SAETAK STUDIJE O ZAKONIMA

I REGULATIVAMA O RURALNOM
TURIZMU U BIH

Jasenka Ljuti
(jasenka.ljutic@gmail.cm)
Pregled prezentacije
UVOD RURALNI TURIZAM
RURALNI TURIZAM U BIH - ZAKONSKE REGULATIVE
STANJE NA TERENU- PREZENTACIJA STUDIJE
PREPORUKE
DOBRI PRIMJERI
 Pojam i definicija ruralnog turizma u
svijetu
Prema definiciji Vijea Europe, ruralni turizam kao
iri pojam od samog seoskog turizma je :
Turizam na ruralnom odnosno seoskom podruju sa svim

aktivnostima koje se provode na tom podruju

Njegove najznaajnije karakteristike su:

Mirna sredina, odsutnost buke, prirodni okoli,

komunikacija s domainima, domaa hrana i

upoznavanje seljakih poslova

Tome se moe dodati i cijeli niz posebnih oblika turistike

ponude tj. usluga koje se mogu pruati na ruralnom prostoru.
 Ruralni turizam, posebno na seoskom dmainstvu,
predstavlja velik potencijal razvoja a u samim je
zaecima u BiH
Ruralnim turizmom, izmeu ostalih, mogu da se bave i:

ve registrovana porodina poljoprivredna

domainstva,
porodina domainstva koja nisu registrovana kao
porodina poljoprivredna domainstva,
fizika lica koja odlue da postanu pruaoci
ugostiteljskih usluga u apartmanu, kui za odmor ili sobi
za iznajmljivanje
Znaaj razvoja ruralnog turizma
pomae ouvanju lokalnog identiteta, tradicije i
obiaja,
titi okoli,
jaa autohtonu, tradicijsku i ekoloku proizvodnju
interakcija poljoprivredne proizvodnje, proizvodnje
tradicionalnih proizvoda, prezentacija tradicije,
tradicijske gastronomije i turistikih usluga koritenjem
postojeih resursa ruralnog prostora i sela, kao
njegovog sastavnog dijela
vana je revitalizacija postojeih, tradicijskih objekata,
kulturne batine, kojima se daje nova, osuvremenjena
privredna tj. turistika namjena.
RT u BiH- regulatorni okvir
Dravni nivo
Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa

BiH (MVTEO)
Uloga: Koordinacija i kreiranje politike turizma
Entitetski nivo:
Federalno ministarstvo okolia i turizma
Ministarstvo trgovine i turizma Republike Srpske
Brko Distrikt-Odjeljenje za privredni razvoj, sport i kulturu
Uloga: Zakonodavstvo i implementacija prateih propisa
RT u BiH- institucionalni okvir
Dravni nivo:
Vanjskotrgovinska komora

Uloga: Promocija, jaanje sektora i zastupanje interesa

pravnih lica u Grupaciji za turizam i ugostiteljstvo
Entitetski nivo:
Turistike zajednice i organizacije

Uloga: Promocija i jaanje sektora turizma

Kantonalni nivo u FBiH:
Turistike zajednice Kantona
Analiza zakona o turistikoj djelatnosti u BiH

Zakoni o turistikoj djelatnosti u BiH

Federacija Bosne i Hercegovine (F BiH)

Zakon o turistikoj djelatnosti (Sl. novine F BiH broj
32/09)
Zakon o turistikim zajednicama i promicanju turizma F
BiH (Sl. novine F BiH, broj 19/96; 28/03)

Republika Srpska (RS)

Zakon o turizmu RS (Slubeni glasnik RS broj: 112/07)
Zakonski okvir sa osvrtom na RT u BiH
Federacija Bosne i Hercegovine (FBiH)
Zakon o zatiti okolia F BIH (Sl. novine F BiH broj 33/03; 38/09)
Zakon o proizvodnji organske hrane F BiH (Zakon nije donesen)
Zakon o ugostiteljskoj djelatnosti F BiH (Sl. novine F BiH broj 32/09)

Republika Srpska (RS)

