ANAHTAR KTAPLAR YAYINEV

Klodfarer Cad. lletiim Han No{l Kat:2 34400 Cagaloglu-lstanbul

Tel: 518 54 42
 MIYAMOTO MUSASUl

BE EMBER KTABI

ngilizce'den eviren:
Sibel zbudun
 Go Rin No Slo

Victor Harris/The Overlook Press 1992
Anahtar Kitaplar 1993

Sahibi ve Yayn Ynetmeni: Mehmet Atay

Kapak Dzeni: Feyyaz Yaman

Kapak Filmi: Ebru Grafik
Kapak Bask: etin Ofset
Bask: Doan Ofset

ISBN 974-7787-15 -9
 MIYAMOTO MUSASHI

BE EMBER KTABI
ngilizce'den eviren:
Sibel zbudun
 1584'de doan Miyamoto Musashi, Japonya'nn en tannm
savalarndan biri oldu. Bir Samurai idi ve 30 yana geldiinde
60'dan fazla d kazanm, kartlarnn tmn ldrmt.
Yenilmezliine gven getirdikten sonra, "Kl Yolu" felsefesini bi
imlendirmek iin almaya koyuldu. BE EMBER KTABI
(Go Rin No Sl o) 'n, 1645 ylnda,lmeden birka hafta nce ekil
dii Kyushu dalarndaki bir marada kaleme ald.

BE EMBER KTABI, tm sava sanatlar kaynakalarnn

temel yaptdr; ama ardndaki -Zen, Shinto ve Konfys dn
celerinden etkilenen- felsefe, sava sanatlar dnda pekok alana
da uygulanabilir. rnein pekok Japon iadam, kitaptan bugn
i alanlarnda bir rehber olarak yararlanmakta, sat kampanyalar
n, Musashi'yi harekete geiren ayn enerjiyle askeri harekatlar gibi
rgtlemektedirler.

Musashi Japonlarca Kensai ya da "kl piri" kabul edilir. Ya

amnn gerekleri Batl okura acmaszlk gibi grnse de, Musas
hi aslnda drst bir idealin peinde olmutur, ve gereklii BE
EMBER KTABI'nda ortaya kar. Kitap muharebe stratejisi
zerine bir tez deildir; Musashi'nin deyiiyle, ''stratejiyi renmek
isteyenler iin bir rehber"dir ve her rehberde olduu gbi, ierii
daima rencinin anlk kavrayn bir miktar amaktadr.

6
 NDEKLER

RESiMLERiN LSTES ......... ... .......... .. .. .... ..... .................. ....... 8

NGiLiZCE'YE E VRENN NSZ ......................... ......... ll
Kendo ...................... ................ ............................ ........ . . ...
. .. 14
Kendo ve Zen ...... . . .. . ..... .. . ..... . ...... . .. . ... ....... ... .. .. ........... . .. . . .. 17
Miyarnato Musashi'nin Yaam zerine ............................ ... . 18

GR 46
TOPRAK KTABI . . . ... .... ........ .. . ............ . . . . .... .... .. . .. ............... . . . 49
su KTABI .... .. . . . . . ... . . . ... .. . . .......... .. ... ....... . . . . . . .. .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . .. .. 65
ATE KTABI ... . ... . . . .. ................ .. .... .. . . ...... ............................ .. 79
RZGAR KTABI .................................................................. 95
BOLUK KTABI ..... ............. .... .. ........................ . . . . . . . . . . .. . . ....... 105

7
RESiMLERiN LiSTESi

Musashi'nin yaam sresinde Japonya haritas ...... . ..... ... . . . 10 ......

1. Bir Japon "Uzun Klc" ve "Yolda Klc" /Bay A. Stride'n

koleksiyonundan. . .. . . .. . . ... . . .. . . .. . . . . ...... ................ .. . . . . . . ... . . . . . . . . 15
.

2. Tosei Gusoku tarz krmz vernikli zrh /Bay L. J. Anderson'un

koleksiyonundan. . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . ... . . . . . . . . .. . .................... 16
.

3. Musashi'nin nl bir portresinin onsekizinci yzyl uyarlamas /

Nippon Bijutsu Hozon Kyokai'den Dr. K. Sato'nun
katklaryla. . ........... .. .. . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .... ... . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4. Ayn portrenin bir baka uyarlamas/Victor Harris
koleksiyonu . .......................................................................... 20
5. ki sopayla kl alan Musashi basks /zel koleksiyon. ..... 22 .

6. Musashi'nin dmam Genzoyemon'un kendisini diri diri

balamay tasarlad hamamdan frlaym betimleyen kanatl
resim / zel koleksiyon . . .... ... . ... .. ................. .. . .. .. . .. .. . 24
. . . . .. . ... . .

7. Musashi'nin dev bir kertenkeleyi ldrn betimleyen

bir bask / zel koleksiyon . . 26
. . ............................... ...... ............

8. Kumamoto atosu (restore edilmi hali) /Bay A. P. Hopson'un

katklaryla . . . ..
. . . .
.... ......... . . ..... .. . ...... ... . .. .. . 29
............ ... ... . . ....... .

9. Musashi'nin yaammn son iki yhm geirip Be ember Kitab'n

kaleme ald Reigendo maarasmn az / Nippon Taiiku
niversitesi'nden Bay S. Abbe'nin katklaryla .. . .... ... ... .. . . .. 30 . . . . ..

10. Miyamoto Musashi'nin mezar /Bay A. P. Hopson'un

katklaryla . . . . . .. ..... .
. . .
. ... . .. .... .. .... ... . .
.... . ... . 31
.. ...... ... ....... . . . . ......

ll. Musashi'den Hotei izimi, ini mrekkebi / Nippon Bijutsu

Token Hozon Kyokai'den Dr. K. Sato'nun katklaryla . . . . . 34 . .. .. .. .

12. Musashi'den, kularn kavgasn izleyen Hotei / Kanagawa

blgesi, Masanaga Ant Binas mdrnn katklaryla. .. .. .... .. .. 35
13. Musashi'den bir kl muhafazas /Dr. K. Sato'nun katklaryla. ... . 36
14. Musashi'den bir kl muhafazas /Dr. K Sato'nun katklaryla. .. . . 36
15. Musashi'den metal kl km / Dr. K Sato'nun katklaryla.. . .. . . 36
8
16. a) Musashi'den, erik aacnda gvercin, ini mrekkebi ....... . 37
b) Gvercinden detay.
Eisei Bwko ti.'nin izniyle yeniden basm. ............................ 38
17. a) ve b) Bir ift paravan; desenler Musashi'ye aittir 1
Eisei Bwko ti.'nin izniyle yeniden basm. ............................ 39
18. Musashi'den daldaki rmcekkuu 1 Eisei Bwko ti.'nin
izniyle yeniden basm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
19. Musashi'den karabatak, ini mrekkebi 1 Ohtsuka Kogei ti.'nin
katklaryla, Eisei Bunko ti.'nin izniyle yeniden basm. . . ...... 41
20. Miyamoto Musashi'nin "Senki" (Sava Ruhu)'yi temsil eden
hatt 1 Eisei Bwko ti.'nin katklaryla yeniden basm. .. . ..... . . 42
21. Musashi'den Daruma (Bodidharma), ini mrekkebi 1
Ohtsuka Kogei ti.'nin katklaryla. Eisei Bwko ti.'nin
izniyle yeniden basm. .. .. .. .... .. .. .. .. . . .. . . . . . . .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. . . . . 42
22. Musashi' den Fudo Myoo, tahta oyma 1 Nippon Taiiku
niversitesi'nden Bay S. Abbe'nin katklaryla. ................. ..... 43
23. " Toprak" harfinin hatt 136 Dr. K. ltoh. .. . . ................... ,.. . . . . . . 48
24. "Su" harfinin hatt 1 52 Dr. K. ltoh. .. . . . . . ................. ... ........... 64
25. "Ate" harfinin hatt 1 68 Dr. K . Itoh..................................... 78
26. "Rzgar' harfinin hatt 1 84 Dr. K. ltoh. .......... ...... . .............. . 94
26. "Boluk" harfinin hatt 1 94 Dr. K. ltoh. .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
27. Musashi'den Hotei izimi, ini mrekkebi 1 Eisei
Bwko ti.'nin izniyle yeniden basm. ...... . .. . . . . . .......... . . .... . . . . .. 107

ngilizce'ye eviren, bu kitapta yer alan baz fotorafiar edinme

sinde gsterdikleri kolaylktan dolay Tokyo Ulusal Mzesi'ne teekkr
lerini sunmay bor bilir.

9
 -- ---
ll4rf

t
Sea of Japan

Pacific Ocean
1
p of Japan as it w. during Musashi 's

litltimc. showing the pl:ces mcntioned -

J
in the trxt.

mles 200

t7
TANEGASHI MA 1 km 300

- - -

Musashi'nin yaam sresindeki Japonya haritas;

metinde ad geen yerler haritada gsterilmektedir.

10
 NGiLiZCE'YE EV RENN NSZ

Musashi 'nin Dneminde Japonya

Miyanato Musasli 1584 ylnda, dlt yzyllk i mcadelenin etki

lerinden synlnaya aba/ayan Japonya'da dodu. nparafor/ann gelenek
sel ynetimi onikinci yzylda yklm, bundan sonraki imparatorlar l
kenin ba olma grntsnil srdmek/e birlikte, yetkileri bir hayli da
ralmt. O tarihten itibaren Japonya, yerel toprak aa/an, sava ralip
ler ve haydutlar arasnda bitmez tkennez bir toprak ve iktidar savaur
sahne olmutu. Onbe ve onaltnc yzyllarda daimyo ad verilen aa/ar,
kendilerini ve topraklann konmak amacyla devasa ta atolar ina et
meye baladlar, ve sur/ann dnda ato kentleri olutu. Bu savalar do
al olarak ticaretin genilemesini engellemektc ve tm lkeyi yoksulla
tmaktayd.

Ne ki, 1573'de bir adam, Oda Nobwaga n plana kt. Shogw ya

da askeri diktatr olarak dokuz yl iinde lkenin hemen tm zerinde
denetim salanay baard. Nobmaga 1582'de ldiirlnce, bir avan
mensubu hkmeti devrald. Toyotomi Hideyoshi, Nobwaga'nn balatt
Japonya'y birletime abalam srdn"ip her trl ayaklanma girii
nini acmaszca bastrd. Kl kuanma konuswda kstlanalar getire
rek Japon sava/an -samurai- ile avan arasndaki eski aynn yeniden
canlandrd. "Hideyosli'nin kl av' yalnzca samuraiye iki kl ta
ma yetkisi tanmaktayd; herkesin tayabildii ksa kllada, sanuraiyi
halkn geri kalan kesimlerinden ayrdeden uzun kl/ar.

Hideyoshi Japony a'y istikrara kavutunp d dnyayla ticareti yo

unlatmak zere bir hayli aba saifetnekle birlikte, 1598'de ldiin
de, i kargaay tmyle giderebiimi deildi. Japonya'nn gerek tecrit ve
11
birlemesi, byk Tokugawa ynetiminin iktidara gelmesiyle birlikte ger
ek/eme yoluna girdi. Hem Hideyoshi Jem de Nobwaga'ya danman
lk yapm olan Tokugawa Ieyasu, Hideyosli'nin olu Hideyori'yi Sekiga
Hara Sava'nda altederek resmen Japonya'nn Slogun'u oldu.

Ieyas lilkmetini dev bir atosunw bulunduu Edo (gnmz Tok

yo'su) kentinde kurdu. stikrar/, banl ynetimi Japonya'da mparator
luw 1868'deki Resetorasyonu'na dek sren yeni bir dnem balatt; Ie
yas 1616'da ldnde iktidar ailesinin yeleri arasnda devredilir ol
mu ve Shogun nam Tokugawa ailesinin kaltmsal bir zellii haline
gelmiti.
Jeyas kendisinin ve ailesinin diktatrln salamlatmada ka
rarlyd. Bu amala, Japonya'nn resmi ba olarak kalan Kyoto'daki in
paratora yzeysel balln srdmekle birlikte, grevlerini ve hkme
te mdahalelerini tedrici olarak kst/ad. Ieyas'mm konmuna gerek
tehdit toprak aalanndan gelmekteydi, on/ann ayaklanma frsatlamda,
herbirini dnml olarak Edo'da ikamete zorlayp yolculuk yapmalan
zerine ciddi kstlanalar getiren dzenlemelerle en aza indinneyi baar
d. Topra ballk yeminleri karlnda datp Edo evresindeki aur
lan ailesinin yeleri arasmda paylatrd. Dahas, gelikin bir gizli polis
ve katiller a oluturdu.

Tokgawa dnemi Japonya'nn toplumsal tarihinde byk bir deii

me iaret eder. Tokgawa'lann brokrasisi tm top/m zerinde egemen
lik kumutu. Denetim altnda tutulanlar yalnzca eitim, yasa, liikiinet
ve snf kunmlan deildi, ler snfn giyim ve davran tam da belirlen
miti. Japonya'nn geleneksel snf bilinci, kat bir smf yaps halinde
dondu. Drt temel toplumsal snf vard: samrai, iftiler, zanaatlar ve
tacirler. Sanrai -zenginlik bakmndan olmasa da saygnlk baknm
dan- en yksek snft, ve toprak aa/an, yksek hkmet grevlileri, sa
valar ve kk rtbeli memr/arla piyadelerden olumaktayd. Hiyerar
ide ikinci olarak iftiler ge/irdi, bunun nedeni saygnlklanndan ok,
esas pirin nn salayan snf olmalanyd. Yazglan pek parlak sayl
mazd; rnlerinin byk ksmn toprak aa/anna vemek zonmdaydlar
ve iftliklerinden aynlamazlard. iftileri zanaatkarlar ve esnaf izler, ve

12
en son srada da aalanmakla birlikte, birikiirdik/eri geni setvetler ne
deniyle konwnlann giderek ykselten taeir/er ge/irdi. Pek az kii bu kat
hiyerarinin dndayd.
Musasli samurai smfna nensuptu. Samuai snfnn kkleri, -o g
ne dek esas olarak mZTakl piyadelerden oluan- Japon ordsww saflan
mn mevki salibi ailelerinin oullan arasndan devirilen srekli eitim
sbaylanyla pekiiirildii, M.S. 792'ye dayanan Kondei ("Yiit Genlik ")
sistemine uzamr. Bu subaylar slvariydi, zrl kuamr ve kl ve ok kulla
nr/ard. nparotor Kannu 782'de Kyto'yu kurdu; ve Kyoto'da, bugn de
varln srdren, ve Butokuden ad verilen ( "Savan Erdemleri Salo
nu") eitim binasm ina ettirdi. Bu diriliin ilk yllannda, o gne dein
ordmw kendilerini ilkel yerleimlerinden sme giriimlerine kar dire
nen Japonya'mn yer/ileri, gzpek Ainu'lar, kuzeydeki Hokkaido adasma
sn'ildler.

Hideyosli ve Ieyasu ynetimlerinde byk tara ordulan datld

nda, ban amda ank haline gelen pekok isiz sanurai, lkede do
lamaya koyuldu. Musasli de bu "ronin " ya da "dalga adam" lardan bi
riydi. Tokugawa'lann ve kimi tara/ toprak aalanmn llii sanuraiyi
vard, ama bwlam says azd. Bu ank sanurai sn'ileri tmyle eski
valyelie dayal bir toplunda yaanakla birlikte, silal/ adamlara gerek
sinimi kalmayan toplwnm dna sriiln dunmdaydlar. Yalnzca Ja
pmlara zg bir evkle sava sanatianna ball srdmekle eski
valyelik geleneini yaatan, ie-dnk bir smf haline geldiler. Bu, Ken
do'nw ykse/i ayd.

Kl Yolu, ya da Kendo, Japonya'da daima soylulukla anlamda ol

mutur. Sava sanatlan sekizinci yzylda samrai smftmn kunlw
dan sonra, Zcn retilerinden ve Slintoist duygulardan esinlenen en yk
sek eitim biimi- olagelmitir. Erken Miromacli dneminde -yaklak
1390-1600 aras- doan Kendo Okullan banl Tokugawa Slogwlu
u'mm oluumwda da varln srdiim ve gnmze ulamtr. To
kugawa Slogw'lanmn oullanmn eitimi, in klasikleri ve eskrim dersle
rinden oluurdu. Bir Batl'mn "kalem kltan keskindir, " dedii yerde Ja
pon "Bwbu Itcli " den, ya da "Kalemle klcm uyumu" ndan szedecek-

13
tir. Gnmzde de Japonya'nn nde gelen iadamlan ve siyasal kiilikle
ri lla Kendo okullannn eski geleneini uygulanay srdmekte, yzler
ce yl ncesine dayanan biimleri yaatmaktadr.

zetlemek gerekirse, Musasli sanurai'n sekin kesimi o/utumay

srdmekle birlikte, toprak ve ato salibi olmakszn yaan/amu idame
ettiremeyecekleri bir dnemde, bir ronin'di. Ronin'in owm kliamu
bir keye asp zanaatkar/a yneldii bir dnemde, Musasli gibi baka
lan, Kendo'nw tel/iketi yollanndan aydn/mnay arayarak sava ide
alinin peine dtler. de/lo/an ve ustalk smavlan olduka yaygm
d ve eskrim okullan giderek artyordu. Bwlann arasndan zellikle ikisi,
Itto okuluyla Yagyu okulu Tokugawa'lann gzetimi altndayd. Itto oku
lu kesintisiz bir Kendo retmenleri silsilesi yetitirirke1, Yagyu okulu za
manla Tokugawa brokrasisinin gizli polis kayna haline geldi.

KENDO
Japonya'nn Dojo ad verilen eskrim salonlan geleneksel olarak su
nak ve tapmaktarla ilintiliydi; ancak Musasli'nin yaam sresince yeni
ato kentlerinde birok okul kuruldu. Her daimyo ya da toprak aas hiz
mettilerinin eiti/ip oullanmn renim grebilecei bir Kendo oklm
destekliyordu. Kavgada bir Dojo ustas ya da rencisini yenerek nnil
arttmak, ve dolaysyla da adnn, kendisini ie alabilecek birinin kula
na ulamasn salamak, her ronin'in wnudyd.

Sanurai'lar keskin yz yukan don iki kl takariard bel/erine.

Uzun kl yalnzca danda kuanluken, ksa olan her zaman tanrd.
Eitimlerde genellikle tahta ve bambu kllar kullanlrd. Gerek gerek,
gerekse temrin (altma) kllar/a sk sk de/lolar ve dier silal dene
meleri yaplrd. Bunlar eskrim salonlannda, tapmak/ann nnde, sokak
larda ve ato surlannm iinde yaplr, del/olar taraflardan biri lene ya
da sakatlanana dek srdni" lrd; ne ki Musasizi'den bilka kuak sonra,
esnek bir bambu kl olan "slinai' ve sonra da takviye/i kl zrllan
kullanlmaya balanarak ineinme olasl bir hayli azaltld. Sanurai
her eit sila/la eitim gmekteydi: teberler, sopalar, kl/ar, zincir orak
lar ve dierleri. Gnmz Japonyas'nda da bylesi silallan kullanan
pekok geleneksel okl varln srdmektedir. Kendo'da usta/amak
14
 Resim 1: Bir ift kl - "Uzun Kl" ve "Yolda Kl''.
Kl Samurai'n ruhudur." Eski Japon klc ideal silahtr. Keskin ve gl ol
duundan, zrhlar elik glgelerin gzelliinde sergilenir. Kllar, gururlu sa
va kuaklarnn korunmasnda, binlerce yl srdrmlerdir varlklarn. Bu
nitelikte kllarn bir daha imal edilmesi olanaksz olduu gibi, baka ulusla-
rn silah koleksiyonlarnda da bir eierine rastlanmas olas dedir.

15
Resim 2: Tosei Gusuko tarz. Krmz
vernikli zrhn gs parasnda
Nichiren Budist tarikatna ait bir
yaz bulunmaktadr. "Namu Mioho
Renge Kiyo". Zrh 1800 dolaylarnda
monte edilmitir, ama 16. Yzyl
tarzdr.

16
iin kiinin kendini teslim etmesi, ikenceyi andran altmza/ara dayan
nas ve tehlike karsnda ll bir tutum izlemeyi renmesi gereklidir.
Ne ki, kl yolu yalnzca eskrim eitimi deil, sanurai sekinlerinin onur
dstunna uygun yaamakt. Sava Samurai'n gndelik yaamnn nluy
d, ve lmle gnlk bir sradanlk gibi yzlemesini bilmeliydi. Klla
yaam ve lmn anlam feodal Japon'un gndelik davrannda bulur
dt yansmasm ve gnlk hayatnda lm kararlca benimseyen, kl
ustas kabul edi/irdi. nsaniann sonradan kadim kl d gelenekleri
ni izleyileri, bylesi bir kavraya ulamak amacyladr; gnmzde da
hi Kendo iin caniamu vemekten saknnamaktadrlar.

