Radiography

Badania radiograficzne opieraj si na wykorzystaniu zjawiska pochaniania promieniowania

przenikliwego X i Gamma przez rne materiay oraz zjawiska fizykochemicznego ,
zwizanego z uzyskaniem radiograficznego obrazu.-bony rtg. posiadaj emulsje wiatoczu
,ktra skada si ze zwizkw srebra ,ktre pod wpywem promieniowania jonizujcego
ulegaj rozkadowi tworzc obraz utajony. Obraz ten ujawni si po wywoaniu i utrwaleniu.
Przy wykonywaniu bada radiograficznych konieczny jest dostp dwustronny do badanego
obiektu. Z jednej strony znajduje si rdo promieniowania, natomiast z drugiej strony klisza
rentgenowska. Na kliszy ukazuje si obraz radiograficzny, na ktrym badane zcze
przedstawia si jako obraz cieniowy, jasnym pasem spoiny(wiksza grubo) na
ciemniejszym tle elementw czonych(mniejsza grubo)
Wady(niezgodnoci) na obrazie radiograficznym ukazuj si na tle jasnej spoiny lub w
miejscu przejcia spoiny w materia rodzimy jako ciemniejsze pola o rnych
ksztatach(zmiana gruboci metalu oraz wspczynnika pochaniania. Wyjtek
stanowi:wtrcenie wolframu-pierwiastek ciki i wyciek obie wady daj obraz janiejszy
na tle spoiny.
Wykrywalno metody przy uyciu promieniowania Gamma jest znacznie gorsza ni przy
zastosowaniu promieniowania X. Do oceny wykrywalnoci wad w metodzie radiograficznej
stosowane s rnego rodzaju wzorce czuoci (np. prcikowe, schodkowe)-wskaniki
jakoci obrazu. Metod radiograficzn wykrywamy wady wew. w spoinach typu:
pcherze gazowe, wtrcenia,przyklejenia,brak przetopu,pknicia, wady powierzchni i
ksztatu.
Wykonywanie bada przy pomocy promieniowania X(cige widmo promieniowania
,hamowanie elektronw emitowanych z katody na anodzie )
Dobr parametrw ekspozycji:
W zalenoci od gruboci i rodzaju badanego metalu dobieramy z nomogramu napicie
na lampie (KV) dla staej ogniskowej(odl rda promieniowania od spoiny,zazwyczaj wynosi
ona 70 cm). Dla tych warunkw ekspozycji otrzymujemy prd anodowy mA.
(Np.20 mA)jeli dobierzemy prd 5mA, to otrzymamy czas nawietlenia 4 min.
W przypadku zastosowania innej odl. ogniskowej (wikszej lub mniejszej ni 70cm)
naley czas odpowiedni skorygowa (przeliczy) natenie promieniowania
maleje w kwadracie odlegoci od roda promieniowania
Wykonywanie bada przy pomocy promieniowania Gamma (promieniowanie o okrelonej
energii pochodzce z rozpadu jdra atomu, stosowany np. Iryd,Selen, Kobalt)
Warunki ekspozycji dobieramy w nast.sposb:
Dla uzyskania odpowiedniej gstoci optycznej radiogramu mamy do dyspozycji
Aktywno rda (Ci lub w TBq) . Dobieramy odlego
ogniskowej w zalenoci od warunkw badania i na wymagania jakociowe obrazu
radiograficznego) i uzyskujemy czas nawietlania dla danej gruboci i aktywnoci rda
promieniowania.
Dobr ekspozycji dla bada X i Gamma jest dokonany dla konkretnej czuoci
bon(Np. C 4) . W przypadku zastosowania innej czuoci czasy nawietlania ulegn
wydueniu lub skrceniu.

Wcelu skrcenia czasu ekspozycji stosuje si okadki wzmacniajce , najczciej oowiowe

przylegajce do bony z dwch stron.
Technika wykonywania bada jest podana w normie PN, EN, 1435.natomiast ocen w PN,EN
-12571
8a ocena jakoci zczy spawanych na podstawie bada radiograficznych w oparciu o
normy europejskie .

Technika badania jest zawarta w normie PN,EN -1435

Ocena w PN,EN 12517

W protokole bada powinno si znajdowa:

- oznaczenie radiogramu
- rodz. mat.
- grubo mat (mm)
-rodzaj spoiny
-sposb przygotowania (ukosowania)
-rodz,rda i jego wymiary, aktywno (TBq) w przypadku izotopu
- typ aparatu RTG, napicie kV, prd anodowy mA
-rodz. i grubo okadek wzmacniajcych (Pb 0.125)
- film (D7)
- zaczernienie filmu (powinno wynosi 2-4)
-wykrywalno w % (najmniejszy widzialny prcik przez grubo badanego mat, IQI)
- technika badania( przez 1 lub 2 cianki)
- sposb obrbki filmu(rczne , automatyczne)

Przy ocenie jakoci zczy posugujemy si norm matk PN, EN 25817 i radiograficzn
PN,EN 12517

Dla bada radiograficznych przyjto 3 poziomy akceptacji

- dla poziomu jakoci B odpowiada 1 poziom akceptacji

-dla poziomu jakoci C odpowiada 2 poziom akceptacji
-dla poziomu jakoci D odpowiada 3 poziom akceptacji

Graniczne wartoci niezgodnoci spawalniczych w zalenoci od przyjtych poziomw

akceptacji dla bada radiograficznych ujto w normie 12517.

Podczas oceny jakoci zczy spawanych dopuszcza si stosowanie katalogu zdj lub
fotografii makroskopowych przedstawiajce rzeczywiste wymiary niezgodnoci.