, solvimus versus stilum;
quod facilc fieri solet, quia conjuuctio admodum
Deiudc extra eain ver-
debilis atque tenuis est.
tere debemus, queinadmodum victimis pellis de-
trahitur.
2. Modus solvendae cutis sit praeputii defe-
ctus; si enim paululum deficit, paulum, si plus,
plus detrahimus. Sacpe coutingit, ut, postquam
cutis dctracta sit, praeputium cum glande coales-
cat, ut retro duci non possit; quam ob rem fiuis
praepulii liuamento circumvolveuda est, ut glans
satis sit lecta. Circum partem exteriorem liga-
mentum pouimus atque alterum ejus fiuem ad radi-
ccs penis confirmamus, alterum ad glandem, ut
praeputium sit extensuin. Deinde spongias aqua
fontana vel oxycrato tinctas impouimus, quae apto
vinculo destiuantur. Plerumque sauguiue cohae-
ret, si non, injectioncs adhibendae sunt, quae
efficiuut, ut partes convalescaut. Si ulcus iu prae-
putio nascitur sal et mel adhibeudum est atque
decoctum lentum et rosarum ; si vero praeputium
uovum emoritur circumradeudum est.

//. De hypospadiaeis 64
^.

1. Glans noiinullis natura npn perforata, sed

infra frcnulum praeputii 65) et deorsum versus
finem glandis orificium 66) urethrae situm est.
Ita pronus urinam mittere uon possuut uisi penem

63) ncQtyoacpf/v otecpavtalav.

64) Hoc caput et Heliodori praecepta continet. Heliodorus
dicit: nomen vitii aumtum esae xaqa rov anaadai xffv p&Xavov.
65) liiajv.

66) Toifua.

Digitized by Google
 39
usque ad cingulum flectuut * 7 ) ueque liberos prd-
creare possunt, quod semen non recta via in vagi-
nam veuit, sed externis partibus defluit. Alii
vero post partum in bunc morbum incidunt, qui-
bus natura perforatam urethra glandem habenti-
bus, ulcere aliave re orificium obstruebatur. Tum
autem aut procul a freuulo orificium media in uretbra
versus radices penis invenitur, quod mederi non
potest aut in frenulo ipso, quod sanabile est.
2. Optima, simplicissima et omni pericuio
carens ratio tractandi est absciudendi. Aegrotus
in tergo pouendus, glans mauu attrabenda atque
scalpelio versus corouam desecanda est; de omni-
bus vero partibus iucisura non facienda sed modo
circumcisiouis , ut protuberantia glandulae similis
remaneat. Si paullum sanguinis fluit, cfitisio lina-
mento oxycrato tincto supprimeuda est, sin vero
vehenicns cauterium adhibeudum est. Gircumcisio
vero magis iu glande quam in stilo facienda est,
quum eniin glaudis substautia solida sit ueque tam
multum sanguiuis reddat. Cautcrio adhibito loca
coinbusta curationem postulant, si, iguem non ad-
hibuimus, vulnus exprimimus. Hoc vero obser-
vandum est, ne incisura impotentiam eo efficiat, ut
glans iu coitu 11011 usque ad orificium uteri exter-
uum ^8 ) perveuire possit. Aperto orificio 69) uteri
semeu iuit, sive penis longior sive brevior est.
IV. De phimosL
Duplex est phimoseos geuus alterum si prae-
;

putium glaudem tegit ueque retrahi potest, alterum

si retractum protrahi non potest. Hoc praecipue
paraphiinosis 70
) nominatur. Illud oritur cicatri-

67) "Av fiif ndvv avaKk&moi. rd fidQiov a>s i*Qb$ rifv filrQav
pro avaKXdycoai xd h6qiov &s tcq6s xb Uqov.
68) MiftQas atofiLov.
69) MrjTQas aTdfjta.
70) IleQupifAtoOtg.

