Decreto 392/2005 , do 28 de xullo, polo que se establece o

currculo do ciclo formativo de grao superior correspondente ao

ttulo de tcnico superior en qumica ambiental.

De acordo coa competencia plena que figura no artigo 31 do Estatuto

de Autonoma, de conformidade co Real decreto 1763/1982, do 24 de
xullo, sobre traspaso de funcins e servizos da Administracin do Estado
Comunidade Autnoma de Galicia en materia de educacin, aprobouse
o Decreto 239/1995, do 28 de xullo, polo que se establece a ordenacin
xeral das ensinanzas de formacin profesional e as directrices sobre os
seus ttulos na Comunidade Autnoma de Galicia, que determina os
aspectos que deben cumprir os currculos dos diferentes ciclos formati-
vos.
O Real decreto 812/1993, do 28 de maio, establece o ttulo de tcnico
superior en qumica ambiental e as sas correspondentes ensinanzas
mnimas, e, na sa disposicin adicional segunda, habilita os rganos
competentes das comunidades autnomas para executaren e desenvol-
veren o disposto neste real decreto.
O Real decreto 2207/1993, do 17 de decembro, modifica os horarios
e os contidos bsicos das ensinanzas mnimas, as como os requisitos
mnimos de espazos e instalacins regulados polo Real decreto
812/1993, do 28 de maio.
O Real decreto 1411/1994, do 25 de xuo, completa o Real decreto
812/1993, do 28 de maio.
O Real decreto 1635/1995, do 6 de outubro, adscribe o profesorado do
corpo de profesorado de ensino secundario e do corpo de profesorado
tcnico de formacin profesional s especialidades propias da formacin
profesional especfica.
O Real decreto 777/1998, do 30 de abril, polo que se desenvolven
determinados aspectos da ordenacin da formacin profesional no
mbito do sistema educativo, completa a ordenacin bsica relativa a
estas ensinanzas e, na sa disposicin derradeira primeira, apartado 2,
autoriza as comunidades autnomas para ditaren, no mbito das sas
competencias, as normas que cumpriren para a aplicacin e o desenvol-
vemento deste real decreto.
Seguindo os principios xerais que rexern a actividade educativa
recollidos nos preceptos anteriores, o currculo dos ciclos formativos da

1
formacin profesional especfica establcese de xeito que permita a
adaptacin da nova titulacin ao campo profesional e de traballo na
realidade socioeconmica galega e s necesidades de cualificacin do
sector produtivo da nosa economa, tendo en conta a marxe suficiente de
autonoma pedagxica que posibilite aos centros adaptaren a docencia
s caractersticas do alumnado e ao contorno sociocultural do centro.
Isto require o posterior desenvolvemento nas programacins elabora-
das polo equipo docente do ciclo formativo que concrete a adaptacin
sinalada, tomando como referencia inmediata as capacidades profesio-
nais que definen o perfil profesional do ttulo. Estas han permitir realizar
o papel do posto de traballo en actividades especficas que producen
resultados concretos, dirixir as variacins que se dan na prctica do
traballo e nos procesos produtivos, actuar correctamente ante anomalas,
dirixir o conxunto do traballo e acadar os obxectivos da organizacin, as
como establecer prioridades e actuar en coordinacin con outros
departamentos.
O currculo que se establece no presente decreto desenvlvese tendo
en conta os obxectivos xerais que fixan as capacidades que o alumnado
debe acadar ao finalizar o ciclo formativo, e describe o conxunto de
aptitudes que configura a cualificacin profesional, as como os obxecti-
vos dos distintos mdulos profesionais, expresados neste decreto como
capacidades terminais elementais, que definen en termos de resultados
avaliables o comportamento, o saber e o comprender que se requiren do
alumnado para acadar os logros profesionais do perfil profesional.
Estas capacidades acdanse a partir duns contidos mnimos necesari-
os de tipo conceptual, procedemental e actitudinal, que proporcionarn
o soporte de informacin e destreza preciso para desenvolver
comportamentos profesionais, tanto no aspecto tecnolxico como no de
valoracin funcional e tcnica. Estes contidos son igualmente importan-
tes, xa que todos eles levan a acadar as capacidades terminais elemen-
tais sinaladas en cada mdulo. Presntanse agrupados en bloques que
non constiten un temario nin son unidades compartimentadas que tean
por si mesmas sentido; a sa estrutura responde a aquilo que deber ter
en conta o profesorado hora de elaborar as programacins de aula e
a orde na que se presentan non implica secuencia.
O proxecto integrado, que se incle neste ciclo formativo, permite
comprender globalmente os aspectos sobresalientes da competencia
profesional caracterstica do ttulo que foron abordados noutros mdulos
profesionais. Ademais, integra ordenadamente distintos coecementos

2
 sobre organizacin, caractersticas, condicins, tipoloxa, tcnicas e
procesos que se desenvolvan nas diferentes actividades produtivas do
sector ao que corresponda o ttulo e, ao mesmo tempo, permite adquirir
coecementos, habilidades, destrezas e actitudes que favorecen o
desenvolvemento daquelas capacidades relacionadas coa profesin que,
sendo demandadas polo contorno produtivo en que radica o centro, non
puideron ser recollidas no resto dos mdulos profesionais.
A inclusin do mdulo de formacin en centros de traballo (FCT)
posibilita que o alumnado complete a competencia profesional acadada
no centro educativo mediante a realizacin dun conxunto de actividades
produtivas e/ou de servizos -contidos- do centro de traballo. Estas
actividades de referencia poden ser modificadas ou substitudas por
outras que, adaptndose mellor ao proceso produtivo ou de servizos do
centro de traballo, conduzan adquisicin das capacidades terminais
deste mdulo.
Os centros educativos disporn dun determinado nmero de horas que
lles permitirn realizar o desenvolvemento curricular establecendo os
obxectivos, os contidos, os criterios de avaliacin, a secuencia e a
metodoloxa que respondan s caractersticas do alumnado e s
posibilidades de formacin que ofrece o seu contorno.
Por todo isto, por proposta do conselleiro de Educacin e Ordenacin
Universitaria, co informe do Consello Galego de Formacin Profesional
e do Consello Escolar de Galicia, e tras a deliberacin do Consello da
Xunta de Galicia na sa reunin do da vinteoito de xullo de dous mil
cinco,
DISPOO

I. Ttulo, perfil e currculo

Artigo 1.- Identificacin do ttulo

1. Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na
Comunidade Autnoma Galega para as ensinanzas de formacin
profesional relativas ao ttulo de tcnico superior en qumica ambiental,
regulado polo Real decreto 812/1993, do 28 de maio, polo que se
aproban as ensinanzas mnimas, modificado polo Real decreto
2207/1993, do 17 de decembro, e completado polo Real decreto
1411/1994, do 25 de xuo.

3
 2. A denominacin, o nivel de formacin profesional e a duracin do
ciclo formativo son os que se establecen no apartado 1 do anexo deste
decreto.

Artigo 2.- Perfil profesional

A competencia xeral, as capacidades profesionais, as unidades de
competencia, as realizacins, os criterios de realizacin e o dominio
profesional, as como a evolucin da competencia e a posicin no
proceso produtivo que definen o perfil profesional do ttulo son os que se
establecen no apartado 2 do anexo deste decreto.

Artigo 3.- Currculo do ciclo formativo

O currculo do ciclo formativo o que se establece no apartado 3 do
anexo deste decreto. As capacidades terminais elementais son os
resultados avaliables de cada mdulo.

II. Ordenacin acadmica e imparticin

Artigo 4.- Admisin de alumnado

Os criterios de prioridade na admisin de alumnado para acceder a este
ciclo formativo en centros sostidos con fondos pblicos son os que se
expresan no apartado 4.1 do anexo deste decreto.

Artigo 5.- Profesorado

1. As especialidades do profesorado con atribucin docente nos
mdulos que compoen este ttulo son as que se expresan no apartado
4.2.1 do anexo deste decreto.
2. As materias de bacharelato que pode impartir o profesorado das
especialidades relacionadas no presente ttulo son as que se expresan
no apartado 4.2.2 do anexo deste decreto.
3. As titulacins declaradas equivalentes para efectos de docencia son
as que se expresan no apartado 4.2.3 do anexo deste decreto.

Artigo 6.- Espazos e instalacins

4
 Os requisitos de espazos e instalacins que deben reunir os centros
educativos para a imparticin do presente ciclo formativo son os que se
determinan no apartado 4.3 do anexo deste decreto.

Artigo 7.- Validacins, correspondencias e acceso a estudos

universitarios
1. Os mdulos susceptibles de validacin por estudos de formacin
profesional ocupacional ou correspondencia coa prctica laboral son os
que se especifican, respectivamente, nos apartados 4.4.1 e 4.4.2 do
anexo deste decreto.
2. Sen prexuzo do anterior, por proposta do Ministerio de Educacin
e Ciencia e do Ministerio de Traballo e Asuntos Sociais, poderanse
inclur, de ser o caso, outros mdulos susceptibles de validacin e
correspondencia coa formacin profesional ocupacional e a prctica
laboral.
3. As persoas que cursen este ciclo formativo podern, unha vez que
o superen, acceder aos estudos universitarios que se indican no
apartado 4.4.3 do anexo deste decreto.

Artigo 8.- Distribucin horaria

1. Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse
segundo se establece no apartado 4.5 do anexo deste decreto.
2. As horas de libre disposicin que se inclen neste apartado sern
utilizadas polos centros educativos para reforzar, nos mdulos asociados
a unidades de competencia, as capacidades de formacin profesional de
base ou de formacin profesional especfica, para lles dar resposta s
caractersticas dos alumnos e ter en conta as necesidades de desenvol-
vemento econmico, social e de recursos humanos do seu contorno
socioprodutivo.

Disposicin adicional nica

A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria poder adaptar
as ensinanzas deste ciclo formativo s peculiares caractersticas da

5
 educacin a distancia e da educacin de persoas adultas, as como s
caractersticas do alumnado con necesidades educativas especiais.

Disposicin derradeira primeira

Autorzase o conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria para
ditar cantas disposicins cumpriren, no mbito das sas competencias,
para a execucin e o desenvolvemento do disposto no presente decreto.

Disposicin derradeira segunda

O presente decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa
publicacin no Diario Oficial de Galicia.

Santiago de Compostela, vinteoito de xullo dous mil cinco.

Manuel Fraga Iribarne

Presidente

Celso Currs Fernndez

Conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria
ANEXO

1 Identificacin do ttulo

Denominacin qumica ambiental

Nivel formacin profesional de grao superior

6
Denominacin qumica ambiental

Duracin (1.400 horas) Da formacin no centro educa- Da formacin en centros de

tivo traballo

960 horas 440 horas

7
2 Perfil profesional

2.1 Competencia xeral

Organizar e xestionar os medios e as medidas de proteccin ambiental; inspeccionar e controlar

instalacins para prevencin e conservacin do medio; analizar as mostras de afluentes e efluentes e
propor ou establecer as medidas correctoras necesarias.

2.2 Capacidades profesionais

2.2.1 Capacidades tcnicas

# Posur unha visin de conxunto dos problemas ambientais orixinados pola industria qumica,
relacionando os distintos procesos co tipo e a magnitude de contaminacin que poden causar e
cos medios de prevencin e tratamento para a evitar.
# Colaborar na elaboracin de plans de prevencin e tratamento de todo tipo de contaminantes
fsicos, qumicos e biolxicos.
# Interpretar informacin sobre procesos industriais e sobre normativa e medidas de proteccin
ambiental, analizala e localizar os factores e os puntos susceptibles de intervencin e control.
# Efectuar ensaios e anlises de posibles contaminantes en colaboracin co laboratorio; tratar
estatisticamente os datos obtidos; detectar desviacins e emitir informes tcnicos e propostas de
intervencin para controlar os factores ambientais, cumprindo a normativa vixente.
# Manterse informado das novas tcnicas e disposicins legais que poidan influr no desenvolve-
mento do seu traballo.

2.2.2 Capacidades para afrontar continxencias

# Informar as outras persoas sobre riscos de contaminacin e medidas de prevencin, argumentan-

do con rigor e tendo en conta a situacin de traballo, o nivel de coecementos tcnicos e as
caractersticas persoais dos seus interlocutores.
# Manter relacins con ou desde a Administracin para resolver problemas derivados da aplicacin
da normativa ambiental.
# Actuar ante situacins de posible emerxencia transmitindo con celeridade e serenidade os sinais
de alarma e aplicando os medios de seguridade establecidos para previr ou corrixir posibles riscos
de contaminacin por axentes qumicos.

8
2.2.3 Capacidades para a direccin de tarefas

# Organizar e dirixir o traballo doutros tcnicos de nivel de cualificacin inferior.

# Resolver problemas e tomar decisins individuais sobre as sas actuacins ou as dos demais,
identificando e seguindo as normas establecidas procedentes, dentro do mbito da sa
competencia, e consultando esas decisins cando as sas repercusins econmicas, de
seguridade ou de coordinacin tcnica sexan importantes.
# Discernir as situacins de risco ambiental non previstas en que deba consultar ou dirixirse
persoa adecuada e aquelas en que deba respectar a autonoma dos seus subordinados.

2.2.4 Capacidades para adaptarse ao medio

# Adaptarse aos cambios tecnolxicos, organizativos, econmicos e laborais que incidan na sa

actividade profesional, no sistema de depuracin da industria e na normativa de proteccin
ambiental.
# Manter relacins fludas cos membros do equipo funcional no que est integrado, colaborando na
consecucin dos obxectivos asignados ao grupo, respectando o traballo dos demais, participando
na organizacin e no desenvolvemento de tarefas colectivas e cooperando na superacin das
dificultades que se presenten, cunha actitude tolerante cara a outras ideas.

2.3 Responsabilidade e autonoma nas situacins de traballo

Este profesional recibe as instrucins fundamentais a travs de plans de prevencin, normativa ambiental
e informacin de procesos qumicos e de tratamentos, que pode estar contida en documentos ou en
calquera outro tipo de soporte. Para levar a cabo as accins propias do seu nivel necesita interpretar e
descodificar os esquemas, os diagramas e os sinais que representan os devanditos procesos, as como
identificar e conseguir informacin complementaria, cando cumpra.
En caso de emerxencia, cando a situacin creada non se poida resolver mediante as instrucins prede-
finidas, a responsabilidade deste tcnico limitarase a lle comunicar urxentemente o suceso ao seu
superior xerrquico.
Este tcnico autnomo nas seguintes funcins ou actividades xerais:
# Modificar os parmetros do proceso en funcin dos resultados analticos obtidos e en funcin das
variacins dos vertidos que cumpra tratar.
# Rexistrar os resultados obtidos nos procesos de tratamento.
# Formar e motivar o persoal que tea unha actividade relacionada co impacto ambiental.
Pode ser asistido en:
# Obtencin de resultados analticos dos parmetros qumicos.
# Relacins exteriores con subministradores de materiais e produtos utilizables no seu mbito.
Debe ser asistido para:
# Marcar os obxectivos da empresa en materia ambiental.
# Recibir unha formacin permanente que lle permita coecer a evolucin das tcnicas de trata-
mento de residuos.

9
2.4 Unidades de competencia

1. Organizar e xestionar os medios e as medidas de proteccin qumica ambiental.

2. Controlar as emisins atmosfera.
3. Controlar os residuos slidos.
4. Controlar o tratamento de augas residuais.
5. Cumprir as normas de seguridade no traballo qumico e controlar a hixiene qumica ambiental.