KENDO VEZEN

Kl Yolu samurai'n, Tokugawa sistemini biimlendiren Konfys

felsefesi ve Japonya'nn Slinto dininden beslenen al/ak retisidir. Ka
nukura dneminden Muronacli dnemine Japonya'nn sava saray/a
n, samurai arasnda zalid Zen renimini tevik etmekteydiler, ve Zen sa
va sanatlanyla baaba gitmekteydi. Zen'de incelikiere yer yoktur, dan
dan eylerin gerek doasna ynelir. Tren yoktur, reti yoktur: Zen'in
dl, esas olarak kiiseldir. Zen'de aydmlanma davran deiiklii an
lamna deil, gndelik yaamn doasnn kavrannas anlamna gelir.
Van noktas, balangtr ve byk erdem, yalnlktr. Kendo'nun /to
Ryu ok/u Kiriotosli'nin gizli retisi yz kadar tekniin ilkidir. Bu re
ti, ''Ai Ucli", ya da karndaki seni bierken onu bimek'tir. Bu u nokta
da zammlamadr... jkesizliktir. Dmanna onur konuu olarak davran
mak demektir. Aym zamanda yaam terkedip, korkuyu safd brakmak
anlamna gelir.
lk teknik, sommcudur ayn zamanda, ve yeni balayan acemiyle s
ta ayn tanda davranr/ar. Bilgi, tamamlanm bir emberdir. Musasli'
nin ilk blmnn bal Toprak, Kendo ve Zen temellerini verir, son ki
tap, Boluk ise ancak hilik/e ifade edilebilen anlaya iaret etmektedir.
'
Kendo retileri, Zen rencisinin manz kald rktc szel saldnla
ra benzer. Ktku ve eziyet/erin saldns altnda, akl ve nlu girdaba kap
lan renci yava yava ustas tarafndan kavray ve anlaya latnla
caktr. Kendo rencisiyse, gecesini gndzne katarak lrsla alr, ty-
Be ember Kitab /2 17
ler iirperlici savaiann dehet dolu tekniklerini renir ta ki kl kl ol
maktan, hrs hrs olmaktan kana, ve her durnnun kendiliinden bilgisiy
ie donanana dek. lk, en basit reti aym zamanda en yce bilgi olur ve
usta yaln temrinlerine, gndelik ibadetine devan eder.

MIYAMOTO MUSASH/'NN YAAM! ZERNE

Shinnen Msashi No Kami Fujiwara No Genslin, ya da bilinen

adyla Miyamoto Musashi, 1584 ylnda Minasaka blgesinde Miyarno
to adl bir kyde dodu. "Musashi' Tokyo'nun gneybatsnda bir blge
nin ad, "No Kani" san blgenin soyluianna verilen ad, "Fujiwara" ise
bin yl ncesinin Japonya'snda nde gelen soylu bir ailenin adyd.

Musasli 'nin ata/an, Japonya'nn gneyindeki Kyuslu adasmda yaa

yan gl Harima airetinin bir koluyd. Bykbabas Birada Slokan,
Takeyama atosunun salibi Slinmen Iga No Kami Sudeslige'nin lizmet
lisiydi. Birada Sitokan efendisi tarafndan ok sevilirdi; sonradan onun
kzyla evlenmiti.

Musasli yedi yandayken babas Mwisai ya ld"i, ya da ocuu ter

kedip gitti. Annesi de lm oldwdan, Musasli, ya da ocukluk ady
la Ben No Suke'ye anne tarafndan bir ralip olan days bakt. Bylelikle
Musasli'nin ocukluu, Hideyosli'nin birletime seferleri srasmda id
dete teslim olmu ve mutsuz bir lkede, bir yetim olarak geti. Gl ira
desi ve yandan biiyk gsteren fiziiyle, frtnal bir genti. Kendo'ya da
ysnn isteiyle mi, yoksa kendi iddete yatkn doasmn itimiyle mi ba
ladn ilniyomz, ama daha onii yandayken bir kavgada birini ldr
dtii kaydedilmektedir. Bu, Shinto Ryu sava sanatlan oku/undan, kl
ve mzrak kullammnda usta/am Arina Kilei'ydi. ocuk adam yere
vmp, domlmaya aba/atlnda bana bir sopayla vurdu. Kilei kan kt
sarak ld.
Msasli'nin bundan sonraki yanmas, onalt yandayken Tadasli
ma Akiyama'y altettii karlama oldu. Bu sralarda evinden aynlarak
"Sava Hac" na balamak zereydi; bu llZlln sefer onun ok sayda ya
nmadan muzaffer kmas ve alt kez savaa katlmasyla srd ve niha
yet, akl arayn tamamlam olarak, elli yanda yer/eik/ie geti. O
18
 .-(':, . -}i
. .

.:.:
.. .

Resim 3:
Musashi'nin nl bir portresinin
onsekizinci yzyl uyarlamas. Bu
tutum "Happo Biraki" ya da "sekiz
yandan aklk" olarak bilinif. Bu
pozisyonda Musashi'ye saidracak
bir ak nokta yoktur.

19
 . ;fh:'?:i:.+Jf;.:;N, '' :;.t:
H:f.-
;
. .,)
.

. ,.
\

'

' .

' l' ,; ';

' . '
t .t.iit' '"'l t '
. '

' .t?,
.

Resim 4: Ayn portrenin bir baka uyarlamas.

20
 Resim 5: ki sopayla kl alan Musashi.
Japon ressam Kuniyoshi'nin e Sadaka! adl basklar dizisinden, 1848 do laylan

22
sralar benzer seferler/e lkeyi dolaan ok sayda ronin olmalyd, bunlar
dan bazlan Msashi gibi yalmz dolarken, kimileri de kendilerine sala
nan destekten yararlamyorlard; ancak hibirinin, bir nceki yzylda yz
kadar kiinin eliinde dolaan nl kl stad Tsukalara Bakuden'in
lsn tutturduu samlnamaktadr.

Musashi'nin layatmn bu ksm toplumdan ayn gemi, ve kendini

yalnzca Kl Yolu'yla aydmlanma arayma adamtr. Yalmzca mala
retini yetkinletimenin peinde, insanlktan kendi elleriyle kamutr ya
amm; km dondumcu riizgar/ama belenmi, tm Japonya'y dolayor
du; saianna hi dokmmuyor, evlenniyor, ve kendi renimi dmda ba
ka ler trl ite almay reddediyordu. Habersiz ve silahsz yakalanna
dka banyo kilvetine sinnedii, gnnn rezil ve sefilce old{,'l sy
lenmektedir.

Ieyasu'nw Hideyosli'nin yerine Japonya Shogw'luwa getii nu

Jarebede Musasizi leyasu'ya kar savaan Ashikaga ordusww safianna
katld. Yetmibin kiinin ld o feci gnden sa kabildi; yenik
den ordunun bir srek avyla katledilmesinden de.

Yimibir yamdayken, bakent Kyoto'ya gitti. Yoslioka ailesiyle ara

smdaki kan davasnn saJnesiydi buras. Yoshioka'lar kuaklar boyu As
likaga evinde eskrim Jocal yapm/ard. Sonradan, Tokugawa efendi
tarafndan Kendo renmesi yasaklanan aile, bundan sonra boyaycla
dnd, giinmzde de bu ile uranaktadr. Musasli'nin babas Muni
sai, birka yl nce Slogw Aslikaga Yoslipka tarafndan Kyoto'ya da
vet edilmiti. Mmisai, yetkin bir kl ustas ve ''jitte" -kl azlam ya
kalamaya yarayan bir dili olan demir bir cop- znamyd. ykye gre
Mwisai Yoslioka'lann yle dello edip ikisini kazanmt. Belki bu
aileye olan tutunmda bu olayn bir pay vard.

Aile reisi Yoslioka Seijiro kent dnda Msasli'yle ilk savaan ol

du. Seijiro gerek bir kl kuanmt, Musasli'nin ise yalnzca tahta bir
klc vard. Musashi iddetli bir saldnyla Seijiro'yu yere dn.ip yerde
valice dvd. Uaklan onu bir setiye iinde tadlar atoswa, utantan
samurai topuzmu kesti.
21
 Musashi bakentte gezimneyi srdrd, kentteki varl Yoshioka'lan
tedirgin ediyordu. kinci karde, Denshicliro Musashiyi dilelioya ard.
Musashi bir sava hi/esi olarak saptanan gn dello yerine ge gitti ve
kavgann balamasndan birka saniye sonra muanzun kafatasn tahta
klcyla yard. Denslichiro lmt. Ev bu kez de karsna Seijiro'nw
kk olu Hanshicliroyu kannay kararlatrd. Hansichim o sralar
henz ocuk saylrd; aniiiine gelmemiti tkla. Karlama pirin tarla
Ianna yakn bir am aacnn altnda olacakt. Musashi buluma yerine
zamanndan nce geldi, ve gizlenerek d'inannn gelmesini bekledi. o
cuk sava giysileri iinde ve ok sayda silal/ hiznetliyle birlikte kagel
di; bu kez Musasli'nin iini bitinneye kararlydlar. Musashi glgefie sin
mi, bekliyordu; tam akln bana devirip Kyoto'dan aynimaya karar
verdiine hkmediyorlard ki, birden aralanna frlayp ocuu biti. Son
ra, iki klcn birden ekerek liznetlileri yanp oradan uzaklat.

Bu korkutucu olaydan sonra Musasli Japonyay dolamaya bala

d; yaayan bir efsaneydi artk o. Kaytlarda, gnlk/erde, antlarda ve
Tokyo'dan Kyusluya halkn belleinde adma ve ustafnn yklerine
hala rastlanaktayz. Ymidokz yandan nce altm kadar yanmaya
ginni ve tmn kazanmt. Katld yanmalar ilkin, lmnden bir
kuak sonra, rencilerinin derledii bir kayt olan Nien Ki, ya da "ki
Cennetin Gnl"nde sralanmtr.

Yoshioka olaynn getii yl, 1605'de bakentin gneyindeki Hazo

in tapnan ziyaret etti. Burada Zen ralibi Hain Jnei'nin Nic liren tari
katndan rencisi Oku Howin'le karlat. Ralip bir mzrak ustasyd,
ama onu ksa, tahta klcyla iki kez alteden Msasliye uygm bir rakip
deildi. Musashi bir sre tapnakta kalarak kavga tekniklerini ince/edi, ra
hipler/e syleilerde bulundu. Howin ralipleri gf'i mzde de geleneksel
mzrak sava biimlerini izlemektedir/er. Kadim zamanlarda bugn ra
hip antamma gelen "Osho " szcnn, "mzrak ustas "n betinlenede
kullanlmas, ilgintir. Hain Jnei, bir Shinto Kendo stad olan Izuni Mu
sashi no Kami'nin rencisiydi. Ralip tapnak dnda, saaklann altn
da gizledii ha biim/i azl mzraklan kullamrd.
23
Resim 6: Musashi'nin dman Ganzeyemon'un kendisini diri diri halamay
tasarlad hamamdan frlayn betimleyen kanatl resim. Japon
ressam Kuniyoshi'den, 1836 do!aylar.
24
25
 Resim 7: Musashi'nin Echizen, Mino ve Hida blgelerinde bela olan dev
kertenkelelerden birini ldrmesi. Kuniyoshi'nin lkemizin Yzsekiz
Kalraman adl hasunlar dizisinden. 1834 dolaylar.
26
 Mtsasli Iga blgesindeyken Shishido Baik adl bir zincir ve orak
ustasna rast/ad. Slislido zincirini evirirken Musasli hanerini ekip
gsn yard ve iini bitinnek zere davrand. Kavgay izleyen renciler
Msasli'ye saldrdlar, ama o, on/an korkutarak drt bir yana kova/ad.

Edo'da Muso Gonosuke adl bir sava Musasli'yi ziyaret ederek

onu duelloya ard. Musasli yay yapmak zere bir dal yontuyordu, Go
noske'nin ansm kabul ederek donldu, kestii ince denei kl ola
rak kullannaktayd. Gonosuke iddetle saldrd ama Musasli ileri don
bir adn atarak elindeki deneiGonosuke'nin kafasma indirdi. Gonosu
ke uzaklat.

Izumo blgesinden geerken Matsudaira efendiyi ziyaret edip en gii

lii Kendo uzmanyla dnek istediini bildirdi. Izumo'da pek ok iyi
strateji uzman vard. kibuuk metre uzwlumda altgen bir tahta de
nek kullanan biriyle karlamasna izin kt. D' aanm ktphanesi
nin balesinde yaplacakt. Musasli iki tahta kl kullanyord. Samu
rai' ktphane verandasnn iki ahap basamandan yukan don k9va
lad, ikinci basamakta yzne saldrd, bunu savutumaya abalarken
iki kolma birden vurd. Toplanan lizmetlilerin akmlna karm Mat
sudaira aa Musasizi'den kendisiyle dnesini istedi. Musasli aay n
ceki gibi ktphane merdivenlerinden yukan zorlad, klcyla kararl bir
hanle yapmaya kalklnda da, Musasli klcna bir "Ate ve Ta
Hamlesi " damesi indirerek ikiye bld. Aa yenilgiyi kabullenerek ba
m ne edi, Musashi bir sre yamnda kalarak ona hocalk etti.

Musasiz 'nin en iyi bilinen dellosu, Keiclo'nm onyedinci yl,

1612'de Bunzen blgesindeki Ogura'da olmutur. Manz uu srasnda
krlangcn kuynk hareketlerinden esinlendii iin Tsbame-gaesli, ya
da "krlang karlamas" ad verilen gl kl tekniini gelitimi
olan Sasaki Kojiro adl gen adamd. Kojiro, blgenin aas Hosokawa
Tadaoki'nin lizmetindeydi. Musasli Hosokawa'nn Jizmetkartanndan
babasnn eski bir rencisi, Nagaoka Sato Okinaga araclyla Kojiro'y
la di' mek iin izin istedi. Ertesi sabal saat sekizde Ogura'dan birka
mil uzaktaki bir adada yanmalan iin izin verildi. O gece Musasli ken
di bonnandan aynlarak Kobayashi Taro Zaenon'w evine tamd. B,
27
Msashi'nin. Kojiro'nun tekniinden rkerek kat yolunda sylenti/ere
yolat. Ertesi sabah Musashi adada toplanm grevlilerden bir haberci
gelene dek uyanamad. Kalkt, ykanmas iin getirdikleri suyu iip don
ca kynn yolunu tuttu. Sato adaya don krek ekerken Musasli kimo
nosunun yenlerini balamak zere kattan bir iplik yapt, yedek krekten
de tahta bir kl imal etti. Bnlan tamamladktan sonra da, dinlennek
zere uzand.
Sandal dii yerine yanarken Kojiro ve bekleyen dier grevliler
taranmam salan bir havluya san/, garip bir haldeki Musashi'nin san
daldan atlayarak uzun tahta kiirei havada saliaya saliaya dalga/ann ara
sndan kyya, dmanna don kotum grdler hayret/e. Kojiro Bi
zen'li Nagamitsu'mm imalat olan klcn ekip kmn bir yana frlatt.
Musasizi klcn bir yannda kavram, ona dont koarken, "Buna ank
ihtiyacm olmayacak," diyordu. Kojiro ilk hamleyi yaparken Musashi ne.
dalp krei Kojiro'mm kafasna indirdi. Kojiro yere yklrken klc Mu
sashi'nin bandaki havluyu ve paral eteini biti. Msasli Kojiro'nm
dunmmu dikkate alp sandalna dont kou kopannadan akmlktan
donmu grevlileri bayla selamlad. Baz kaynaklar Musasli'nin Koji
ro'yu ldrdkten sonra krei elinden frlatp birka adn geriye don
koarak her iki klcn birden ektiini ve bir barlyla bwlan yerdeki
dmamna don savurdumu kaydetmektedir/er.
Bylelikle Musashi dellolannda bundan byle gerek kl kullan
maz old. Yenilmezdi, ve o andan itibaren kendini Kendo yoluyla yetkili
kavray aramaya verdi.
1614 ve 1615 yllamda iki kez sava ve kuatma yaama olanam
buldu. Ieyasu Ashikaga ailesinin destekilerinin bakaldrarak ele geir
dikleri Osaka kalesini kuatmt. Musaslri hem k hem de yaz sefalerin
de Tokugawa'nn glerine katlarak, genliinde Seki ga H ara'da yamn
da arptklanna kar savaa katld.

Kendi yaz/anna gre 1634'de, elli ya da ellibir yamda stratejiyi

kavrad. Yolculuklan srasmda Dewa blgesinde rast/ad, ocuk, manevi
olu Iori'y/e birlikte o yl Ogura'ya yerleti/er. Msashi bundan sonra
Kyushu adasmdan Ji aynlnad. Hosokawa evi, Higo blgesindeki Ku
mamoto atosunw buynna gemiti ve Bunzen'in yeni aas Ogasawa-

28
ra'yd. Iori Tadazane'nin ordusu, 1638 Slimawara ayaklanmasnda Hris
tiyan/ara kar arprken Ogasawara Tadazane'nin yamnda yzba nit
besiyle savamaya balad, bu srada Musasizi ellibe yalamdayd. G
ney kesimindeki toprak aalan Tokgawa'lara her zaman karydlar ve
bu rda yabanc gler ve Japon Hristiyanlanyla ibirliine girdiler.
Musasli, Hristiyan/ann katliama uratld Slimawara'da kumay leye
tindeydi. Bundan sonra Ieyas Japonya'mn kaplam yabanc/arta ler
trl temasa kapad ve kaplar ikiyz yl ak m bir sre kapal kald.

Ogura'da alt yl geiren Musasli Kumanoto atosmm Hoskawa

efendisi Churi tarafndan davet edildi. Ouri aayla birka yl kald; za
namn bildiklerini reterek ve resim yaparak geiriyordu. 1643'de "Rei
gendo" ad verilen maarada inzivaya ekildi ve burada, 19 Mays
1645'deki lmnden birka hafta nce rencisi Teno Nobuyuki'ye li
tabef\Go Rin No Sho'y kaleme ald.

Resim 8: Kumamoto atosu (restore edilmi hali).

Musashi burada Hoso kawa Efendi'Bir. konuu olarak birka yl yaad.
29
 <\ J
.', 1
. ...
'

'.
4f,

,U{

Resim 9: Musashi'nin yaamnn son iki yln geirip

Be enber Kitab 'n kaleme ald Reigendo maarasnn az.

30
 Resim 10: Tahta direkteki yazda
"Miyamoto Musashi Hoca'nn Mezar" denmektedir.
31
 Musasizi Japonlarca "Kensei': yani "Kl Piri" kabul edilir. Go Rin
No Slw hem sava stratejisi, hem de tekil dv tekniklerini ayn biimde
ele aldndan, her Kendo kaynakasmn temel kitab saylmaktadr. Ki
tap bir strateji tezi deildir; Musasli'nin szckleriyle, "stratejiyi ren
mek isteyenler iin bir relber"dir ve Jer rehberde olduu gibi, ierii ren
cinin kavraynn tesindedir. Kii kitab tekrar tekrar okduka, sayfala
nnda giderek daha fazlasn bulur. Musasli'nin son istei, katettii yolun
_ ,
analtandr. Yimisekiz-yimidokuz yalanndayken, bir sava olarak g
cnn zirvesindeyken yerleip bir okul kumay, bylelikle baandan ba
anya komay sememi, kendini dala yom bir biimde almalanna
vemitir. Yaanmn son gnlerinde dahi, Hosokawa aann yanndaki
rahat yaamna yz evirip, dada bir naarada yalnz ve tefekkiir iinde
yaanay yeleniti. Bu acmasz, dikbal adamlll yaam, kukusuz
son derece alakgnllce ve drliste gemitir.