Digitized by Google
 40
;l in praeputio aut exdresceutia caruosa
ce ) alte
ruin genitalium inflammatioue invenitur.
in Si
enim praeputium rectractum glans intensa praepu-
tio retegi nou potest. Sin vero primum phimoseos
geuus est, hoc modo curabimus. Acgroto apte po-
sito praeputium protrahimus atcpie extremo ori
iiiicos iiijicimus ministro tenendos damus atque
,

curamus ut quam possit exteudat. Deiude si plica

oritur phebotoniate aliove acuto instrumento tribus
quatuorve locis paribus iutervallis intemam solam
praeputii lamiuam secabimus. Praeputium enim
duabus laminis coustat; incisa parte interiore
slricturam cicatrice ortam dissolvimus atque prae-
putium glaudi inducimus. Siu vero excrescentia
carnosa 72 ) ex parte interiore orta pbimosin pro-
creavit, praeputium retrahentes caruem super-
iluum iuter iucisuras abradimus; deinde circum
glaudem lamiuam plumbeam jacimus, tenui liga-
mento firmantes lamiua cnim illa praeputium si-
;

nuatur. Incisuras muniemus a lamiuae pressu.

Si paraphimosis antea discripta exoritur atque per
longum tempus mauet, aduaseitur et mederi uon
potest, nisi eam eodem modo quo mancum praepu-
iium tractabimus. Sin vcro nouduiii concreta est
secernimus quiuque in circulo incisuris et diligen-
ter foventes glandi praeputium inducimus.

V. De praeputio adnato 73
).

Vulnere glaudis, praeputii aut utriusquc hoc

vitium oritur. Cultro quam possumus coujunctiones
delere et glaudcm a praeputio secernere debemus.
Quod si diificilc cst factu, potius particulam glau-
dis ad praeputium, quam contrarium sumimus,
praeputium enim, quod valde tenue est, facilc pcr-

71) Ovkifv pro avkifi:

72) Zagg.
73) U((ti ftQOtyvovs xoodiji.

Digitized by Google
 41
sccatur. Solutis adnatis partibus Iinteum aqua
frigido tiuctum inier praeputium et glandem ponen-
dum, ue iterum concrescant.
VL De circumcisione 7A
).

II oc loco non de iis , qui propter religionem

circumciduutur, sed de iis sermo est, quibus prae-
putium morbo nigrum 7&) fit. Iu circulo boc se-
candum et removendum est. Plerumque sanguis
e praeputio uon fluit, nam vasa morbo obstructa
suut. Itaque etiam post incisuram cortex 76 ) cum
melle adhibendus est qui prohibet, quominus lon-
,

gius extendatur morbus, et eilicit ut vulnus facilius

sanctur. Quod vcro saepius sangufuis effusiones
oriuntur, mcdicus cauterium iu promptu habere
debct, ut sanguiuis impetum frangat, et ulceri la-
tius atque latius serpenti impedimentum imponat.
Apta curatio dcindc sequitur.

VII, De condylomatibus 77
) genitalium.
Garni simiies subrubicuiidi tumores mox in
glande mox in praeputio oriuutur, quae condvlo-
mata norainantur. Sunt eorum duplex genus,
quornm alterum maliguura , alterum vero non est.
Praestat hoc geuus cultro removere atque si cru-
sta cxoritur, remedia adhibere ; maligua vero cou-
dvlomata post rcseclionein ureuda sunt. Ouum
saepe et in exteriore et in iuteriore parte prae-
putii condviomata oriautur et eodem loco opposita,
non simul tractanda sunt. Si cnim praeputium ex
utraque parte ureremus, hoc ureudo perforare
deberemus; praestat prius cx parte inferiorc ure-
re ct sanare deinde alteri parti mederi.

74) /If^i rmv xeQirefivofiivav.

75) Mtlaivtxat i. e. emorttor.
76) AhTxibt.
77) llf ni vfiav.

Digitized by Google
 \DNOTATIONES.

Oribasii coll. med. Lib. XLIV.

Ad Cap. I.