10
2.5 Realizacins e dominios profesionais
2.5.1 Unidade de competencia 1: organizar e xestionar os medios e as medi-
das de proteccin qumica ambiental
N Realizacins
1.1 Identificar os axentes contaminantes qumi-
cos e biolxicos que se xeran nos procesos
produtivos dunha industria.
1.2 Identificar e aplicar a normativa ambiental
que afecta a unha industria qumica ou a
procesos qumicos concretos, as como ao
seu contorno xeogrfico.
1.3 Participar na elaboracin e na posta en
prctica de plans de prevencin ambiental
e de tratamento de residuos, seguindo
normas e procedementos establecidos.
1.4 Participar na realizacin de auditoras
ambientais externas, internas ou mixtas.
1.5 Rexistrar e controlar os valores ambientais,
e informar das desviacins.
Criterios de realizacin
Analzanse todos os procesos susceptibles de producir
contaminacin.
Identifcase o tipo de contaminacin que produce cada
axente.
Avalase a magnitude dos danos que poderan producir
os axentes identificados.
Interprtanse e aplcanse as directrices marco e a
normativa especfica vixente.
Analzase a nova normativa e infrmase a empresa
acerca das modificacins.
Elabrase o plan de adaptacin nova normativa am-
biental e cmprense as datas programadas.
Localzanse os puntos de control en que se deben
medir os parmetros de proceso relacionados coa
producin de contaminantes.
Comprbase que estes parmetros se mantean
dentro dos valores establecidos e, en caso necesario,
propense medidas correctoras e transmteselles
informacin aos superiores.
Comprbase que as operacins de prevencin e trata-
mento se realizaran seguindo as especificacins
fixadas.
Aplcanse durante a auditora as listas de chequeo
aplicables zona auditada, previamente preparadas.
Comprbase que se cumpriran os obxectivos e a
poltica da empresa en materia ambiental.
Realzase o informe da auditora interna e, no caso de
ser externa, recbese e analzase.
Sguense periodicamente as accins correctoras
derivadas da auditora ata o seu total cumprimento.
Arquvanse os resultados dos controis dos procesos de
tratamento.
11
 Realzande os estudos estatsticos dos resultados
obtidos.
Mantense ao da o histrico dos equipamentos utiliza-
dos nos procesos de tratamento.

1.6 Informar e motivar o persoal en materia Realzanse as instrucins de traballo nas instalacins
ambiental. e nos equipamentos de tratamento, inclundo as
medidas de seguridade e hixiene.
Realzanse actividades para a formacin dos traballa-
dores das plantas de tratamento ou depuracin.
Todos os traballadores reciben charlas para diminur o
impacto ambiental da sa actividade, e avalase o
efecto desas actividades mediante seguimento.

1.7 Propor ou establecer actuacins ante posi-
bles accidentes ambientais, colaborando
nos plans de emerxencia cos responsables
de seguridade.
Recllense na anlise de riscos e no plan de emerxen-
cia interior os posibles fallos en proceso que levan
consigo risco para o medio.
Recllese en instrucins o sistema de actuacin ante
supostos de accidentes contra o medio.
Mantense as relacins con cargos e organismos da
Administracin e de empresas que deben actuar e/ou
estar informados en caso de accidentes.

Dominio profesional

Medios de informacin
Diario Oficial das Comunidades Europeas, Boletn Oficial do Estado, diarios oficiais das comunidades
autnomas e recomendacins dos organismos internacionais.
Informacin
Normativa de residuos txicos e perigosos, normativa ambiental, de efluentes e de hixiene industrial.
Documentacin manexada na planta
Libros de rexistro, boletns de anlises, partes de fabricacin, libros de avaras, instrucins de traballo,
manuais de equipamentos, listas de chequeo, albars, diagramas de fluxo, follas de rexistro e follas de
proceso.
Persoal e/ou organizacins destinatarias
Persoal responsable de producin e de depuracin. Administracin ou axencias ambientais.
Produtos ou resultados do traballo
Plans ou instrucins de prevencin ambiental, informes de auditoras, rexistros de datos ambientais e
estudos estatsticos.

12
2.5.2 Unidade de competencia 2: controlar as emisins atmosfera
N Realizacins
2.1 Inspeccionar o funcionamento dos equipa-
mentos depuradores segundo pautas
establecidas.
2.2 Comprobar o correcto funcionamento dos
sistemas de deteccin de contaminantes e
tratamento dos residuos obtidos.
2.3 Medir os niveis de contaminacin nos
lugares programados, informar sobre eles
e propor, cando proceda, as medidas cor-
rectoras establecidas.
2.4 Rexistrar, tratar e explotar os valores obti-
dos, e conservar os arquivos.
2.5 Cumprir os requisitos da lexislacin sobre
emisins atmosfera.
Dominio profesional
Criterios de realizacin
Revsanse segundo instrucins os sistemas de
depuracin dos vertidos gasosos.
Rexstranse as anomalas encontradas e tmanse as
medidas para as solucionar.
Os equipamentos de reserva somtense ao mesmo
tratamento ca os que estn en servizo.
Prbanse os sistemas de deteccin e axstanse s
condicins de traballo.
Os resultados analticos do efluente tratado permiten
comprobar o tratamento.
Recllese unha parte alcuota da emisin gasosa e
mdese o seu volume.
Antanse as condicins en que se realizou a toma de
mostra.
Acondicinase a mostra tendo en conta o parmetro
para medir e as sas interferencias.
Analzase cada contaminante e os seus valores
quedan expresados en funcin da unidade de volume.
Recllense os resultados analticos nos soportes
previstos.
Compranse os valores obtidos cos que esixe a
normativa e os plans de prevencin da empresa.
A estatstica aplicada s anlises relacionadas coas
condicins de funcionamento dos equipamentos
permiten facer un ptimo tratamento.
Todas as emisins atmosfera estn dentro dos
lmites que fixa a sa normativa especfica.
Tense en conta as condicins xeogrficas de
poboacin e as meteorolxicas.
Estdiase e dse a coecer a nova normativa vixente.
Estdianse as alternativas de tratamento resultado dos
avances tecnolxicos, e tense en conta nas novas
propostas de tratamento.
13
Medios de producin
Operacins bsicas e equipamentos: separacin de partculas slidas (ciclns, precipitadores
electrostticos e separador mecnico), separacin de partculas lquidas (lavado e condensacin) e
operacins unitarias de tratamento (depuracin, absorcin, extraccin e incineracin). Medios de control
(tomas de mostra -equipamentos, mostras de emisin e de inmisin-, determinacin de caudais de
mostra -contadores volumtricos e caudalmetros-, acondicionamento de mostra, anlise automtica,
gravimetras e espectrometra).
Produtos ou resultados do traballo
Emisins atmosfera consonte as normas.
Materiais e produtos intermedios
Familias de contaminantes, tipos de contaminacin gasosa de orixe industrial, pos, fumes e molculas
gasosas.
Procesos, mtodos e procedementos
Proceso de depuracin de gases. Mtodos de separacin de contaminantes gasosos. Mtodos de
anlise de gases. Tcnicas de tratamento estatstico e elaboracin de informes.
Informacin
Normas de emisins gasosas e lmites de emisin.
Persoal e/ou organizacins destinatarias
Persoal de producin. Persoal de Laboratorio de anlise e control. Responsables de producin.

14
2.5.3 Unidade de competencia 3: controlar os residuos slidos

N Realizacins Criterios de realizacin

3.1 Reducir os residuos slidos dos procesos Recllense os residuos slidos non reciclables para o
industriais. seu tratamento, segundo instrucins.
Recupranse os residuos slidos reciclables para a
sa utilizacin.
Estdiase cada vertido slido e fanse propostas para
procurar alternativas que permitan a sa reutilizacin
ou a sa non formacin.

3.2 Controlar os tratamentos dos residuos
slidos mediante a vixilancia dos parme-
tros do proceso.
Seprase cada residuo slido dos outros residuos que
son sometidos a un tratamento diferente.
Efectase o proceso de transformacin dos residuos
slidos segundo os parmetros de traballo estableci-
dos.
Os equipamentos utilizados no tratamento quedan lis-
tos para unha nova operacin de tratamento.

3.3 Analizar residuos slidos industriais segun- Realzase segundo instrucins cada toma de mostra
do tcnicas adecuadas. dun residuo slido.
Acondicinase, consrvase e identifcase a mostra
para a aplicacin da tcnica analtica prevista.
As tcnicas analticas aplicadas permiten coecer o
seu grao de aproveitamento na reutilizacin e/ou o
nivel de toxicidade.
A tcnica analtica aplicada ao residuo xa tratado per-
mite coecer a eficacia do tratamento.

3.4 Supervisar as operacins bsicas do verti- Colcanse os residuos no vertedoiro tras comprobarse
do para asegurar o cumprimento da nor- que a sa composicin qumica e o seu nivel de toxici-
mativa. dade sexan os permitidos.
Realzanse as operacins bsicas do vertido segundo
instrucins para reducir o deterioro do contorno.
Coordnase o envo do vertido coa empresa adecuada
para a sa recepcin.

3.5 Cumprir os requisitos da lexislacin sobre Comprbase que todos os vertidos estean dentro de
residuos e arquivar adecuadamente os normas.
rexistros. Rexstrase a anlise de cada vertido, as como todos
os datos referentes sa orixe, ao seu tratamento e ao
seu destino.
Mantense ao da os arquivos de todos os vertidos
realizados, segundo a lexislacin vixente.

15
 Estdianse as situacins de risco para o contorno e
para o traballador, e tmanse as medidas de preven-
cin oportunas.

Dominio profesional

Medios de producin ou depuracin

Operacins bsicas e equipamentos: recollida e almacenaxe de residuos, transformacin de residuos
(bioqumica e qumica), acondicionamento para o vertido (trituradores e compactadores), control do
vertedoiro, extensin, compactacin, recubrimento e acondicionamento do terreo. Medios de control:
tomas de mostra (equipamentos de toma de mostra), tcnicas analticas (mtodo Kjeldahl, mtodos
gravimtricos, contido en humidade e poder calorfico) e libros rexistro.
Materiais e produtos
Metais, plsticos, madeiras, redisolucins, envases, embalaxes, compost e envases reutilizables.
Produtos ou resultados do traballo
Vertidos de residuos slidos consonte as normas.
Procesos, mtodos e procedementos
Proceso de depuracin e tratamento de residuos.
Mtodos analticos.
Mtodos de elaboracin de informes.
Informacin
Normas de vertidos de residuos slidos.
Persoal e/ou organizacins destinatarias
Persoal e responsables de producin. Persoal de planta de tratamento de residuos. Administracin e/ou
axencias ambientais.

16
2.5.4 Unidade de competencia 4: controlar o tratamento de augas residuais
N Realizacins
4.1 Supervisar que o funcionamento da planta
depuradora se faga segundo as instrucins
dadas.
4.2 Realizar ou supervisar o mantemento de
uso das instalacins segundo unha pro-
gramacin determinada.
4.3 Actuar sobre equipamentos de control,
para manter os procesos de depuracin da
planta dentro das marxes previstas.
4.4 Axustar as doses e realizar ensaios para
facer ptima a dosificacin que se aplicar
na planta.
Criterios de realizacin
Comprbase que o funcionamento dos equipamentos
que compoen o proceso sexa o normal.
Antanse as anomalas detectadas nos equipamentos
en servizo e tmanse as medidas para a sa correc-
cin nun prazo breve.
Os equipamentos de reserva mantense na posicin
previa sa posta en servizo.
Realzase o mantemento preventivo dos equipamentos
segundo o programa previsto.
Comprbase o axuste dos equipamentos de lectura
segundo as instrucins.
Repranse os equipamentos por persoal especialista
que cumpra as normativas de seguridade e hixiene da
planta.
Axstanse s necesidades de tratamento os equipa-
mentos que miden as variables do proceso.
Calbranse, dentro do programa previsto, os equipa-
mentos de planta que analizan parmetros fsicos ou
qumicos.
Comuncanse os erros detectados nos axustes e nas
calibraxes para evitar actuacins errneas.
Os valores dos parmetros do proceso mantense
estables e dentro do rango de traballo previsto para o
caudal de auga tratado.
Os tanques de almacenaxe de reactivos teen un nivel
que asegura a sa dosificacin en continuo.
Prepranse os reactivos qumicos que se lle achegan
ao proceso, segundo as instrucins.
Realzanse os caudais de dosificacin dos reactivos de
acordo cos datos analticos dados polo laboratorio e o
caudal de tratamento.
Tense en conta o caudal da auga residual que se debe
tratar para determinar o caudal de cada fluxo que com-
pn o proceso.
Estdianse os fludos sobre os que se aplican reacti-
vos fronte a varias dosificacins de distintos reactivos,
e aconsllase o valor ptimo.
Os clculos realizados permiten coecer a dosificacin
do reactivo necesario en unidades do volume do fludo
que cumpra tratar.
17
4.5 Tomar mostras da planta de tratamento
coa frecuencia e a tcnica adecuadas a
cada parmetro.
Tmanse as mostras das plantas de tratamento no
momento, no lugar e no nmero apropiados.
Tmanse as mostras segundo a tcnica apropiada ao
fludo e aos parmetros que cumpra analizar.
Consrvase a mostra en funcin do parmetro que
cumpra analizar e o tempo no que se vaia efectuar a
anlise.
A etiqueta que colocada no envase define inequi-
vocamente a mostra de que se trata, e recolle ademais
as condicins de mostraxe.

4.6 Analizar as mostras, presentar os resulta- Calbranse os equipamentos utilizados no laboratorio

dos analticos en unidades manexables e
interpretar os resultados obtidos.
fronte a especies qumicas ou patrns primarios.
Lvase ao lugar de mostraxe o equipamento necesario
para a anlise, co fin de poder coecer "in situ" o par-
metro que cumpra analizar.
Contrstanse as solucins preparadas para as valorar
fronte a patrns primarios.
Acondicinase a mostra previamente anlise realiza-
da, seguindo unha tcnica adecuada ao rango de
medida.
Os resultados da anlise exprsanse en unidades que
permitan unha rpida identificacin da magnitude do
parmetro.
Compranse os valores atopados cos resultados
esperados, e xustifcase a sa desviacin.

4.7 Cumprir os requisitos da lexislacin sobre Cocese a normativa vixente no tratamento das
augas residuais. augas residuais nos campos que son de aplicacin.
A normativa queda recollida nas instrucins de traballo
da planta, e comprbase o seu cumprimento e que as
augas residuais cumpran en todo momento as sas
especificacins.
Estdanse novas alternativas de tratamento para ac-
tuar ante normativas cada vez mis esixentes.

Dominio profesional

Medios de producin ou depuracin

Operacins bsicas e equipamentos: equipamentos unitarios de tratamento (decantadores, sedimentado-
res, dixestores e filtros). Operacins unitarias de tratamento (tratamentos fsicoqumicos e biolxicos, e
acondicionamento de lodos).
Medios de control: tomas de mostra (mtodos e tipos de mostraxe e mostreadores automticos), mtodos
analticos (DBO, DQO e nitrxeno), equipamentos porttiles de ensaio e anlise (pH-metro e
condutivmetros) e clculo de dosificacins.

18
 Equipamentos de control do proceso: medidores de parmetros de proceso (caudal e nivel), medidores
de variables fsicas (turbidez e temperatura) e medidores de variables qumicas (osxeno e cloro).
Materiais e produtos intermedios
Tipos de contaminacin de cada sector industrial (metais pesados, compostos txicos e nocivos, e
molculas orgnicas) e produtos qumicos aplicables nos tratamentos (floculantes, estabilizadores e
oxidantes).
Produtos ou resultados do traballo
Augas residuais consonte as normas.
Procesos, mtodos e procedementos
Mtodos de depuracin e tratamento de augas. Mtodos de anlise. Mtodos de tratamento estatstico
de datos e elaboracin de informes.
Informacin
Normas de vertidos, diagrama de vertidos, follas de fluxo e rexistros de proceso.
Persoal e/ou organizacins destinatarias
Persoal de planta de depuracin ou tratamento de augas. Administracin ou axencia ambiental.

