Professional Documents
Culture Documents
42
Teknik yaz
1970 ylnda lityum metalinin enerji uygulamalarnda Katot reaksiyonu (M:Ni,Co,Mn);
kullanmna ait avantajlar farkedildikten sonra 1972de
Exxon ilk defa TiS2 yapsnda katot reterek (lityum metali
anot olarak kullanld) lityum pilini retmitir. 1980de
Anot reaksiyonu;
katmanl yapdaki slfr ieren katot malzemelerinin
uzun evrimler boyunca kararl kalmad kefedilmi,
Goodenough ve arkadalar alternatif malzeme olarak
metal oksitlerin katot olarak kullanlmasn nermilerdir. Hcrede bu reaksiyonlarn olumas iin elektrot
1991 ylnda ilk defa Sony bu gr gelitirerek ilk ticari malzemelerinin elektrik iletkenlii salanmaldr. Bu
Lityum iyon pili retmitir. LiCoO2in katot, karbonun amala, elektrot malzemeleri yksek iletken metal
anot olarak kullanld bu hcrelerde 3,6 V stnde folyolar zerine lamine edilir veya folyo zerine biriktirilir.
potansiyel elde edilmi, uzun evrimler boyunca Folyolarn zerindeki elektrotlar arasnda gereklemesi
kararllk gsteren lityum iyon pillerin retilmesi muhtemel ksa devreyi nlemek iin mikro gzenekli
baarlmtr. Daha sonraki yllarda pil teknolojisinde seperatrler ve iletkenlii salamak iin sv/jel/
rekabet hzla artm ve zellikle pillerin evrim mrleri kat elektrolitler kullanlarak hcre ierisinde lityum
(arj-dearj evrimi), spesifik enerjileri, hacimsel enerji iyonlarnn yer deitirmesi salanr [3-4].
younluklar, gvenlikleri ve yksek scaklklarda kararl
yaplar zerinde gerekletirilen gelitirme abalar hz Tekrar arj edilebilir lityum iyon pillerde verim, kapasite
kazanmtr [1-4]. ile belirlenir. Hcrede aktif olan malzeme miktar ile
belirlenen kapasite, tam olarak arj edilmi bir pilden belirli
Lityum yon Pil alma Prensibi: dearj koullar altnda elde edilen toplam amper saat
(Ah) olarak tanmlanr. Aktif bir gram e deer malzeme
Tekrar arj edilebilen lityum iyon pillerde, hcreler 96500 C yk veya 26,8Ah teorik kapasiteye sahiptir. Ticari
dier pil sistemlerinde olduu gibi enerjiyi retmek anlamlla sahip bir lityum pilin yalnzca gvenli ve uzun
ve depolamaktan birincil derece sorumlu ana mrl olmas deil yksek kapasitelerde hizmet vermesi
bileenden olumaktadr. Bunlar anot, katot ve elektrolit de beklenmektedir.
olarak sralanabilir [5]. Anot malzeme negatif elektrot,
katot ise pozitif elektrot olarak grev alr. Pozitif 2.2. LTYUM YON PLLERDE KULLANILAN
elektrotlar genelde tnel veya tabakal yaplara sahip ANOT MALZEMELER VE YEN NESL ANOT
metal oksitlerden (LiMOx) oluurlar. Negatif elektrot
MALZEMELERN GELM
malzemelerde tabakal yaplara sahiplerdir. Bu yaplar
sayesinde hcrenin/pilin arj ve dearj esnasnda Li
Li-iyon pillerin gelitirilmesine ynelik almalar anot,
iyonlar pozitif ve negatif elektrotlar arasnda karlkl
katot ve elektrolit zerinde ayr ayr younlat gibi tm
olarak yer deitirebilmektedir [4,5]. Bu yer deitirme
sistemi ele alan almalar da mevcuttur [7-9]. Bu konu
(topotaktik) reaksiyonu olarak tanmlanr. Bu reaksiyonda
ile ilgili saysz patent alnm olup sadece US patent
aktif malzemeler anot ve katot olup lityum iin ev sahiplii
ofisinde yaplan aratrmada lityum iyon zerine 10000e
grevini grrler lityum ise misafir olarak bir elektrottan
yakn patent olduu grlmtr [10].
dierine yer deitirir. ekil 1de ematik olarak lityum-
iyon hcresi ve negatif ve pozitif elektrotlarda oluan
Anot malzemelerinin tarihsel geliimine bakldnda
reaksiyonlar verilmitir [1-5].
ilk olarak 1970li yllarda lityum metalinin kullanld
grlmektedir. Lityum metali enerji younluu yksek
olmasna karn su ile ani ve yanc bir reaksiyon veren
alkali bir metal olduu ve pilin kullanm srasnda oluan
ekzotermik reaksiyon sonucunda ani snmas nedeniyle
kullanc gvenilirliini kaybetmitir [5-7].