Abscessuum descriptionem AuUllus non dat

et cura hujus morbi tautum id spectat, quomodo
cicatrix deformis quam minime fiat.

Ad Cap. XIII.
Absccssus male tractati caussae fistularum
habentur; cavum quoddam corporis aperire nou
opus est; igitur ovQiyyeg Antylli uil aliud sunt,
quam sinus fistulosi, quemadmodum nuuc appel-
lautur. Partitio sequens secundum formam aperte
uobis osteudit, quanta diligentia veteres morbi
signa extcrna observaverint , quae omnia nos mi-
uus graviora habemus. Optime autem Autvllus
brevibus fistulas, quae in os peuetrant describit et
quidem ita ut diligentius explicari non possuut.
,

Ad Cap. XIV.
In hoc capite , quo verba quae iuitio et fiue
,

leguntur ab Heliodoro deprompta suut; primum

auctor noster loquitur de fislulis iu fossa axillari
et iuguine, quarum callum non iucisura, sed rerae-
diis propter vasa magna delere suadet. Iutelligi
autem nou potest, quomodo scquciilibus suppuratio
orta periculum haemorrhagiae avcrtere possit, nisi

Digitized by Google
 48
hoc cauierio fiat. Fistularum in articulum ma-
xillae desinentium curationem recusat propter
musculorura vicinitatem ; hic mirum est, quod An-
tyllus neque vasa neque nervos commemorat, quae
curam siue dubio multo graviorera reddunt. In
curatione fistularum, quae os palatinum corrupe-
runt cauterium tubulo inclusum adhibere suadet,
quod remedium hic sine dubio raagnum detrimen-
tura affert.

Oribasii coll. med. Lib. XLV.

Ad Cap. /.

Antjllus hic breviter steatoma describit qua ,

in rc cum nostratibus saepe cousentit , saepe dis-

seutit. Primum svmptoma steatomatis necessa-
rium basin tenuem uomiuat, quod vero experientia
uon probat; deinde mentionem remansiouis digi-
torum tumori impressorum facit, quod tum demum
invenitur, steatoma in degenerationem transit
si
atque cutis oedema exstat. Denique inter lipoma
et steatoma nullum discrimcn facere videtur, quod
ex eo apparet, quia integumentum integrtim adi-
pem homogeneam semper adesse dicit; cum stea-
tomatis contentum substantia tendinea intertextum
atque iutegumentum fere nunquam integrum sit.
Jam Autylii ratio distingtfendi iu 3tQ0g(pvk$ et
stQogaQtkg probat, eum magislipoma, quam stea-
toma iutelligere.

Ad Cap. II.
Guratio cum scalpello simplex et eadem est,
quam nos adhibemus. Sententia antea commemo-
rata hic adhuc confirmatur, cum integiiinentum pla-
ue removendum esse dicit, cum alioquiu tumor
regeneretur; quod quidcm de lipomate notum est,

Digitized by Google
 I

44
steatomate autem non funditus cxstirpalo nou raro
ulcug oritur.

Ad Cap. III.
Meliceris, ut accuratius describatur, cum
steatomate comparatur ; qua in re symptoma meli-
ceridis gravissimum nominatum uos offendit; tu-
morem digitis impressis crepans strepitum edere."
Antyllus verbo vstotQl&iv utitur, quod est leuiter
crepare, stridere. Hoe quidem loco putaudum
est, auctorem nostrum hoe verbo non strepitum,
qui auribus excipitur, sed hunc seusum siguifi-
care velle, quem baud raro in inspiciendis tumo-
ribus cysticis , iu superficie positis, facilibus mo-
tu , integumento aspero circumdatis invenimus.
Inprimendo tumorem loco inovimus atque ubi
asperitates integumenti digitos taugunt , sensus
ille oritur. Iu tractaudis tumoribus Antyllus iu-
tellexit, integumentum iutegrum esse removeu-
dum ; iutegumeuto autem laeso operatioucm fere
ridiculam ad iiitegiiineutum iterum impleudum
suadet.