19
2.5.5 Unidade de competencia 5: cumprir as normas de seguridade no traballo
qumico e controlar a hixiene qumica ambiental
N Realizacins
5.1 Tomar mostras de contaminantes ambien-
tais en lugares de traballo coa tcnica ade-
cuada ao tipo de contaminante e ao tipo de
mostra.
5.2 Realizar anlises sinxelas de axentes
qumicos e biolxicos seguindo mtodos
escritos para medir niveis de contamina-
cin en ambientes de traballo.
5.3 Propor medidas preventivas puntuais para
evitar os riscos hixinicos causados por
axentes fsicos, qumicos e biolxicos do
proceso produtivo.
5.4 Inspeccionar e controlar axentes fsicos
contaminantes en ambientes de traballo.
Criterios de realizacin
Tmase a mostra de acordo coa metodoloxa estable-
cida, de xeito que se corresponda co ambiente que se
avale e que sexa representativa.
Consrvase e transprtase a mostra de xeito adecua-
do para a realizacin da anlise.
Realzanse as tomas de mostra necesarias para
cumprir os obxectivos do control da hixiene no traballo.
Identifcanse as substancias txicas utilizadas ou xera-
das nos procesos que teen lugar na zona que se
controle.
Pense en marcha e axstanse os equipamentos de
medida segundo as instrucins.
Realzanse as anlises precisas, de acordo con
mtodos establecidos, para determinar os parmetros
qumicos e biolxicos contaminantes.
Dixanse en condicins de uso os equipamentos
medidores e os reactivos.
Valranse as medidas obtidas polos sistemas de
deteccin ambiental.
Comprbase a efectividade do sistema de prevencin
mediante os resultados da anlise ambiental.
Recllense todos os datos relacionados con cada inci-
dente e estdanse sistematicamente para detectar as
sas causas.
Propense as medidas preventivas que se considere
que melloran as condicins hixinicas.
Comprbase que os equipamentos de proteccin per-
soal propostos estean homologados, e consrvanse de
xeito que mantean as sas caractersticas tcnicas.
Determnanse os axentes fsicos que se deban contro-
lar (po, rudo, radiacins, vibracins, etc.) e a normati-
va de hixiene que regula os seus niveis.
Dixanse en condicins de uso os equipamentos
medidores.
Determnase o perfil acstico da planta ou fbrica e
propense solucins para aumentar a comodidade
dos empregados.
20

5.5 Elaborar plans de hixiene industrial a partir
da normativa vixente e de obxectivos ou
polticas que fixa a empresa, e aplicalos
adecuadamente.
Establcese os produtos susceptibles de producir
5.6 Xestionar o aprovisionamento, a conserva-
cin e o uso de equipamentos de protec-
cin individual para asegurar que se dispo-
a deles no momento e no lugar axeitados.
Mdese a temperatura do medio de traballo e verifcase
o respecto s normas referidas comodidade trmica
dos empregados.
Mdese o nivel de iluminacin do medio de traballo.
Mdese a cantidade de po, a dimensin e a natureza
das partculas no ambiente de traballo.
Particpase na avaliacin de riscos, na elaboracin do
plan preventivo, na sa execucin e no seu seguimen-
to.
Estdanse as normas de xeral cumprimento (directi-
vas, leis, cdigos, normas, etc.) e aplcanselles s
normas internas.
Tense en conta a comparacin dos resultados analti-
cos cos esixidos pola lexislacin vixente, para marcar
os obxectivos.
Revsanse as instrucins dos postos de traballo para
inclur as modificacins e as esixencias das normas.
Asesrase o persoal sobre as normas hixinicas que
debe cumprir durante a sa actividade.
Faise un seguimento da implantacin do plan e dos
seus resultados.
Realzanse os traballos especficos asignados na
organizacin da realizacin do mapa de riscos (toma
de mostras, recollida de datos, elaboracin de datos,
etc.).
danos para a sade e a integridade fsica do traballa-
dor, as como as doses tolerables.
Establcese a metodoloxa de elaboracin do mapa de
riscos e a organizacin da realizacin en colaboracin
con outras reas, outras empresas ou outros organis-
mos.
Establcense os programas de anlises necesarias
para comprobar a sa presenza e concentracin no
ambiente. Establcense os dispositivos necesarios
para a realizacin de tales anlises e procedementos
en caso de que os valores se siten fra do rango
admisible.
Infrmanse os superiores sobre os posibles equipa-
mentos para utilizar, de acordo coas normas vixentes
e o estado da ciencia.
Manifstaselles aos superiores o seu criterio de
idoneidade.
Infrmanse os superiores sobre os equipamentos exis-
tentes no mercado e as sas caractersticas.
Estabcese un sistema de almacenaxe, con definicin
de mnimos e procedementos de reposicin, que
garanta a dispoibilidade necesaria.
21
 Establcese un sistema de control dos diferentes
equipamentos no almacn que garanta o bo estado
dos equipamentos no momento do seu uso.
Establcese un rexistro actualizado dos datos dos
controis e fichas do estado dos equipamentos.

5.7 Responder en tempo e forma en condi- Ante unha emerxencia producida, actase cos medios
cins de emerxencia. dispoibles para o seu control.
Cando a emerxencia puido ser controlada, notifcase
co fin de tomar as medidas necesarias para anular o
risco de repeticin, se non se puideron tomar polos
medios propios.
Cando non se puido controlar, dse a alarma para a
entrada en funcionamento dos plans de emerxencia.
Durante o funcionamento dos plans de emerxencia
actase consonte eses plans.
Realzase toda a actuacin con criterios propios, de
acordo coa formacin recibida.

Dominio profesional

Medios de producin
Medidas preventivas: extraccin localizada (ventiladores), elementos de captacin (filtros) e
equipamentos de proteccin persoal (mscaras, equipamentos autnomos e protectores auditivos).
Medios de control: mtodos de mostraxe (mostras en branco, equipamentos de mostraxe e redes fixas),
volume de mostraxe, equipamentos de mostraxe (bombas aspiradoras e sonmetros), detector de gases,
tcnicas analticas e termmetros.
Materiais e produtos
Tipos de contaminacin de cada sector industrial (metais pesados, compostos txicos e nocivos, e
molculas orgnicas), mecanismos de dispersin de partculas no aire, rudos, emisins radioactivas e
vibracins.
Procesos, mtodos e procedementos
Mtodos de deteccin de contaminantes ambientais. Mtodos de toma de mostra. Mtodos analticos.
Mtodos de programacin e elaboracin de informes.
Informacin
Normas de hixiene, valores permitidos (TLV e TVA), ndices biolxicos, mapas de riscos e instrucins.
Persoal e/ou organizacins destinatarias
Persoal de producin e depuracin. En xeral, todo o persoal da empresa.

22
2.6 Evolucin da competencia profesional

2.6.1 Cambios nos factores tecnolxicos, organizativos e econmicos

A proteccin do medio unha preocupacin importante dos organismos pblicos e das empresas. Estas
ltimas precisan actuar nesta materia para protexer o ambiente no traballo e a sade dos seus propios
cadros de persoal, e para obter vantaxes econmicas, pola presin da opinin pblica e, sobre todo, por
unha normativa cada vez mis ampla e esixente.
Son as grandes empresas as que van por diante en investigacin e actuacins para a proteccin
ambiental, xa que dispoen de recursos e organizacin para asentar formalmente unha filosofa
ambiental. Poucas son as empresas en que as accins alcanzan todos os departamentos mediante plans
integrados. As medidas de proteccin adoitan limitarse funcin de producin, e a responsabilidade na
materia, ao se tratar dunha funcin emerxente, non ten unha situacin similar en todas as empresas.
Pdese encadrar nos servizos tcnicos ou en departamentos de persoal e, nalgns casos, nun
coordinador especfico.
No futuro, as actividades de proteccin ambiental estenderanse a empresas de todos os tamaos,
alcanzarn outros mbitos parte do de producin e adquirirn unha entidade funcional como poida tela
o control de calidade. Todo isto fai necesaria a aparicin de novos profesionais que aborden
especificamente este campo.

2.6.2 Cambios nas actividades profesionais

Esta figura profesional desenvolver o seu traballo en dous campos, un como membro dunha industria
para resolver os problemas ambientais e outro como supervisor da Administracin, para fiscalizar se as
medidas tomadas, os medios utilizados e os resultados obtidos son os adecuados. En ambos os dous
casos as actividades de informacin, comunicacin e coordinacin xogarn un papel importante.
Dentro da actividade industrial poder desenvolver as sas funcins nun departamento independente
ou integrado dentro do proceso produtivo. Utilizar como referencia a normativa vixente, que sa vez
se modifica en funcin do avance da tecnoloxa, o que ha permitir unha mellor reciclaxe de residuos, a
substitucin de produtos por outros de menor impacto ambiental, unha determinacin dos contaminantes
mis precisa e un mellor coecemento do impacto real de cada actividade no medio.
Os profesionais do mbito ambiental irn actualizando os seus coecementos sobre as medidas de
prevencin e proteccin do medio e, ante problemas concretos, estudarn distintas alternativas aplicando
criterios econmicos na elaboracin das sas propostas.
Os requisitos lexislativos han conducir a aumentar a importancia das actividades relacionadas coa
xestin de documentos e relacins co exterior.
A informatizacin dos procesos de anlise e control de contaminantes levar consigo menor tempo na
anotacin e no rexistro de datos, pero ser maior a necesidade de elaboracin deses datos e dos
informes onde se inclan.

2.6.3 Cambios na formacin

Este profesional debe estar especialmente capacitado para analizar procesos e situacins moi variadas
cunha ptica de proteccin ambiental qumica e para unha constante posta ao da nas tecnoloxas
aplicadas a tratamentos preventivos e reciclaxe de residuos.

23
 A sa formacin deber capacitalo para manter relacins e comunicarse eficazmente en actividades de
informacin e resolucin de situacins conflitivas.
As mesmo, deber ter a base lexislativa que lle permita prse ao da na normativa autonmica, estatal
e internacional que afecta sa profesin.

2.7 Posicin no proceso produtivo

2.7.1 Contorno profesional e de traballo

Esta figura profesional traballar nos campos de:

# Depuracin de augas urbanas, industriais e residuais.
# Control de contaminacins: emisins atmosfera, contaminacin por rudo e vibracins.
# Reciclaxe, tratamento e control de residuos urbanos, industriais e agrcolas.
Estes traballos pdense realizar en:
# Empresas privadas.
P Industria qumica en plantas de tratamento de auga e de reciclaxe de residuos ou outras
industrias que as o precisen.
P Laboratorios da industria qumica ou doutras industrias en que se produzan efluentes que
incidan no medio.
P Consultoras ambientais.
# Administracin pblica.
P En departamentos ou reas especficas de concellos, comunidades autnomas e ministerios.
O tcnico en qumica ambiental na industria formar parte, normalmente, dun equipo de traballo
independente do proceso produtivo, que asesorar e/ou controlar as actuacins que poidan ter
influencia no ambiente.
Supervisar o traballo dos operadores que levan as plantas de tratamento e decidir as modificacins
das variables do proceso de depuracin.
Nas tarefas relacionadas co mantemento das instalacins relacionarase cos seus responsables.
Actuar en situacins de emerxencia, coordinado con outros departamentos para reducir as emisins
nocivas do proceso ao contorno.

2.7.2 Contorno funcional e tecnolxico

Esta figura profesional sitase na subfuncin ambiental ligada producin, depuracin e ao control de
calidade de contaminantes.
As tcnicas e os coecementos tecnolxicos abranguen o campo da qumica industrial e qumica de
laboratorio canto a:
# Operacins bsicas de separacin de substancias no laboratorio e a escala industrial.
# Tcnicas analticas clsicas e instrumentais para deteccin e medida.
# Tcnicas microbiolxicas de tipo analtico e de aplicacin para depuracin e tratamento de
residuos.

24
 # Tcnicas fsicas de medicin de rudo e vibracins.
# Tcnicas relacionadas coa prevencin do impacto ambiental.

2.7.3 Ocupacins, postos de traballo tipo mis relevantes

Esta figura profesional dlle resposta demanda crecente de cualificacin para desempear funcins
relacionadas coa conservacin e a prevencin da contaminacin ambiental. Xorde como necesidade
derivada das normas industriais e sanitarias, e da directiva marco europea na devandita materia.
Actualmente, aparece de xeito difuso nalgns postos de traballo:
# Analista de auga en laboratorios.
# Encargado de recuperacin na industria papeleira.
# Seguridade ambiental en fabricacin.
Esta figura pdese especializar en depuracin de augas, reciclaxe de residuos e control da emisin de
contaminantes atmosfera.

25
3 Currculo

3.1 Obxectivos xerais do ciclo formativo

# Analizar as normas e as regulacins ambientais de carcter autonmico, estatal e internacional que

afectan industria qumica, con identificacin e seleccin da especfica para os procesos de control
ambiental e con valoracin da importancia dos procedementos de prevencin e conservacin
ambiental.
# Analizar e, de ser o caso, realizar os tratamentos necesarios dos posibles elementos contaminantes
do aire, o solo e a auga a travs das emisins de vertidos e residuos dos procesos industriais, co fin
de diminur os riscos ambientais, tanto para a poboacin laboral como para as persoas do contorno.
# Interpretar, analizar e realizar os procedementos analticos e ensaios dos contaminantes emitidos
pola industria, seleccionar os procedementos tcnicos, rexistrar os datos nos seus soportes
adecuados e procesar e avaliar os resultados, de xeito que permitan a aplicacin de medidas de
control ambiental.
# Utilizar con autonoma as estratexias caractersticas do mtodo cientfico e os procedementos propios
do seu sector para tomar decisins fronte a problemas concretos ou supostos prcticos, en funcin
de datos ou informacins coecidas, valorando os resultados previsibles que da sa actuacin
puidesen derivarse.
# Comprender o marco legal, econmico e organizativo que regula e condiciona a actividade industrial,
identificando os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais, e adquirindo a
capacidade de seguir e mellorar os procedementos establecidos e de actuar propondo solucins s
anomalas que se poidan presentar neles.
# Analizar, adaptar e, de ser o caso, xerar documentacin tcnica imprescindible na formacin e no
adestramento de profesionais ao seu cargo.
# Seleccionar e valorar criticamente as diversas fontes de informacin relacionadas coa sa profesin
que lle permitan o desenvolvemento da sa capacidade de autoaprendizaxe e posibiliten a evolucin
e a adaptacin das sas capacidades profesionais aos cambios tecnolxicos e organizativos do
sector.

26
3.2 Mdulos profesionais asociados a unha unidade de competencia

3.2.1 Mdulo profesional 1: organizacin e xestin da proteccin ambiental

Asociado unidade de competencia 1: organizar e xestionar os medios e as medidas de

proteccin qumica ambiental.

Capacidades terminais elementais

# Identificar e localizar o conxunto de normas ambientais para aplicar a un determinado proceso

produtivo ou actividade, destacando os seus aspectos esenciais que lle son aplicables.
# Avaliar os riscos potenciais do proceso produtivo desde a ptica da conformidade coa normativa
vixente.
# Avaliar as implicacins econmicas derivadas do cumprimento ou do incumprimento da normativa
vixente.
# Identificar os parmetros do posible impacto ambiental xerado por unha actividade produtiva.
# Describir a metodoloxa de estudo de impacto ambiental mis idnea para cada situacin
considerada.
# Caracterizar un posible proceso de prevencin e conservacin do medio describindo:
P Operacins de prevencin que se deben inclur no proceso produtivo.
P Operacins de tratamento de contaminantes do proceso produtivo (gases, slidos e lquidos).
P Tcnicas de deteccin, control e reducin de contaminantes que se deben utilizar na accin
preventiva.
P Tipo de anlises necesarias para o control do proceso de prevencin e conservacin
ambiental.
# Propor o tipo de auditora ambiental mis adecuado a un determinado proceso, e indicar os
aspectos tcnicos e/ou econmicos que se deben auditar.
# Especificar os puntos de comprobacin e os axentes contaminantes aplicables nunha auditora
interna.
# Determinar o risco ambiental e as medidas correctoras que se deben aplicar, tendo en conta
resultados da auditora ambiental.
# Tratar estatstica e informaticamente os datos dos contaminantes e as conclusins da auditora.
# Valorar o grao de eficacia das medidas correctoras propostas en funcin dos resultados da
auditora.
# Aplicar o estudo estatstico oportuno para o tratamento dos valores dos parmetros que
determinan un impacto ambiental.
# Describir as normas aplicables ao rexistro e arquivo dos controis dun proceso de tratamento
ambiental.
# Determinar as medicins que a lexislacin aplicable e a propia xestin ambiental da actividade
produtiva esixen realizar.
# Describir os rexistros ambientais solicitados pola Administracin.