Musasli, "Strateji Yolu'nu kavradnda," diye yazyordu, "anlayama

yacam hibir ey kalmayacaktr." Ve yine, "Yolu hereyde greceksin. "
Gerekten de bir sanat ve zanaat ustas olmutu; ini resimlerinde baya
ptlar yaratt, bu yaptlar, Japonlarca pekok ressamlll yaptlanndan da
ha stn tutulmaktadr. Yaptlan arasnda karabataklar, balklar, Slin
to tmns Hotei'nin tasvir/eri, ejderha/ar, iek/i kular, plak dall bir
aaca konmu ku/m; Darnma (Bodlidlama) ve dierleri yeralmakta
dr. "Senki " (Sava Ruhu) adl yaplmdan da grli/ebi/ecei zre, iyi bir
!attatt. Bdist ilah Fudo Myoo'mm tahtadan oyulma bir Jeykelcii,
zel bir koleksiyanda yeralmaktadr. Bir Kwannon leykelciliiyse yakn
zaman nce kaybolnutur. Metalle de alm, kendisinin ardmdan 'Wi
ten" imzasn kullanan bir kl yapnclan okulunu kumutur (aaya
baknz). iirler yazp arklar besteledii de sylenmektedir, ama bunlar
gnmze ulaamamtr. Aynca, Slogm Ienitsu tarafmdan Edo atasu
na gnein dou resimiemek/e grev/endirildii de anlatlmaktadr.

Resimlerini kimi zaman "Musasli " mlrliyle dangalam, bazen de

yazarlk ad (Niten "'i kullanmtr. Niten "ki Cennet " anlamna gelir ve
kimi yazarlarca her iki elinde ykan kaldrd kliiara iaret ettii ileri

32
siin"ilntiir. Baz yerlerde "Niten ryu' baka yerlerde de !'Ennei ryu " (te
miz enber) ad verilen okullar oluturdu.

"Tiim mesleklerin Yol/mm ince/e, " diye yazyordu, kukusuz, yapt

da bu olmutur. Yalmzca byk kl iistadlam deil, ralipleri, stratejist
leri, sanatlan ve zanaatkiirlan da inceleyip, bilgilerini srekli gelitime
ye, geniletmeye aba/ad.

Musasli Kendo 'nw eitli ynleri zerinde acemile1in balang dii

zeyde, Kendo ustalamwsa dala yksek bir dzeyde okuyabilecei tarz
da irdelemitir. Bu yalnzca askeri strateji iin deil, plan ve tak tiklere
gereksinin duyulan ler alan iin gereklidir. Japon iadamian Go Rin No
Sho'yu i uygulamalannda bir rehber olarak deerlendimi, sat kan
panya/amu aske1i harekatlar gibi planiayarak aym eneljik ylltenlere .
bavumulardr. Tpk son derece acmasz bir adam gibi gzken, ama
dnte bir ideali mantksal olarak izleyen Musasli gibi, baan/ ia
danlan da, pekok kiice vicdansz olarak deerlendirilnektedir.

Dolaysyla Musasli'nin yaam onaa sava alanlanyla olduu

kadar, yiminci yzylla da ilintilidir ve yalmz Japon ltswa deil, tiin
uluslara seslenir. Samnn temel esinini "alakgnll/iik ve zorlu al
ma" olarak zetlemek mmkndr.

VIC TOR HARRIS

Be ember Kitab /3 33
 i

..

1J .
h.
r

;

.

:
r:
-1. fi "
1
, fo,.' ...
j
,

.
"'

. t ' b

J'
1'
r. i ,
i
\.J
A)

i'y : { Ifi t
;AJ J
Resim ll:
Musashi'den ini mrekkebiyle yedi

l
talih tanrsndan biri olan Hotei izimi.
Hotei'nin, tm varn younu ieren bir
uval srtnda, ve bir asa elinde, tm
lkeyi dolaan inli bir rahip olduu

1
sylenir. "Hotei O sh u" ( uval ve asal
rahip) olarak tannmtr. Muronachi
- 1390-1600 aras- dneminden bu

.. .(,.
yana, bir btnlk grnm olan
Hotei, pekok Zen resim okuluna konu
.
nlmutur. zerindeki iir, Kyoto'daki
;:
.
l Tenryuji tapnann 207. barahibi
' . .. .. . . . tarafndan yazlm, Musashi'nin
resmini ven bir arkdr. iir yledir:

Rahip yana kendini unutmu.

le vakti, iki eli zerinde uyukluyor,
uval ve asa dncelerinin dnda,
Cenneti dlerken bir lk bile
uyandramaz onu.
Kensan ge yano zuiensli san.
34
 -- ;: ;:- -: : t
'.'.
..
.. _,
..... -

Resim 12:
Musashi'den, kularn kavgasn
izleyen Hotei, ini mrekkebi.

35
Resim 13: Musashi'den bir kl muhafazas. Desende bir yayn balyla bir
sukaba betimlenmitir.
Resim 14: Musashi'den, bir kl muhafazas.
Resim 15: Musashi'den metal bir kl kn. Desende ayn sudaki avkna uza
nan uzun kollu bir maymun betimlenmektedir.
36
 .'

Resim 16 a:
Musashi'den, erik aacnda gvercin,
ini mrekkebi.

37
 Resim 16 b: Gvercinden detay.

38
 Resim 17 a ve b:
Bir ift paravan. Desenler Musashi'ye aittir.
39


....-.,.: >

.. . .

. ' r!

Resim 18:
.
Musash'den daldaki rmcekkuu.

40
Resim 19:
Musashi'den karabatak, ini mrekkcbi.

41
 ;_=;: :c:
.::: r;: . . -'.
,.t-. '; llir{
:ITI'r..
.

. ' '

Resim 20: M usashi'nin "Senki" (Sava Ruhu) yi betimlcycn hatt.

Hatta "Ay, souk rmaktaki ayna" denmektedir.
Resim 21: Musashi'den Daruma (Bodidharma) izimi, ini mrekkebi.

42
Resim 22:
Musashi'den Fudo Myoo, tahta oyma.
Fudo (Kmltsz) rkn yzl tarafsz
yarg ve ktln cezalandrcsdr.
Sa elinde ktl balamak zere
bir ip, sol elinde de bir klla
alevlerin ortasnda oturur. Burada
Fudo "In" (Yin) ya da "Hasso"
(sekiz evre) olarak bilinen Kendo
tutumuyla, klcn iki eliyle kavramtr.

43
BE EMBER KTABI
GO RIN NO SHO
Miyamoto Musashi

45
GRl

Ni Ten Ichi Ryu denilen strateji 1 Yolu'nu2 yllardr retiyorum

ve imdi ilk kez yazl olarak aklayacam. Kanei'nin yirminci ylnn
(1645) onuucu aymn ilk on gn iindeyiz. Gkyzne3 sayg sunmak,
Kwannon'a4 dua etmek ve Buddha'nn nnde secdeye varmak zere
Kyushu'da Higo Twato'su dana ckildim. Harima blgesinden sava
Shinnen Musashi No Kami Fujiwara No Genshin'im ve altm yan
daym.

Yreim, genliimden beri strateji Yolu'na eilim duymaktayd.

lk delloma on yamdayken giriip Shinto okulundan bir stratejisti,
Arima Kihei'yi5 altettim. Yetkin bir stratejist olan Tadashima Akiya
ma'y yendiimde, onalt yandaydm. Yirmibir yanda bakente gidip
ok eitli stratejistlerle karlatm ve hibir dmde yenilmcdim.

Bundan sonra blge blge dolap eitli okullardan stratejistlerle

karlatm ve altm kadar de girmeme karn hibirini kaybetme
dim. Bu, on iHi yirmisekiz-yirmidokuz yaiarm arasnda oldu.

(1) Strateji : "Heiho" askeri strateji anlamna gelen ince kkenli bir szck

tr. "Hei" asker, "Ho" ise yntem ya da biim anlamna gelir.

(2) Yol : Yo Japonca okunuta "Michi", ince'de ise "Do" olarak okunur.
ince 'Tao" ya denktir ve savann tm yaam, klca ball, Tokuga
wa sisteminin Konfys esinli brokrasisindeki yeri anlamna gelir. Koz

mosa alan yoldur; sanat ya da rahibin uymas gereken bir dizi etikten
ok, Yol'u gsteren Tanr'nn kutsal ayakizleridir.
(3) Gkyzne sayg : 'Ten" ya da gkyz Shinto dini anlamna gelir. -ki ka
rakteri, "Kami" (Tanr) ile "Michi" (Yol)'yi birletiren- Shinto Japonya'nn
eski dinidir. Shinto'da pek ok ilah, elik ve maya, yer ve sanayi vd. tanr
laryla, i mparatorluk soyunun atalar olan ilk tanrlar vardr.
(4) Kwannon : Budizm'in merhamet tanr(a)s.
(5) Arima Kilei : Shinto okulundan. Bkz not 15.
46
 Otuzuma geldiimde, gemiime bir gz attm. nceki zaferle
rim, stratejide ustalam olmamdan kaynaklanmyordu. Belki doal
bir yetenek, ya da yazgmn buyruuydu, ya da baka okullarn stratejile
rinin zaaflar nedeniyleydi. Ondan sonra gece gndz ilkeyi aratrma
ya koyuldum ve elli yama geldiimde, strateji Yolu'nu kavradm.

O gnden bu yana da herhangi belirli bir Yolu izlemeden yaa

dm. Ve strateji sayesindedir ki sanatlarm ve yeteneklerimi hayata ge
irebildim - ve tm bunlar bir hocamn yolgstericilii olmakszn yap
tm.6 Bu kitab kaleme alrken Buddha yasasndan, Konfys'n re
tilerinden, eski sava gnlklerinden ya da sava taktiklerine ilikin ki
taplardan yaradanmadm. Fran elime alp Gkyz yolu ve Kwan
non'da yansd ekliyle Ichi okulunun gerek ruhunu7 aklamaya ko
yuldum. Onuncu ayn onuncu gnnn gecesi, kaplan saatindeyiz. 8

(6) Tm bunlar bir hocann yolgstericilii olmakszn yaptm: Muromachi

dneminde kurumsallam sanat gelenekleri, derece, ehliyet ve kdem sis
temleri vard, bunlar Tokugawa brokrasisinin ynetinlinde srdrlm
ve olaslkla daha da kat bir biimde uygulanmtr. Musashi eitli okul
larda eitli sanatlar renmi ama aydnlanmasndan sonra kendi reni
mini yrtm ve geleneksel rehberlikten ayrlmtr. Boluk kitabndaki
son szckleri yledir: "Bundan sonradr ki eyleri geni anlamyla dn
meye balayacak, Boluu Yol olarak kavrarken, Yol'un da Boluk oldu
un u greceksin."
(7) Ruh : "Shin" veya "Kokoro", ''yrek", "can" ya da "ruh" olarak evrilmitir.
Duygulanm, tarz olarak da anlalabilir. "Kl samurai'n candr," skca
sylenegelen bir deyitir.
(8) Kaplan saati : Yllar, aylar ve saatler, eski in Zodyak zaman sistemine
gre adlandrlmtr.

47
48
TOPRAK KTABI

Strateji savamn zanaatdr. Komutanlar bu zanaat hayata geir

meli, birlikler, bu Yol'u bilmelidir. Gnmz dnyasnda stratej i Yo
lu'nu gerekten anlayan sava yoktur.

eitli Yollar vardr. Buddha'nn yasasyla sclamct Yolu, ogren

mc yolunu ynlendiren Konfys Yolu, bir tabibin saaltna Yolu, oza
run Waka9 yolu, ay, 10 okuluk, 1 1 ve daha pekok sanat ve beceri var
dr. Herkes eilim duyduunu uygular.

Savannki ise ikili kalem ve kl Yolu1 2 olduu ve her iki Yola

(9) Waka : Otuzbir heceli iir. Szck "Japonya'nn arks" ya da "Uyumlu

ark" anlamna gelir.
(10) ay : ay iimi, tpk klla d gibi, okullarda renilir. zde kk
bir odada, birka kii arasnda yaln, ince kurallara dayal bir ayindir.
( l l) Okuluk : Yay Nara ve Hcian dnemlerinde samurai'n esas silahyd, k
l sonradan n plana kmtr. Okc;uluk da ay ve kl gibi bir ayin ola
rak uygulanr. Sava tanrs Hachiman sk sk bir oku olarak betimlcnir
ve yay, tanrlarn gereleri arasnda ska rastlanan bir silah tr.
(12) Kalem ve kl : "Bunbu Ichi" ya da "Kalemle klcn uyumu" fral hatlar
da ska betimlenmitir. Tokugawa dneminde gen erkekler yalnzca
ince klasikierin yazm ve kl oyunlarnda eitilirlerdi. Kl ve kalem,
Japon soylularnn yaamn doldururdu.
Be ember Kitab /4 49
da eilimi olmas gerektii sylenir. Bir insann doal bir yatknl
yoksa dahi, Yol'un her iki kesimine de sk sk sarlmakla sava ola
bilir. Genelde sylemek gerekirse, savann Yolu lm kararlca ka
13
bullenitir. Grev bilinci ya da utan nedeniyle yalnzca savalarn
deil, rahiplerin, kadnlarn, kyllerin, ve daha aa insanlarn ld
doru olsa da, bu farkl bireydir. Sava insanlar altetme zerine
temellenen strateji Yolu'nu rendii iin, farkldr. Kiilerle kl d
trrken ya da savalara katlrken, kendimize ve efendimize 14 g
ve n kazandrabiliriz. Stratejinin erdemi budur.

( 13) lm karafca kabulleni : Bu fikir, Yamamoto Tsuunenori ve Nabeshi

ma Han ya da gnmz Saga'sndan birka samurai'n onyedinci yzyl
da yazd Ha Gakure ya da "Gizli Yapraklar" da aklanan felsefede
zetlenebilir. Tokugawa'lar ynetiminde Konfys esinli sistemin dayat
lan mant samurai arasnda istikirar salamt, ama ayn zamanda Bus
hido'nun kimi ynlerinin zaafa uramasn da getirdi . Gerek samurai,
gerekse komutanlarn disiplini gevedi. Yamamoto Tsunenori yllarca Na
veshirna Han'n aas Mitsushige'ye danmanlk yapmt ve efen disinin
lm zerine, geleneksel tarzda ailesiyle birlikte intihar etmek istemiti.
Bu tr intihar yeni yasalarla kesinlikle yasaklanm olduundan, Yama
moto znt iinde Nabeshirna Han'n snrna ekildi. Burada ayn du
rumda birka kiiyle karlap, birlikte Bushido'nun k olarak gr
dkleri bu duruma kar bir at kaleme aldlar. Eletirileri, Mushido'
nun yaam sresi iinde Japonya'nn deien yz konusunda aydnlatc
dr: "Bir sava iin, savann Yolu'na (Bushido) bal kalmaktan ba
ka yol yoktur. 'Savann Yolu nedir?' sorusunu abucak yantiayabile
cek pek az kimse vardr. nk onu yreklerinde bilmemektedirler. Bun
dan, Savann Yolu'nu uygulamadklarn grebiliriz. Savann Yolu'y
la lm kastedilmektedir. Yaamla lm arasnda bir seim szkonusu
olduunda, lm semek demektir. Bundan fazla bir anlam ifade et
mez. eylerin iine nfuz edebilmek, kararl olmak, demektir. 'Niyetlerini
gerekletirmeden lmek, yararszca lmek demektir,' gibi deyiler, g
sz Kyoto, Osaka Bushido'suna zgdr. Yaam ve lm seenekleriyle
kar karya kaldklarnda, zgn plana uyma konusunda kararszdrlar.
Yaamay herkes ister. Akllarnda hayatta kalmay bulundurarak kuram-
50
 lar oluturuyorlar. 'Niyetinde baarya ulamayan kiinin yaamuya de
vam etmesi korkaklktr,' deyii kalpsiz bir tanmdr. Yenilince lmenin
ie yaramaz bir lm olduAunu ileri srmek, deli bir grUtUr. Bu utnn
verici birey deAildir. Savann Yolu'nda yaplabilecek en nemli eydir.
Ruhunu sabahtan akama doAru tutup lm fikrine ulabllirsen, lm
de kararl olabilirsen, ve kendini bir ceset olrk grebilirsen, ve byle
likle de Savnn Yolu'yla bUtUnlecbilirsen, yaamdan yenilgi olasll
olmadan geebilir, grevini tam olarak yerine getircbllirsin.
"HizmetkAr, efendisinin ii konusunda drste dUUnmclidir. By
lesi bir kii, yetkin bir grcvlidir. Bu evde mkemmel ccntilmen kuakla
r yetimitir ve scak sevecenlikleri hepin1izl... tUm utalarmw derinden
etkilemitir. Bunlar bedenlerini ve ruhlarn efendileri iin teslim etmek
ten ekinmezlerdi.
"Dahas, evimiz bilgelik ve teknik beceri bakmndan da yctkindlr.
Bu, bizim yararmza kullanlabilse ne bUyk mutluluk olur.
"En esneklikten uzak, tU mUyle yararsz bir adam dahi, yalnzca efen
d isinin refahn dnmekle yetinsc, baka hibir ey yapmasa da, gveni
lir bir hizmetkAr olur. Yalnzca bilgeJiAin ve teknolojinin pratik yararlar
n dnmek, bayaAlktr.
"Baz insanlar apansz esinlere aktrlar. Bullarysa hzl dUnc
mez, uzun uzadya dUUndUkten sonra yanta varabllirlcr. Konunun ru
huna indiAimizde, insanlarn doAal yatknlklar farkl du olsa, Drt Ant'
gznnde bulundurarak, dUUncen kendi refahnn Uzerine kttnd.,
onu atlnda, dnceden buAmsz olan bilgelik kar ortaya. eyleri de
rinlemesine dnen kii, gcleccAi dikkatle gznnde bulundursa da,
genellikle kendi refahn dUUneccktir. Bylesi kt dnmenin sonu
cunda da yalnzca kt eylemlerde bulunacaktr. Aptal insnlrn oQu
nun kendi refahlarndan tesini dnmeleri ok zordur.
"Dolaysyla, bir ie giritiAinde, balamadan nce niyetlerini Drt
Ant zerinde topla ve bencilliAi ardna koy. O zaman brszlla uAra
yam87.sn .
"Drt Ant : Sava Yolu'na ilikin olarak sla ge kalma. Efcndine
yararl ol. Ebeveynlerine saygl ol. Sevginin ve zntnUn tesine ge:
insann iyilili iin varol.
(14) Efendimiz : Kendileri iin dAUmek zere samural altran daimyo'ya
gnderme (bir nceki nota baknz.)

s
Strateji Yolu

in'de ve Japonya'da Yol'un uygulayclar "strateji ustalar" ola

rak bilinir. Savalarn bu Yol'u renmesi gereklidir.

Son zamanlarda dnyada stratej ist olarak geinen insanlar km

tr ortaya, oysa bunlar genellikle eskrimcilerdir. Hitachi blgesindeki
Kashima Kantori tapnaklarnn15 bekileri tanrlardan aldklar ders
lerle bu reti zerinde temellenen okullar oluturmu, ve lkeden l
keye dolaarak insanlar eitmilerdir. Stratej inin son zamanlarda ka
zand anlam, budur.

Eski zamanlarda strateji On Yetenek ve Yedi Sanat arasnda, ya

rarl bir uygulama saylrd. Sanat olduu kesindi, ama yararl bir uygu
lama olarak yalnzca eskrimle snrlandrlm deildi. Eskrimin ger
ek deeri, eskrim tekniklerinin snrlar iinde grlmemelidir.

Dnyaya baktmzda, satlk sanatlar grrz. nsanlar kendi

benliklerini satmak iin gereler kullanmaktadrlar. Fndk ve iekte
olduu gibi, fndk, iekten daha az deerli addedilmeye balamtr.
Benzer ekilde, stratej i Yolu'nda, Yol'u retme ve renme, iein
amasn hzlandrmak zere, tekniin renklendirilmesi ve sergilenme
siyle ilikilidir. "Bu Dojo''dan ve "O Dojo"dan 16 szediliyor. Kar pein
de kouyorlar. Bir zamanlar biri, "Olgunlamam stratej i znt kayna
dr," demiti. Bu, doru bir deyiti.

( 15) Koslima Kant01i tapmaklan : zgn Kendo okullar Shinto tapnaklarn

da korunan geleneklerde bulunabilir. Okul atalarnn ou , Kashima ve
Kantori tapnaklarnn hiila bulunduu, Tok-yo yaknlarndaki Kanto bl
gesinde gmldr. Musashi'nin on yandayken ldrd samurai,
Arima Kihei, tapnaklara bal Shinto okulundan bir kl dsyd.
Yagu okulu, Kashima tarzndan tremiti. Shinto, gndelik yaamda bir
sanayi diniydi, ve Kashima ve Kantori tapnaklarnda tapnlan Sava
Tanrlar'na, Shinto okulunun gndelik uygulamas olarak bugn de tap
nlmaktadr.
( 16) Dojo : "Yol yeri", bireyin renildii yer anlamna gelir.
52
 nsaniann hayattan geip gitmeleri drt Yol'dan17 olur: soylular,
iftiler, zanaatkarlar ve tacirler.

iftinin Yolu. Tarm aralar kullanarak mevsim deiikliklerini

izler ve ilkbahardan sonbalara dnm izler.

kinci yol, tacirin yoludur. arap imalcisi malzemesini toplar ve

hayat m kazanmak iin onlardan yararlamr. Tacirin yolu daima kazan
salayarak yaamaktr. Tacirin Yol' u, budur.

nc olarak, kendi Yol' unun silahlarn tayan soylu sava ge

lir. Savamn Yol'u, silahlarnn erdeminde ustalamaktm Bir soylu ki
i eer stratej iden holanmyorsa, silahlarnn yararn da dcerlcndirc
meyecektir; dolaysyla, bundan biraz zevk almas gerekmez mi?