Ad Cap. IV.
Hoc
ioco diaguosis atberomatis comparatione
hujus tumoris cum meliceride et steatomate sta-
tuitur ; tota fere distinctio incommoda est , qod
symptomatibus subtilibus ut stridore, majore ini-
uoreve duritia , teuuioribus crassioribusve radici-
bus uititur; veram autem tumoris uaturam brevi-
bus verbis iu capitis initio melius describit di-
ccns: atberonta humorem esse caudidum tunica
iuclusum.

Ad Cap. X.
Notio gauglii apud vetcres amplior csse vidc-
tur, quam nostrates poiiunt. Antyllus quidem hoc
loco id iioii dcfiuit, scd ralioueni curaudi dcscribit.

Digitized by Google
 45
Commemorat ganglia, quae in capite et facie oriun-
tur ,nos vero ea in solis extremitatibus esse su-
mimus. Ex omnibus autem quae de ganglio dicit,
patet , eum hoc tumore cysticum tunica valida in-
telligere. Gauglia capitis cultro curanda esse
suadet, quae vero ratio propter periculum nervo-
rum laedeudorum vetat, si quae pedibus aut mani-
bus reperiuntur. Mirum est, quod hoc tempore
vsvqov adhuc et tendinem et nervum significat,
quamvis jam Aristoteles nervos xoQuvg rov iyni-
Cpakov nominat et Ilcrophilus eos dividit in ner-
vos a cerebro et medulla proficiscentes atque
voluntati obnoxios, deinde vero membris fir-
maudis inservientes. Ratio curandorum ganglio-
rum compressione nunc quoque adhibetur.
Jd Cap. XV.
doctrina contracturarum Antyllus duo ge-
I ii

nera cute aut tendinibus provocata quorum iilud ,

sanabile esse dicit, hoc nullo modo, cum nervis

(vevQov) laesis membra debiHteutur. Hoc loco
vevQov sine dubio idem est quod tendo, cum aperte
dicat , teudincm membrum movere ; quae sequen-
tibus commemorat : impressione atque incisione
sensum partis coutractae obtusum et debilitatum
observari. huic seutentiae repugnare videutur;
hoc autem minus observatio, quam couclusio An-
tylii mihi esse videtur. Utrumque genus contra-
cturae defiuite distinguit cutis natura. In curan-
do vitio praccepta optima addit, ut membrum
certe sanetur, quod comprobat, eum saepe ope-
rationem fecisse.

Ad Cap. XVI.
Autequara Antyllus liuguae iuhaesa curatio-
uem tractat, ligamenta linguae propria, quae ma-
\illa inferiore fixa sunt commemorat: medium,
quod plurimum cerni potest et duo lateralia.