27
 # Utilizar unha base de datos para arquivar as conclusins do estudo ambiental realizado.
# Supervisar o bo funcionamento dos aparellos de medida e control da contaminacin para asegurar
a validacin dos seus resultados.
# Identificar as zonas de risco ambiental en funcin do proceso de producin qumico considerado.
# Elaborar un mapa de risco ambiental a partir da descricin dunha emerxencia ambiental nun
proceso de producin qumico.
# Realizar propostas de organizacin e xestin ante unha emerxencia ambiental no contexto do plan
de emerxencia da actividade, de acordo coa lexislacin vixente.
# Colaborar na definicin das necesidades de formacin e adestramento dos equipos de
intervencin, de acordo cos riscos ambientais, para poder actuar de xeito rpido e efectivo en caso
de accidente ambiental.
# Realizar o traballo de xeito autnomo e responsable, organizalo de acordo coas prioridades e
amosar iniciativa na procura de informacin necesaria para a realizacin dos traballos
encomendados.

Contidos (duracin 130 horas)

Contidos procedementais

Impacto ambiental dos procesos industriais

Deducin das consecuencias ambientais dunha actividade produtiva.
Anlise dos riscos ambientais detectados a travs de tcnicas de anlise causal dun efecto.
Anlise dos efectos ambientais detectados consonte os requisitos lexislativos que son de aplicacin.
Xustificacin da necesidade de aplicar as tcnicas de prevencin, eliminacin, reducin, control e
tratamento dos efectos ambientais detectados.
Preparacin dos equipamentos de verificacin e ensaios ambientais para control e verificacin, e
aseguramento da validacin dos resultados obtidos.
Prevencin dos efectos ambientais de toda actividade produtiva por parte do persoal.
Realizacin do mantemento de aparellos de medida e control da contaminacin para asegurar a
validacin dos resultados obtidos.
Aplicacin do procedemento adecuado aos parmetros analizados como retroinformacin para a correcta
xestin.
Realizacin do procedemento estatstico e grfico dos parmetros, segundo os requisitos lexislativos e
as necesidades de xestin, para valorar o comportamento ambiental da actividade produtiva.
Tcnicas de documentacin e elaboracin de informes
Seleccin das ferramentas informticas mis adecuadas para o procesamento e a edicin grfica dos
resultados, as como para o seu arquivo correspondente, co fin de mellorar a produtividade e a fiabilidade
dos traballos e de asegurar a correcta presentacin dos resultados.
Avaliacin do impacto ambiental
Observacin dos efectos ambientais en condicins anormais de operacin, aplicando para iso tcnicas
definidas de anlise de riscos.
Realizacin dos mapas de riscos ambientais tras interpretar os planos de instalacins e de equipamen-
tos.
Identificacin e rexistro de todos os riscos para a sa anlise e avaliacin.
Explicacin do resultado dunha auditora ambiental.

28
 Realizacin do proxecto, o estudo e a avaliacin de impacto ambiental dunha plantacin forestal, da
construcin dun encoro, da construcin dunha autova, etc., con mtodos sistemticos (matriz de
Leopold) e non sistemticos (de Batell).

Contidos conceptuais

Impacto ambiental dos procesos industriais

Evolucin tecnolxica e consecuencias ambientais.
Problemtica ambiental actual.
Efecto invernadoiro.
Diminucin da capa de ozono.
Desertizacin.
Extincin de fauna e flora.
Chuvia cida.
Complexidade na lexislacin ambiental.
Desenvolvemento sustentable.
Concepto de mellor tecnoloxa dispoible a un custo razoable.
Economa e medio ambiente.
Concepto de boas prcticas ambientais.
Ferramentas de xestin.
Anlise de situacins.
Diagrama causa-efecto.
Avaliacin de impacto ambiental.
Tcnicas de documentacin e elaboracin de informes
Ferramentas tcnicas: estatsticas e informticas.
Lexislacin ambiental autonmica, estatal e comunitaria de carcter xeral
Normas legais.
Xerarqua normativa.
Requisitos documentais; mantemento de rexistros e arquivos.
Fontes lexisladoras en materia ambiental.
Unin Europea.
Estado Espaol.
Comunidade Autnoma Galega.
Administracin local.
Sector primario.
Producin de enerxa: tecnoloxa e efectos ambientais.
Actividades extractivas: tecnoloxa e efectos ambientais.
Petroqumicas: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Estacins de refino.
Infraestruturas: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Construcin de autovas, autopistas,
aeroportos e grandes portos.

29
 Actividades agrarias, gandeiras e pesqueiras: tecnoloxa e efectos ambientais asociados.
Monocultivos extensivos, grandes instalacins gandeiras e actividade pesqueira.
Sector secundario.
Tratamento e transformacin de metais: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Siderurxias,
fundicins e forxa, tratamento superficial de metais e fabricacin de bens de equipamento, de
autombiles e de electrodomsticos.
Actividades qumicas: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Producin farmacutica, de
insecticidas e pesticidas, de monmeros plsticos e de pinturas e disolventes.
Industria papeleira: tecnoloxa e efectos ambientais asociados.
Industria electrnica: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Fabricacin de semicondutores.
Industria agroalimentaria: tecnoloxa e efectos ambientais asociados. Producin de conservas, lcteos
e aceites, e matadoiros industriais.
Sector terciario.
Distribucin: tecnoloxa e efectos ambientais derivados. Grandes superficies de venda.
Transporte: tecnoloxa e efectos ambientais derivados. Transporte areo, martimo e terrestre.
Ensino: tecnoloxas e efectos ambientais derivados. Grandes centros educativos.
Sanidade: tecnoloxa e efectos ambientais derivados. Grandes centros sanitarios.
Turismo e hostalara: tecnoloxa e efectos ambientais derivados. Turismo. Grandes complexos
hostaleiros.
Gasolineiras: tecnoloxas e efectos ambientais derivados. Estacins de servizo.
Avaliacin do impacto ambiental
Concepto e caractersticas de emisin, vertido, residuo, solo e rudo.
Medidas correctoras para identificar, analizar, vixiar e controlar o efecto ambiental.
Concepto de impacto ambiental.
Concepto e definicin de sistema de xestin.
Sistemas de xestin de calidade normalizada UNE/ISO.
Sistemas de xestin ambiental normalizada UNE. Requisitos dun sistema de xestin ambiental.
Sistemas de xestin de seguridade e sade laboral.
Sistemas de xestin integrados.
Calidade total e xestin ambiental.
Custos da xestin ambiental.
Risco ambiental: tipos. Accins de prevencin de riscos. Mapa de riscos.
Emerxencia ambiental: definicin e graos.
Inspeccin ambiental: tipos.
Auditoras ambientais
Auditoras ambientais normalizadas UNE.
Acreditacin, certificacin e validacin ambiental.
Estrutura organizativa e funcional da industria
Proxecto de organizacin e xestin dunha actividade.

Contidos actitudinais

30
 Concienciacin da importancia da aplicacin dunhas boas prcticas ambientais no desenvolvemento dos
distintos procesos produtivos e na conservacin do medio.
Recoecemento da responsabilidade do qumico ambiental na consecucin dunha producin mis
respectuosa co medio.
Respecto pola aplicacin da normativa ambiental existente para conseguir unha boa xestin ambiental.
Valoracin da necesidade de colaboracin entre diferentes departamentos para a implantacin, o control
e o seguimento de accins preventivas ou correctoras de efectos ambientais.
Valoracin do traballo en equipo, con estimacin dos datos achegados por cada membro para realizar
tratamentos estatsticos.
Consideracin das materias primas como recursos limitados, respectando e cumprindo as normas e os
procedementos de actuacin establecidos.
Valoracin econmica dos bens producidos nos distintos sectores para evitar o seu uso desmesurado.
Valoracin da introducin da cuestin ambiental na xestin tradicional da empresa.

31
3.2.2 Mdulo profesional 2: control de emisins atmosfera

Asociado unidade de competencia 2: controlar as emisins atmosfera.

Capacidades terminais elementais

# Expresar correctamente, nas unidades apropiadas, a composicin dunha mestura gasosa.

# Identificar os contaminantes primarios mis frecuentes no aire, as fontes mis comns e os lmites
permitidos pola lexislacin ambiental.
# Identificar os tipos e os parmetros dos contaminantes na atmosfera xerados polo proceso
produtivo e a sa posible interferencia no medio.
# Describir a formacin dos contaminantes secundarios e os seus sistemas de deteccin e control.
# Relacionar a relacin causa-efecto da chuvia cida e outras consecuencias das emisins gasosas
de contaminantes industriais, e identificar os tipos de industrias potencialmente mis contaminan-
tes.
# Describir os mtodos de recuperacin das partculas emitidas por unha cheminea e relacionar os
tipos de filtro que se deben utilizar coa precisin requirida, a temperatura e a natureza das
partculas.
# Relacionar os valores de emisin dos contaminantes qumicos coas condicins meteorolxicas
do contorno e cos valores de inmisin.
# Recoecer a formacin de contaminantes secundarios e os seus efectos ambientais.
# Identificar os mecanismos de control das emanacins de contaminantes industriais e non
industriais, e relacionar o mtodo aplicado coa natureza da emisin.
# Comprobar o funcionamento dos equipamentos de deteccin en funcin dos parmetros que se
midan e as condicins de seguridade preestablecidas.
# Realizar as medidas de deteccin dos contaminantes mis comns cos equipamentos, segundo
sistemas normalizados de traballo.
# Identificar sobre un plano o lugar adecuado de localizacin dos equipamentos de deteccin para
un suposto proceso de producin de industria qumica.
# Describir un plan de toma de mostras adecuado natureza do proceso de producin de qumica
industrial e aos equipamentos de deteccin.
# Describir un posible procedemento de obtencin e tratamento da informacin sobre os parmetros
do proceso con incidencia ambiental, mediante o sistema de control integrado dun proceso dado
de producin de qumica industrial.
# Determinar as condicins da toma de mostra do aire e contaminantes slidos, segundo os
mtodos instrumentais que se utilicen.
# Explicar os mtodos fsico-qumicos utilizados para medir a presenza de contaminantes na
atmosfera.
# Realizar a tomas de mostra de acordo co proceso e cos equipamentos de deteccin establecidos
nos mtodos oficiais, e en funcin do tipo de contaminante (gasoso e/ou slido).
# Analizar cualitativa e cuantitativamente unha mostra de aire que posa contaminantes slidos,
segundo os mtodos oficiais de anlise.
# Comparar os datos obtidos na anlise cos valores indicados na normativa ambiental, as como
rexistrar e arquivar os datos segundo a norma.

32
 # Tratar estatstica e informaticamente os datos dos contaminantes atmosfricos, co fin de elaborar
informes sobre a contaminacin atmosfrica, seguindo os protocolos adecuados.
# Elaborar un informe da anlise en funcin do mtodo e a tcnica empregados, e valorar os
resultados e as observacins detectadas.
# Inspeccionar o funcionamento dos sistemas de depuracin e equipamentos de reserva, e mantelos
seguindo normas do fabricante ou procedementos normalizados.

Contidos (duracin: 110 horas)

Contidos procedementais

Estudo dos gases como contaminantes

Medida de cantidades e concentracins de gases en disolucin e clculo das sas variacins, se
cambian as condicins de presin e temperatura.
Utilizacin de aparellos meteorolxicos: anemmetros, barmetros, termmetros, pluvimetros e
higrmetros.
Medida de parmetros meteorolxicos e transformacin a outras unidades de medida.
Interpretacin das condicins atmosfricas e determinacin da sa influencia sobre a dispersin dun
contaminante.
Predicin da evolucin do fume segundo as condicins de estabilidade atmosfrica.
Tratamento e control da contaminacin do aire
Realizacin do mantemento de equipamentos de reducin ou eliminacin de contaminantes;
rexeneracin de adsorbentes.
Anlise do rendemento de sistemas de depuracin.
Estimacin dos niveis de contaminacin producidos. Redes de vixilancia
Realizacin dun plan de toma de mostras tendo en conta o tipo de contaminantes e a localizacin dos
puntos de mostraxe.
Toma de mostras e preparacin adecuada para as conservar e as transportar.
Almacenaxe de mostras e reactivos no lugar e na moblaxe axeitados segundo o seu perigo, cumprindo
as normas de seguridade que marca a lexislacin.
Medicin da velocidade dun gas nunha cheminea cun tubo Pitot.
Medicin de caudais de gases.
Medicin das partculas en suspensin mediante un nefelmetro.
Medicin de fumes cun opacmetro.
Calibraxe de analizadores automticos.
Medicin de parmetros contaminantes utilizando aparellos de medicin directa.
Anlise de contaminantes por mtodos qumicos oficiais, seguindo procedementos normalizados.
Comprobacin da contaminacin atmosfrica dunha zona empregando bioindicadores.
Clculo de ndices de contaminacin.
Elaboracin dun informe das anlises efectuadas en que se describa o sistema de toma de mostra, a
tcnica analtica seguida e a valoracin dos resultados segundo a normativa aplicable.
Utilizacin dos datos dunha rede de vixilancia para comprobar a evolucin da contaminacin atmosfrica.

33
 Utilizacin de radimetros para medir contaminacin por radiacins.
Calibraxe do sonmetro e medicin do rudo nunha instalacin.
Proposicin de medidas correctoras para reducir o nivel de rudo.
Normas e lexislacin aplicable contaminacin do aire
Realizacin dunha auditora ambiental.
Datos do libro de rexistro de autocontrol: control, inspeccin e vixilancia do correcto funcionamento das
instalacins

Contidos conceptuais

Estudo dos gases como contaminantes

Caractersticas e actividades propias dun tcnico en control de emisins atmosfera.
Variables no estudo dos gases. Disolucins gasosas; unidades para expresar os compoentes dunha
mestura gasosa.
Composicin e estrutura da atmosfera. Parmetros meteorolxicos: temperatura, presin, etc.
Variacin da temperatura coa altitude: inversin trmica. O vento: rosa dos ventos e escala Beaufort.
Turbulencias: influencia da topografa.
Clasificacin e caractersticas dos contaminantes atmosfricos.
Segundo a sa orixe: naturais e artificiais.
Segundo a sa natureza: fsicos (rudo, vibracins, radiacins, etc.), qumicos (xidos de C, N, etc.)
ou biolxicos.
Segundo a xeracin: primarios e secundarios.
Problemas da contaminacin atmosfrica: smog, chuvia cida, diminucin da capa de ozono e efecto
invernadoiro.
Emisin de contaminantes: tipos de focos. Fontes de contaminacin do aire. Dispersin dos
contaminantes no aire: comportamento do penacho segundo a estabilidade atmosfrica. Deseo de
chemineas.
Tratamento e control da contaminacin do aire
Operacins bsicas mis contaminantes da atmosfera.
Centrais de enerxa e caldeiras.
Refinaras de petrleo.
Industrias siderrxicas e metalrxicas.
Industrias cementeiras.
Plantas con operacins inorgnicas bsicas: fabricacin de cidos, fertilizantes ou cloro-sosa.
Plantas asociadas a cheiros: papeleiras, rexeneracin de graxas, etc.
Plantas de incineracin de lixo.
Tratamento e control das emanacins industriais: procesos de absorcin-desorcin, procesos de
adsorcin e procesos de eliminacin de partculas e po. Tratamento e control das emisins de
autombiles (catalizadores).
Estimacin dos niveis de contaminacin producidos. Redes de vixilancia
Medida da contaminacin: niveis de emisin e inmisin.
Toma de mostras de gases e de partculas: equipamentos, mtodos, conservacin e transporte das
mostras.

34
 Equipamentos de medicin da calidade do aire.
Tcnicas analticas de control de emisins: mtodos instrumentais directos e mtodos qumicos de
anlise aplicables.
Analizadores automticos por mtodos fsicos e por mtodos qumicos.
Sensores automticos para medidas de inmisin de gases e partculas en suspensin.
Redes de vixilancia de niveis de inmisin: tipos e configuracin. Rede de vixilancia manual. Rede de
vixilancia automtica: estacin central e estacin remota. Control da contaminacin mediante
bioindicadores tipo lique terrestre, planta de tabaco ou produtos hortcolas como leitugas, xudas, etc.
Rudo: propagacin e tipos. Equipamentos e mtodos de medicin de rudo.
Medidas correctoras para vibracins de mquinas.
Medios de eliminacin ou reducin do rudo.
Normas e lexislacin aplicable contaminacin do aire
Normas legais sobre proteccin, prevencin, correccin e medida da contaminacin do aire.
Valores lmite de emisin de certos contaminantes.
Auditora ambiental sobre contaminacin atmosfrica: fases, identificacin de contaminantes,
caractersticas do medio fsico, modelizacins, estimacin de niveis de contaminacin e estimacin de
efectos.
Libro rexistro de autocontrol.