Zakon o zatiti ivotne sredine RS (Slubeni glasnik RS broj: 28/07)
Zakon o proizvodnji organske hrane (Slubeni glasnik RS broj: 75/04;
71/09)
Zakon o ugostiteljstvu RS (Slubeni glasnik RS broj: 15/10)
Pravilnici od znaaja za RT u FBIH
Pravilnik o razvrstavanju, minimalnim uvjetima i kategorizaciji
ugostiteljskih objekata u seljakom domainstvu(Slubene novine
Federacije BiH, broj 32/09),
PRILOG I. - UVJETI ZA KATEGORIZACIJU SOBE ZA IZNAJMLJIVANJE -
POSTOJEI OBJEKT
PRILOG II UVJET ZA KATEGORIZACIJU SOBE U SELJAKOM DOMAINSTVU
PRILOG III UVJET ZA KATEGORIZACIJU APARTMANA U SELJAKOM
DOMAINSTVU
PRILOG VII. - UVJETI ZA KATEGORIZACIJU KUE ZA ODMOR U DOMAINSTVU
- POSTOJEI OBJEKT
PRILOG VIII. - UVJETI ZA KATEGORIZACIJU KUE ZA ODMOR - NOVI OBJEKT
Pravilnik o razvrstavanju minimalnim uslovima i kategorizaciji drugih
vrsta ugostiteljskih objekata za smjetaj iz skupine kampovi i druge
vrste ugostiteljskih objekata za smjetaj(Slubene novine Federacije
BiH, broj: 32/09)
Kategorizacija- osnovni uvjeti kua za
odmor i soba u seljakom domainstvu
1. OPI UVJETI
2. USLUGE PRIHVATA GOSTA I OSTALO
3. HORIZONTALNE I VERTIKALNE KOMUNIKACIJE
4. MINIMALNA NETTO POVRINA MODULA KUE ZA ODMOR
5. OPREMA, UREENJE I OSTALO
6. KUPAONICA
7. ZASEBAN ZAHOD
8. USLUGE DORUKA, POLUPANSIONA I PANSIONA NEOBVEZNO
9. UGOSTITELJSKI SADRAJI ZA PRIPREMU I USLUIVANJE DORUKA,
POLUPANSIONA I PANSIONA - NEOBVEZNO
10. OSTALI SADRAJI
11. IENJE I OPE STANJE
12. VANJSKI IZGLED OBJEKTA I OKOLI
13. ODRAVANJE KUE ZA ODMOR
Registracija ruralnog/seoskog
domainstva u Fbih
Pod uvjetima utvrenim Zakonom o ugstiteljskoj
djelatnosti FBIH i propisima donesenim na osnovu
Zakona i drugim propisima fiziko lice u domainstvu
moe:
1. iznajmljivati gostima sobe, apartmane i kue za
odmor, ako je vlasnik najvie do 10 soba, odnosno 20
postelja,
2. organizirati kamp na svom zemljitu za najvie 20
smjetajnih jedinica, odnosno 60 gostiju istodobno.
3. fiziko lice u domainstvu moe pruati i usluge
doruka, polupansiona ili pansiona samo gostima
kojima izdaje sobe, apartmane, kue za odmor i u
kampu.
 Za pruanje usluga iz lana 41. ovog Zakona fiziko lice u
domainstvu duno je pribaviti rjeenje nadlenog organa kojim se
odobrava pruanje tih usluga.
Rjeenje iz stava 1. ovog lana izdat e se fizikom licu u
domainstvu uz sljedee uvjete:
1. dravljanin je Bosne i Hercegovine,
2. poslovno je sposobno,
3. vlasnik je objekta (soba, apartman ili kua za odmor i sl.) ili
zemljita za kamp,
4. ispunjava propisane zdravstvene uvjete,
5. objekt u kojem e se pruati usluge ispunjava propisane
minimalne uvjete i uvjete za kategoriju u skladu sa ovim Zakonom,
6. nije mu pravomonom sudskom presudom ili rjeenjem o prekraju
izreena mjera sigurnosti ili zatitna mjera zabrane pruanja usluga
u domainstvu.
 Rjeenje iz lana 45. stav 1. ovog Zakona nadleni organ
izdat e u roku od 15 dana od dana uredno podnesenog
zahtjeva, ako su ispunjeni uvjeti iz lana 45. stav 2. ovog
Zakona
Rjeenje kojim se odobrava pruanje usluga fizikom licu u
domainstvu sadri:
1. ime i prezime, jedinstven matini broj i adresu
prebivalita podnositelja zahtjeva,
2. mjesto, ulicu i broj objekta u kojem se prua usluga,
3. vrstu ugostiteljske usluge i broj gostiju kojima se
usluga moe pruiti,
4. vrstu i kategoriju objekta u kojem se prua usluga,
5. podatak o pruanju usluga tokom cijele godine ili
sezonski.
Ugostiteljske usluge u seoskom domainstvu u
FBIH
u seoskom domainstvu mogu se pripremati i posluivati topla i
hladna jela, pia i napitci iz preteno vlastite proizvodnje za najvie
50 lica (izletnika) istodobno.
U seoskom domainstvu mogu se pruati i usluge degustacije vina ili
rakije te posluivanje domaih narezaka iz vlastite proizvodnje u
ureenom dijelu stambenog ili privrednog objekta, u zatvorenom,
natkrivenom ili na otvorenom prostoru za najvie 50 lica (izletnika)
istodobno,
mogu se prodavati izraene narodne rukotvorine kao i organizirati
aktivnosti na upoznavanju naslijea, naina ivota i tradicionalne
kulture seoskih podruja.