Digitized by Google
Hlud siue dibio frenulum liuguae est, lateralia
vero transitum linguae membranae mucosae ad
membranam antri oris iutellexisse mibi videtur.
Gausam mancae mobilitatis linguae in ligaineutis
nimis magnis aut brevibus ponit; quod frenulo
fieri posse cdnstat; ligamentis lateralibus autem
hanc contracturam effici (accretio partis inediae
linguae cum antro oris versus dentes) baud sacpe
invenietur. Guratio fit persecandis ligamentis,
in qua mirum videtur , quod Antyllus, qui hae-
morrbagiam tantopere providebat, nullum pericu-
lum vasorum et nervorum laesorum, quae boc loco
fere in superficie posita, neque parva suftt, timct.
Jucunda est cognitu ratio, qua morbus vocis pro-
nunciationem mutet, atque operae pretium sit vi-
dere, num Antylli opinio de bac re rationibus pby-
siologicis consentiat. Dicit enim si littcrae J,
P pronunciari non possunt, ligameutum medium
persecandum est. Si quis litteram J prouuuciat,
linguae apex tollenda atque dentibus impriuienda
est; extensio igitur linguae versus partes auterio-
res et superiores fit; jam si frenulum liuguae bre-
vius est, baec motio fieri uou potest. Littera A
pronunciatur, si linguae apex palato duro imponi-
tur; eodem modo littera Ppronuutiari uon potest,
si frenulum brevius est, quia motus linguae in pa-
lato fibrans postulatur. Sed observalio Autylli
sequentibus litleris multo minus confirmata est,
quamquam negari nou potest linguae apicem in iis
pronuntiandis dentibus iucisivis iuferioribus paul-
lum sese applicare atque dorsum linguae paullum
convexum esse, attamen in litteris @ 9 II, Ji\ X
pronuntiaudis liugua 11011 multum valet, quod aliis
organis procreantur. Si accuratius totam hu-
jus vitii curam perspicias, quis dubitet, Antyl-
lum uobis primitias operatiouis haesitaiitium tra-
didisse?
 47
Ad Cap. XVII.
Ex tota descriptione patet Antyllum tumores
glandularum formationes secundas habuisse neque
morbum normalium corporis partium. Hanc sen-
tentiam veram esse probat locus : nonnullos tu-
morcs prope vasa atque quadam ratione ex iis orta
esse." Itaque Antyllus tumores similes esse stea-
tomati aliisque hujusmodi putare videtur. Remo-
ventur operatione eadem ratione , qua tumores cy-
stici aliiqiie.

Ad Cap. XVIII.
Hoc
caput ut Angelus Majus confirmat ex An-
desumptum est (vd. Ang. Maj. Classic.
tylli libris
auct. e vatican. codd. Tom. IV pag. 200); atta-
men tota tractandi ratio non Antylli viri tam pro-
videutis esse videtur sin vero re vera verba ejus
;

sunt, ipse nuuquam talem operationem fccit. Om-

nino hoc capite multa ambigua et impedita legun-
tur,de quibus non multa commemorabo. Primum
in describendis varicibus in iis esse parvos sinus,
quos nou secundum membrorum sed varicum habi-
tum stringendo removeri posse dicit. Equidem
puto hoc uil aliud esse, quam varicum natura, quae
eftugiunt, si secundum venam a parte inferiore ad-
versus superiorem manum ducimus. Ratio opera-
tionis mira est, sed nimis demens, quam diligentius
perscrutari operae pretium sit. Licet multa dubia
inveniantur, hoc vero comemoratu dignum videtur,
varicem comprehensam, uucis attractam candidam
atque nervis similem esse; qui locus comprobare
vidctur, operationem profecto factam esse. Quid
deiude vcrba sibi veiint iiai dk riveg iQifodets di
stincte dicere non audeo, nisi forte tenuitatem et
debilitatem varicis parietum slgnificeut. Deni-
quc operatio tam dislincte descripta difficillime fit,
quod primum dicitur, ne partioulam quidem sangi-

Digitized by Google
 0

. 48
nis io vulneribus relinqueudam esse , quod suppu-
ratio oriatur; tnm vero in sauguiue removcndo
videndum esse ne impressione eontusio oriatur.

Ad Cap. XX.
Antylli ratio aneurysmalis tractaudi jam e
Rhaze nobi cognita erat; quum autem Arabum
scripta pauci tautummodo intelligaiit et eorum
scripta saepe ambigua sint, non parvi momeuti 110-
bis esse debet eandem operationem ab Oribasio
nobis reservatam videre. Antyllus aneurysma vc-
rum a spurio jam distiuxit diceus alterum ruptura,
alterum exteusione arteriae oriri. In illo sigui
meutionem facit, quod licet cbirurgi bodie non
commemorant, non omnino negligendum est sci- ,