Contidos actitudinais

Actuacin sistemtica, traballando sempre con orde e limpeza, para evitar erros nos resultados.
Interese polo uso de medidas de conservacin, identificacin e limpeza de instrumentos, materiais e
reactivos, as como do posto de traballo, para evitar erros e riscos.
Hbito de consulta dos catlogos, manuais, etc., para intentar resolver problemas ou dbidas.
Valoracin dos requisitos lexislativos como ferramentas de mellora do comportamento ambiental dunha
actividade produtiva.
Respecto s normas, actuando baixo procedementos e instrucins definidas, co fin de reducir os efectos
prexudiciais sobre as persoas, os bens e o medio.
Actitude de prevencin cara aos riscos propios da actividade e os posibles sobre o medio.
Interese na participacin nos debates, escoitando os demais con atencin e interese, para contrastar
opinins e enriquecer o seu propio traballo e a sa formacin.

35
3.2.3 Mdulo profesional 3: control de residuos

Asociado unidade de competencia 3: controlar os residuos slidos.

Capacidades terminais elementais

# Describir os principais residuos orixinados polos diferentes sectores produtivos e identificar as

operacins mis importantes que os producen.
# Caracterizar os distintos tipos de residuos xerados na industria de acordo coas sas propiedades
fsico-qumicas.
# Representar distintas actividades produtivas en forma de diagrama de fluxo para localizar os focos
xeradores de residuos.
# Establecer o procedemento normalizado para a recollida, o tratamento, a etiquetaxe, a
almacenaxe, o transporte e a eliminacin de residuos, utilizando criterios de boas prcticas
ambientais.
# Cuantificar os residuos que se xeran nunha etapa determinada do proceso produtivo, realizar
balances de materia e explicar as causas das sas posibles variacins.
# Explicar os efectos nocivos que o vertido e a difusin de residuos slidos txicos e perigosos
poden producir na sade humana e no medio.
# Elixir o proceso de tratamento e/ou eliminacin mis adecuado para cada residuo, de acordo coa
sa natureza, o custo e a diminucin do dano ambiental.
# Explicar os principais procesos de tratamento e/ou eliminacin, describindo as sas fases, as
operacins fundamentais e os equipamentos utilizados.
# Analizar procesos de reciclaxe, recuperacin e reutilizacin de residuos, co fin de diminur custos
produtivos e reducir o impacto ambiental.
# Valorar a viabilidade do uso de tecnoloxas limpas en distintos procesos industriais e xustificar a
sa aplicacin ante calquera outra alternativa.
# Explicar, relacionar e valorar diferentes xeitos de obter enerxa dos residuos slidos.
# Realizar a toma e o acondicionamento de mostras de residuos, lixiviados e solos, para a sa
anlise.
# Realizar ensaios fsico-qumicos e biolxicos de identificacin e medida de propiedades de
residuos, lixiviados e solos, seguindo mtodos e procedementos normalizados.
# Expresar os resultados obtidos de acordo co mtodo ou o procedemento empregado, nas
unidades correctas e utilizando os soportes adecuados.
# Aplicar as tcnicas, os mtodos e os procedementos con rigor, realizando o tratamento estatstico
e grfico adecuado aos datos, para garantir a fiabilidade dos resultados.
# Contrastar os resultados analticos con patrns e rexistros de residuos slidos (segundo a
normativa vixente).
# Valorar a importancia do respecto s normas e aos procedementos na xestin de residuos para
protexer o medio e a sade humana.

Contidos (duracin: 130 horas)

36
 Contidos procedementais

Residuos e a sa influencia ambiental

Aplicacin de criterios para clasificar residuos como txicos e/ou perigosos segundo:
As sas propiedades fsico-qumicas.
As sas propiedades toxicolxicas.
Os seus efectos sobre a sade humana.
Os seus efectos sobre o medio.
Clasificacin dos diferentes tipos de residuos slidos segundo a actividade en que se xeraron.
Determinacin das principais propiedades dos residuos slidos, e indicacin do resultado nas unidades
adecuadas.
Clasificacin das distintas empresas segundo os residuos que xeran, marcando as operacins mis
importantes onde se orixinan.
Relacin dos efectos negativos que ten para a sade e para o medio o vertido ou a difusin de residuos
txicos e perigosos, coa sa interaccin cos ciclos da natureza.
Realizacin de diagramas de fluxo de actividades que xeran distintos tipos de residuos, aplicando o
principio de conservacin da materia para a sa identificacin e cuantificacin.
Debuxo de procesos industriais sinxelos en forma de diagramas.
Elaboracin de cadros e fichas para controlar materias primas e auxiliares nunha actividade industrial.
Aplicacin de criterios para detectar se un solo est contaminado.
Comprobacin de se as operacins de limpeza dun solo foron satisfactorias e acadaron a sa
recuperacin.
Realizacin de propostas sobre reciclaxe de residuos.
Recoecemento das posibilidades de reutilizacin de residuos para outra actividade produtiva.
Anlise do lixo domstico, establecendo o seu contido en forma cualitativa e cuantitativa.
Tratamento e reducin de residuos
Comparacin da xestin de residuos en distintos pases.
Interpretacin dos aspectos econmicos esenciais na xestin de residuos.
Realizacin dun proxecto global de xestin dun residuo pesqueiro.
Deseo e organizacin dun plan de reducin.
Exposicin dunha experiencia prctica de reducin de residuos.
Aplicacin de tcnicas de valoracin de residuos.
Aplicacin de boas prcticas ambientais nas operacins de control.
Aplicacin de tcnicas de recuperacin e reutilizacin de residuos.
Establecemento da secuencia tcnica destinada a reducir residuos, baseada en criterios ecolxicos,
econmicos e tcnicos.
Identificacin dos materiais que se poden reciclar nunha determinada empresa.
Elaboracin de listaxes de exemplos de empresas que poden utilizar tecnoloxas limpas.
Elaboracin de informes para describir o desenvolvemento do plan de reducin.
Realizacin de enquisas entre o persoal implicado para estimar o grao de implantacin do plan de
reducin.

37
 Distincin dos parmetros que cumpra determinar para caracterizar un residuo inertizado.
Caracterizacin dos parmetros que cumpra medir para aceptar un residuo nun vertedoiro.
Clasificacin dos materiais mis correntes integrantes de RSU.
Anlise dos comportamentos que presentan os materiais nun vertedoiro.
Seleccin das medidas para diminur a producin de RSU.
Descricin de criterios tcnicos, econmicos e lexislativos para decidir o emprazamento dun vertedoiro.
Interpretacin dos diferentes tratamentos fsico-qumicos de residuos.
Determinacin do tratamento que se lle debe dar a un residuo do que se coecen as sas caractersticas.
Mtodos de ensaio e anlise de residuos industriais
Mostraxe de residuos, lixiviados e solos, segundo normativa.
Realizacin de plans de mostraxe, utilizando tratamento estatstico.
Rexistro e etiquetaxe de mostras segundo procedementos normalizados.
Preparacin da mostra para a aplicacin da tcnica analtica prevista.
Seleccin dos equipamentos para toma de mostras de acordo coas sas caractersticas e o tipo de
ensaio que se realice.
Prevencin da contaminacin na toma de mostras no campo.
Mantemento das mostras envasadas e conservadas, nos traballos de campo e laboratorio.
Almacenaxe de mostras e reactivos no lugar e na moblaxe axeitados, cumprindo as normas de
seguridade que marca a lexislacin.
Determinacin da densidade do residuo, o lixiviado e o solo.
Determinacin da humidade coa estufa de secado.
Determinacin do PCI coa bomba calorimtrica.
Determinacin de gases e cinsas con forno de mufla.
Determinacins de campo de gases, radioactividade, pH e condutividade, O2 disolto e temperatura.
Determinacin de metais pesados con absorcin atmica.
Determinacin de carbono orgnico total (TOC).
Determinacin de N polo mtodo Kjeldal.
Determinacin de S co calormetro de Parr.
Determinacin de K por fotometra de chama.
Determinacin de ins CN- , S-2 , NH4+ por cromatografa inica.
Determinacin de DBO5 nun lixiviado.
Determinacin de compoentes orgnicos voltiles por cromatografa.
Determinacin de PCB por cromatografa.
Etiquetaxe de substancias e residuos perigosos segundo normas legais.
Aplicacin de frases de prudencia.
Aplicacin de procedementos de informacin sobre precaucins obrigatorias para certos preparados
perigosos.
Lexislacin de residuos
Utilizacin do PNRI para ordenar os sectores produtivos segundo os residuos xerados.
Utilizacin dos cdigos CNAE.
Manexo dos nmeros CEE, EINECS e ELINCS.

38
 Manexo da lexislacin europea, estatal, autonmica e local sobre residuos.
Interpretacin e aplicacin de diferentes lexislacins sobre residuos.
Manexo da lexislacin de RTP.
Recollida de informacin sobre xestores de RTP na comunidade.
Utilizacin de protocolos de control da xestin de RTP.
Etiquetaxe de substancias e residuos perigosos.
Recompilacin da lexislacin aplicable a residuos especiais.
Resolucin de supostos prcticos sobre residuos especiais.
Anlise dos obxectivos sobre tratamento de residuos do Plan Nacional de Residuos Perigosos.
Anlise do Plan Nacional de Recuperacin de Solos Contaminados.

Contidos conceptuais

Residuos e a sa influencia ambiental

Concepto de residuo. Tipos de residuo en funcin da sa orixe: urbanos, sanitarios, industriais,
agropecuarios e forestais, pesqueiros, mineiros e radioactivos.
Caractersticas dos residuos.
Fsicas (densidade, humidade, poder calorfico, etc.).
Qumicas (compostos voltiles, cinsas, carbono orgnico total, nitrxeno total, potasio, xofre, pH,
metais pesados, etc.).
Residuos slidos urbanos. Tipos: inertes, fermentables e combustibles.
Residuos sanitarios. Tipos: asimilables aos urbanos, clnicos, txicos e perigosos, e radioactivos.
Residuos industriais. Tipos: asimilables aos urbanos, especficos (inertes e fermentables), e txicos e
perigosos (RTP).
RTP: criterios para a sa caracterizacin.
Caractersticas de residuo perigoso: inflamabilidade, corrosividade, reactividade, toxicidade EP
(metais pesados, pesticidas, herbicidas, etc.).
Caractersticas de residuo txico: toxicidade oral DL50, toxicidade drmica DL50, inhalacin CL50 e
toxicidade dos lixiviados.
Listaxe de RTP da normativa legal.
Industrias produtoras de RTP: qumica, de papel e celulosas, de transformados metlicos, txtil, de coiro,
de alimentacin, de petrleo e carbn, de compoentes elctricos e electrnicos, etc.
Tipos de RTP: sanitarios, farmacuticos, disolventes, sales de tempero cianurados, aceites, produtos que
contean PCB ou PCT, etc.
Constituntes que lles dan aos residuos o seu carcter perigoso: metais pesados, cianuros orgnicos e
inorgnicos, PCB, dioxinas, pesticidas, herbicidas, etc.
Posibles causas das variacins das cantidades dos vertidos e residuos slidos producidos pola industria:
modificacin das operacins, aumento da producin, etc.
Elementos qumicos no medio. Ciclos dos elementos qumicos na natureza (O, C, N, S e P).
Tipos de slidos. Enlaces.
Depsitos minerais. Recursos naturais.
Compoentes da materia viva.

39
 Polmeros. Plsticos.
Contaminacin por residuos: metais pesados (As, Hg, Cd, Pb, Sb, etc.), sales de Cr(VI), cianuros
orgnicos e inorgnicos, PCB, compostos aromticos voltiles, pesticidas organoclorados, amianto, etc.
Procedementos para identificar as fontes de residuos: fluxos de materia e enerxa en procesos
produtivos; entradas, transformacin e sadas, e identificacin de residuos nun balance de materia.
Manexo de residuos. Respostas en casos de emerxencia ou efusins.
Solos contaminados. Criterios para a sa caracterizacin. Limpeza e recuperacin de solos
contaminados. Industrias potencialmente contaminantes de solos.
Residuos radioactivos. Normas xerais para a almacenaxe e a evacuacin de residuos radioactivos.
Itinerario de recollida de residuos radioactivos. Emerxencia radioactiva. Proteccin do persoal.
Tratamento e reducin de residuos
Xestin de residuos: recollida, clasificacin, recollida selectiva, transporte, estacins de transferencia,
tratamento, almacenaxe e depsito.
Valoracin de residuos: reciclaxe (vidro, plstico, papel, etc.). Recuperacin e reutilizacin de
disolventes, metais, compoentes metlicos, aceites usados, cidos e bases, etc.
Valoracin enerxtica.
Tcnicas de tratamento de:
Residuos slidos urbanos: vertido controlado, compostaxe (fermentacin lenta ou acelerada) e
incineracin (con ou sen recuperacin de enerxa).
Residuos gandeiros: irrigacin, fermentacin aerobia e fermentacin anaerobia (producin de biogs).
Residuos agrcolas e forestais: rachadura (combustin e gasificacin), compactaxe ou peletizacin,
pirlise, hidrlise e fermentacin.
Tcnicas de tratamento de RTP:
Fsicas: sedimentacin, filtraxe, centrifugacin, floculacin, destilacin, intercambio inico,
electrodilise, osmose, adsorcin por carbn ou resinas, extraccin de disolventes, etc.
Qumicas: neutralizacin, precipitacin, oxidacin, reducin, clorlise, etc.
Biolxicas: lodos activados, filtros percoladores e contactor biolxico de rotacin.
Inertizacin e estabilizacin, depsitos de residuos inertizados e de seguridade.
Incineracin de residuos especiais.
Tcnicas innovadoras de tratamento de residuos: oxidacin hmida, pirlise avanzada e plasma.
Fundamentos e variables que inflen na eleccin dunha tcnica.
Vertedoiros: tipos, equipamentos especiais, condicins de emprazamento, operacins, accesos e
servizos. Rede de desviacin de pluviais. Tratamento de lixiviados. Tubos de ventilacin.
Comportamento dos distintos materiais nos vertedoiros: avellentamento, desintegracin, lixiviacin, etc.
Variables determinantes para a aceptacin de residuos nun vertedoiro: test de lixiviacin.
Incineradoras: forno discontinuo, continuo (grellas fixas, fornos rotatorios, en suspensin, etc.) e
refractario. Extraccin de escouras e cinsas. Tratamento de gases. Recuperacin de enerxa.
Variables determinantes na eleccin desta tcnica: capacidade, PCI dos residuos, composicin qumica,
etc.
Instalacins de producin de biogs: trituradores de biomasa. Pretratamento. Dixestores anaerbicos
discontinuos e continuos. Separadores de gases. Tratamento de efluentes lquidos.
Plan de reducin de residuos.
Principio de responsabilidade e autosuficiencia.
Mtodos de ensaio e anlise de residuos industriais

40
 Toma, acondicionamento e transporte de mostras de residuos (slidos, pastosos e lquidos), lixiviados
e solos.
Aparellos utilizados na mostraxe de residuos, lixiviados e solos. Mostra representativa: nmero e
cantidades.
Nmero de puntos de mostraxe en vertedoiros. Control de lixiviados.
Sistemas de perforacin de solos. Caractersticas e campos de aplicacin.
Prevencin da contaminacin das mostras no campo.
Tcnicas de anlise mis comns.
Determinacin de parmetros fsicos: volume, masa, densidade, poro, grao de compactacin,
humidade, PCI, temperatura, etc.
Determinacin de parmetros qumicos: pH, gases, cinsas, C, N, K, S, DBO, DQO, metais pesados,
inflamabilidade, corrosividade, estabilidade biolxica, etc.
Determinacins microbiolxicas: coliformes, coliformes totais, Escherichia coli, Streptococos fecais,
Salmonella, etc.
Informe dunha anlise: estrutura, tipo de destinatario, xustificacin da eleccin dos aparellos e mtodos
utilizados, indicadores econmicos e tempo empregado en cada mtodo.
Lexislacin de residuos
Lexislacin europea, estatal e autonmica sobre a xestin de residuos

Contidos actitudinais

Interese polas calidades esixibles e desexables nun qumico ambiental.