Drdnc olarak zanaatkarn Yol'u gelir. Marangozun yolu18 ken

di aralann kullannada yetkinlemek, ncelikle plamn geree uy
gun llerde kartp, sonra iini plana uygun olarak yrtmesinden
geer. Soylu kiinin, iftinin, zanaatkann ve tacirin drt Yol'u bunlar
dr.

Marangozun Yol'unun Stratejiyle Kyaslannas

Marangozlukla kyaslama, evlerle bantlar araclyla olur. Soy

luluun evleri, savalarn evleri, Drt ev19, evlerin yklmas, evlerin
ykselmesi, evin tarz, evin gelenei, ve evin ad. Marangoz yap iin
bir ana plan kullamr, strateji Yol'u da bir sefer plamna sahip olmas

( 17) Dtt Yol : Japon toplumundaki drt snfn aklamas iin n gilizce ye e
'

virenin nszne bkz.

(18) Marangoz : Japonya'da, Musashi'nin d iumundan birka kuak nce ya
plmaya balanan byk atolarn duvarlar dnda btn yaplar, ahap
tl. "Marangoz", mimar ve inaat anlamna gelmektedir.
(19) Dn ev : Heian dneminde Japonya'y yneten Fujiwara ailesinin drt
kolu vard. Ayrca d rt deiik ay okulu vardr.
53
hakmndan bunu andnr. Eler sava sanatn #renmek istiyorsan, bu
kitab iyi incele. Hoca igneye, j!rcnci iplij!c benzer. Srekli altrma
yapmalsn.

Marangozba gibi, komutan da dol!ann kurallarn, lkenin kural

laru ve evlerin kurallarm bilmelidir. Ustabarun Yol'u, budur. Ma
rnngozha kuleterin ve tapnaklarn mimari kuramn, saraylarn plan
larn bilmeli ve evleri ykseltmek iin iiler kullanmaldr. Marangoz
20
bann Yol'u, bir sava evinin komutann n Yol'una benzer.

Evlerin i natnda, ahap seimi yaplr. Dardan grlen stunlar

da dUt., hudaksz kereste, i stunlardaysa dz ve az hudakl kereste
21
kullanlr. Eikler, kap lentolar, kaplar ve srme kaplarda , pek
sallam olmasa da, e n gzel grnl kereste kullanlr. Sudakl ve
yamru yumru da olsa, satlam keresteler inaatta daima gzle grlme
yen yerlerde kullanlabilir. Gsz ya da hudakl kereste ise, nce iske
le kurulurken kullanlr, sonra da yaklr.

Marangozba adamlarna grev daj!lmn yeteneklerine uygun

obrak yapar. Demecilcr, srmc kap imalatclar, eik ve lento usta
lun, tavan iileri gibi. A yetenekli olanlar zemin kirilerini yerleti
rir, yeteneksizler de takaziar yapar ya da baka ilerle urar. Egcr
marangozba adamlarn iyi tanr ve yeteneklerine gre kullanrsa, or
taya kan eser, gzel olacaktr.

Marangozbu adamlarnn yetenek ve snrlarn gznnde bulun

durmal, srekli aralarnda dohmah ve akla aykr hibir ey isteme
melidir onlardan. Moral ve ruh durumlarn izlemeli, ve gerektiinde
cesaret verici olmay bilmelidir. Stratej i ilkesinde de durum byledir.

(20) Snvar i : Tarihinin bUyk biUmUnde Japonya zerinde denetim sahi

bi olan sav uilelerin, her birinin kendi komutan olan, zel ordular
bulunm kt yd .
(21) SiJI?nt kop/ar : SUrme kaplar, portatif duvar ve kepenkler Japon mima
riliin de ska kullanlm gelerdl. Portatif nhnp kepenkler penccrelere ge
celeri ya da kt h avalrda tuklrd.

54
Strateji Yolu
22
Marangoz, tpk asker gibi, kendi aralann kendi biler. Malze
mesini ara kutusu iinde yannda tar ve marangozbann talimat al
tnda alr. Kaznayla stunlar ve kemerleri yapar, planyayle deme
tahtalann ve raflan biimlendirir, incecik kafesler aar, oymalar ya
par ve ustalnn elverdiince temiz ve ince alr. M arangozlarn h
neri budur. Marangoz ustalap da lleri anlamaya baladnda, ba
marangoz olur.

23
Marangozun baars, iyi kesen aletleriyle, kk sunaklar, yaz
masalan, masalar, kat fenerler, ekmek tahtalar ve kp kapaklar ya
pabilmesidir: Bunlar marangozun uzmanldr . Ayn durum askerler
iin de szkonusudur. Bunun zerine uzun uzun dnmen gerek.

Marangozun baans eserinin arpk urpuk olmamasnda, mente

elerin birbirini tutmasnda, ve ularn birbirine denk dmesindedir.
Bu, iin en nemli yandr.

Eer bu Yol'u renmek istiyorsan, bu kitapta yazlanlar bir bir

ele al. Yeterince aratrma yapmalsn.

Bu Strateji Kitabndaki Be Kitabn Anahatlar

24
Yol be kitap halinde gsterilmitir, bunlarn herbiri farkl bir

(22) Marangoz, tpk asker gibi kendi aralarn kendi biler : Japon kllarnn
bilenip cilalanmas bugn yalnzca uzmanlarca yaplan bir itir, ama bu
sanat savalar anda daha yaygnd. Eer bir kl iyi cilalanmamsa ve
az iyi bilenmemise, ok keskin bir silah dahi olsa, iyi kesemez.
(23) Kk sunaklar : Her Japon evinde Shinto tanrlarna ayrlm kk su
naklar bulunur.
(24) Be kitap : Go Rin No Sho be ember kitab anlamna gelir. Hu dizm'in
"Go Dai''y (Be Bykler), kozmosu oluturan be unsurdur: toprak,
su, ate, rzgar ve boluk. Budizm'in "Go Rin"i (Be ember) insan be
deninin be ksmdr: ba, sol ve sa dirsekler ve sol ve sa dizler.
55
 25
yne ilikindir. Bunlar Toprak, Su, Ate, Gelenek (Rzgar) ve Bo
luk26'tur.

lchi okuluro asndan stratej i Yol'unun gvdesi, Toprak kitabnda

aklamntr. Yalmzca kl oyuatmakla gerek Yol'u kavramak, zor
dur. J:: n kk eyleri ve en bykleri, en s olanlar ve en derinleri
bil. Topraa izilmi dz bir yol gibi bu ilk kitaba Toprak kitab den
mitir.

kinci kitap, Su kitabdr. ._J,!jemel olduunda ruh, suya benzer. Su

kabnn eklini alr, kimi zaman bir damladr o, kimi zamansa fkeli
deniz. Suyun rengi duru mavidir. Ichi okulunun eyleri bu kitapta duru
l ukla sergilcniyor.

Kl oyuatmann ilkelerinde ustalarsan, bir adam altettiinde,

dnyadaki herkesi altedebilirsin. Bir adam altetmenin ruhu, on milyon
kiiyi altetmeninkiyle ayndr. Stratcj ist, tpk kck bir modelden ko
caman bir Buddha yapar gibi, kk eylerden byk eyler kartr.
Bunun nasl yapldn ayrntlaryla yazamam. Stratej inin ilkesi bir e
ye sahip olmak, onbin ey bilmektir. Ichi okulunun eyleri yazldr Su
kitabnda.

ncs, Ate kitabdr. ster kk olsun ister byk, atein ru

hu rktcdr, muharebelerinki de yle. Muharebelerin Yol'u adam
adama dte de, onbin kiilik savalarda da ayndr. Ruhun byyp
klebileceini grmelisin. Byk olan alglamak, kolaydr; kk
ol nysa zor. Ksas, ok saydamsann konum deitirmesi zordur; n
k hareketleri kolaylkla ngrlebilir. Bireyse kolaylkla fikrini dei
tirebilir; bu nedenle de hareketlerini ngrmek, zordur. Bunu kavrana
lsn. Bu kitabn z, hzl karar verebilmek iin gece gndz tenrinler

(25) Rzgar : Japonca'da rzgar belirleyen harf, ayn zamanda "uslup" anlal
mna da gelir.
(26) Boluk : Boluk, ya da Hilik, dnycvi eylerin yanltc doasna iaret
eden Budist bir stilahtr.

56
yapmanda yatar. Strajide, ruhunu deitirmeksizin temrini normal yaa
mmn bir paras haline getirmen gereklidir. Ate kitabnda muharcbe
de d anlatlmaktadr.

Drdncs Rzgar kitabdr. Bu kitap benim Ichi okulum zerine

deil, baka staretji okullar zerinedir. Rzgar' dan, stratej inin eski ge
leneklerini, gnmz geleneklerini ve aile geleneklerini kastediyorum.
Bylelikle dnyadaki staretjileri aklkla betimliyorum. Bu, gelenek
tir. Bakalarm tammakszn kendini tanmak zordur. Her Yol'un yan
-
yollar vardr. Bir Yol'u gn gnne reniyorsan ve ruhun yolunu a-
rrsa, iyi bir Yol'a uyduunu sanabilirsin, ama gerekte bu hakiki Yol
deildir. Doru Yol'u izlerken yolunu biraz saptrrsan, sonradan bu b
yk bir sapmaya dnr. Bunu kavramalsn. Baka stratej iler salt k
l oyunlar olarak alglamr olmulardr, bunun byle olmas da art
c deildir. Kl oyununu iermesine karn, benim stratej i min yarar
ayr bir ilkcde yatmaktadr. Gelenek (Rzgar) kitabnda, baka okullar
da stratejiden ne anlaldm akladm.

Bqincisi, Boluk kitabdr. Boluk'tan ba ve sonu olmayan kaste

diyorum. Bu ilkeye ulamak, ilkeye ulamamak anlamna gelir, .Strate
ji Yolu, d oamn Yolu' dur. Doann gcn deerlendirip her durumun
ritnini kavradnda, dmam doallkla vurabilirsin. T.m bunlar, Bo
luun Yolu' dur. Boluk kitabnda, Yol'un doaya uygun olarak nasl iz
leneceini anlatyorum.

lchi Ryu Ni To (Bir Okul - iki kl) Ad

Savalar, hem komutanlar hem de askerler, bellerinde iki . kl27

(27) ki kl : Samurai kuaklarna kesici yzleri yukar doru iki kl takarlar

d. Ksa kl, yani yolda kl her zaman kuanlr, uzun ise yalnzca da
rda tanrd. Zaman zaman kllarn tarzn ve uzunluunu belirleyen
kurallar konurdu. Samurai'n iki kl tamasna cevaz varken, br snf
lar, yol kesen haydutlardan korunmak amacyla tek kl kuanabiliyorlar
d (bkz. ngilizce'ye evirenin nsz). Samurai ksa kllarn yatarken
bau larnda tutarlard, ve her samurai evinin giriinde uzun kllar iin
kafesler bulunurdu.

57
tarlar. Eskiden bunlara uzun kl ve kl denirdi, imdiyse kl ve
yolda kl olarak biliniyorlar. Nedeni ne olursa olsun, lkemizde bir
savamn belinde iki kl tadm sylemek yetecektir. Bu, sava
mn Yol'udur.
"Nito Ichi Ryu" her iki klc kullanmamn yarariarm gsterir.
28
Mzrakla karg danda tanan silahlardr. Stratejinin Ichi okulu
Yolu rencileri batan itibaren her iki elde kl ve uzun klla ei
tim grrler. Bu, gerektir: hayatm feda ettiinde, silahiarm tmyle
kullanm olmalsn. Bunu yapmamak, silahlardan birini ekmeden l
mek, hataldr.

Eer klc iki elinle tutarsan, saa sola savurmak, zor olur, benim
yntemim, klc tek elde tamaktr. Bu mzrak ve karg gibi byk si
lahlar iin geerli deildir, ama kl ve yolda kllar tek elde tana
bilir. At srtnda, dzensiz yollarda ya da bataklk arazilerde, amurlu
pirin tarlalarnda, talk zeminde, ya da kalabalkta dolarken klc
iki elle kavramak, zahmetlidir. Uzun klc iki elle kavramak doru
Yol deildir, eer bir elinde yay ya da mzrak ya da baka bir silah var
sa, uzun kl iin yalmzca br elin uygun demektir. Ama dmam tek
elle birnek zorsa, o zaman teki elini de kullanmalsn. Kl tck elle
kavramak zor deildir; bunu renmenin Yol' u, her iki elde birer uzun
klla almaktr. Bata zor gelebilir, ama herey balangta zordur.
Yaylar germek zordur, karglar tamak zordur; yaya altka geriin
glenir. Uzun klc kavramaya altnda, Yol' un gcn kazanacak
ve klc iyi kavrayacaksn.

(28) Mzrakla karg : Mzrakla karg dv lerinin teknikleri kl d nnk

lerle ayndr. M zrak ilkin M uromachi dneminde, zellikle de devasa pi
yade ordularnn silah olarak gzde haline geldi, sonradan ise Tokuga
wa dneminde daimyo'nun b akente geli ve gidi resmigeitlcrinde bir
tren silahna dnt. M zrak kesme ve drtmede kullanlr, frlatlmaz.
Karg ve benzeri uzun, kavisli yzl silahlar zellikle svarilcre kar
etkiliydi ve erkekleri evden uzak olan kadnlarca evlerini koruma ama
cyla kullanlrd yaygnca. Gnmzde de bu sanat genellikle kadnlarca
renilmektedir.

58
 kinci kitap, Su kitabnda da aklayacam gibi, uzun klc kullan
mann kestirme bir yolu yoktur. Uzun kl genie, yolda kl da gv- .
deye yakn kullanlmaldr. Kavranmas gereken ilk ey, budur.
Ichi okuluna gre, uzun silahla da kazanabilirsin, ksa silahla da.
Ksacas, Ichi okulunun ruhu, hangi silahla olursa olsun, silahn boyu
ne olursa olsun, kazanmaktr.
Bir kalabalkla dvrken, zellikle de tutsak almak istiyorsan,
iki kl kUllanmak daha dorudur.
Bunlar ayrntl olarak aklanamazlar. Bir eyden, onbin ey re
neceksin. Strateji Yol'una ulatnda, gremeyecein hibir ey kalma
yacak. Sk almalsn.

"Strateji"nln ki Harlinin Yararlar

Uzun klcn ustalarna stratejist denir. br sava sanatlarnda,
yayda ustalaanlara oku, mzrakta ustataanlara mzrak, tfekte 29 us
talaanlara nianc, kargda ustalaanlara kargc ad verilir. Ama uzun
kl Yol'unun ustalarna "uzun kllar" demeyiz, ya da "yolda kl
lar" dan szetmeyiz. Y- tabanca, mzrak ve karg hep savalarn
gerelerinden olduu iin, kukusuz stratejinin unsurlardr. Ama uzun
klcn erdeminde ustalamak, dnyay ve kendini ynetmektir ve bu ne
denle de uzun kl stratejinin temelidir. ilke, "uzun kl yoluyla strate-
jt_cljr. Kii uzun klcn erdemine ularu; oi adam birden altedebi
lir. Bir kiinin on kiiyi altedebilecei gibi, yz kii bin kiiyi, bin kii
onbin kiiyi yenebilir. Benim stratejimde bir kii onbine bedeldir ve bu
strateji savann eksiksiz hneridir.

Savann Yol'u Konfysclk gibi, Budizm gibi, belirli gele

nekler, sanatsal baar ve dans30 gibi baka Yol'lar iennez. Eer
Yol'u biliyorsan, onu hereyde greceksin. nsanlar kendi Yol'larn
parlatabilmeliler.

(29) Tfek : Japon tfe, misyonerierin lkeye getirdii biimiyle fitilli tfekti.
Fitilli tfek, onsekizinci yzyla dek kuUanld.
(30) Dans : eitli dans biimleri vardr. Yerel kiilerin katld ve ok renkli
geen, ve zaman zaman ok kiinin katld harman dans gibi festival
danslar vardr. Stilize dans hareketleri yapan birka oyuncunun oynad
Noh tiyatrosu vardr. Ayrca yelpaze dans ve kl dans da vardr.
59
Stratejide Silahlarn Yarar
Silah kullanmann bir zaman ve yeri vardr.
Yolda kl en uygun, dar mekanlarda ya da dmanla yakn d
vte kullanlr. Uzun klsa her durumda etkince kullanlabilir.

Karg, sava alannda mzrak kadar etkili deildir. Mzrakla inis

yatif ele alabilirsin; karg, savuruna silahdr. ki eit gte adam ara
snda mzrak bir miktar fazladan g salar. Mzran da kargnn da
kendi kullanm alanlar vardr ama, ikiside da r luckanlara uygun deil
dir. Bunlar temelde alan silahlardr.
31
Her durumda, eer "kapal mekan" teknikleri reniyorsan, d
nccn daralacak, ve gerek Yol'u unutacaksndr. O zaman da gerek
karlamalarda zorluk ekersin.

Yay muharebenin balarnda, zellikle de alan muhaberclerinde,

mzraklar arasndan abucak atma olana saladndan, taktik ba
kmdan gl bir silahtr. Ama kuatmalarda ve dmann krk metre
den daha uzakta bulunduu yerlerde etkin sonular vermez. Bu neden
le gnmzde pek az geleneksel okuluk okulu vardr. Bugnlerde by
lesi bir hnerin pek kullanm alan yok.

Kalderin iinden kullanldnda, tfein zerine silah yoktur. Saf

lar birbirine girineden nce alanda da en stn silahtr, ama kllar
bir kez atlnca, tfce yer kalmaz.

Yayn yararlarndan biri, okiar uarken izieyebilir ve buna gre

nian alabilirsin; oysa tfek mermisi grlmez. Bunun nemini kavra
malsn.

Nasl bir atn dayankl ve kusursuz olmas gerekiyorsa, ayn ey si

lahlar iin de zorunludur. Atlar gl admlarla yrmeli, kl ve yol
da kllar da gl kesmelidir. Mzrak ve karglar ar kullanma da
yankl olmal: yay ve tfekler salam olmaldr. Silahlar ssl deil,
gl olmal.

(31) Kapal mekan teknikieli : Dojo'lar genellikle rakip okullarn merakl gzle
rinden uzakta pekok formalite ve ayinin uyguland kapal mekanlarda
bulunurdu.

60
 Silahlar arasnda yeledin bir tanesi olmamal. Bir silahla fazla
syla ilidl olmak da, onu iyi tarnmamak kadar ktdr. Bakalarn
taklit etmemeli, doru drst kullanabilecein silahlar semelisin. Ko
mutanlarn ve askerlerin sevip sevmeme gibi bir durumlar olmamal
dr. Bunlar iyice ren.

Zamanlama Stratejidir
l:l_t:reydc bir zamanlama vardr. Stratejide zamanlama ok temrin
yapmadan renilemez.

Zamanlama dansta ya da nefesli veya yayl alglarda da nemli

dir, nk ancak zamanlama iyiyse ritm salanr. Zamanlama ve ritm
askerlik sanatlarnda, yay ve tfck atmada ve ata himnede de nemli
dir. Btn hner ve yeteneklerde zamanlama vardr.

Bolukta da zamanlama vardr.

Savann tm yaam, abalar ve knde, uyum ve uyumsuzlu
unda zamanlama vardr. Benzer ekilde, tacirin Yolu'nda, sermayesi
nin ykselip dmesinde de zamanlama vardr. Herey ykselme ve
dme zamanlamas gerektirir. Bunu ayrmsayabilmelisin. Stratej ide
eitli zamanlama dnceleri vardr. Daha bandan uygun ve uygun
suz zamanlamay, ve irili ufakl eyler arasndan, hzl ve yava zaman
lamalar arasndan geerli zamanlamay, mesafe ve zemin zamanlama
sn da gznnde bulundurarak, seebilmelisin. Stratejide esas olan,
budur. Zemin zamanlamasm bilmek zellikle nemlidir, yoksa strate
j i n belirsizleir.

Muharebeleri, dmanlarmn zamanl'!masm bilip beklemedikleri

bir zamanlama kullanma hnerinden kaynaklanan Bol!Jk zamanlama
syla kazanabilirsin.