43
Teknik yaz
seilecek olan malzemenin yeryznde bulunabilirlii, Bu yzden gnmzde anot malzemesi olarak Si ve
pilin mr sresince gvenilirlii, pilin evreye olan Snnin stn zelliklerinden yararlanabilmek iin bir ok
etkisi (zehirli etkisinin olup olmad, geri dnm alma grubu Si veya Sn ieren kompozit elektrodlarn
prosesine uygunluunu), hcre retim maliyeti ve deiik retimi zerinde aratrmalarna devam ederken; byk
yntemlerle retilebilirlii olarak sralanabilir [12-14]. bir aratrmac grubu da ykleme/boaltma ilemi
srasnda gerekleen hacimsel deiim miktarlarn
lerleyen yllarda yaplan incelemelerde lityum metalinin en yksek mertebede tolere edebilecek mekanik
deiik metaller ile (Mg, Ca, Ali Si, Ge, Sn, Pb, As, Sb, Bi, kararllkta, boluklu anot malzemesi retimi iin
Pt, Ag, Au, Zn, Cd, vd) alamlar yapt gzlemlenmi, almaktadr [18-20].
lityum alaml anotlarn retimi gerekletirilmitir.
Anot olarak kullanlabilecek malzemelerin kapasiteleri Yaplan almalar temel olarak iki grup altnda
incelendiinde karbon esasl anotlarn 372 mAhg-1 incelenebilir:
kapasite deerine ulatn; Sn, Si, Pb, As, Sb, Al gibi
metallerin ise daha yksek kapasite deerlerine sahip 1. Anot malzemesinin kimyasal bileimini
olduklar grlmtr (bknz Tablo 2). gelitirmek iin yaplan aratrmalar;
44
Teknik yaz
Yaplan almalar incelendiinde Fiziksel Buhar niversitelerimiz ve aratrma merkezlerimizde yrtlen
Biriktirme (FBB) ile 100nm kalnlkta [24]; radyo frekansl deiik projeler ile bu amaca hizmet eden destekleyici
manyetik sratma ile 200 nm [25], 250nm [26] ve aratrma faaliyetleri balatlmtr. TBTAK destei ile
500nm [27] kalnlkta; vakum ortamnda nano teller T Metalurji ve Malzeme Mhendislii blm tarafndan
zerine metal biriktirme yntemi ile 500nm kalnlkta yrtlen proje kapsamnda yksek kapasitede uzun
[28] ve elektron demeti yntemi ile 2m [29] kalnlkta sre hizmet verecek yeni nesil lityum iyon pil
silisyum ince filmlerin farkl alma gruplar tarafndan sistemlerinde kullanlacak anot malzemeleri zerine
retildii grlmektedir. Kullanlan eitli ince film retim aratrma almalar gerekletirilmektedir.
yntemleri sadece metalik silisyum elde etmek iin deil
SnO2 [30], SnS [31], SnS/C [32], CuSn [33-35], CuSi [36, Proje kapsamnda ekil 2de Elektron Demetli Kaplama
37-38] ve Si1-xNx [39] gibi alam/kompozitlerin retimi (Electron Beam Deposition, EBD) retim yntemi
iinde kullanld bilinmektedir. kullanarak retilen Cu-Sn dz (a, b) ve Cu-Sn kolonsal
yapl (c,d) Cu-Sn ince filmlerine ait SEM (Taramal Elektron
Nanofiber/Nanotp/Nanotel anotlar: Miksroskobu) grntleri verilmitir.
45
Teknik yaz
KAYNAKLAR
ekil 3: (1) Boluksuz Cu-Sn ince film kapasite - evrim erisi 4. Ozawa, K., 2009. Lithium Ion Rechargeable Batteries,
(2) Boluklu Cu-Sn ince film kapasite-evrim erisi Wiley-VCH Verlag GmbH, Weinheim, pp. 5-8.