Interese pola aplicacin de boas prcticas ambientais s operacins de control.
Hbito de manexo de material bibliogrfico para resolver problemas e dbidas.
Interese pola aplicacin de normas de calidade nos ensaios realizados.
Valoracin da importancia da educacin escolar, familiar e social para reducin de residuos.
Interese pola participacin nos traballos de grupo para a realizacin das tarefas e proxectos.
Hbito de planificacin axeitada dos ensaios, aplicando normas de boas prcticas de laboratorio en todas
as operacins.
Valoracin da importancia da mostraxe na fiabilidade dos resultados analticos.
Valoracin da precisin dos procedementos de control e mtodos analticos.
Mostra de interese pola situacin da xestin dos residuos na sa zona.

41
3.2.4 Mdulo profesional 4: depuracin de augas

Asociado unidade de competencia 4: controlar o tratamento de augas residuais.

Capacidades terminais elementais

# Clasificar os tipos de augas (urbanas, industriais e agrcolas) e definir as sas caractersticas

fsicas, qumicas e biolxicas.
# Describir os efectos nocivos dos contaminantes das augas residuais no medio e indicar os lmites
permitidos pola lexislacin.
# Valorar a importancia do control da calidade no seu consumo humano, e entrada e sada do
proceso produtivo.
# Describir os distintos tipos de contaminantes da auga (fsicos, qumicos e biolxicos) e indicar os
axentes responsables mis frecuentes, os procesos produtivos que os orixinan e os lmites
permitidos na lexislacin.
# Explicar os procesos de depuracin de augas residuais.
# Explicar o funcionamento dunha planta depuradora.
# Interpretar os efectos que produce cada unidade do proceso de depuracin sobre os diferentes
contaminantes da auga residual.
# Explicar a realizacin do mantemento de uso dos equipamentos de depuracin, tanto dos de
servizo como dos de reserva, e interpretar as instrucins de fabricantes ou outros procedementos.
# Supervisar que os controis que se efectan sobre o proceso de depuracin se realicen seguindo
instrucins.
# Interpretar a documentacin tcnica dos equipamentos e dos aparellos da planta depuradora.
# Relacionar os equipamentos de captacin (vlvulas) e impulsin (bombas) co control das variables
do proceso de depuracin.
# Interpretar as causas das anomalas producidas nos diversos equipamentos e sistemas da planta
depuradora.
# Elaborar procedementos normalizados de traballo referentes ao control do proceso de depuracin.
# Relacionar os principais parmetros (fsicos, qumicos e microbiolxicos) das augas residuais coa
tcnica e os instrumentos utilizados para a sa medicin.
# Describir a tcnica adecuada de toma de mostras e relacionala coas caractersticas do tratamento
da auga residual.
# Describir o funcionamento e calibrar os principais instrumentos de medida utilizados para medir
os parmetros de presin, temperatura, nivel e caudal das augas residuais.
# Especificar os parmetros de control necesarios en cada operacin do proceso de depuracin.
# Relacionar a influencia de cada variable do proceso co efecto que produce na calidade do vertido.
# Describir o funcionamento e calibrar os principais instrumentos de medida do proceso ou dos
procesos de depuracin.
# Xustificar a necesidade de transmitir a informacin necesaria, en tempo e forma, a calquera persoa
que deba coecela.
# Explicar a realizacin de mantemento do uso dos equipamentos necesarios para as operacins
de tratamento.

42
 # Rexistrar os resultados obtidos de depuracin de vertido nos soportes adecuados, analizalos e
realizar o informe correspondente.
# Explicar as tcnicas analticas mis comns utilizables para o control da calidade da auga, e
relacionar o tipo de tcnica coas caractersticas da auga.
# Explicar as tcnicas de recollida e preparacin das mostras de augas, e relacionalas cos
procedementos de anlise.
# Describir as caractersticas morfolxicas dos microorganismos presentes nunha mostra de auga
residual.
# Explicar os mtodos de determinacin de microorganismos mis comns na anlise de augas,
para comprender e utilizar os tests microbiolxicos.
# Describir os fenmenos biolxicos producidos polos microorganismos nos procesos de depuracin
de augas residuais.
# Realizar anlises de augas utilizando tcnicas de campo ou de deteccin directa, coas que se
identifiquen os distintos tipos de contaminantes da auga.
# Describir e relacionar os mtodos e os procedementos de anlise co tipo de auga residual.
# Comparar os resultados da anlise cos ndices aplicables na normativa.
# Aplicar o tratamento estatstico e grfico adecuado aos datos da anlise, e expresar o resultado
nas unidades adecuadas e coa precisin requirida.
# Elaborar un informe sobre a calidade da auga residual, identificando e estruturando a informacin
que se debe inclur para o cumprimento da normativa vixente.
# Demostrar interese polos avances tecnolxicos en materia de anlise de augas residuais.
# Valorar o trato coidadoso do material e realizar o seu traballo de xeito autnomo e responsable,
deixando limpo e ordenado tanto o posto de traballo como os materiais.

Contidos (duracin: 240 horas)

Contidos procedementais

Estudo da auga e as sas solucins. Contaminacin da auga

Recoecemento da calidade dunha auga segundo o uso a que vai destinada.
Descricin das caractersticas das disolucins acuosas, solucins e electrlitos.
Identificacin dunha auga residual.
Identificacin dos axentes contaminantes mis importantes.
Tratamento de augas residuais
Identificacin das diferentes tcnicas de tratamento dunha auga residual urbana e industrial: primario,
secundario e terciario.
Descricin do funcionamento dunha planta depuradora.
Establecemento de fases, tempos e produtos necesarios para un bo mantemento dunha estacin
depuradora de augas residuais, en funcin da calidade da auga que se trate.
Realizacin das diferentes tcnicas de mostraxe dunha auga residual: manual e automtica. Cantidade,
representatividade e manexo da mostra.
Almacenaxe de mostras e reactivos no lugar e na moblaxe axeitados segundo o seu perigo, cumprindo
as normas de seguridade que marca a lexislacin.
Tcnicas de anlise de augas

43
 Determinacin de slidos en suspensin, temperatura, cor, cheiro, condutividade e radioactividade,
usando mtodos e tcnicas oficiais.
Determinacin de DBO5, DQO e COT dunha auga residual, usando mtodos e tcnicas oficiais.
Medicin da carga global de organofosforados e carbamatos con electrodo de colinesterasa.
Avaliacin da carga de DBO mediante biosensores.
Determinacin de compostos particulares: protenas, hidratos de carbono, graxas animais, aceites e
graxas minerais, axentes tensioactivos, fenois e pesticidas.
Determinacin dos parmetros inorgnicos: alcalinidade, pH, cloruros, nitrxeno (total orgnico,
amoniacal, nitritos e nitratos), fsforo (total, orgnico e inorgnico), xofre e metais pesados (mercurio,
metilmercurio, arsnico, antimonio, cromo, etc.).
Medida dos gases presentes: osxeno disolto, sulfhdrico, metano, amonaco e anhdrido carbnico.
Determinacin dos microorganismos: protistas, virus, animais e plantas.
Identificacin de organismos coliformes.
Determinacin do grao de toxicidade dunha auga mediante a realizacin de tests homologados, tipo
Daphnia magna ou outros.
Lexislacin sobre augas residuais
Elaboracin de informes sobre os resultados de anlise de augas potables ou residuais realizadas con
augas dunha planta depuradora de augas potables ou de augas residuais.

Contidos conceptuais

Estudo da auga e as sas solucins. Contaminacin da auga

Natureza e propiedades da auga.
Criterios de clasificacin das augas: segundo os seus usos e segundo as sas aplicacins.
Caractersticas das disolucins acuosas; electrlitos.
Equilibrios cido-base.
Importancia ambiental da auga.
Contaminacin maria e de ros.
Tipos de augas residuais: urbanas e industriais.
Axentes contaminantes mis importantes.
Desinfeccin e esterilizacin.
Parmetros definitorios dunha auga residual: caudal e caractersticas fsicas, qumicas e biolxicas.
Mtodos de mostraxe para determinar a calidade dunha auga residual.
Tcnicas de conservacin e transporte de mostras.
Equipamentos porttiles para anlise de augas residuais.
Tratamento de augas residuais
Operacins bsicas de pretratamento dunha auga residual: desbastado, peneirado, desareado e
desengraxado.
Diferentes tcnicas de tratamento dunha auga residual urbana e industrial:
Primario: caudal de deseo, decantacin, flotacin e filtracin, etc.
Secundario: lodos activados e leitos bacterianos, etc.

44
 Terciario: eliminacin biolxica do nitrxeno, eliminacin do fsforo, adsorcin, cambio inico e
procesos de separacin de membranas, etc.
Funcionamento dunha planta depuradora. Dispositivos de seguridade.
Mtodos de tratamento dunha auga residual, segundo o tipo de industria que a xere.
Tcnicas de anlise de augas
Tcnicas de mostraxe especficas nos diferentes tipos de augas residuais.
Tcnicas utilizadas para o control de calidade dunha auga residual (medida de pH, turbidez,
condutividade, radioactividade, etc.) e tcnicas electroanalticas (inclundo biosensores), espectrofotom-
tricas e cromatogrficas.
Tratamento estatstico e manipulacin informtica de datos.
Microorganismos depuradores.
Bacterias anaerobias: formadoras de cidos, metanoxnicas, sulforredutoras e sulfobacterias purpreas.
Bacterias nitrificantes e desnitrificantes.
Bacterias patxenas.
Organismos fotosintticos presentes nas algas.
Tipos de microorganismos presentes nunha auga residual: metabolismo e crecemento.
Eutrofizacin. Augas superficiais oligotrficas e eutrficas.
Tratamento aerobio e anaerobio que se lle pode realizar a unha auga residual.
Tcnica utilizada na fabricacin de compost.
Tcnicas de bioensaios para caracterizar toxicidades da auga homologadas pola UE, do tipo Daphnia
magna, Thamnocephalus platyurus, Brachionus calyciflorus, Selenastrum capricornutum, Artemia salina
e Photobacterium phosphoreum.
Tcnicas para deteccin e cuantificacin de residuos de pesticidas mediante bioensaios tipo ELISA.
Lexislacin sobre augas residuais
Lmites permitidos na lexislacin para cada un dos parmetros establecidos no control da depuracin
dunha auga residual.
Lei de augas.

Contidos actitudinais

Valoracin da importancia do control de calidade da auga no seu consumo humano, e entrada e

sada do proceso produtivo.
Recoecemento dos prexuzos producidos polo impacto ambiental nas actividades humanas e a
importancia da qumica como axuda para corrixir, evitar e previr riscos ambientais.
Valoracin do coidado do material.
Hbito de realizacin do traballo de xeito autnomo e responsable, deixando limpos e ordenados os
materiais, os instrumentos e o posto de traballo.
Hbito de aplicacin de normas de seguridade e hixiene cando se traballa nas diferentes etapas do
proceso de depuracin de augas.
Respecto polas instrucins de uso e as normas de seguridade e hixiene no manexo de aparellos,
produtos e mostras nas anlises de augas.
Hbito de rigor, mtodo, orde e limpeza na manipulacin de utensilios e produtos na anlise de augas,
co fin de previr riscos e conseguir bos resultados.

45
 Colaboracin en tarefas colectivas, organizando o propio traballo, analizando os resultados obtidos e
presentando os informes en tempo e forma.
Interese pola intervencin nos debates suscitados.

46
3.2.5 Mdulo profesional 5: seguridade qumica e hixiene industrial

Asociado unidade de competencia 5: cumprir as normas de seguridade no traballo qumico e

controlar a hixiene qumica ambiental.

Capacidades terminais elementais

# Analizar as medidas de seguridade relativas prevencin do risco derivado dos produtos

qumicos.
# Interpretar a normativa de seguridade aplicable na etiquetaxe, no envase, no transporte, na
almacenaxe e no uso de produtos qumicos.
# Analizar as accins e as condicins perigosas que se detecten nas actividades de manipulacin
e almacenaxe dos produtos qumicos.
# Almacenar os produtos qumicos evitando incompatibilidades, para reducir riscos e asegurar a sa
conservacin e o seu control.
# Analizar as medidas de seguridade relativas aos procedementos e aos mtodos de traballo da
industria.
# Propor accins correctoras para eliminar os riscos derivados das accins e condicins perigosas
detectadas en inspeccins de seguridade.
# Realizar unha anlise global das instalacins antes de permitir traballos de mantemento, para
previr riscos debidos actividade industrial e aos produtos qumicos utilizados.
# Identificar as zonas de maior risco potencial nunha planta industrial e propor as sinalizacins
adecuadas para advertir, prohibir ou informar das accins ou das condicins perigosas.
# Explicar os plans de emerxencia mis comns aplicables na industria, e as medidas de proteccin
e prevencin contra escapes de substancias perigosas, incendios e explosins.
# Describir tcnicas de primeiros auxilios adecuadas ao tipo de accidente.
# Recoecer os distintos tipos de contaminantes que se poden producir nunha industria.
# Realizar a avaliacin do risco hixinico debido ao ambiente qumico e biolxico, aplicando as
tcnicas de mostraxe e dispositivos de deteccin e medida precisos, e propor medidas puntuais
de prevencin e, de ser o caso, de proteccin.
# Realizar a avaliacin do risco hixinico debido ao ambiente fsico e ao derivado do microclima de
traballo, con aplicacin de tcnicas de mostraxe e dispositivos de deteccin e medida precisos,
e propor medidas puntuais de prevencin e, de ser o caso, de proteccin.

Contidos (duracin: 110 horas)

Contidos procedementais

Seguridade e prevencin
Realizacin dun mapa de riscos dunha planta industrial simulada ou real.
Realizacin dunha inspeccin de seguridade e elaboracin dun informe.
Formalizacin dun parte de accidentes.
Determinacin de ndices estatsticos e interpretacin de estatsticas de accidentes.

47
 Realizacin dun informe que describa os equipamentos de proteccin individual que cumpriran nas
distintas zonas dunha planta industrial.
Seleccin e utilizacin de equipamentos de proteccin individual.
Elaboracin dun informe que describa as sinalizacins de seguridade que se deberan pr nunha planta
industrial.
Interpretacin da informacin que aparece nos envases dos produtos qumicos.
Almacenaxe de produtos qumicos seguindo criterios de seguridade e prevencin.
Descricin dos distintos tipos de extintores utilizables nun laboratorio, con indicacin do que sexa mis
axeitado para cada tipo de lume.
Substitucin dunha botella de gas nunha instalacin de gases e comprobacin de fugas.
Elaboracin de esquemas sobre a instalacin elctrica do laboratorio.
Descricin dos riscos mis habituais en traballos de mantemento.
Elaboracin dun plan de emerxencia.
Elaboracin dun plan de actuacin ante un accidente: electrocucin, queimadura, parada cardiorrespira-
toria, etc.
Hixiene industrial
Toma de mostras e aplicacin de medidas directas e indirectas da contaminacin.
Realizacin de medidas do rudo emitido por mquinas.
Realizacin de informes sobre os riscos hixinicos dun posto de traballo e as medidas preventivas que
se poden desenvolver.
Realizacin de informes nos que se analicen as actividades dunha planta industrial, con indicacin dos
contaminantes de orixe qumica ou biolxica que se poden producir e as medidas preventivas que se
poden adoptar.
Lexislacin sobre sade laboral e hixiene industrial
Consulta e interpretacin da lexislacin en casos propostos.