Kitaplarn bei de, temelde zamanlamayla ilgilidir. Tm bunlar

kavrayabilmek iin yeterince temrin yapmalsn.

Yukarda verilen Ichi okulu stratejisini gece gndz uygularsan,

ruhun doal olarak geniler. Geni lekli strateji ve dnyada reti
len yzyze d stratejisi, byledir. Ve ilk kez be kitapta, Toprak,
Su, Ate, Gelenek (Rzgar) ve Boluk kitaplarnda kayda geti. Strate
j i renmek isteyenlere, benim Yol'um bu:

61
 1. Drst dnceden sapma.
2. rcnme, temrindedir.
3. Her sanatla tan.
4. Btn mesleklerin Yol'lann ren.
5. Dnyevi konularda kazanla kayb ayrdet.
6. Hereye ilikin sezgisel yarg ve anlayn olsun.
7. Grlemeyen eyleri algla.
8. En kk ayrnty dahi nemse.
9. Yaran olmayan hibir ey yapma.
Bu geni ilkeleri yreine ileyip strateji Yol'unda temrinde bulun
mak nemlidir. Eer olaylara geni bir ayla bakmyorsan, stratejide
ustalaman, zor olur. Bu stratejiyi edinir ve renirsen, yirmi-otuz d
man karsnda dahi yenilgiye uramazsn. Ve balamak iin hereyden
nce, yreine stratejiyi ilemeli, ve Yol'a akyreklilikle sanlmal
sn. nsanlan kavgada gerekten yenneye balayacaksn ve gznle ka
zanabilir hale geleceksin. Yine temrinle kendi bedenini zgrce denet
lemesini, insanlan bcdeninle altetmesini reneceksin ve yeterli tem
rinle, ruhunla ayn anda on kiiyi altedebileceksin. Bu noktaya ulat
nda, yenilmezlik mertebesine erimi olmaz msn?
Dahas, geni lekli stratejide, st ok sayda alt ustalkla yne
tebilecek, doruluktan aynlmayacak, lkeyi ynetip halk yneticinin
disiplinini korumak zere esirgeyecektir. Eer ruhu yenilmez klacak,
kiiye destek olacak ve onur kazandracak bir Yol varsa bu Strateji Yo
lu' dur.
Shoho (1645)'nun ikinci yl, beinci ay, onikinci gn. Teruo Maga
nojo32
SHINMEN MUSASHI

(32) Teno Magonojo : Bazen Teruo Nobuyuki ad da verilen, Musashi'nin

Go Rin No Sho'yu ithaf etti grencisi.

62
64
SU KTABI

NinTen Ichi strateji okulunun ruhu suda temellenir ve bu Su Kita

b Idi okulunun uzun kl biimini alan zafer yntemlerini aklamak
tadr. Dil Yol ' u ayrntlaryla aklamaya yeterli deildir, ama sezgisel
olarak kavranabilir. Bu kitab incele, her szc okuduktan sonra ze
rinde dn. Anlam geveke yorumlarsan Yol' da yanlrsn.

Strateji ilkeleri buraya tekil d terimleriyle yazld ama geni

dnp onbinlerin katld muharebelerin kavrayna erimelisin.

Strateji Yol'dan biraz aman durumunda sapmaya urayp kt

yollara decein iin, baka eylerden farkldr. Bl! kjtab yaJnzca
okumakla yetinirsen, strateji Yol_u'na eriemezsin. Yalnzca okuyup
geme, ya da ezberleyip taklit etme, ama ilke yreine ilesin ve bun
lar bedeninde zmle.

Stratejide Ruhsal Durum

Stratejide ruhsal durumun normalden farkl olmamal. Hem d

te hem de gndelik yaamnda kararl ama sakin olmalsn. Durumlar
gerilimsiz karla, ama tedirginlik olmasn, ruhun dingin, ama nyargt
sz olsun. Ruhun dingin olduu zamanlar dahi bedenini gevetme; bede
nin gevediindcyse ruhunu koyverme. Bedenin ruhunu etkilemcsin, ru
hun da bedenini. Ne cansz ol ne de an canl . . Cokulara kaplm bir
ruh da gszdr, bitkin bir ruh da. Dmann senin ruhunu okumasna
frsat verme.

Ufak tefek insanlar iri yar insanlarn ruhunu iyice tanmaldr, iri
yan insanlr da ufak tefek olanlannkini. Boyun ne olursa olsun, kendi
bedeninin tepkilerine kaplma. Ak ve kstlanmam bir ruhla, olgula-

Be ember Kitab /5 65
ra yksekten bak. Bilgeliini ve ruhunu eitmelisin. Bilgeliini zengin
letir: adaleti ren, iyiyle kty ayrd et, farkl sanatlarn Yol'larn
bir bir incele. nsanlar tarafndan aldatlamaz hale geldiinde, strateji
nin bilgeliine erimi olacaksn.

Stratejinin bilgelii baka eylerden farkldr. Ruhunu istikrarl k

labilmek iin, sava alannda sktrlm dahi olsan, durmakszn bu
strateji ilkelerini aramalsn.

Stratejide Duru
Ba n hep dik olsun; boynunu eme, ban yukar kaldrma ya da
yana evirme. Alnn ve gzlerinin aras krk olmamal. Gzlerini yu
varlama ya da krptrma, ama hafife ks. Yz hatlarn derli toplu ol
sun, bumunu dz tut, burun delikierin hafif aralk olsun. Ense izgini
dz tut, sa izgine ve benzer ekilde omuzlarndan aaya btn gv
dene dirilik kat. Her iki omuzunu da ks ve kalalarn kartmadan diz
lerinden parmak ularna dek hacaklarna kuwet ykle. Karmna, kal
alarn kvrmayacak ekilde destek ol. Yolda klcn belinde midene
doru tak, yle ki, karnn dar uramasn.

Btn strateji biimlerinde d duruunu gndelik hayatta da

srdrmek ve gndelik duruunu d duruu haline getirmek gerekli
dir. Bunu iyi aratrmalsn.

Stratejide Bak
Bak geni ve enli olmal. Bu ikili "Duyumsama ve Gr" bak
dr. Duyurusama gl, grse zayftr.

Stratcj ide U7..aktaki eyleri yakndaym gibi, yakndakileri de uzak

ta gibi grmek, nemlidir. Stratej ide dmann klcm tanmak ve
onun atlamsz hareketlerinden etkilcnmemek, nemlidir. Bunu belle
melisin. Tekil dte de, geni lekli muharebede de bak, ayndr.

Stratejide gzkrelerini oynatmadan her iki yana da bakabilmek

gereklidir. Bu yetenei ok abuk kazanamazsn. Burada yazlanlar
ren, bu bak gnlk yaamnda edin, ve ne olursa olsun, deitir
me.

66
 Uzun Klc Tutmak
Uzun klc ba ve iaret parmarun uarcasna, orta parmarun
ne sk ne gevek, ve son iki parmarun da sk kavrayyla kavra. El
lerinde hareket olmamas gerekir. Dmarun bierken tutuun dei
memeli ve ellerin "korkmamal" . Dmannn klcn yana iterken, sa
vutururken, ya da aaya doru zorlarken ba ve orta parmandaki
duyguyu biraz deitirmelisin. Hereyden nemlisi, dman, klc kav
radn tarzda bimeye kararl olmalsn.
33
D ve kl deneme kavray, ayndr. "Adam-bime-kavray
" diye birey yoktur.
Ben genellikle uzun klta olsun, ellerde olsun sabitlikten holan
mam. Sabitlik, l bir el demektir. Esneklik canl bir eldir. Bunu akln
da tutmalsn.
34
Ayak Oyunlar
Parmakularn uarcasna devinsin, ama topuklarnla yere salam
has. ster hzl hareket et ister yava, admn ister geni tut, ister dar,
ayaklarn daima normal yryte olduu gibi hareket etmeli. Ben "s
rayan ayak", " uan ayak" ve "sabit admlar" denen yry yntemin
den holanmyorum.

" Yin-Yang" aya denilen yntem Yol'da nemlidir. Yin-Yang

aya, yalnzca tek aya hareket ettirmeme anlamna gelir. Bierkcn,
ekilirken ya da bir hamleyi savttururken ayaklar sol-sa ve sa-sol
dorultusunda hareket ettirmektir. Tek ayan aynatnay tercih elme
melisin.

(33) Kl deneme : Kllar yksek lde uzmanlam profesyonel deneyici

ler tarafndan denenirdi. Kl cesetler, saman ynlar, zrh, metal taba
kalar vd. zerinde alm zel ereve ya da yarkiara yerletirilirdi. Za
man zaman eski kllarn yzlerinde deerlendirme iaretlerine rastlanr.
(34) Ayak oyunlan : Dcik okullarda deiik h areket biimleri kullanlr.
Yin-Yang, ya da Japonca adyla "ln-Yo" diil-eril, karanlk-aydnlk, sa-
sol bir biimdir. M usashi, bu parametrelerin nemini vurgulamakla bir
likte "dengeli-akl" denilen yry savunmaktadr - sa ve sol ayak so
runlar Gon Rin No Sh o'nun Rzgar kitabnda gndeme gelir. Eski Jujit
su okullar ilk saldry sol yan ileri frlatarak yapmay savunurlar.

67
 Be Tutum
Be tutum : st, Orta, Alt, Sa Yan ve Sol Yan' dr. Bunlar be ta
nedir. Tutumun be ksm olmasna karn, tmnn amac, dman
bimektir. Bu be tutumun dnda baka bir tutum yoktur.

Tutumun duruma gre geni ya da kk olabilir. st, Alt ve Orta

tutumlar belirleyicidir. Sol Yan ve Sa Yan tutumlan akkandr Sol
ve Sa tulumlar ban zerinde ya da bir yanda bir engel varsa kullanl
maldr. Sol ya da Sa' kullanma karar, mekana baldr.

Yol'un z udur: Tutumu anlayabilmek iin Orta tutumu iyice an

lamalsn. Orta tutum, tutumlarn yreidir. Stratejiye geni lekli ba
kacak olursak, Orta tutum, komutann konumudr, dier tutumlar ko
mutan izlerler. Bunu iyi bellcmelisin.

Uzun Klcn Yolu

35
Uzun klcn Yolu'nu bilmek demek, genellikle tadmz klc
iki parmakla kullanabilmek demektir. Eer klcn yolunu iyi bilirsek,
onu kolaylkla kullanabiliriz. _.t?_ uzun klc hzl kullanmaya kalkr
san, Yol ' u arrsn. Uzun klc iyi kullanabilmek iin onu sakince kul
lanmalsn .

36
.. Eer yelpaze ya da ksa kl gibi, hzla kullanmaya kalkrsan,
:sa klla dorama" hatasna dersi ri. Bu yntemle kimseyi biemez
sin.

Uzun klla boylamasna bieecn zaman onu dorudan yukar

kaldr; yandan biecein zaman klc yana evir. Klc her zaman ma
kul bir ekilde evir, dirsekierin hep geni a yapsn. Uzun klcn Yo
l u, budur.

(35) Uzun klcm Yolu : Hem yaam yolu, hem de kl yznn izleyecei yol
anlamnda, Kendo etiinde klcn doal hareketi doal davranla ilintili
dir.
(36) Yelpaze : Scak yaz aylarnda erkeklerle kadnlarn tad bir nesne. Zrh
l subaylar kimi zaman demir sava yelpazesi tarlard.

68
 Stratejimin be yaklamn kullanmay renirsen, klc iyi kulla
nabileceksin. Srekli temrin yapmalsn.

Be Yaklam 37
1. Birinci yaklam, Orta tutumdur. Dmanla klcnn ucunu y
zne evirerek karla. Saldrya getiinde, klcn saa it ve "Sr"
onu. Ya da, dman saldrdnda, klcn olduu yerde tut ve dman
saldnsn yenilerken kollarn alttan kes. Bu, ilk yntemdir.

Be yaklam, bu tarz eylerdir. Onlar renebilmek iin uzun k

lla srekli temrin yapmalsn. Benim uzun_kl_Yi>lu'mda ustalatn
da, dlllI:!_giritii her saldry denetimin altna alabilirsin. Seni te
min ediyorum, Ni To be uzun kl tutumundan baka tutum yoktur.

2. kinci yaklamda, st tutumdan dman saldrya getii an,

bi. Eer dman hamieni savuturursa, klcn olduu yerde tut ve ye
niden saldrya getiinde, bu kez klcn aadan yukar savurarak
bi. Hamleyi buradan tekrarlamak, mnkndr.

Bu yntemde, zamanlama ve ruhta eitli deiimler olur. Bunu,

ancak Ichi okulunu inceleyerek anlayabilirsin. Be uzun kl yntemiy
le her zaman kazanacaksn. Srekli temrin yapmalsn.

3. nc yaklamda, alt tutumu al ve yukar doru hamle yap

may bekle. Dman saldrdnda, eline alttan vur. Eer durum buysa,
kollarnn st ksmn yatay olarak, bir "bime " hareketiyle kes. Bu, alt
tutumdan dman saldrd an vurm ak anlamna gelmektedir.

Gerek acemi renci olarak, gerekse ileri aamalarda bu yntemi

sk sk kullanacaksn. Uzun kl tutmaya almalsn.

(37) Be Yaklam : M usashi'nin yntemlerini kim anlayabilir? (Bunun iin

-.) geleneksel ()kullar ve temel bime pratiini incelemek gereklidir.
i.i._t_ekniinin ilk bakta grlebileceinden ok daha fazla bir mesafe-
_
den balayabilecei akldan karmamak gerekir. Klcn ucunda lmle
karlam insann daha yksek bir kavraya ulaaca sylenir.

69
 4. Drdnc yaklamda, Sol Yan tutumunu al. Dman saldrya
getiinde alttan eline vur. Eer sen onun eline vururken o da klcn
drmeye kalkrsa, uzun klcnn izledii hatt savutur ve omzunun
stnden aaya doru indir darbeni.

Bu, uzun klcn Yolu' dur. Bu yntemle dmann saldrsn savu

turarak kazanrsn. Bunu iyice anlamalsn.

5. Beinci yaklamda, kh Sa Yan tutumundadr. Dmann sal

drsyla uyumlu olarak, uzun klcn yan alttan yukar doru savur. Son
ra da stten alta doru bi.

Bu yntem, uzun klcn Yolu'nu bilebilmek iin nemlidir. Bu

yntemi kullanabilirsen, uzun, ar bir klc rahatlkla kullanabilirsin.

Bu be yaklamn nasl kullanlacan ayrntlaryla aklaya

mam. Benim "uzun klla uyumlu" Yolu'mu iyi bellemeli, geni lek
li zamanlamay renmeli, dmann uzun klcn anlamal, ve bu be
ynteme daha iin banda almalsn. Bu be yntemi, dmann ruhu
nu okuyan eitli zamanlama kayglaryla birlikte kullanrsan, her za
man kazanrsn. Btn bunlar ok dikkatlice bellemelisin.

"Tutum-Tutumsuzluk" retisi
"Tutum-Tutumsuzluk" uzun kl tutumlar olarak bilinen olguya
gerek olmad anlamna gelir.

Yine de, uzun klc be tutu biiminde olduu gibi, tutumlar var
dr. Klc tutu biimin, durum, mekan ve dmana ilikin konumlan
na uygun olarak dman kolay biebilmeni salamaldr. Ruhun st tu
tumda gcnden yitirirse, Orta tutuma geebilirsin ve Orta tutumdan
klc kendi tekniinle biraz kaldrp yeniden st tutumu benimseyebi
lirsin. Alt tutumdan, duruma gre klc biraz kaldrp Orta tutuma ge
ebilirsin. Yine duruma gre, klcn Sa Yan ya da Sol Yan tutumun
dan merkeze doru evirirsen, O rta ya da Alt tutuma kaym olursun.
Bu ilkeye "Varolan Tutum- Varolmayan Tutum" ad verilir.
Eline klc aldnda en nemli ey, hangi arala olursa olsun,
dman bimeye niyetlenmendir. Dmann seni bimeye ynelen kl-

70
cn savuturduun, ona vurduun, yaylandrdn, darbe indirdin ya
da dokunduun an, ayn hamlede dman bimelisin. Buna ulamak
son derece nemlidir. Eer yalnzca dmana vurmay, yaylandrmay,
darbe indirmeyi ya da dokunnay dnyorsan, onu bimeyi baara
mazsn. Hareketini, onu biecek ekilde sonulandrmay dnmelisin
hereyden nce. Bunu ok iyi kavramalsn.

Daha geni lekli stratej ide tutuma "Muharebe Dzeni" ad veri

lir. Bu tutumlar muharebeyi kazanmak iin gerekli olanlardr. Sabit d
zen, ktdr. Bunu iyi belle.

Dman "Tek Zamanlamada" Vurmak

"Tek zamanlama", dmana yaklatnda, onun kararszln de
erlendirip, kendi gvdeni kmldatmadan ya da ruh durumunu deitir
meden en hzl ve dorudan bir biimde darbeyi indirmektir. Dman
ekilmeye, uzaklamaya ya da vurmaya karar veremeden vurma za
manlamas, "Tek Zamanlama" dr.

Bu zamanlamaya ulaman bir an iinde vurmay renmen gere-

kir.

" kili Karn Zamanlamas"

eip de dman hzla geri ekildiinde, gcrginliini
_

hisseder iissetmez, vururmu gibi yapacaksn. Rahatlad anda onu ta

kip et ve vur. "kili Karn Zamanlamas" budur.

Salt bir kitab okuyarak bunu elde etmek, ok zordur, ama biraz
renimle, ksa srede anlarsn.

Tasarmsz, Kavraysz38
Bu yntemde; dman saldrdnda, sen de saldrmaya karar ver
diinde, hzn derhal arttrp gvdenle vurur, ruhunla vurur, Boluk'tan
ellerinle vurursun. "Tasarmsz , Kavraysz" hamle, budur.

(38) Tasanmsz, Kavraysz : "Munen M uso" - bu tehlike karsnda dahi sa

kin ve doal davranabilme yetenei anlamna gelir. Kiinin sz ve ey
lemlerinin kendiliinden ayn olmas, varolula en yksek uyumdur.

71
 Bu en nemli vuru yntemidir. Ska kullanlr. Bunu kavrayabil
mek iin ok sk temrin yapmalsn.

Akar Su Hamlesi
--...Akar Su Hamlesi" dmanla kl klca dvrken kullanlr. e
kilip, yeniden ileri atlmak zere hzla gerilediinde, bedenini ve ruhu
nu geniletip bedenini duragan bir su gibi izleyerek uzun klcnla onu
mmkn olduunca yavaa bi. Bunu renirsen, kesinlikle biebilir
sin. Dmann apn kestirelilmelisin.

r-- Srekli Hamle :
'- Durianla birbirinize saldrdnzda, ve kllannz attnda,
tek bir hareketle ban, ellerini ve bacaklarn kes. Uzun klcn tek
hamlesiyle birka yeri birden kestiinde, buna "Srekli Hamle'' denir.
Bu hamleyi almalsn, ska kullanlr. Ayrntl bir altrmayla, onu
anlayabilirsion.

Ate ve Ta Hamlesi
Ate ve Ta Hamlesi, dmann uzun klcyla senin uzun klcnn
alt an, klcn hi kaldrmadan olabildiince kuwetle bimendir.
Bu, ellerin, gvden ve bacaklarnla -her yle de byk bir gle- yk
leruncu anlamna gelir. Eer iyi alrsan, kuwetlc vurabilir hale ge
lirsin.

Kzl Yapraklar Hamlesi

Kzl Yapraklar Hamlesi39 dmann uzun klcn elinden drt
mek anlamna gelir. Hedef onun klcn denetimin altna almak olma
ldr. Dman uzun kl tutumunda ve bime, vurma ve hertaraf etme
yi dnrken, klcna Ate ve Ta Hamlesiyle bir darbe indirir ve bel
ki "Tasarmsz, Kavraysz" Hamle ruhundan yararlanrsn. Ondan son
ra klcnn ucuna yapkanlk duygusuyla vurabilirsen, onu elinden d
recektir. Eer bu hamleyi iyi bellersen dmann klcn elinden d
nmek kolay olur. Tekrar tekrar temrin yapmalsn.

(39) Kzl Yaprak/ak Han/esi : Burada Musashi olaslkla den, len yaprakla
ra gnderme yapmaktadr.