Ministar, uz prethodno pribavljeno miljenje federalnog ministra

poljoprivrede, vodoprivrede i umarstva, propisat e ta se to
smatra preteno vlastitom proizvodnjom, te koje vrste proizvoda ne
moraju biti iz vlastite proizvodnje u skladu sa Zakonom
Porezi
prema Pravilniku o primjeni zakona o PDV-u ("Slubeni glasnik BiH",
broj: 9/05 i 35/05), ("Slubeni glasnik BiH", broj: 44/03 i 52/04)
Iznajmljivanje nekretnina i dijelova nekretnina u bilo koje druge svrhe
osim stambenih je oporezivo PDV-om

Prema Zakonu o porezu na dohodak lana 32 stoji:

Porez na dohodak od imovine koji se prema lanu 20. ovog Zakona
ostvaruje iznajmljivanjem kua, stanova, soba i kreveta putnicima i
turistima koji plaaju boravinu taksu, obraunava se i plaa pri svakoj
naplati najamnine. Porez se obraunava po stopi od 10% na poreznu
osnovicu koju ini naplaeni iznos najamnine umanjen za rashode
Trokovi koji se priznaju u procentu od prihoda ostvarenog na osnovu
iznajmljivanja imovine iznose:
2) 50% prihoda ostvarenog od iznajmljivanja stanova, soba i kreveta
putnicima i turistima za koje je plaena boravina taksa.
 Boravina taksa u FBiH

Boravina taksa za fizika lica koja su registrovana za pruanje

usluga smjetaja u domainstvu za 2013. godinu, utvruje se u iznosu
od 60,00 KM po krevetu i smjetajnoj jedinici u kampu, ovisno o
razredu turistikog mjesta i koeficijentu
Fizika lica koja su registrovana za pruanje usluga smjetaja u
domainstvu u skladu sa propisom kojim se ureuje ugostiteljska
djelatnost (u daljnjem tekstu: ugostitelj), plaaju godinji paualni
iznos boravine takse za svaki krevet i smjetajnu jedinicu u
kampu koji se koriste za pruanje usluga smjetaja.
Dodatni (pomoni kreveti) osloboeni su plaanja godinjeg
paualnog iznosa boravine takse.
Ugostitelji su duni godinji paualni iznos boravine takse uplatiti na
uplatni raun turistike zajednice kantona do 31. jula tekue
godine ili u tri rate, s tim da posljednja rata dospijeva 30.
septembra tekue godine, a u skladu sa propisom koji donosi Vlada
Federacije Bosne i Hercegovine.
 Analiza trita RT u BiH

2 sedmice
3 regije
35 domainstava
Metodologija :
popunjavanje upitnika
Cilj: realna situacija
poznavanja i primjene
zakonskih regulativa
 Istraivanje obuhvata sljedee segmente/oblasti:
1. Opi podaci o organizaciji/firmi
2. Polje djelovanja aktivnosti (primarno-dodatno)
3. Standardi i razvoj infrastrukture
4. Obrazovanje posjetilaca i interpretacija
5. Lokalna zajednica
6. Saradnja (s drugim instancama istog profila)
7. Poduzetnitvo i marketing
8. Zatita okolia
9. Potrebe i problemi
10. Zakoni i strategije
Rezultati anketiranja
Na uzorku od 30 domainstava, samo 10 % njih
iznajmljivanje soba i kua smatra primarnim
zaposlenjem i izvorom prihoda
60 % domainstava se bavi poljoprivrednom
proizvodnjom
20% domainstava je pravno regulisalo status
 POLJE DJELOVANJA AKTIVNOSTI
(PRIMARNO-DODATNO)

POLJE DJELOVANJA
100%

80%

60%

40%

20% DODATNO
PRIMARNO
0%
STANDARDI I RAZVOJ INFRASTRUKTURE

Na pitanje Jesu li lanovi/uposlenici vae organizacije/firme proli obuke u polju djelovanja

i koju?
40 % vlasnika domainstava nije prolo nikakvu vrstu obuke dok
60 % vlasnika domainstava je uestvovalo na radionicama organizovanim od strane
domaih i meunarodnih nevladinih organizacija
Jeste li upoznati sa standardima koji se
primijenjuju
u polju vaeg djelovanja?