Contidos conceptuais

Seguridade e prevencin
Tcnicas de seguridade: planificacin de medidas preventivas. Anlise de riscos. Estudo, implantacin
e control de medidas de seguridade. Equipamento de proteccin persoal. Sinalizacin de seguridade.
Prevencin do risco do traballo qumico. Clasificacin de produtos qumicos respecto seguridade: o seu
envase e a sa etiquetaxe. Precaucins na almacenaxe. Avaliacin do risco qumico.
Prevencin e proteccin do risco de incendio e explosin: tetraedro do lume, combustibles e
comburentes, sistemas de deteccin e extincin.
Prevencin con equipamentos que traballan a presin ou en baleiro: botellas de gases, instalacins de
gases e vlvulas de seguridade.
Prevencin ante os riscos elctricos: simboloxa de elementos elctricos e sistemas de proteccin.
Prevencin no mantemento de instalacins: aparellos para movemento de cargas, estadas, plataformas,
escaleiras, equipamentos de corte e soldadura, mquinas e ferramentas.
Plans de emerxencia.
Clases de emerxencias.
Equipamentos de emerxencia: de alarma e evacuacin, de primeiros auxilios e de intervencin.
Avaliacin das reas de risco.

48
 Organigrama da emerxencia.
Equipamentos e tcnicas de extincin de incendios.
Actuacins fronte a explosins, electrocucins e intoxicacins.
Proteccin civil.
Primeiros auxilios. Caixa de urxencias.
Hixiene industrial
Metodoloxa de actuacin da hixiene industrial. Clasificacin dos contaminantes. Mapa de riscos
hixinicos. Proteccin individual e colectiva.
Contaminantes qumicos do ambiente de traballo. Posibles orixes. Dispositivos de deteccin e medida.
Tcnicas analticas. Valores lmite de exposicin. Sistemas de proteccin e control dos contaminantes.
Contaminantes fsicos: rudos, vibracins, radiacins e campos electrostticos e magnticos. Riscos
hixinicos. Dispositivos de deteccin e medida. Valores lmite de exposicin.
Contaminantes do microclima de traballo: temperatura, ventilacin, humidade, presin e iluminacin.
Medicin e valoracin.
Contaminantes biolxicos. Metodoloxa de mostraxes. Tcnicas de anlise. Valores lmite de exposicin.
Normas e actuacins preventivas.
Lexislacin sobre sade laboral e hixiene industrial
Regulamentacin autonmica, estatal e comunitaria sobre seguridade e hixiene.
Ordenanza xeral de seguridade e hixiene no traballo.
Lei de prevencin de riscos laborais.
Valores lmite permitidos para as substancias qumicas e os axentes fsicos no ambiente de traballo, e
ndices biolxicos de exposicin.

Contidos actitudinais

Hbito de organizacin do traballo para a sa realizacin con orde e mtodo.

Hbito de uso de medidas de conservacin, identificacin e limpeza de instrumentos, materiais, reactivos
e posto de traballo, para evitar erros e riscos.
Hbito de consulta de catlogos e manuais para intentar resolver problemas ou dbidas.
Valoracin dos requisitos lexislativos como ferramentas de mellora do comportamento ambiental dunha
actividade produtiva.
Respecto e transmisin do respecto s normas, actuando baixo procedementos e instrucins definidas,
co fin de reducir os efectos prexudiciais sobre as persoas, os bens e o medio.
Hbito de realizacin do traballo cunha actitude de prevencin cara aos riscos propios desa actividade
e os posibles riscos sobre o medio.
Valoracin da utilizacin dos sistemas de proteccin persoais e colectivos para previr os riscos
hixinicos.
Hbito de anlise dos resultados e perseveranza na procura de solucins.
Interese pola participacin nos debates, escoitando os demais con atencin e interese, para contrastar
opinins e enriquecer o traballo propio e a formacin.

49
3.3 Mdulos profesionais transversais

3.3.1 Mdulo profesional 6: relacins no contorno de traballo

Capacidades terminais elementais

# Describir as distintas vas e os sentidos da comunicacin no mbito laboral que permitan recibir
e emitir instrucins e informacin, as como intercambiar ideas, asignar tarefas e coordinar
proxectos.
# Utilizar eficazmente os sistemas de informacin no medio laboral.
# Analizar os conflitos que se orixinen no contorno de traballo e darlles resposta mediante a
negociacin e a participacin de todos os membros do grupo.
# Aplicar o mtodo adecuado para preparar unha negociacin identificando as estratexias idneas
para a resolucin de conflitos na empresa.
# Identificar os aspectos que caracterizan o proceso de toma de decisins respectando e tendo en
conta as opinins dos demais.
# Dirixir un equipo de traballo adoptando o estilo mis apropiado en cada situacin.
# Analizar comparativamente as funcins de direccin ou mando e as de liderado tendo en conta
o tipo de autoridade que se exerce e a responsabilidade que entraan as tarefas e os compromi-
sos asumidos.
# Conducir, moderar e participar en reunins, colaborando e conseguindo a colaboracin dos
participantes.
# Describir as teoras e os principios que sustentan a dinmica de grupos, as como as vantaxes do
traballo en grupo fronte ao traballo individual.
# Impulsar o proceso de motivacin no contorno laboral, facilitando a mellora no ambiente de traballo
e o compromiso das persoas cos obxectivos da empresa.
# Dinamizar os factores que favorecen a motivacin no traballo e, en especial, as actuacins xerais
de empresa sobre recursos humanos.

Contidos (duracin: 55 horas)

Contidos procedementais

Comunicacin na empresa
Producin de documentos.
Descricin dos diferentes xeitos e tipos de envo de informacin e documentacin.
Identificacin das alteracins producidas na comunicacin dunha mensaxe na que exista disparidade
entre o emitido e o percibido.
Anlise dos procedementos de control de entrada e sada de documentacin e informacin.
Conflitos

50
 Identificacin da existencia dun conflito.
Anlise das causas do conflito.
Seleccin da alternativa adecuada para a resolucin do conflito.
Eleccin de supostos conflitivos de actualidade co obxecto de elaborar un mtodo para a recollida de
informacin do conflito, avaliacin dos intereses postos en xogo e procedemento interno para a sa
solucin.
Negociacin
Identificacin dos principais aspectos da negociacin.
Aplicacin das tcnicas concretas de negociacin.
Pechamento da negociacin.
Toma de decisins
Identificacin dos aspectos que caracterizan o proceso de toma de decisins.
Anlise dos factores que inflen nunha decisin.
Determinacin da alternativa mis adecuada aplicando o mtodo de procura.
Liderado
Anlise comparativa das funcins de direccin e as de liderado, tendo en conta o tipo de autoridade que
se exerce.
Investigacin mediante entrevistas ou observacins sobre que estilo de mando predomina nas empresas
do sector.
Delimitacin do papel e das competencias do mando intermedio.
Conducin e direccin de equipos de traballo
Anlise da incidencia da dinmica de grupos no mundo laboral.
Seleccin da tcnica de traballo en grupo mis adecuada en funcin das variables de grupo.
Determinacin das habelencias sociais mis elementais para conducir unha reunin de traballo.
Identificacin das distintas tipoloxas de participantes.
Descricin de problemas que se poden desencadear no desenvolvemento dunha reunin, e proposta de
solucin.
Simulacin do desenvolvemento dunha reunin de traballo na que se deba tomar unha decisin sobre
un problema laboral.
Motivacin no contorno laboral
Anlise do proceso de motivacin tomando exemplos da realidade.
Identificacin dos elementos do proceso da motivacin, con diferenciacin do significado de cada un
deles.
Contraste das teoras da motivacin e establecemento de relacins entre elas.
Anlise da actitude humana ante o traballo.
Seleccin de incentivos segundo as actitudes constatadas.
Aplicacin e efectos dos incentivos.

Contidos conceptuais

Comunicacin na empresa
Tipos de comunicacin.

51
 Etapas dun proceso de comunicacin.
Canles e redes de comunicacin.
Dificultades e barreiras na comunicacin.
Recursos para manipular os datos da percepcin.
Comunicacin na empresa.
Control da informacin.
Conflitos
Clases.
Causas.
Xeitos de exteriorizacin.
Solucin de conflitos.
Negociacin
Condicins.
Estilos de negociacin.
Fases nunha negociacin.
Toma de decisins
Factores que inflen na toma de decisins.
Fases do proceso decisorio.
Tipos de decisins.
Liderado
Caractersticas.
Teoras do liderado.
Estilos de direccin.
Supervisin do traballo.
Delegacin eficaz.
Polticas de empresa.
Conducin e direccin de equipos de traballo
Caractersticas dos grupos.
Funcionamento dos grupos.
Tcnicas de dinmica e direccin de grupos.
Tipos de reunins.
Preparacin de reunins.
Desenvolvemento.
Problemas que presentan as reunins.
Motivacin no contorno laboral
Concepto.
Principais teoras de motivacin.
Factores de motivacin.
Sistemas de motivacin no contorno laboral: programas de formacin e polticas salariais.

52
 Contidos actitudinais

Comunicacin na empresa
Coidado na elaboracin e na transmisin de mensaxes para facilitar a sa comprensin.
Reaccin creativa ante as barreiras comunicativas.
Aceptacin da necesidade de integrar os propios comunicados nun sistema de informacin empresarial
planificado.
Hbito de manexo de grandes bloques de informacin sintetizando o seu contido en funcin dos
obxectivos e dos destinatarios.
Conflitos
Cordialidade hora de establecer relacins cos demais.
Respecto ante opinins, condutas ou ideas non coincidentes coas propias, demostrando unha actitude
tolerante con elas.
Comportamento hbil para manipular situacins de confrontacin entre individuos.
Comportamento responsable e coherente para resolver un conflito.
Negociacin
Sensibilizacin para captar os matices dunha negociacin, valorando as sas implicacins.
Imparcialidade hora de escoitar cada unha das partes.
Apreciacin do poder de influencia.
Destreza para elixir a alternativa de resolucin mis axeitada.
Toma de decisins
Toma de conciencia da importancia que implica o proceso de toma de decisins para a vida persoal,
social e laboral.
Valoracin crtica das tcnicas que se utilizan na resolucin de problemas.
Predisposicin responsable para aceptar a toma de decisin que o grupo considerase como a mis
adecuada.
Responsabilidade na accin de integrar as decisins adoptadas no mbito laboral.
Liderado
Valoracin da entrega e a responsabilidade que implican as funcins de direccin.
Coidado no xeito de organizar e dirixir as tarefas dos subordinados.
Aplicacin dos mecanismos necesarios para realizar unha delegacin eficaz.
Interese e curiosidade por descubrir as posibilidades e os tipos de liderado nun mesmo e nos membros
dos grupos aos que se pertence.
Conducin ou direccin de equipos de traballo
Fomento de iniciativas dirixidas ao traballo en grupo.
Toma de conciencia da necesidade da participacin e da colaboracin para o logro dos obxectivos da
empresa.
Valoracin do papel e das competencias do mando intermedio nunha organizacin.
Respecto polas persoas e a sa liberdade individual dentro dun grupo social.
Motivacin no contorno laboral
Valoracin da influencia da motivacin no desenvolvemento profesional.
Responsabilidade ante os prexuzos existentes acerca das actividades humanas no mundo laboral.

53
 Fomento dos sistemas de motivacin de carcter responsable, creativo e que potencien o desenvolve-
mento persoal.

54
3.3.2 Mdulo profesional de proxecto integrado
Duracin: 80 horas.
N Capacidades terminais elementais
1 Avaliar a contaminacin que poida producir un
determinado proceso industrial ou ncleo de
poboacin, e xestionar os medios e as medi-
das correctoras.
2 Planificar accins de control das diferentes
actividades industriais, agrcolas, gandeiras e
urbanas, para a prevencin e a conservacin
do medio natural
Actividades formativas de referencia
Relacionar os parmetros que se deben medir para
determinar a posible contaminacin producida nun
proceso produtivo ou agrupamento de poboacin.
Programa secuenciadamente a toma de datos.
Localizar as zonas para estudar (climatoloxa,
orografa, etc.).
Observar a flora e a fauna en cada zona de mostra-
xe.
Determinar os puntos e a frecuencia de mostraxe.
Determinar os parmetros in situ.
Transportar a mostra para a sa anlise no labora-
torio.
Preparar a mostra para a anlise.
Elaborar un informe cos resultados obtidos.
Enumerar as medidas de seguridade para tomar
durante todo o proceso.
Identificar e aplicar a normativa ambiental que afecta
ao proceso produtivo ou agrupamento de poboacin.
Identificar, segundo as normas oficiais establecidas, os
medios e as medidas correctoras que cumpra aplicar,
unha vez avaliado o impacto ambiental producido.
Elaborar os plans de xestin de residuos industriais e
urbanos producidos.
Identificar os elementos correctores de contaminacin
existentes nunha determinada industria ou nun ncleo
de poboacin.
Controlar os equipamentos de depuracin segundo
normas establecidas.
Comprobar o correcto funcionamento dos sistemas de
deteccin e control de contaminantes, as como o
tratamento dos residuos xerados.
Medir os niveis de contaminacin nos lugares de
producin.
Rexistrar e avaliar os valores dos distintos parmetros
obtidos.
Elaborar un informe no que se reflictan os datos
obtidos e a avaliacin da capacidade correctora deses
controis, para a sa adecuacin normativa ambiental
vixente.
55
3 Analizar as normas de seguridade e hixiene no Organizar a seguridade no traballo qumico.
traballo qumico, e establecer o plan de emer- Identificar o tipo de proceso.
xencia axeitado.
Escoller os equipamentos de proteccin.
Avaliar os riscos do proceso.
Propor as medidas de control de riscos.
Empregar a normativa oficial sobre seguridade.
Elaborar medidas preventivas para evitar riscos
hixinicos causados por axentes fsicos, qumicos e
biolxicos do proceso produtivo.
Establecer barreiras protectoras.
Cumprir a normativa oficial sobre hixiene.
Controlar as medidas de seguridade e hixiene nun
proceso qumico industrial segundo procedementos
oficiais establecidos.
Avaliar o plan de emerxencia establecido para unha
determinada actividade industrial.
Controlar a eficacia en tempo e forma do plan, ante
unha situacin de emerxencia.