72
 Uzun Klcn Yerine Gvde
Ayn zamanda "gvdenin yerine uzun kl". D man bime ham
lesinde genellikle gvdeyle klc ayn anda hareket ettiririz. Ama, d
mann bime yntemine gre, nce ona gvdenle saldrp sonra klla
biebilirsin. Eer gvdesi hareketsizse, nce uzun klla bimeyi de
gerekletirebilirsin, ama genelde nce gvdenle vurup, sonra uzun k
lla biersin. Bunu iyice aratrp vurma tenrinieri yapmalsn.

Birnek ve Yarmak
Birnek ve yarmak farkl eylerdir. Bimek, biimi ne olursa ol
sun, belirleyicidir ve kararl bir ruh tar. Yarmak ise, dmana salt do
kunrnaktr. Kuvvetle de yarsan, hatta dman orackta da lse, bu, yar
maktr. Bitiinde, ruhun kararldr. Bunu bellemelisin. nce dma
nn el ya da bacaklarn yarmsan, sonra kuvvetle bimelisin. Ruhta
yarmak, dokunrnakla ayndr. Bunu kavradnda, birbirlerinden ayrde
dilmez olduklarn greceksin. B unu iyi ren.

in Maymunu Gvdesi
40
in Maymunu Gvdesi kollarn uzatmama ruhudur. Ama, d
man bimeden nce kollarn hi uzatmadan hzla dalmaktr. Eer kol
larn uzatniama zerinde younlarsan, yanl bir yerdesin demektir;
iin ruhu, btn gvdenle birlikte dalabilmektir. Bir kol mesafesine gel
diinde gvdenle birlikte dalmak, kolar olur. Bunu iyi bellemelisin.
_
Tutkal ve Vernik Karm Gvdesi
41
;;Tutkal ve Vernik Karm Gvde"nin ruhu, dmana yapp on
dan ayrlmamaktr. Dmana yaklatnda, ona ban, gvden ve ba
caklannla skca yap. nsanlar ba ve kollarn hzl hareket ettirme
eilimindedirler, ama gvdeleri geride kalr. ylesine sk yapmal
sm ki, dmann gvdesiyle seninki arasnda en kk bir boluk bile
olmamal. Bunu dikkatlice bellemelisin.

(40) in Maymunu Gvdesi : in maymu nu burada ksa kollu maymun anla-

mna gelmektedir.
(41) Tutkal ve Venik Kanm : Adn Japonca'dan alan vernik, mobilyalar,
ev gerelerin mimari yaplar, silah ve zrhlar clalamada kullanlr.

73
 Ykselme
" Ykselme"yle, dmanla yakn dte ona sarlmadan daha yk
seine kma kastedilmitir. Onunla yzyzeyken bacaklarn ger, kal
an ger, boynunu ger. Kazandn, ondan uzun olduunu dndn
an da iddetle dal. Bunu renrnelisin.

Yapkanlk Uygulamak
Dman saldrya getiinde, sen de uzun klla saldrdnda,
dmann hamlesini karlarken uzun klcn yapkanca onunkine yas
lamalsn. Yapkanln ruhu, kuwetle deil, ama iki klcn birbirin
den kolay kolay ayrlamayaca bir ekilde vurmak demektir. Dma
nn uzun klcna yapkanca vururken en iyisi olabilecek en sakin ekil
de yaklamaktr. " Yapkanlk"la, " D olaklk" arasndaki fark, yap
kanln sk, dolakln gevek oluundadr. Bunu bellemelisin.

Gvde Vuruu
Gvde Vuruu, dmana savunusundaki bir boluktan yakalama
anlamna gelir. Bunun ruhu, onu gvdenle vurmaktr. Yzn biraz ya
na evir, sol omzunu ileri vererek dmann gsne vur. Dman
uzaklatrma ruhuyla yana, ve soluunla ezamanl olarak olabilecek
en byk kuwetle vur. Eer bu dmana yanama yntemini baarabi
lirsen, onu -drt metre teye frlatabilirsin. D mana lene dek vur
mak mmkndr. yi belle.

Dman Saldrsn Savuturmamn Yolu

Bir hamleyi savuturmann yolu vardr:
Birincisi, dmann uzun klcn sa yanna savurup, saldrya ge
tiinde gzlerine doru hamle yapmaktr.
Ya da dmann uzun klcn boynunu kesme duygusuyl a sa gz
ne doru sapiayarak savuturmak .
Ya da, "uzun klcn" ksaysa, dmann uzun klcn savuturmaya
kalkmadan, ona hzla yaklap sol elinle yzne hamle yapmak.

savuturma yolu bunlardr. Sol elini yumruk yapp dmannn

yzne indirebileceini de unutmamalsn. Bunun iin ok temrin yap
mak gerekir

74
 Yzn Demek
Yzn demek, dmanla kar karya geldiinde, ruhunu yz
n deme zerinde younlatrarak, uzun klcmn ucuyla klcn az
izgisini izlemek demektir. Eer yzn demek zerine younlam
san, yz ve gvdesi, gdlebilir hale gelecektir. Dman gdlebilir
hale geldiinde, kazanman iin elinde ok frsat vardr. Bunun zerin
de younlamalsn. D srasnda dmamn gvdesi gdlebilir hale
gelirse, ok abuk kazanabilirsin, bu nedenle yzn demeyi unutma
malsn. Bu tekniin deerine temrin yoluyla varabilirsin.

Yreini Demek
Yreini demek, d srasnda stte ya da yanlarda engeller
varsa, ve birnek zorsa, dmana hamle yapmak anlamna gelir. D
mamn yreini, uzun klcnn ucunu titretmeden, dmana klcnn sr
tn gstererek ve onun uzun klcn savuturma ruhuyla demelisin. Bu
ilkenin ruhu, yorulduumuzda ya da uzun klcmzn yz, herhangi bir
nedenle kesmezse yararldr. Bu yntemin uygulann kavramalsn.

"Tut-TUT! " Paylamas

" Paylama", sen saldnrken dman senin saldnn kestiinde, se
nin de aadan bir hamleyle onu durdurmaya alman anlamna ge
lir. ok hzl bir zamanlamayla dman payiayarak biersin. Yukan
doru hamle yap, "Tut!" ve bi "TUT ! " Bu zamanlamaya atmalarda
ska rastlanr. Tut-TUT paylamas yolu, uzun klcm dmana hamle
yapareasma kaldnp, ayn anda bimeyi zamanlamaktr. Bunu tekrarla
ya tekrarlaya renmelisin.

evik Karlama
" evik karlama"yla, dmanla kl altrrken hamlesini uzun
klcnla ritmli olarak karlayp, klcna vurarak onu bime anlatlmak
tadr. evik karlamann ruhu, kuwetli bir karlama ya da vuru de
il, dmann uzun klcna onun hamlesiyle uyumlu olarak, ve ncelik
le onu bime kastyla vurm aktr. Vuruun zamanlamasm kavrarsan,
uzun kllannz ne denli iddetle atrsa atsn, klcnn ucu biraz
olsun gerilemeyecektir. Bunu kavrayabilmek iin yeterince renmeli
sin.

75
 ok Dman Var
"o k dman var" 42 ok kiiye kar tek bana savarken geerli
dir. Hem uzun klcn hem de yolda klcn ek, ve geni yaylml bir
sol ve sa tutumu al. Bunun ruhu, drt ynden geliyor dahi olsalar, d
manlar bir yandan brne kovalamaktr. Saldr dzenlerini gzlem
le, ilk nce ilk saldran karla. Gzlerinle tm evreyi tara, saldr d
zenlerine iyice bak, ve kllannla sa ve solu birbiri ardsra bi. Bek
lemek ktdr. Her seferinde derhal iki yanl tutumunu yeniden al, d
manlar ilerledike bi, saldrdklar ynden karla onlar. Ne yapar
san yap, dmanlar ipe dizili balklar gibi biraraya getirmen gerekir;
birarada yldklarnda, kmldamalarna yer brakmadan onlar kuv
vetle bi.

atmann Yarari'
Uzun klla, strateji sayesinde zafere ulamay bilebilirsin, ama
bu yazarak iyi aklanamaz. Kazanmay anlayabilmek iin inatla tem
rin etmen gerekir.
4
zl!i gelenek: 3 " Gerek strateji Yolu, uzun klta yazldr."

Tek Hamle
44
"Tek hamle" ruhuyla kazanacan, kesindir. Stratejiyi iyi ren-

(42) ok dman var : Mushashi ki Kl uslubunun yaratcs saylr. Okulu

na bazen "Nito Ryu" (iki kl okulu} bazen de "Niten Ryu" (iki gk oku
lu) ad verilir. ki kl kullanmna dman says ok olduunda bavu
rulmas gerektiini yazar; ama insanlar eskrimde ndelik salamak zere
iki elde birer klla temrin yapmaktadrlar. Musashi'nin "iki kl"tan kas
t, dde kiinin btn olanaklarn kullanmas gerektii anlara zg
dr. Bir kl ustasyla karlatnda hibir zaman iki kl kullanmamtr.
(43) Szl gelenek : Baka Ken do oku Uarnn da, form el teknikle aktarlan
retilerin karsnda, szl gelenekleri vardr.
(44) Tek Hamle : Bu ne anlama gelirse gelsin, Itto Ryu okulunun, saldr ve
savununun ayn hamleyle saland ve dmann klc ve ruhunun biil
dii Kiri Otoshi teknii "Hitotsu Gachi" (Tek Zafer) ile, bununla ilintili
olan Shinto tarz "ltchi no Tachi" (Tek'in Uzun Klc) ye dikkat ekmek
gerekir.
76
mezsen buna erimek, zordur. Bu Yol'da iyi temrin grrsen, strateji
yreinden gelecek ve kendi iradenle kazanmay baaracaksn. Sebatla
temrin etmelisin.
Dorudan letiim
"Dorudan letiim" ruhu Ni To Ichi okulunun gerek Yolu'nun na
sl edinilip aktanldna i likindir.
_._zl gl_nek: "Bedenine strateji ret. "
Yukardaki kitapta Ichi okulu kl dnn anahatlar kaydedil
mitir.
. Stratejide uzun klla nasl kazanacan renmek iin nce be
yaklamla be tutumu ren, ardndan uzun klcn Yolu'nu doal ola
rak bedeninde sour. Ruh ve zamanlamay anlamal, uzun klc doal
lkla kullanabilmeli ve bedeninle bacaklarn ruhunla uyum iinde hare
ket ettirebilmelisin. ster tek kiiyi, istersB iki kiiyi yenerken, strateji
den deeri kavrayacaksn.
Bu kitabn iindekileri madde madde belle, dmanlarnla d
rken yava yava Yol'un ilkesini kavrayacaksn.
Tm bunlarn erdemini, sabrl bir ruhla kararlca zmse, zaman
zaman dte elini kaldr. Dmanola kl attnrken bu ruhu koru.
B!n llik y_olu adm adm katet.
Stratejry_i yllarca al ve bir sava ruhu edin. Bugn, dnk ben
liin zende bir zaferdir; yannsa senden daha gsz insanlar zerine
zaferin olacaktr. Bundan sonra, daha hnerli insanlar altedebilmek
iin bu kita_l;a gre temrinler yap, yreinin bir patkaya sapp srklen
mesine izin verme. Dmann ldrsen de, eer rendikterin temelin
deilse, gerek Yol'u renmi saylmazsn.
Bu zafer Yolu'nu renebilirsen, onlarca insam altedebilirsin. Ge
riye kalan, kl d yeteneidir ki bunu da muharebelerde ve del
lolarda kazanacaksn.

Shoho'nun ikinci yl, beinci ay onikinci gn (1645)

Teruo Magonojo SHINMEN MUSASRI

77

.'
'

.
.

.

.

.-

. .
.

.
.

78
ATE KTABI

NiTo Ichi strateji okulunun bu Ate Kitab'nda d ate olarak

betimliyorum.
nsanlar ilk elde stratej inin yararn dargrllkle deerlendiri
yorlar. Yalnzca parmakularn kullanarak, bilen oniki santiminin
yalnzca yedi santimini tanyabiliyorlar. Yelpazede olduu gibi, yan
nay yalnzca kollarnn erebildiince kararlatryorlar. El becerisi gi
bi kk bir konuda uzmanlap, bambu altrma klcyla45 yalnzca el
ve bacak hareketleri gibi ayrntlar reniyorlar.
Benim stratejimde dmanlar ldrme tenrini birok yarma, ha
yatta kalabilme mcadelesi, yaam ile lmn anlamlannn kefi, kl
Yolu'nu renme, saldrlarn iddetini yarglayabilme ve klcn "srt
n ve yznn" Yolu'nu aniayabilme ile aklanyor.
zellikle tam donanml zrh46 kuanldnda kk teknikleri
kullannak olas deildir. Benim stratej i Yolum be-on kiiye kar tek
kiinin dnde tek kesin kazanma yntemidir. "Bir kii on kiiyi al
tedebilir, dolaysyla bin kii onbin kiiyi altedebilir" ilkesi yanl bir il
ke deildir. Bunu iyi bellemelisin. Tabii gndelik tenrinierde bin ya
da onbin kiiyi biraraya toplayamazsn. Ama yalnz bana bi :. klla
temrin yaparak bir strateji ustas haline gelebilir, bylelikle dmann
manevralarn, gcn ve kaynaklarn aniayabilir ve onbin dman al
tedebilecek stratejiyi nasl uygulayacan kestirir hale gelebilirsin.
Ve benim stratejimin znde ustalamak isteyen bir adam, gece
gnduz iemrinler yaparak sebatla almaldr. Bylece hnerini geliti
rebilir, benliinden kopabilir, ve olaanst bir yetenee kavuabilir.

(45) Bambu altnna /alc : Kendo tarihi boyunca eitli altrma kllar kul
lanlmtr: bazlar deri ya da kuma kapl ivili bambudan yaplmtr.
(46) Tam donanml zrl: "Roku Gu" (alt para) szckleri kullanlmtr. Bu
gslk, eldiven, kol, nlk ve kala zrhlarndan, ya da bir baka uygu
lamaya gre, beden zrh, mifer, maske, kala zrhlar, eldiven ve bacak
zrhlarndan oluur.
79
Bylece mucizevi bir kudrete eriir.
Stratejinin pratikteki sonucu budur.
Mekana Bal Olarak
evreni iyi incele.
Gnete dur. Yani gnei arkana alan bir tutum al. Eer durum
buna elverili deilse, gnei sa yanna almalsn. Yaplarda, giri ar
kanda ya da sanda olmal. Ardnn engelsiz olmasna, solunda boluk
olmasna dikkat et ki sa yannla kl tutumunu uygulayabilesin. Gece
leyin, eer dman grlebiliyorsa, atei ardna, girii de sana al;
yoksa yukanda betimlenen tutuma gir. Dmanndan biraz daha yukar
da bir konumda olmalsn. rnein, evdeki Kamiza47 ykseke bir yer
saylr.
D baladnda dman hep sana almaya al. Onu uygun
suz yerlere doru kovala ve srtnn uygunsuz yerlere doru dnk olma
sn sala. Dman uygunsuz bir duruma dtnde evresine bakn
masn engelleyip onu kovala ve ivile. Evlerde dman eie, lentola
ra, kaplara, verandalara, stunlara vd. doru kovala ve durumunu gr
mesine izin verme.
Dman daima kt noktalara, yan tarafnda engellere doru s
rerek dte stn konum salamaya abala. Bunu iyice bellcyip tem
rin etmelisin.
Dmandan nce Davranmann Yntemi48
Birincisi, saldrarak nce davranrnaktr. Buna Ken No Sen (kendi
ne getirmek) denir.

(47) Kamiza: Evin ata ruhuna ayrlm blm; evin reisi buraya en yakn yer
de oturur. Genellikle duvarda biraz ykseltilmi bir girintidir, bazen bir
parmen, zrh ya da baka dinsel nesneler asldr.
(48) Dmandan nce davranmann yntemi: Byk kl ustalar ya da sa
natlar bu yetenekte ustalarlar. Byk kl ustas her zaman evresin
den "nce" d avranr. yi bir kl ustasn yenemezsiniz, nk bilinaltn
da her gerek eylemin kkenini grr. Kendo uygulamalarnda yal soy
lularn adeta rastlant sonucu gibi gen ampiyonlarn kafasna vuruunu
hilla grmek mmkndr. Deien bir durumu annda saptama yetenei
dir.

80
 kinci yntem, o saldrrken nce davranmaktr. Buna Tai No Sen
(inisyatif beklemek) denir.

br yntem seninle dmann ayn anda saldrya gemesidir. Bu

na da Tai Tai No Sen (ona elik ederek nce davranmak) denir.

Bu yntem dnda ne geme yolu yoktur. ne getiinde ok

abuk kazanacandan, staretjideki en nemli eylerden biridir. ne
gemede birka unsur vardr. Durumu ok iyi deerlendirmeli, dma
nn ruhunu okuyup slratejisini kavrayarak onu ycnmelisin. Bunu aynnt
larla yazmak olanakszdr.

Birincisi - Ken No Sen

X Saldrmaya karar verdiinde sakinliini koru ve dmandan nce
davranarak abucak dal. Ya da ihtiyatl bir ruila ama kuvvetle ilede
yip bu ihtiyatla ondan nce davranabilirsin.

) Ya da, ruhunu olabildiince gl tutarak ilerle, dmana ulat

nda ayan normalden biraz daha hzl hareket ettir, onun dengesini
bozarak art.

\ Veya, ruhunu sakin tutup dman ykma duygusuyla saldrya ge.

Ruh, dmann derinliklerini kazanmadadr.

Ken No Sen'lerin tm, bunlardr.

kincisi - Tai No Sen

Dman saldrdnda, hareketsiz dur ama gsz taklidi yap. D
man sana ulatnda, yana sramak istermi gibi aniden ekil, sonra,
dmannn rahatladn grr grmez de kuvvetle saldr. Bu, bir yol
dur.

. Ya da, dman saldrrken, sen daha da gl saldr, zamanlalma

sndaki aknlktan kazanmak iin yararlan.

Tai No Sen ilkesi budur.

Be ember Kitab /6 81
 nsc - Tai Tai No Sen
Dman hzla saldrya getiinde sende g ve skunetle saldr
mal, o yaklatka zayf noktasna nian alp onu kuwctle altetmelisin.

Ya da, eer dman skunetle saldryorsa, hareketlerini kollayp,

bedenin uarcasna onun devinimine katlmal sonra da hzla hareket
edip onu kuwetle bimclisin.
Tai Tai No Sen budur.
Bunlar szcklerle yeterince aklanamazlar. Burada yazlanlar
aratrmalsn. Bu nce davranma yolunda, durumu sen yarglayacak
sm . Bu, daima senin nce saldracan anlamna gelmez; dman n
ce saldrsa da, onu ynlendirebilirsin. Stratej ide dmandan nce davra
nabildiinde onu yenersin, bu nedenle buna varmak iin ok almal
sn.

Yasta Bastrmak
49
" Yast bastrmak" dmann bam kaldrmasna zn verme
mek anlamna gelir.

Strateji yarmasnda, dman tarafndan ynlendirilmek, ktdr.

Her zaman onu sen ynlendirebilmelisin. Doaldr ki, dman da da
ima bunu kollayacaktr, ama izin vermezsen senden nce davranamaz.
Stratej ide bimeye kalktncia dman durdurabilmelisin; saldrsn
pskrtebilmelisin ve gs gse geldiinizde, sarmasndan kurtula
bilmelisin. "Yasla bastrma"nn anlam budur. Bu ilkeyi kavradktan
sonra, dman dte neyi ne srerse srsn, onu nceden grp sa
vuturabilirsin. in ruhu, saldrsn daha "sal . . . " hecesinde denetim alt
na almak, atladncia atlaym daha "at. . . . " hecesinde denetlernek ve
bimesini daha "bi . . . . " hecesindc yakalayabilmektir.

Stratejide nemli olan dmamn yararl eylemlerinin nne geip

yararsz hareketlerine izin vermektir. Ama yalnzca bunu yapmak, savu
nudur. ncelikle Yol' a uygun davranmal, dmann tekniklerini

(49) Yasta bastnnak: Sarnurai ve Japon kadnlarnn balar sa biimlerine

uygun oyulmu tahta kk yastklarda uyuduunu kaydetmek gerekir.

82
savuturmal, planlarn okumal, ondan sonra da onu dorudan ynlen
direbilmelisin. Bunu yapabildiinde stratej i ustas oldun, demektir. yi
ce temrin yapp, "yasta bastrma"y kavramalsn.

S Yerden Gemek
"S yerden gemek", bir denizi boazdan gemek, ya da yz mil
lik ak bir denizi s bir yerinden katetmek anlamna gelir. Bu "S
yerden geme"nin insan yaamnda ska olduuna i nanyorum. Dostla
rn !imanda kalsa da yelken amak, yolu bilmek, teknenin salaml
na gvenmek ve havann uygunluuna gvenmek anlamna gelir. B
tn bu koullar yerine geldiinde, ve rzgar ya da ard rzgar uygun ol
duunda, o zaman yelken amalsn. Rzgar yolunun ilk birka milinde
deiiklie urarsa, geri kalan yoluna, yelkensiz devam etmelisin.