40%
da
ne
60%
STANDARDI I RAZVOJ INFRASTRUKTURE

Na pitanje da li razvijate i odravate infrastrukturu rute kojom se kreete?

90 % ispitanika je odgovorilo da budui da se radi o njihovim domainstvima na
kojima trenutno ive dok

Da li saraujete sa rukovodiocima
zatienih prirodnih podruja,
istraivakim ili konzervacijskim
institucijama

33%
Da li ste svjesni niza zdravstvenih i
sigurnosnih pitanja koja mogu biti
relevantna za korisnike vaih usluga?
67% da
ne
20%

da
80% ne
 OBRAZOVANJE POSJETILACA I
INTERPRETACIJA
Na slijedeem grafu moe se vidjeti na koji nain domainstva utiu na
spoznaju posjetilaca o prirodi i ostalim bitnim stvarima
 LOKALNA ZAJEDNICA
Odnos domainstava prema lokalnoj zajednici

U najveem broju sluajeva domainstva s lokalnim vlastima saradnju ostvaruju

preko zajednikih projekata, a najmanje kroz praenje i ocjene implementacije politika,
strategija i/ili servisa lokalnih vlasti relevantnih za polje djelovanja i razmjena iskustava
i zajedniki rad na kreiranju adekvatnih servisa za krajnje korisnike
NAIN OSTVARIVANJA SARADNJE SA
LOKALNIM VLASTIMA
SARADNJA
54% organizacija nije zadovoljstvo saradnjom s lokalnim
vlastima.
64% organizacija ukljueno je u projekte koje
podrazumjevaju obrazovanje ili trening
50 % organizacija ima uspostavljenu saradnju s
domainstvima istog profila od kojih je 75% zadovoljno
nivoom te saradnje. Saradnja je uglavnom uspostavljena
preko zajednikih projekata/ponuda.
80 % domainstava koje nemaju kreirane zajednike
programske pakete zainteresirane su za saradnju.
70 % organizacija lanom su neke saveza/mree, strukovnih
ili drugih udruenja.
PODUZETNITVO I MARKETING
Nain oglaavanja usluga
100

50

0
Broure Internet Radio Novine

Na kom nivou se najvie oglaavate ?

69,05% organizacija sarauje s
turistikom zajednicom, od kojih
55% smatra da je
rad turistikih zajednica lo.
45% organizacija sudjeluje na
turistikim
sajmovima
Zatita okolia
Odnos prema okolini
PROBLEMI I POTREBE
S kojim problemima se vae domainstvo susree u svom
radu?
 PROBLEMI I POTREBE
Koje su potrebe vae organizacije za unapreenje
rada i usluga

Kursevi stranih jezika

Eko standardi u smjetaju

Pisanje i upravljanje projektima

Internet (koritenje interneta i vizuelni identitet

Odnosi s medijima (pisanje vijesti, reportaa,)

Izrada biznis plana

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

da ne
 ZAKONI I STRATEGIJA
90 % domainstava nikako nije bilo ukljueno u
procese konsultacija tokom izrade zakona i/ili
strategija.
60% domainstava trenutni zakonski okvir ocjenjuje
kao lo.
Samo 10 % organizacija smatra da odlino
poznaju mogunosti ostvarivanja ciljeva kroz
neprofitni sektor.
Preporuke
ojaanje institucionalnih sporazuma i regulacija za
planiranje i upravljanje ruralnim razvojem
podrka kroz treninge, teambulding-e i promociju
dobrih navika
zatita ivotne sredine i ouvanje kulturno-historijske
batine
Podrka kroz stabilnije zakonske regulative zatite

ovjekove okoline i ouvanja prirode

Osigurati socio-ekonomski razvoj lokalnog stanovnitva

Razvoj ruralnog turizma kroz EU I IPA projekte

Pozitivni primjeri

Organska farma alak, Vlai

Maria Gaj, Mostar
Kua Obojak, Fojnica
 Hvala na panji