56
3.4 Mdulo profesional de formacin en centros de traballo
Duracin: 440 horas.
N Capacidades terminais elementais
1 Analizar as causas da potencial contaminacin
que poden orixinar os procesos qumicos reais
e os seus efectos sobre o medio.
2 Supervisar e regular os dispositivos de detec-
cin e control da instalacin e dos procesos
qumicos para evitar a emisin ou producin
perigosa de substancias contaminantes.
Actividades formativas de referencia
Identificar as fases e as operacins do proceso qumi-
co produtivo potencialmente contaminantes.
Identificar os contaminantes que se xeran no proceso
produtivo dunha empresa, e facer a sa clasificacin
de acordo coas sas caractersticas.
Describir o tipo de contaminacin que produce o
axente identificado e seleccionar o seu tratamento.
Identificar as zonas e os lugares con mis risco de
contaminacin ou emisin de substancias nocivas.
Identificar as operacins e os equipamentos previstos
no proceso para eliminar ou reducir a producin de
contaminantes.
Elaborar plans de prevencin ambiental e de tratamen-
to de residuos, seguindo normas e procedementos
establecidos.
Avaliar os riscos de contaminacin ambiental en caso
de fuga ou descontrol dos sistemas de deteccin.
Analizar e aplicar a normativa ambiental que afecte
industria qumica concreta, para normalizar e secuenci-
ar as operacins de control que se realicen.
Identificar o sistema de deteccin e control de substan-
cias contaminantes nun determinado proceso qumico.
Interpretar na planta industrial os sistemas e os dispo-
sitivos de deteccin e control de fugas e irregularida-
des do proceso, e sobre emisin de contaminantes.
Aplicar as operacins de regulacin do proceso para
eliminar a producin de contaminantes.
Axustar e comprobar os sistemas de deteccin.
Manter os equipamentos de control en funcionamento
e dentro das marxes previstas.
Manter os equipamentos de reserva na posicin previa
sa posta de servizo.
Rexistrar as anomalas detectadas, informar os seus
superiores e propor, de ser o caso, as medidas correc-
toras.
Calibrar os equipamentos de planta que analicen
parmetros fsicos e qumicos segundo as instrucins
recibidas.
Comunicar erros detectados en axustes e calibraxes.
57
3 Realizar as tomas de mostra e as anlises de
substancias potencialmente contaminantes
utilizando os produtos, os medios de control
industriais e os procedementos establecidos.
4 Elaborar informes relativos aos efectos conta-
minantes dos procesos qumicos e ao impacto
ambiental.
5 Actuar de xeito responsable e integrarse no
sistema de relacins tcnico-sociais do centro
de traballo.
Realizar tomas de mostras segundo normas e proce-
dementos establecidos.
Envasar, conservar e etiquetar a mostra segundo a
anlise que se realice e consonte a normativa prescri-
ta.
Calibrar e preparar os equipamentos e os aparellos de
medida.
Realizar as anlises correspondentes aos parmetros
que se queiran medir, seguindo as normas e os
procedementos establecidos e medindo coa frecuencia
programada.
Axustar e pr a punto os elementos de medida e
controlar as datas de caducidade das substancias
utilizadas para a anlise.
Avaliar os resultados obtidos na anlise, tomando
como referencia a normativa vixente e os valores lmite
permitidos.
Rexistrar os resultados das anlises nos soportes
previstos, expresados nas unidades adecuadas.
Realizar o tratamento estatstico dos datos e a sa
manipulacin informtica.
Manexar e interpretar a documentacin relativa s
normas que regulan os ndices de contaminacin per-
mitidos.
Propor medidas para mellorar os ndices de contami-
nacin.
Definir medidas correctoras cando se detectan emi-
sins fra de norma.
Colaborar na definicin de novos procesos ou opera-
cins de depuracin de substancias e tratamento de
residuos.
Participar na realizacin de auditoras ambientais
externas, internas ou mixtas.
Interpretar e executar con dilixencia as instrucins que
reciba, responsabilizarse do traballo que desenvolve e
comunicarse eficazmente coas persoas adecuadas en
cada momento.
Observar os procedementos e as normas internas de
relacins laborais establecidas no centro de traballo e
amosar en todo momento unha actitude de respecto
estrutura de mando da empresa.
Analizar as repercusins da sa actividade no sistema
de producin e no logro dos obxectivos da empresa.
Axustarse ao prescrito polas normas e polos
procedementos tcnicos establecidos (informacin de
proceso, normas de calidade, normas de seguridade,
etc.), participando nas melloras de calidade e produtivi-
dade.
58

6 Actuar nas actividades relacionadas co posto
de traballo consonte as normas de seguridade
e hixiene establecidas no centro de traballo.
Demostrar un bo facer profesional ao cumprir os
obxectivos e as tarefas asignadas en orde de priorida-
de e con criterios de produtividade e eficacia no
traballo.
Incorporarse puntualmente ao posto de traballo,
realizar a xornada establecida, efectuar os descansos
institudos e non abandonar o centro de traballo antes
do establecido sen motivos debidamente xustificados.
Ter unha actitude cauta e previsora, respectando
fielmente e en todo momento as normas de seguridade
persoais e colectivas, no desenvolvemento das distin-
tas actividades, tanto as recollidas na normativa
especfica como nas particulares establecidas pola
empresa.
Manter a zona de traballo libre de riscos e con orde e
limpeza.
Identificar os riscos asociados ao desenvolvemento
dos procesos, aos materiais, aos equipamentos e s
instalacins, as como a informacin dos sinais de
perigo que existan no lugar da sa actividade.
Identificar os medios de proteccin e o comportamento
preventivo que se deban adoptar para distintos trabal-
los en caso de emerxencia.
Empregar os tiles de proteccin persoal dispoibles
e establecidos para as distintas operacins.
59
3.5 Mdulo profesional de formacin e orientacin laboral

Capacidades terminais elementais

# Analizar as situacins de risco mis habituais no mbito laboral que poidan afectar sade.
# Aplicar, no mbito laboral, as medidas de proteccin e prevencin que correspondan s situacins
de risco existentes.
# Analizar as actuacins para seguir en caso de accidentes de traballo.
# Aplicar as medidas sanitarias bsicas inmediatas no lugar do accidente en situacins simuladas.
# Analizar as formas e os procedementos de insercin na realidade laboral como traballador por
conta propia ou por conta allea.
# Analizar as propias capacidades e os intereses, as como os itinerarios profesionais mis idneos.
# Identificar o proceso para unha boa orientacin e integracin do traballador na empresa.
# Identificar as ofertas de traballo no sector produtivo referido aos seus intereses.
# Analizar os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais.
# Describir o sistema de proteccin social.
# Interpretar os datos da estrutura socioeconmica de Galicia, identificando as diferentes variables
implicadas e as consecuencias das sas posibles variacins.
# Analizar a organizacin e a situacin econmica dunha empresa do sector, e interpretar os
parmetros econmicos que a determinan.
# Analizar o tecido empresarial de Galicia e comparalo co doutras comunidades autnomas.
# Analizar a evolucin socioeconmica do sector produtivo en Galicia.

Contidos (duracin: 55 horas)

Contidos procedementais

Sade laboral
Localizacin da normativa aplicable en materia de seguridade para a empresa e para os traballadores.
Aplicacin das medidas sanitarias bsicas inmediatas no lugar do accidente, nunha situacin simulada.
Identificacin dos factores de riscos nun contexto concreto.
Determinacin dos xeitos de actuacin ante os riscos atopados.
Identificacin de anomalas nas mquinas e nas ferramentas do taller.
Determinacin dos equipamentos de proteccin individual.
Lexislacin e relacins laborais
Identificacin das distintas modalidades de contratacin.
Identificacin dos dereitos e as obrigas dos empresarios e dos traballadores.
Interpretacin dun convenio colectivo, relacionndoo coas normas do Estatuto dos Traballadores.
Elaboracin dunha folla de salario.

60
 Aplicacin da normativa da Seguridade Social en cada caso concreto.
Orientacin e insercin sociolaboral
Elaboracin do curriculum vitae e actividades complementarias.
Identificacin e definicin de actividades profesionais.
Localizacin de institucins formativas, investigacin e temporalizacin dos seus plans de estudos.
Principios de economa
Lectura e interpretacin de diferentes artigos de prensa e de textos tcnicos sobre diferentes temas
econmicos.
Manexo e interpretacin de tboas econmicas.
Anlise das causas e as variables que poden influr no investimento, no consumo e no aforro nas
economas domsticas e nas empresas.
Economa e organizacin da empresa
Anlise das empresas da localidade onde estea situado o instituto para estudar as caractersticas xerais,
comerciais, financeiras, etc.
Confeccin de organigramas de diferentes empresas e estudo das necesidades especficas de cada
unha.
O sector produtivo en Galicia
Anlise dunha empresa do sector.
Comparacin e clasificacin das distintas empresas do sector.
Lectura e anlise dun convenio colectivo do sector.

Contidos conceptuais

Sade laboral
Condicins de traballo e seguridade.
Factores de risco: fsicos, qumicos, biolxicos e organizativos.
Danos profesionais.
Medidas de prevencin e proteccin.
Marco legal de prevencin laboral.
Notificacin e investigacin de accidentes.
Estatstica para a seguridade.
Primeiros auxilios.
Lexislacin e relacins laborais
Dereito laboral autonmico, estatal e comunitario.
Contrato de traballo.
Modalidades de contratacin.
Modificacin, suspensin e extincin da relacin laboral.
rganos de representacin dos traballadores.
Convenios colectivos.
Conflitos colectivos.
Seguridade Social e outras prestacins.

61
Orientacin e insercin sociolaboral
Mercado de traballo.
Autoorientacin profesional.
Proceso de procura de emprego. Fontes de informacin e emprego.
Traballo asalariado, na Administracin e por conta propia. Empresa social.
Anlise e avaliacin do propio potencial profesional e dos intereses persoais.
Itinerarios formativos e profesionalizadores.
Principios de economa
Variables macroeconmicas e indicadores socioeconmicos.
Relacins socioeconmicas internacionais.
Economa e organizacin da empresa
Empresa: tipos de modelos organizativos, reas funcionais e organigramas.
Funcionamento econmico da empresa.
Patrimonio da empresa.
Obtencin de recursos: financiamento propio e alleo.
Interpretacin de estados de contas anuais.
Custos fixos e variables.
O sector produtivo en Galicia
Tipoloxa e funcionamento das empresas.
Evolucin socioeconmica do sector.
Situacin e tendencia do mercado de traballo.

Contidos actitudinais

Respecto pola sade persoal e colectiva.

Interese polas condicins de sade no traballo.
Valoracin do medio como patrimonio comn.
Interese por coecer e respectar as disposicins legais polas que se rexen os contratos laborais.
Valoracin e cumprimento da normativa laboral.
Igualdade ante as diferenzas socioculturais e trato non discriminatorio en todos os aspectos inherentes
relacin laboral.
Toma de conciencia dos valores persoais.
Actitude emprendedora e creativa para se adaptar s propias necesidades e aspiracins.
Preocupacin polo mantemento da tica profesional.
Valoracin da importancia da utilizacin dos bens de uso comn e pblico, e dos bens libres de uso
cotin, como por exemplo, a auga.
Valoracin crtica dunha economa de mercado.
Valoracin do traballo en equipo.
Toma de consciencia de que as cooperativas se estn constitundo coa finalidade fundamental de crear
emprego.

62
4 Ordenacin acadmica e imparticin

4.1 Criterios de prioridade na admisin de alumnado para acceder a

este ciclo formativo

Na admisin do alumnado para este ciclo formativo en centros sostidos con fondos pblicos, cando non
existan prazas suficientes, aplicaranse sucesivamente os seguintes criterios de prioridade:
# Ter cursada algunha das seguintes modalidades de bacharelato:
# Ciencias da natureza e da sade.
# Tecnoloxa.
# O expediente acadmico do alumno, no que se valorar sucesivamente a nota media e ter cursada
a seguinte materia de bacharelato:
# Qumica.

63
4.2 Profesorado

4.2.1 Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos

profesionais do ciclo formativo de qumica ambiental

N Mdulo profesional Especialidade do profesorado Corpo

1 Organizacin e xestin da Anlise e qumica industrial (1) Profesorado de ensino se-

proteccin ambiental cundario
2 Control de emisins at- Anlise e qumica industrial (1) Profesorado de ensino se-
mosfera cundario

3 Control de residuos Laboratorio Profesorado tcnico de FP

4 Depuracin de augas
5 Seguridade qumica e hixi-
ene industrial
6 Relacins no contorno de
traballo
7 Formacin e orientacin
laboral
Anlise e qumica industrial (1)
Laboratorio
Operacins de procesos
Formacin e orientacin labo-
ral
Formacin e orientacin labo-
ral
Profesorado de ensino se-
cundario
Profesorado tcnico de FP
Profesorado de ensino se-
cundario
Profesorado de ensino se-
cundario

(1) O profesorado de ensino secundario das especialidades de fsica e de qumica con licenciatura en
qumica, e de bioloxa e xeoloxa con licenciatura en bioloxa ou en ciencias do mar ten
competencia docente para impartir este mdulo sen prexuzo da prioridade e da obriga que para impartir
este mdulo ten o profesorado da especialidade citada na tboa.

64
4.2.2 Materias de bacharelato que poden ser impartidas polo profesorado das
especialidades relacionadas neste decreto

Especialidade do profesora-
Materias do Corpo

Qumica Anlise e qumica industrial Profesorado de ensino secundario

Economa Formacin e orientacin la- Profesorado de ensino secundario
boral (1)
Economa e organizacin Formacin e orientacin la- Profesorado de ensino secundario
de empresas boral (1)

(1) Licenciatura en administracin e direccin de empresas; licenciatura en ciencias empresariais;

licenciatura en ciencias actuariais e financeiras; licenciatura en economa; licenciatura en investigacin
e tcnicas de mercado; diplomatura en ciencias empresariais; diplomatura en xestin e administracin
pblica.

4.2.3 Titulacins declaradas equivalentes para efectos de docencia

As titulacins declaradas equivalentes, para os efectos de docencia, para o ingreso nas especialidades
do corpo de profesorado de ensino secundario deste ttulo son as que figuran na tboa. Tamn son
equivalentes para efectos de docencia as titulacins homlogas s especificadas segundo o Real decreto
1954/1994, do 30 de setembro.

Especialidade do profesorado Titulacin declarada equivalente para efectos de docencia

Anlise e qumica Industrial - Enxeara tcnica industrial (especialidade en qumica

Formacin e orientacin laboral
industrial).
- Enxeara tcnica forestal (especialidade en industrias
forestais).
- Diplomatura en ciencias empresariais.
- Diplomatura en relacins laborais.
- Diplomatura en traballo social.
- Diplomatura en educacin social.
- Diplomatura en xestin e administracin pblica.

65
4.3 Requisitos mnimos de espazos e instalacins para impartir estas
ensinanzas

De conformidade co establecido no Real decreto 777/1998, do 30 de abril, o ciclo formativo de formacin

profesional de grao superior de qumica ambiental require, para a imparticin das ensinanzas
relacionadas neste decreto, os seguintes espazos mnimos:

Espazo formativo Superficie Superficie Grao de

utilizacin
(30 alumnos) (20 alumnos)

Aula polivalente 60 m2 40 m2 35 %
Laboratorio de anlises 90 m2 60 m2 25 %
Laboratorio de microbioloxa 60 m2 60 m2 15 %
Taller de qumica industrial 180 m2 150 m2 25 %

# A superficie indicada na segunda columna da tboa corresponde ao nmero de postos escolares

establecido no artigo 27.1 do Real decreto 1537/2003, do 5 de decembro. Poderanse autorizar
unidades para menos de trinta postos escolares, polo que ser posible reducir os espazos formativos
proporcionalmente ao nmero de alumnos, tomando como referencia para a determinacin das
superficies necesarias as cifras indicadas nas columnas segunda e terceira da tboa.
# O "grao de utilizacin" expresa en tanto por cento a ocupacin en horas do espazo prevista para a
imparticin das ensinanzas por un grupo de alumnos, respecto da duracin total destas ensinanzas.
# Na marxe permitida polo "grao de utilizacin", os espazos formativos establecidos poden ser
ocupados por outros grupos de alumnos que cursen o mesmo ou outros ciclos formativos, ou outras
etapas educativas.
# En todo caso, as actividades de aprendizaxe asociadas aos espazos formativos (coa ocupacin
expresada polo grao de utilizacin) podern realizarse en superficies utilizadas tamn para outras
actividades formativas afns.
# Non se debe interpretar que os diversos espazos formativos identificados deban diferenciarse
necesariamente mediante pechamentos.

4.4 Validacins, correspondencias e acceso a estudos universitarios

4.4.1 Mdulos profesionais que poden ser obxecto de validacin coa forma-
cin profesional ocupacional

# Control de emisins atmosfera.

# Control de residuos.

66
4.4.2 Mdulos profesionais que poden ser obxecto de correspondencia coa
prctica laboral

# Control de emisins atmosfera.

# Control de residuos.
# Formacin en centros de traballo.
# Formacin e orientacin laboral.

4.4.3 Acceso a estudos universitarios

# Diplomatura en enfermara.
# Diplomatura en fisioterapia.
# Diplomatura en logopedia.
# Diplomatura en podoloxa.
# Diplomatura en terapia ocupacional.
# Enxeara tcnica aeronutica (todas as especialidades).
# Enxeara tcnica agrcola (todas as especialidades).
# Enxeara tcnica forestal (todas as especialidades).
# Enxeara tcnica industrial (todas as especialidades).
# Enxeara tcnica de minas (todas as especialidades).

67
4.5 Distribucin horaria

# Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organzanse do seguinte xeito:

Horas totais Denominacin dos mdulos

1, 2 e 3 trimestre
130 Organizacin e xestin da proteccin ambiental
110 Control de emisins atmosfera
130 Control de residuos
240 Depuracin de augas

110 Seguridade qumica e hixiene industrial

55 Relacins no contorno de traballo
55 Formacin e orientacin laboral

80 Proxecto integrado

4 trimestre
440 Formacin en centros de traballo

# As horas de libre disposicin do centro neste ciclo formativo son 50, que se utilizarn nos tres
primeiros trimestres.

68