B u ruhu kavradnda, gndelik yaamna uygulayabilirsin. Daima

s yerlerden gemeyi kollamalsn.

Stratejide de "s yerden gemek" nemlidir. Dmann yetenekle

rini ayrdetmesini bil, ve kendi gl noktalarnn da bilgisiyle, "s ye
ri" tpk deniz rotasn kateden iyi bir kaptan gibi, elverili yerlerden
katet. En iyi yerden gemeyi baarrsan, rahat davranabilirsin. S yer
den gemek, dmann zayf noktasna saldrmak, ve kendini avantaj l
konuma getirmek anlamna gelir. Geni-lekli stratejide kazanmann
yolu budur. S yerden gemenin ruhu hem geni hem de dar lekli
stratejide gereklidir.
Bunu iyi bellemelisin.

Zaman Bilmek
"Zaman bilmek" demek, dmann muharebedeki konumunu bil
mek demektir. Geliiyor mu, yoksa geriliyor mu? Dmanlarn ruhunu
gzlemleyerek ve en iyi konumu tutarak, dmann eilimlerine hakim
olup kendi adamlarn da buna uygun hareket ettirebilirsin. Stratejinin
bu ilkesinden hareketle, yararl bir konumda savaarak, kazanabilirsin,

Delloda, dmandan nce davranarak onun stratej i okulunu, nite

liini ve gl ve zayf noktalarn kavradktan sonra saldrya geebilir-

83
sin. lm ve, modlasyonunu, zamanlamasm kavrarlktan soma, du
raksamakszn bir tarzda saldr.

Zamarn bilmek, yetenekierin iyiyse, eyamn doasm grebilmek

demektir. Eer stratejiyle iyice ili dl olmusan, dmamn niyetleri
ni okuyabilecek ve kazanmak iin pek ok frsatn olacaktr. Bunu yete
rince almalsn.

Klc Ayaklar Altna Almak

" Klc ayaklar altna almak", stratejide ska kullamlan bir ilke
dir. ilkin, geni-lekli stratejide, dman nce zerimize okiarm frla
tr ve kuruntarm boaltrken, eer biz tfeklerimizi doldurmak ya da
yaylarmz germekle megulsek, saldnnamz gtr. Ruh, dman yay
ve tfekleriyle saldrdayken karlk verebilmektedir. Ruh, dmamn
saldrsyla kar karya gelir gelmez, silahiarm "ayaklar altna alabil
me"dedir.

Tekil dte, dmamn saldrgan uzun klc karsnda bimeyle

zafer kazanamayz. Onu saldrsmn balangcnda yenebilmeli, bir da
ha saldramamas iin ayaklanmzn altna alabilmeliyiz.

"Ayak altna almak" salt ayaklar altnda ezmek anlamna gelmez.

Bedence, ruha ve tabii ki klla ayaklar altna alp birnek gereklidir.
Bu ruha dmamn ikinci saldrsna meydan vermeyerek eriebilirsin.
Bu her anlamda nce davranabilmenin ruhudur. Bir kez dmamn ze
rine vardktan soma, yalmzca ona darbe indinnekle kalmamal, saldn
dan samasm da kovalayabilmelisin. Bunu derin derin incelemen gere
kir.

"kmeyi" Bilmek
Herey kebilir. Evler, gvdeler ve dmanlar, ritmleri bozulma
ya uradnda kerler.

Geni-lekli stratejide, dman kmeye baladnda, ansm ka

rmadan onu kovalamasm bilmelisin. Dmamn knden yararlan
may bilemezsen, kendisini yeniden toparlayabilir.

Tekil dte, dman kimi zaman zamanlamay yitirir ve ker.

84
Bu frsat karrsan, kendini toplayabilir ve bundan byle bylesine ih
malkar davranmayabilir. Gzn dmann knden ayrma, onu iz
le ve kendisini taparlamasna izin vermeden saldr. Bunu yapabilmeli
sin. zleme saldrs gl bir ruhla olur. Dman tamamen bimelisin
ki konumunu salamlayamasn. Dman nasl tamamen biebileceini
kavramalsn.

Dman Olmak
"Dman olmak", kendini dmann yeine koymak anlamna ge
lir. nsanlar bir evde kstrlm bir soyguncunun tahkimatl dman ol
duunu sanrlar. Oysa "dman olduumuzu" dndmzde, tm
dnyann bize kar olduunu ve ka yolu olmadn duyamsanz. e
ride kapal olan, slndr. Onu yakalalmak iin ieri girense ahindir.
Bunu bellemelisin.

Geni lekli stratejide insanlar hep dmann daha gl olduu

nu dnp ihtiyatl davramrlar. Ama askerlerin iyiyse, stratejinin ilke
lerinden anlyorsan ve dman nasl yeneceini biliyorsan, kayglana
cak birey yoktur.

Tekil dte de kendini dmann yerine koymalsn. Eer " te,

strateji ilkesini bilen bir Yol ustas", diye dnrsen, o zaman kesinlik
le yitirirsin. Bunu derin derin dnmelisin.

Drt Elli Dgm

" Drt elli dm"50 dmanla senin ayn ruhta kenetlenmesi ve so
nucu ulalamamas durumudur. Bu ruhu terket ve baka bir yoldan ka
zan.
Geni-lekli stratejide " drt-el" ruhu baat olduunda, vazgeme
- bu, insann varoluudur. Bu ruhtan derhal syrl ve dmann bekleme
dii bir teknikle kazan.

(50) Dn elli dm: "Yotsu te o hanasu" - "Yotsu te" terimi iki kolun dma
nn kollaryla dmlenmesidir. Ayn zamanda drt kesi birbirine ba
lanan nesnelere de bu ad verilir, rnein balk a. te yandan srta al
np omuzlar ve koltukaltlarndan geirilerek gs zerine balanan bir
eit kadn alna da ayn ad verilirdi.

85
 Tekil dte de, " drt ele" dtmz dndmz an, d
man aklmz deitirip onun durumuna uygun bir teknik uygulayarak
yenmeliyiz. Bunu iyi deerlendirmelisin.

Perdeyi Amak
Dmann ruhunu gremerliin zaman " perdeyi aarsn."
Geni lekli str;.tej ide, dmann vaziyetini gremerliin zaman
iddetle saldrmak zere olduunu hissettir; bylelikle kaynaklarn kc
fedebilirsin. Kaynaklarn bir kez rendikten sonra, farkl bir yntem
le onu altetmek kolay olur.

Tekil dte de, dman niyetini anlamaman iin ard ya da yan

uzun kl tutumu taknrsa, saldm gibi yap, dman ruhunu grd
sansyla sana silahn gsterecektir. Sana gsterilenden yararlanarak,
kesinlikle kazanabilirsin. Eer ihmalci davranrsan zamanlamay ka
rrsn. Bunu iyi aratr.

Glgeye Tutunmak
"Glgcye tutunmak", dmann saldr ruhunu grebildiinde ba
vurabilecein bir yoldur.

Geni-lekli stratejide, dman saldrya getii zaman tekniini

kuvvetle altedebileceini kedisine hisscttirirsen, fikrini deitirir. O za
man sen de ruh durumunu deitirip onu Boluk ruhuyla nceleyip, altet.

Bulatrmak
Birok ey bulatrlabilir. Uyku hali, esneme gibi. Zaman da bu
latrlabilir.

Geni-lekli stratejide, dman heyecan belirtileri gsterip acele

davrandnda, hi aldrma. Tmyle dingin dur, dman bir sre sonra
bundan etkilenecektir. Bu ruhu bulatrdn grdnde, Boluk ru
huyla iddetli bir saldrya giriip onu yenebilirsin.
Tekil dte, beden ve ruhunu gevetip, dmann da gevedii
an, ondan nce davranp gle ve hzla saldrarak kazanabilirsin.
" Birini sarho etmek" diye bilinen yol da buna benzer. Dmana
bczgin, dikkatsiz ya da gsz bir ruh da bulatrabilirsin. Bunu iyi ince
lcmelisin.

86
 Dengeyi Yitirtmek
Pekok ey denge yitimine neden olabilir. Bir neden tehlike, bir
bakas zorluk , bir bakas da aknlktr. Bunu bellemelisin.

Geni lekli stratej ide denge yitimine neden olmak, nemlidir.

Dmann en beklemedii yerden, uyarda bulunmakszn saldrya
ge, ve ruhu kararszken yaradan, ve inisyatifi eline geirip onu altet.

Ya da, tekil dte, nce yava hareket ediyormu gibi davran,

sonra birden hzla saldrya ge. ine dt ruh sarsntsndan syrl
mas iin soluk sresi tanmadan, yenme frsatn kavramalsn. Bunu
iyice belle.

Korkutmak
Korku genellik e beklenilmedik durumdan doar.
Geni-lekli stratej ide dman yalnzca gzlerine sunduklarnla
deil, bararak, ufak bir gc olduundan fazla gstererek ya da uyar
da bulunmadan yan taraftan tehdit ederek korkutabilirsin. Btn bu ey
ler, korkutur. Dmann rkm ritmini en iyi ekilde kullanarak kaza
nabilirsin.

Tekil dte dman yenebilmek iin onu gvdenle, uzun klcn

la, ya da scsinle hazrlksz yakalayp bundan yararlanabilirsin. Bunu
iyi bellemelisin.

Szmak
Dmanla kar karya geldiinde, ilerleyemez hale gelirsen, " s
zp" dmanla bir hale gclirsin. ie girmi haldeyken uygun bir tek
nik uygulayarak kazanabilirsin.

Gerek byk sayl muharebelerde, gerekse kk saylarn dahil

olduu kavgalarda, dmana "szma"y bilmenin yararyla kesin olarak
kazanabilirsin; oysa ayrldmda kazanma ansn yitirirsin. Bunu iyice
bel! e.

Kelerden Girmek
Gl nesneleri dorudan iterek kmldalmak zordur, bu nedenle
" kelerden girersin" .

87
 Geni-lekli stratejide dman kuwetlerine keden darbe indir
mek yararldr. Eer keleri altedebilirsen, tm gvdenin ruhu altedil
mi olur. D man halletmek iin, keler dnce saldry srdrmeli
sin.

Tekil dte, dman bir kez knce kazanmak kolaydr. Bu,

gvdesinin " keleri" incitildiinde, gten dmesiyle mmkn olur.
Bunu nasl yapacam renmek nemlidir, bu yzden iyice renme
ye al.

Akln Kartrmak
Bu dmana kararlln yitirtmek anlamna gelir.
Geni-lekli stratejidc muharebe alanndaki dman artmak
iin birliklerimizi kullanabiliriz. D mann ruhunu koliayarak onu ar
tabiliriz: " Burada m? Orada m? yle mi? Byle mi? Hzl m? Ya
va m?" Dman ruhunu artan bir ritme kaptrdnda, zaferimiz ke
sinlemi demektir.

Tekil dte, frsat ktka deiik teknklerle saldrarak dma

nn akln kantrabiliriz. Hamle yapar ya da bier gibi yap, dman
kendisine yaklaacan sansn, akl kart zaman kolaylkla kazana
bilirsin.
Dn z budur ve bunu iyice bellemelisin.

Bart
bart unlardr: dten nce, d srasnda ve d son
rasnda. Duruma gre bar. Ses, hayata i likindir. Yangna, rzgara,
dalgalara kar barnz. Ses , enerjinin gstergesidir.

Geni lekli stratej ide, m uharebenin banda, gcmz yettiin

ce banrz. arpma srasnda ses alaktr, saldrya geerken bar
rz. D sona ererken, zaferimizin gndoumunda banrz. ba
rt, bunlardr.

Tekil dte, dman birnek zere hamle yaparken, ayn za

manda onu yldrmak iin "Ai! " diye barr ve bartmzla birlikte
uzun klla hamle yaparz. Dman bitikten sonra da -zaferimizi ilan

88
etmek iin- barrz. Buna "sen go no koe" (ncesi ve sonras sesi) de
nir. Uzun klc saHarken barmayz. Ritme ayak uydurmak iin bar
rz. Bunu iyice belle.

Girirnek
Muharebelerde, ordular kar karya geldiklerinde dmann g
l noktalarna saldr; yzgeri ettiklerini grnce hemen gerileyip kuwe
tinin evresindeki bir baka gl noktaya doru yeniden saldrya ge.
Bunun ruhu, kvrla kvrla ilerleyen bir da yoluna benzer.

Bu, tek adamn ok kiiye kar dnde nemli bir yntemdir.

Dmanlar bir tarafndan vur ya da onlar gerilet, sonra zamanlamay
yakalayarak sadaki ve soldaki baka gl noktalarna doru saldrya
ge; kvrla kvrla ilerleyen bir da yolu gibi, dmann eilimlerini
tart. Dmann dzeyini kavradnda, hi gerileme ruhu gstermeden
iddetle saldr.
Tekil dte de, dmann gl noktal arn krmak iin bu ruh
tan yararlan.
"Girimek"ten kastedilen, dmann zerine yryp onunla gs
gse gelmek, ve bir adm dahi gerilememektir. Bunu anlamalsn.

Ezmek
Bu, kendinden zayf olan dman ezmek anlamna gelir.
Geni lekli stratejide, dman taraf bizden az olduunda, ya da
sayca fazla olsa da, ruhen gsz ve dzensiz olduunda, apkasn
gzlerine indiririz, yani onu tamamen ezeriz. Eer yeterince ezmezsek
kendini toparlayabilir. Ezme ruhunu iyi kavramalsn.

Tekil dte, dman bizim kadar usta deilse, ritmi bozuksa ya

da kanma, gerileme tutumianna girmise, durumuna acmarlan ya da
soluk almasna frsat tanmadan onu dorudan ezmeliyiz. Onu bir kere
de ezmek, nemlidir. nemli olan, durumunu biraz olsun dzeltmesi
ne olanak tanmamaktr. Bunu derinlemesine bellemelisin.

Da-Deniz Deiimi
"Da-deniz" ruhu, dmanla savarken ayn eyi tekrarlamann
iyi olmad anlamna gelir. Bir eyi iki kere yapmak zorunda kalabilir-

89
sin, ama nc kere tekrarlal]la. Bir saldrya giriip baanya ulamaz
san, aym yaklamn ikinci kerede baanya uJama ans pek yoktur.
Daha nceden deneyip de baar salayamadn bir saldry bir kez
daha tekrarlayp yine sonusuz kalrsa, saldr yntemini deitirmeli
sn.

Eer dman da dnyorsa, deniz gibi saldr; eer deniz dii

nyorsa, da gibi saldr. Bunu derinliine bellemelisin.

Derinliklere Nfuz Etmek

Dmanla diirken, yzeyde Yol sayesinde kazanm grnsek
de, eer ruhu tkenmemise, onu yzeysel olarak yenmi, ama ruhunu
altedememi olabiliriz. Bu "derinliklere nfuz etme" ruhuyla, dma
nn ruhunu derinliklerinde altedebilir ve kendi ruh durumumuzu apan
sz deitirerek onun moralini bozabiliriz. Bu pek sk gerekleir.

Derinlikilere nfuz etmek, uzun klla, bedenle ve ruhla nfuz et

mek anlamna gelir. Bu, genellerneyle anlalamaz.

Dmann derinliklerini ezdiimizde, ruJwu yksek tutmann an

lam kalmaz. Ama eer dmamn ruhu bozguna uramamsa, onu ez
mek kolay deildir. Gerek geni-lekli stratejide, gerekse tekil d
te, derinliklere nfuz etmeyi temrin etmelisin.

Yenilenmek
" Yenilenmek", dmanla savarken ruhlarn dmlenip k yo
lunun gzknedii durumlarda uygulanr. O zaman abalarmz ter
ketmeli, durumu taze bir ruhla gzden geirip yeni bir ritm edinerek
kazanmalyz. Dmanla kilitlendiimizde yenilenmek, durumumuzu
deitirmeden ruhumuzu deitirip yeni ve farkl bir teknikle kazan
mak anlamna gelir.

" Yenilenne"nin geni lekli stratejiye nasl uygulanacam dn

mek de gereklidir. Bunu nsanmakszn belle.

Fare Kafas, kz Boynu

" Fare Kafas, kz boynu" dmanla savarken kk noktalara
taklp ruhlarn dmlennesi durumunda, strateji Yolu'nun fare kafal
ama kz boyunl u olduunu akla getirmek anlamna gelir. Kk ay-

90
rntlara takldmzda, ruhumuzu apansz geniletmeyi bilmeli, k
n yerine by koyabilmeliyiz.

Bu stratejinin zlerinden biridir. Savann gndelik hayatnda da

bu ruhu dnmelidir. Ne geni-lekli stratejide ne de tekil dte
bu ruhtan ayrlmamalsn.

Komutan Birliklerini Tanr

" Komutan birliklerini tanr" benim stratej i Yolu'nda tm savala
ra uygulanabilir.

Stratejinin bilgeliinden yararlanarak, dman kendi birliklerin

gibi dn. Byle dndnde onu kendi iradene tabi klabilir ve pe
ini kovalayabilirsin. Sen general olursun, dman da senin birliklerin
olur. Bunda ustalamalsn.

Kabzay Brakmak
Kabzay brakmamn eitli ruh durumlan vardr.
Bir klsz kazanma ruhu vardr. Bir de uzun klc tutup da kazan
nama ruhu vardr. eitli yntemler yazda tartlanaz. yi temrin et
melisin.

Kaya Gvdesi51
Strateji Yolu'nda ustalatktan sonra gvdeni kaya gibi klabilir
sin, ve onbinlerce nesne, sana dokunamaz. Bu, kaya gvdesidir.

Etkilenmeyeceksin. Szl gelenek.

Yukanda kaydedilenler, Ichi kl okul u hakknda, bana esiniendi
i gibi kaleme aldm di.incelerimdir. Tekniim hakknda ilk kez ya
zyorum, eylerin sras biraz kank olabilir. Aka ifade etmek zor.

(51) Kaya gwlesi: Bu Terao evinin gneesi Terao Ka Ki'de kaydedilmitir.

Bir keresinde bir efen di Musashi'ye "Bu 'kaya gvdesi' nedir?" diye sor
mutu. Mu sashi, "Ltfen rencim Terao Ryuma Suke'yi arn," diye
yantlad. Terao geldiinde Musashi ona midesini yararak kendini ldr
mesini buyurdu. Terao tam midesini yarmak zereyken Musashi oni. en
gelleyip efendiye, "'Kaya gvdesi' budur," yantn verdi.

91
 Bu kitap, Yol'u renmek isteyenler iin ruhsal bir rehberdir.

Genliimden bu yana yreim stratej i Yolu'na eilimli oldu.

Kendimi elimi eitmeye, bedenime hakim olmaya ve kl dnn
birok ruhsal tutumuna ulanaya adadm. Baka okullardan kiilerin
kurarn tartmalann ve el teknikleri zerine younlamalann izleye
cek olursak, seyirleri hnerli dahi olsa, gerek ra sahip olmadklan
n grrz.

Tabii bu tarzda eitim grenler beden ve ruhlann temrinli kldk

lann sanarlar; ama bu gerek Yol'un nnde bir engeldir ve kt etki
leri sonsuza dek kalr. Bylelikle gerek strateji Yolu yozlar ve lr.

Kl dnn gerek Yolu, savata dman yenme hnerinden

baka ey deildir. Eer stratejimin bilgeliine ular ve bunu koruyabi
lirsen, kazanacandan her zaman emin olabilirsin.

Shoho'nun ikinci yl, beinci ay, onikinci gn (1645)

Teruo Magonojo SHINMEN MUSASHI

92
94
RZGAR KTABI

Stratej ide baka okullarn Yollarn da bilmelisin. Bu Rzgar Kita

b'nda baka okullarn strateji geleneklerini yazdm.

Baka okullarn yollarn bilmeden benim Ichi okulurnun zn

kavramak zordur. Baka okullar incelersek, bazlarnn ar-uzun kl
lar kullanarak kuvvet tekniklerinde uzmaniatn grrz. Baz okul
lar kodachi olarak bilinen ksa kl Yolunu retirler. Bazlarysa, bir
ok kl tekniinde ustalk rctirler; kl tutumlarn "yzey" Yol' uy
sa "batn" olarak deerlendirirler.