46
Teknik yaz
13. Boudin, F., Andrieu, X., Jehoulet, C. and Olsen, I.I., 24. Moon, T., Kim, C., and Park, B., 2006. Electrochemical
1999. Microporous PVdF gel for lithium-ion batteries, performance of amorphous-silicon thin films for
Journal of Power Sources, 8182, 804807 lithium rechargeable batteries, J. Power Sources, 155,
391-394.
14. Arora, P., Doyle, M., Gozdz, A.S. and Newman, R.E.W.J.,
2000. Comparison between computer simulations 25. Maranchi, J.P., Hepp, A.F. and Kumta, P.N., 2003.
and experimental data for high-rate discharges of High Capacity, Reversible Silicon Thin-Film Anodes
plastic lithium-ion batteries, Journal of Power for Lithium-Ion Batteries, Electrochem. Solid State
Sources, 88, 2, 219231. Lett., 6, 9, A198-A201.
15. Courtney, I.A., 1992. The Physics and Chemistry of 26. Lee, K., Jung, J., Lee, S., Moo, H. and Park, J., 2004.
Metal Oxide Composites as Anode Materials for Electrochemical characteristics of a-Si thin film
Lithium Ion Batteries, Dissertation, pp. 11-14. anode for Li-ion rechargeable batteries. J. Power
Sources, 129, 270-274.
16. Lee, K.-H., , 2007. Synthesis of Si nanowires for anode
material of Li batteries, PhD Thesis, Pohang University 27. Takamura, T., Ohara, S., Uehara, M., Suzuki, J. and
of Science and Technology, South Korea. Sekine, K., 2004. A vacuum deposited Si film having a
Li extraction capacity over 2000 mAh/g with a long
17. Beaulieu, L.Y., Eberman, K.W., Tumer, R.L., Krause, L.J. cycle life, J. Power Sources, 129, 96-100.
and Dahn, J.R., 2001. Colossal Reversible Volume
Changes in Lithium Alloys, Electrochem. Solid State 28. Yin, J., Wada, M., Yamamoto, K., Kitano, Y., Tanase, S.
Lett., 4, 9, A137-A140. and Sakai, T., 2006. Micrometer-Scale Amorphous
Si Thin-Film Electrodes Fabricated by Electron-
18. Bourdeaux, S., Brousse, T. and Schleich, D.M., 1999. Beam Deposition for Li-Ion Batteries, Journal of The
Amorphous silicon as a possible anode material for Electrochemical Society, 153, 3, A472-A477.
Li-ion batteries, J. Power Sources, 81-82, 233-236.
29. Hu, R.Z., Zeng, M.Q. and Zhu, M., 2009. Cyclic durable
19. Zhang, T., Fu, L.J., Takeuchi, H., Suzuki, J., Sekine, high-capacity Sn/Cu6Sn5 composite thin film
K.,Takamura, T. and Wu, Y.P., 2006. Studies of the anodes for lithium ion batteries prepared by
structure of vacuum deposited silicon films on metal electron-beam evaporation deposition,
substrates as anode materials for lithium ion Electrochimica Acta, 54, 28432850.
batteries, Journal of Power Sources, 159, 349-352.
30. Li, N., Martin, C.R. and Scrosati, B., 2001. Nanomaterial-
20. Song, T., Xia, J., Lee, J., Lee, D., Kwon, M., Choi, J., Wu, based Li-ion battery electrodes, J. Power Sources, 97,
J., Doo, S.K., Chang, H., Park, W.I.I., Zang, D.S., Kim, H., 240-243.
Huang, Y., Hwang, K., Rogers J.A., and Paik, U., 2010.
Array of Sealed Silicon Nanotubes as Anodes for 31. Li, Y., Tu, J.P., Huang, X.H., Wu, H.M. and Yuan, Y.F.,
Lithium Ion Batteries, Nano Letters, 10, 5, 1710-1716. 2007. Net-like SnS/carbon nanocomposite film
anode material for lithium ion batteries,
Electrochemistry Communications, 9, 49-53.
21. Idota, Y., Mishima, M., Miyiaki, Y., Kubota, T. and
Miyasaka T., 1997. Bipolar battery construction, US 32. Nam, S.C., Yoon, Y.S., Cho, W.I., Cho, B.W., Chun, H.S.