licet stridorem quemdam, qui sanguiuis egressu ex

arteriae vulnere confricaudo liquore labiis acutis
oriatur. Descriptio aneurysmatis veri omuiuo
perspicua satis probat, Antyllum id saepe tractas-
se; attamen verborum sententiam non explicare
audeo, quibus dicit, periculosum esse aneurysma
bis subligatum persecare: vmo yao rrjg /Slag nal
xfjgxaoewg rov Mvevfiarog scokkdmg instxvexai xa
$afifiaxa. Diificile enim est dictu, utrum stvevfia
hoc loco anima < an spiritus" significet, utrum-
que probari potest. Si quidem anima siue dubio
impctus sanguiuis, ubi valde illa inducitur, augetur
atque filanieiita destringi possunt; siu vero spiri-
tum siguificat, arteriae iuteUigendus est, cum, ut
constat, veteres arterias aere impletas essc putave-
rint. Haec opinio milii praefereuda esse videtur
propter locum iu scriptis Aulylli de fistulis Oribas.
coll. mcd. Lib. XLIV cap. XIII 3., ubi verba
leguntur: si vero arteria est corrosa teuuis et
flavus sanguis cum spiritu tnulto sibiloque eifere-
tur.** Licet ratio veri aueurysmatis tractandi
omui laude sit digna tameii spurii omiiino dubia
,

rejicienda est; cum nullo modo morbum sanare

 49

potest et acgrotum in maximum periculum vocat.

Si videmus , qnantopere Antyllus , ubi de contra-
cturis loquitur, nervorum laesionem timeat, multo
magis mirari debemus eum tam dubiam operatio-
,

nem suadere , in qua sine dubio et nervi et inus-

modo laedautur. Et profecto hoc mo-
culi terribili
do nunquam morbus tractatus videtur, quod per-
spicue eo patet, quod neque arteriae natura, neque
quae prope vas sita, ueque sanguis iu telam cellu-
losam effusus commemoratur.

Ad Cap. XXI.
Apud Autyllum omuis defectus cutis aut par-
tium corporis in superficie positarum coloboma no
minatur. Hoc capite primum coloboma palpebra-
rum commemorat; sed secundum curae descriptio-
nem non findet totam palpebram, ( quod nos puta-
mus) sed fissurae angulus magis minusve a mar-
gine ciliari remotus est, quod patet e verbis Au-
tylli incisuram quadratum faciendam esse, quae
coloboma circumdet atque plagas, quae versus fron-
tem et versus marginein ciliarem spectent ad na-
sum et aures protrahendos esse." Si igitur colo-
boma cilia sejungat, inferior plaga formari non
possit. Onuiia de hac operatione dicta perspi-
cua suut.

Ad Cap. XXII.
Minus aperta sunt, quac dc coloboinate nasi
dicuntur. Primum dijudicandum cst, quid sit ro
o<palQiov rrjg $ivdg. Elpatoiov siguificat globu-
lum aut ommino corpusculum rotuudum; jam si
hanc verbi vim in uasum reduciinus, sola nasi apex
intelligi potest; sed operatione patet , hoc miuime
itn esse, sed verisimiliter illud verbum dorsum
nasi et partem quidem cartilagineam ejus siguifi-
eare, quamquam iutelligi nou poiest, unde huic
sit forma globulo similis. Illud probat sententia:
C

Digitized by Google
in coloboniate sphaerei latcra iucisurae quadra-
tae nou ad longitudinem, sed versus nasi alas ex-
tendi debere" porro in coloboinale alae nasi uou
;

a spbaerio cutem attrabeudam esse, quod nasus eo

vevsus alterum latus declinet" Totum caput banc
ob causam adbuc suave est, quod in eo nobis pri-
mitiae rhinoplastices datae suut. Ccterum com-
para Celsi librum VII cap. 9, ubi fere eadem, sed
non tam perspicua leguntur.

Oribasii coll. med. Lib. L.

jd Cap, I.