Hibiri benim bu kitabn ii nde -btn erdemleri ve ktlkleri,

dorular ve yanllaryla- aka gsterdiim gerek Yol, deildir. Ba
ka okullar baary kendi yaam aralar yapar, iek yetitirip nesnele
ri ssleyip psleyerek satmaya kalkrlar. Strateji Yolu kesinlikle bu
deildir.

Dnya stratejistlerinden bazlar yalnzca kl attrmayla ilgili

dirler ve temrinlerini uzun silahta ve bedenin salnmnda ustalamakla
snrlarlar. Ama ustalk tek bana kazanmaya yeterli midir? Yol'un
z bu deildir.

Bu kitapta br okullarn yetersizliklerini bir bir sraladm. Ni To

Ichi okulurnun yararlarn kavrayabilmek iin bu konular derinlemesi
ne incelemelisin.

95
 Ar-Uzun Kl Kullanan Baka Okullar
Baz okullar an uzun kliara eilimlidir. Benim stratejim a
sndan bu okullan gsz olarak deerlendirmek gerekir. nk d
man bime ilkesine bavurmamaktadrlar. An-uzun klc yelerler
ve onun uzunluuna dayanarak, dman belirli bir uzaklktan yenneye
alrlar.

Bu dnyada, "bir santirnin ele avantaj salad" sylenir, ama

bunlar, stratejiden haberi olmayan birinin bo szleridir. nsanlan kl
lanrun uzunluuna baml klan, ve stratejiden yararlanmakszn belir
li bir uzaklktan dvtren gsz bir ruhun dk stratejisine iaret
eder.

Szkonusu okulun an-uzun klc yelemesinin bir gerekesi ol

maldr, ama bunu gerek yaamla kyasladmzda, akld olduunu
grrz. Eer elimizde uzun kl yoksa ve ksa klla savayorsak,
mutlaka yenileceimiz anlamna gelmez, deil mi?

Kllarnn uzunluu nedeniyle, bu insanlarn yakndan dmanla

rn bimeleri zordur. Yzeyi genitir, bu da uzun klc kullarusz, ve
ksa yolda kl kuanm birinin karsnda avantajsz klar.

Eski zamanlarda, "Byk ve kk atba gider," derlerdi. Bu ne

denle ar-uzun kltan koulsuz holanmazlk da etme. Ben yalruzca
uzun kl eilimine karym.

Geni-lekli stratej iyi gznnde bulundurursak, byk kuwetle

ri uzun kl, kk kuwetleriyse ksa kl olarak deerlendirebiliriz.
Birka kii ok sayda insana kar savaamaz m? Az sayda kiinin bir
ok insaru altetmesi ska rastlanan bir durumdur.

Kapal bir mekanda de arldnda yrein uzun klca ei

limliyse ya da yalruzca yolda klla donanm olarak bir evin iindey
sen, stratej in be para etmez. Ayrca bazlan brlerinin gcne sahip
deildir.
retrnde ben kat, dar ruhtan holanmam. Bunu iyi bellemeli-
sn.

96
 Baka Okullarda Gl Uzun Kl Ruhu
Gl; gsz kllardan szetmemelisin. Uzun klc gl bir
ruhla kullamrsan bime hamten kaba olacak; eer klcm kabaca kul
lamrsan kazanmakla glk ekeceksin.

Eer klcmn gc aklm megul ediyorsa gereksiz lde g kul

lanacaksn, bylelikle de bimeyi baaramayacaksn. Dmaronla kl
altrrken onu kuwetle ya da gszce bimeyi dnmemelisin; yal
mzca biip ldrmeyi dn. Yalnzca dman ldrmek zerinde yo
unla. Gl ya da tabii gszce bimeye kalkma. Yalnzca dma
n ldrmekle ilgili olmalsn.

Gce dayamrsan, dmamn klcna vurduunda kanlmaz ola

rak ok gl vuracaksn. Bunu yaptn zaman da senin klcn da s
rklenecek. Dolaysyla, "En gl el kazanr," deyiinin bir anlam
yoktur.

Geni lekli stratejide eer ordun gllyse ve kazanmak iin g

ce gveniyorsan, ama dmann ordusu da glyse, muharebc dehetli
olur. Bu her iki taraf iin de geerlidir.
Doru ilkeyi yakalamadan sava kazanlmaz.
Benim okulurnun ruhu ayrntlar nemserneden stratejinin bilgeli-
i araclyla kazanmaktr. Bunu iyi belle.

Baka Okullarda Ksa Uzun Kl Kullanm

Ksa-uzun kl kullanmak da kazanmann gerek Yolu deildir.
Eski zamanlarda tachi ve katana uzun ve ksa kllar anlamna
gclirdi. Daha gl kiiler, uzun klc dahi kolaylkla kullanabilirler,
dolaysyla daha ksa klc yelemeleri szkonusu deildir. Ayn za
manda mzrak ve karglarn uzunluundan da yararlanrlar. Baz insan
lar, klcm ektiinde dman gaflet arnnda yakalayp vurmak amacy
la ksa-uzun kl kullanrlar. Bu eilim, ktdr.

Dmann gaflet ann hedeflernek tmyle savunuya yneliktir ve

dmanla yakn tenasta uygunsuzdur. Dahas, ok sayda dman var
sa, ksa klla savunmasmn iine dalna yntemine bavuramazsn. Ba
zlar ellerinde ksa uzun klla ok sayda dman arasna dalariarsa

Be ember Kitab /7 97
serbeste srayp ok sayda dman hiebileceklerini samrlar; oysa
srekli hamleleri savuturmalar gerekir ve sonunda dmanla giriir
ler: Bu, stratejinin gerek Yol'una uymaz.

Yenmenin gerek Yolu, dman, akln kartracak ekilde kova

lamak, ve bedenini gl ve dimdik tutarak onu yana itmektir. Ayn il
ke geni-lekli stratej ide de uygulanr. Stratejinin z ok sayda in
sanla dmann zerine ylp onu hzla devirmektir. nsanlar kendi
strateji incelemelerinde karlamay, kannay ve gerilerneyi normal
kabul ederler. Bunu alkanlk haline getirirler, bylelikle de, dman
tarafndan kolaylkla kovalanrlar. Dman sen kovalamal ve onu se
nin ruhuna boyun eer hale getirmelisin.

Birok Uzun Kl Kullanma Yntemi Olan br Okullar

Baka okullarda, balayanlarn beenisini kazanmak zere uzun
kl kullanmann birok yntemi olduunun savunulduunu biliyorum.
Bu Yol'u pazarlamaktr. Stratejide aalk bir ruhtur.

Bir insam bimenin birok yolu zerinde dnmek, hatadr. lk el

de, ldrme, insanln Yolu deildir. ldrme savamay bilen veya
bilmeyen insanlar iin ayndr. Kadnlarla ocuklar iin de ayndr, ve
yntemleri ok farkl deildir. Hanerleme ya da trpanlama gibi farkl
taktiklerden szedebeliriz, ama daha fazlasndan deil.

Her durumda, dman bime stratejinin Yolu'dur ve bunu fazlaca

gelitirmeye de gerek yoktur.

Yine de, yerine gre, uzun klcn stte ya da yanlarda engelle kar
laabilir, o zaman da klcn kullamlabilecek tarzda tutmalsn. Bu
rttn be ynde be yntemi vardr.

Bu beinin dndaki yntemler - el hkme, gvdeyi eme, sra

ma vd.- gerek strateji Yolu deildir. Dman birnek iin bken ve
eilen hamleler yapmamalsn. Bu, tamamen yararsz olur. Kendi stra
tej imde ben ruhumu ve bedenimi dik tutar, dmann eilip bkilimesi
ni salarm. Esas ruh, ruhu arpldnda dmana saldrarak yenmek
tir. Bunu iyi renmelisin.

98
 Baka Okullarda Uzun Kl Tutumlarnn Kullamn
Uzun kl tutumlarm fazlaca nemsemek, hatal bir dncedir.
"Tutum" denen olgu, dman olmad zaman uygulamr. Bunun nede
ni, bunun eski zamanlardan bu yana bir neili olmasndadr ve kl a
ttrmada " Bunu yapnamu ada yntemi" diye birey yoktur. Uygun
suz durumlarda dnam zorlamasm bilmelisin.

Tutum, etkilenmemen gereken durumlara zgdr. Yani, atola

rn kuatmasnda, muharebe dzeninde. vd. iddetli bir saldr karsn
da dahi etkilenme belirtileri gstermeme ruhudur. Oysa kl attr
ma Yolu'nda, hep nde olup saldrmak zerinde younlamalsn. Tu
tum bir saldry bekleme ruhudur. Bunu iyi deerlendirmelisin.

Strateji dcllolarnda, karndakinin tutumunu sen etkileyebilmeli

sin. Ruhunun gevek olduu yerde saldr, onun akln kartr, tedirgin
et ve dehete dr. Huzursuz olduu anda dmamn ritminden yarar
lan, o zaman kazanabilirsin.

Ben "tutum" olarak bilinen savunma ruhundan holanmam. Bu ne

denle, benim Yol umda "Tutum-Tutumsuzl uk" denen bir ilke vardr.

Geni lekli stratejide, birliklerimizi sava dzenine sokarken

kendi gcmz, dmamn saysm ve sava alanmn ayrntlarm gz
nnde bulundururuz. Muharebenin balangc budur.

lk saldry yapma ruhu, saldrya urama ruhundan tmyle fark

ldr. Bir saldry gl bir tutumla iyi karlamak ve dmann saldr
sm iyi savuturmak, mzrak ve karglardan bir duvar rmeye benzer.
Dmana saldrdnda, ruhun duvardan kirileri skp mzrak ve karg
yerine kullanma noktasna dek uzanabilmelidir. Bunu iyi bellemelisin.

Baka Okullarda Gzleri Dikme

Baz okullar, gzlerin dnamn uzun klcna dikilmesi gerektii
ni ne srerler. Bazlarysa ellere dikilmesini savunurlar. Bazlar y
ze, bazlar ayaklara vd. diker. Eer gzlerini bu noktalara dikersen ru
hun karr ve stratejin baarszla urar.
 Ayrntlaryla aklayacam. Futbolcula2 gzlerini topa dikmez
ler, ama alanda iyi bir oyunla iyi bir performans scrgilerler. Bireye
altnda, gzlerinin kullanmyla snrl olmaktan kacaksn. Usta
mzisyenlerin nlerinde notalar bulunur ya da Yol'da ustalatklarnda
kllarn birok tarzda kullanabilirler; ama bu gzlerini zellikle bu
nesnelere diktkleri ya da kllaryla gereksiz hareketler yaptklar an
lamna gelmez. Yalnzca doal olarak grebildiklerini ifade eder.

Strateji Yolu'nda, birok kez savatnda dmann klcnn hz

n ve konumunu kolaylkla deerlendirebilir duruma geleceksin ve
Yol'daki ustalnla, ruhunun arln kavrayacaksn. Stratejide gzle
rini dikmek, bir insann yreine bakmak anlamna gelir.

Geni-lekli stratejide gzlenmesi gereken alan, dmann kuwe

tidir. "Alg" ve "gr" iki grme yntemidir. Alg dmann ruhu ze
rinde younlap sava alannn durumunu gzlemleme, gzn dike
rek muharebenin geliimini ve avantaj deiikliklerini kollama anlam
na gelir. Bu, kesin kazanma yoludur.

Tekil dte gzlerini ayrntlara dikmelisin. Daha nce de syle

diim gibi, gzlerini ayrntlara dikip de nemli eyleri ihmal edersen,
ruhun yolunu arr ve zaferi elden karrsn. Bu ilkeyi iyice aratr ve
usanmakszn temrin et.

Baka Okullarda Ayaklann Kullanm

Ayaklar kullanmann eitli yollar vardr: uan ayak, srayan
ayak, yayianan ayak, srklenen ayak, karga aya ve baka evik yr
me yntemleri. Bunlarn tm, benim stratejim asndan, yetersizdir.

Ben uan ayaktan holanmam, nk sava srasnda ayaklar hep

uma eilimindedir. Yol, salarnca basmak olmaldr.

Srayan ayaktan da holanmam, nk srama alkanln ve

srayan bir yrei dayatr. Ne denli fazla srarsan sra, bunu hakl
gsterecek birey yoktur; bu nedenle de sramak, ktdr.

(52) Futbolcular : Futbol, eski Japonya'da bir saray oyunuydu. Genji Monoga
tari'de buna gnderme yaplr.

100
 Yayianan ayak, yrekte de yaylanmaya yolaar, bu da kararszlk
getirir.
Srklenen ayak, "bekleme" yntemidir, bundan zellikle holan
mam.
Bunlarn dnda, karga aya vd. eitli hzl yrme yntemleri
vardr.
Ne ki, kimi zaman dmanla, srayamayacan ve ayan hzla
hareket ettiremeyecein bataklklarda, rmak vadilerinde, tal arazi
lerde, ya da dar yollarda kar karya gelebilirsin.

Benim stratejimde ayak hareketleri deimez. Genellikle yolda gi

der gibi yrrm. Ayann denetimini asla yitirmemelisin. Dmann
ritmine gre hzl ya da yava hareket et, gvdeni ayarnca uyarla.

Ayaklarn gdm geni-lekli stratejide de nemlidir. nk

dmann ruhunu tanyamadan hzla ve dncesizce saldrrsan, ritmin
bozulur ve yenemezsin. Ya da, ok yava ilerlersen, dmann dzensiz
liinden yararlanamaz, yenme frsatn karrsn; bylelikle de sava
abuk sona erdiremezsin. Dmann dzensizliinden ve bozgunundan
yararlanarak ve ona durumunu dzeltme konusunda en ufak bir umut
brakmadan kazanmalsn. Bunu iyi al.

Baka Okullarda Srat

Srat gerek strateji Yolu' nun bir unsuru deildir. Srat nesnele
rin, ritm iinde olup olmayiarna bal olarak hzl ya da yava gzk
meleri anlamna gelir. Yol ne olursa olsun, strateji ustas hzl gzk
mez.
Baz insanlar gnde yz ya da yz rmi mil yryebilirler, ama
bu sabahtan akama dek koluklan anlamna gelmez. Acemi koucular
gnboyu koabilirler ama performanslar dktr.

Dans Yolu'nda yetkin danslar dansederken ark syleyebilirler,

ama acemiler buna kalktklarnda yavalarlar ve ruhlar kargaa ya d
53
er. "Yal am aac" nn mzii deri bir davula vurularak alnd -

( 53) Yal am aac: "KoMat su Bushi", flt ya da !ir iin eski bir ark.

101
nda, dingindir; ama acemiler bunu almaya kalktklannda, ruhlar
karr. ok usta insanlar hzl bir ritm tutturabilirler, ama acele vur
mak da iyi deildir. Eer fazla hzl vurmaya kalkrsan, zaman ka
nrsn. Tabii, yavalk da ktdr. Gerekten hnerli insanlar zaman
asla karmazlar, daima kararldrlar ve asla aceleleri varm gibi g
rnmezler. ilke bu rnekten anlalabilir.

Srat, strateji Yolu'nda bsbtn ktdr. Bunun nedeni, mahalle

-bataklk, vd.- bal olarak gvdeyi ve hacaklar birlikte ve hzla hare
ket ettirmek mmkn olmayabilir. Bu durumda elinde uzun klcn var
sa hzla bimen daha da az olanakl olacaktr. Ksa kl kullanrcasna
hzla bimeye kalkrsan, azck olsun, biemeyeceksin. Bunu deer
lendirmelisin.

Geni-lekli stratejide de, hzl ve megul bir ruh, yararszdr.

Ruh, yasta bastrma ruhu olmaldr, o zaman az da olsa, ge kalmaz
sm.

Kartn eer huzursuz bir tela iindeyse, tam tersini benimseyip

dinginliini korumalsn. Kartn seni etkilememeli. Bu ruhu edinmek
iin sabrla temrin et.

Baka Okullarda " " ve "Yzey"

Stratejide "i" ve "yzey'' yoktur.
Sanatsal yaratclk genellikle batn anlam ve gizli geleneklerden
54
dem vurur, "batn" ve "kap" dan szeder, ama dte yzeyde sava
mak ya da batndan birnek gibi birey yoktur. Yol'umu retirken, n
celikle rencinin anlamas kolay olan teknikleri, anlalabilir bir re
tiyi vazederek balarm. Sonra yava yava daha derindeki ilkeleri,
rencinin geliimine gre, kavramlmas olanaksz olmayan noktalar
aklamaya giriirim. Her durumda, kavrama ancak deneyimle mm
kn olduundan, "batn" ve "kap"dan szetmem.

(54) Kap: Bir okula kaydolan renci Dojo kapsndan geecektir. Bir retici
nin kapsndan girmek, bir dersler dizinine girirnek anlamna gelir.

102
 Bu dnyada bir daa ekilir ve daha, daha derinlere nneyi karar
l atrrsan, kendini kapda bulursun. Yol ne olursa olsun, bir batn var
dr ve kimi zaman kapya iaret etmek iyidir. Stratejide neyin rtl,
neyin ak olduunu kestiremeyiz.

Buna uygun olarak, Yolu'mu yazl taahhtler ve kurallarla aktar

maktan holannyorum. rencilerimin yeteneklerini alglayarak onla
ra dorudan Yolu retiyor, baka okullarn olumsuz etkilerini gider
meye abalyor ve onlar yava yava savann gerek Yolu'na sokuyo
rum.
Benim stratej in retrne yntemi, gvenilir bir ruhtur. Usannak
szn temrin etmelisin.
Yukardaki dokuz blmde, baka okullarn stratejilerini zetle
meye altm. imdi bu okullar "kap"dan "batn" a tek tek anlatmaya
giriebilirim, ama okullarn adlarn ya da ana noktalarn bilerek ver
medim. Bunun nedeni, farkl okullarn retilerin farkl yorumlarn
vermeleridir. nsanlarn grleri farkl olduunca, ayn konu zerinde
ok farkl grler olmaldr. Dolaysyla, kimsenin hibir okul zerin
deki gr geerlilie sahip deildir.

Baka okullarn genel eilimlerini dokuz noktada gsterdim. Bun

lar drste gzden geirecek olursak, insanlarn hep uzun ya da ksa
kltan holandklarn, ve gerek byk, gerekse kk konularda kuv
vetle ilgili olduklarn grrz. Baka okullarn "kap"laryla neden ilgi
lennediimi grebilirsin.

Benim lchi uzun kl okulurtda ne kap ne de batn var. Kl tu

tumlarnn isel anlamlar da yok. Stratej inin erdemini kavrayabilmek
iin ruhunu doru tutman, yeterlidir.

Beinci ayn onikinci gn, Shohonun ikinci yl (1645)

Teruo Magonojo SHINMEN MUSASHI

103
104
BOLUK KTABI

Boluk Kitab'nda Nito Ichi strateji Yolu kaydedilmitir.

Boluk ruhu, hibireyin olmad noktadr. nsann bilgisine dahil
deildir. Tabii boluk, hiliktir. Varolan nesneleri bilmckle, varolmaya
n da bilebilirsin. Boluk, budur.

Bu dnyadaki insanlar, nesnelere hatal bakyor, anlamadklarn

boluk sanyorlar. Gerek boluk bu deildir. Yolunu armadr.

Strateji Yolu' nda da sava eitimi grenler, hnerlerinde anla

madklarnn boluk olduunu dnrler. Gerek boluk bu da deil
dir.

Strateji Yolu'na ulamak iin sava sanatlarn tam olarak incele

meli ve sava Yolu'ndan en ufak ekilde olsun, sapmamalsn. Ruhun
yerleiklie eritiinde, gn be gn, saat be saat temrin et. kili yrek
ve us ruhunu bile ve ikili alg ve gr bakn keskinletir. Ruhun hi
bulutlu olmadnda, yolunu arma bulutlar daldnda, gerek bo
luk, ite budur.

ster Budizm'de olsun ister saduyuda, gerek Yol'u kavrayana

dek, olgularn doru ve yolunda olduunu dnebilirsin. Oysa, nesnel
olarak baktmzda, dnyann yasalar asndan baktmzda, gerek
Yol'dan ayrlan birok reti grrz. Temel olarak doruluu, Yol
olarak da gerek ruhu kabullenerek bu ruhu iyi tan. Stratejiyi geni an
lamyla doruca ve aklkla uygulamaya koyul.

105
 O zaman olgulan geni anlamyla kavramaya balar, ve boluu
Yol olarak kavrarken, Yol'un da boluk olduunu grrsn.

Bolukta erdem vardr, ktlk yoktur. Bilgeliin varoluu vardr,

ilkenin varoluu vardr, Yol'un varoluu vardr, ruh ise hiliktir.

Beinci ayn onikinci gn, Shoho'nun ikinci yl (1645)

Teruo Magonojo SHINMEN MUSASHI

106
107