Patent, No: 5618641. and Yun, K.S., 2001. Enhancement of thin film
tin oxide negative electrodes for lithium batteries,
22. Idota, Y., Kubota, T., Matsufuji, A., Maekawa, Y. and Electrochemistry Communications, 3, 6-10.
Miyasaka, T., 1997. Tin-Based Amorphous Oxide: A
High-Capacity Lithium-Ion-Storage Material, Science, 33. Beaulieu, L.Y., Beattie, S.D., Hatchard, T.D. and Dahn,
276, 1395-1397. J.R., 2003. The Electrochemical Reaction of Lithium
with Tin Studied By In Situ AFM , Journal of The
23. Crosnier, O., Brousse, T., Devaux, X., Fragnaud, P. and Electrochemical Society, 150, 4, A419-A424.
Schleich, D. M., 2001. New anode systems for lithium
ion cells, J. Power Sources, 94, 169-174.
47
Teknik yaz
34. Hu, R.Z., Zhang, Y. and Zhu, M., 2008. Microstructure 44. Morita, T. and Takami, N., 2006. Nano Si Cluster-SiOx-C
and electrochemical properties of electron-beam Composite Material as High-Capacity Anode Material
deposited SnCu thin film anodes for thin film for Rechargeable Lithium Batteries, J. Electrochem.
lithium ion batteries, Electrochimica Acta, 53, 3377 Soc., 153, 2, A425-A430.
3385.
45. Niu, J. and Lee, J.Y., 2002. Improvement of Usable
35. Maranchi, J.P., Hepp, A.F. and Kumta, P.N., 2003. High Capacity and Cyclability of Silicon-Based Anode
Capacity, Reversible Silicon Thin-Film Anodes for Materials for Lithium Batteries by Sol-Gel Graphite
Lithium-Ion Batteries, Electrochemical and Solid- Matrix , Electrochem. Solid-State Lett., 5, 6,
State Letters, 6, 9, A198-A201. A107-A110.
36. Yin, J., Wada, M., Yamamoto, K., Kitano, Y., Tanase, S. 46. Thackeray, M.M., Vaughey, J.T. and Johnson, C.S.,
and Sakai, T., 2006. Micrometer-Scale Amorphous 2003. Structural considerations of intermetallic
Si Thin-Film Electrodes Fabricated by Electron- electrodes for lithium batteries, J. Power Sources,
Beam Deposition for Li-Ion Batteries, Journal of The 113, 124-130.
Electrochemical Society, 153, 3, A472-A477.
47. Hamon, Y., Brousse, T., Jousse, F., Topart, P., Buvat, P.
37. Beaulieu, L.Y., Hewitt, K.C., Turner, R.L., Bonakdarpour, and Schliech, D. M., 2001. Aluminum negative
A., Abdo, A.A., Christensen, L., Eberman, K.W., Krause, electrode in lithium ion batteries, J. Power Sources,
L.J. and Dahn, J.R., 2003. The Electrochemical 97-98, 185-187.
Reaction of Li with Amorphous Si-Sn Alloys, Journal
of The Electrochemical Society, 150, 2, A149-A156. 48. Huggins, R.A., 1999. Lithium alloy negative
electrodes, J. Power Sources, 81-82, 13-19.
38. Istihara, T., Nakasu, M., Yoshio, M., Nishiguchii, H. and
Takita, Y., 2005. Carbon nanotube coating silicon 49. Zhang, W.J., 2011. A review of the electrochemical
doped with Cr as a high capacity anode, J. Power performance of alloy anodes for lithium-ion batteries,
Sources, 146, 161-165. J. Power Sources, 196, 1324.
39. Ahn, J.H., Kim, Y.J. and Wang, G., 2009. Electrochemical
properties of SnO2 nanowires prepared by a simple
heat treatment of SnAg alloys, Journal of Alloys and
Compounds, 483, 422424.
40. Cui, L.F., Ruffo, R., Chan, C.K., Peng, H. and Cui, Y., 2009.
Crystalline-Amorphous CoreShell Silicon Nanowires
for High Capacity and High Current Battery
Electrodes, Nano Lett., 9, 491-495.
41. Wang, K., He, X., Ren, J., Wang, L., Jiang, C. and Wan,
C., 2006. Preparation of Sn2Sb alloy encapsulated
carbon microsphere anode materials for Li-ion
batteries by carbothermal reduction of the oxides,
Electrochim. Acta, 52, 1221-1225.
42. Wang, Z., Tian, W. and Li, X., 2007. Synthesis and
electrochemistry properties of SnSb ultrafine
particles as anode of lithium-ion batteries, Journal of
Alloys and Compounds, 439, 350-354.