Caput iuscriptum est verbis jzeqI kturodtQ-

:

fi(av 9 quod cutis dcfectum siguificat; Antvllus

vero defectum praeputii eo iutellexit. Attamen
verba aliam adhuc sententiam praebere videutur
praeter defectum praeputium adhacrere.
: Quod
praecipue eo apparet, quod dicat: nonnullis natura
hoc vitium innatum esse et membrum versus sty-
,

lum adhuc cute esse circumdatum, uec multas iu-

cisuras ad praeputium attrahendum nccessarias
esse. Ratio, qua vitium tollitur, 11011 stricta atque
perspicua est. Difficile est euim intellectu quem ,

commodum ligamentum peuem ciugens ferat, quo-

modo atque in quam regiouem cutis reflcctenda et
qua ratione ita praeputium restitueudum sit.

Ad Cap. II.

Bene Autyllus hoc loco hypospadiaeos quae- ,

que eorum morbum sequuutur, describit. Duo

eorum geucra esse dicit; primum innatos, dciude
postea factos commemorat. Ilujus morbi opcralio
tum demum suadetur, si urethrae os uon uirais longe
a frenulo remotum est; ut in coilu seraeu recta
 51
via injiciatur; igitur Antyllus credidisse videtur,
hac tautuin ralioue coitum foecuudum esse.

Ad Cap. IV.
1

Definitio et ratio, qua sit phimosis tractanda

optima atque omnino laudanda est. Alterum genus
iuquit e cicatrice (strictura?) aut carne luxuriante,
alterum inflammatione nasci. Miruui est, quod Au-
tyllus phimosin veram inflammatione ortam non
nosse videtur. Cura phimoseos optima est, solam
enim internam praeputii lamiuam incidit atque ita
stricturae vcram caussam tollit. Diu post Antyl-
lum haec agendi ratio ignota erat, atque semper
totum praeputium percidebatur ; taudem Foot ite-
rum ita operationem instituit. Hfiuus laudauda
Autylli curatio operationcm sequeus.

Ad Cap. V.
Adhaesio praeputii cum glande per ^ekKooaig^
oriri dicitur; sinc dubio hoc loce verbum et vul-
uus et ulcus significat. Iu cura hoc auimadver-
tendum est, quod Autyllus, qui tautopere sanguiuis
effusioucm timeat glandem inciderc non rejiciat.
,

Ad Cap. VI.
In hoc capite locus non perspicuus, ubi dicit:
partibus acgrotis remotis, %or]arOV keszidi avv
fiikiti. Aertlg squamam, corticem, ramenta ferri
seu cupri significat; ita aut cortex adstringens
aut sal cupri, quod mordendo morbum suppri*
mat, esse potest.

Ad Cap. VII.
Quod caput jucundum lectu, quod morbum
syphilidi similem explicet, cujus ortus quidem
plcrumque in saeculum decimum quiiituni pouitur.
Hi tuinorcs ita dcscribuntur et habitu ct colorc ct
loco quo iuvciiiuutur, ut, Condylomata. qtiac ttUuc
 52

ita appcllamus, csse fere putemus; quod confirma-

mus senteutia esse tumores maliguos, qui exulee-
rent." Licet quis respoudere possit, morbum pri-
mitium, universalemquc non commemorari, tameu
uotum est, patbologiam veterum uuivcrsalem niagis
si{pia morbi extcrua, quam quae in orgaiiismo la-
tcant, enumerare. Ita Antyllus (Oribas. coll. XLV
cap. 17) glandularum tumorcs describit morbum
solum externum; nequaquam autcm glandulas sem-
pcr iiillammatas neque morbo dvscratica afTcctas
iuisse puto. Gura condvlomatum simplcx, omucm
defeetum cutis fugit atquc remedia interita non
adhibcntur.

T H E S E S.

Larynx nequaquam est tuba.

II. gg*&

Nervtis glossopharyngeus non sapit.

III.
|
Typhus remediis emeticis e corpore ejici
/ton potest.

Processus ciliares non movcntttr.

Processus mastoidei auditum non magfa

adjuvant quam cetera cranii ossa.
,

Extractio cataractae est tithotomia octilt.

Qui medicus a multis aegrotis vocari vult.

minus domi/wrum, quam dominarum favorem
pctat ncccssc cst.